2016/UM.I-2393 - Kamu İhale Kararı - İstanbul DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V94.2 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları ile Kanat Bağlantı Parçaları Temini

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr.

Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Provıa Power Equipment GMBH İş Ortaklığı,

-

Kızılırmak Mah. Ufuk Üniversitesi Cad. No: 7/1 Çankaya/ANKARA

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret

Müdürlüğü,

Nasuh Akar Mahallesi Türk Ocağı Caddesi ABCD Blok No: 2/13

Çankaya/ANKARA

-020 06520

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2015/133690 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V94.2

Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları ile Kanat Bağlantı Parçaları Temini” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret

Müdürlüğü tarafından 23.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul

DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V94.2 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator

Kanatları ile Kanat Bağlantı Parçaları Temini” ihalesine ilişkin olarak Provıa Power

-

Equıpment GMBH İş Ortaklığının 18.12.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun,

idarenin 30.12.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.01.2016 tarih ve 805

sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.01.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda

bulunulduğu söz konusu itirazen şikayet başvurusu üzerine 10.02.2016 tarihli ve 2016/UM.I

sayılı Kurul kararı ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c)

bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun” reddine karar verildiği, söz konusu kararın

iptali istemiyle açılan davada Ankara 12. İdare Mahkemesinin 30.05.2016 tarihli ve

E:2016/1406, K:2016/2047 sayılı kararı ile “dava konusu işlemin iptaline” karar verilmesi

üzerine, Kurulun 17.08.2016 tarihli ve 2016/MK-417 sayılı kararı ile esasın incelenmesine

geçilmiştir.

Başvuruya ilişkin olarak 2016/64-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında

yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, bahse konu ihalenin İdari ve Teknik

Şartnameleri’nin bazı maddelerinde itirazda bulunmalarına rağmen hiçbir gerekçe ve sebep

gösterilmeden başvurularının reddedildiği,

1

-İdari Şartname’nin 7.5.1’inci maddesinde özel imalat süreci olduğu iddiasıyla

üretim kapasite raporunun yeterli görülmesinin mevzuata aykırı olduğu, bu konuda Yıldız

Teknik Üniversitesi ve Gebze Teknik Üniversitesinden alınmış raporun dilekçe ekinde

olduğu,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

Şöyle ki,

Gaz türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile sıcak gaz yolu parçalarının Mal Alımı

İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde tarif edilen işler için ifade edilen özel imalat sınıfında

olmadığı, söz konusu alımların özel imalat gerektiren mal alımı olarak

değerlendirilemeyeceği, anılan Yönetmelik’te özel imalatın “Piyasada hazır halde alınıp

satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim

tekniği gerektiren işler” olarak tanımlandığı,

Söz konusu tanıma göre bir malın veya işin özel imalat sayılabilmesi için; özellikleri

ve dünyada kabul gören imalat şekli baştan belli olmayan, rutin biçimde imalatı

gerçekleştirilmeyen, üreticinin stoğunda, rafında bulunmayan bir ürün niteliğinde olması yani

idarenin veya kullanıcının belirlediği özgün özellik ve standartlarda, her defa üretimi

yapılması halinde veya talep şekli-tarifi üzerine üretilmesi gerektiği,

Bahse konu ihalenin ise Teknik Şartname’de görüldüğü üzere tüm parçaların

kendilerine has Dizayn No, Mat No, Old Mat No, Tin No’ları ile tarif edildiği, ayrıca İmalat

Versiyon No’ları da verilen bu parçaların tamamının kullanıcı tarif ve isteklerine göre veya

ihale konusu alımın kullanım yeri için özel olarak üretilmediği, rafta hazır olarak da

bulunduğu, bulunabildiği, bu tip parça üreten patent sahibi üreticilerin stok-raf ve

envanterlerinde zaten bulunduğu dikkate alındığında bu parçaların her biri veya tamamının

özel imalat gerektirmediği, gaz türbin kanatları ve sıcak gaz yolu parçalarının siparişe özel

şartlar için veya özel kullanım için özel proje veya şartlara göre imal edilmediği, patentli,

metalürjik reçete ve usullerle üretilen “model parti” veya “model seri” veya “imalat versiyon

nolu” imalatlar olduğu,

Gaz türbin kanatları ve gaz yolu parçalarının belirli bilimsel, teknik, deneyimsel

tecrübelere dayanan ve üretimleri imalat sahibi firmanın patentlerine bağlı olan, seri, parti

-

versiyon imalatlar olduğu, tüm gaz türbini, sıcak gaz yolu parçaları, sabit ve hareketli

kanatlar, yanma odaları parçaları, kanat taşıyıcı diskler ve ring gibi parçaların tamamının

tasarımlarda imalatlarda yaşanan tecrübelerle, bilimsel gelişmeler

–

çalışmalar sonucunda

işletme kullanım sürecinde yaşanan tecrübe ve yaşanan tüm olumsuzluklar değerlendirilip

-

optimum hale getirilerek imalatın yapıldığı ve piyasaya sunulduğu, yedek parça olarak da

alınıp satıldığının bilindiği, ayrıca söz konusu parçaların dünya imalatçıları tarafından bilinen

ve sürekli olarak açık bilgilerle paylaşılan teknolojik araştırma ve gelişmelerle desteklenen

özel bilgi ve deneyimlere ilaveten imalatçılara ait patentli imalat usulleri parti veya seri olarak

imal edildiği,

Bir parti-versiyon üretimi olarak aynı reçete ve aynı imalat şekliyle piyasaya sunulan

benzer veya aynı kullanım amaçlı olan gaz türbinlerine ait her parçanın kullanıcı tarafından

talep edilen sürede veya imalatçı tarafından belirlenen garanti süresinde veya ISO şartlarına

göre dünya piyasasında kabul gören, belirlenen süre içerisinde kullanım garantisine sahip

olduğu,

Yılların deneyimi ve bilinen markalar altında imal edilen bu teknolojik parçaların

özellikleri ile malzeme ve imalat usullerinin patentli ve gizli olup imalatçıya ait olduğu, tüm

parçaların kendine has Dizayn No, Mat No, Old Mat No, Tin No’ları gibi özel numara veya

rumuzlarla tarif edildiği, imalatçılar tarafından geliştirilen fakat patentlere sahip yöntemlerle

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

üretilen, geliştirilen parçalar olduğu, patentli parti, versiyon metalürjik reçeteli imalatlar

olduğu, metalürjik reçete ve özelliklerinin müşteri kullanıcı isteklerine, ihale şartnamelerine

-

bağlı olmayan siparişe özel reçete veya isteğe göre özel modelde imal edilmeyen imalatlar

olduğu,

Sözleşme Tasarısı’nın “Fesih halinde yapılacak işlemler” başlıklı 37.1’inci

maddesinde “…İdare tarafından kendisine verilen malzemeleri, araçları, tüm evrak ve

belgeleri, iş için yaptırdığı tasarım ve çizimleri, İdarenin talebi üzerine yazılı bir tutanakla

teslim eder..” düzenlenmesinin yer aldığı, bahse konu ihalenin ihale dokümanı arasında

herhangi bir tasarım ve çizimin mevcut olmadığının görüldüğü gibi ayrıca sözleşmenin

imzalanmasından sonra da yüklenici firmaya herhangi bir malzeme (ters mühendislik

yapılması için vs.), iş için yaptırdığı tasarım ya da çizimden bahsedilmediği, idarenin ihale

konusu işi özel imalat olduğunu varsayması halinde ivedilikle patent haklarına dayalı olan söz

konusu malzemelere ait çizimleri, tasarımları ve teknik sertifikasyonları zeyilname ile

yayınlaması gerektiği, aksi takdirde Şartname ve Sözleşme’de çok büyük hukuki boşluğun

ortaya çıkacağı ve sorumluluğun idareye ait olacağı,

Bahse konu ihalede istekliler tarafından sunulacak “üretim kapasite raporunun”

ihalede yeterlik kriteri olamayacağı, zira kapasite raporunun imalatçı tarafından imal edildiği

iddia edilen bu tip spesifik ve patentli teknolojik parçaların dünya imalat literatüründe tüm

değerleri piyasada kabul gören veya kullanıcıların tercih edebilecekleri ve tüm garanti

değerlerini, kalitesini taşıdığı anlamına gelmediği,

Bahse konu ihalede iş deneyim belgesi yerine yeterlik, imalattaki uzmanlık, patent

hakkına sahip olma yöntemleriyle de hiçbir anlam ifade etmeyen kapasite raporunun yeterli

görülmesinin mümkün olmadığı,

İdarenin ilan ettiği bu nitelikteki bir iş için 3.2 sertifikasının arandığı ve ürünün en az

8000 EOH saat çalışmış kullanılmış olması ve 2 yıl işletme garantisi süresi sonunda başarılı

-

olduğunun kanıtlanması şartının koşulduğu, bu süreç tamamlandıktan sonra istenilen ürünün

kabul edilip kesin kabulünün yapılarak iş deneyim belgesinin verildiği, bu haliyle iş deneyim

belgesinin bütün bu süreçlerin bir sözleşme taahhüdü altında başarıyla tamamlandığını ispat

ettiği, bir sözleşmeye bağlı olmaksızın ve ürünlerin spesifik şartlara uygunluğunu teyit eden

uluslararası kriterler aranmaksızın sadece imalathane veya fabrikada tezgahların, makinelerin

belirlenen zaman sürecinde üretim kapasitelerinin toplam parça adetlerinin sonucunu gösteren

kapasite raporunun iş deneyim belgesi olarak amaçlanan sonucu sağlamasının ispat etmesinin

mümkün olmadığı,

Döküm, mekanik işleme, kaplama ve tekrar işleme gibi işlemleri yapan fabrikalardan,

imalatçılardan alınan üretim kapasite raporunun o fabrikanın veya imalatçının belirli bir

zamanda kaç adet döküm veya imalat yaptığını gösterdiği, tezgah veya makinenin

kapasitelerinin ifade edildiği, ancak önemli teknolojik parçalar olan kanatlar ve sıcak gaz

yolu parçaları gibi gaz türbinlerinin imalat, üretim kalitesini, kullanım garantisini, patent

bilgilerini göstermediği,

Bu spesifik parçaların imalatlarında, tasarım ve dökümlerinden sonra yapılan işleme,

kaplama gibi işlemlerin aynı veya farklı fabrikalarda imalat yerlerinde yapılabildiği, ancak bu

imalat yerleri ve fabrikaların imalatını yaptıkları tüm parçaların uluslararası alanda kabul

edilen patent ve belgelerle yapmak zorunda oldukları, bu imalat yerlerinden alınan üretim

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

kapasite raporlarının bu işlemleri yapanların tüm gaz yolu parçalarının imalatını yaptığını

iddia edenlerin uluslararası ve kullanıcılar tarafından kabul gören kalite, garanti şart ve

ölçülerinde üretim yaptıklarını göstermediği,

Tüm gaz türbin sıcak gaz yolu parçalarından olan rotor ve stator kanatları ve kanat

bağlantı parçalarının her türlü işlemden sonra test işlemleri, laboratuvarlar ve test sonuçları

dahi uluslararası değerlendirmeler, onaylar ve patentler gerektirdiği,

İstekli imalatçı firmaların ya da gaz türbin parçaları ve özellikle kanat ve kanat

bağlantı parçalarının imalatını yapıyorum, yapabilirim diyen imalatçıların öncelikle

uluslararası alanda kabul gören kuruluşlarca onaylanan belgelerle ispatlanan laboratuvar test

sonuçlarını, teknik bilgilerini, bu parçaların imalat patentlerini, işletme deneyimlerindeki

sonuçları, teknik tasarım çizim detayları gibi dünya piyasasında kabul edilebilen belgelere

bizzat sahip olduklarını ispatlaması ve belgelemesin gerektiği, kalite kontrol planlarında

belirtilen testlerin bu parçalar için mecburi olarak ilgili uluslararası kuruluşlarca teyit edilmiş

kural haline getirilmiş testler olduğu, bu testlerin imalatçıların akredite edilmiş özel

laboratuvarlarda yapılması ve sertifikalandırılmasının zorunlu olduğu, söz konusu belgelerin

imalatçı firmalar tarafından ilgili kuruma sunmalarının gerektiği,

Yukarıda da belirtildiği gibi döküm, işleme kaplama veya hava akışkanlık testleri gibi

işlemlerin ayrı ayrı fabrikalarda yapılabildiği, ancak bu fabrikaların içindeki makinelerin

üretim kapasitelerinin belgelendirmek suretiyle üretim kapasite raporunun olması bahse konu

gaz türbinlerine ait parçaları veya sıcak gaz yolu parçalarından kanatların veya aksamlarının

imalat yeterliliği olduğu anlamına gelmediği,

Ticaret Odaları veya ilgili Odalardan alınan üretim kapasite raporlarının bütün

uluslararası standartlarda bu ürünü üretimle ilgili bir referans olarak kabul edilmediği, ancak

fabrikaların bir yıl içinde fabrikadaki makinelerde kaç adet döküm, işleme, kaplama veya test

yaptığını gösterdiği, ayrıca kapasite raporunun bir firmanın fabrikasında hangi kalite veya

standartta ürün ürettiği, hangi marka, hangi model ürünü üretebileceği, uluslararası nitelikte

kabul görmüş üretim kalitesini belgelendirmediği,

İhale mevzuatında ihale belgeleri arasında olması istenilen üretim kapasite raporunun

patente dayalı olmayan ve bir siparişe mahsus olarak konvansiyonel bilinen sıradan ürünler

için aranan bir belge olduğu, genellikle Türkiye’de Ticaret ve Sanayi Odaları tarafından

standart, bilinen ticari bilgilere göre hazırlandığı, söz konusu belgenin gaz türbin parçaları

veya özellikle sıcak gaz yolu parçaları, kanatlar gibi çok teknolojik, hassas, riskli malzemeler

veya parçalar için düzenlenemeyeceği, kullanılamayacağı, alınamayacağı,

Benzer bir hususa ilişkin olarak alınmış 12.08.2015 tarihli ve 2015/UM.II

Kurul kararının bulunduğu,

-2214 sayılı

2

-

İdari Şartname’nin 7.4’üncü maddesinde ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin

düzenlemelere yer verilmediği, bugünkü uygulamaların aksine akreditifin istenilmemesinin

yanlış olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın “kabulden sonraki hata ve ayıplardan sorumluluk”

başlıklı 40’ıncı maddesi düzenlemeleri dikkate alındığında hiçbir ekonomik ve mali yeterliğe

ilişkin düzenleme yapılmamasının anılan mevzuat hükümlerine aykırı olduğu,

-Bahse konu ihalede ISO 9001:2008 belgesinin firmalardan istenilmesi gerektiği,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

idarece başka ihalelerde söz konusu belgenin istenildiği,

İdari Şartname’nin 19’uncu maddesinde ihalenin kısmi teklife açık olduğunun

3

-

belirtildiği, bahse konu ihalenin kısmı teklife kapalı olarak yapılması gerektiği, zira gaz türbin

kanatlarının işlevsel açıdan bir bütünü oluşturduğu,

Her ne kadar ihalenin kısmi teklife açık olup olmamasının takdir ve tayini idareye ait

olmakta ise de gaz türbinlerinde kanatlar ve sıcak gaz yolu parçalarının aynı teknolojik

ürünler olarak alındığı kabul edilmesi durumunda ihalenin kısmi teklife açık yapılmasının işin

teknik ve işlevsellik açısından öngörülmeyen/öngörülemeyen mahsurlar doğma ihtimali ve

riskinin bulunduğu, işin müstakil kullanıma elverişli olmaması, unsurların birbiriyle teknik ve

işlevsel bağları dolayısıyla hem yönetiminde hem de kullanım açısından kısmi teklif kabule

uygun olmadığından ihalenin kısmi teklife kapalı olarak doküman düzenlemelerini

değiştirmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin 06.01.2016 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile itirazen

şikâyet başvurusunda bulunduğu, başvuru sahibinin bahse konu şikayeti üzerine Kamu İhale

Kurulunun 10.02.2016 tarihli ve 2016/UM.I-443 sayılı kararı ile “4734 sayılı Kanun’un

54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun

reddine” karar verilmiştir.

Anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle, Provia Power

-

Equipment GMBH İş Ortaklığı tarafından açılan davada, Ankara 12. İdare Mahkemesinin

30.05.2016 tarihli ve E:2016/1406, K:2016/2047 sayılı kararında, “…Dava konusu

uyuşmazlıkta ilk iddia, ihale konusu işin özel imalat sürecini gerektiren bir ihale olup

olmadığı ve buna bağlı olarak üretim kapasite raporunun iş deneyim belgesi olarak yeterli

kabul edilip edilmeyeceği hususu ile ilgili bulunmaktadır. Elektrik Üretim A.Ş. Genel

Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret Müdürlüğünce 23.02.2016

tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul DGKÇ Santrali (A) İşletme

Müdürlüğü, V94.2 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı

Parçaları Temini” ihalesinde, İdari Şartname’de ihale konusu işin özel imalat sürecini

gerektirdiği yönünde düzenleme yapılması ve buna bağlı olarak iş deneyimini tevsik etmek

için üretim kapasite raporunun yeterli olduğunun hükme bağlanması üzerine davacı şirket

tarafından Gebze Teknik Üniversitesi ile Yıldız Teknik Üniversitesinde görevli

akademisyenlerden iki ayrı teknik ve bilimsel görüş alındığı, Gebze Teknik Üniversitesi

öğretim üyelerince hazırlanan raporun sonuç bölümünde; “gaz türbinleri, parçaları veya

özellikle sıcak gaz yolu parçaları gibi, uluslararası standartlarla birlikte dünyada kabul

gören şartlarda üretilmesi gereken çok teknolojik, hassas, yüksek sıcaklıkta çalışan, patentler

gerektiren riskli malzemeler-parçalar için, “üretim kapasite raporu”nun, ihale belgeleri

arasında tek başına kullanılmasının yeterli olmayacağı, gaz türbin parçalarının tüm teknik

özellikler ve ilgili patentlere, uluslararası test ve garanti şartlarına, tecrübelere, bağlı olarak

üretildikleri, “siparişe özel ya da özel imalat” olmadıklarının kabul edilmesi gerektiği, Yıldız

Teknik Üniversitesi öğretim üyelerince hazırlanan raporun sonuç bölümünde de “gaz

türbinleri, parçaları veya özel sıcak gaz yolu parçaları gibi, uluslararası standartlarla

birlikte dünyada kabul gören şartlarda üretilmesi gereken, çok teknolojik, hassas, yüksek

sıcaklıkta çalışan, patentler gerektiren riskli malzemeler-parçalar için “üretim kapasite

raporu”nun, tek başına ihale belgeleri arasında kullanılmasının yeterli olmayacağının

bilindiği, gaz türbinleri sıcak gaz yolu parçaları ve diğer parçaların, tüm teknik özellikler ve

ilgili patentlerle, uluslararası standartlarda, test ve garanti şartlarına, tecrübelere, bağlı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

olarak ve yukarıda özet halinde belirtilen teknolojik usul ve şartlarda üretildikleri, müşteri

isteğine şartlarına bağlı siparişe özel veya özel imalat olmadığının bilindiği” yönünde

–

açıklamalar yapıldığı, davacı şirketin bu raporları hem şikayet başvurusunda ihaleyi yapan

idareye, hem de itirazen şikayet başvurusu sırasında davalı idareye ibraz ettiği ancak her iki

idare tarafından mevcut bilimsel raporlarda yazılı açıklamaların aksini ortaya koyacak bir

araştırma yapılmadığı, davalı idare tarafından İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali

(A) İşletme Müdürlüğünün 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazısında yer alan

açıklamaları dikkate alarak ihale konusu işin özel imalat sürecine bağlı olduğu ve buna bağlı

olarak mevzuat hükümleri uyarınca kapasite raporunun istenilmesinin yeterli olduğu yönünde

değerlendirme yapıldığı, oysa ki davalı idare tarafından benzer nitelikteki başka bir ihalede,

ihale konusu işin özel imalat sürecini gerektiren bir mal alımı niteliği taşıyıp taşımadığı

konusunda bir ihtilafta, bu hususun açıklığa kavuşturulması için hem Sanayi ve Ticaret

Bakanlığından hem de akademik bir kuruluştan görüş talep edildiği, gelen bu görüşler

doğrultusunda uyuşmazlığın karara bağlandığı (25.07.2011 tarihli 2011/UM.I-2550)

görülmektedir. Bu durumda; dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte

değerlendirilmesinden, itirazen şikayet başvurusunda mevcut olan bilimsel raporlar dikkate

alındığında, davalı idare tarafından, Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret

Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret Müdürlüğünce 23.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile

gerçekleştirilen “İstanbul DGKÇ Santrali (A) İşletme Müdürlüğü, V94.2 Gaz Türbinlerine Ait

Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini” ihalesinde, İdari

Şartname’de ihale konusu işin özel imalat sürecini gerektirip gerektirmediği, buna bağlı

olarak üretim kapasite raporunun iş deneyimini tevsik için tek başına yeterli olup olmayacağı

hususunun ayrıntılı bir şekilde alınacak bilimsel ve teknik bir raporla ortaya konulması

gerekirken kapsamlı bir inceleme yapılmaksızın yalnızca İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim

Santrali (A) İşletme Müdürlüğünün 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazısı dikkate

alınarak davacı şirketin birinci iddiasının yerinde olmadığı yönünde karar verilmesinde

hukuki isabet bulunmamaktadır. Davacı şirketin İdari Şartname’nin 7.4’üncü maddesinde

ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin düzenlemeye yer verilmediği, bugünkü uygulamaların

aksine akreditifin istenilmemesinin yanlış olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın “kabulden sonraki

hata ve ayıplardan sorumluluk” başlıklı 40’ıncı maddesi düzenlemeleri dikkate alındığında

hiçbir ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin düzenleme yapılmamasının anılan mevzuat

hükümlerine aykırı olduğu, bahse konu ihalede ISO 9001:2008 belgesinin firmalardan

istenilmesi gerektiği, idarenin başka ihalelerde söz konusu belgelerin istenildiği yönündeki

ikinci iddiası ile bahse konu ihalenin kısmi teklife kapalı olarak yapılması gerektiği, zira gaz

türbin kanatlarının işlevsel açıdan bir bütünü oluşturduğu yönündeki üçüncü iddiasının ise

davalı idarece Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde ihalelerde ekonomik ve mali

yeterlik kriterlerinin istenilip istenilmeyeceği, kalite ve standartlara ilişkin belgelerin yeterlik

kriteri olarak istenilmesi konusu ile ihalenin kısmi teklife açık olarak yapılıp yapılmayacağı

konusunda ihale dokümanında düzenleme yapma yetkisinin idarenin takdirine bırakıldığından

idarece ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belge ile kalite ve standarda ilişkin belgelerin

istenilmemesinde ve ihalenin kısmi teklife açık olarak yapılmasında mevzuat hükümlerine

aykırılık bulunmadığı belirtilerek reddedildiği görülmektedir. İdari Şartname’nin “İhaleye

katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “… 7.4

Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin aranacak belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken

kriterler 7.4.1 Bu madde boş bırakılmıştır. 7.4.2 Bu madde boş bırakılmıştır. 7.4.3 Bu madde

boş bırakılmıştır. 7.5 Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve taşıması gereken kriterler

7.5.3.1 Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi; İdari Şartname’nin “Kısmi teklif

verilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde ise “19.1 Bu ihalede kısmi teklif verilebilir. 19.2.1 Bu

ihaledeki kısım 2’dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlemiştir. 1. İstekliler, İşletme

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

Müdürlüğünü teslimi olarak, birim ve toplam fiyat teklife vereceklerdir. 19.2.1. Bu ihaledeki

kısım sayısı 2’dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir; 1. İstekliler, İşletme

Müdürlüğü teslimi olarak, birim ve toplam fiyat teklifi vereceklerdir. 2. İhtiyaç listesinde

malzemeler

2

kısma ayrılmış olup, her bir kısım muhtelif cins ve miktarlardaki malzeme

kalemlerinden oluşmaktadır. Birim fiyat teklif cetveli ve Teknik Şartname ekinde yer alan Ek-

2deki birim fiyat teklif formuna uygun olarak, malzeme kalemleri için ayrı ayrı birim fiyat

verilecek ve ihtiyaç miktarı ile çarpılarak tutar hesaplanacaktır. Bu tutarlar, ait olduğu

kısımdaki diğer tutarlarla toplanarak kısım toplam tutarı, kısım toplam tutarları da

toplanarak teklif toplam tutarı bulunacaktır. 3. Teknik Şartnamenin İhtiyaç Miktarları ve

Teknik Özellikler başlıklı IV. maddesinin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. alt maddelerinde belirtilen

kalemin tamamına olmak üzere (versiyon 6 kanatlar) ve 8, 9, 10 ve 11. alt maddelerinde

belirtilen kalemin tamamına olmak üzere (versiyon 2 kanatlar) ayrı ayrı kısmi teklif

verilebilecektir. Değerlendirme, versiyon ve versiyon kanatlara ait kısımların toplam

7

4

6

2

tutarları üzerinden ayrı ayrı yapılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır. Davalı idare

tarafından her ne kadar davacı şirketin ikinci ve üçüncü iddiaları ile ilgili idarenin bu

konularda düzenleme yapıp yapmama konusunda takdir yetkisi bulunduğu ileri sürülerek

değerlendirme yapılmış ve gerçekten de bu konular hakkında mevzuata davalı idareye takdir

yetkisi tanınmış ise de; bu takdir yetkisinin öncelikle ilgili mevzuatta belirlenen sınırlar

çerçevesinde, kamu ihale mevzuatının amaçları doğrultusunda, objektif kriterlere dayanılarak

ve hukuka uygun olarak kullanılıp kullanılmadığının yargısal denetime imkan verecek şekilde

kullanılması gerektiği açıktır. Zira; idarenin takdir yetkisi olan bir konuda yargı kararı ile

zorlanamayacağı, diğer bir ifadeyle idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği açık

olmakla birlikte, idareye tanınan takdir yetkisinin de mutlak olmayıp kamu yararı ve hizmet

gerekleri ile sınırlı olduğu, takdire dayalı işlemlerin sebep ve maksat bakımından yargı

denetimine tabi bulunduğu hususu idare hukukunun bilinen ilkelerindendir. Dava konusu

uyuşmazlıkla ilgili olarak davacı şirket tarafından ileri sürülen ikinci ve üçüncü iddiaları ile

ilgili olarak her ne kadar ihaleyi yapan idarenin takdir yetkisi bulunmakta ise de; davacı

şirketin emsal ve benzer nitelikte uyuşmazlıklarda yapılan uygulamaları bahsetmesine karşın

davalı idarece ihaleyi yapan idare tarafından ihale dokümanında nitelikte bir düzenleme

yapma konusunda mevcut olan takdir yetkisinin ihale mevzuatının amaçları doğrultusunda,

objektif kriterlere dayanılarak ve hukuka uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı konusunu

tam olarak ortaya koyamadığı sonucuna varıldığından davacı şirketin iddiasının yerinde

olmadığı yönünde karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır. Bu itibarla; davacı

şirketin ihale dokümanına yönelik olarak iddialarının ayrıntılı bir şekilde alınacak bir

bilimsel ve teknik raporla ortaya konulması gerekirken kapsamlı bir inceleme yapılmaksızın

ve ihaleyi yapan idare tarafından takdir yetkisinin kamu ihale mevzuatının amaçları

doğrultusunda, objektif kriterlere dayanılarak ve hukuka uygun olarak kullanılıp

kullanılmadığı yönünde bir değerlendirmede bulunmaksızın davacı şirketin itirazen şikayet

başvurusunun reddedilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uyarlık

görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline” karar verilmiştir.

Anılan Mahkeme kararının uygulanmasını teminen Kamu İhale Kurulunun 17.08.2016

tarihli ve 2016/MK-417 sayılı kararı ile“1- 10.02.2016 tarih ve 2016/UM.I-443 sayılı Kurul

kararının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, işin esasının

yeniden incelenmesine,” karar verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler

doğrultusunda değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Bahse konu ihalenin İdari Şartnamesi'nin "İhale konusu alıma ilişkin bilgiler" başlıklı

2'nci maddesinde"2.]. İhale konusu malın;

a) Adı: V.94.2 Gaz Türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile kanat bağlantı

parçalarından oluşan yedek malzemeler

b) Varsa kodu:

c) Miktarı ve türü: 1434 adet V94.2 Gaz Türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile

4923 adet Kanat bağlantı parçalarından oluşan 11 grupta toplam 6357 adet yedek

malzemeler. düzenlemeleri yer almaktadır.

23.02.2016 tarihinde yapılan ihaleye

açık olarak gerçekleştirilen ve kısımdan oluşan ihalenin I. Kısmına

ihalenin II. Kısmına istekli tarafından teklif verildiği, I. Kısımda en düşük teklif sahibi

4

istekli tarafından teklif verildiği, kısmi teklife

2

4

istekli tarafından

3

isteklinin iş deneyimini tevsik etmek üzere yabancı dilde sunduğu noter onaylı sözleşme ve

faturaların “belgelerin sunuluş şekline” uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı

bırakıldığı, 05.04.2016 tarihli ihale komisyonu kararıyla I. Kısımda ve II. Kısımda ihalenin

Siemens San. ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, söz konusu komisyon kararının Yönetim

Kurulu tarafından 14.04.2016 tarihli ve 17-104 sayılı yazı ile onaylandığı, anılan istekli ile

30.06.2016 tarihinde sözleşme imzalandığı anlaşılmıştır.

Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Tanımlar" başlıklı 3'üncü maddesinin

(g) bendinde özel imalat: "Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir

talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işleri olarak

tanımlanmıştır.

Bahse konu ihalede İdari Şartname’nin 7.5.5.2’nci maddesinde, Teknik Şartname’nin

“Diğer hususlar” başlıklı kısmının “Teklif ekinde verilecek belgeler” başlıklı bölümünün

ikinci fıkrasında yapılan düzenleme ile; idarece V94.2 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator

Kanatları ile Kanat Bağlantı Parçaları Temininin özel imalat kapsamında bir alım olarak

değerlendirildiği anlaşılmaktadır.

İdare tarafından söz konusu alımın özel imalat kapsamında olmadığına ilişkin

iddialara açık yanıt verilmediği görülmekle birlikte ihale işlem dosyası içerisinde yer alan

İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A) İşletme Müdürlüğünün ihaleye yapılan

şikayetlere ilişkin Özelleştirme ve Santraller Takip Daire Başkanlığına yazdığı 25.12.2015

tarihli ve 101418 sayılı yazıda “Teknik Şartname’nin “diğer hususlar” kısmında “teklif

ekinde verilecek belgeler” başlıklı II. maddesinde;

İstekliler, aşağıda a, b ve c bentlerinde belirtilen belgelerden birini tam ve eksiksiz

olarak teklif ekinde vereceklerdir. Söz konusu belgelerden birni teklif ekinde vermeyen

isteklilerin teklifleri değerlendirmeye alınmayacaktır.

a-Teklif edilen bedelin %20’sinden az olmamak üzere üzere ihale konusu iş veya benzer

işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi,

b-Teknolojik ürün deneyim belgesi,

c

-İşin özel imalat süreci gerektirmesi nedeniyle alım konusu işe ilişkin üretim kapasite

raporu, ….şeklinde ifade edilmiştir.

Yukarıda da bahsedildiği üzere kapasite raporu teklif ekinde verilebilecek üç adet

alternatif belgelerden biri olup, talep edilmesi ile ihale kısıtlanmamış olup aksine katılımcı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

sayısı arttırılmaktadır.

KİK Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, genel hükümler madde 3 (g)

bendinde "Özel imalat: Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir talep

üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işler," olarak

tanımlanmaktadır.

İhale konusu kanatlar, Ambarlı Santrali talebi üzerine imal edilecek olup rafta yada

stokta hazır bekleyen malzemeler değildir. Ana imalatçısı Siemens firması dahi kanatların

teslimi

i

çin18 ay süre vermektedir.

Gaz türbini kanatları, süper alaşım diye tabir edilen içeriğinde nikel, cobalt ve krom

gibi pahalı metalleri barındıran, hassas döküm tekniğiyle dökülen, işleme ve kaplama

teknolojileri en üst seviyede olan gaz türbini yedek malzemeleridir. İşletmemizce edinilen bilgi

ve tecrübelerden yaptığımız çıkarımlarda, kullanılan kanat malzemesinin ve imalat prosesinin

pahalı olması dolayısıyla tedarikçilerin taleplerine bağlı olarak gerçekleştirildiği ve

stoklarında hazır olarak bulunmadığı sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte ihale konusu

kanatların kullanılacağı V94.2 Gaz türbinlerinde tarafımızca bilinen dünya üzerinde

8

ayrı ve

işletmemizde ayrı versiyon kanat kullanılmaktadır. Tedarikçi firmaların, maliyeti oldukça

2

yüksek olan söz konusu her bir versiyon kanat için stoklarında alım garantisi olmaksızın set

kanal bulundurmayacağı işletmemiz görüşüdür.

Söz konusu ihalede, firmaların iddia ettiği üzere patent hakkını gerektirecek bir husus

yoktur. Açık ihale yapılması durumunda aynı malzemelerin orijinal üreticisi haricindeki

firmalardan da alınabileceği bilinmektedir. Niıekim işletmemizin MYD-DT-2LII/6-MLZ-2602

nolu ihale kapsamında aynı kanatlar orijinal üreticisi dışında daha önce de temin edilmiştir.

Patent hakkı konusunun neden gündeme getirildiği anlaşılamamıştır...

…

İşletmemiz, santralin kuruluşundan bu yana gerek tamir yoluyla gerekse yeni alımla

farklı firmalardan temin edilen kanatları aynı türbinde muhtelif defalar kullanmış olup

üretimi aksatıcı herhangi bir olumsuzluğa rastlanmamıştır. denilmiştir.

Başvuru sahibinin idareye ve Kuruma verdiği şikayet başvurusu ekinde Gebze Teknik

Üniversitesi tarafından hazırlanan

“Gaz Türbinleri Makine Sıcak Gaz Yolu Parçalarının

İmalat ve Malzeme Bilgileri, Bu Parçaların Satınalma Süreçlerinde Dikkat Edilmesi Gereken

Bazı Hususlara Ait Özet Rapor”da “…Yukarıda özet olarak işaret edilen hususlar dikkate

alındığında gaz türbinleri, parçaları veya özellikle sıcak gaz yolu parçaları gibi uluslararası

standartlarla birlikte dünyada kabul gören şartlarda üretilmesi gereken çok teknolojik,

hassas, yüksek sıcaklıkta çalışan, patentler gerektiren riskli malzemeler-parçalar için, “üretim

kapasite raporunun”, ihale belgeleri arasında tek başına kullanılmasının yeterli olmayacağı,

gaz türbin parçalarının tüm teknik özelliklere ve ilgili patentlere, uluslararası test ve garanti

şartlarına, tecrübelere bağlı olarak üretildikleri, “siparişe özel veya özel imalat” olmadıkları

kabul edilmektedir” denilmiştir.

Yine başvuru sahibinin idareye ve Kuruma verdiği şikayet başvurusu ekinde Yıldız

Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan

“Gaz Türbinleri Makine ve Sıcak Gaz yolu

Parçalarının Metalurjik İmalat Süreçleri, Uygulanan Bugünkü Yöntemler ve Bu Parçaların

Siparişe Özel İmalat Olmadıklarına Dair Özet Rapor”da “…Yukarıda özet olarak işaret

edilen hususlar dikkate alındığında, gaz türbinleri, parçaları veya özellikle sıcak gaz yolu

parçaları gibi, uluslararası standartlarla birlikte dünyada kabul gören standartlarda

üretilmesi gereken, çok teknolojik, hassas, yüksek sıcaklıkta çalışan, patentler gerektiren riskli

malzemeler

-parçalar için “üretim kapasite raporunun”, tek başına ihale belgeleri arasında

kullanılmasının yeterli olamayacağı bilinmektedir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

Gaz türbinler, sıcak gaz yolu parçaları ve diğer parçaların, tüm teknik özellikler ve

ilgili patentlerle, uluslararası standartlarda test ve garanti şartlarına, tecrübelere bağlı

olarak yukarıda özet halinde belirtilen teknolojik usül ve şartlarda üretildikleri, müşteri

isteğine

-şartlarına bağlı “siparişe özel veya özel imalat” olmadıkları bilinmektedir”

denilmiştir.

Ankara 12. İdare Mahkemesinin 30.05.2016 tarihli ve E:2016/1406, K:2016/2047

sayılı kararında başvuru sahibinin şikayet ve itirazen şikayet ekinde yer alan yukarıda

belirtilen üniversitelerden alınmış bilimsel raporlardan bahsedilerek bu yazılı açıklamaların

aksini ortaya koyacak bir araştırma yapılmadığı, ihale konusu işin özel imalat sürecini

gerektirip gerektirmediğinin bilimsel ve teknik bir raporla ortaya konulması gerekirken

kapsamlı bir inceleme yapılmadığı belirtilerek 10.02.2016 tarihli ve 2016/UM.I-443 sayılı

Kurul kararının iptaline karar verilmesi nedeniyle bu kez 24.08.2016 tarihli ve 1721 sayılı

yazı ile bir akademik kuruluştan başvuru sahibinin Kuruma ve idareye verdiği şikayet

dilekçesi, idarenin şikayete cevabı, İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A) İşletme

Müdürlüğünün 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazısı, İdari şartname, Teknik Şartname,

zeyilnameler ve birim fiyat teklif cetveli gönderilmek suretiyle “bahse konu ihalede söz

konusu alımın özel imalat süreci gerektiren bir alım olup olmadığı” hususunda görüş

istenilmiştir.

Anılan akademik kuruluştan gelen 02.09.2016 tarihli görüşte “….Kullanımda olan bir

çok gaz türbini olduğu, her türbinin güç, ebat açısından aynı olmadığı düşünüldüğünde ve

ayrıca kanat ve bağlantı parçalarının değişiminin belli bir zaman alacağı göz önüne

alındığında, bu parçaların üretimini gerçekleştiren firmaların İstanbul DGKÇ Santrali (A)

İşletme Müdürlüğünün, V94.2 gaz türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile kanat bağlantı

parçalarını ihalede belirtilen sayıda raflarında bulundurmalarının mümkün olmadığı

değerlendirilmiştir. Bahsi geçen kanatların ve bağlantı parçalarının tasarımları ve üretim

reçeteleri hazır olsa bile kanat ve bağlantı parçalarının imalatı özel ihtisas ve üretim tekniği

gerektiren işler tanımına uymaktadır ve bu parçalar ancak özel ihtisas sahibi firmalar

tarafından üretilmelidir. Dolayısıyla İstanbul DGKÇ Santrali (A) İşletme Müdürlüğünün,

V.94.2 gaz türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ve kanat bağlantı parçalarının her ne

kadar tasarım açısından projelendirilmelerine gerek olmasa da, piyasada hazır halde alınıp

satılmayan ürünler olduğu, Ambarlı Santralinin talebi üzerine imal edilecek olmaları ve bu

parçaların imalatının özel ihtisas ve üretim tekniği gerektirdiği göz önüne alındığında

İstanbul DGKÇ Santrali (A) İşletme Müdürlüğünün V94.2 gaz türbinlerine ait rotor ve stator

kanatları ile kanat bağlantı parçalarının ihalesine ilişkin olarak rotor ve stator kanatları ve

kanat bağlantı parçalarının özel imalat süreci gerektiren bir alım olduğu değerlendirmesine

varılmıştır” denilmiştir.

Mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda; her ne kadar başvuru

sahibinin idareye ve Kuruma verdiği şikayet dilekçesinde ve ekinde yer alan Gebze Teknik

Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesinden alınan görüşlerde incelemeye konu alımın

özel imalat süreci gerektiren bir alım olmadığı iddia edilmekte ise de;

İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A) İşletme Müdürlüğünün 25.12.2015

tarihli ve 101418 sayılı yazısından 2011/15775 İKN’li “…MYD-DT-2011/6-MLZ-2602 nolu

ihale kapsamında aynı kanatlar orijinal üreticisi dışında daha önce de temin edildiğinin…”

anlaşılması ayrıca akademik kuruluştan alınan bilimsel görüşte; “…Kullanımda olan bir çok

gaz türbini olduğu, her türbinin güç, ebat açısından aynı olmadığı düşünüldüğünde ve ayrıca

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2016/053

: 25

: 28.09.2016

: 2016/UM.I-2393

kanat ve bağlantı parçalarının değişiminin belli bir zaman alacağı göz önüne alındığında, bu

parçaların üretimini gerçekleştiren firmaların İstanbul DGKÇ Santrali (A) İşletme

Müdürlüğünün, V94.2 gaz türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile kanat bağlantı