Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü
/
2014/179681-Teşekkülümüzün 43 Kişi İle Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk Hizmetlerinin 9 (Dokuz) Ay Süreyle Yaptırılması
Bilgi
İKN
2014/179681
Başvuru Sahibi
Dnz Grup Tem. Hiz. İnş. Taah. Otom. Med. Haz. Yem. San. ve Tic. Ltd. Şti.
İdare
Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü
İşin Adı
Teşekkülümüzün 43 Kişi İle Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk Hizmetlerinin 9 (Dokuz) Ay Süreyle Yaptırılması
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki
ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Dnz Grup Tem. Hiz. İnş. Taah. Otom. Med. Haz. Yem. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
Talatpaşa Bulvarı Meydan Mah. No:113/42 Cebeci Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü,
Anafartalar Mahallesi Hipodrom Caddesi No: 3 06280 Altındağ/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2014/179681 İhale Kayıt Numaralı “Teşekkülümüzün 43 Kişi İle Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk
Hizmetlerinin 9 (Dokuz) Ay Süreyle Yaptırılması” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından 10.02.2015 tarihinde açık
ihale usulü ile gerçekleştirilen “Teşekkülümüzün 43 Kişi İle Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk
Hizmetlerinin 9 (Dokuz) Ay Süreyle Yaptırılması” ihalesine ilişkin olarak Dnz Grup Tem.
Hiz. İnş. Taah. Otom. Med. Haz. Yem. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 05.03.2015 tarihinde yaptığı
şikâyet başvurusunun, idarenin 11.03.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince
19.03.2015 tarih ve 25805 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.03.2015 tarihli dilekçe ile
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/742 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, İdari Şartname’de yer alan düzenlemeler
çerçevesinde ihalede teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetinin 1.074.933,91 TL,
eğitim giderinin 15.695,00 TL, bu giderlerin toplamının ise 1.090.628,91 TL olduğu, ancak
İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde bu giderlerin haricinde ferdi kaza sigortası giderinin
bulunduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin ferdi kaza sigortası maliyetini teklifine dahil
etmediği, İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan
isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması isteneceğinin düzenlenmesine karşın idare
tarafından açıklama istenmeksizin ihalenin sonuçlandırıldığı, idareye yaptıkları şikâyet
başvurusunda söz konusu durumu belirtmelerine rağmen idarenin şikâyet başvurularına
verdiği cevapta birim fiyat teklif cetvelinde ferdi kaza sigortasına ya da eğitime ilişkin bir
satırın yer almadığının, yaklaşık maliyet hesabında da ferdi kaza sigortası giderinin %4
oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler içerisinde yer alan teklif bileşeni
olarak dikkate alındığının ve ihalede sınır değerin 1.090.628,91 TL olarak hesaplandığının
belirtildiği, ancak Kamu İhale Genel Tebliği’nde sözleşme giderleri ve genel giderler
içerisinde yer alan teklif bileşenlerinin neler olduğunun açıkça belirtildiği ve İdari
Şartname’nin 25’inci maddesi gereğince ferdi kaza sigortasına ilişkin olarak gider
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
öngörülmesi ve bu giderin hesaba katılarak sınır değerin hesaplanması ve sınır değerin altında
teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi gerektiği iddialarına yer
verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihale konusu işin adının “Teşekkülümüzün 43
kişi ile aşçıbaşı, aşçı ve garsonluk hizmetlerinin 9 (dokuz) ay süreyle yaptırılması” olarak
belirtildiği, miktarı ve türüne ise Şartname ekinde,
Sıra
Açıklama
Birimi
İşçi Ay/gün/
No
Sayısı saat
Aşçıbaşı Aşçıbaşına brüt asgari ücretin en az %34 fazlası
üzerinden ayrıca ücret ödenecektir
,Aşçı Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28 fazlası
üzerinden ayrıca ücret ödenecektir.
Garson Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28
fazlası üzerinden ayrıca ücret ödenecektir.
1
2
3
İşçi X Ay 4,00
İşçi X Ay 7,00
İşçi x Ay 32,00
9
9
9
SıraAçıklama
Birimi
Miktarı
No
Aşçıbaşı için fazla çalışma ( Brüt asgari ücretin en az %34
fazlası üzerinden ayrıca ücret ödenecektir)
1
2
Saat
Saat
810
Aşçı ve Garson için fazla çalışma ( Brüt asgari ücretin en az
%28 fazlası üzerinden ayrıca ücret ödenecektir)
Aşçıbaşı için Resmi ve Dini Bayram Günleri ile Yılbaşı ve 1
Mayıs günleri için yaptırılacak fiili çalışmalar için( Brüt
asgari ücretin en az %34 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir)
Aşçı ve Garson için Resmi ve Dini Bayram Günleri ile
Yılbaşı ve 1 Mayıs günleri için yaptırılacak fiili çalışmalar
için( Brüt asgari ücretin en az %28 fazlası üzerinden ayrıca
ücret ödenecektir)
7.897,5
54
3
4
Gün
Gün
526,5
şeklinde yer verildiği, anılan Şartnamenin 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme
türünün birim fiyat teklif ve sözleşme olacağının, Sözleşme Tasarısı’nın 9’uncu maddesinde,
işe başlama tarihinin 01.04.2015, işi bitirme tarihinin 31.12.2015 olarak belirtildiği
görülmüştür.
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde
“25.1. -Aşçıbaşı, Aşçı ve Garson unvanlı personele;
-Yol: 5,50 TL 26 GÜN
-Yemek: 7,50 TL 26 GÜN
Teknik şartnamenin 7.12 maddesi uyarınca personelin yaptırılacak Ferdi kaza
Sigortası YÜKLENİCİ’ye ait olacaktır.
-Ferdi Kaza Sigortası Limitleri;
Tedavi Gideri: 2.500,00 TL
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
Sakatlanma ve Ölüm: 25.000,00 TL
-Vasıflı personel çalıştırılacak olup,
-Aşçıbaşı unvanlı personele asgari ücretin %34,
-Aşçı-Garson unvanlı personele ise asgari ücretin %28 fazlası üzerinden ücret
ödenecektir.
4857 Sayılı İş Kanununun 41. maddesi uyarınca yaptırılacak fiili fazla çalışmalar için;
-Aşçıbaşına brüt asgari ücretin en az %34 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.[2015 yılı 9 (aylık ) fazla çalışma (202,5 saatx4 kişi=810 saat) 810 saat]
-Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.(2015 yılı 9 aylık fazla çalışma (202,5 saatx39 kişi=7.897,5 saat) 7.897,5 saat]
4857 Sayılı İş Kanununun 47. maddesi uyarınca yaptırılacak Resmi ve Dini Bayram
Günleri ile Yılbaşı ve 1 Mayıs günleri için yaptırılacak fiili çalışmalar için;
-Aşçıbaşına brüt asgari ücretin en az %34 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.[2015 yılı 13 ½ gün üzerinden 13 ½ x4 kişi= 54 kişi/gün] 54 kişi/ gün
-Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir. [2015 yılı 13 ½ gün üzerinden 13 ½ x39 kişi= 526,5 kişi/gün] 526,5 kişi/ gün
-Teknik şartnamenin 4.4 maddesinde belirtilen eğitim için, kişi başı günlük eğitim, iaşe
ve konaklama ücretleri;
- Eğitim ücreti: 20,00 TL
- İaşe ücreti: 23,00 TL
(kahvaltı, öğle, akşam yemeği)
-Konaklama ücreti: 30,00 TL
TOPLAM: 73,00 TL’dir.
-Eğitim 43 kişi/gün üzerinden verilecek olup, 5 (beş) iş günü süreli eğitim için, [kişi
başı 365,00 TL (73,00 TLx5 gün=365,00 TL) x43 kişi= 15.695,00 TL] 15.695,00 TL
ödenecektir.
-İhale konusu işte çalıştırılacak personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası
prim oranı %2’dir.
Sözleşmenin sigorta ile ilgili maddesi;
1-Ferdi Kaza Sigortası,
-Tedavi Gideri: 2.500,00 TL
- Sakatlanma ve ölü: 25.000,00 TL
Limitleri üzerinden yaptırılacaktır.
2- Söz konusu sigortalara ait düzenlenecek poliçeler ve prim ödemelerine ilişkin
dekontlar mutlak surette TCDD’ye gönderilecektir.
3-Ferdi Kaza Sigortası poliçesinde, TCDD Sigorta Ettiren sıfatıyla yer
alacaktır. Şeklinde düzenlenecektir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi
bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre
hesaplanacak işçilik ücreti:
Vasıflı personel çalıştırılacak olup,
-Aşçıbaşı unvanlı personele asgari ücretin %34,
-Aşçı-Garson unvanlı personele ise asgari ücretin %28 fazlası üzerinden ücret
ödenecektir.
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
4857 Sayılı İş Kanununun 41. maddesi uyarınca yaptırılacak fiili fazla çalışmalar
için;
-Aşçıbaşına brüt asgari ücretin en az %34 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.[2015 yılı 9 (aylık ) fazla çalışma (202,5 saatx4 kişi=810 saat) 810 saat]
-Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.(2015 yılı 9 aylık fazla çalışma (202,5 saatx39 kişi=7.897,5 saat) 7.897,5 saat]
4857 Sayılı İş Kanununun 47. maddesi uyarınca yaptırılacak Resmi ve Dini Bayram
Günleri ile Yılbaşı ve 1 Mayıs günleri için yaptırılacak fiili çalışmalar için;
-Aşçıbaşına brüt asgari ücretin en az %34 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir.[2015 yılı 13 ½ gün üzerinden 13 ½ x4 kişi= 54 kişi/gün] 54 kişi/ gün
-Aşçı ve Garsona brüt asgari ücretin en az %28 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir. [2015 yılı 13 ½ gün üzerinden 13 ½ x39 kişi= 526,5 kişi/gün] 526,5 kişi/ gün
25.3.2. Yemek ve yol giderleri:
-Aşçıbaşı, Aşçı ve Garson unvanlı personele;
-Yol: 5,50 TL 26 GÜN
-Yemek: 7,50 TL 26 GÜN
25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.3.4. Bu madde boş bırakılmıştır.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
İhale konusu işte çalıştırılacak personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası
prim oranı %2’dir.” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır
değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak
ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 inci maddede yer alan hüküm uyarınca
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesine,
Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk Hizmetleri Teknik Şartnamesi’nin “Çalıştırılacak
Personelin Unvanı, Sayısı, Hizmetin Verileceği Yerler ve Eğitim” başlıklı 4’üncü maddesinde
“…4.4 Sözleşme dönemi içerisinde sözleşme konusu işlerle ilgili olarak TCDD
uygulamalarında meydana gelen değişiklikler ve ayrıca TCDD tarafından yapılan denetimler,
müşteri şikayet ve talepleri sonucunda gerekli görülmesi halinde ücretli 5 (beş) iş günü süreli
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
TCDD tarafından belirlenen programa göre ve yine TCDD tarafından belirlenecek tarih ve
yerlerde eğitim verilecektir.
4.5 TCDD tarafından verilecek 4.4 maddesinde belirtilen eğitimler için, kişi başı
günlük eğitim, iaşe ve konaklama ücretleri aşağıda belirtilmiştir.
- Eğitim ücreti
: 20,00 TL.
- İaşe ücreti
: 23,00 TL.
( Kahvaltı ,Öğle, Akşam yemeği )
- Konaklama Ücreti
TOPLAM
: 30,00 TL.
: 73,00 TL.
YÜKLENİCİ personeline ilişkin eğitim, iaşe ve konaklama ücreti; eğitim verilen
yerdeki tesislerden fiili faydalanan kişi sayısına göre tahakkuk ettirilerek fatura edilecektir.
YÜKLENİCİ eğitim, iaşe ve konaklama ücretini, eğitimin verilmesini müteakip takip
eden aya ait düzenlenecek hak edişe ilişkin faturada gösterecektir. TCDD tarafından da buna
ilişkin ücretler YÜKLENİCİ’nin hak edişinden kesilecek ve TCDD’nin ilgili hesabına
aktarılacaktır.
4.6 Eğitim programı (4.4 maddede belirtilen) içerik ve süresinin değiştirilmesi veya
eğitimin verilip verilmemesinde TCDD tamamen serbest olup bundan dolayı YÜKLENİCİ
herhangi bir hak talebinde bulunmayacaktır.” düzenlemesine,
Aynı Şartname’nin “Yüklenicinin Sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.12
YÜKLENİCİ, hiçbir ihtar ve ikaza gerek kalmaksızın hizmetin gerektirdiği bütün emniyet
tedbirlerini zamanında almak ve kazalardan korunma usul ve çarelerini personeline
öğretmekle yükümlü olup, bu konudaki her türlü sorumluluk YÜKLENİCİ’ ye ait olacaktır.
YÜKLENİCİ, TCDD tarafından belirlenen limitler üzerinden çalıştırdığı personelinin
ferdi kaza sigortasını yaptıracaktır. Ferdi kaza sigortası poliçesinde TCDD, ”Sigorta
Ettiren” sıfatıyla yer alacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde
“İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin
tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri
reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit
ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”
hükmü,
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük
teklifler” başlıklı “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum
tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.
(2) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden
açıklama isteneceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olan teklifler ihale
komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir. Bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından
belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar
yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen
teklifler geçerli teklif olarak belirlenir.
(3) İhale ilanında ve dokümanında ihalenin, Kanunun 38 inci maddesinde öngörülen
açıklama istenmeksizin sonuçlandırılacağının belirtilmesi halinde; ihale, ekonomik açıdan en
avantajlı teklif üzerinde bırakılır. Ancak Kanunun 20 nci maddesi uyarınca belli istekliler
arasında ihale usulü ile yapılan ihalelerde ve niteliği gereği aşırı düşük teklif sorgulaması
yapılamayacağı Kurumca belirlenen konularda yapılacak alımlarda, ihalenin aşırı düşük
teklif açıklaması istenmeksizin sonuçlandırılacağının ihale ilanında ve dokümanında
belirtilmesi zorunludur.
(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına
kadar olan ihalelerde, ihale ilanında ve dokümanında sınır değerin altında olan tekliflerin
reddedileceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilerin
teklifleri açıklama istenmeksizin reddedilir.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında
teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1. Personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının
ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için
kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa
ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerdir…
78.5.1. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci
fıkrasında “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında, ihale konusu işin niteliği
dikkate alınarak işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemleri
bulunması halinde, bu kalemlerin kapsamındaki işler dahil, ihale konusu işin yerine
getirilmesi için çalıştırılacak asgari personel sayısının ihale dokümanında belirtilmesi
kaydıyla, işçi sayısı yerine, yaptırılacak işi oluşturan iş kalemi veya kalemleri üzerinden teklif
alınabilir.” hükmüne yer verilmiştir. Bu çerçevede, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet
alımlarında, idarece birim fiyat teklif cetveli hazırlanırken işçi sayısı üzerinden teklif alınması
uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri bulunup bulunmadığı belirlenecektir. Buna göre, işçi
sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kaleminin/kalemlerinin
bulunması halinde, idare bu iş kalemi/kalemleri için teklife esas alınacak birimi, “işçi sayısı”
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
yerine, o iş kalemini/kalemlerini oluşturan unsurları dikkate almak suretiyle kendisi
belirleyerek birim fiyat teklif cetvelinde ait olduğu iş kaleminin/kalemlerinin “birim”
sütununa yazacaktır…
78.6. Tekliflerin hazırlanmasında ve asgari işçilik maliyetinin hesaplanmasında, ihale
tarihinde yürürlükte bulunan asgari ücret dikkate alınacaktır.
78.7. İdarelerce yaptırılacak işin niteliği dikkate alınarak, çalıştırılacak personel için
brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası ücret belirlenebilecek; ancak
“brüt asgari ücretin işverene maliyetinin (%) fazlası” şeklinde bir belirleme yapılmayacaktır.
Tekliflerin eşit şartlarda değerlendirilmesi amacıyla, istekliler tarafından yaşlılık aylığı veya
emekli aylığı bağlanmış olan personel çalıştırılacağı belirtilmiş olsa dahi işveren paylarının
hesabında bu hususlar dikkate alınmaz.
78.8. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal bayram, resmi ve dini bayram
günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve yılbaşı günü) yaptırılacak çalışma için 4857
sayılı İş Kanununun 47 nci maddesi, fazla çalışmalar için ise aynı Kanunun 41 inci maddesi
uyarınca hesaplanacak ücret, brüt asgari ücret üzerinden; idari şartnamede brüt asgari
ücretin yüzde (%) fazlası öngörülmüş ise bu tutar üzerinden hesaplanacaktır. Bu durumda,
ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yaptırılacak çalışma için 4857 sayılı İş Kanununun 47
nci maddesi uyarınca belirlenecek ücretin hesaplanabilmesi açısından çalışılacak gün ve
personel sayısı ile fazla çalışma yapılacak hallerde toplam fazla çalışma saati ihale
dokümanında belirtilecektir.
78.9. İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek ve yol maliyetlerinin istekli
tarafından karşılanmasının öngörüldüğü hallerde, bu maliyetlerin brüt tutarları dikkate
alınacaktır…
78.11. İsteklilerin tekliflerini ilgili mevzuatına göre idari şartnamede belirlenen kısa
vadeli sigorta kolları prim oranını dikkate alarak hazırlamaları gerekmektedir…
78.29. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, sözleşme gideri ve
genel giderler dahil toplam asgari işçilik maliyetinin altında işçilik bedeli sunan isteklilerin
teklifleri, ihale dokümanına aykırı teklif sunulduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılır.
78.30. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde isteklilerin teklif
bedelleri varsa yüklenici karı ile aşağıdaki bileşenlerden oluşur:
a) Asgari İşçilik Maliyeti: İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya
idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram
ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil), nakdi yemek ve yol
bedeli gibi prime esas kazancın hesabında esas alınan işçiliğe bağlı diğer ödemeler ve
işveren sigorta primlerinin toplam tutarı asgari işçilik maliyetini oluşturur.
b) İşçilikle Bağlantılı Ayni Giderler: İdari şartnamede işçi sayısıyla bağlantı olarak
teklife dahil edilmesi öngörülen ayni giderler teklif bileşeni kabul edilir.
c) Hizmetin Yürütülmesine Yardımcı Unsurlar: İhale konusu hizmet işinin
yürütülmesinde yardımcı nitelikte olan ve idari şartnamede belirtilen unsurlar teklif bileşeni
kabul edilir.
ç) Sözleşme Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri,
Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale
konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri,
20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş
güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel
güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak
değerlendirilmeyen ilaçlama gideri, toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri
karşılamak üzere, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden;
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise
çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme
giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edilir.
78.31. Personele çalışma saatleri dışında ihale konusu işle ilgili eğitim verilmesi,
işçiler açısından 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 66 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (d) bendine göre fazla çalışmaya yol açacağından, fazla çalışma giderinin teklif
fiyata dahil olacağının ve çalışma saatleri dışında işçinin kaç saat eğitim alacağının idari
şartnamede belirtilmesi gerekmektedir.” açıklamaları,
Anılan Tebliğ’in “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin
değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel çalıştırılmasına dayalı
hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel çalıştırılmasına dayalı
olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına bölünmesinden elde
edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir…
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif
sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta
acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer
alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini
gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge
müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını
taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri
tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta
giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir.”
açıklaması,
Aynı Tebliğ’in “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 76’ncı
maddesinde “76.1. Hizmet alımı ihalelerinde iş ve işyerlerinin korunması ve
sigortalanmasına ilişkin düzenleme Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesi ile
tip idari şartnamelerin “teklif fiyata dahil olan giderler” maddesi ve tip sözleşmenin 21 inci
maddesinde yer almaktadır.
76.1.1 Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesinde “İşyerinde, işin
başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine
ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu,
hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve teminat
limitlerinin günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde
belirtileceği” hükme bağlanmıştır.
76.1.2 Tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dahil olan giderler” maddesinin konuyla
ilgili dipnotunda “idarelerin, ihale edilecek hizmetin özelliğine göre sözleşmenin
uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak… , sigorta, …giderlerinden
hangilerinin, isteklilerce teklif edilecek fiyata dahil olması gerektiğini bu maddede
belirtecekleri” ifade edilmiştir. Bu nedenle, idarece sözleşme taslağının 21 inci maddesinde
yükleniciden sigorta yaptırması istenmekte ise idari şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan
giderler” maddesinde sigorta giderinin de teklif fiyata dahil olduğunun belirtilmesi
gerekmektedir. Ancak, idarece sözleşme taslağının 21 inci maddesinde yükleniciden sigorta
yaptırmasının istenmediği durumlarda ise ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken başka
sigorta giderlerinin de bulunabileceği göz önüne alınarak idari şartnamede, sözleşmenin
uygulanması sırasında ilgili mevzuatı gereğince yapılacak sigorta giderinin teklif fiyata dahil
olduğuna ilişkin düzenleme yapılması mümkün bulunmaktadır.
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
76.2. İdareler, idari şartnamede teklif fiyata dahil olan giderler arasında sigorta
giderine yer vermek kaydıyla sözleşme taslağının 21 inci maddesinde sigortaya ilişkin
düzenleme yapabileceklerdir. Bu çerçevede, idarece yüklenici tarafından iş ve/veya işyerinin
sigortalattırılması isteniyorsa sözleşme taslağının 21.1. maddesinde iş ve işyerlerinin
sigortalanmasına ilişkin yükümlülüğün yükleniciye ait olduğu mutlaka belirtilecektir.
76.3. Sözleşme taslağının (21.1.) maddesinde iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasına
ilişkin yükümlülüğün yükleniciye ait olduğunun belirtilmesi halinde sigorta türü veya türleri
ile sigorta teminatının kapsam ve limitini belirleyen düzenlemenin sözleşme taslağının (21.2.)
maddesinde yapılması gerekmektedir. Ancak, (21.1.) maddesinde sigortaya ilişkin bir
düzenleme yapılmamış ise (21.2.) maddesine “Bu madde boş bırakılmıştır.” cümlesi
yazılacaktır.
76.4. Sözleşme taslağının (21.1.) maddesinde iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasına
ilişkin yükümlülüğün yükleniciye ait olduğu belirtilmesine rağmen, idari şartnamenin “Teklif
fiyata dahil olan giderler” maddesinde sigorta giderine yer verilmediği ve/veya sözleşme
taslağının (21.2.) maddesinde sigorta türü veya türleri ile sigorta teminatının kapsam ve
limitinin belirlenmediği hallerde, iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının istenmediği ve sigorta
giderinin de teklif fiyata dahil giderler arasında yer almadığı kabul edilmek suretiyle teklifler
değerlendirilecektir.
76.5. İdari şartnamede teklif fiyata dahil olan giderler arasında sigorta giderine yer
verilen ve sözleşme taslağının (21.1.) maddesinde iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasına
ilişkin yükümlülüğün yükleniciye ait olduğu belirtilerek (21.2.) maddesinde sigorta türü veya
türleri ile sigorta teminatının kapsam ve limitinin belirlendiği ihalelerde, isteklilerden ihale
aşamasında sigortaya ilişkin herhangi bir belge (taahhütname, sigorta poliçesi vb.) sunmaları
istenmeyecektir. Bu durumda, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yüklenici tarafından
sigorta poliçesi sunulacağına ilişkin düzenleme teknik şartnamede yapılacaktır.” açıklamaları
yer almaktadır.
10.02.2015 tarihinde yapılan ihaleye 12 isteklinin katıldığı, idare tarafından Alanko
Sos. Hiz. Tem. Yem. İnş. Gıda Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. - Özol Yem. Tem. Güv. San. ve
Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifi değerlendirme dışı bırakılarak hesaplan sınır değerin
(1.090.628,91 TL) altında geçerli teklif bulunmadığı için aşırı düşük teklif sorgulaması
yapılmadan ihalenin Osmanlı Sos. Hiz. Medikal Sağ. Yem. Org. A.Ş. üzerinde bırakıldığı,
Polimatik Temizleme San. Tic. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif
sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden ihale konusu işte çalıştırılacak personel
sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare
için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile
varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerin personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları olduğu, söz konusu hizmet alımı ihalelerinde kar hariç
yaklaşık maliyet tutarının sınır değer olarak kabul edileceği ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesine göre aşırı düşük teklif
açıklaması istenerek ihalenin sonuçlandırılmasının öngörüldüğü ihalelerde söz konusu sınır
değerin altında teklif sunan isteklilerden teklifte önemli olduğunu tespit edilen bileşenler ile
ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği anlaşılmaktadır.
İdare tarafından gönderilen belgeler üzerinden yapılan incelemede, yaklaşık maliyetin
işçilik maliyeti, eğitim gideri ve kâr bileşenlerinden oluştuğu, işçilik maliyeti 1.074.933,91
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
TL, eğitim gideri 15.695,00 TL ve kâr tutarı 56.232,45 TL olmak üzere toplam yaklaşık
maliyetin 1.146.861,36 TL olarak, kârsız yaklaşık maliyet tutarının ise 1.090.628,91 TL
olarak hesaplandığı ve ihalede söz konusu tutarın altında geçerli teklif sunan istekli
bulunmadığı için ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması istenmeden sonuçlandırıldığı
görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler”
başlıklı 25’inci maddesinde ferdi kaza sigortası giderine yer verildiği ve bu itibarla yaklaşık
maliyet hesabında söz konusu giderin de göz önünde bulundurularak sınır değerin
hesaplanması gerektiği ve ihale üzerinde bırakılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması
istenmesi gerektiği iddia edilmekteyse de idare tarafından sınır değerin işçilik maliyeti ile
eğitim gideri göz önünde bulundurularak hesaplandığı, ferdi kaza sigortası giderinin her bir
personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel
giderler içerisinde kabul edildiği ve yaklaşık maliyet hesabında ferdi kaza sigortası gideri için
ayrıca bir maliyet hesaplaması yapılmadığı anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde ferdi kaza sigortası ile
eğitim giderine yer verilmişse de birim fiyat teklif cetvelinin;
A1
No İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması3
B2
Sıra
Miktarı
İşçi Ay/gün
sayısı /saat
Teklif
Tutarı
Birimi
Edilen4
Birim
Fiyat
1
2
3
Aşçıbaşı Aşçıbaşına brüt asgari işçi x ay
ücretin en az %34 fazlası üzerinden
ayrıca ücret ödenecektir
Aşçı Aşçı ve Garsona brüt asgari işçi x ay
ücretin en az %28 fazlası üzerinden
ayrıca ücret ödenecektir.
Garson Aşçı ve Garsona brüt asgari işçi x ay
ücretin en az %28 fazlası üzerinden
ayrıca ücret ödenecektir.
4
7
9
9
9
32
I. ARA TOPLAM
(K.D.V Hariç)5
Sıra İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması 6 Birimi
Miktarı
Teklif
Edilen4
Birim
Fiyat
Tutarı
No
1
2
3
Aşçıbaşı için fazla çalışma ( Brüt Saat
asgari ücretin en az %34 fazlası
üzerinden ayrıca ücret ödenecektir)
Aşçı ve Garson için fazla çalışma ( Saat
Brüt asgari ücretin en az %28 fazlası
üzerinden ayrıca ücret ödenecektir)
810
7.897,5
54
Aşçıbaşı için Resmi ve Dini Bayram Gün
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
Günleri ile Yılbaşı ve 1 Mayıs günleri
için yaptırılacak fiili çalışmalar için(
Brüt asgari ücretin en az %34 fazlası
üzerinden ayrıca ücret ödenecektir)
Aşçı ve Garson için Resmi ve Dini
Bayram Günleri ile Yılbaşı ve 1 Mayıs
4
Gün
526,5
günleri
için
yaptırılacak
fiili
çalışmalar için( Brüt asgari ücretin en
az %28 fazlası üzerinden ayrıca ücret
ödenecektir)
II. ARA TOPLAM
(K.D.V. Hariç)7
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
şeklinde düzenlendiği ve ferdi kaza sigortası ile eğitim giderine yer verilmediği
görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında
teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “…78.30… ç) Sözleşme
Giderleri ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu
payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak
giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti
ile çalışanlara verilecek eğitim gideri, silahlı atış eğitim gideri, özel güvenlik mali sorumluluk
sigortası gideri, yaka kartı, önemli bir bileşen olarak değerlendirilmeyen ilaçlama gideri,
toplu ulaşım kartı bedeli ve bu nitelikteki genel giderleri karşılamak üzere, birim fiyat teklif
cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması
idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik
maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler teklif
bileşeni olarak kabul edilir” açıklaması yer almakta olup söz konusu açıklamada her bir
personelin işçilik maliyeti üzerinden % 4 oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel
giderlerin neler olduğu örnek niteliğinde sayılarak “ve bu nitelikteki genel giderler” ifadesine
yer verilmiştir.
Yapılan değerlendirmede her ne kadar ferdi kaza sigortası ile eğitim giderine İdari
Şartname’nin 25’inci maddesinde yer verilmişse de söz konusu giderlere birim fiyat teklif
cetvelinde yer verilmediği anlaşıldığından yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve
açıklamalar çerçevesinde ferdi kaza sigortası ile Aşçıbaşı, Aşçı ve Garsonluk Hizmetleri
Teknik Şartnamesi’nin 4’üncü maddesinde açıklanan ve sözleşme dönemi içerisinde sözleşme
konusu işlerle ilgili olarak TCDD uygulamalarında meydana gelen değişiklikler ve ayrıca
TCDD tarafından yapılan denetimler, müşteri şikâyet ve talepleri sonucunda gerekli
görülmesi halinde verilecek, verilmesi muhakkak değil muhtemel olan eğitim giderinin % 4
oranında hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler içerisinde kabul edilmesi gerektiği
sonucuna varılmış olup bu doğrultuda yapılan hesaplamada sınır değerin işçilik maliyetine
tekabül ettiği (1.074.933,91 TL) ve söz konusu tutarın altında teklif sunan istekli
bulunmadığından ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan sonuçlandırılmasında
mevzuata aykırılık bulunmadığı kararına varılmıştır.
11
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 59
: 08.04.2015
: 2015/UH.I-1032
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
12