Ana Sayfa / Kararlar / Milli Savunma Bakanlığı Ankara Tedarik Bölge Başkanlığı / 2016/131290-Hazır Yemek Hizmeti, Erzak Dahil, 3 Yıllık (13 Kısım)
Bilgi
İKN
2016/131290
Başvuru Sahibi
Rota Yemekçilik Tic. A.Ş. - Mendika Gıda ve Yemek Paz. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı
İdare
Milli Savunma Bakanlığı Ankara Tedarik Bölge Başkanlığı
İşin Adı
Hazır Yemek Hizmeti, Erzak Dahil, 3 Yıllık (13 Kısım)
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:  
Başkan: Hamdi GÜLEÇ  
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet  
İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Rota Yemekçilik Tic. A.Ş. Mendika Gıda ve Yemek Paz. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,  
-
Kızılırmak Mahallesi Muhsin Yazıcıoğlu Cad. No: 29/1 Çankaya/ANKARA  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Milli Savunma Bakanlığı Ankara Tedarik Bölge Başkanlığı,  
Etlik Caddesi (Eski Garajlar Yanı) 06010 Keçiören/ANKARA  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2016/131290 İhale Kayıt Numaralı “Hazır Yemek Hizmeti, Erzak Dahil, 3 Yıllık (13 Kısım)”  
İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Milli Savunma Bakanlığı Ankara Tedarik Bölge Başkanlığı tarafından 23.05.2016  
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Hazır Yemek Hizmeti, Erzak Dahil, 3 Yıllık (13  
Kısım)” ihalesine ilişkin olarak Rota Yemekçilik Tic. A.Ş.  
-
Mendika Gıda ve Yemek Paz.  
İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 10.06.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun,  
idarenin 16.06.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 21.06.2016 tarih ve  
37041 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.06.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet  
başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2016/1481 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
1
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale konusu işin 13’üncü kısmı için Avira Gıda  
İnş. Ar. Kir. Taah. A.Ş. tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunarak  
ihalenin bu kısmının anılan istekli üzerinde bırakıldığı, ancak Avira Gıda İnş. Ar. Kir. Taah.  
A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun şekilde yapılmadığı, şöyle ki;  
a) Ana çiğ girdi malzemeleri için Ticaret Borsası fiyatları bulunmasına rağmen anılan  
istekli tarafından fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak aşırı düşük açıklamasını sağlıklı  
vermek isteyen isteklilerce TOBB’a veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına başvurularak  
ticaret borsasında veya ürün listelerinde yer almayan fiyat teklifi ile açıklama yapacağı gıda  
malzemelerinin sorularak, burada yer almadığı tespit edildikten sonra bu malzemeler için  
fiyat teklifi alınması gerektiği, ancak Avira Gıda İnş. Ar. Kir. Taah. A.Ş. tarafından bu  
hususun araştırılmadığı ve bazı çiğ girdi malzemelerinin (ayçiçek yağı, margarin, süt, tel  
kadayıf, marul vb.) Ticaret Borsaları ile Toptancı Hallerinde fiyatları bulunmasına rağmen  
üçüncü şahıslardan alınan fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak fiyat teklifi alınan  
ürünlere ilişkin İzmir Ticaret Borsasından teyit alınmasının mevzuata uygun olmadığı, çünkü  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
her ilin ticaret borsasında farklı ürün gruplarının bulunduğu,  
Bazı çiğ girdi ürünleri için kullanılan ticaret borsası ve toptancı hal fiyatlarının ihale  
tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatlar  
olmadığı, aylık bültenlerde yer alan en düşük fiyatların kullanıldığı, kamu kurum ve  
kuruluşları tarafından sunulan malların fiyatlarının ise ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında  
olmadığı,  
Ekmek, simit ve poğaça için halk ekmek, süt ve süt ürünleri için ticaret borsası, et ve  
et ürünleri için et borsası/ Et ve Balık Kurumu, çay fiyatı için ise TOBB Ticaret Borsası veya  
çay kurumu fiyatlarının kullanılmadığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama  
yapıldığı, ayrıca idarenin cevabında “bu gıda ürünleri için ticaret borsalarından fiyat  
alınarak borsa fiyatlarının kullanıldığı, bu gıda ürünleri için Kamu Kuruluşlarından fiyat  
alınmasını zorunlu kılacak bir düzenlemenin olmadığı, isteklinin Kamu İhale Genel Tebliği  
79.2.2’nci maddesinde yer alan yöntemlerden biriyle açıklama yapılabileceği”nin ifade  
edildiği, ancak söz konusu durumun mevzuata aykırı olduğu,  
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerinin meslek  
mensubunca uygun şekilde onaylanmadığı, fiyat teklifleri ile açıklama yapılan malzemelerin  
cins, miktar ve özelliklerinin ihale dokümanında istenen özelliklerden farklı olduğu, bazı  
giderler için Stok Tespit Tutanağı sunulduğu, meslek mensubundan Maliyet/Satış Tutarı  
Tespit Tutanaklarının istenerek fiyat tekliflerinin doğruluğunun incelenmediği,  
b) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından örnek menü ve Teknik Şartname'de  
belirtilen yemek içeriklerine uygun çiğ girdi hesabının yapılmadığı, miktarların eksik  
hesaplandığı, ancak idarenin cevabında kullanılacak çiğ girdi malzemelerinin gramajları ile  
açıklamada sunulan malzemelerin birim gramajlarının birbiriyle tutarlı olduğunun ifade  
edildiği, oysaki gramaj hesaplamalarının tutarlı değil, birebir aynı olması gerektiği,  
c) Aşırı düşük teklif açıklamasında yuvarlama hataları ile aritmetik hataların yapıldığı,  
dolayısıyla (Ana Çiğ Girdi Maliyeti  
+
İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı için yapılan  
hesaplamanın hatalı olduğu,  
2
ç) Ekmeklerin gramaj üzerinden maliyetlendirilmesi gerekirken adet olarak  
fiyatlandırıldığı,  
d) Sözleşme Tasarısı’nın 36.7.1.33.a maddesinde konservelerin süzme ağırlık  
üzerinden verileceğinin açıklandığı, ancak açıklamanın brüt ağırlık üzerinden yapıldığı,  
e) Çorbalarda kullanılan limon için “1/4 adet” üzerinden fıyatlandırma yapılması  
gerekirken, “kilogram” fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı,  
f) Alabalık kızartma içerisindeki alabalığın “adet” olarak fiyatlandırılması gerekirken,  
kilogram fiyatı üzerinden fıyatlandırıldığı,  
g) Turşu girdisinin 150 gr “net ağırlığı” üzerinden tevsik edilmesi gerekirken, “brüt  
ağırlık” üzerinden alınan fiyatla tevsik edildiği ve arada %30 oranında fiyat farkı olduğu,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
h) Kâse yoğurdun, 200 gr’lık ambalaj içerisinde ve “adet” olarak fiyatlandırılmadığı,  
ı) Poşet tahin helvanın 80 gr, çikolatanın “38  
ezmenin 40 gr olarak fiyatlandırılmadığı,  
-42 gr”, poşet bal 40 gr, poşet fındık  
i) Poşet tatlı ve tuzlu bisküvilerin “70  
-80 gr” üzerinden fiyatlandırılmadığı,  
j) Sofralık zeytin için Teknik Şartname’de belirtilen (Türk Gıda Kodeksi Sofralık  
Zeytin Tebliğinde belirtilen dane iriliklerinden 201  
üzerinden fiyatlandırma yapılmadığı,  
-230 olan) özelliklere sahip zeytin cinsi  
k) Nohut girdisi açısından Teknik Şartname Çizelgesinde yer verilen  
Tip-1 Koçbaşı  
(İspanyol Nohut, Lüks Nohut), TSİ 42'de belirtilen sınıflardan Sınıf I, boylardan A (çok iri)  
veya B (iri) olacaktır. özelliklerden farklı niteliklere sahip nohut fiyatı üzerinden tevsikte  
bulunulduğu,  
l) Çay için Teknik Şartname Çizelgesinde yer verilen  
Kahvaltı menüsünde  
verildiğinde Tip-1 Siyah çay, kumanyalık olarak verildiğinde ise Tip-2 Süzen poşet, Alt Tip-1  
İplikli süzen poşet olacaktır.” düzenlemesine aykırı olarak, kumanyalık çay için, "Poşet Alt  
Tip  
-1 iplikli süzen poşet” üzerinden açıklama yapılmadığı,  
m) Personel maliyetlerinin eksik ve hatalı hesaplandığı belirtilerek Avira Gıda İnş. Ar.  
Kir. Taah. A.Ş.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmeyerek teklifinin  
reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
3
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas  
alır.” hükmü,  
Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük  
teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri  
değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.  
(2) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden  
açıklama isteneceğinin belirtilmesi halinde, sınır değerin altında olan teklifler ihale  
komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir. Bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından  
belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar  
yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;  
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir.  
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada  
bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler  
geçerli teklif olarak belirlenir…” hükmü yer almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı  
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel  
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel  
çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına  
bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.  
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden  
açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin  
değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi  
gerekmektedir.  
4
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin  
yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı  
unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için  
isteklilere üç (3) gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.  
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri  
kullanarak açıklayabilirler.  
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet  
bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat  
teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili  
olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit  
tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat  
teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek  
ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli  
görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
79.2.2.2. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin  
Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından  
sunulan hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama  
yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için  
kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması  
zorunludur.  
79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi  
oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat  
tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli  
5
olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi  
hariç) geçerli olması zorunludur.  
79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin  
18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar  
Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve  
ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen  
ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.  
79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin  
11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan  
Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren  
toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın  
herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.  
79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili  
mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine  
sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir.  
79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi  
oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı  
mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya  
beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük  
teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile  
açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında  
olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu  
işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %  
80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına  
gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter,  
SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
79.2.2.8.İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan  
Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu  
tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal  
bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı  
Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre  
hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya  
beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan  
ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel  
kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin  
bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
6
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve  
emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin  
doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya  
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”  
79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici  
vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici  
vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci  
fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat  
tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen  
tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.  
79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin  
değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları  
belirtilir.  
Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana çiğ girdi”, “işçilik” ve  
“yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4)  
hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için  
“(Ana Çiğ Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve  
0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya  
0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Ana çiğ girdi ibaresinden ilgili yemeğin pişirilmesi için gerekli temel girdiler anlaşılır.  
Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek  
pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta  
giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme  
giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.)  
gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama  
sunulması gerekmez.  
Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif  
veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi  
ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Çiğ Girdi  
Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde,  
teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin  
sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı  
giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması  
gerekmemektedir.  
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, ana çiğ girdi maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü  
kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer  
yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı  
durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.  
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki  
düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.  
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre  
usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan  
akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.  
7
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama  
yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi  
belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde  
düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.  
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr)  
adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde  
tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik  
maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.  
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif  
sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta  
acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer  
alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini  
gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge  
müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını  
taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta  
giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir.  
79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan  
aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında  
hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak  
suretiyle açıklama yapılacaktır…” açıklamaları bulunmaktadır.  
İhale konusu işe ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci  
maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;  
a) Adı: Hazır Yemek Hizmeti, Erzak Dahil, 3 Yıllık (13 Kısım)  
b) Miktarı ve türü: 13 (on üç) kısım, 3 (üç) yıllık, erzak dahil, 3 öğün hazır yemek  
hizmeti.  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
c) Yapılacağı yer: İhale konusu hizmetin yapılacağı yer, sözleşme ekinde yer alan  
İhtiyaç Çizelgesinde belirtilmiştir. (İşin yapılacağı Yemekhane Yerleri ve Mutfaklara Olan  
Mesafeleri ve diğer açıklayıcı bilgiler olan Birlik Bilgi Formları sözleşmenin ekinde yer  
almaktadır.)  
ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,  
Anılan Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1.  
İstekliler tekliflerini, her bir kalemi için teklif edilen birim fiyatlarının miktarlarla çarpımı  
sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat şeklinde vereceklerdir. İhale sonucu, ihale  
üzerinde bırakılan istekliyle her bir kalemi için teklif edilen birim fiyatların miktarlarla  
çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacaktır.”  
düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde  
ihalede kısmi teklif verilebilir.  
20.1. Bu  
20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar  
20.2.1. İşin tamamına ya da bir veya birden fazla kısma teklif verilmesi halinde teklif  
mektubu ve eki birim fiyat teklif cetveli, her bir kısım için kısım numaraları ve kısımlara teklif  
edilen fiyatları da içerecek şekilde verilecektir. İşin tamamına teklif verilirse tamamı için tek  
8
bir geçici teminat yatırılabileceği gibi, bir veya birden fazla kısma teklif verilirse teklif  
verilen kısım/kısımlar için ayrı ayrı geçici teminat da yatırılabilecektir. İhale konusu işin  
tamamı veya birden fazla kısım bir istekliye ihale edilse dahi her kısım için ayrı ayrı kesin  
teminat yatırılıp ayrı ayrı teklif birim fiyat hizmet alımı sözleşmesi yapılacaktır. düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde  
“25.1. Yürürlükteki mevzuat ve sözleşme hükümleri gereğince; ihaleye, sözleşmeye ve  
taahhüdün tamamının yapılmasına ait ödenecek bütün vergi (KDV hariç), resim, harçlarla,  
sözleşmenin çoğaltılması da dahil sözleşme giderleri, ulaşım, ambalaj, muayeneye hazır hale  
getirme ve muayene (muayene komisyonlarının yol ve özlük giderleri ile numune nakil  
masrafları hariç), her türlü sigorta giderleri, tahmil, tahliye, istif, tartı, personel ücretleri ve  
bu sözleşme kapsamında alınacak mal bedelleri vb. teklif fiyata dahil edilecek masraflardır.  
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni  
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları  
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
hak talebinde bulunamaz.  
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:  
25.3.1.  
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer  
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.  
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir. %2 (yüzde iki) düzenlemesi,  
Bahse konu Şartname’nin ekinde şikâyete konu 13’üncü kısım için “…  
13. Kısım (On Üçüncü Kısım (3'üncü Or.K.Lığı Ve Erzincan Garnizon Birlikleri / Erzincan))  
Sıra No Açıklama  
3'üncü Or.K.Lığı Ve Erzincan Garnizon  
Birlikleri Erzincan Hazır Yemek Hizmeti,  
Birimi  
Miktarı  
/
1
Adet  
3.285.000  
Erzak Dahil, 3 Yıllık, Ekmek Dahil (3.000  
Personel X 1.095 Gün = 3.285.000 Adet)  
…” şeklinde cetvele yer verilmiştir.  
İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, şikâyete  
konu ihalede 58 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihalenin şikâyete konu on üçüncü kısmına  
2
isteklinin katıldığı, aşırı düşük teklif sorgulaması için sınır değerin altında kaldığı tespit  
edilen Avira Gıda İnş. Ar. Kir. Taah. A.Ş.den 26.05.2016 tarihli ve 313 sayılı yazı ile ilgili  
yazı ekinde gönderilen Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetveli ile Erzak Dahil Teknik  
Şartname’de bulunan 14 günlük örnek yemek menüsü dikkate alınarak aşırı düşük teklif  
açıklama yapılmasının istenildiği, anılan isteklinin süresinde açıklamada bulunduğu ve  
açıklamasının ihale komisyonunca uygun bulunduğu, 02.06.2016 tarihli ihale komisyonu  
kararı ile anılan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi ve Rota  
Yemekçilik Tic. A.Ş. Mendika Gıda ve Yemek Paz. İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının ise  
-
ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesine karar verildiği  
görülmüştür.  
Başvuru sahibinin iddiaları çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan istekli Avira Gıda  
İnş. Ar. Kir. Taah. A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde,  
9
a) Örnek menü doğrultusunda açıklama yapılması istenilen öğünlerde kullanılacak  
malzemelere ilişkin birim fiyatların Kamu İhale Genel Tebliği'nin ilgili maddelerine göre  
belgelendirilmediği ve Kamu İhale Genel Tebliği'nin 79.2.6'ncı maddesine aykırı olarak fiyat  
teklifleri ile açıklama yapıldığı ve bu fiyat tekliflerinin de mevzuata uygun olmadığı iddiasına  
ilişkin olarak yapılan incelemede,  
Yukarıda aktarılan Tebliğ’in 79.2.2’nci maddesinde aşırı düşük teklif sahibi  
isteklilerce yapılan açıklamalarda kullanılabilecek yöntemlere yer verildiği, bu itibarla  
isteklilerin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından  
sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatları, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilen  
fiyatları, ticaret borsası fiyatları, toptancı hal fiyatları gibi yöntemleri kullanarak açıklama  
yapabilme imkanının bulunduğu, ancak malzemeli yemek alımı ihalelerine özgü olmak üzere  
ana çiğ girdi maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
açıklama yapılabilmesinin ancak 79.2.2’nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi  
biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşılması koşuluna bağlandığı  
görülmektedir.  
Bu bağlamda malzemeli yemek alımı ihalelerine yönelik yapılan aşırı düşük teklif  
açıklamalarında fiyat teklifi yöntemi ile yapılan açıklamaların haricinde bir öncelik  
sıralamasına yer verilmediği, dolayısıyla fiyat teklifi yöntemi dışında kalan herhangi bir  
yöntemle açıklama yapılmasının mümkün olduğu hallerde bu yöntemlerden herhangi birinin  
kullanılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte ana çiğ  
girdi maliyetlerinin tevsiki amacıyla 79.2.2’nci maddede yer alan diğer yöntemlerden  
herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşılması durumunda  
üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılabilmesi için aşırı düşük teklif sahibi  
isteklilerin araştırma yapma yükümlülüğünün olduğu açıkça anlaşılmakla birlikte, isteklilerce  
fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilmesi için ayrıca TOBB’dan veya kamu kuruluşlarından  
yazı alınmasına mevzuat uyarınca gerek bulunmamaktadır.  
Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif  
açıklaması kapsamında aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen örnek menüler  
ve Teknik Şartname’de yer alan menü gramajlarına uygun malzemeler ile açıklamada  
bulunulduğu, açıklanması istenilen girdilere ilişkin fiyatların tevsiki için Ankara Ticaret  
Borsası, Gaziantep Ticaret Borsası ve İzmir Ticaret Borsasının Günlük Bültenleri, Sivas  
Ticaret Borsasının Haftalık Bültenleri, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Balık Hal  
Fiyatlarının sunulduğu görülmüştür. Bu itibarla anılan istekli tarafından ana çiğ girdi  
maliyetlerinin tevsiki amacıyla bahse konu Ankara, Gaziantep, Sivas ve İzmir Ticaret  
Borsalarının çeşitli tarihlerde yayımlanan bülten fiyatları ile İzmir Büyükşehir Belediyesi Hal  
fiyatlarının kullanıldığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddia ettiği gibi ayçiçek yağı, margarin,  
süt, tel kadayıf, salça, reçel, poşet fındık ezmesi, poşet tahin pekmez, bal, maydanoz, marul,  
roka, yumurta, çay vb. ürünler için fiyat teklifi ile açıklama yapılmadığı, ticaret borsası bülten  
fiyatları ile hal fiyatlarının esas alındığı görülmüştür.  
Bununla birlikte şikâyet dilekçesinde yer verilen ekmek, simit ve poğaça için halk  
ekmek, süt ve süt ürünleri için ticaret borsası, et ve et ürünleri için et borsası/ Et ve Balık  
Kurumu, çay fiyatı için ise TOBB Ticaret Borsası veya çay kurumu fiyatlarının  
10  
kullanılmadığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı iddialarına yönelik  
yapılan incelemede söz konusu ürünlere ilişkin anılan istekli tarafından yapılan açıklamada  
fiyat tekliflerinin değil, ticaret borsası fiyatlarının kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca mevzuat  
uyarınca fiyat teklifi yöntemi ile yapılan açıklamaların haricinde açıklama yöntemlerinde bir  
öncelik sıralamasına yer verilmediği dikkate alındığında bahse konu ürünler için yapılan aşırı  
düşük teklif açıklamalarında kamu kurum ve kuruluşlarının fiyatlarının kullanılması  
zorunluluğunun bulunmadığı anlaşılmıştır.  
Söz konusu ticaret borsası/hal fiyatlarının ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi  
bir işlem gününde gerçekleşen fiyatlar olup olmadığına yönelik yapılan incelemede ise, ihale  
tarihinin 23.05.2016 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, maliyet bileşenleri kapsamında  
yer alan ürünler için esas alınan söz konusu Ticaret Borsası Bültenleri ile Hal Fiyatlarında  
ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen fiyatların  
kullanıldığı görülmüştür. Açıklık getirmek gerekirse Ankara Ticaret Borsasının 28.05.2015  
-
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
22.04.2016 tarihleri arasında yer alan çeşitli tarihli günlük bültenleri, Gaziantep Ticaret  
Borsasının 19.02.2016 tarihli günlük bülteni, İzmir Ticaret Borsasının 20.01.2016 ve  
27.01.2016 tarihli günlük bültenleri, Sivas Ticaret Borsasının 19.10.2015  
-25.10.2015,  
14.12.2015 20.12.2015 ve 01.06.2016 07.06.2016 tarihli haftalık bültenleri ile ve İzmir  
-
-
Büyükşehir Belediyesinin 02.01.2016 tarihli Balık Hal Fiyatlarının esas alındığı ve açıklaması  
yapılan girdiler için ilgili ticaret borsalarının bültenlerinde yer alan ortalama birim fiyatların  
baz alındığı görülmüştür. Bu itibarla Ticaret Borsası fiyatları ve Hal fiyatları kullanılarak  
açıklama yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.  
b) İdare tarafından sunulan örnek menü ve Teknik Şartname'de belirtilen yemek  
içeriklerine uygun çiğ girdi hesabının yapılmadığı, miktarların eksik hesaplandığı, ancak  
idarenin cevabında kullanılacak çiğ girdi malzemelerinin gramajları ile açıklamada sunulan  
malzemelerin birim gramajlarının birbiriyle tutarlı olduğunun ifade edildiği, oysaki gramaj  
hesaplamalarının tutarlı değil, birebir aynı olması gerektiği iddiasına ilişkin olarak yapılan  
incelemede,  
İdarece düzenlenen Teknik Şartname’de yukarıda aktarılan Tebliğ açıklamasına uygun  
olarak 14 günlük örnek menü düzenlemesi yapıldığı ve anılan Şartname’nin ekinde yer alan  
Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi  
miktarlarının belirtildiği, ayrıca gıda maddelerinin özelliklerinin yer aldığı listeye de ihale  
dokümanı kapsamında yer verildiği görülmüştür.  
Bu doğrultuda ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif sorgulama  
yazısı ekinde gönderilen örnek menüler ve ihale dokümanı kapsamında verilen Yemek Terkip  
ve Gramaj Tablosu’na uygun şekilde çiğ girdi miktarları, birimleri (g, adet, demet vb.) ve  
girdi cinsleri esas alınarak açıklama yapıldığı görülmüştür.  
Dolayısıyla girdi miktarlarında bir eksiltme yapılmadığı, girdi birimlerinin Yemek  
Terkip ve Gramaj Tablosu’nda belirtilen gramajlarla tutarlı olduğu ve bu durumun da anılan  
istekli tarafından esas alınan gramaj hesaplamalarının Teknik Şartname düzenlemelerine  
uygun (aynı) olarak hesaplandığı anlamına geldiği değerlendirilmiştir.  
11  
Bu itibarla aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklaması yapılan girdilere  
ilişkin Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda belirtilen yemek içeriklerine uygun şekilde çiğ  
girdi miktarlarının esas alındığı görüldüğünden hata yapılmadığı anlaşılmış olup, başvuru  
sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  
c) Aşırı düşük teklif açıklamasında yuvarlama hataları ile aritmetik hataların yapıldığı,  
dolayısıyla (Ana Çiğ Girdi Maliyeti  
+
İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı için yapılan  
hesaplamanın hatalı olduğu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,  
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri doğrultusunda, malzemeli yemek hizmet alımı  
ihalelerinde idarenin aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik  
şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapması ve bu menüde yer alan  
yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarını belirtmesi, teklifi aşırı düşük bulunan  
isteklilerin öncelikle “ana çiğ girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği  
Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında  
-
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
sunması, bu açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Çiğ Girdi Maliyeti  
+
İşçilik  
Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerektiği,  
ana çiğ girdi ibaresinden ilgili yemeğin pişirilmesi için gerekli temel girdilerin anlaşılması  
gerektiği, buna göre yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi),  
temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım  
onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali  
çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurların “yardımcı girdiler” başlığında  
değerlendirileceği ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmediği anlaşılmaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında ana  
çiğ girdi, işçilik ve yardımcı gider oranlarının belirtildiği EK-H.4 malzemeli yemek sunumu  
hesap cetvelinin, Teknik Şartname’de düzenlenen 14 günlük örnek menü doğrultusunda  
hazırlanan maliyet hesap tablolarının ve personel maliyetine ilişkin KİK işçilik modülü  
çıktılarının sunulduğu,  
Sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinin standart forma uygun olarak  
düzenlendiği, bu formda toplam ana çiğ girdi maliyeti, işçilik maliyeti ve yardımcı giderler  
oranının belirtildiği, Ek-H.4 Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde,  
Ana Çiğ Girdi Oranı  
İşçilik Oranı  
Yardımcı Giderler Oranı  
Toplam  
0,632  
0,296  
0,071  
1,00  
şeklinde tabloya yer verildiği, bu tabloda toplam ana çiğ girdi oranının (0,632), işçilik  
oranının (0,296) ve yardımcı giderler oranının (0,071) belirtildiği, bu oranların toplamının bir  
(1) olduğu ve ana çiğ girdi maliyeti ile işçilik maliyetinin toplam teklif tutarına oranının  
0,928 (ana çiğ girdi oranı: 0,632  
+
işçilik oranı: 0,296=0,928) olduğu,  
Bununla birlikte sabah, öğle, ara ve akşam öğünleri için malzeme gramaj fiyat  
tablosuna ilişkin yapılan açıklamaların idareye sunulduğu, söz konusu tablolarda 14 günlük  
döngü içerisinde verilecek yemek ve yiyeceklere ilişkin ana çiğ girdilerin miktarları  
12  
üzerinden birim maliyetlerin hesaplandığı, bu maliyetler üzerinden sabah, öğle, ara ve  
akşam öğünleri için ekmek maliyetleri de dâhil edilerek ve öğünlerde verilecek yemek,  
yiyecek ve içeceklerin 14 günlük süre içerisindeki tekrar sayısı ile çarpılarak yapılan  
hesaplama üzerinden bir kişi için 1 günlük öğün maliyetinin hesaplandığı,  
Bu kapsamda anılan istekli tarafından ihale konusu işin 13’üncü kısmında karşılanacak  
3.285.000 adet öğün için birim ekmek dahil toplam ana çiğ girdi maliyetinin 41.139.388,48  
TL, işçilik maliyetinin 19.283.654,24 TL ve toplam teklif tutarının 65.043.000,00 TL olarak  
belirtildiği görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitlerden anlaşıldığı üzere, ihale üzerinde bırakılan isteklinin  
sunmuş olduğu açıklamada, idare tarafından verilen örnek menü ve Yemek Terkip ve Gramaj  
Tablosu’nda belirtilen yemek içeriklerine uygun çiğ girdi hesabının yapıldığı ve çiğ girdi  
miktarlarında hata yapılmadığı görülmüştür. Bu itibarla girdi miktarları ve girdiler için  
öngörülen fiyatların çarpımı suretiyle yapılan hesaplamalar incelendiğinde ise, alabalık  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
kızartma yemeği için anılan istekli tarafından ana çiğ girdi maliyetleri toplamının 3,0555 TL  
olarak hesaplandığı görülmüş, ancak tarafımızca yapılan hesaplamada alabalık kızartma  
yemeğinin ana çiğ girdi maliyetleri toplamının 3,0556 TL olduğu tespit edilmiştir. Fakat  
yapılan bu hesaplama hatasının ana çiğ girdi maliyetlerinin hesaplanmasında esasa etkili  
sonuç doğurmadığı anlaşılmıştır.  
Bununla birlikte örnek menü ve istekli tarafından yapılan açıklamalar dikkate alınmak  
suretiyle 14 günlük örnek menü üzerinden tarafımızca yapılan ana çiğ girdi maliyeti  
hesaplamasında ise, ana çiğ girdi maliyet toplamının 40.042.277,55 TL [12,18943  
TLX3.285.000 (bir günlük toplam öğün maliyeti x toplam öğün miktarı)] olduğu, dolayısıyla  
birim öğün maliyetin isteklinin beyan ettiği rakamla aynı olduğu görülmekle birlikte toplam  
tutarda bir farklılık bulunduğu anlaşılmıştır. Bu farklılığın isteklinin aşırı düşük açıklaması  
kapsamında örnek menünde açıklanması istenilen girdilerin haricinde yer alan personel  
yemeği erzak gideri, yılbaşı günü verilecek karışık çerez ile Ramazan ve Kurban  
Bayramlarında verilecek şeker ve çikolata gibi girdileri de açıklamasından kaynaklandığı  
tespit edilmiştir.  
Diğer taraftan anılan istekli tarafından hesaplanan işçilik maliyetinin 19.283.654,24  
TL olduğu dikkate alındığında (Ana Çiğ Girdi Maliyeti  
+
İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif  
Tutarı oranına ilişkin her iki ana çiğ girdi maliyet üzerinden yapılan hesaplamalarda bulunan  
oranların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde belirtilen oranlar arasında  
(0,80  
-0,95) kaldığı tespit edilmiş, dolayısıyla yapılan hesaplama hatasının esasa etkili  
olmadığı değerlendirilmiştir.  
Bu itibarla başvuru sahibinin bu iddiası yerinde bulunmamıştır.  
ç) Ekmeklerin gramaj üzerinden maliyetlendirilmesi gerekirken adet olarak  
fiyatlandırıldığı iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
İhale dokümanı kapsamında verilen Teknik Şartname Listesi’nde ekmek için “Teknik  
Şartnamede belirtilen çeşitlerden Çeşit-1 Ekmek(Normal Ekmek)alınacaktır. Ekmek  
gramajları idari şartnamede belirtilen gramajlarda kilogram üzerinden teslim edilecektir.”  
13  
açıklamasına yer verildiği,  
Ancak İdari Şartname’de ekmeğin nasıl verileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer  
verilmediği, sadece ekinde yer alan cetvelde bütün kısımlar için ekmek dahil teklif fiyatın  
verileceği dışında herhangi bir açıklamanın bulunmadığı,  
Diğer yandan ihale konusu işe ait Sözleşme Tasarısı’nın “Teslim Alma, Teslim Etme,  
Kabul Şekil ve Şartları” başlığı altında yer alan “Yemek listelerinin uygulanması” başlıklı  
36.7.1’inci maddesi kapsamında “36.7.1.24. Ekmek piyasa teamülünün randımanından imal  
edilmiş olacak ve taze olarak servis edilecektir. Ekmeğin çeşidi, Ekmek Teknik Şartnamesinin  
2.4.1. maddesindeki çeşitlerden “Çeşit  
1
Ekmek (Normal Ekmek)” olacaktır. Ekmeklerin taze  
ve günlük olarak getirilip getirilmediği hususu ekmek servisi yapılan her yemekhanede kontrol  
teşkilatı tarafından titizlikle takip edilecektir. Ekmek yemeklerden yarım saat önce masalara  
dilimlenmiş olarak servis edilecektir. (Sandviç ekmek verildiği takdirde dilimleme  
yapılmayacaktır.) Ekmeğin dilimlenerek servis edilmemesi halinde, o öğüne ait hak ediş  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
bedelinin % 1’i (yüzde bir) oranında ceza kesilecektir. Ekmeğin tek kişilik poşetlenmiş olarak  
verilmesi durumunda dilimlenmeden servis edilecektir.  
36.7.1.27. Günlük ekmek gramajı 3 (üç) öğün (sabah-öğle-akşam) için 600 (altı yüz)  
gr.dır. Ekmekler kg. üzerinden alınacaktır. Ekmekler sabah 175 gr., öğle 250 gr., akşam 175  
gr. üzerinden dağıtılacaktır.  
36.7.1.29. Ekmeğin yüklenici tarafından piyasadan karşılanması esastır. Ancak,  
ekmeğin piyasadan temin edilmesinde olağandışı durumlar (Fırıncıların grev yapması v.b.) ile  
karşılaşıldığında yüklenici tarafından talep edilmesi ve birlik/kurum tarafından uygun  
görülmesi halinde, sözleşmeyi yapan makamdan onay almak kaydıyla;…” düzenlemesine yer  
verildiği görülmüştür.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından ekmek girdisinin maliyetinin tevsiki  
amacıyla Sivas Ticaret Borsasının 01.06.2015-07.06.2015 tarihli bülten fiyatının kullanıldığı,  
ilgili bültende ekmeğin adet değil, kg fiyatının esas alındığı, dolayısıyla söz konusu  
açıklamanın ihale dokümanında ve mevzuatta yer alan düzenlemelere uygun şekilde yapıldığı  
anlaşıldığından başvuru sahibinin bu iddiası yerinde bulunmamıştır.  
d) Sözleşme Tasarısı’nın 36.7.1.33.a maddesinde konservelerin süzme ağırlık  
üzerinden verileceğinin açıklandığı, ancak açıklamanın brüt ağırlık üzerinden yapıldığı  
iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
Sözleşme Tasarısı’nda “36.7.1.14. Konserve olarak alınan gıda maddelerinde süzme  
ağırlık üzerinden hesaplama yapılacaktır.  
36.7.1.33. Gıda maddeleri gramaj terkip çizelgesinde belirtilen idrak dönemlerinde  
taze olarak temin edilecektir. Ancak, taze olarak temin edilmediği hallerde, sözleşme yönetim  
kısmınca kabul edilen durumlarda, terkip ve gramaj listelerinde yer alan miktarlarda  
konserve veya dondurulmuş olarak getirilebilecektir. Terkip gramaj tablolarında yer  
almaması durumunda ise;  
a. Konserve olarak alınan gıda maddeleri süzme ağırlık üzerinden,  
b. Dondurulmuş gıda kullanılması halinde ise, gramaj tablosunda belirtilmeyen çiğ  
14  
durumdaki ağırlığının 2/3’sine (üçte ikisine) göre hesap edilecektir.” düzenlemesi yer  
almaktadır.  
Bu çerçevede ihale dokümanında gıda maddelerinin gramaj terkip çizelgesinde  
belirtilen idrak dönemlerinde taze olarak temin edileceği, ancak taze olarak temin edilmediği  
hallerde terkip ve gramaj listelerinde yer alan miktarlarda konserve veya dondurulmuş olarak  
getirilebileceğine yönelik düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.  
Başvuru sahibi tarafından hangi yemeklerde konserve için yapılacak açıklamanın brüt  
ağırlık üzerinden yapıldığının ifade edilmediği göz önünde bulundurulduğunda Yemek Terkip  
ve Gramaj Tablosu dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, örnek menüde açıklanması  
istenilen sebze çorbası, orman kebap, püreli dalyan kebap, dalyan köfte, garnitürlü fırında  
tavuk, hindi sote, tavuk haşlama, taze fasulye yemeği gibi yemeklerde dondurulmuş, konserve  
veya taze bezelye/fasulye girdilerinden hangisinin verileceğinin idare tarafından belirleneceği  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
yönünde açıklama getirildiği görülmüştür.  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ise örnek  
menüde açıklanması istenilen ve konserve ürün kullanma seçeneği bulunan yemeklerde taze  
ürünler üzerinden açıklama yapıldığı görülmüştür. Bu bağlamda örnek menüde konserve ürün  
kullanma seçeneği bulunan bahse konu yemeklerde hangi tür girdinin kullanılacağına ilişkin  
idarece aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında bir belirleme yapılmadığı ve mevsim  
itibariyle söz konusu ürünlerin tedarik dönemi olduğu hususları dikkate alındığında anılan  
isteklinin açıklamalarında Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda belirtilen taze ürün girdi  
miktarlarını esas alarak açıklama yapmasında bir aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.  
e) Çorbalarda kullanılan limon için “1/4 adet” üzerinden fiyatlandırma yapılması  
gerekirken, “kilogram” fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı iddiasına yönelik yapılan  
incelemede,  
Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu doğrultusunda örnek menü kapsamında açıklanması  
istenilen düğün çorbası, ezogelin çorbası, mercimek çorbası, sebze çorbası, şehriye çorbası ve  
tavuk suyu çorba yemeklerinde limonun adet olarak kullanılmasının öngörüldüğü, bu  
çerçevede anılan istekli tarafından yapılan açıklamada çorbalarda adet üzerinden açıklama  
yapıldığı ve miktarların Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’na uygun olduğu görülmüştür.  
Ayrıca limon malzemesi için Sivas Ticaret Borsasının 14.12.2015-20.12.2015 haftalık  
bülteninde yer alan adet fiyatının kullanıldığı görülmüş, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan  
istekli tarafından çorbalarda limon için yapılan açıklamanın ihale dokümanına ve mevzuata  
uygun olduğu tespit edilmiştir.  
f) Alabalık kızartma yemeği içerisindeki alabalığın “adet” olarak fiyatlandırılması  
gerekirken, kilogram fiyatı üzerinden fiyatlandırıldığı iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
Örnek menüde yer alan “alabalık kızartma” yemeği için Yemek Terkip ve Gramaj  
Tablosu’nda bir adet taze alabalık girdisinin yer aldığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin  
alabalık için İzmir Büyükşehir Belediyesi Balık Hal fiyatını (02.01.2016 tarihli) kullandığı,  
hal fiyatlarında alabalık (tatlı) malzemesinin kg fiyatının bulunduğu, ancak istekli  
15  
tarafından yapılan maliyet açıklamasında  
1
adet alabalığın 300 gr geldiği belirtilerek kg  
üzerinden adet hesaplaması yapıldığı anlaşılmıştır.  
Alabalık malzemesinin hal fiyatlarına yönelik yapılan incelemede, söz konusu ürün  
için çeşitli illerin hal fiyatlarına bakılmış ve alabalık için kg hesabı üzerinden fiyatlama  
yapıldığı görülmüş, ayrıca balık hali fiyatlarında sadece asgari ve azami fiyat listesinin  
bulunduğu anlaşılmıştır.  
Bu itibarla anılan istekli tarafından asgari ve azami fiyatların ortalaması esas alınarak  
kg maliyeti üzerinden adet hesaplaması yapılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı  
değerlendirilmiştir.  
g) Turşu malzemesinin maliyetinin 150 gr “net ağırlık” üzerinden tevsik edilmesi  
gerekirken, “brüt ağırlık” üzerinden alınan fiyatla tevsik edildiği ve arada %30 fiyat farkı  
olduğu iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
Örnek menüde yer alan “karışık turşu” için Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda 150  
gr oranında gıda rasyosunun belirlendiği, Yemek Hizmetlerinde Alınacak Mallara Ait Teknik  
Şartname Çizelgesi’nde ise “Karışık turşu; hıyar, domates, biber, lahana ve havuçtan  
oluşacaktır.” düzenlemesine yer verildiği,  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin açıklaması kapsamında turşu girdisinin maliyetini  
tevsik amacıyla Ankara Ticaret Borsasının 17.11.2015 tarihli bülten fiyatının kullanıldığı,  
fiyatın kg miktarına ilişkin olduğu ve isteklinin kg fiyatını esas alarak 150 gr üzerinden  
maliyet hesaplamasında bulunulduğu anlaşıldığından yapılan açıklamanın uygun olduğu tespit  
edilmiştir.  
h) Kase yoğurdun, 200 gr’lık ambalaj içerisinde ve “adet” olarak fiyatlandırılmadığı  
iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
Örnek menüde yer alan “kase yoğurt” için Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda  
1
adet kase yoğurdun 200 gramlık birim ambalajlarda sunulacağına yönelik düzenlemede  
bulunulduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin açıklaması kapsamında “kase yoğurt”  
girdisinin maliyetini tevsik amacıyla İzmir Ticaret Borsasının 27.01.2016 tarihli bülten  
fiyatının kullanıldığı, bülten fiyatının 200 gr yoğurt için adete ilişkin olduğu, bu itibarla  
anılan istekli tarafından yapılan açıklamanın uygun olduğu anlaşılmıştır.  
ı) Poşet tahin helvanın 80 gr, çikolatanın 38-42 gr, poşet bal 40 gr, poşet fındık  
ezmesinin 40 gr olarak fiyatlandırılmadığı iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
Örnek menüde yer alan bahse konu ürünlere ilişkin Yemek Terkip ve Gramaj  
Tablosu’nda “poşet tahin helva için 80 gr, çikolata için 38-42 gr, poşet bal için 40 gr, poşet  
fındık ezmesi için 40 gr” oranlarında gramaj miktarı belirlendiği,  
İddia konusu edilen poşet tahin helvanın Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda gramaj  
miktarının 80 gr olarak belirtildiği, ancak örnek menüde bu ürünün açıklama istenilecek bir  
girdi olarak belirlenmediği, dolayısıyla poşet tahin helva ürünün açıklanmasına gerek  
bulunmadığı,  
16  
Çikolata için yapılan açıklamada gramajın sütlü baton için 16x40 gr şeklinde yer  
aldığı,  
Poşet bal için sunulan bültendeki fiyat bildiriminin adet bala ilişkin olduğu, balın 40  
gr olduğu hususuna maliyet cetvelinde yapılan açıklamada yer verildiği,  
Poşet fındık ezmesi için sunulan bültendeki fiyat bildiriminin adet fındık ezmesine  
ilişkin olduğu, bu ürünün 40 gr olduğu hususuna maliyet cetvelinde yapılan açıklamada yer  
verildiği,  
Bu çerçevede söz konusu ürünlerin Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu doğrultusunda  
istenen gramaj miktarlarında olup olmadığına ilişkin ilgili bültenlerde herhangi bir bilginin  
bulunmadığı, ancak ticaret borsaları üzerinden yapılan incelemede fındık ezmesi 20 gr için  
Sivas Ticaret Borsası’nın 2015 yılı Aralık ayında bülten fiyatının bulunduğu, fakat Teknik  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
Şartname’de fındık ezmesi için belirlenen gramaj oranının 40 g olduğu, dolayısıyla bu bülten  
fiyatı üzerinden adet fındık ezmesi için maliyet hesaplaması yapılabileceği anlaşılmıştır.  
2
Diğer taraftan anılan istekli tarafından söz konusu ürünlere ilişkin yapılan açıklamalarda  
Teknik Şartname’de istenen gramajlarda verileceği hususunun açıkça belirtildiği dikkate  
alındığında ticaret borsası fiyatları ile yapılan açıklamanın uygun olduğu neticesine varılmış,  
ayrıca bu ürünlerin Teknik Şartname’de belirtilen özelliklere uygun olup olmadığının ihale  
süreci sonunda imzalanan sözleşme neticesinde gerçekleştirilen muayene ve kabul işlemleri  
sırasında kontrolünün yapılacağı sonucuna varılmıştır. Nitekim ihale üzerinde bırakılan  
isteklinin Teknik Şartname’de öngörülen kriterleri sağlamadığının tespit edilmesi halinde  
ilgililer hakkında 4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ve ilgili mevzuatta belirlenen yaptırımların  
uygulanabilme yolu bulunmaktadır.  
i) Poşet tatlı ve tuzlu bisküvilerin “70  
yönelik yapılan incelemede,  
-80 gr” üzerinden fiyatlandırılmadığı iddiasına  
Anılan istekli tarafından tatlı ve tuzlu bisküviler için Ankara Ticaret Borsasının  
17.06.2015 tarihli bülten fiyatının kullanıldığı, söz konusu bültendeki fiyat bildiriminin adete  
ilişkin olduğu, Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda ve isteklice yapılan maliyet hesap  
cetvelinde söz konusu poşet bisküvi için “70-80 gr’lık poşetlerde hangisinin getirileceği idare  
tarafından bildirilecektir.” açıklamasına yer verildiği görülmüştür. Dolayısıyla poşet bisküvi  
için istenen gramajın idarece belirleneceği dikkate alındığında şikâyete konu ihalenin anılan  
istekli üzerinde bırakılması durumunda söz konusu hususun ihale süreci sonunda imzalanan  
sözleşme neticesinde gerçekleştirilen muayene ve kabul işlemleri sırasında kontrolünün  
yapılacağı sonucuna varılmıştır.  
j) Sofralık zeytin için Teknik Şartname’de belirtilen (Türk Gıda Kodeksi Sofralık  
Zeytin Tebliğinde belirtilen dane iriliklerinden 201  
yapılmadığı iddiasına yönelik yapılan incelemede,  
-230 olan) cinsi üzerinden fiyatlandırma  
İhale dokümanı kapsamında yer alan Yemek Terkip ve Gramaj Tablosu’nda zeytin  
(siyah/yeşil) için “…  
17  
Malzemenin Cinsi  
Zeytin (Siyah/Yeşil)  
Kekik  
Kırmızı Pul Biber  
Limon  
Miktar  
40  
0.1  
0.2  
1/10  
2
(G/Ad/Dmt)  
G
G
G
Ad  
G
Kalori  
82.8  
0
0
4.1  
Açıklama  
1
2
3
4
5
Yemeklik Zeytinyağı  
…” şeklinde tabloya,  
Yemek Hizmetlerinde Alınacak Mallara Ait Teknik Şartname Çizelgesi’nde “Sofralık  
Zeytin: Yemek listesine uygun olarak Tip-1 Yeşil Zeytin veya Tip-2 Siyah Zeytin teslim  
edilecektir. Tip-2 Siyah Zeytin; sınıflardan Sınıf-1, türlerden Tür-1 Doğal Zeytin, Tür-1  
Zeytin Alt Türlerinden Tür-1 Alt Tür-1:Doğal Salamura Zeytin, çeşitlerden Çeşit-1: Bütün  
Zeytin, gruplardan Grup-2 Isıl İşlem Uygulanmayan Zeytin,2.4.8. maddesinin atıf yaptığı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
Türk Gıda Kodeksi Sofralık Zeytin Tebliğinde belirtilen dane iriliklerinden 201-230 olacaktır.  
Tip-1 Yeşil Zeytin; sınıflardan Sınıf-1, türlerden Tür-1 Doğal Zeytin, Tür-1 Zeytin Alt  
Türlerinden Tür-1 Alt Tür-1: Doğal Salamura Zeytin, çeşitlerden Çeşit-3: Çizik Zeytin,  
gruplardan Grup-2: Isıl İşlem Uygulanmayan Zeytin, 2.4.8. maddesinin atıf yaptığı Türk  
Gıda Kodeksi Sofralık Zeytin Tebliğinde belirtilen dane iriliklerinden 201-230 olacaktır.”  
açıklamasına yer verilmiştir.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından siyah zeytin için Ankara Ticaret Borsası’nın  
18.06.2015 tarihli, yeşil zeytin için ise anılan borsanın 19.06.2015 tarihli bülten fiyatlarının  
kullanıldığı, ilgili bültenlerde zeytin türlerinin dane iriliklerine ilişkin bilgilerin yer almadığı  
görülmekle birlikte söz konusu çizelgede istenen sofralık siyah/yeşil zeytin için ticaret borsası  
bültenleri kapsamında yapılan açıklamanın yeterli olduğu değerlendirilmiştir.  
k) Nohut malzemesi için yapılan açıklamanın Teknik Şartname çizelgesinde yer  
verilen  
Tip-1 Koçbaşı (İspanyol Nohut, Lüks Nohut), TSİ 42'de belirtilen sınıflardan Sınıf I,  
düzenlemesine uygun olmadığı, bu özelliklerden  
boylardan A (çok iri) veya B (iri) olacaktır.  
farklı nitelikte nohut fiyatı üzerinden açıklamada bulunulduğu iddiasına yönelik yapılan  
incelemede,  
Yemek Hizmetlerinde Alınacak Mallara Ait Teknik Şartname Çizelgesi’nde nohut için  
“Teknik şartnamede belirtilen tiplerden Tip-1 Koçbaşı (İspanyol Nohut, Lüks Nohut),  
TS142'de belirtilen sınıflardan Sınıf I, boylardan A (çok iri) veya B (iri) olacaktır.”  
düzenlemesine yer verilmiştir.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından nohut için Ankara Ticaret Borsasının  
28.09.2015 tarihli bülten fiyatının kullanıldığı, söz konusu Borsa’da Teknik Şartname’de yer  
verildiği şekliyle ayrı bir bültenin yayınlanmadığı ve bahse konu bültende nohutun cinsine  
ilişkin bilginin yer almadığı görülmekle birlikte nohutun 9 mm olduğu bilgisine yer verildiği  
görülmüştür.  
Dolayısıyla nohut ürünü için Ticaret Borsası bülten fiyatı kullanılarak yapılan  
açıklamada Teknik Şartname’de belirtilen nohut cinsinden farklı bir nohut cinsine ilişkin  
fiyatın kullanıldığına dair bir sonuca ulaşılamayacağı görüldüğünden anılan açıklamada  
18  
mevzuata ve ihale dokümanına aykırılık bulunmamıştır.  
l) Çay için Teknik Şartname Çizelgesinde yer verilen  
Kahvaltı menüsünde  
verildiğinde Tip-1 Siyah çay, kumanyalık olarak verildiğinde ise Tip-2 Süzen poşet, Alt Tip-1  
İplikli süzen poşet olacaktır.” düzenlemesine aykırı olarak, kumanyalık çay için, "Poşet Alt  
Tip  
-1 iplikli süzen poşet” üzerinden açıklama yapılmadığı iddiasına yönelik yapılan  
incelemede,  
Aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ekinde gönderilen 14 günlük örnek menü  
kapsamında çayın açıklama istenilecek bir girdi olarak belirlendiği,  
Teknik Şartname çizelgesinde çay için beyaz şeker (10 gr) ve çay siyah (2 gr)  
girdilerine yer verildiği, Yemek Hizmetlerinde Alınacak Mallara Ait Teknik Şartname  
Çizelgesi’nde ise siyah çay için “Kahvaltı menüsünde verildiğinde Tip-1 Siyah çay,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
kumanyalık olarak verildiğinde ise Tip-2 Süzen poşet, Alt Tip-1 İplikli süzen poşet olacaktır.”  
açıklamasının yer aldığı görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından siyah çayın fiyatının tevsiki amacıyla için Ankara Ticaret  
Borsasının 14.09.2015 tarihli bülten fiyatının kullanıldığı görülmüştür.  
Örnek menü kapsamında açıklanması istenilen çayın kahvaltı menüsü kapsamında  
verileceği, dolayısıyla örnek menüde kumanya kapsamında verilecek çay için herhangi bir  
düzenleme ve belirleme yapılmadığı dikkate alındığında anılan istekli tarafından siyah çay  
üzerinden açıklama yapılmasında herhangi bir aykırılık bulunmadığı değerlendirilmiştir.  
m) Personel maliyetlerinin eksik ve hatalı hesaplandığı iddiasına yönelik yapılan  
incelemede,  
Sözleşme Tasarısı’nın “Personel” başlıklı 36.8.3’üncü maddesinde “İhale  
şartnamesinde belirtilen söz konusu hizmetlerin yapılabilmesi için;  
36.8.3.1. Yüklenici tarafından çalıştırılması gereken personelin nitelik ve sayısı Hazır  
Yemek Hizmetleri Teknik Şartnamesi ve ihtiyaç listesinde belirtilmiştir.  
…36.8.3.11. Yüklenici, idari şartnamenin ilgili maddesinde belirtilen ve  
birlik/kurumun mevcuduna ve özelliğine göre sayıları birlik/kurum tarafından önceden  
belirlenen işletme müdürü, diyetisyen veya gıda mühendisi veya veteriner, servis müdürü,  
aşçı, depo sorumlusu, garson, bulaşıkçı ve diğer personeli devam ettiği ve işin gerektirdiği  
sürece ve yürürlükteki kanununda belirtilen çalışma sürelerini geçmemek kaydıyla iş  
yerinde bulundurmak için gerekli tedbirleri alacaktır…” düzenlemesine,  
Hazır Yemek Hizmetleri (Erzak Dahil) Teknik Şartnamesi’nin ekinde “…  
Çizelge-1 Yemek Hizmetlerinde Çalıştırılacak Personelin Branşlarına Göre Özellikleri  
Sıra Çalıştırılacak  
PersonelinPersonelin Özellikleri  
No  
1.  
Branşı  
İşletme Müdürü  
Hazır yemek servis hizmetleri genel tanımına uyan benzer  
işlerde, işletme müdürü olarak en az 2 (iki) yıl deneyimli ve  
üniversitelerin 4 (dört) yıllık örgün eğitiminden mezun olanlar.  
2.  
3.  
Servis Müdürü  
Diyetisyen  
En az 4 (dört) yıllık lisans eğitimi almış gıda, ziraat, kimya  
mühendisleri, veteriner hekimleri, kimyagerler, su ürünleri  
mühendisleri, diyetisyenler ve biyologlar ile gıda bilimi  
konusunda en az yüksek lisans yapmış diğer meslek gruplarına  
mensup kişiler.  
Sağlıkla ilgili herhangi bir yükseköğretim kurumunun en az  
4
(dört) yıllık (1 (bir) yıl hazırlık ile 5 (beş) yıl) beslenme ve  
diyetetik eğitim-öğretim programını tamamlayarak beslenme  
ve diyetetik lisans diploması alanlar ile diyetisyen unvanı  
alanlar.  
4.  
5.  
6.  
Gıda Mühendisi  
Veteriner Hekim  
Aşçı  
En az 4 (dört) yıllık lisans eğitimi almış Gıda Mühendisleri.  
En az 5 (beş) yıllık lisans eğitimi almış Veteriner Hekimler.  
Turizm ve Otelcilik Yüksek Okulu, Anadolu Otelcilik ve Turizm  
Meslek Lisesi Mutfak Bölümü, Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi  
mezunu veya T C. Milli Eğitim Bakanlığınca verilmiş Aşçılık  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
Meslek Lisesi Diploması veya Ustalık Belgesi ve/veya Kalfalık  
Belgesi ile bonservisleri olanlar.  
7.  
8.  
Depo Sorumlusu  
Konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli en az lise mezunu  
olanlar.  
Garson  
Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi servis bölümü  
(Servis Elemanı)  
mezunu veya ustalık ve/veya kalfalık belgesi olanlar veya  
konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli en az ilkokul mezunu  
olanlar.  
9.  
10.  
Bulaşıkçı  
Kasap  
En az ilkokul mezunu olanlar.  
Konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli, en az ilkokul mezunu ve  
bonservisi olanlar.  
Konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli, yüklenici tarafından  
11  
.
Şoför  
çalıştırılacak araç cinsine uygun sınıfta sürücü belgesi sahibi  
ve
en
az
ilkokul
mezunu
olanlar.  
Konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli, en az ilkokul mezunu  
12.  
Tatlıcı  
olanlar.  
13.  
14.  
Temizlikçi  
Aşçı Yardımcısı  
En az ilkokul mezunu olanlar.  
Konusunda en az 1 (bir) yıl deneyimli, en az ilkokul mezunu  
olanlar.  
…” düzenlemesine,  
İhale dokümanı kapsamında verilen 3'üncü Ordu Komutanlığı ve Erzincan Garnizon  
Birlikleri için hazırlanan “2016-2019 Dönemi Hazır Yemek Hizmeti Birlik Bilgi Formu”nda  
ise “…  
2016-2019 Döneminde Yüklenici Tarafından Çalıştırılacak Vasıflı Ve Vasıfsız İşçi Sayısı  
Diyetisy Mutfak  
en  
Gıda  
Mühend Müdü  
isi/  
/
Garso  
n
Yardımc (Servis  
Kiler  
Sorumlu  
su/  
Depo  
Sorumlu  
su  
İşletm  
e
Mü  
Servis  
Aşçı  
Aş  
çı  
Bulaşı Kas Şof Tatlı Temizli  
kçı  
ap  
ör cı  
kçi  
rü  
ısı  
Elema  
nı)  
dürü  
Veterine  
r
Hekim  
(L)  
1
5
6
12  
18  
103  
23  
4
11  
4
15  
8
...” tablosuna yer verilmiştir.  
Bu çerçevede ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif  
açıklamasında ihale konusu kapsamında işletme müdürü (1 kişi), diyetisyen, gıda  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
mühendisi, veteriner (5 kişi), servis müdürü (6 kişi), aşçı (12 kişi), aşçı yardımcısı (18 kişi),  
bulaşıkçı (23 kişi), kasap (4 kişi), şoför (11 kişi), garson (servis elemanı) (103 kişi), tatlıcı (4  
kişi) ve temizlikçi (15 kişi), depo sorumlusu (8 kişi) olmak üzere toplam 210 kişi  
çalıştırılacağı, çalıştırılacak toplam personelin %3’ünün engelli personelden oluşacağı, ayrıca  
diyetisyen, gıda mühendisi ve veteriner olarak çalıştırılacak personel ücretinin meslek  
odasının belirlediği ücrete göre hesaplandığı belirtilmiştir.  
Söz konusu çalıştırılacak personelin ücretlerinin tevsiki amacıyla KİK işçilik modülü  
çıktılarının sunulduğu, diyetisyen, gıda mühendisi ve veterinere ödenecek ücretin meslek  
odası tarafından belirlenen ücrete göre hesaplama yapıldığı belirtilmiş ve işçilik maliyeti  
hesaplamasında işletme müdürü (1 kişi), diyetisyen, gıda mühendisi, veteriner (5 kişi), servis  
müdürü (6 kişi) için asgari ücretin %197,25 fazlası, aşçı (12 kişi) için asgari ücretin %100,00  
fazlası ücret öngörüldüğü, diğer çalıştırılacak personel için ise brüt asgari ücret üzerinden  
işçilik maliyeti hesaplaması yapıldığı ve toplam işçilik maliyetinin 19.283.654,24 TL olarak  
belirlendiği anlaşılmıştır.  
Diğer taraftan ilgili idare tarafından gönderilen ihale işlem dosyası kapsamında  
yapılan incelemede, 3’üncü Ordu Komutanlığı 2016-2019 Dönemi Hazır Yemek Hizmeti  
Ayrıntılı Maliyet Tablosu başlıklı bir belgenin yer aldığı, söz konusu belgede vasıflı personele  
asgari ücretin % kaçı üzerinde ücret verileceğine yönelik düzenleme yapıldığı görülmüş,  
ancak söz konusu hususa yönelik isteklilere verilen İdari Şartname dahil ihale dokümanı  
kapsamında herhangi bir düzenlemeye yer verilmediği tespit edilmiştir.  
Dolayısıyla ihale dokümanı kapsamında ihale konusu işte çalıştırılacak personelin  
ücretine yönelik bir belirleme yapılmadığı dikkate alındığında, çalıştırılacak toplam personel  
sayısı üzerinden mevzuat gereği belirlenmiş olan asgari ücret itibariyle işçilik maliyeti  
hesaplaması yapılmasının yeterli olacağı anlaşılmıştır. Bu çerçevede anılan istekli tarafından  
yapılan işçilik hesaplamasında öngörülen tutarın (19.283.654,24 TL) 210 kişi için asgari ücret  
üzerinden hesaplanan toplam asgari işçilik maliyetini (16.501.990,05 TL) hayliyle karşıladığı  
tespit edilmiş olup işçilik maliyetine ilişkin hesaplamada mevzuata aykırılık bulunmadığı  
tespit edilmiştir.  
21  
Yukarıda yapılan tespit ve değerlendirmeler itibariyle, ihale üzerinde bırakılan istekli  
tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu sonucuna  
varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2016/044  
: 24  
: 27.07.2016  
: 2016/UH.II-1880  
Hamdi GÜLEÇ  
Başkan  
Şinasi CANDAN  
Osman DURU  
Kurul Üyesi  
Erol ÖZ  
Kurul Üyesi  
II. Başkan  
Köksal SARINCA  
Kurul Üyesi  
Dr. Ahmet İhsan ŞATIR  
Kurul Üyesi  
Hasan KOCAGÖZ  
Kurul Üyesi  
Mehmet ATASEVER  
Kurul Üyesi  
Oğuzhan YILDIZ  
Kurul Üyesi  
22