Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
/
2015/29421-Malatya Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su Haznelerinin Depo İç Yalıtım, Temizlik, Bakım, Onarım ve Çevre Düzenlemesi Yapım
Bilgi
İKN
2015/29421
Başvuru Sahibi
Betsan İnşaat Sanayive Tic. Ltd. Şti
İdare
Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Malatya Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su Haznelerinin Depo İç Yalıtım, Temizlik, Bakım, Onarım ve Çevre Düzenlemesi Yapım
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan
KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Betsan İnşaat Sanayive Tic. Ltd. Şti,
Çavuşoğlu Mah. Yeni Sanayi Sitesi 3. Cad. Dekor Sok. No:16 MALATYA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,
Karakavak Mah. Turgut Özal Bulvarı No: 129/1 Yeşilyurt/MALATYA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/29421 İhale Kayıt Numaralı “Malatya Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su
Haznelerinin Depo İç Yalıtım, Temizlik, Bakım, Onarım ve Çevre Düzenlemesi Yapım”
İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi
Başkanlığı tarafından 08.04.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malatya
Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su Haznelerinin Depo İç Yalıtım, Temizlik,
Bakım, Onarım ve Çevre Düzenlemesi Yapım” ihalesine ilişkin olarak Betsan İnşaat Sanayi
ve Tic. Ltd. Şti.nin 11.09.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 17.09.2015
tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.09.2015 tarih ve 78566 sayı ile Kurum
kayıtlarına alınan 18.09.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2439 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar’ın teklifinin sınır değerin altında
kalması nedeni ile aşırı düşük sorgulamasına tabi tutulduğu ve sunduğu aşırı düşük
savunmasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine göre uygun olmadığı halde
ihale komisyonu tarafından yeterli görüldüğü, anılan isteklinin aşırı düşük savunmasının
uygun olmaması nedenleri,
a) Özel 15 poz nolu iş kalemine ilişkin olarak Teknik Şartname’de istenen proforma
fatura ve sertifikaların idareye verilmediği, proforma faturanın belgelendirilmediği,
b) Teklif edilen işçilik fiyatlarının yürürlükte bulunan saatlik asgari ücretin altında
olduğu,
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
c) Özel -1, Özel-2, Özel-3, Özel-4 Özel-5, Özel-6, Özel-7, Özel-8, Özel-9, Özel-10,
Özel-11, Özel-12, Özel-13, imalatlarına ait analizlerde kullanılan proforma faturaların hayali
olduğu, ayrıca söz konusu proforma faturaların idarenin piyasa araştırması ile tespit ettiği
birim fiyatın altında olduğu, sunduğu diğer proforma faturaların üzerinde bulunması gereken
“…satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında
olmadığını beyan ederim.” ibaresinin olmadığı, ayrıca imalatlar yönelik nakliye analizlerinin
yapılmadığı, ve bedellerinin hesaplanmadığı,
d) 27.260/İB-1 poz noza ait analizin birim fiyat tarifine uygun analiz olmadığı ayrıca
tüm girdilere ilişkin rayiçlerin ve listesinin belirtilmediği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar’ın sunduğu ilk geçici teminat
mektubunun geçersiz hale gelmeden idare tarafından bir yazı ile geçerlilik tarihinin uzatılması
gerekirken, anılan mektubun geçersiz hale geldikten iki gün sonra 02.09.2015 tarihinde aynı
bankaca yeniden düzenlenen geçici teminat mektubunun idareye verildiğinin tespit edildiği,
bu nedenle anılan isteklinin teklifinin geçersiz olması gerektiği,
3) İhale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar’a ait birim fiyat teklif cetvel icmaline
ihale karar damga vergisi, sözleşme damga vergisi ve bahse konu ihaleye ait işte çalışacak
teknik personel ücret tutarının dahil edilmediği, ayrıca sözleşmenin 33’üncü maddesinde
belirtilen araç, yakıt ve bakım giderlerinin Bedri Aydar’a ait aşırı düşük savunmasında hesap
listesine eklenmediği,
4) İhale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat teklif cetveli ve birim fiyat analizinde
aritmetik hata olduğu,
5) İdarece açıklama istenen iş kalemleri listesinin tanzim edilmediği, açıklama
istenmeyen analiz girdilerinde düzenlenmeyerek birim fiyat teklif icmali oluşturulduğu,
iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’ncİ maddesinde,
“a) Adı:Malatya Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su Haznelerinin Depo İç Yalıtım,
Temizlik, Bakım, Onarım ve Çevre Düzenlemesi Yapım
b) Yatırım proje no'su/kodu:
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
34 adet su deposu-Malatya Battalgazi ve Yeşilyurt İlçelerinde Bulunan Su Haznelerinin Depo
İç Yalıtım, Temizlik, Bakım, Onarım ve Çevre ” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme
göre sınır değeri hesaplar.
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında olan teklifleri aşırı
düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak
ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir.
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada
bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli
teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında
olması durumunda kesin teminat 40.2 nci maddede yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar
üzerinden alınır. “düzenlemesi bulunmaktadır.
4734 sayılı Kanun’un “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği
yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden
önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği
bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık
maliyeti 8’inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”
hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler”
başlıklı 60’ıncı maddesinde de benzer hüküm yer almaktadır.
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı
45’inci maddesinde “45.1. İhale ilanında ve dokümanında belirtilmesi kaydıyla, idareler sınır
değerin altında olan tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olarak aşağıdaki seçenekleri
uygulayabilirler.
a) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden
açıklama isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, sınır değerin altında olan teklifler ihale
komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu isteklilerden (45.1.2 - 45.2)
maddelerinde belirtilen esaslara göre açıklama istenir.
…
İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama
isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, idarelerce sorgulama ve isteklilerce açıklama yapılması
işlemleri (45.1.2 - 45.2) maddelerinde belirtilen esaslar uyarınca yürütülecektir.
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az
olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş
kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama
yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden
açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif
toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük
tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama
istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de
belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca teklif fiyatı
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu
çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli
olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması
istenmeyecektir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun
analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit
edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları
analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden
iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200
dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı
birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz
beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının
kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel
gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz
konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi
durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif
birim fiyat listesi (Örnek)
Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları
Teklif
Kar ve
genel
gider
hariç
birim fiyat gider
(TL) (TL)
Teklif
Kar ve
genel
gider dahil
birim fiyat
Teklif
edilen
birim
fiyat
İş
kaleminin
adı
edilen
kar ve
genel
Sıra
No
Poz
No
Birim fiyatı
alınan
kurum/kuruluş
(TL)
(TL)
1
16.00 150 dozlu Bayındırlık ve
1
demirsiz
beton
İskân Bakanlığı
97,86
97,86
2
16.00 200 dozlu Bayındırlık ve
2
demirsiz
beton
İskân Bakanlığı
104,00
110,13
105,00
3
16.00 250 dozlu Bayındırlık ve
3
demirsiz
beton
…
İskân Bakanlığı
88,10
15,86 103,96
…
…
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı
koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle
değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca yapacakları
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen
asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler vb. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması
yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre
teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit
tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek
olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar
meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi
gerekmektedir.
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu
değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya
bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanun’un 21’inci
maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan
ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde
ise ihale tarihi esas alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek
suretiyle reddedilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden
Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama isteneceği belirtilen ve 11 isteklinin katıldığı
incelemeye konu ihalede, ihale komisyonu tarafından 6 isteklinin teklifinin geçerli teklif
olarak değerlendirildiği ve 787.588,27 TL tutarında sınır değer belirlendiği, bu tutarın altında
teklif veren tüm isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, öngörülen süre
içerisinde aşırı düşük açıklaması istenen istekli Fadıl ÇİÇEK ve Bedri Aydar firması
tarafından sunulan açıklamanın idarece uygun görülmediği, sınır değerin üzerinde teklif veren
25.05.2015 tarihli ihale komisyon kararı ile Betsan İnş. San.ve Tic. Ltd. Şti.nin ihale üzerinde
bırakıldığı Bedri Aydar’ın 01.06.2015 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu,
idarenin 10.06.2015 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının 10.06.2015
tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 12.06.2015 tarihinde Kurum
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
kayıtlarına alınan dilekçesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel
Tebliği’nin 45.1.3. maddesine uygun olduğuna ilişkin olarak itirazen şikâyet başvurusunda
bulunduğu, bu başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 10.07.2015 tarihli ve
2015/UY.I-174 sayılı kararı idarece açıklama istenen özel iş kalemlerine ilişkin analiz
girdileri ve miktarlarının gösterildiği hazırlanmış analiz formatlarının, teklifi aşırı düşük
olarak belirlenen isteklilere verilmek suretiyle söz konusu isteklilerden tekrar aşırı düşük
teklif açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak
yeniden gerçekleştirilmesi gerektiğine karar verildiği, alınan Kurul kararı doğrultusunda
idarece işlem tesis edildiği, sınır değerin altında kalan 6 istekliye aşırı düşük teklif
sorgulamasına ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı yazıldığı, idare
tarafından 10.07.2015 tarihli ve 2015/UY.I-174 sayılı Kurul kararı üzerine, özel pozlara
ilişkin ayrıntılı analiz hazırlanmadığı, isteklilere aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde özel
pozlara ilişkin sunulmuş analizlerde sadece ”proforma” ifadesine yer verildiği görülmüştür.
Teklifi aşırı düşük olarak belirlenen isteklilerden teklifine ilişkin belgeye dayalı yazılı
açıklama talep edilen 28.07.2015 tarihli yazı ekinde yer alan liste çerçevesinde idarece toplam
10 iş kaleminin açıklama istenecek iş kalemi/iş grubu olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Buna göre idarece açıklama istenilecek iş kalemi olarak belirlenen toplam 10 iş kaleminden 6
adedinin (ÖZEL 12- ÖZEL 13 ÖZEL 14 ÖZEL 15 ÖZEL 15/A ÖZEL 16) özel poza, diğer 4
adedinin ise MSB 805,Y.25.004/01, 27.578/MK, 27.260/İB-1 kamu kurum ve kuruluşlarınca
yayımlanan birim fiyatlara ilişkin olduğu, görülmüştür.
24.08.2015 tarihli ihale komisyonu kararında 4 isteklinin (Mehmet Karataş, Ertuğrul
Çoşut, Cihad Arslan, Metsar İnş. Taah. Tic. San. Ltd. Şti.) nin aşırı düşük teklif açıklamasında
bulunmadıkları için tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, Bedri Aydar ve Fadıl Çiçek
tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, Fadıl Çiçek’in açıklamasının yetersiz
görüldüğü ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata uygun kabul edilen Bedri
Aydar’ın üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir
a) Özel 15 poz nolu iş kalemine ilişkin olarak Teknik şartnamede istenen proforma
fatura ve sertifikaların idareye verilmediği, proforma faturanın belgelendirilmediği, iddiasına
ilişkin olarak yapılan incelemede,
Özel 15 poz tanımının birim fiyat teklif cetvelinde “çimento esaslı çift bileşenli
kristalize su yalıtım harcı ile file takviyeli olarak, 3 kat halinde toplam 2mm kalınlıkta su
yalıtımı yapılması “ olduğu,
Özel 15 poz imalatına ilişkin idarece tanımlanan Birim fiyat tarifinde “…Karışım soda
ve klorür içermemeli, hijyenik olmalı ve içme suyu depolarının su yalıtımında kullanıma
uygun malzeme olmalı, ayrıca Negatif ve pozitif taraftan 13,8 bar su basıncına dayanım
raporları ve içme suyu depolarında kullanıma uygunluk belge ve sertifikalarına sahip
olmalıdır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Yapılan incelemede Özel 15 poz nolu “çimento esaslı çift bileşenli kristalize su yalıtım
harcı ile file takviyeli olarak, 3 kat halinde toplam 2mm kalınlıkta su yalıtımı yapılması”
yapımı işlerine ait üçüncü kişilerden proforma fatura (fiyat teklifi) alındığı, “Bu fiyat
teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek
onaylanan (03./08/2015) tarih ve (9) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam
birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin bulunduğu ve yetkili
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
meslek mensubunca imzalanıp kaşelendiği görülmüş olup bu belgenin açıklamaları tevsik
edici nitelikte ve yukarıda anılan Tebliğ açıklamalarına uygun olduğu anlaşılmıştır.
Öte yandan aynı poza ait birim fiyat tarifinde bahse konu sertifikaların İdari
Şartnamede yeterlilik kriteri olarak istenmediği, dolayısıyla tekliflerin değerlendirme
aşamasında yeterlilik kriteri olmayan belgenin sunulmasının zorunlu olmadığı anlaşılmış
olup, bahse konu belgenin işin sözleşme veya imalat yapım aşamasında kontrol edileceği, bu
durumun teklif değerlendirilmesine engel bir durum oluşturmadığı dolayısıyla başvuru
sahibinin söz konusu iddiası yerinde bulunmamıştır.
b) Teklif edilen işçilik fiyatlarının yürürlükte bulunan saatlik asgari ücretin altında
olduğu, iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,
İhale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar’ın tarafından sunulan analizler ve
belgelerin incelenmesi neticesinde,
Aşırı düşük savunma kapsamında açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdileri ve
alt analizinde yer alan,
01.501 poz nolu “Düz İşçi” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
01.502 poz nolu “Erbab İşçi” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
01.507 poz nolu “Birinci Sınıf usta” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
01.010 poz nolu “Yalıtımcı Usta” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
01.210 poz nolu “Yalıtımcı Usta Yardımcısı” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
01.403 poz nolu “Makinist” girdisinin birim fiyatının 5,34 TL
olduğu, görülmüştür.
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında
kullanacağı yukarıda belirtilen işçilik birim fiyatlarının ihale tarihi olan 08.04.2015 tarihi
itibarıyla saatlik asgari ücretin 5,34 TL (aylık brüt asgari ücret 1.201,50 TL / 225 saat=5,34
TL) olduğu dikkate alındığında işçilik fiyatının saatlik asgari ücretin altında olmadığı Kamu
İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde bulunan “İş kalemleri/gruplarına ait
analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde
yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklamasına da uygun olduğu
anlaşılmış olup, anılan isteklinin işçilik giderleri için yaptığı açıklamaların yeterli olduğu
anlaşılmıştır...
c) Özel -1, Özel-2, Özel-3, Özel-4 Özel-5, Özel-6, Özel-7, Özel-8, Özel-9, Özel-10,
Özel-11, Özel-12, Özel-13, imalatlarına ait analizlerde kullanılan proforma faturaların hayali
olduğu, ayrıca söz konusu proforma faturaların idarenin piyasa araştırması ile tespit ettiği
birim fiyatın altında olduğu, sunduğu diğer proforma faturaların üzerinde bulunması gereken
“…satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında
olmadığını beyan ederim.” ibaresinin olmadığı, ayrıca aşırı düşük açıklama kapsamında
sunduğu proforma faturaların mevzuata uygun olmadığı, ayrıca imalatlar yönelik nakliye
analizlerinin yapılmadığı, ve bedellerinin hesaplanmadığı, iddiasına ilişkin olarak yapılan
incelemede,
11
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
İddiaya ilişkin yapılan incelemede, başvuru sahibinin iddiasında belirttiği (Özel -1,
Özel-2, Özel-3, Özel-4 Özel-5, Özel-6, Özel-7, Özel-8, Özel-9, Özel-10, Özel-11, Özel-12,
Özel-13,) iş kalemlerinden bahse konu yapım ihalesinde idarece açıklama istenilen iş
kalemleri listesinde (ÖZEL 12 ve ÖZEL 13) poz numaralı iş kalemlerinin belirlendiği
görülmüş olup, bu nedenle açıklama istenen (ÖZEL 12 ve ÖZEL 13) poz numaralı iş
kalemlerine yönelik olarak yapılan inceleme aşağıdaki gibidir:
İstekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması esnasında ÖZEL 12 poz no.lu “15.000
m3 lük su deposu temizliği yapılması” ve ÖZEL 13 poz no.lu “20.000 m3 lük su deposu
temizliği yapılması” yapımı işlerine ait üçüncü kişilerden proforma fatura (fiyat teklifi)
alındığı, alınan fiyat tekliflerinde Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve
belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (03/08/2015) tarih ve (8) sayılı maliyet
tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan
ederim.” ibaresinin bulunduğu yetkili meslek mensubunca imzalanıp kaşelendiği
görülmüştür.
03.08.2015 tarihli fiyat teklifini düzenleyen firmaya ait kaşede “Mercan İnş. Müt.
Nak. Gıda Temizlik Hizmetleri Alımı İşleri” unvanının yer aldığı görülmüş olup, söz konusu
kaşede yer alan unvanda temizlik hizmeti alımı işi ibaresinin yer alması nedeni ile fiyat
teklifine konu işin anılan ihalede su deposu temizliği işinin yapılmasını kapsadığı
anlaşılmıştır. Fiyat teklifinin söz konusu ibarenin Tebliğ’in yukarıda aktarılan 45.1.13.1’inci
maddesinde yer alan açıklamalarına uygun olarak düzenlendiği görülmüştür.
Öte yandan ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında
birim fiyatları tevsik etmek amacıyla idareye sunduğu maliyet ya da satışa dayalı olarak
yaptığı açıklamasına ait tüm proforma faturalarda ve fiyat tekliflerinde Tebliğin
45.1.13.1’üncü maddesinde belirtilen yetkili meslek mensupları tarafından yazılması zorunlu
ibarelerin yer aldığı, özel pozlara ilişkin sunduğu teklif ve faturalarda “birim fiyatın,
mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (03/08./2015)
tarih ve (9) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında
olmadığını beyan ederim.” ibaresinin görüldüğü, dolayısıyla bu belgelerin açıklamaları tevsik
edici nitelikte olduğu, söz konusu proforma faturaların yukarıda anılan Tebliğ açıklamalarına
uygun olarak düzenlendiği görülmüş olup, başvuru sahibi tarafından, ihale üzerinde bırakılan
isteklinin sunmuş olduğu proforma faturaların gerçeği yansıtmadığı iddiasının yerinde
olmadığı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin söz konusu proforma faturaların idarenin piyasa araştırması ile
tespit ettiği birim fiyatın altında olduğu iddiasına ilişkin olarak istekli tarafından sunulan fiyat
tekliflerinde herhangi bir aykırılık bulunmadığı anlaşılmış olup, ayrıca başvuru sahibinin
iddiasında belirtilen pozların “Özel poz” olması nedeni ile ihale üzerinde kalan istekli
tarafından teklif edilen fiyatların idarenin belirlediği fiyatların altında olabileceği ve sunulan
proforma faturalarda mevzuata aykırı herhangi bir husus bulunmadığı ayrıca sunulan
malzemeye ilişkin nakliyenin öngörülen fiyata dâhil olduğu bilgisini içeren proforma faturalar
sunulduğu, ayrıca nakliyenin açıklama istenilen bir iş kalemi olmadığı anlaşıldığından,
başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde bulunmamıştır.
d) 27.260/İB-1 poz nolu ait analizin birim fiyat tarifine uygun analiz olmadığı ayrıca
analizlere ilişkin alt rayiç listesi verilmediği, tüm girdilere ait rayiçlerin belirtilmediği,
12
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
27.260/İB-1 poz tanımının birim fiyat teklif cetvelinde “2.63 m yüksekliğinde B.A
direkli kafes telle himaye çiti yapımı “ olduğu,
Başvuru sahibine ait 27.260/İB-1 poza ait aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde,
açıklama yapan istekli tarafından söz konusu pozun analizin birim fiyat tarifine uygun olduğu,
anılan poz analizinde yer verilen iş kalemlerinden 04.278 ve 04.278/1 ve 04.712 analiz
girdilerine ilişkin fiyat teklifi sunulduğu, fiyat teklifinin söz konusu Tebliğ’in yukarıda
aktarılan 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan açıklamalarına uygun olarak düzenlendiği, diğer
analiz girdileri ve alt analizler (14.001,16.003,16.044/4 21.001,21.015,01.501,01.502,01.507)
için kullanılan analiz girdilerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı analizleri ve rayiçleri
kullanılarak açıklandığı, bu haliyle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından analizlerde
kullanılan fiyatların kâr ve genel giderler dâhil olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarının
yayımlamış olduğu kâr ve genel giderler hariç tutarlarının üzerinde olduğu, görülmüştür.
Kullanılmış olan rayiçlerin ve alt analiz girdilerinde kullanılan miktarlarda da herhangi bir
aykırılık görülmemiştir. Başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde olmadığı kanaatine
varılmıştır.
Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “Tekliflerin geçerlilik süresi” başlıklı 24’üncü maddesinde “24.1.
Tekliflerin geçerlilik süresi, ihale tarihinden itibaren 90 (Doksan) takvim günüdür. Bu
süreden daha kısa süreli teklif mektupları değerlendirmeye alınmayacaktır.
24.2. İhtiyaç duyulması halinde, teklif geçerlilik süresinin en fazla yukarıda belirlenen
süre kadar uzatılması istekliden talep edilebilir. İstekli, İdarenin bu talebini kabul veya
reddedebilir. İdarenin teklif geçerlilik süresinin uzatılması talebini reddeden isteklinin geçici
teminatı iade edilir.
24.3. Teklifinin geçerlilik süresini uzatan istekli, teklif ve sözleşme koşullarını
değiştirmeden, geçici teminatını kabul ettiği yeni teklif geçerlilik süresi ile geçici teminata
ilişkin hükümlere uygun hale getirir.
24.4. Bu konudaki istek ve cevaplar yazılı olarak yapılır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Geçici teminat” başlıklı 26’ncı maddesinde ”26.1. İstekliler,
teklif ettikleri bedelin % 3'ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici
teminat vereceklerdir. Teklif edilen bedelin % 3'ünden az oranda geçici teminat veren
isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır.
26.2. İsteklinin ortak girişim olması halinde, toplam geçici teminat miktarı ortaklık
oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen tekliflere bakılmaksızın ortaklardan
biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir.
26.3. Geçici teminat olarak sunulan teminat mektuplarında geçerlilik tarihi
belirtilmelidir. Bu tarih, 05.08.2015 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından
belirlenir.
26.4. Kabul edilebilir bir geçici teminat ile birlikte verilmeyen teklifler, İdare
tarafından istenilen katılma şartlarının sağlanamadığı gerekçesi ile değerlendirme dışı
bırakılacaktır.“ düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin geçerlilik süresi” başlıklı 32’nci
maddesinde “Tekliflerin geçerlilik süresi ihale dokümanında belirtilir. İdarece ihtiyaç
13
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
duyulması halinde bu süre, teklif ve sözleşme koşulları değiştirilmemek ve isteklinin kabulü
kaydıyla, en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.”
hükmü,
Anılan Kanun’un “Geçici teminat” başlıklı 33’üncü maddesinde;
“İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere, istekli tarafından
verilecek tutarda geçici teminat alınır. İhale dokümanında belirtilmesi şartıyla, danışmanlık
hizmeti ihalelerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir.” hükmü ile,
“Teminat mektupları” başlıklı 35’inci maddesinde;
Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite
Kamu İhale Kurumu yetkilidir.
32 nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli
olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin
uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat
mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından
belirlenir.
İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.” hükmüne yer
verilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teklif geçerlilik süresinin dolmasından sonra sözleşme
yapılması” başlıklı 16.7’nci maddesinde “Kesinleşen ihale kararı bildirildikten sonra şikayet
başvurusunda bulunulması veya dava açılması nedeniyle ihale sürecinin uzaması sonucunda;
teklif geçerlilik süresinin ihale dokümanında öngörülen süre kadar uzatıldığı ve bu sürenin de
dolduğu, buna rağmen sözleşmenin imzalanamadığı durumlarda; İhale Uygulama
Yönetmeliklerinde yer alan sözleşmenin imzalanması ile ilgili hükümlere göre, ekonomik
açıdan en avantajlı teklif sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile
kabul etmeleri şartıyla, sözleşme imzalanabilir. İdarece bu durumda ihale üzerinde kalan
istekliye sözleşme imzalayıp imzalamayacağı hususu sorulmaksızın sadece teklif geçerlilik
süresinin dolduğu gerekçe gösterilerek ihalenin iptal edilmemesi gerekmektedir. Ancak
tekliflerin geçerlilik süresinin dolmuş olması nedeniyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif
sahibi veya ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin sözleşmeyi imzalama
zorunluluğu bulunmadığından, sözleşmeyi imzalamayan istekliler hakkında geçici teminatın
irat kaydedilmesine ve yasaklamaya ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliği’nin “Geçici teminat mektuplarının süresi” başlıklı 18.2’nci
maddesinde “4734 sayılı Kanunun 35 inci maddesindeki; “Bu Kanun kapsamında bankalarca
verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kurum yetkilidir. 4734 sayılı
Kanunun 32 nci maddesine göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün
fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik
süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır.”
hükmü ile ilgili olarak, geçici teminat mektuplarındaki sürenin idareler tarafından, teklif
geçerlik süresinden itibaren 30 günden daha uzun süreli olarak belirlenip belirlenemeyeceği
konusunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İdare, 4734 sayılı Kanunun 35 inci maddesini
esas alarak, teklif geçerlilik süresinin bitimi tarihine 30 gün eklemek suretiyle bulduğu tarihi
idari şartnamenin “geçici teminat” başlıklı maddesine yazacaktır. Tip idari şartnamelerin
geçici teminata ilişkin maddeleri gereğince geçici teminat olarak sunulan teminat
14
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
mektubunda geçerlilik tarihi belirtilmeli ve bu tarih, idari şartnamede öngörülen tarihten
önce olmamalıdır. Bu çerçevede, asgari süreyi karşılayan veya asgari sürelerden daha uzun
süreleri içerir geçici teminat mektuplarının geçerli kabul edilmesi gerekmektedir. Ayrıca,
süresiz geçici teminat mektupları da kabul edilecektir.” açıklaması bulunmaktadır.
İhale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar’ın teklif dosyası incelendiğinde, Yapı
Kredi A.Ş. tarafından Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi İhale Şube Müdürlüğüne hitaben,
“Bedri Aydar” adına düzenlenmiş, 06.04.2015 tarihli ve 112820002990 sayılı, 31.08.2015
geçerlilik tarihli ve 36.000,00 TL tutarlı geçici teminat mektubunun sunulduğu,
Öte yandan anılan istekli tarafından geçici teminat mektubunun süresinin dolması
nedeni ile idareye hitaben, 02.09.2015 tarihli ve 12820003215 sayılı, 01.02.2016 geçerlilik
tarihli ve 36.000,00 TL tutarlı geçici teminat mektubunun sunulduğu görülmüştür.
İdari Şartname’nin 26.3. maddesinde yer alan “Geçici teminat olarak sunulan teminat
mektuplarında geçerlilik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 05.08.2015 tarihinden önce
olmaması” düzenlemesi doğrultusunda, teklif geçerlilik süresinin uzatılmasının idarece
isteklilerden talep edilebileceği, isteklinin, idarenin bu talebini kabul veya reddedebileceği,
idarenin teklif geçerlilik süresinin uzatılması talebini reddeden isteklinin geçici teminatının
iade edileceği, teklifinin geçerlilik süresini uzatan isteklinin teklif ve sözleşme koşullarını
değiştirmeden geçici teminat süresini uzatmayı kabul ettiği anlaşılmaktadır.
İhale işlem dosyasında gönderilen belgelerin incelenmesinden teklif geçerlilik
sürelerinin uzatılıp uzatılmadığına ilişkin isteklilere gönderilen herhangi bir belgeye
rastlanmadığı, bu nedenle Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nden
19.10.2015 tarih ve 19708 sayılı yazı ile bilgi ve belge istenildiği, idarece gelen 02.11.2015
tarih ve 755 sayılı cevabi yazıda “…geçici teminat mektuplarının teklif sürelerinin
uzatılmasına ilişkin olarak ihaleye katılan tüm isteklilerden sözlü olarak istendiği, ihale
üzerinde kalan Bedri Aydar firmasının da geçici teminat mektubunu üç ay uzattığı…”
şeklinde ifade edildiği görülmüştür.” İdarenin cevabi yazısı değerlendirildiğinde ihaleye
katılan tüm isteklilerden yazılı olarak değil sözlü olarak teklif sürelerinin uzatılması talebinde
bulunulduğu anlaşıldığından istekliler tarafından süresi geçen geçici teminat mektubunun
yerine yenisinin sunulmuş olmasının yeterli olduğu anlaşılmıştır.
Bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin “16.7’nci maddesi gereği, ekonomik
açıdan en avantajlı birinci veya ikinci isteklinin kabul etmesi halinde, teklif geçerlilik süresi
sona erdikten sonra dahi sözleşme yapılabilmesinin mümkün olduğu değerlendirildiğinde,
idarenin sözleşmeye davetinin, ekonomik açıdan en avantajlı birinci veya ikinci istekli
tarafından kabul edilmesi halinde sözleşme imzalanabileceği anlaşılmaktadır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı
19’uncu maddesinde “19.1. İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş
kalemleri için teklif edilen birim fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden
vereceklerdir; ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile
iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden
teklif birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.” düzenlemesi
15
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
Aynı Şartname’nin “ Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde,
“25.1. İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her
türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderler ile ulaşım,
nakliye ve her türlü sigorta giderleri teklif fiyatına dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi
bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.”
düzenlemesi bulunmaktadır.
İncelemeye konu ihalenin teklif birim fiyatIı olarak yapıldığı, istekli tarafından kâr ve
genel gider dahil fiyatlar teklif edildiği, bu kârında başvuru sahibinin iddiasında belirttiği
bahse konu giderleri (ihale karar damga vergisi, sözleşme damga vergisi ve bahse konu
ihaleye ait işte çalışacak teknik personel ücret tutarı) içerdiği, söz konu giderlerin yüklenici
kârı ve genel giderleri içerdiği değerlendirildiğinden ayrı bir maliyet kalemi olmadığı, ayrıca
araç, yakıt ve bakım giderlerinin idarece aşırı düşük teklif sorgulamasında açıklama
istenilecek iş kalemleri olarak belirlenmediği, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan istekli olan
Bedri Aydar’ın aşırı düşük teklif açıklamasında araç, yakıt ve bakım giderlerine ilişkin olarak
açıklamada bulunmasının gerekmediği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiası
yerinde görülmemiştir.
Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari
Şartname’nin
“Tekliflerin
değerlendirilmesi”
başlıklı
31’inci
maddesinde“31.1.Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif
mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin
tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.
31.5. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen
yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı
ile birim fiyat teklif alınan ihalede, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup
bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen teklifler ile birim fiyat teklif cetvellerinde
aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır .” düzenlemesi yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci
maddesinin ikinci fıkrasında “Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik
olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre
ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar
verilir.
Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi
eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin
tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler
değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve
işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan
isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale
konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale
dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde
16
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri
ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı
bırakılır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci
maddesinde “16.5.1. Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması
durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı
bırakılacaktır. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata
yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar
üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.” açıklaması,
Aynı Tebliği’nin “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu maddesinde “39.1.
Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç
fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.
39.2. Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için
teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı
ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan
fazla olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki
ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve
üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate
alınmayacaktır.
39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan
istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır. Kısmi teklife açık ihalelerde ise isteklinin
aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılacaktır.” açıklaması yer
almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde anılan Kanun’un
36’ncı maddesine göre idarece tekliflerinin uygun olduğunu tespit ettiği isteklilere ait birim
fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığını inceleyeceği, bu aşamada
birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamda hata olan istekliler açısından aritmetik hata
yapıldığının kabul edileceği ve söz konusu isteklilerin tekliflerinin değerlendirilme dışı
bırakılacağı açıktır.
İnceleme sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli Bedri Aydar tarafından sunulan
birim fiyat teklif cetvelinde; teklif edilen birim fiyatla, miktar çarpım sonucu hesaplanan
tutarın 766.300,00 TL olması gerektiği, anılan istekli tarafından teklif edilen bedelin de
766.300,00 TL olarak hesaplandığı, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin birim fiyat
teklif cetveli ile birim fiyat analizlerinde aritmetik hata olmadığı görülmüş olup başvuru
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamalarından; idare tarafından yaklaşık maliyetin
hazırlanması aşamasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere “sıralı
iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz
girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz
girdileri tablosu”nun hazırlanacağı, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazı ekinde de,
17
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2015/071
: 20
: 09.12.2015
: 2015/UY.I-3294
açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin liste ile “açıklama istenilmeyecek analiz girdileri
tablosunun” da isteklilere verileceği, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim
fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) için bu iş kalemlerinde bulunan
analiz girdileri ve miktarlarının da ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi
gerektiği anlaşılmaktadır.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, idare tarafından teklifi sınır değer
altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ve ekinde
“açıklama istenilen iş kalemleri, açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri listesi,
analizleri oluşturan tüm girdiler ve miktarlar” a ilişkin tabloların aşırı düşük teklif açıklaması
istenen isteklilere verildiği, ayrıca ihale üzerinde bırakılan ve diğer istekliler tarafından aşırı
düşük açıklama yazı eklerinde (açıklama istenen iş kalemleri ve açıklama istenilmeyen iş
kalemleri) teklif cetveli icmallerinin sunulduğu görülmüştür. Bu nedenle başvuru sahibinin
iddiası yerinde bulunmamıştır
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Kurul Üyesi
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Dr. Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
18