Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Kültür ve Turizm Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı
/
2015/1746-Bakanlığımız Hizmet İşlerinde Kullanılmak Üzere 27 Adet Sürücü ve 2015 Model Yakıt Hariç 27 Adet Sürücüsüz Binek Tipi Hizmet Aracı Kiralanması
Bilgi
İKN
2015/1746
Başvuru Sahibi
Güneş Turizm İnşaat Taş. Tic. San. Ltd. Şti.
İdare
Kültür ve Turizm Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Bakanlığımız Hizmet İşlerinde Kullanılmak Üzere 27 Adet Sürücü ve 2015 Model Yakıt Hariç 27 Adet Sürücüsüz Binek Tipi Hizmet Aracı Kiralanması
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki
ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Güneş Turizm İnşaat Taş. Tic. San. Ltd. Şti.,
Toros Sok. No: 15/21 Sıhhiye Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Kültür ve Turizm Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı,
Atatürk Bulvarı No: 29 Altındağ/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/1746 İhale Kayıt Numaralı “Bakanlığımız Hizmet İşlerinde Kullanılmak Üzere 27 Adet
Sürücü ve 2015 Model Yakıt Hariç 27 Adet Sürücüsüz Binek Tipi Hizmet Aracı Kiralanması”
İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Kültür ve Turizm Bakanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı tarafından
17.02.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Bakanlığımız Hizmet İşlerinde
Kullanılmak Üzere 27 Adet Sürücü ve 2015 Model Yakıt Hariç 27 Adet Sürücüsüz Binek
Tipi Hizmet Aracı Kiralanması” ihalesine ilişkin olarak Güneş Turizm İnşaat Taş. Tic. San.
Ltd. Şti.nin 27.02.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.03.2015 tarihli
yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.03.2015 tarih ve 24632 sayı ile Kurum
kayıtlarına alınan 16.03.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/718 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 37’nci, Hizmet Alımı Uygulama
Yönetmeliği’nin 56’ncı ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 16’ncı maddeleri uyarınca
komisyon kararının hatalı olduğu, ihaleye teklif veren Pekcanlar Turizm Ltd. Şti., Aydaş
Sağlık Hiz. Ltd. Şti. ve Yıldız Turizm Ltd. Şti.nin birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik
hatanın mevcut olduğu, çarpımlar yapıldığında tutarların değiştiği, Pekcanlar Turizm Ltd.
Şti.nin birim fiyat teklif cetveli ele alındığında, idare tarafından hazırlanan birim fiyat teklif
cetveline göre 27 araç için bir aylık fiyat istenildiği, Pekcanlar Turizm Ltd. Şti. tarafından 27
araca aylık 1.160,00 TL teklif verilmek suretiyle 33 ay için 38.280,00 TL tutara ulaşılması
gerektiği, bu durumda Pekcanlar Turizm Ltd. Şti.nin birim fiyat teklif cetvelinin toplamında
aritmetik hata olduğu, komisyonda buna ilişkin yorumsal düzeltme yapılamayacağı,
dolayısıyla adı geçen isteklilerin aritmetik hatadan değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olan Mesnevi-Çağrı Turizm İş
Ortaklığının teklif dosyasında sunmuş olduğu Çağrı Turizm Ltd. Şti.ye ait ve Meteoroloji
Genel Müdürlüğünden alınmış iş deneyim belgesinin adından anlaşılacağı üzerine benzer iş
tanımına uymadığı, sunulan iş deneyim belgesinin teknik ve idari şartnamesi incelendiğinde
işin personel servis taşıma, iş makinesi, 3500 kg istiap hadli kamyonet ve sadece 1 adet binek
aracı kiralama işi olduğu, bu işlere ilişkin ayrıştırma yapılması durumunda söz konusu iş
deneyim belgesinin özel ortak tarafından sağlanması gereken asgari iş deneyim tutarı olan
276.575,31 TL tutarını karşılamadığı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar
tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuru konusu ihalede 20 doküman satın alındığı/indirildiği, 12 isteklinin ihaleye
katıldığı, 20.02.2015 tarihli kesinleşen ihale kararından 8 isteklinin teklifinin geçerli olduğu,
3.073.059,00 TL teklif bedeli ile Mesnevi Turizm Taş. San. Tic. Ltd. Şti. - Çağrı Turizm Nak.
San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ekonomik açıdan en avantajlı teklif, 3.109.590,00 TL
teklif bedeli ile Pekcanlar Turizm Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif
olarak belirlendiği görülmüştür..
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci
maddesinde tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olan veya teklif
mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı, anılan Kanun’un 36’ncı maddesine göre
ilk oturumda tespit edilen isteklilerin değerlendirme dışı bırakılacağı, ilk değerlendirme
sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan
isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçileceği, bu aşamada, isteklilerin
yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı
ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığının inceleneceği, uygun
olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata
bulunan tekliflerin değerlendirme dışı bırakılacağı hüküm altına alınmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin
alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı
maddesinin yedinci fıkrasının yukarıda yer verilen Kanun hükmü ile aynı doğrultuda olduğu
tespit edilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5.1’inci
maddesinde ise birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda
bunun aritmetik hata olarak kabul edileceği ve söz konusu tekliflerin değerlendirme dışı
bırakılacağı açıklamasına yer verilmiştir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki standart formlarda yer alan
birim fiyat teklif cetvelinin (1) ve (2) nolu dipnotunda “A” sütununun idarelerce hazırlanması,
“B” sütununun isteklilerce doldurulması gerektiği belirtilmiş olup, (4) nolu dipnotunda
hesaplama yapılırken her bir iş kaleminin miktar sütunundaki/sütunlarındaki rakam/rakamlar
ile teklif edilen birim fiyat çarpılarak o iş kalemine ait teklif tutarının bulunmasına ilişkin
açıklamanın yer aldığı belirlenmiştir.
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
İnceleme konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler”
başlıklı 2’nci maddesinde ihale konusu hizmetin “Bakanlığımız hizmet işlerinde kullanılmak
üzere 27 adet sürücü ve 2015 model yakıt hariç 27 adet sürücüsüz binek tipi hizmet aracı
kiralaması” işi olduğu görülmüş olup, “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde
isteklilerin tekliflerini, her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı
sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde verileceği ve ihale sonucunda da,
ihale üzerinde bırakılan istekli ile her bir iş kalemi için teklif edilen birim fiyatların
miktarlarla çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme
imzalanacağı, aynı Şartname’nin “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 31’inci maddesinde
ise tekliflerin ayrıntılı değerlendirilmesi aşamasında isteklilerin yeterlik kriterlerine ve
tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif
alınan ihalede, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığının
inceleneceği, uygun olmadığı belirlenen teklifler ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik
hata bulunan tekliflerin değerlendirme dışı bırakılacağı düzenlenmiş olup, söz konusu
düzenlemelerin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun olarak yapıldığı tespit
edilmiştir.
Başvuru konusu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmenin türü ve bedeli”
başlıklı 6’ncı maddesinde ihale üzerinde bırakılan istekli ile imzalanacak olan sözleşmenin
birim fiyat sözleşme olduğu, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iş kaleminin miktarı
ile bu iş kalemleri için yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucunda
bulunan tutarların toplamı sonucunda hesaplanan bedel üzerinden akdedileceği, yapılan işlerin
bedellerinin ödenmesinde, birim fiyat teklif cetvelinde yüklenicinin teklif ettiği ve sözleşme
bedelinin tespitinde kullanılan birim fiyatlar ile varsa, sonradan Hizmet İşleri Genel
Şartnamesi’nin 37’nci maddesine göre tespit edilen yeni birim fiyatların esas alınacağı
düzenlenmiştir.
Aşağıda yer verilen şekilde düzenlenen inceleme konusu ihaleye ait Birim Fiyat Teklif
Cetveli incelendiğinde, 1’inci sırada yer alan “27 adet şoför hizmeti alımı” kalemine ilişkin
isteklilerce doldurulması gereken teklif edilen birim fiyat kısmına 1 işçi için bir aylık maliyet
tutarının yazılması, 2’nci sırada yer alan “27 adet binek tipi hizmet aracı” kalemine ilişkin
olarak isteklilerce doldurulması gereken teklif edilen birim fiyat kısmına ise 27 araç için bir
aylık maliyet tutarının yazılması gerektiği anlaşılmıştır.
BİRİM FİYAT TEKLİF CETVELİ
İhale kayıt numarası :2015/1746
A
B
Sıra
No
Miktarı
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Teklif Edilen
Birim Fiyat
Tutarı
Birimi
İşçi
sayısı
Ay/gün/saat
1
İşçiXAy 27
33
27 adet şoför hizmeti alımı(Şoförlere
asgari ücretin %20'i oranında ek ödeme
yapılacak ve ayrıca brüt 10,00 TL yemek,
brüt 8,00 TL yol ücreti ödenecektir.
I. ARA TOPLAM (K.D.V Hariç)
Sıra
No
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Birimi
Miktarı
Teklif Edilen
Birim Fiyat
Tutarı
1
27 Adet Binek tipi Hizmet Aracı,(Bir araç ay
33
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
için, bir aylık kira bedeli, günlük Km sınırı
olmaksızın, yakıtsız olarak Teknik
şartnamede belirtilen ilgili giderlerin
tamamı teklif fiyata dahil edilecektir.)
II. ARA TOPLAM (K.D.V. Hariç
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan düzenlemelerden, teklif bedeline
ilişkin hesap yapılırken, miktar sütunundaki/sütunlarındaki rakam/rakamlar ile teklif edilen
birim fiyatın çarpılarak o iş kalemine ait teklif tutarının bulunduğu, söz konusu hesap
yapılırken çarpım veya toplamlarda hata olması durumunda bunun aritmetik hata olarak kabul
edilmesi ve bu tespitte bulunulan isteklilere ait tekliflerin doğrudan değerlendirme dışı
bırakılması gerektiği belirlenmiştir.
Yapılan incelemede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan Pekcanlar
Turizm Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunmuş olduğu birim fiyat teklif mektubunun
eki olan birim fiyat teklif cetvelinde “27 adet binek tipi hizmet aracı” kalemine ilişkin teklif
edilen birim fiyatın 1.160,00 TL olduğu, anılan kaleme ilişkin tutarın (1.160,00 x 33
=38.280,00) 38.280,00 TL olması gerekirken 1.033.560,00 TL olarak yazıldığı,
Şikâyete konu edilen diğer bir istekli olan Yıldız Turizm Nak. Gıda Tem. Hiz. San.
Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunmuş olduğu birim fiyat teklif mektubunun eki
olan birim fiyat teklif cetvelinde “27 adet binek tipi hizmet aracı” kalemine ilişkin teklif
edilen birim fiyatın 990,00 TL olduğu, anılan kaleme ilişkin tutarın (990,00 TL x 33 =
32.670,00) 32.670,00 TL olması gerekirken 882.090,00 TL olarak yazıldığı,
Bahsi geçen diğer bir istekli olan Aydaş Sağ. Hiz. ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş.
Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklif dosyası kapsamında sunmuş olduğu birim fiyat teklif
mektubunun eki olan birim fiyat teklif cetvelinde “27 adet şoför hizmet alımı” kalemine
ilişkin teklif edilen birim fiyatın 65.151,00 TL olduğu, anılan kaleme ilişkin tutarın
(65.151,00 TL x 33 x 27 işçi = 58.049.541,00) 58.049.541,00 TL olması gerekirken
2.149.983,00 TL olarak yazıldığı tespit edilmiştir.
Anılan mevzuat hükümleri, yapılan düzenlemeler ve yukarıda yer verilen tespitler bir
arada değerlendirildiğinde, teklif dosyası kapsamında yer alan birim fiyat teklif mektubunun
eki olan birim fiyat teklif cetvelinde çarpma ve toplamaya ilişkin hata yapılması durumunda,
söz konusu hatayı yapan isteklinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğinin açıkça hüküm
altına alındığı, adı geçen isteklilerin sunmuş oldukları birim fiyat teklif cetvellerinde miktar
sütununda yer alan rakam ile bu istekliler tarafından teklif edilen birim fiyatın çarpılması
sonucu elde edilen bedelin tutar hanesine yazılan bedel ile örtüşmediği, dolayısıyla söz
konusu hatanın aritmetik hata olarak değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla Pekcanlar Turizm Ltd. Şti., Yıldız Turizm Nak. Gıda Tem. Hiz. San. Tic.
Ltd. Şti. ve Aydaş Sağ. Hiz. ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş. Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin
teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Diğer taraftan 20.02.2015 tarihli kesinleşen ihale kararında belirtildiği üzere, birim
fiyat teklif cetvelindeki işçilik miktarının Kamu İhale İşçilik Modülündeki oranı karşılamadığı
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
ve teklif dosyası kapsamında sunulan iş deneyim belgesinin İdari Şartname’nin 7.6’ncı
maddesindeki şartlara uymadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılan Yıldız Turizm Nak.
Gıda Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. için yeniden bir işlem tesis edilmesine gerek olmadığı
sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı
10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nolu alt bendinde istekli tarafından
kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş
veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösterir belgelerin istenebileceği hüküm altına
alınmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde benzer iş, ihale konusu iş veya işin bölümleriyle
nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle
gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon
gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler olarak, aynı maddenin birinci fıkrasının (ç)
bendinde iş deneyim belgesi, adayın veya isteklinin ihale konusu hizmet veya benzer
hizmetlerdeki mesleki deneyimini gösteren, hizmet alımlarında iş bitirme belgesi, yapımla
ilgili hizmet işlerinde ise iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş
yönetme belgesi olarak tanımlanmıştır.
İnceleme konusu ihaleye ait İdari Şartname incelendiğinde, anılan Şartname’nin
“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7.5.1’inci
maddesinde istekliler tarafından teklif edilen bedelin %30’undan az olmamak üzere, ihale
konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösterir belgelerin
sunulmasına yönelik düzenlemenin yer aldığı, 7.6’ncı maddesinde ise “Kamu ve özel sektörde
sözleşmeye bağlanmış hizmet aracı kiralanması işleri benzer iş olarak kabul edilir.” denilmek
suretiyle benzer işe ilişkin bir belirleme yapıldığı tespit edilmiştir.
İhale işlem dosyası kapsamında yer alan belgeler incelendiğinde, 3.073.059,00 TL
teklif bedeli ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olan Mesnevi Turizm Taş. San. Tic.
Ltd. Şti. – Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığında Mesnevi Turizm Taş. San.
Tic. Ltd. Şti.nin pilot ortak, Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ise özel ortak olarak
belirlendiği, iş deneyimini gösterir belge olarak pilot ortak tarafından Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı için 36 ay süreyle 12 adet şoförlü binek araç kiralanması işine ait Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği (TOBB) ile yapılan sözleşme ile bu sözleşmenin uygulanmasında düzenlenen
faturalar ve personel çalıştırıldığını gösterir belgelerin, özel ortak olan Çağrı Tur Nak. San. ve
Tic. Ltd. Şti. tarafından ise Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi
tarafından 04.02.2014 tarih ve 2014/5526 sayı ile düzenlenen yüklenici iş bitirme belgesinin
sunulduğu görülmüştür.
Şikâyete konu olan yüklenici iş bitirme belgesi incelendiğinde, bahsi geçen belgenin
Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlendiği, belgeye konu işin “Meteoroloji
Genel Müdürlüğü Personel Taşıma ve Hizmet Aracı Kiralama Hizmet Alımı” işi olduğu,
belgede sözleşme tarihinin 23.11.2012, kabul tarihinin 03.02.2014, belge tutarının ise
4.299.850,00 TL olarak belirtildiği tespit edilmiştir.
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
Yapılan incelemede şikâyete konu belgenin personel taşıma ve hizmet aracı kiralama
işi olduğu, belge konusu işin ihale konusu iş ile nitelik bakımından benzerlik gösteren, aynı
veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve
organizasyon gerekleri bakımından örtüşür nitelikte olduğu anlaşıldığından, ilgili iş deneyim
belgesinin idarece uygun olarak kabul edilmesinde mevzuata aykırılık görülmemiş olup,
başvuru sahibinin bu iddiası yerinde bulunmamıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci
fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin
inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.
1) Başvuru konusu ihalede geçerli teklif olarak değerlendirilen Yüksel İnşaat Taahhüt
Yüksel Ergen – Uyum Jet Tur. İltş. Taş. Oto. İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklif dosyası
incelendiğinde, Yüksel Ergen’in pilot ortak, Uyum Jet Tur. İltş. Taş. Oto. İnş. Tic. Ltd. Şti.nin
ise özel ortak olarak belirlendiği, anılan İş Ortaklığının pilot ortağı tarafından iş deneyim
belgesi olarak Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü tarafından 29.11.2012 tarih ve 52586 sayı ile
düzenlenen yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu görülmüştür.
Söz konusu iş bitirme belgesi incelendiğinde, Karayolları 3. Bölge Müdürlüğü
tarafından düzenlenen iş bitirme belgesinin Yüksel Ergen adına düzenlendiği, belge konusu
işin adının “3. (Konya) Bölge Müdürlüğü dâhilindeki yollarda sathi kaplama yapım işlerinde
ve bitüm depo tesislerinde çalıştırılmak üzere araç ve personel hizmet alımı” olduğu, belgede
sözleşme tarihinin 02.06.2012, kabul tarihinin 31.10.2012 ve belge tutarının 892.958,00 TL
olarak belirtildiği, bahsi geçen işe ait doküman EKAP üzerinden incelendiğinde, işin
kapsamında 3 adet (mıcır serici damtrak ile birlikte) damperli kamyon, 6 adet damperli
kamyon, 2 adet süpürgeli traktör, 1 adet römorklu traktör ile bunların yanı sıra 11 adet düz
işçi, 8 adet iş makinası operatörü (2 adet distibütör operatörü, 3 adet silindir operatörü, 3 adet
yükleyici operatörü), 2 adet araştırma teknisyeni, 9 adet nitelikli personel (5 adet asfalt usta
yardımcısı, 2 adet atölye ustası, 1 adet aşçı, 1 adet kaynakçı) yer aldığı, şikâyete konu ihalenin
sürücü ve hizmet aracı kiralama işi, benzer iş tanımın kamu ve özel sektöre sözleşmeye
bağlanmış hizmet aracı kiralanması işleri olduğu, dolayısıyla söz konusu belge tutarının
içinde ihale konusu iş veya benzer iş kapsamına girmeyen işlerin yer aldığı, bu sebeple idare
tarafından gerekli incelemeler yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırı
olduğu belirlenmiştir.
2) Bir diğer geçerli teklif sahibi olan Sevim Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.
tarafından Medaş Genel Müdürlüğünün 14.03.2011 tarihinde düzenlediği yüklenici iş bitirme
belgesinin sunulduğu, söz konusu belgenin Sevim Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. adına
düzenlendiği, belgede sözleşme tarihinin 19.10.2007, kabul tarihinin 23.12.2010 ve belge
tutarının 4.291.379,00 TL olarak belirtildiği, belge konusu işin adının “Beyşehir, Seydişehir,
Derebucak ve Hüyük İlçelerinde AG-OG Arıza, Onarım ve Bakım İşi” olduğu, başvuru
konusu ihalenin sürücü ve hizmet aracı kiralama işi, benzer iş tanımın kamu ve özel sektöre
sözleşmeye bağlanmış hizmet aracı kiralanması işleri olduğu göz önüne alındığında, bahsi
geçen isteklinin sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin ihale konusu iş veya benzer iş
kapsamında olmadığı görülmüştür.
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, sunmuş oldukları birim fiyat teklif
cetvellerinde aritmetik hata yapıldığı tespit edilen Pekcanlar Turizm Ltd. Şti. ve Aydaş Sağ.
Hiz. ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş. Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile sunmuş olduğu iş
deneyim belgesi yukarıda yer verilen tespitler çerçevesinde uygun olmadığı anlaşılan Sevim
Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması, Yüksel İnşaat
Taahhüt Yüksel Ergen – Uyum Jet Tur. İltş. Taş. Oto. İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot
ortağı olan Yüksel İnşaat Taahhüt Yüksel Ergen tarafından sunulan iş deneyim belgesinin
idare tarafından gerekli incelemeler yapılmak suretiyle yeniden değerlendirilmesi ve bu
aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi
gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici
işlem belirlenmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
KISMEN KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde “Ekonomik açıdan en avantajlı teklif
sahibi olan Mesnevi-Çağrı Turizm İş Ortaklığı’nın teklif dosyasında sunmuş olduğu Çağrı
Turizm Ltd. Şti. firmasına ait Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınmış iş deneyim
belgesinin adından anlaşılacağı üzerine benzer iş tanımına uymadığı, sunulan iş deneyim
belgesinin Teknik ve İdari Şartname’si incelendiğinde işin personel servis taşıma, iş makinesi,
3500 kg istiap hadli kamyonet ve sadece 1 adet binek aracı kiralama işi olduğu, bu işlere
ilişkin ayrıştırma yapılması durumunda, söz konusu iş deneyim belgesinin özel ortak
tarafından sağlanması gereken asgari iş deneyim tutarı olan 276.575,31 TL tutarını
karşılamadığı” şeklinde belirtilen ikinci iddiası kapsamında Kurul çoğunluğunca iddianın
yerinde olmadığına ilişkin karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin birinci iddiası kapsamında Kurulca verilen karar yerinde
bulunmakla birlikte, başvuru sahibinin ikinci iddiasının İhalelere Yönelik Başvurular
Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi çerçevesinde esas inceleme raporu ve eki bilgi ve
belgelerle sınırlı olarak yapılan inceleme ve hukuki değerlendirmeye göre;
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı
10’uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nolu alt bendinde istekli tarafından
kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş
veya benzer işlere ilişkin iş deneyimini gösterir belgelerin istenebileceği hüküm altına
alınmıştır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde benzer iş, ihale konusu iş veya işin bölümleriyle
nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle
gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon
gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler olarak, aynı maddenin birinci fıkrasının (ç)
bendinde iş deneyim belgesi, adayın veya isteklinin ihale konusu hizmet veya benzer
hizmetlerdeki mesleki deneyimini gösteren, hizmet alımlarında iş bitirme belgesi, yapımla
ilgili hizmet işlerinde ise iş bitirme belgesi, iş durum belgesi, iş denetleme belgesi ve iş
yönetme belgesi olarak tanımlanmıştır.
Aynı Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinin
ikinci fıkrasında ise iş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya
benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarlarının iş deneyiminde değerlendirmeye
alınmaması gerektiği hükmüne yer verilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler ve benzer işe ilişkin
hususlar” başlıklı 72.3’üncü maddesinde birden fazla işin benzer iş olarak belirlenmesi
halinde bu işlerin birlikte mi yoksa ayrı ayrı mı benzer iş olarak kabul edileceğinin
Şartname’de belirtilmesi gerektiği, Şartname’de bu konuya ilişkin bir açıklık bulunmaması
durumunda, benzer iş olarak belirlenen işlerin her birinin ayrı ayrı benzer iş olarak kabul
edilmek suretiyle değerlendirme yapılmasının zorunlu olduğu hususuna yönelik açıklamalara
yer verilmiştir.
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
Anılan mevzuat hükümlerinden, ihalelerde yeterlik kriteri olarak iş deneyim belgesinin
sunulmasının istenilmesi durumunda isteklilerin iş deneyimini tevsik eden ihale konusu iş
veya İdari Şartname’de belirtilen benzer işe ilişkin iş deneyim belgesinin sunulması, sunulan
iş deneyim belgesinde ihale konusu iş veya Şartname’de belirlenen benzer iş kapsamında
bulunmayan işlerin tutarlarının değerlendirmeye alınmaması gerektiği anlaşılmıştır.
İnceleme konusu ihaleye ait İdari Şartname incelendiğinde, Şartname’nin “İhaleye
katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7.5.1’inci maddesinde
istekliler tarafından teklif edilen bedelin %30’undan az olmamak üzere, ihale konusu iş veya
benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösterir belgelerin sunulmasına yönelik
düzenlemenin yer aldığı, 7.6’ncı maddesinde ise “Kamu ve özel sektörde sözleşmeye
bağlanmış hizmet aracı kiralanması işleri benzer iş olarak kabul edilir.” denilmek suretiyle
sadece tek bir benzer işe ilişkin bir belirleme yapıldığı, söz konusu işe ait Teknik Şartname’de
ise ihale konusu işte kullanılacak araçların 24 saat esasına göre çalıştırılacağı, gerek görülmesi
durumunda şehirlerarası görevlerde de kullanılabileceği, sürücülere ilişkin olarak ise hafta içi
günlerinde 08:30-12:30/13:30-18:30 saatleri arasında tam zamanlı çalıştırılacağı, ayrıca kanun
ve mevzuat çerçevesinde bunun dışındaki çalışmalara da yer verilebileceği, bunun yanı sıra
araçların, idarenin uygun görmesi halinde kurum şoförleri tarafından da kullanılabileceğine
ilişkin düzenlemelerin yer aldığı tespit edilmiştir.
İhale işlem dosyası kapsamında yer alan belgeler incelendiğinde, 3.073.059,00 TL
teklif bedeli ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olan Mesnevi Turizm Taş. San. Tic.
Ltd. Şti. – Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nda Mesnevi Turizm Taş. San.
Tic. Ltd. Şti.’nin pilot ortak, Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ise özel ortak olarak
belirlendiği, iş deneyimini gösterir belge olarak pilot ortak tarafından Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı için 36 ay süreyle 12 adet şoförlü binek araç kiralanması işine ait Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği (TOBB) ile yapılan sözleşme ile bu sözleşmenin uygulanmasında düzenlenen
faturalar ve personel çalıştırıldığını gösterir belgelerin, özel ortak olan Çağrı Tur Nak. San. ve
Tic. Ltd. Şti. tarafından ise Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi
tarafından 04.02.2014 tarih ve 2014/5526 sayı ile düzenlenen yüklenici iş bitirme belgesinin
sunulduğu görülmüştür.
Şikâyete konu olan yüklenici iş bitirme belgesi incelendiğinde, bahsi geçen belgenin
Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlendiği, belgeye konu işin “Meteoroloji
Genel Müdürlüğü Personel Taşıma ve Hizmet Aracı Kiralama Hizmet Alımı” işi olduğu,
belgede sözleşme tarihinin 23.11.2012, kabul tarihinin 03.02.2014, belge tutarının ise
4.299.850,00 TL olarak belirtildiği tespit edilmiştir.
Söz konusu iş deneyim belgesine konu işin EKAP üzerinden ihale dokümanı
incelendiğinde, ihale konusu hizmetin “Personel taşıma ve hizmet aracı kiralama” olarak
belirlendiği, Şartname’de, kullanılacak araçların bir kısmının (minibüs/midibüs) merkez ve
taşra teşkilatı personelinin belirli duraklardan toplanıp mesai bitiminde de aynı güzergâhları
takiben dağıtılması işinde, diğer kısmının (binek/sw/kamyonet) ise Genel Müdürlüğün merkez
ve taşra teşkilatında resmi işlerin/hizmetlerin yürütülmesinde kullanılacağına ilişkin
düzenlemenin yer aldığı, yapılan bu düzenlemelerden de bahsi geçen işin hem personel taşıma
işini hem de hizmet aracı kiralama işini bünyesinde barındırdığı görülmüştür.
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
Başvuru konusu ihalenin hizmet işlerinde kullanılmak üzere 27 adet sürücü ve yakıt
hariç 27 adet sürücüsüz binek tipi hizmet aracı kiralanması işi olduğu, söz konusu işin niteliği
ve gerekleri bakımından personel taşıma işini bünyesinde barındırmadığı, ayrıca idare
tarafından sadece kamu ve özel sektörde sözleşmeye bağlanmış hizmet aracı kiralanması
işlerinin benzer iş olarak tanımlandığı, bahsi geçen iş deneyim belgesinde ise işin tanımına
bakıldığında personel taşıma ve hizmet aracı kiralama işi olarak belirtildiği, dolayısıyla söz
konusu belge tutarının içerisinde ihale konusu iş veya benzer işe ait olmayan hususların yer
aldığı,
Bu çerçevede, ihale üzerinde bırakılan Mesnevi Turizm Taş. San. Tic. Ltd. Şti. – Çağrı
Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın özel ortağı olan Çağrı Tur Nak. San. ve Tic.
Ltd. Şti. tarafından sunulan iş bitirme belgesinin hem personel taşıma işini hem de hizmet
aracı kiralama işini kapsadığı, söz konusu işlerin niteliği, personel ve organizasyon gerekleri
bakımından farklılık gösterdiği, bu sebeple idare tarafından gerekli incelemeler yapılmadan
ihalenin sonuçlandırılmasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği değerlendirildiğinden,
Söz konusu iş deneyim belgesini düzenleyen idareden yapılan işe ilişkin hak edişlerin
istenmesi suretiyle ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında yer almayan kısımların
ayrıştırılarak şikâyete konu iş deneyim belgesinin yeniden değerlendirilmesi gerektiği
sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin ikinci iddiası kapsamında yapılan incelemeye
göre, ihale üzerinde bırakılan Mesnevi Turizm Taş. San. Tic. Ltd. Şti. – Çağrı Tur Nak. San.
ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın özel ortağı olan Çağrı Tur Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.
tarafından sunulan iş bitirme belgesinin hem personel taşıma işini hem de hizmet aracı
kiralama işini kapsadığı, söz konusu işlerin niteliği, personel ve organizasyon gerekleri
bakımından farklılık gösterdiği, bu sebeple söz konusu iş deneyim belgesini düzenleyen
idareden yapılan işe ilişkin hak edişlerin istenmesi suretiyle ihale konusu iş veya benzer iş
kapsamında yer almayan kısımların ayrıştırılarak şikâyete konu iş deneyim belgesinin yeniden
değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi
gerektiği yönündeki düşüncemizle, başvuru sahibinin ikinci iddiası kapsamında Kurulca
verilen karara katılıyoruz.
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
KISMEN KARŞI OY
İnceleme konusu ihalede,
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin 1’inci maddesinde yer alan “4734 sayılı
Kamu İhale Kanunu’nun 37’nci, Hizmet Alımı Uygulama Yönetmeliği’nin 56’ncı ve Kamu
İhale Genel Tebliği’nin 16’ncı maddeleri uyarınca komisyon kararının hatalı olduğu, ihaleye
teklif veren Pekcanlar Turizm Ltd. Şti., Aydaş Sağlık Hiz. Ltd. Şti. ve Yıldız Turizm Ltd. Şti.nin
birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hatanın mevcut olduğu, çarpımlar yapıldığında
tutarların değiştiği, Pekcanlar Turizm Ltd. Şti. adlı isteklinin birim fiyat teklif cetveli ele
alındığında, idare tarafından hazırlanan birim fiyat teklif cetveline göre 27 araç için bir aylık
fiyat istenildiği, Pekcanlar Turizm Ltd. Şti. adlı istekli tarafından 27 araca aylık 1.160,00 TL
teklif verilmek suretiyle 33 ay için 38.280,00 TL tutara ulaşılması gerektiği, bu durumda
Pekcanlar Turizm Ltd. Şti.nin birim fiyat teklif cetvelinin toplamında aritmetik hata olduğu,
komisyonda buna ilişkin yorumsal düzeltme yapılamayacağı, dolayısıyla adı geçen firmaların
aritmetik hatadan değerlendirme dışı bırakılması gerektiği” şeklindeki iddiasının incelenmesi
neticesinde, Kurul çoğunluğunca, Pekcanlar Turizm Ltd. Şti., Yıldız Turizm Nak. Gıda Tem.
Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. ve Aydaş Sağ. Hiz. ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş. Temz. San. ve Tic.
Ltd. Şti. adlı isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine, 2’nci
iddiasının ise yerinde olmadığı, ancak İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in
18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda, sunmuş olduğu iş
deneyim belgesi uygun olmayan Sevim Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin
değerlendirme dışı bırakılması, Yüksel İnşaat Taahhüt Yüksel Ergen – Uyum Jet Tur. İltş.
Taş. Oto. İnş. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın pilot ortağı olan Yüksel İnşaat Taahhüt Yüksel
Ergen tarafından sunulan iş deneyim belgesinin idare tarafından gerekli incelemeler yapılmak
suretiyle yeniden değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak
yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği gerekçeleriyle “düzeltici işlem belirlenmesine” karar
verilmiştir.
Kurul çoğunluğunca alınan kararın, başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinin
2’nci maddesinde yer alan iddiasına ilişkin kısmına katılmakla birlikte, 1’inci iddiaya ilişkin
kısmına katılmıyorum. Şöyleki;
Anılan kararda, inceleme konusu ihaleye ait Birim Fiyat Teklif Cetveli incelendiğinde,
1’inci sırada yer alan “27 adet şoför hizmeti alımı” kalemine ilişkin isteklilerce doldurulması
gereken teklif edilen birim fiyat kısmına 1 işçi için bir aylık maliyet tutarının yazılması, 2’nci
sırada yer alan “27 adet binek tipi hizmet aracı” kalemine ilişkin olarak isteklilerce
doldurulması gereken teklif edilen birim fiyat kısmına ise 27 araç için bir aylık maliyet
tutarının yazılması gerektiği, söz konusu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif
sahibi olan Pekcanlar Turizm Ltd. Şti., Yıldız Turizm Nak. Gıda Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.
ve Aydaş Sağ. Hiz. ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş. Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından
teklifleri kapsamında sunmuş oldukları birim fiyat teklif mektubunun eki olan birim fiyat
teklif cetvelindeki miktar sütununda yer alan rakam ile bu istekliler tarafından teklif edilen
birim fiyatın çarpılması sonucu elde edilen bedelin tutar hanesine yazılan bedel ile
örtüşmediği, dolayısıyla söz konusu hatanın aritmetik hata olarak değerlendirilmesi gerektiği
ifade edilmektedir.
11
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/023
: 36
: 08.04.2015
: 2015/UH.II-1017
Yapılan incelemede, uyuşmazlık konusu ihalede, söz konu isteklilerin sundukları
birim fiyat teklif cetvelleri incelendiğinde, Kurul çoğunluğunca alınan kararda, aritmetik hata
bulunduğu ve uygun olmadığı belirtilen kalemlerin 27 aracın çalışacağı kalemler olduğu, söz
konusu isteklilerin bu kalemlerde, miktar ile teklif edilen birim fiyatı çarparken, araç sayısını
da gizli çarpan olarak dikkate aldığı ve o iş kalemine ait teklif tutarını oluşturdukları, teklif
cetvellerinin tutar sütunundaki rakamlar toplandığında teklif bedellerine ulaşıldığı anlaşılmış
olup, bu haliyle teklif cetvellerinde aritmetik hata olduğu yönünde yapılan tespitin yerinde
olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede, Kurul çoğunluğunca verilen kararın,
itirazen şikayet dilekçesinin 2’nci maddesine ilişkin kısmına katılmakla birlikte, Pekcanlar
Turizm Ltd. Şti., Yıldız Turizm Nak. Gıda Tem. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. ve Aydaş Sağ. Hiz.
ve Malz. İnş. Med. Turizm Taş. Temz. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından teklifleri kapsamında
sunmuş oldukları teklif cetvellerinde aritmetik hata olduğu yönünde yapılan tespitin yerinde
olmadığı yönündeki düşüncemle, Kurul çoğunluğunca alınan kararın bu hususa ilişkin
kısmına katılmıyorum.
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
12