Ana Sayfa / Kararlar / Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü DSİ 1. Bölge Müdürlüğü / 2015/51231-Karamürsel İhsaniye Barajı
Bilgi
İKN
2015/51231
Başvuru Sahibi
Ak-Eli İnşaat Tic. Ltd. Şti.
İdare
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü DSİ 1. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Karamürsel İhsaniye Barajı
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:  
Başkan V. II. Başkan: Kazım ÖZKAN,  
Üyeler: Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr.  
Mehmet AKSOY  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Ak-Eli İnşaat Tic. Ltd. Şti.,  
Güzelyalı Mah. 81126. Sokak No: 5/A Çukurova/ADANA  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü DSİ 1. Bölge Müdürlüğü,  
Duaçınarı Mah. Ankara Cad. No: 221 16372 Yıldırım/BURSA  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2015/51231 İhale Kayıt Numaralı “Karamürsel İhsaniye Barajı” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü tarafından 24.06.2015  
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karamürsel İhsaniye Barajı” ihalesine ilişkin  
olarak Ak-Eli İnşaat Tic. Ltd. Şti.nin 28.09.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun,  
idarenin 07.10.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 16.10.2015 tarih ve  
82849 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 16.10.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet  
başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2648 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, aşırı düşük teklif açıklamasının 4734 sayılı  
Kanun’un 38’inci maddesi çerçevesinde belgelere dayalı olarak yapıldığı, aşırı düşük teklif  
açıklamasının uygun bulunmayarak reddedilmesinin hukuka aykırı olduğu, idarece ihale  
dokümanı kapsamında örnek analiz formatı olarak malzeme, işçilik, makine ve diğerleri  
başlıklarından oluşan analiz formatının verildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü  
ve 45.1.4’üncü maddeleri gereği başlangıçta verilen analiz formatına göre isteklilerin kendi  
analizlerini hazırlamaları gerektiği, bu çerçevede kendi avantajlı koşullarına göre teklif  
fiyatının hazırlandığı, VESAŞ Müh. Müşavirlik A.Ş.nin 07.08.2015 tarihli şikâyeti üzerine  
17.08.2015 tarih ve 537232 sayılı yazı ile aşırı düşük savunma dosyasının idare tarafından  
iade edildiği, EKAP üzerinden 17.08.2015 tarihinde gönderilen yazıda analiz formatının  
değiştirildiği, dolayısıyla aşırı düşük açıklamasının yazı ekinde verilen yeni formata göre  
yapılacağının belirtildiği, ancak bu yazıda savunma süresinin belirtilmediği, dolayısıyla aşırı  
düşük teklif açıklamalarının sunulacağı sürenin belirtilmemesinin Kamu İhale Genel  
Tebliği'ne aykırı olduğu, ihale dokümanı ekinde verilen analiz formatlarının aşırı düşük  
sorgulaması aşamasında düzeltici işlem olarak değiştirilmesinin hukuka aykırı olduğu,  
yaklaşık maliyetin ihale aşamasından önce ihale dokümanı ekinde verilen analiz formatına  
göre hazırlandığı kanaatinde oldukları, teklif birim fiyatlarının Kamu Kurum ve  
Kuruluşlarınca yayınlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olduğu, özel iş kalemlerinin birden fazla  
1
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
iş kalemini kapsadığı, ihale dokümanı ekinde verilen analiz formatının Kamu İhale  
Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesi gereğince değiştirilmesinin hukuka aykırı olduğu, idarece  
değiştirilen analiz formatında makine gücünün yazılarak sınırlama getirildiği, Kamu İhale  
Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesinde analiz girdisi ve miktarının gösterileceğinin belirtildiği,  
makine gücü ve malzeme sınırlamasının gerekmediği, analiz formatında makine gücünün  
belirtilmesinin Tebliğ’e aykırı olduğu, İhsaniye-08, İhsaniye-15 ve İhsaniye-16 isimlerinin  
yanlış yazıldığı, bu yanlışlıkların idarece 20.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden düzeltilerek  
gönderildiği, ancak sürenin aynı gün başlatıldığı için 4 iş günü olarak verilmiş olduğu, bu  
sürenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesine aykırı olduğu, yine analiz  
formatında nakliye mesafelerinin belirtildiğini, bu mesafelerin ihale dokümanı ekindeki  
projelerde belirtilen mesafeler ile aynı olmadığı, bunun üzerine 19.08.2015 tarihli ve  
2015/913 sayılı yazıyla açıklama istendiği, bunun üzerine idarenin 21.08.2015 tarihli ve  
553568 sayılı yazısıyla projedeki mesafelerin esas alınacağının belirtildiği, bu sebeple analiz  
formatında nakliye mesafesinin belirtilmesinin hukuka aykırı olduğu, idarece düzeltilen analiz  
formatında girdilerin cinsi, miktarı, birimi ve makinelerin gücü, malzemenin cinsi ve taşıma  
mesafelerinin belirtilerek aşırı düşük sorgulaması için hazırlanacak analizlerde sınırlama  
getirildiği, firmalarca avantaj sağlayacak açıklama yapılmasının önlendiği, idarece değiştirilen  
analiz formatında sadece bir makinenin formatında alt analiz girdilerinin yazıldığı, diğer  
makinelerin aynen kaldığı, bunun anılan Tebliğ’e aykırı olduğu, isteklinin avantajlı koşulunu  
ortadan kaldıracak şekilde sadece DSİ analizlerine göre hazırlanan analiz formatına uygun  
aşırı düşük teklif açıklaması istenmesinin anılan Tebliğ’e aykırı olduğu, İhsaniye-15 nolu poz  
için analizde beton dökümü için elevatör konulduğu, hiçbir baraj inşaatında elevatör  
kullanılmadığı, bunun yerine teknolojik olan ve avantaj sağlayan mobil beton pompasının  
kullanıldığı, DSİ Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığının B-16.513 barajlarda idarece istenen  
dozda konkasör kumu ve kırmataş kullanılarak betoniyerle karıştırılan, beton tulumbası ile  
dökülen ve vibratörle dövülen betonarme betonu pozunun analiz girdileri arasında elevatör  
bulunmadığı, İhsaniye-15 poz no’lu imalata ait yapılan sıralı girdiler analizinde bulunan  
makine-ekipmana ilişkin girdiler arasında “elevatör “ girdisinin bulunduğu, analizlerde bu  
girdi yerine daha avantajlı olan “mobil beton pompası” girdisinin kullanıldığı, beton dökümü  
için analizde ekipman cinsinin belirtilmesinin hukuka aykırı olduğu, idarenin ise isteklinin  
analizinde “elevatör“ girdisinin bulunmaması nedeniyle isteklinin aşırı düşük teklif  
savunmasının uygun olmadığına karar verdiği, teklif analizinde elevatör yerine mobil beton  
pompası kullanılmasından dolayı aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinin Kamu  
İhale Genel Tebliği’ne aykırı olduğu, İhsaniye-16 nolu pozda da idarece verilen analiz  
formatında Truc-mikserle taşıma ve elevatör girdilerinin bulunduğu, uygulamada otomatik  
beton santralinden üretilen SSB betonun mikserle taşınmadığı, elevatör yerine damperli  
kamyonlarla taşınması ve dağıtılmasının büyük avantaj sağladığı, mikser ve elevatörle SSB  
betonun dökülmesinin ekonomik olmadığı, damperli kamyonlarla yerine dökülmesinin fiyat  
avantajı sağladığı, teklif analizinde elevatör yerine damperli kamyonla nakliyenin konulduğu,  
elevatör yerine damperli kamyon kullanılmasının kabul edilmemesi işleminin anılan Tebliğ’e  
aykırı olduğu,  
Şikâyet başvurusuna cevaben alınan idare kararında, İhsaniye-15 no’lu pozda yer alan  
“Beton için kum hazırlanması” ve “Beton için kırmataş hazırlanması” girdilerine ait alt  
analizlerde ve İhsaniye-16 poz no’lu iş kalemi içerisinde “lastik tekerlekli yükleyici”  
girdisinin kullanıldığı, İhsaniye-16 poz no’lu iş kalemi içerisinde yer alan “Ak-Eli-B-15.310/1  
Agrega için taş hazırlanması” girdisine ait alt analizde “paletli hidrolik kaya delici” ile  
“ekskavatör” girdisinin kullanıldığı, “lastik tekerlekli yükleyici”, “paletli hidrolik kaya delici”  
2
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
ile “ekskavatör” girdilerinin fiyatlarını tevsiken proforma faturanın sunulduğu, lastik  
tekerlekli yükleyici ve ekskavatörün yakıt miktarı ve verimi ile ilgili sadece Borusan Mak. ve  
Güç. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından imzalanan belgenin verildiği, yakıt sarfiyatının uydu takip  
sisteminden ve şantiyede çalışan makine sarfiyatından tespit edildiğinin belirtilmiş olmasına  
karşın bu durumu tevsik edici herhangi bir belgenin sunulmadığı, son teknoloji ile imal  
edilmiş olan gücü ve verimi DSİ analizlerinde yer alan makinalardan daha fazla olan  
makinalar için amortisman katsayısı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı benzer makine  
katsayısının kullanıldığı, Borusan Mak. ve Güç. Sis. San. Tic. A.Ş. firmasından alınan  
proforma faturaların tarihinin 27.07.2015 olduğu, üzerlerinde fiyat tekliflerinin 2 hafta süreyle  
geçerli olduğunun yazıldığı, savunmanın verildiği tarih olan 26.08.2015 tarihinde bu  
faturaların geçerliliğini yitirdiği ve analizlerde bu girdilere ait sunulan fiyatların dayanaksız  
kaldığı, lastik tekerlekli yükleyici ve ekskavatöre ait sunulan proforma faturalarda Kamu İhale  
Genel Tebliği’nin 45.1.3.1’inci maddesi gereği bulunması gereken meslek mensubunun adı ve  
iletişim bilgilerinin yer almadığı, söz konusu beyanın kimin tarafından yapıldığının tespit ve  
teyit edilemediği, piyasadan proforma fatura ile fiyatları alınan ve daha güçlü makinalar  
kullanıldığı halde makine analizlerinde amortisman bedellerinde artışa gidilmediği, makine  
güçlendikçe amortisman bedellerinde artış yapılması gerektiği belirtilmiş olup, “Ak-Eli-  
03.521/1 Lastik Tekerli Yükleyici” ve “Ak-Eli-03.505/1 Cat Ekskavatör” girdileri için  
Borusan Mak. ve Güç. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından uydu sistemi ile tespit edilen saatlik yakıt  
miktarının esas alındığı imzalı belgenin sunulduğu, uydu sistemi ile tespit edilen ve ilgili  
firmaca verilen yakıt miktarını belirten belgenin kabul edilmemesinin Kamu İhale Genel  
Tebliği’ne aykırı olduğu, amortisman hesabında ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığının  
yayımladığı amortisman kat sayısının motor güçleri değişen benzer makinalarda değişmediği  
ve söz konusu 2 girdide de anılan Kurumun amortisman kat sayılarının kullanıldığı, makine  
güçlendikçe amortisman miktarının değişmeyeceği, amortisman bedelinin değişeceği,  
dolayısıyla ihale komisyon kararında belirtilen “Makine güçlendikçe amortisman miktarında  
artış yapılmalıydı.” görüşünün geçerli olmadığı, ilgili firma tarafından verilen proforma  
faturada firma prensibi olarak süre belirtilmediği, verilen fiyatların 2015 yılı liste fiyatı  
olduğu ve yıl sonuna kadar geçerli olduğu, satın alma aşamasında fiyatların aşağı  
çekilmesinin söz konusu olduğu, proforma faturanın sadece analiz yapmak için kullanıldığı,  
güncellenmesi mümkün olduğundan tekrar proforma fatura alınarak ekte sunulduğu, ihale  
komisyonunca teyit edilebileceği,  
Aynı komisyon kararında “lastik tekerlekli yükleyici” ve “ekskavatör”e ait proforma  
faturada Tebliğ hükmü gereğince bulunması gereken meslek mensubunun adı ve iletişim  
bilgilerinin yer almadığı, kimin tarafından yapıldığının tespit ve teyit edilemediğinin  
belirtildiği, söz konusu proforma faturanın sadece alt analiz yapmak için kullanıldığı,  
firmalarında amortismanı düşmüş aynı makinelerin mevcut olduğu emniyette kalmak için  
yeni makine bedellerinin analizlerde kullanıldığı, proforma faturalarda eksik olan bilgilerin  
tamamlanması ve teyit edilmesi mümkün olmayan bilgiler kapsamına girmediği, anılan  
sebeplerden dolayı aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesinin Kamu İhale Genel  
Tebliği’ne aykırı olduğu,  
Şikâyet başvurusu üzerine alınan komisyon kararında makine analizlerinde  
tutarsızlıklar bulunduğu, örneğin Soosan Std 14 E model hidrolik delici için Alfatek  
firmasından alınan proforma fatura eki teknik belge açıklamalarında yakıt sarfı 25 lt/sa iken,  
analizde mazot miktarının 21,25 lt olarak alındığı, makine bedelinin 215.000 USD olarak  
belirtildiği, açıklama dosyasında yer alan döviz tablosunda makine fiyatının 215.000,00 x  
3
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
2,6861 = 577.511,50 TL bulunmuş olmasına rağmen analizde makine fiyatının 591.250,00 TL  
olduğu, amortisman miktarının ise değiştirilmediği, mobil beton pompasının analizinde  
saatlik ücreti için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2015 yılı rayicinin kullanıldığının  
belirtildiği, ancak teklif edilen fiyatın anılan Kurumun rayicinden düşük olduğu belirtilmiş  
olup, makine bedelinin sehven fazla alınmasının makine saatlik birim fiyatının fazla olması  
anlamına geleceği, dolayısıyla makine bedelinin sehven fazla alınmasında mahsur  
bulunmadığı, Soosan Std 14 E model hidrolik delicinin yakıt sarfının analizde kg/sa’e  
çevrildiği, 25 lt/sa 0,85 motorin kesafet katsayısından dolayı (25 lt/sa x 0,85=) 21,25 kg/sa’e  
denk olduğu, mobil pompanın fiyatının hesabında işçilik saatlik ücretinin 5,66 TL/sa olarak  
alınması sebebiyle anılan Kurumun analizi kullanılmasına rağmen analiz birim fiyatından  
daha düşük fiyat teklif edildiği,  
Açıklamalarının reddedilme gerekçelerinden bir diğerinin alt analiz girdi miktarlarına  
uyulmaması olduğu, bazı miktarların daha az alındığı (örneğin İhsaniye-15 pozunda beton  
santrali girdisinin miktarı), bazı miktarların hiç öngörülmediği (örneğin İhsaniye-16 pozunda  
elevatör girdisinin öngörülmemesi), paçal iş kalemlerinde idarece hazırlanan analizlerdeki  
miktarlara uygun açıklama sunulmadığı belirtilerek savunmalarının reddedildiği, ihale  
komisyon kararında firmalarına gönderildiği belirtilen alt analizin idarece taraflarına  
verilmediği, sadece poz analiz ve girdilerinin bulunduğu, alt analiz girdi miktarına  
firmalarınca uyulmadığı görüşünün yanlış olduğu, analizde bazı analiz girdilerinin  
miktarlarının, diğer ifadeyle beton santral girdi miktarının azaltıldığının belirtildiği, beton  
santrali girdisinin miktarının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının analizindeki miktara uygun  
olarak alındığı, otomatik beton santralinin 50 m3/sa kapasiteli olduğu, bunun da saatte 50 m3  
beton üreteceği anlamına geldiği, dolayısıyla 1 m3 beton elde etmek için otomatik beton  
santralinin çalışma saatinin 1/50=0,02 sa olduğu, analizlerde bu miktarın alındığı, idarece  
verilen analizde ise bu miktarın 0,05 sa olduğu, bunun 20m3 kapasiteli beton santraline  
tekabül ettiği, idarece alınan miktarın doğru olmadığı, Cat lastik tekerlekli yükleyici ve Paletli  
Ekskavatör için Borusan Mak. ve Güç. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından verilen proforma  
faturaların iki hafta süreli olmasının firmanın proforma verme prensibi olduğu, istenildiği  
takdirde bu sürenin artırılabileceği, şikâyet başvurusu ekinde iki ay süreli meslek mensubunun  
ismi ve iletişim bilgilerini içeren proforma faturaların sunulduğu, bu proforma faturaların  
sunulmasının sebebinin proforma faturanın süresinin önemli olmadığını belirtmek ve  
açıklama dosyası ekinde meslek mensubunun eksik ve tamamlanması mümkün bilgilerini  
bildirmek olduğu, proforma faturalardaki makine bedellerinin döviz cinsinden olduğu, bu  
fiyatların ilgili firmanın liste fiyatı olduğu, proforma faturaların sadece alt analiz hazırlamak  
için alındığı, firmalarında amortisman bedeli düşmüş makinelerin faturaları olmasına rağmen  
emniyette kalmak için yeni makine bedelinin alınarak alt analiz hazırlandığı, savunma dosyası  
ekinde verilen proforma faturalarda YMM imzası ve mührünün olduğu, komisyonun yanlış  
tespit ettiği, ancak YMM’nin adının ve iletişim bilgilerinin eksik olduğu, bunların ise  
tamamlanacak bilgiler arasında olduğu, sonuç olarak ihale üzerinde bırakılan istekli ile kendi  
teklif fiyatları arasında 1.873.021,00 TL fark bulunduğu, kendi tekliflerinin reddedilmesi  
durumunda söz konusu tutarda bir kamu zararının oluşacağı, taraflarınca sunulan aşırı düşük  
teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu ve ihalenin üzerlerinde bırakılması gerektiği  
iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin  
adının “Karamürsel İhsaniye Barajı” ihalesi olarak belirtildiği görülmüştür.  
İdari Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde 33.1. İhale komisyonu  
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır  
değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanun’un 38’inci maddesine  
göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında olan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır  
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2’nci maddede yer alan hüküm uyarınca  
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı  
maddesinin birinci fıkrasında “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu  
işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen  
günden itibaren Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre  
yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.” hükmü,  
Aynı Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1)  
Süreler;  
a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,  
b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın  
satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı  
ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise  
zeyilnamenin bildirildiği tarihi,  
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan  
durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,  
ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı  
tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,  
d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal  
kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,  
izleyen günden itibaren başlar.  
(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması  
halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön  
yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru  
tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,  
5
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in Şikayet başvuru süresi” başlıklı  
4’üncü maddesinde “(1) Kanunun 55 inci maddesi uyarınca şikayet başvurusu usulüne uygun  
olarak sözleşme imzalanmadan önce aday veya istekliler ile istekli olabileceklerin şikayete  
yol açan durumların farkına vardığı veya farkına varmış olması gerektiği tarihi izleyen  
günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere  
yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gün içinde ihaleyi yapan idareye yapılır.  
(2) Süreler;  
a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini, düzeltme ilanı yapılan hallerde  
düzeltme ilanının yayımlandığı tarihi, gazetelerde veya bültende birden fazla yayımlanan  
ilanlar arasında çelişki olması halinde son ilan tarihini,  
b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın  
satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı  
ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise  
zeyilnamenin bildirildiği tarihi,  
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan  
durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,  
ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş  
sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,  
d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal  
kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,  
izleyen günden itibaren başlar.” açıklaması yer almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin  
% 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif  
toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük  
tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
6
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanun’un 38’inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu  
çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli  
olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden  
iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
7
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
8
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.’dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre  
teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit  
tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek  
olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
9
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4’üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)  
45.1.13.6..) Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi  
ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam  
tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu  
tarafından ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit  
tutanağı (EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir. ,  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
10  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM,  
SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle  
stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit  
tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı  
ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar,  
stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda  
olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen  
miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama  
yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.  
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın  
alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal  
bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi  
Usul Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi  
yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
hazırlanarak imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.  
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara  
ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış  
faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya  
bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanun’un 21’inci  
maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan  
ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde  
ise ihale tarihi esas alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına  
rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece  
11  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık  
bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.  
45.1.17. İhale süreci devam ederken çeşitli nedenlerle teklif geçerlik süresinin bitmesi  
ve 4734 sayılı Kanun’un 32’nci maddesi uyarınca teklif geçerlik sürelerinin uzatılması  
yönündeki idare talebini kabul etmeyen isteklilerin bulunması durumunda; yeniden bir sınır  
değer tespit edilmeyecek ve idarece aşırı düşük teklif sorgulaması, tespit edilen ilk sınır değer  
dikkate alınarak gerçekleştirilecektir. Ancak; gerek idarece gerek Kurum veya mahkemeler  
tarafından alınan kararlar çerçevesinde, ihale tarihi itibari ile geçerli olan teklif sayısında  
değişiklik olması halinde aşırı düşük teklif sınır değerinin geçerli teklifler dikkate alınarak  
yeniden belirlenmesi gerekmektedir.” açıklamaları yer almaktadır.  
İdare tarafından başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.den, 29.07.2015  
tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “Aşırı Düşük-07” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama”  
konulu yazının ekindeki yazıyla “İhsaniye-05”, “İhsaniye-08”, “İhsaniye-15” ve “İhsaniye-  
16” iş kalemlerine ilişkin olarak açıklama istendiği, daha sonra 31.07.2015 tarihinde EKAP  
üzerinden gönderilen “Aşırı Düşük-07-1” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama-2” konulu  
yazıyla bazı düzeltmeler yapılarak tekrar açıklama istendiği, 17.08.2015 tarihinde EKAP  
üzerinden gönderilen “Aşırı Düşük-07-2” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama-3” konulu  
yazının ekinde ihale dokümanı kapsamında detaylı analiz girdileri verilmeyen idarece  
hazırlanan paçal iş kalemlerine ilişkin olarak analiz girdileri tablolarının gönderildiği,  
18.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “Süre-7” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama  
Süresi” konulu yazıyla aşırı düşük sorgulama süresinin belirtildiği, 20.08.2015 tarihinde  
EKAP üzerinden gönderilen “Aşırı Düşük-07-3” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama-4” konulu  
yazıyla açıklama istenen paçal iş kalemlerinden isimleri sehven yanlış yazılan “İhsaniye-08”,  
“İhsaniye-15” ve “İhsaniye-16” iş kalemlerinin isimlerinin düzeltildiği, nakliye mesafelerinin  
yanlış belirtildiği, onaylı projelerdeki nakliye mesafelerinin dikkate alınması gerektiğinin  
ifade edildiği ve aşırı düşük sorgulama süresinin yeniden belirlendiği, 21.08.2015 tarihinde  
EKAP üzerinden gönderilen “Aşırı Düşük Sorgulama-553568” sayılı ve “Aşırı Düşük  
Sorgulama” konulu yazının ekinde yer alan yazıyla nakliye mesafelerine ilişkin açıklama  
yapıldığı, 18.09.2015 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen “51231/25” sayılı ve “Kesinleşen  
ihale kararının bildirilmesi” konulu yazıyla kesinleşen ihale kararının anılan istekliye  
bildirildiği ve ihale komisyon kararının söz konusu yazının ekinde gönderildiği görülmüştür.  
Başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.nin idarece ihale dokümanı kapsamında  
örnek analiz formatı olarak malzeme, işçilik, makine ve diğerleri başlıklarından oluşan analiz  
formatının verildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3 ve 45.1.4’üncü maddeleri gereği  
başlangıçta verilen analiz formatına göre isteklilerin kendi analizlerini hazırlamaları gerektiği,  
bu çerçevede kendi avantajlı koşullarına göre teklif fiyatının hazırlandığı, EKAP üzerinden  
17.08.2015 tarihinde gönderilen yazıda analiz formatının değiştirildiği, dolayısıyla aşırı düşük  
açıklamasının yazı ekinde verilen yeni formata göre yapılacağının belirtildiği, ihale dokümanı  
ekinde verilen analiz formatlarının aşırı düşük sorgulaması aşamasında düzeltici işlem olarak  
değiştirilmesinin hukuka aykırı olduğu, ihale dokümanı ekinde verilen analiz formatının  
Kamu İhale Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesi gereğince değiştirilmesinin hukuka aykırı  
olduğu, idarece değiştirilen analiz formatında makine gücünün yazılarak sınırlama getirildiği,  
Kamu İhale Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesinde analiz girdisi ve miktarının gösterileceğinin  
belirtildiği, makine gücü ve malzeme sınırlamasının gerekmediği, analiz formatında makine  
gücünün belirtilmesinin Tebliğ’e aykırı olduğu, analiz formatında nakliye mesafesinin  
belirtilmesinin hukuka aykırı olduğu, idarece düzeltilen analiz formatında girdilerin cinsi,  
12  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
miktarı, birimi ve makinelerin gücü, malzemenin cinsi ve taşıma mesafelerinin belirtilerek  
aşırı düşük sorgulaması için hazırlanacak analizlerde sınırlama getirildiği yönündeki iddiaları  
incelendiğinde, “Aşırı Düşük-07-02” sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama-3” konulu yazının  
ekinde analiz girdileri tabloları başvuru sahibine 17.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden  
gönderilmiş olup, başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti. tarafından söz konusu  
iddialara ilişkin olarak yapılan şikâyet başvurusunun bu tarihten itibaren on gün içinde  
idareye yapılması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 28.09.2015 tarihinde yapıldığı  
görülmüştür. Bu hususlar göz önüne alındığında, başvuru sahibinin iddiasının bu kısmının da  
süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.  
Ayrıca, başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.nin “İhsaniye-08”, “İhsaniye-15”  
ve “İhsaniye-16” isimlerinin yanlış yazıldığı, bu yanlışlıkların idarece 20.08.2015 tarihinde  
EKAP üzerinden düzeltilerek gönderildiği, ancak sürenin aynı gün başlatıldığı için 4 iş günü  
olarak verilmiş olduğu, bu sürenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2’nci maddesine aykırı  
olduğu yönündeki iddiası incelendiğinde, anılan istekliye aşırı düşük sorgulama süresinin  
daha önceki yazılarda belirtilmediği için “Süre-7” sayılı ve “Aşırı düşük sorgulama süresi”  
konulu yazıda “İhale Kayıt Numarası 2015/51231 olan “Karamürsel İhsaniye Barajı”  
işimizde, ilgide kayıtlı yazımız da Aşırı Düşük Sorgulama süresi belirtilmemiş olup,  
18.08.2015 tarihinden itibaren (18.08.2015 dahil)  
5
(beş) iş günü içerisinde  
cevaplandırılması gerekmektedir.” ifadelerine yer verildiği, daha sonra “Aşırı Düşük-07-3”  
sayılı ve “Aşırı Düşük Sorgulama-4” konulu yazıyla açıklama istenen paçal iş kalemlerinden  
isimleri sehven yanlış yazılan “İhsaniye-08”, “İhsaniye-15” ve “İhsaniye-16” iş kalemlerinin  
isimlerinin düzeltildiği, nakliye mesafelerinin yanlış belirtildiği, onaylı projelerdeki nakliye  
mesafelerinin dikkate alınması gerektiğinin ifade edildiği ve aşırı düşük sorgulama süresinin  
yeniden belirlendiği, söz konusu yazıda “…Aşırı düşük sorgulamasının 20.08.2015 tarihinden  
itibaren (20.08.2015 dahil) 5 (beş) iş günü içerisinde cevaplandırılması gerekmektedir…”  
ifadelerine yer verildiği, söz konusu yazının başvuru sahibine 20.08.2015 tarihinde EKAP  
üzerinden gönderildiği görülmüştür. Ancak, başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.  
tarafından bu tarihten itibaren on gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmamış  
olup, bu süre geçtikten sonra 28.09.2015 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu  
görülmüştür. Bu hususlar göz önüne alındığında, başvuru sahibinin iddiasının söz konusu  
kısmının süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.  
Aynı şekilde, başvuru sahibinin otomatik beton santralinin 50 m3/sa kapasiteli olduğu,  
bunun da saatte 50 m3 beton üreteceği anlamına geldiği, dolayısıyla 1 m3 beton elde etmek  
için otomatik beton santralinin çalışma saatinin 1/50=0,02 sa olduğu, analizlerde bu miktarın  
alındığı, idarece verilen analizde ise bu miktarın 0,05 sa olduğu, bunun 20 m3 kapasiteli beton  
santraline tekabül ettiği yönündeki iddiası incelendiğinde, “Aşırı Düşük-07-02” sayılı ve  
“Aşırı Düşük Sorgulama-3” konulu yazının ekinde analiz girdileri tabloları başvuru sahibine  
17.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden gönderilmiş olup, başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret  
Ltd. Şti. tarafından “İhsaniye-15” ve “İhsaniye-16” no’lu iş kalemlerinin altında yer alan  
“Otomatik Beton Santrali” girdisinin miktarına yönelik olarak yapılan şikâyet başvurusunun  
bu tarihten itibaren on gün içinde idareye yapılması gerekirken, bu süre geçtikten sonra  
28.09.2015 tarihinde yapıldığı görülmüştür. Bu hususlar göz önüne alındığında, başvuru  
sahibinin iddiasının bu kısmının da süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna  
ulaşılmıştır.  
13  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
Bahse konu ihalede idarece teklifi sınır değerin altında olan 17 istekliden aşırı düşük  
teklif açıklaması istenilmiş olup, 17 istekliden yalnızca 3 tanesi (Sarıyıldız Mühendislik  
Ayhan Sarıyıldız - Arıkan İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi A.Ş. Ortak Girişimi, Vesaş  
Mühendislik Müşavirlik A.Ş. ve başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.) tarafından aşırı  
düşük teklif açıklaması sunulmuş olup, açıklamaları idarece yeterli görülmeyen 3 isteklinin de  
teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.  
İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması istenen 4 adet paçal iş kalemi “İhsaniye-  
5: Her türlü yol kazısı yapılması, depoya ya da yolda dolguya konulması”, “İhsaniye-08:  
Ocak ve/veya malzeme ariyet sahalarından geçirimsiz dolgu malzemesi kazılması ve baraj  
ve/veya sedde ya da batardo dolgusuna konulması”, “İhsaniye-15: Her türlü inşaat ve imalatta  
kullanılmak üzere istenen dozda beton veya betonarme betonu ile gövde konvansiyonel  
betonu yapılması ve yerine konulması ve sızdırmazlığın sağlanması” ve “İhsaniye-16: SSB  
betonu imali ve yerine konulması” olup, bahse konu iş kalemlerine ait sıralı analiz girdileri  
tabloları aşırı düşük teklif açıklama istemi yazısı ekinde isteklilere gönderilmiştir.  
Başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklamasının  
yeterli bulunmayarak değerlendirme dışı bırakılmasının sebebinin ihale komisyonu kararında  
“İhsaniye-15 nolu pozda sıralı girdiler analizinde bulunan makine ekipmana ilişkin girdiler  
arasında “Elevatör” girdisi var iken istekli tarafından yapılan analizde bulunmadığı, onun  
yerine “mobil beton pompası” girdisinin bulunduğu, idarece kullanılan girdinin istekli  
tarafından kullanılmadığı, İhsaniye-16 nolu pozda da “elevatör” girdisi var iken istekli  
tarafından yapılan analizde hiç dikkate alınmadığı, idarece kullanılan girdinin istekli  
tarafından kullanılmadığı, İhsaniye 15 nolu pozda yer alan “beton için kum hazırlanması” ve  
“beton için kırmataş hazırlanması” analizleri ile İhsaniye-16 nolu pozda lastik tekerlekli  
yükleyici kullanıldığı ve buna ait proforma fatura ibraz edildiği ve aynı analizlerde “Ak-eli-B-  
15.310/1 Agrega İçin Taş Hazırlanması” pozunda da paletli hidrolik kaya delici ile  
ekskavatör kullanıldığı ve bunlara ait proforma faturaların ibraz edildiğinin görüldüğü,  
ancak lastik tekerlekli yükleyici ve ekskavatörün yakıt miktar ve verimi ile ilgili sadece  
Borusan Mak. ve Güç Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından imzalanan belgenin verildiği, yakıt  
sarfiyatının uydu takip sisteminden ve şantiyede çalışan makine sarfiyatından tespit  
edildiğinin belirtilmiş olmasına karsın bu durumu tevsik edici herhangi bir belgenin  
sunulmadığı, son teknoloji ile imal edilmiş olan gücü ve verimi DSİ analizlerinde yer alan  
makinalardan daha fazla olan makinalar için amortisman katsayısı olarak Çevre ve Şehircilik  
Bakanlığı benzer makine katsayısının kullanıldığı, ayrıca Borusan Mak. ve Güç Sis. San. Tic.  
A.Ş. firmasından alınan proforma faturaların tarihinin 27.07.2015 olduğu ve üzerinde de  
tekliflerinin 2 (iki) hafta süre ile geçerli olduğu, istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif  
savunmasının 26.08.2015 tarihinde yapıldığı ve ilgili tarihte Borusan Mak. ve Güç Sis. San.  
Tic. A.Ş. firmasının tekliflerinin geçerliliğini yitirdiği ve böylece analizlerde kullanılan  
fiyatların hükmü kalmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1. maddesine göre lastik  
tekerlekli yükleyici ve ekskavatöre ait sunulan proforma faturalarda anılan Tebliğ açıklaması  
gereği bulunması gereken meslek mensubunun adı ve iletişim bilgilerinin yer almadığı, söz  
konusu beyanın kimin tarafından yapıldığının da tespit ve teyit edilemediği, ayrıca piyasadan  
proforma fatura ile fiyatları alınan daha güçlü makinalar kullanıldığı halde makine  
analizlerinde amortisman miktarlarında artışa gidilmediği, makine güçlendikçe amortisman  
miktarlarında da artış yapılması gerektiği, makine analizleri içerisinde tutarsızlıklar tespit  
edildiği, örnek olarak SOOSAN STD 14 E Model Hidrolik Delici için ALFATEK firmasından  
alınan proforma fatura eki Teknik Belge açıklamalarında Yakıt Sarfı 25 lt/saat iken  
14  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
analizinde mazot miktarının 21,25 lt alındığı, makina bedeli 215.000,00 USD olarak  
belirtilmiş olmasına ve açıklama dosyasında bulunan döviz tablosundan makina fiyatı  
215.000,00x2.6861=577.511,50 TL bulunmuş olmasına rağmen analizde makine fiyatının  
591.250,00 TL olarak alındığı ve amortisman miktarının değiştirilmediği, mobil beton  
pompasının 1 saatlik ücret analizinde proforma fatura alınmaksızın pompa fiyatı Çevre ve  
Şehircilik Bakanlığı 2015 yılı rayiçlerinden alındığı halde analizinde birim fiyatının 212,98  
TL yerine 208,56 TL olarak bulunduğu, idarece hazırlanarak savunma yapılmak üzere AK-  
ELİ İnşaat Ticaret Limited Şirketi Firmasına gönderilen alt analiz girdi miktarlarına bu firma  
tarafından uyulmadığı, bazı miktarların azaltıldığı (İhsaniye-15 pozunda beton santralı  
girdisi miktarı), bazı girdilerin hiç alınmadığı (İhsaniye-16 pozunda elevatör girdisi), fatura-  
makine-miktar ilişkilerinde tutarsızlıklar olduğu belirtilmiştir.” şeklinde belirtildiği  
görülmüştür.  
İdarece hazırlanan İhsaniye-05, İhsaniye-08, İhsaniye-15 ve İhsaniye-16 paçal iş  
kalemlerine ilişkin olarak ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilen örnek analiz  
formatlarında girdi cinsleri belirtilmiş olup, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının  
belirtilmediği görülmüştür. Daha sonra idare tarafından 17.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden  
isteklilere gönderilen yazıların ekinde aşırı düşük teklif açıklaması istenilen bahse konu paçal  
iş kalemlerine ilişkin analiz girdilerinin ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının  
bulunduğu görülmüş olup, idarece hazırlanan analizlerin anılan Tebliğ’in 45.1.4’üncü  
maddesinde yer alan “…Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu  
olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini  
ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve  
miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli  
olabileceklere verilmesi gerekmektedir…” açıklamalarına uygun olduğu anlaşılmıştır.  
Başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif açıklaması  
incelendiğinde, açıklama istenen bahse konu 4 iş kalemine ilişkin olarak hazırlanan  
analizlerde yer alan işçilik fiyatlarının ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücreti  
(5,34 TL) karşıladığı görülmüştür. “İhsaniye-05” iş kaleminin altında yer alan “Operatör  
makinist”, “İhsaniye-08” iş kaleminin altında yer alan “Formen” ve “Operatör makinist” ile  
“İhsaniye-16” iş kaleminin altında yer alan “Operatör makinist” için ise “ay” üzerinden  
çalışma öngörülmüş olup, anılan istekli tarafından işçilik maliyetinin ihale tarihinde  
yürürlükte olan asgari işçilik maliyeti ile açıklandığı anlaşılmıştır.  
Diğer taraftan, Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti. tarafından açıklama istenen bahse konu 4  
iş kalemine ilişkin olarak hazırlanan analizlerden İhsaniye-15 no’lu pozda yer alan “elevatör”  
girdisi yerine “mobil beton pompası”nın, İhsaniye-16 no’lu pozda yer alan “elevatör” girdisi  
yerine de “SSB betonu nakli (800 metre)”nin konulduğu görülmüş olup, idarece anılan  
isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmamasının yerinde olduğu  
görülmüştür.  
Bununla birlikte, bahse konu ihalede aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “mobil  
beton pompası” açıklama istenen iş kalemleri arasında yer almadığından, idarenin ihale  
komisyon kararında, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasında mobil beton  
pompasının 1 saatlik ücret analizinde proforma fatura alınmaksızın pompa fiyatının Çevre ve  
Şehircilik Bakanlığı 2015 yılı rayiçlerinden alındığı halde analizinde birim fiyatının 212,98  
15  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
TL yerine 208,56 TL olarak bulunduğu yönündeki değerlendirmesine ilişkin olarak herhangi  
bir inceleme yapılmasına gerek bulunmamaktadır.  
Başvuru sahibinin ihale komisyon kararında firmalarına gönderildiği belirtilen alt  
analizin idarece taraflarına verilmediği, sadece poz analiz ve girdilerinin bulunduğu  
yönündeki iddiası incelendiğinde, idare tarafından “Aşırı Düşük-07-02” sayılı ve “Aşırı  
Düşük Sorgulama-3” konulu yazının ekinde analiz girdileri tabloları başvuru sahibine  
17.08.2015 tarihinde EKAP üzerinden gönderilmiş olup, söz konusu iddia yerinde  
bulunmamıştır.  
Ayrıca, İhsaniye-15 ve İhsaniye-16 no’lu pozlarda yer alan ve idarece açıklama  
istenilen “Otomatik Beton Santrali” girdisi miktarının, başvuru sahibi tarafından sunulan  
açıklamalarda miktarı 0,05 saat yerine 0,025 saat olarak yazılmış olup, anılan girdinin  
miktarının aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında başvuru sahibi tarafından sunulan  
belgelerde düşürüldüğü görülmüştür. Bu sebeple, başvuru sahibinin açıklamalarının idare  
tarafından bu husustan dolayı da yerinde bulunmamasının uygun olduğu anlaşılmıştır.  
“İhsaniye-15” no’lu iş kaleminin altında yer alan “Beton İçin Kırmataş Hazırlanması”  
girdisi ve “İhsaniye 16” no’lu iş kaleminin altında yer alan “Kırmataş (Zayiatiyle)” girdisi  
istekli tarafından hazırlanan “AK-ELİ-B-08.021/2: Ocak taşından konkasörle beton için  
kırmataş hazırlanması” pozuyla açıklanmış olup, bahse konu pozun istekli tarafından  
hazırlanan alt analiz girdilerinde Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün “B-08.021/2” pozunun  
analizinden yararlanılarak hazırlanan alt analizler kullanılmıştır. Diğer bir ifadeyle, analizlerin  
ve analizlerin içinde yer alan analiz girdilerinin isminin başına “AK-ELİ-“ ibaresi konarak  
isteklinin kendisi tarafından hazırlanan analizler kullanılmıştır. Söz konusu istekli tarafından  
sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yer alan ve istekli tarafından hazırlanan  
analizlerde; “AK-ELİ-B-08.021/2” pozunun altında yer alan “AK-ELİ-03.521/1: Lastik  
Tekerlekli Yükleyici (Caterpillar 962H 234 HP 3,50 m3) 1 Saatlik Ücreti” analiz girdisinin alt  
analiz girdilerinde “AK-ELİ-03.521/1-CAT 962 H: Lastik Tekerlekli Yükleyici (Caterpillar  
962 H 3,50 m3)”, “AK-ELİ-B-15.310/1” analiz girdisinin altında yer alan “AK-ELİ-03.641/1:  
Paletli (Soosan STD 14 E Model) Hidrolik Kaya Delici” analiz girdisinin alt analiz  
girdilerinde “AK-ELİ-03.141/1: Paletli (Soosan STD 14 E Model) Hidrolik Kaya Delici” ve  
“AK-ELİ-03.505/1: Ekskavatör 380 (HP) (Caterpillar 349 DL 380 HP) (3,20 m3)” analiz  
girdisinin alt analiz girdilerinde “AK-ELİ-03.005/1-CAT 349DL: Ekskavatör (Caterpillar 349  
DL 380 HP) (3,20 m3)” yer almaktadır. Söz konusu makinalar “İhsaniye-15” nolu iş  
kaleminin altında yer alan “Beton İçin Kum Hazırlanması” girdisi ve “İhsaniye 16” nolu iş  
kaleminin altında yer alan “Konkasör Kumu (Zayiatiyle)” girdileri için açıklama yapmak için  
hazırlanan “AK-ELİ-B-08.021/3: Ocak taşından konkasörle beton için kum hazırlanması”  
pozunda da yer almaktadır.  
Bahse konu makinalara ilişkin olarak sunulan analizler incelendiğinde, anılan istekli  
tarafından belirlenen miktarlardan “AK-ELİ-B-08.021/2” ve “AK-ELİ-B-08.021/3” pozunun  
altında yer alan “AK-ELİ-03.521/1: Lastik Tekerlekli Yükleyici (Caterpillar 962H 234 HP  
3,50 m3)” için yükleyici verimi 250 m3/sa olarak belirlenmiş olup, söz konusu makine için  
sunulan belgelerde yükleyici veriminin “Stok Sahasında Kamyon Yüklemesi 150 Metre  
Uzaklıkta (Sökülmüş Kaya)” için 96,03 m3/saat, “Stok Sahasında Kamyon Yüklemesi  
(Sökülmüş Kaya)” için 262,5 m3/saat, “Stok Sahasında Kamyon Yüklemesi 150 Metre  
Uzaklıkta (Kırmataş, Kırmakum)” için 115 m3/saat, “Stok Sahasında Kamyon Yüklemesi  
16  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
(Kırmataş, Kırmakum)” için 315 m3/saat olduğu görülmüştür. Bahse konu hususlar ve  
başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgeler göz  
önüne alındığında anılan istekli tarafından 250 m3/sa olan yükleyici veriminin nasıl  
belirlendiğine ilişkin herhangi bir açıklamanın yer almadığı görülmüştür. Bu sebeple, başvuru  
sahibinin açıklamaları yerinde bulunmamıştır.  
“AK-ELİ-B-08.021/2” pozunun altında yer alan “AK-ELİ-03.521/1: Lastik Tekerlekli  
Yükleyici (Caterpillar 962H 234 HP 3,50 m3) 1 Saatlik Ücreti” analiz girdisinin alt analiz  
girdilerinden “AK-ELİ-03.521/1-CAT 962 H: Lastik Tekerlekli Yükleyici (Caterpillar 962 H  
3,50 m3)” için ve “AK-ELİ-B-15.310/1” analiz girdisinin altında yer alan “AK-ELİ-03.641/1:  
Paletli (Soosan STD 14 E Model) Hidrolik Kaya Delici” analiz girdisinin alt analiz  
girdilerinden “AK-ELİ-03.141/1: Paletli (Soosan STD 14 E Model) Hidrolik Kaya Delici” ile  
“AK-ELİ-03.505/1: Ekskavatör 380 (HP) (Caterpillar 349 DL 380 HP) (3,20 m3)” analiz  
girdisinin alt analiz girdilerinden “AK-ELİ-03.005/1-CAT 349DL: Ekskavatör (Caterpillar  
349 DL 380 HP) (3,20 m3)” için başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması  
kapsamında Alfatek İnş. Tic. Ltd. Şti.den ve Borusan Makina ve Güç Sistemleri San. ve Tic.  
A.Ş.den alınmış proforma faturaların sunulduğu görülmüştür. “Proforma fatura” kavramı aşırı  
düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacak belgeler arasında yer almamakla birlikte,  
proforma faturalarda yer alan “Birim satış tutarının mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı  
ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin Kamu  
İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesindeki ibarelere de uygun olmadığı anlaşılmıştır. Bu  
sebeple, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan proforma  
faturaların uygun olmadığı görülmüştür.  
Ayrıca, “Ekskavatör (Caterpillar 349 DL 380 HP) (3,20 m3)” ve “Lastik Tekerlekli  
Yükleyici (Caterpillar 962H 3,50 m3)”nin tevsiki için sunulan proforma faturalarda YMM’nin  
imza ve kaşesi yer alsa da, ismi ve iletişim bilgileri yer almamaktadır. Ancak, YMM’nin  
kaşesinde sicil numarası yer aldığından, ismine ve iletişim bilgilerine gerektiğinde söz konusu  
sicil numarasından ulaşılabileceği görülmüştür.  
Bununla birlikte, 27.07.2015 tarihli bahse konu her iki proforma faturada “Yukarıdaki  
fiyat ve proforma 2 (iki) hafta süre ile geçerlidir.” ibaresi yazmakta olup, söz konusu  
proforma faturalar anılan sebeplerden dolayı uygun bulunmadığından, proforma faturadaki  
sürenin irdelenmesine gerek bulunmamaktadır.  
İdare tarafından şikâyete verilen cevabi yazıda, piyasadan proforma fatura ile fiyatları  
alınan ve daha güçlü makinalar kullanıldığı halde makine analizlerinde amortisman  
bedellerinde artışa gidilmediği, makine güçlendikçe amortisman bedellerinde artış yapılması  
gerektiği, son teknoloji ile imal edilmiş olan gücü ve verimi DSİ analizlerinde yer alan  
makinalardan daha fazla olan makinalar için amortisman katsayısı olarak Çevre ve Şehircilik  
Bakanlığı benzer makine katsayısının kullanıldığı belirtilmiş olup, başvuru sahibi tarafından  
itirazen şikâyet dilekçesinde makine güçlendikçe amortisman miktarının değişmeyeceği,  
amortisman bedelinin değişeceği, dolayısıyla ihale komisyon kararında belirtilen “Makine  
güçlendikçe amortisman miktarında artış yapılmalıydı.” görüşünün geçerli olmadığı  
belirtilmiştir. Anılan makinalara ilişkin yapılan açıklamalar yerinde bulunmadığından, bu  
hususa ilişkin değerlendirme yapılmasına gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
17  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
Başvuru sahibinin şikâyet başvurusu üzerine alınan kararda makine analizlerinde  
tutarsızlıklar bulunduğu, örneğin Soosan Std 14 E model hidrolik delici için Alfatek  
firmasından alınan proforma fatura eki teknik belge açıklamalarında yakıt sarfı 25lt/sa iken,  
analizde mazot miktarının 21,25 lt olarak alındığı, Soosan Std 14 E model hidrolik delicinin  
yakıt sarfının analizde kg/sa’e çevrildiği, 25 lt/sa 0,85 motorin kesafet katsayısından dolayı  
(25 lt/sa x 0,85=) 21,25 kg/sa’e denk olduğu yönündeki iddiası incelendiğinde, söz konusu  
istekli tarafından bahse konu makineye ilişkin sunulan teknik belgelerde yakıt sarfiyatı  
hacimsel olarak 25 lt/sa yazarken, hazırlanan analizlerde motorinin kütlesel olarak miktarının  
(21,25 kg/sa) alındığı anlaşılmıştır. Hacimsel miktardan kütlesel miktara dönüştürme  
yapılırken motorin kesafet katsayısı bir başka deyişle motorinin yoğunluğu 0,85 alınarak  
hesaplama yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda, istekli tarafından kullanılan motorin  
kesafet katsayısı miktarının uygun olduğu düşünülmektedir. Ayrıca istekli tarafından lastik  
tekerlekli yükleyici ve ekskavatörün yakıt sarfiyatını belgelendirmek için Borusan Mak. ve  
Güç. Sis. San. Tic. A.Ş. tarafından imzalanan uydu takip verilerini gösteren belgenin yeterli  
olduğu anlaşılmaktadır.  
Başvuru sahibinin makine bedelinin 215.000 USD olarak belirtildiği, açıklama  
dosyasında yer alan döviz tablosunda makine fiyatının 215.000,00 x 2,6861 = 577.511,50 TL  
bulunmuş olmasına rağmen analizde makine fiyatının 591.250,00 TL olduğu, makine  
bedelinin sehven fazla alınmasının makine saatlik birim fiyatının fazla olması anlamına  
geleceği, dolayısıyla makine bedelinin sehven fazla alınmasında mahsur olmadığı yönündeki  
iddiası incelendiğinde, “Soosan STD 14 E Model Hidrolik Delici”nin 215.000,00 USD’lık  
fiyatının proforma fatura ile açıklandığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan  
döviz kuru tablosunun 03.06.2015 tarihli T.C. Merkez Bankası döviz kurlarına ilişkin olduğu,  
söz konusu proforma faturanın ise 28.07.2015 tarihli olduğu, bu sebeple 03.06.2015 tarihli  
T.C. Merkez Bankası döviz kurlarının hesaplama yapılırken dikkate alınmasının uygun  
olmadığı, ihale tarihinin dikkate alınması gerektiği, ihale tarihi olan 24.06.2015 tarihli T.C.  
Merkez Bankası döviz kurları incelendiğinde Doların satış fiyatının 2,6818 TL olduğu  
görülmüş olup, 215.000,00 USD’nin TL karşılığının ihale tarihinde 576.587,00 TL olduğu  
anlaşılmıştır. Ancak, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında  
sunulan analizlerde anılan makine bedelinin 591.250,00 TL olarak alındığı görülmüş olup, söz  
konusu bedelin fazla alınmasında herhangi bir mahsurun olmadığı anlaşılmıştır.  
Başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti. tarafından açıklama istenen bahse konu  
4 iş kalemine ilişkin olarak hazırlanan analizlerden İhsaniye-15 nolu pozda yer alan  
“elevatör” girdisi yerine “mobil beton pompası”nın, İhsaniye-16 nolu pozda yer alan  
“elevatör” girdisi yerine de “SSB betonu nakli (800 metre)”nin konulduğu, İhsaniye-15 ve  
İhsaniye-16 no’lu pozlarda yer alan ve idarece açıklama istenilen “Otomatik Beton Santrali”  
girdisi miktarının, başvuru sahibi tarafından sunulan açıklamalarda miktarı 0,05 saat yerine  
0,025 saat olarak yazılmış olup, anılan girdinin miktarının aşırı düşük teklif açıklaması  
kapsamında başvuru sahibi tarafından sunulan belgelerde düşürüldüğü, anılan istekli  
tarafından belirlenen miktarlardan “AK-ELİ-B-08.021/2” ve “AK-ELİ-B-08.021/3” pozunun  
altında yer alan “AK-ELİ-03.521/1: Lastik Tekerlekli Yükleyici (Caterpillar 962H 234 HP  
3,50 m3)” için yükleyici verimi 250 m3/sa olarak belirlendiği, 250 m3/sa olan yükleyici  
veriminin nasıl belirlendiğine ilişkin herhangi bir açıklamanın yer almadığı, başvuru sahibi  
tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Alfatek İnş. Tic. Ltd. Şti.den ve Borusan  
Makina ve Güç Sistemleri San. ve Tic. A.Ş.den alınmış proforma faturaların sunulduğu,  
“Proforma fatura” kavramı aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacak belgeler  
18  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2015/068  
: 44  
: 18.11.2015  
: 2015/UY.II-3092  
arasında yer almamakla birlikte, proforma faturalarda yer alan ibarenin Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45’inci maddesindeki ibarelere de uygun olmadığı görüldüğünden, başvuru  
sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması yerinde bulunmamıştır.  
Sonuç olarak, başvuru sahibi Ak-Eli İnşaat Ticaret Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif  
açıklaması idarece uygun bulunmayarak değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde  
olduğu anlaşılmıştır. Bu sebeple, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
Kazım ÖZKAN  
Başkan V.  
II. Başkan  
Ahmet ÖZBAKIR  
Mehmet Zeki ADLI  
Hasan KOCAGÖZ  
Kurul Üyesi  
Kurul Üyesi  
Kurul Üyesi  
Hamdi GÜLEÇ  
Kurul Üyesi  
Dr. Mehmet AKSOY  
Kurul Üyesi  
19