Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü
/
2015/133898-78 Özel Güvenlik Personeli ile 18 Adet Trafo Merkezi İş Yerlerinin Güvenliğinin Sağlanması İşi
Bilgi
İKN
2015/133898
Başvuru Sahibi
S.T.K. Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti. - Ulusoy Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş Ortaklığı
İdare
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
78 Özel Güvenlik Personeli ile 18 Adet Trafo Merkezi İş Yerlerinin Güvenliğinin Sağlanması İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki
ADLI, Hasan KOCAGÖZ, Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
S.T.K. Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti. - Ulusoy Özel Güvenlik Hizmetleri
Ltd. Şti. İş Ortaklığı,
Altındağ Mah. 100. Yıl Bulvarı Hocaoğulları Apt. No: 3/6 ANTALYA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü,
Fuatpaşa Mah. Aydınlık Sok. No: 89 43001 KÜTAHYA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/133898 İhale Kayıt Numaralı “78 Özel Güvenlik Personeli ile 18 Adet Trafo Merkezi İş
Yerlerinin Güvenliğinin Sağlanması İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü tarafından
10.11.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “78 Özel Güvenlik Personeli İle 18
Adet Trafo Merkezi İş Yerlerinin Güvenliğinin Sağlanması İşi” ihalesine ilişkin olarak S.T.K.
Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti. - Ulusoy Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.
İş Ortaklığının 28.01.2016 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 29.01.2016 tarihli
yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.02.2016 tarih ve 7340 sayı ile Kurum kayıtlarına
alınan 03.02.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/359 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalenin yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması
sonrasında Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A. Ş. uhdesinde bırakıldığı belirtilerek,
İdari Şartname’nin teklif fiyata dahil edilecek giderler başlıklı 25.3.3’üncü maddesi
düzenlemesine göre toplam 20 hat için aylık 600,00 TL ve 36 aylık iş için toplam 21.600.00
TL maliyetin hesaplanması gerektiği, söz konusu işe ait asgari işçilik maliyeti ve iletişim
maliyetleri toplamının 8.988.851.52 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif ettiği
bedelin, bu tutarın altında olması nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,
Kesinleşen İhale komisyonu kararından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük
teklif sorgulamasına istinaden yaptığı açıklamada İdari Şartname’nin 25.3.3’üncü maddesiyle
ilgili maliyetleri, teklif fiyata dâhil etmeden ödemeyi taahhüt ettiğinin anlaşıldığı,
Kamu ihale mevzuatında, teklif fiyata dâhil edilmesi gereken ve birim fiyat teklif
cetvelinde “malzeme giderleri” olarak iş kalemi açılmış olan bir maliyetin, teklif fiyata
yansıtılmadan taahhüt edilerek karşılanabileceğine dair bir hüküm bulunmadığı,
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
İdari Şartnamenin 25.3.3’üncü maddesinde bulunan “Teknik Şartnamenin 15.
Maddesinde yer alan ulaşım giderleri teklif fiyatına dahil edilecektir" düzenlemesi ve Teknik
Şartname’de yer alan düzenlemeler uyarınca, ayda 2 defa (1 gece 1 gündüz olmak üzere) 1200
km’ lik alanın araç ile denetleme yapılması maliyetinin teklif fiyata dahil edilmesi gerektiği,
buna göre aylık 2400 km. toplamda ise 86400 km mesafeler baz alınarak araç kiralama gideri,
yakıt, v.b. giderlerin şartnamede yer alan düzenleme uyarınca teklif fiyata dahil edilmesi ve
aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında isteklinin bu giderler için de açıklama yapması
gerektiği,
Dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan isteklinin, İdari Şartname’de teklif fiyata dâhil
edileceği belirtilen ve birim fiyat teklif cetvelinde “malzeme giderleri” şeklinde iş kalemi
açılmış bir maliyet kalemini, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Kamu İhale Genel
Tebliği’nin 79’uncu maddesine uygun olarak açıklamadığı,
İdari Şartname’nin 25.3.3’üncü maddesi uyarınca teklif fiyata dâhil edilmesi gereken
vardiya form tutanak ve defterlerle ilgili olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından
Kamu İhale Genel Tebliğinin 79’uncu maddesine uygun bir açıklama yapılmadığı,
İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesi uyarınca, yılda bir defa olmak üzere 3 yıllık
ihale süresince toplam 3 defa atış eğitimi yaptırılacağı, ihale uhdesinde bırakılan isteklinin
yalnızca 1 yıllık atış eğitimine ilişkin açıklamada bulunduğu (Poligon, ambulans ve eğitim
bedeli olarak) anlaşıldığından teklifinin bu gerekçe ile de değerlendirme dışı bırakılması
gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”
hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı; personel
çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde ise yaklaşık maliyetin 1,30 sayısına
bölünmesinden elde edilen tutar sınır değer olarak kabul edilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden
açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin
değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi
gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin
yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı
unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için
isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri
kullanarak açıklayabilirler.
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet
bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat
teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili
olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit
tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat
teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek
ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli
görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi
gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu
değildir.
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.2.2. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin
Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından
sunulan hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama
yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için
kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması
zorunludur.
79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi
oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat
tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli
olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi
hariç) geçerli olması zorunludur.
79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin
18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar
Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve
ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen
ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin
11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan
Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren
toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın
herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili
mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine
sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları
hizmetler için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir.
79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi
oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı
mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya
beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük
teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile
açıklama yapılabilir.
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen
birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında
olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu
işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen
birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %
80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına
gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter,
SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
79.2.2.8.İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan
Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu
tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal
bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre
hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya
beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan
ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel
kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin
bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve
emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin
doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”
79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici
vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki
geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas
alınır.
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.
79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen
tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.
…
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki
düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre
usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan
akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama
yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi
belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde
düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr)
adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde
tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik
maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif
sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta
acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer
alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini
gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge
müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını
taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri
tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta
giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir…”
açıklaması,
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde
“25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta,
vergi, amortisman, resim ve harç giderleri teklif fiyata dahil edilecektir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi
bir hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre
hesaplanacak işçilik ücreti:
İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak
işçilik ücreti:
Yüklenici, çalıştıracağı personele en az, ihale (son teklif verme) tarihinde yürürlükte
bulunan ve 16 yaşından büyükler için uygulanan Brüt Asgari ücretin aşağıda belirlenen
oranlarında ödeme yapacaktır.
Personel Teklife Esas Aylık En Az Ücret (TL)
Özel güvenlik personeli İhale tarihindeki Brüt Asgari Ücretin % 50 fazlası
İhale konusu hizmetin haftanın 7 günü 24 saat kesintisiz olarak devam etmesinin gerekliliği
nedeni ile vardiyalı çalışan personelin hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde
yapacağı çalışmanın ücreti ile gerek bu günlerde gerekse normal mesai günlerinde fazla
çalışmayı gerektiren durumlarda yapacakları fazla çalışmanın ücretleri 4857 sayılı İş
Kanunu hükümlerine göre ödenecektir.
Vardiyalı çalışan personelin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapacağı çalışma
için, yüklenici teklifini verirken 2349 gün fazla ödeme yapacağını göz önünde
bulunduracaktır.
Bu ücretler maaş bordrosunda gösterilecektir.
Yüklenici, Özel Güvenlik Görevlilerine, 5188 sayılı yasanın uygulanmasına ilişkin
yönetmelikte belirtilen Yenileme ve yıllık hizmet içi eğitimlerini yaptıracaktır. yılda (1) kez
yapılacak olan 25 fişekli atış eğitimi yükleniciye aittir. Atış eğitiminde kullanılacak (25 mermi
x 78 kişi x 3 yıl) 5850 adet mermi ,eğitim atış ücreti ve diğer masraflar (poligon, ambulans)
yüklenici tarafından karşılanacaktır. Teklif fiyatına dahil edecektir.
Yüklenici,78 Özel Güvenlik personeli için Özel Güvenlik Mali Sorumluluk Sigortası
Yaptırılacaktır. Teklif edilecek fiyata dahildir
4857 Sayılı iş kanunun 53. maddesine göre kullandırılması gereken yıllık izinlerde
izinli olan personelin yerine çalıştırılacak elemanın fazla mesai ücreti teklif fiyata dahildir.
3 yılda 10080 saat toplam fazla mesai yaptırılması öngörülmekte olup, Teklif edilecek
fiyata dahil edilecektir. Bu ücretler maaş bordrosunda gösterilecektir.
25.3.2. Yemek ve yol giderleri:
İşe başlama tarihinden itibaren çalışan her elemana çalışılan fiili gün için günlük
;9,80 TL. (DokuzTürkLirasıSeksenKuruş) yemek bedeli nakdi olarak ödenecektir
İşe başlama tarihinden itibaren çalışan her elemana çalışılan fiili gün için günlük ;9,80 TL.
(DokuzTürkLirasıSeksenKuruş)
yol
bedeli
nakdi
olarak
ödenecektir.
Yemek ve yol ücretleri sözleşme süresince sabit olup herhangi bir artış yapılmayacaktır.İstekli
tarafından personele ödenecek yemek ve yol giderleri aylık 26 günü geçmeyecek olup, bu
giderler bordroda gösterilecektir.Yemek ve yol giderleri teklif fiyatına dahil edilecektir.
Teknik Şartnamenin 9. maddesinde belirtilen özellikte ve sayıda Giyim Eşyası Ayni
olarak verilecek olup, Teklif fiyatına dahil edilecektir.
25.3.3. Malzeme giderleri:
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Teknik şartnamenin 12. 1 maddesinde yer alan İdare tarafından belirlenen görev
yerlerinde yüklenici tarafından temin edilecek vardiya form, tutanak ve raporları ( 18 Adet
Devir Teslim ve Rapor Defteri , 18 Adet Vardiya Tutanak Defteri, 18 Adet Misafir Kayıt
Defteri, 18 Adet Gelen ?giden evrak kayıt defteri ,18 Adet Silah demirbaş defteri, ve diğer
dosya belgeler vs.) teklif fiyatına dahil edilecektir.
Teknik şartnamenin. 10.2.maddesinde yer alan ; Yüklenici görev alanlarında
kullanılmak üzere, her görev alanı için birer tane ve birimlerle iletişim kurulabilmesi için 2
tane idareye olmak üzere toplam 20 tane GSM Operatörlerine bağlı cep telefonu (Bas Konuş
özellikli) Sistemi temin edecektir. 20 Adet GSM hat alınacak olup idarede ve 18 adet Trafo
Merkezinde kullanılacak olan toplam 20 adet cep telefonuna her ay 30ar TL. olmak üzere
ay bazında 600 TL. konuşma hakkı yüklenecektir. Teklif fiyatına dahil edilecektir.
Teknik şartnamenin 15 .maddesinde yer alan ulaşım giderleri teklif fiyatına dahil
edilecektir.
25.3.4. Diğer giderler:
Taahhüdün yerine getirilmesine ilişkin ilgili mevzuat uyarınca ödenecek noter
masrafları, KİK Payı, Sözleşme ve Karar Damga Pulu ile bütün vergi, resim, ulaşım, sigorta
ve harçlar yükleniciye aittir.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
Özel Güvenlik Görevlisi Hizmet alımı işi için İşkolu kodu 8010 olup, tehlike sınıfı I iş
kazası ve Meslek Hastalığı Prim oranı %2dir.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır
değer hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak
ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Özel Güvenlik Görevlilerine Kullandırılacak Araç ve Gereç
Listesi” başlıklı 10’uncu maddesinde “…10.2. Yüklenici görev alanlarında kullanılmak üzere,
her görev alanı için birer tane ve birimlerle iletişim kurulabilmesi için 2 tane idareye olmak
üzere toplam 20 tane GSM Operatörlerine bağlı cep telefonu (Bas Konuş özellikli) Sistemi
temin edecektir. 20 Adet GSM hat alınacak olup idarede ve 18 adet Trafo Merkezinde
kullanılacak olan toplam 20 adet cep telefonuna her ay 30’ar TL. olmak üzere ay bazında 600
TL. konuşma hakkı yüklenecektir.” düzenlemesi,
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Aynı Şartname’nin “Yüklenicinin kayıt tutma zorunluluğu” başlıklı 12’nci
maddesinde “12.1. Yüklenici, hizmet ve görevlerin yürütülmesine ilişkin olarak aşağıda
belirtilen malzemeleri göreve başladığı tarihte idarenin denetim ve onayına hazır halde
bulunduracak ve güvenli bir şekilde muhafazasını sağlayacaktır. Bunlar, idarenin yükleniciye
tahsis edeceği odada sorumlularca muhafaza edilecektir.
a) Görev devir teslim hizmet defteri,
b) Gelen-giden evrak kayıt defteri,
c) Silah demirbaş defteri,
ç) Silah devir teslim defteri,
d) Nöbet devir teslim dosyası,
e) Özel güvenlik görevlileri şahsi evrak dosyası,
f) Özel güvenlik hizmetlerine ait mevzuat dosyası,
g) Talimat ve genelgeler dosyası,
ğ) Eğitim dosyası,
h) Rapor ve tutanak dosyası,
ı) Aylık nöbet çizelgesi,
i) Bordro dosyası,
j) Puantaj kayıtları,
k) 2012/42 sayılı genelgenin 13. Maddesine göre hazırlanmış denetleme dosyası,
l) Emanete alınan eşya dosyası,
m) İdareye ziyaretçi veya görevli olarak gelen kişilerin silahı bulunanların silahların
teslim ve tesellümüne ilişkin makbuz,...”düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Özel Güvenlik Görevlilerinin Gözetim, Denetim ve Kontrolü”
başlıklı 15’inci maddesinde “15.1. Yüklenici, bu işte çalışan koruma ve güvenlik görevlilerini,
7 gün/24 saat süreklilik esasına göre gözetler, denetler ve kontrol eder.
15.2. Yüklenici her ay içinde belirsiz tarihlerde biri gece ve biri gündüz olmak üzere
en az iki defa denetleme yapar ve denetleme sonuçlarını İdareye bildirir. Bölgenin yaklaşık
yol mesafesi 1200 km.dir.
15.3. İdare, yüklenici tarafından yapılan koruma ve güvenlik hizmetlerinin teknik
şartname ve sözleşme hükümlerine göre yerine getirilip getirilmediğini, özel güvenlik
görevlilerinin çalışma ve işleyiş durumlarını ve özel güvenlik görevlilerince tutulması zorunlu
tüm kayıtları her zaman denetler.
15.4. Yüklenici; kendisine bildirilecek noksanlıkları tanınan süre içerisinde
düzeltmek ve gidermekle yükümlüdür.
15.5 İdare tarafından yapılacak denetimler sonucu; hizmeti yürütmede yetersizlikleri
tespit edilen veya bu hizmetin mahiyetine uygun olmayan davranışlar nedeniyle
çalıştırılmaları idarece uygun görülmeyen özel güvenlik görevlileri yükleniciye bildirilir. Bu
kapsamda personele ait iş akdi feshinde hak düşürücü altı günlük süre göz önüne alınarak
4857 sayılı İş Kanununun 25 nci maddesinde sayılan haller gözetilir.
Yüklenici, söz konusu özel güvenlik görevlilerini en geç (2) gün içinde görevden
çekerek yerlerine idarenin çalışmasını onayladığı özel güvenlik görevlisini atar. Bu şekilde
görevinden uzaklaştırılan özel güvenlik görevlileri bir daha sözleşme kapsamındaki ihale
konusu bu işte çalıştırılmaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
Başvuru sahibinin, Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş. ve On Öz. Güv. Hizm. Ltd.
Şti.nin tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tâbi tutulması gerektiğine dönük
23.11.2015 tarihli itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul tarafından alınan 30.12.2015
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
tarihli ve 2015/UH.II-3621 sayılı kararda “…geçerli teklifler arasında sınır değerin altında
teklif sundukları belirlenen tekliflerin yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve doküman
düzenlemeleri doğrultusunda aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tabi tutularak ihalenin
neticelendirilmesi gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic.
A.Ş. ve On Öz. Güv. Hizm. Ltd. Şti.nin tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tâbi
tutulması gerektiğine dönük iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
…
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idarece açıklama istenilecek önemli teklif
bileşenlerinin belirlenerek On Öz. Güv. Hiz. Ltd. Şti. ve Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.
firmalarının tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tâbi tutulması ve bu
aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi
gerekmektedir.” ifadelerine yer verilerek idarece önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi
suretiyle ihalenin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine müteakip sonuçlandırılmasına karar
verilmiştir.
İhale işlem dosyası incelendiğinde, sınır değerin altında teklif verdiği anlaşılan 2
istekliden On Öz. Güv. Hizm. Ltd. Şti.nin teklifinin, teklif süresini uzatmadığı ve geçici
teminatının iade edildiği gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece bahsi geçen
Kurul kararının gereğini yerine getirmek amacıyla 14.01.2016 tarihli yazı ile Vip Güv. ve
Kor. Hizm. Tic. A.Ş.den “İKN 2015/133898 nolu dosya ile 10.11.2015 saat 10.00 yapılan
ihalede için yaklaşık maliyet tutarı kar hariç 9.113.773,99 TL hesaplanmış idi.
Ancak; Kamu İhale Kurulunun; 30.12.2015 tarih 2015/UH.II-3621 nolu kararı gereği
Komisyonumuzca; 14.01.2016 tarihinde yeniden düzeltilen Yaklaşık Maliyet tutarı Kar hariç
9.120.034,82 TL sınır değer belirlenmiştir.
Bu bahisle; teklifiniz Kamu İhale Kurulunun düzeltici işlem neticesinde de” AŞIRI
DÜŞÜK SORGULAMANIN “ yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
10.11.2015 tarihinde vermiş olduğunuz 8.988.041,52 TL teklifinizin; teklif cetvelindeki
kalemlerin karşılığı olan tutarların detaylandırılarak açıklamasını 3 (üç)iş günü içerisinde
tebliğ tarihinden itibaren yazılı olarak bildirmenizi ve gereğini rica ederiz.” ifadelerine yer
vererek aşırı düşük teklif açıklamalarının istendiği,
Anılan isteklinin de 19.01.2016 tarihli dilekçesinde “…Kurumunuzca bu iş için
hesaplanan yaklaşık maliyet tutarından aşırı düşük olduğu tespit edildiğinden sunmuş
olduğumuz teklifin Birim Fiyat Teklif Mektubu içeriğindeki bulunan bileşenleri ayrıntılı
olarak RESMİ GAZETE SAYISI: 29023 RESMİ GAZETE TARİHİ: 06 KASIM 2015 Tarih ve
29524 Sayılı Resmi Gazete ye istinaden RESMİ GAZETE SAYISI: 29023 RESMİ GAZETE
Güvenlik Personeli (Brüt asgari ücretin %50 fazlası)+Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri
Çalışması* Fazla Çalışma+26 Gün Nakdi Yemek+26 Gün Nakdi Yol Ücreti* %4 Genel
Giderler + Eğitim Giderleri ( Merni Dahil)+Teknik Şartname 12. Madde Blirtilen Kırtasiye*
Teknik Şartname 10. Maddede belirtilen Bas Konuş Telefon(Kontör Dahil), Malzeme Vs. ile
Teknik Şartname 15. Madde Giderleri Sözleşme Giderleri Toplamına (Teklif Bileşeni) olarak ,
( Personel Asgari İşçilik Maliyeti Diğer giderler, Yemek, Araç giderleri Genel Giderleri
Firma Kar ve Gider vb. %4 Sözleşme Giderleri) Kamu İhale Kanununa İstinaden çıkartılan
Hizmet Alımları Uygulama Yönetmeliği' nin 38. Maddesi, Hizmet alımı ihaleleri Uygulama
Yönetmeliği'nin 59. Maddesi ve Kamu İhale Kurumu Genel Tebliği'nin 79.Maddesi
Hükümlerinin Aşırı Düşük Tekliflerin Değerlendirilmesi Başlıklı Madde / Maddelerine göre
ayrıntılı olarak yasal açıklamamız yazımız ekinde sunulmuştur.
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
İhale dokümanlarında istenen 4734 K.İ.K. Uygulama Yönetmeliği ve Tebliğine
istinaden Teklif bileşeni Olan Diğer bedelleri ise; 07.06.2014 tarihinde resmi gazetede
yayımlanan kamu ihale tebliği: MADDE 48- Aynı Tebliğin 78.28 inci maddesinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki maddeler eklenmiştir. "78.29. -78.30. ve 78.31. ç) Sözleşme Giderleri
ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve
noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem ve ihbar tazminatları, ihale
konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri,
20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve
iş güvenliği uzmanı ücreti ile özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, genel
giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı
üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri
için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan
sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edildiğinden teklifimize
yansıtılmamıştır.” ifadelerine yer vererek aşırı düşük teklif açıklamalarını sunduğu,
İhale komisyonunca yapılan değerlendirmeler neticesinde de Vip Güv. ve Kor. Hizm.
Tic. A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülerek 19.01.2016 tarihli ihale
komisyonu kararı ile ihalenin üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü tarafından ihale
edilen ve 01.01.2016 - 31.12.2018 tarihleri arasında 78 özel güvenlik personeli ile 18 adet
trafo merkezi iş yerlerinin güvenliğinin sağlanması konulu personel çalıştırılmasına dayalı
hizmet alımı işine ilişkin olarak idarece İdari Şartname’nin “Ek” bölümünde birim fiyat teklif
cetvelinin,
Sıra No Açıklama
SİLAHLI ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİSİ
Birimi
İşçi
Sayısı
Ay/gün/saat
1
(YEMEK VE YOL DAHİL)(Brüt asgari
ücretin %50 fazlası)
Ay
78,00 36
Sıra No Açıklama
Birimi
Miktarı
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL
GÜNLERİ
1
gün
2.349
2
3
4
FAZLA ÇALIŞMA
25 FİŞEKLİ ATIŞ EĞİTİMİ 78X3X25
MALZEME GİDERLERİ
saat
adet
ay
10.080
5.850
36
şeklinde düzenlendiği, birim fiyat teklif cetvelinde işçilik giderleri, atış eğitimi
giderleri ve malzeme giderlerine yer verildiği, malzeme giderlerinin yine İdari Şartname’nin
25.3.3’üncü maddesinde, Teknik Şartname’nin ilgili maddelerine atıfta bulunularak çeşitli
nitelikte defter ve ilgili doküman, konuşma ve ulaşım maliyetleri şeklinde tanımlandığı, idare
tarafından, aşırı düşük teklif sorgulama yazısında aşırı düşük teklif sahibi istekliden “…teklif
cetvelindeki kalemlerin karşılığı olan tutarlar…” ile ilgili açıklamaların talep edildiği, ancak
açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirlenmediği, bu durumun da kamu ihale
mevzuatının yukarıda aktarılan hüküm ve açıklamalarına aykırı olduğu anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibi isteklinin, İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil edilecek giderler”
başlıklı 25.3.3’üncü maddesi düzenlemesine göre toplam 20 hat için aylık 600,00 TL ve 36
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
aylık iş için toplam 21.600.00 TL maliyetin hesaplanması gerektiği, söz konusu işe ait asgari
işçilik maliyeti ve iletişim maliyetleri toplamının 8.988.851.52 TL olduğu, ihale üzerinde
bırakılan isteklinin teklif ettiği bedelin, bu tutarın altında olması nedeniyle teklifinin
değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki iddiasından hareketle Vip Güv. ve Kor.
Hizm. Tic. A.Ş.nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde,
Anılan istekli tarafından birim fiyat teklif cetvelinde yer alan işçilikle ilgili
maliyetlerin, KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak olması gerektiği gibi toplam
8.967.251,52 TL tutarında hesaplandığı, atış eğitimi giderlerinin fiyat teklifi alınmak suretiyle
satışlar üzerinden, çeşitli nitelikte defter ve ilgili dokümanın fiyat teklifi alınmak suretiyle
maliyetler üzerinden, yine aynı fiyat teklifi ile İdari Şartname’nin 25.3.2’nci maddesinde
“…Teknik şartnamenin. 10.2.maddesinde yer alan ; Yüklenici görev alanlarında kullanılmak
üzere, her görev alanı için birer tane ve birimlerle iletişim kurulabilmesi için 2 tane idareye
olmak üzere toplam 20 tane GSM Operatörlerine bağlı cep telefonu (Bas Konuş özellikli)
Sistemi temin edecektir. 20 Adet GSM hat alınacak olup idarede ve 18 adet Trafo Merkezinde
kullanılacak olan toplam 20 adet cep telefonuna her ay 30ar TL. olmak üzere ay bazında
600 TL. konuşma hakkı yüklenecektir. Teklif fiyatına dahil edilecektir…” şeklinde düzenlenen
konuşma maliyetinin 1.620 TL öngörülmek suretiyle açıklandığı anlaşılmıştır.
Söz konusu düzenleme incelendiğinde, yüklenici tarafından idarede ve 18 adet trafo
merkezinde kullanılacak olan toplam 20 adet cep telefonuna her ay 30’ar TL olmak üzere ay
bazında 600 TL konuşma hakkı yükleneceği ifade edilmekte, işin süresinin 36 ay olduğu
dikkate alındığında 600 x 36 = 21.600 TL’lik sabit bir maliyet öngörülmektedir. Anılan
düzenlemede görüşme süreleri gibi esnek ve değişken bir şekilde maliyetlendirilebilir
niceliksel değerlerden söz edilmemiş, direkt olarak maliyetin belirlenmesi yolu tercih
edilmiştir. Dolayısıyla yukarıda 21.600 TL olarak hesaplanan maliyet unsurunu oluşturan
niceliksel değerin, serbest piyasa koşullarında değişkenlik gösterecek şekilde tanımlanmadığı,
bu durumda istekliler tarafından anılan maliyetin, başkaca bir açıklama gerektirmeksizin
doğrudan tekliflerine yansıtılması gerektiği anlaşılmaktadır.
İdare tarafından önemli teklif bileşeni olarak belirlensin ya da belirlenmesin,
isteklilerin aşırı düşük açıklamalarını teklifte yer alan tüm maliyet unsurlarını dikkate alarak
sunmaları gerektiğinden bahisle, İdari Şartname’nin 25’inci maddesi kapsamında yalnızca,
ihalede teklif edilmesi gereken % 4 sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti
8.967.251,52 TL ile 21.600 TL tutarındaki konuşma hakkı maliyetleri dikkate alınsa dahi,
teklif edilmesi gereken toplam tutarın 8.988.851,52 TL olması gerektiği, Vip Güv. ve Kor.
Hizm. Tic. A.Ş.nin teklifinin ise 8.988.041,52 TL olduğu, dolayısıyla İdari Şartname’nin
25’inci maddesi gereği 21.600 TL tutarında alınması gereken konuşma hakkı maliyetinden
kaynaklı olarak, teklifin genel icmalinin tam olarak açıklanamayacağı anlaşıldığından, idare
tarafından önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi suretiyle yeniden aşırı düşük teklif
sorgulaması yapılmasının esasa etkili olamayacağı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.nin teklifinin değerlendirme dışı
bırakılması gerektiği neticesine ulaşılmıştır.
Bununla birlikte başvuru sahibi tarafından ilk olarak, Kurum kayıtlarına 25.01.2016
tarihinde alınan dilekçesiyle doğrudan Kurum’a başvuruda bulunulduğu, bunun üzerine
Kurum tarafından İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 15’inci maddesine
göre işlem tesis edilerek anılan dilekçenin ilgili idareye gönderildiği ve anılan eksikliğin
11
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
olarak başvuru sahibi tarafından idareye şikayet başvurusunda bulunulmasının akabinde
Kurum kayıtlarına 04.02.2016 tarihinde alınan dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda
bulunulduğu ve başvurunun esasının incelenmesine geçildiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin itirazen şikâyet dosyası kapsamında sunduğu belgeler
incelendiğinde her iki başvuru için de ayrı ayrı başvuru bedellerinin yatırıldığı görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kamu İhale Kurumu” başlıklı 53’üncü
maddesinin (j) fıkrasının iki numaralı bendi dikkate alındığında, başvuru sahibinin ilk
başvurusu sırasında yatırmış olduğu 9.572,00TL’nin talebi halinde iade edilmesi gerektiği
sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.nin
teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata
uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
1-Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince
düzeltici işlem belirlenmesine,
2- Fazladan ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iade
edilmesine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
Dr. Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
12
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesindeki iddiaları hakkında Kurul
çoğunluğunca ihale üzerinde bırakılan Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.nin teklifinin
değerlendirme dışı bırakılması yönünde “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiası kapsamında
yapılan incelemeye göre;
Başvuru sahibinin, Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş. ve On Öz. Güv. Hizm. Ltd.
Şti.nin tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tâbi tutulması gerektiğine ilişkin
Kuruma yaptığı 23.11.2015 tarihli itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kurul tarafından alınan
30.12.2015 tarihli ve 2015/UH.II-3621 sayılı kararında idarece açıklama istenilecek önemli
teklif bileşenlerinin belirlenerek On Öz. Güv. Hiz. Ltd. Şti. ve Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic.
A.Ş.nin tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması işlemine tâbi tutulmasına karar verilmiştir.
İhale işlem dosyası incelendiğinde, sınır değerin altında teklif verdiği anlaşılan 2
istekliden On Öz. Güv. Hizm. Ltd. Şti.nin teklifi, teklif süresini uzatmadığı ve geçici
teminatının iade edildiği gerekçeleriyle değerlendirme dışı bırakılmıştır. Anılan Kurul
kararının gereğini yerine getirmek amacıyla 14.01.2016 tarihli yazı ile Vip Güv. ve Kor.
Hizm. Tic. A.Ş.den “İKN 2015/133898 nolu dosya ile 10.11.2015 saat 10.00 yapılan ihalede
için yaklaşık maliyet tutarı kar hariç 9.113.773,99 TL hesaplanmış idi.
Ancak; Kamu İhale Kurulunun; 30.12.2015 tarih 2015/UH.II-3621 nolu kararı gereği
Komisyonumuzca; 14.01.2016 tarihinde yeniden düzeltilen Yaklaşık Maliyet tutarı Kar hariç
9.120.034,82 TL sınır değer belirlenmiştir.
Bu bahisle; teklifiniz Kamu İhale Kurulunun düzeltici işlem neticesinde de” AŞIRI
DÜŞÜK SORGULAMANIN “ yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
10.11.2015 tarihinde vermiş olduğunuz 8.988.041,52 TL teklifinizin; teklif cetvelindeki
kalemlerin karşılığı olan tutarların detaylandırılarak açıklamasını 3 (üç)iş günü içerisinde
tebliğ tarihinden itibaren yazılı olarak bildirmenizi ve gereğini rica ederiz.” ifadelerine yer
verilerek aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiştir.
Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş. idareye sunduğu 19.01.2016 tarihli aşırı düşük teklif
açıklamasında “…Kurumunuzca bu iş için hesaplanan yaklaşık maliyet tutarından aşırı düşük
olduğu tespit edildiğinden sunmuş olduğumuz teklifin Birim Fiyat Teklif Mektubu içeriğindeki
bulunan bileşenleri ayrıntılı olarak RESMİ GAZETE SAYISI: 29023 RESMİ GAZETE
TARİHİ: 06 KASIM 2015 Tarih ve 29524 Sayılı Resmi Gazete ye istinaden RESMİ GAZETE
SAYISI: 29023 RESMİ GAZETE TARİHİ: 07.06.2014 ile Kamu ihale Genel Tebliğ 79.3.3.
fazlası)+Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri Çalışması* Fazla Çalışma+26 Gün Nakdi
Yemek+26 Gün Nakdi Yol Ücreti* %4 Genel Giderler + Eğitim Giderleri ( Merni
Dahil)+Teknik Şartname 12. Madde Blirtilen Kırtasiye* Teknik Şartname 10. Maddede
belirtilen Bas Konuş Telefon(Kontör Dahil), Malzeme Vs. ile Teknik Şartname 15. Madde
Giderleri Sözleşme Giderleri Toplamına (Teklif Bileşeni) olarak , ( Personel Asgari İşçilik
Maliyeti Diğer giderler, Yemek, Araç giderleri Genel Giderleri Firma Kar ve Gider vb. %4
Sözleşme Giderleri) Kamu İhale Kanununa İstinaden çıkartılan Hizmet Alımları Uygulama
Yönetmeliği' nin 38. Maddesi, Hizmet alımı ihaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 59. Maddesi
ve Kamu İhale Kurumu Genel Tebliği'nin 79.Maddesi Hükümlerinin Aşırı Düşük Tekliflerin
13
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Değerlendirilmesi Başlıklı Madde / Maddelerine göre ayrıntılı olarak yasal açıklamamız
yazımız ekinde sunulmuştur.
İhale dokümanlarında istenen 4734 K.İ.K. Uygulama Yönetmeliği ve Tebliğine
istinaden Teklif bileşeni Olan Diğer bedelleri ise; 07.06.2014 tarihinde resmi gazetede
yayımlanan kamu ihale tebliği: MADDE 48- Aynı Tebliğin 78.28 inci maddesinden sonra
gelmek üzere aşağıdaki maddeler eklenmiştir. "78.29. -78.30. ve 78.31. ç) Sözleşme Giderleri
ve Genel Giderler: İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve
noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem ve ihbar tazminatları, ihale
konusu işte kullanılacak giyim gideri, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri,
20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve
iş güvenliği uzmanı ücreti ile özel güvenlik mali sorumluluk sigortası gideri, yaka kartı, genel
giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik birim fiyatı
üzerinden; işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri
için ise çalıştırılacak her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden, % 4 oranında hesaplanan
sözleşme giderleri ve genel giderler teklif bileşeni olarak kabul edildiğinden teklifimize
yansıtılmamıştır.” ifadesine yer vermiştir.
İhale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic.
A.Ş.nin aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülerek 19.01.2016 tarihli ihale komisyonu
kararı ile ihale bu istekli üzerinde bırakılmıştır.
Kararda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşıldığı üzere, 4734 sayılı Kamu
İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde, Kamu İhale Genel
Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin
değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde aşırı düşük tekliflerin nasıl belirleneceği,
nasıl açıklama istenileceği ve yapılan açıklamanın nasıl değerlendirileceği ayrıntılı bir şekilde
düzenlenmiştir.
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde ise
teklif fiyata dahil giderler detaylı bir şekilde düzenlenmiş, Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı
33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci
maddesine göre açıklama isteneceği belirtilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ve Kamu İhale Genel
Tebliği’nin 79’uncu maddesinde yer alan düzenlemelerden, aşırı düşük teklif sorgulamasının,
idarece önemli teklif bileşenleri belirlenerek bu bileşenler üzerinden yapılması gerektiği,
isteklinin de açıklamasını idarece belirlenen önemli bileşenleri dikkate alarak yapması
gerektiği anlaşılmaktadır.
Kurulun 30.12.2015 tarihli ve 2015/UH.II-3621 sayılı kararında idarece açıklama
istenilecek önemli teklif bileşenlerinin belirlenerek sorgulamanın yapılmasına karar verildiği
halde, kararının gereğini yerine getirmek üzere Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.ne
gönderdiği 14.01.2016 tarihli açıklama isteme yazısında, “…teklif cetvelindeki kalemlerin
karşılığı olan tutarların detaylandırılarak açıklamasını…” genel bir ifadeye yer verilerek
önemli teklif bileşenleri belirlenmeden açıklama istenilmiştir. İdarenin önemli teklif
bileşenlerini belirlemeden anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi, 4734
sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu
maddesinde yer alan düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.
14
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Açıklanan nedenlerle; başvuru sahibinin iddiası kapsamında yapılan inceleme
sonucunda, idarece önemli teklif bileşenlerini belirlemeden aşırı düşük teklif açıklaması
istenilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ve Kamu İhale Genel
Tebliği’nin 79’uncu maddesine aykırılık teşkil ettiğinden, önemli teklif bileşenlerinin
belirlenerek aşırı düşük teklif açıklamasının istenilmesi yönünde “düzeltici işlem
belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği düşüncemle Kurul çoğunluğunun kararına
katılmıyorum.
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
15
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
KARŞI OY
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesindeki iddiaları kapsamında Kurul
çoğunluğunca, Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.’nin teklifinin değerlendirme dışı
bırakılmasına ilişkin “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında
Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden Kurul kararına dayanak teşkil eden esas inceleme
raporu ve eki belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda;
Türkiye Elektrik İletim A.Ş Genel Müdürlüğü (6. Bölge Müdürlüğü) tarafından
gerçekleştirilen “78 Özel Güvenlik Personeli İle 18 Adet Trafo Merkezi İş Yerlerinin
Güvenliğinin Sağlanması Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin yaklaşık maliyetin KiK işçilik
hesaplama modülü ve piyasa araştırması esas alınarak toplam 10.207.426,87 TL olarak
hesaplandığı,
Bahse konu ihalede (15) adet ihale dokümanı satın alındığı, 10.11.2015 tarihinde
gerçekleştirilen ihaleye 3 istekli tarafından teklif verildiği,
İhaleye ilişkin tekliflerin geçerlilik denetimine ilişkin ihale komisyonu tarafından
yapılan incelemeye göre, 30.12.2015 tarihli ve 2015/UH.II-3621 sayılı Kurul kararı uyarınca
aşırı düşük teklif açıklaması için sınır değerin 9.120.034,82 olarak belirlendiği ve bu değerin
altında teklif sunan iki istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, bir isteklinin
teklifinin “Teklif süresini uzatmadığı ve geçici teminatının iade edildiği” gerekçeleriyle
değerlendirme dışı bırakılması sonrasında ihalede 8.988.041,52 TL ve 9.931.655,60 TL
bedelli iki geçerli teklifin kaldığı, 21.01.2016 onay tarihli ihale komisyon kararı ile ihalenin
aşırı düşük açıklaması uygun bulunan 8.988.041,52 TL bedelli teklif sahibi Vip Güv. ve Kor.
Hizm. Tic. A. Ş.’nin üzerinde bırakıldığı, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı 2’nci teklif
olarak 9.931.655,60 TL bedelli teklif sahibi Stk Güv. Sis. Özel Güv. Tic. Ltd. Şti. - Ulusoy
Özel Güv. Hizm. Ltd. Şti. İş Ortaklığının belirlendiği,
Anlaşılmıştır.
Bahse konu ihalede “ihale üzerinde bırakılan Vip Güv. ve Kor. Hizm. Tic. A.Ş.’nin”
teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde Kurulca verilen karar yerinde bulunmuş
olmakla birlikte, ihalede verilen teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet birlikte incelendiğinde;
(15) adet ihale dokümanı satın alınan ihaleye üç teklif verildiği, aşırı düşük teklif
açıklaması sonrasında ihalede 8.988.041,52 TL ve 9.931.655,60 TL bedel üzerinden verilen
iki teklif verildiği, 21.01.2016 tarihli ihale komisyon kararı ile bu tekliflerin ekonomik açıdan
en avantajlı ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenmek sureti ile ihalenin
sonuçlandırıldığı, Kurulun düzeltici işlem kararı sonrasında sınır değerin altında geçerli teklif
kalmayacağı ve ihalede 9.931.655,60 TL bedelli teklifin tek geçerli teklif olarak kalacağı,
ihalenin de bu teklifin üzerinde bırakılma ihtimalinin yüksek olduğu ve bu teklifin de yaklaşık
maliyetin % 2,70 oranında altında kaldığı hususları ile,
16
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/013
: 77
: 24.02.2016
: 2016/UH.II-656
Yaklaşık maliyetin içinde asgari işçilik maliyetinin 8.960.990,69 TL olduğu, yaklaşık
maliyet içinde bu bileşen dışında giyim, mali mesuliyet sigorta, araç yakıt, MKE mermi ve
atış, matbu evrak, konuşma % 4 sözleşme gideri ve % 12 kâr gider kalemlerinin bulunduğu,
işçilik dışındaki kalemler tutarının 1.246.436,18 TL olduğu, mevzuat uyarınca başvuruya
konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğinde olduğu, işçilik
giderinin dokümanda belirtilen işçi sayısı ve nitelikleri üzerinden sabit olduğu hususu göz
önüne alındığında, yukarıda belirtilen tek teklif sahibi istekli tarafından işçilik gideri
dışındaki diğer giderlere ilişkin 970.664,91 TL tutar öngördüğü ve bu bedelinde yaklaşık
maliyet içindeki işçilik dışındaki kalemler tutarının % 22,12 oranında altında kaldığı, niteliği
açısından konusu “78 Özel Güvenlik Personeli İle 18 Adet Trafo Merkezi İş Yerlerinin
Güvenliğinin Sağlanması Hizmet Alımı” olan şikayete konu ihalede ana girdinin personel
gideri olduğu ve personel gideri dışında kalan 1.246.436,18 TL tutarlı diğer giderler maliyet
bileşeninin de cari piyasada değişken olduğu düşüncesinden yola çıkıldığında bu açıdan
yaklaşık maliyetin, Kanunun 5’inci maddesinde anlamını bulan değerlere de aykırılık
taşıdığının değerlendirildiği bu hususların,
4734 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasındaki; “İdarelerin, bu Kanuna
göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği,
kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve
kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla” sorumlu olduğu hükmü açısından
değerlendirildiğinde;
İhaleye yeterli katılım olmadığı, bu nedenle de 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun
5’inci maddesinde belirtilen ilkeler uyarınca yeterli fiyat rekabetinin sağlanamadığı ve
kaynakların verimli kullanılması ilkesinin çalıştırılmadığı değerlendirildiğinden bu gerekçe
üzerinden ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin ihale dokümanına ilişkin itirazen şikayet
başvuru dilekçesine konu ettiği iddiaları kapsamında yapılan incelemeye göre, ihalede mevcut
doküman düzenlenmesi ile satın alınan ihale dokümanı, verilen teklif sayısı ve bedelleri ile
hesaplanan yaklaşık maliyet bedeli ve Kurul kararı bir arada değerlendirildiğinde, söz konusu
ihale hakkında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5’inci maddesinde belirtilen ilkeler
uyarınca yeterli fiyat rekabeti sağlanamadığı gerekçesi üzerinden de “ihalenin iptaline” karar
verilmesi gerektiği yönündeki düşüncem ile, Kurul çoğunluğu kararına katılmıyorum.
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
17