Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret Müdürlüğü
/
2015/133690-İstanbul DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V942 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini
Bilgi
İKN
2015/133690
Başvuru Sahibi
Provıa Power - Equıpment GMBH İş Ortaklığı
İdare
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret Müdürlüğü
İşin Adı
İstanbul DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V942 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki
ADLI, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Provıa Power - Equıpment GMBH İş Ortaklığı,
Kızılırmak Mah. Ufuk Ünicersitesi Cad. No: 7/1 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret
Müdürlüğü,
Nasuh Akar Mahallesi Türk Ocağı Caddesi Abcd Blok No: 2/13-020 06520
Çankaya/ANKARA
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/133690 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V942
Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü (EÜAŞ) Ticaret Dairesi Başkanlığı Dış Ticaret
Müdürlüğü tarafından 23.02.2016 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul
DGKÇ Santralı (A) İşletme Müdürlüğü, V942 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları
İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini” ihalesine ilişkin olarak Provıa Power - Equıpment
GMBH İş Ortaklığının 18.12.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin
30.12.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.01.2016 tarih ve 805 sayı ile
Kurum kayıtlarına alınan 06.01.2016 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda
bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/64 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, bahse konu ihalenin İdari ve Teknik
Şartnamelerinin bazı maddelerinde itirazda bulunmalarına rağmen hiçbir gerekçe ve sebep
gösterilmeden başvurularının reddedildiği,
1-İdari Şartname’nin 7.5.1’nci maddesinde özel imalat süreci olduğu iddiasıyla üretim
kapasite raporunun yeterli görülmesinin mevzuata aykırı olduğu, bu konuda Yıldız Teknik
Üniversitesi ve Gebze Teknik Üniversitesinden alınmış raporun dilekçe ekinde olduğu,
Şöyleki,
Gaz türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile sıcak gaz yolu parçalarının Mal Alımı
İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde tarif edilen işler için ifade edilen özel imalat sınıfında
olmadığı, söz konusu alımların özel imalat gerektiren mal alımı olarak
değerlendirilemeyeceği, anılan Yönetmelikte özel imalatın “Piyasada hazır halde alınıp
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan. Özel ihtisas ve
üretim tekniği gerektiren işler” olarak tanımlandığı,
Söz konusu tanıma göre bir malın veya işin özel imalat sayılabilmesi için; özellikleri
ve dünyada kabul gören imalat şekli baştan belli olmayan, rutin biçimde imalatı
gerçekleştirilmeyen, üreticinin stokunda, rafında bulunmayan bir ürün niteliğinde olması yani
idarenin veya kullanıcının belirlediği özgün özellik ve standartlarda, her defa üretimi
yapılması halinde veya talep şekli-tarifi üzerine üretilmesi gerektiği,
Bahse konu ihalenin ise Teknik Şartname’de görüldüğü üzere tüm parçaların
kendilerine has Dizayn No, Mat No, Old Mat No, Tin No’ları ile tarif edildiği, ayrıca İmalat
Versiyon No’ları da verilen bu parçaların tamamının kullanıcı tarif ve isteklerine göre veya
ihale konusu alımın kullanım yeri için özel olarak üretilmediği, rafta hazır olarak da
bulunduğu, bulunabildiği, bu tip parça üreten patent sahibi üreticilerin stok-raf ve
envanterlerinde zaten bulunduğu dikkate alındığında bu parçaların her biri veya tamamının
özel imalat gerektirmediği, gaz türbin kanatları ve sıcak gaz yolu parçalarının siparişe özel
şartlar için veya özel kullanım için özel proje veya şartlara göre imal edilmediği, patentli,
metalürjik reçete ve usullerle üretilen “model parti” veya “model seri” veya “imalat versiyon
nolu” imalatlar olduğu,
Gaz türbin kanatları ve gaz yolu parçalarının belirli bilimsel, teknik, deneyimsel
tecrübelere dayanan ve üretimleri imalat sahibi firmanın patentlerine bağlı olan, seri, parti-
versiyon imalatlar olduğu, tüm gaz türbini, sıcak gaz yolu parçaları, sabit ve hareketli
kanatlar, yanma odaları parçaları, kanat taşıyıcı diskler ve ring gibi parçaların tamamının
tasarımlarda imalatlarda yaşanan tecrübelerle, bilimsel gelişmeler –çalışmalar sonucunda
işletme-kullanım sürecinde yaşanan tecrübe ve yaşanan tüm olumsuzluklar değerlendirilip
optimum hale getirilerek imalatın yapıldığı ve piyasaya sunulduğu, yedek parça olarak da
alınıp satıldığının bilindiği, ayrıca söz konusu parçaların dünya imalatçıları tarafından bilinen
ve sürekli olarak açık bilgilerle paylaşılan teknolojik araştırma ve gelişmelerle desteklenen
özel bilgi ve deneyimlere ilaveten imalatçılara ait patentli imalat usulleri parti veya seri olarak
imal edildiği,
Bir parti-versiyon üretimi olarak aynı reçete ve aynı imalat şekliyle piyasaya sunulan
benzer veya aynı kullanım amaçlı olan gaz türbinlerine ait her parçanın kullanıcı tarafından
talep edilen sürede veya imalatçı tarafından belirlenen garanti süresinde veya ISO şartlarına
göre dünya piyasasında kabul gören, belirlenen süre içerisinde kullanım garantisine sahip
olduğu,
Yılların deneyimi ve bilinen markalar altında imal edilen bu teknolojik parçaların
özellikleri ile malzeme ve imalat usullerinin patentli ve gizli olup imalatçıya ait olduğu, tüm
parçaların kendine has Dizayn No, Mat No, Old Mat No, Tin No’ları gibi özel numara veya
rumuzlarla tarif edildiği, imalatçılar tarafından geliştirilen fakat patentlere sahip yöntemlerle
üretilen, geliştirilen parçalar olduğu, patentli parti, versiyon metalürjik reçeteli imalatlar
olduğu, metalürjik reçete ve özelliklerinin müşteri-kullanıcı isteklerine, ihale şartnamelerine
bağlı olmayan siparişe özel reçete veya isteğe göre özel modelde imal edilmeyen imalatlar
olduğu,
Sözleşme Tasarısı’nın “Fesih halinde yapılacak işlemler” başlıklı 37.1’inci
maddesinde “…İdare tarafından kendisine verilen malzemeleri, araçları, tüm evrak ve
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
belgeleri, iş için yaptırdığı tasarım ve çizimleri, İdarenin talebi üzerine yazılı bir tutanakla
teslim eder..” düzenlenmesinin yer aldığı, bahse konu ihalenin ihale dokümanları arasında
herhangi bir tasarım ve çizimin mevcut olmadığı görüldüğü gibi ayrıca sözleşmenin
imzalanmasından sonra da yüklenici firmaya herhangi bir malzeme (ters mühendislik
yapılması için vs.), iş için yaptırdığı tasarım ya da çizimden bahsedilmediği, idarenin ihale
konusu işi özel imalat olduğunu varsayması halinde ivedilikle patent haklarına dayalı olan söz
konusu malzemelere ait çizimleri, tasarımları ve teknik sertifikasyonları zeyilneme ile
yayınlaması gerektiği, aksi takdirde şartname ve sözleşmede çok büyük hukuki boşluğun
ortaya çıkacağı ve sorumluluğun idareye ait olacağı,
Bahse konu ihalede istekliler tarafından sunulacak “üretim kapasite raporunun”
ihalede yeterlik kriteri olamayacağı, zira kapasite raporunun imalatçı tarafından imal edildiği
iddia edilen bu tip spesifik ve patentli teknolojik parçaların dünya imalat literatüründe tüm
değerleri piyasada kabul gören veya kullanıcıların tercih edebilecekleri ve tüm garanti
değerlerini, kalitesini taşıdığı anlamına gelmediği,
Bahse konu ihalede iş deneyim belgesi yerine yeterlik, imalattaki uzmanlık, patent
hakkına sahip olma yöntemleriyle de hiçbir anlam ifade etmeyen kapasite raporunun yeterli
görülmesinin mümkün olmadığı,
İdarenin ilan ettiği bu nitelikteki bir iş için 3.2 sertifikasının arandığı ve ürünün en az
8000 EOH saat çalışmış-kullanılmış olması ve 2 yıl işletme garantisi süresi sonunda başarılı
olduğunun kanıtlanması şartının koşulduğu, bu süreç tamamlandıktan sonra istenilen ürünün
kabul edilip kesin kabulünün yapılarak iş deneyim belgesinin verildiği, bu haliyle iş deneyim
belgesinin bütün bu süreçlerin bir sözleşme taahhüdü altında başarıyla tamamlandığını ispat
ettiği, bir sözleşmeye bağlı olmaksızın ve ürünlerin spesifik şartlara uygunluğunu teyit eden
uluslararası kriterler aranmaksızın sadece imalathane veya fabrikada tezgahların, makinelerin
belirlenen zaman sürecinde üretim kapasitelerinin toplam parça adetlerinin sonucunu gösteren
kapasite raporunun iş deneyim belgesi olarak amaçlanan sonucu sağlamasının ispat etmesinin
mümkün olmadığı,
Döküm, mekanik işleme, kaplama ve tekrar işleme gibi işlemleri yapan fabrikalardan,
imalatçılardan alınan üretim kapasite raporunun o fabrikanın veya imalatçının belirli bir
zamanda kaç adet döküm veya imalat yaptığını gösterdiği, tezgah veya makinenin
kapasitelerinin ifade edildiği, ancak önemli teknolojik parçalar olan kanatlar ve sıcak gaz
yolu parçaları gibi gaz türbinlerinin imalat, üretim kalitesini, kullanım garantisini, patent
bilgilerini göstermediği,
Bu spesifik parçaların imalatlarında, tasarım ve dökümlerinden sonra yapılan işleme,
kaplama gibi işlemler aynı veya farklı fabrikalarda imalat yerlerinde yapılabildiği, ancak bu
imalat yerleri ve fabrikaların imalatını yaptıkları tüm parçaların uluslararası alanda kabul
edilen patent ve belgelerle yapmak zorunda oldukları, bu imalat yerlerinden alınan üretim
kapasite raporlarının bu işlemleri yapanların tüm gaz yolu parçalarının imalatını yaptığını
iddia edenlerin uluslararası ve kullanıcılar tarafından kabul gören kalite, garanti şart ve
ölçülerinde üretim yaptıklarını göstermediği,
Tüm gaz türbin sıcak gaz yolu parçalarından olan rotor ve stator kanatları ve kanat
bağlantı parçalarının her türlü işlemden sonra test işlemleri, laboratuvarlar ve test sonuçları
dahi uluslararası değerlendirmeler, onaylar ve patentler gerektirdiği,
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
İstekli imalatçı firmaların ya da gaz türbin parçaları ve özellikle kanat ve kanat
bağlantı parçalarının imalatını yapıyorum, yapabilirim diyen imalatçıların öncelikle
uluslararası alanda kabul gören kuruluşlarca onaylanan belgelerle ispatlanan laboratuvar test
sonuçlarını, teknik bilgilerini, bu parçaların imalat patentlerini, işletme deneyimlerindeki
sonuçları, teknik tasarım çizim detayları gibi dünya piyasasında kabul edilebilen belgelere
bizzat sahip olduklarını ispatlaması ve belgelemesin gerektiği, kalite kontrol planlarında
belirtilen testlerin bu parçalar için mecburi olarak ilgili uluslararası kuruluşlarca teyit edilmiş
kural haline getirilmiş testler olduğu, bu testlerin imalatçıların akredite edilmiş özel
laboratuvarlarda yapılması ve sertifikalandırılmasının zorunlu olduğu, söz konusu belgelerin
imalatçı firmalar tarafından ilgili kuruma sunmalarının gerektiği,
Yukarıda da belirtildiği gibi döküm, işleme kaplama veya hava akışkanlık testleri gibi
işlemlerin ayrı ayrı fabrikalarda yapılabildiği, ancak bu fabrikaların içindeki makinelerin
üretim kapasitelerinin belgelendirmek suretiyle üretim kapasite raporunun olması bahse konu
gaz türbinlerine ait parçaları veya sıcak gaz yolu parçalarından kanatların ve ya aksamlarının
imalat yeterliliği olduğu anlamına gelmediği,
Ticaret Odaları veya ilgili Odalardan alınan üretim kapasite raporlarının bütün
uluslararası standartlarda bu ürünü üretimle ilgili bir referans olarak kabul edilmediği, ancak
fabrikaların bir yıl içinde fabrikadaki makinelerde kaç adet döküm, işleme, kaplama veya test
yaptığını gösterdiği, ayrıca kapasite raporunun bir firmanın fabrikasında hangi kalite veya
standartta ürün ürettiği, hangi marka, hangi model ürünü üretebileceği, uluslararası nitelikte
kabul görmüş üretim kalitesini belgelendirmediği,
İhale mevzuatında ihale belgeleri arasında olması istenilen üretim kapasite raporunun
patente dayalı olmayan ve bir siparişe mahsus olarak konvansiyonel bilinen sıradan ürünler
için aranan bir belge olduğu, genellikle Türkiye’de Ticaret ve sanayi Odaları tarafından
standart, bilinen ticari bilgilere göre hazırlandığı, söz konusu belgenin gaz türbin parçaları
veya özellikle sıcak gaz yolu parçaları, kanatlar gibi çok teknolojik, hassas, riskli malzemeler
veya parçalar için düzenlenemeyeceği, kullanılamayacağı, alınamayacağı,
2-İdari Şartname’nin 7.4’üncü maddesinde ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin
düzenlemelere yer verilmediği, bugünkü uygulamaların aksine akreditifin istenilmemesinin
yanlış olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın “kabulden sonraki hata ve ayıplardan sorumluluk”
başlıklı 40’ncı maddesi düzenlemeleri dikkate alındığında hiçbir ekonomik ve mali yeterliğe
ilişkin düzenleme yapılmamasının anılan mevzuat hükümlerine aykırı olduğu,
Bahse konu ihalede ISO 9001:2008 belgesinin firmalardan istenilmesi gerektiği,
idarenin başka ihalelerde söz konusu belgenin istenildiği,
3-İdari Şartname’nin 19’uncu maddesinde ihalenin kısmi teklife açık olduğunun
belirtildiği, bahse konu ihalenin kısmı teklife kapalı olarak yapılması gerektiği, zira gaz türbin
kanatlarının işlevsel açıdan bir bütünü oluşturduğu,
Her ne kadar ihalenin kısmi teklife açık olup olmamasının takdir ve tayini idareye ait
olmakta ise de gaz türbinlerinde kanatlar ve sıcak gaz yolu parçalarının aynı teknolojik
ürünler olarak alındığı kabul edilmesi durumunda ihalenin kısmi teklife açık yapılmasının işin
teknik ve işlevsellik açısından öngörülmeyen öngörülemeyen mahsurlar doğma ihtimali ve
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
riskinin bulunduğu, işin müstakil kullanıma elverişli olmaması, unsurların birbiriyle teknik ve
işlevsel bağları dolayısıyla he yönetiminde hem de kullanım açısından kısmi teklif kabule
uygun olmadığından ihalenin kısmi teklife kapalı olarak doküman hükümlerini değiştirmesi
gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
23.02.2016 tarihinde yapılacak olan ihalenin İdari Şartnamesi’nin “İhale konusu alıma
ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu malın;
a) Adı: V.94.2 Gaz Türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile kanat bağlantı
parçalarından oluşan yedek malzemeler
b) Varsa kodu:
c) Miktarı ve türü: 1434 adet V94.2 Gaz Türbinlerine ait rotor ve stator kanatları ile
4923 adet Kanat bağlantı parçalarından oluşan 11 grupta toplam 6357 adet yedek
malzemeler.” düzenlemeleri yer almaktadır.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü
maddesinin (g) bendinde özel imalat: “Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme
veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işleri,”
olarak tanımlanmıştır.
Anılan Yönetmelik hükmü uyarınca özel imalat piyasada hazır halde alınıp
satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim
tekniği gerektiren işlerdir.
Bahse konu ihalede ihale dokümanında yapılan düzenlemeler sonucunda idarece
“V942 Gaz Türbinlerine Ait Rotor ve Stator Kanatları İle Kanat Bağlantı Parçaları Temini”
işinin özel imalat kapsamında bir alım olarak değerlendirildiği anlaşılmaktadır.
İdare tarafından söz konusu iddialara açık yanıt verilmediği görülmekle birlikte ihale
işlem dosyası içerisinde yer alan İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A) İşletme
Müdürlüğünün Özelleştirme ve Santraller Takip Daire Başkanlığına yazdığı 25.12.2015
tarihli ve 101418 sayılı yazıda “… KİK Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, genel
hükümler madde 3 (g) bendinde “Özel imalat: Piyasada hazır halde alınıp satılmayan,
projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği
gerektiren işleri,” olarak tanımlanmaktadır.
İhale konusu kanatlar, Ambarlı Santrali talebi üzerine imal edilecek olup, rafta yada
stokta hazır bekleyen malzemeler değildir. Ana imalatçısı Siemens firması dahi kanatların
teslimi için18 ay süre vermektedir.
Gaz türbini kanatları süper alaşım diye tabir edilen içeriğinde nikel, cobalt ve krom
gibi pahalı metalleri barındıran, hassas döküm tekniği ile dökülen, işleme ve kaplama
teknolojileri en üst seviyede olan gaz türbini yedek malzemeleridir. İşletmemizce edinilen
bilgi ve tecrübelerden yaptığımız çıkarımlarda, kullanılan kanat malzemesinin ve imalat
prosesinin pahalı olması dolayısıyla tedarikçilerin taleplere bağlı olarak imalatı
gerçekleştirdiği ve stoklarında hazır olarak bulunmadığı sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla
birlikte ihale konusu kanatların kullanılacağı V94.2 Gaz türbinlerinde tarafımızca bilinen
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
dünya üzerinde 8 ayrı ve işletmemizde 2 ayrı versiyon kanat bulunmaktadır. Tedarikçi
firmaların maliyeti oldukça yüksek olan söz konusu her bir versiyon kanat için stoklarında
alım garantisi olmaksızın set kanat bulundurmayacağı işletmemiz görüşüdür.
Söz konusu ihalede, firmaların iddia ettiği gibi patent hakkını gerektirecek bir husus
yoktur. Açık ihale yapılması durumunda aynı malzemelerin orijinal üreticisi haricindeki
firmalardan da alınabileceği bilinmektedir. Nitekim işletmemizin MYD-DT-2011/6-MLZ-
2602 nolu ihale kapsamında aynı kanatlar orijinal üreticisi dışında daha önce de temin
edilmiştir. Patent hakkı konusunun neden gündeme getirildiği anlaşılamamıştır…”
denilmiştir.
Mevcut bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda;
Anılan İşletme Müdürlüğünün 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazında belirtildiği
üzere ihale konusu kanatların, Ambarlı Santrali talebi üzerine imal edileceği, rafta yada stokta
hazır bekleyen malzemeler olmadığı, kullanılan kanat malzemesinin ve imalat prosesinin
pahalı olması dolayısıyla tedarikçilerin taleplere bağlı olarak imalatı gerçekleştirdiği ve
stoklarında hazır olarak bulunmadığı, bununla birlikte ihale konusu kanatların kullanılacağı
V94.2 Gaz türbinlerinde tarafımızca bilinen dünya üzerinde 8 ayrı ve idare işletmesinde 2
ayrı versiyon kanat bulunduğu, tedarikçi firmaların maliyeti oldukça yüksek olan söz konusu
her bir versiyon kanat için stoklarında alım garantisi olmaksızın set kanat bulundurmayacağı,
açık ihale yapılması durumunda aynı malzemelerin orijinal üreticisi haricindeki firmalardan
da alınabileceğinin bilindiği şeklindeki beyanı dikkate alındığında söz konusu alımın özel
imalat gerektiren bir mal alımı olduğu sonucuna varıldığından başvuru sahibinin bahse konu
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bahse konu ihalede istekliler tarafından sunulacak “üretim kapasite raporunun”
ihalede yeterlik kriteri olamayacağı, zira kapasite raporunun imalatçı tarafından imal edildiği
iddia edilen bu tip spesifik ve patentli teknolojik parçaların dünya imalat literatüründe tüm
değerleri piyasada kabul gören veya kullanıcıların tercih edebilecekleri ve tüm garanti
değerlerini, kalitesini taşıdığı anlamına gelmediği iddiasının incelenmesinde;
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci
maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin
değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
…
ç) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren
belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe
ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki
belgeden birini sunması yeterlidir.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 37’nci maddesinde
“(1)İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim
belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir
sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri
tamamlanan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,
b) Devredilen işlerde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin tamamlanması şartıyla,
ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri
tamamlanan mal alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
istenilmesi zorunludur.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Yönetmelik hükmü uyarınca iş deneyimini gösteren belgeler; tek bir sözleşme
kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak sunulan iş
deneyim belgeleri ile teknolojik ürün deneyim belgesidir. Bununla birlikte özel imalat süreci
gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda, iş
deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da
istenilmesi zorunludur.
İdari Şartname’nin “Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin
taşıması gereken kriterler” başlıklı 7.5’inci maddesinin 7.5.1’inci alt maddesinde “7.5.1.
İsteklinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri
tamamlanan mal alımlarıyla ilgili yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel
içeren tek bir sözleşme kapsamında gerçekleştirilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin
olarak deneyimini gösteren belge veya teknolojik ürün deneyim belgesi sunması zorunludur.
İstekli tarafından teklif edilen bedelin %20 dan az olmamak üzere, ihale konusu iş veya
benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler veya teknolojik ürün
deneyim belgesinin sunulması gerekir.
..
İş deneyimini gösteren belge olarak teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması
durumunda, isteklinin iş deneyimini gösteren belge tutarının asgari iş deneyim tutarına eşit
olduğu kabul edilir. İş ortaklığında pilot ortağın teknolojik ürün deneyim belgesi sunması
durumunda, iş deneyimini gösteren belge tutarının asgari iş deneyim tutarının hissesi oranına
eşit olduğu kabul edilir ve pilot ortağın asgari iş deneyim tutarının en az %20'sini sağlaması
ve diğer ortaklardan her birinin iş deneyim tutarından fazla olması koşulu aranmaz. Asgari iş
deneyim tutarının kalan kısmının diğer ortaklardan biri, birkaçı veya tamamı tarafından
karşılanması zorunludur.
Özel imalat süreci gerektiren ihalelerde istekliler tarafından iş deneyim belgesi veya
üretim kapasite raporundan birinin sunulması yeterlidir.
…
7.5.5.2. İşin özel imalat süreci gerektirmesi nedeniyle alım konusu işe ilişkin üretim
kapasite raporu, (Üretim kapasite miktarı şartname konusu malzemeler içinden en az 1.
gruptaki kanatlar için 89 adet/yıl, 2. gruptaki kanatlar için 89 adet/yıl, 3. gruptaki kanatlar
için 63 adet/yıl, 4. gruptaki kanatlar için 44 adet/yıl, 5. gruptaki kanatlar için 46 adet/yıl, 6.
gruptaki kanatlar için 48 adet/yıl, 7. gruptaki kanatlar için 51 adet/yıl, 8. gruptaki kanatlar
için 63 adet/yıl, 9. gruptaki kanatlar için 43 adet/yıl, 10. gruptaki kanatlar için 50 adet/yıl,
11. gruptaki kanatlar için 54 adet/yıl’lık miktarı ihtiva etmelidir.)” düzenlemesi yer
almaktadır.
İstanbul Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A ) İşletme Müdürlüğünün Özelleştirme
ve Santraller Takip Daire Başkanlığına yazdığı 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazıda
Teknik Şartname’nin “diğer hususlar” başlıklı maddesine atıfta bulunarak“…Yukarıda da
belirtildiği üzere kapasite raporu teklif ekinde verebilecek üç adet alternatif belgeden biri
olup, talep edilmesi ile ihale kısıtlanmamış olup aksine katılımcı sayısı arttırılmaktadır…”
denilmektedir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve İdari Şartnamenin 7.5.1’inci maddesi
düzenlemelerinin bir arada değerlendirilmesi sonucunda özel imalat süreci gerektiren bahse
konu alımda yeterlik kriteri olarak iş deneyimini gösteren belgeler istenildiğinden anılan
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
Yönetmelik hükmü uyarınca iş deneyimini tevsik etmek üzere üretim kapasite raporunun
yeterlik kriteri olarak istenilmesinde anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık
bulunmamaktadır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci
maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin
değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
…
i) İdareler tarafından, alımın niteliği ve bu Yönetmelikteki düzenlemeler esas alınarak,
istenilmesi idarenin takdirinde bulunan ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik
yeterlik belgelerine yönelik düzenleme yapılabilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı
54’üncü maddesinde “54.1. İdareler tarafından mal alımı ihalelerinde yeterliğin
belirlenmesinde uyulacak ilkeler ve istenecek belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 26 ncı ve 27 nci maddeleri ile yeterlik
kriterlerine ilişkin maddelerinde yer alan hükümler esas alınmalıdır. Ayrıca mesleki ve teknik
yeterlik kriterleri ile bu kriterlere ilişkin belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde, alımın
niteliği ve ilgili mevzuat göz önünde bulundurulmalıdır.
54.2. Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde
kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
…
c) Belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihaleler hariç, yaklaşık maliyeti eşik
değerin altında olan her türlü mal alımı ihalelerinde, ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin
belgeler istenmeyecektir. Ancak yaklaşık maliyeti eşik değere eşit ve üzerinde olan açık ihale
usulü ve pazarlık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile yaklaşık maliyetine bakılmaksızın belli
istekliler arasında yapılan ihalelerde ise ekonomik ve mali yeterlik belgelerinden birinin veya
tamamının istenip istenmeyeceği idarenin takdirinde bulunmaktadır. ..” açıklaması yer
almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”
.başlıklı 7’nci maddesinde“…
7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin aranacak belgeler ve bu belgelerin taşıması
gereken kriterler
7.4.1. Bu madde boş bırakılmıştır.
7.4.2. Bu madde boş bırakılmıştır.
7.4.3. Bu madde boş bırakılmıştır.
7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken
kriterler
…
7.5.3.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Sözleşme Tasarısı’nın “Kabulden sonraki hata ve ayıplarda sorumluluk” başlıklı
40’ncı maddesinde “40.1. İdare, teslim edilen malda/iste hileli malzeme kullanılması veya
malın teknik gereklerine uygun olarak imal edilmemiş olması veya malda/iste gizli ayıpların
olması halinde, malın teknik şartnameye uygun başkan bir mal ile değiştirilmesi veya işin
teknik şartnameye uygun hale getirilmesini Yükleniciden talep eder. Malın/işin İdare
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
tarafından kabul edilmesi veya işin üretim aşamasında ya da teslim öncesi imalat aşamasında
denetlenmiş olması veya işin kabul edilmiş olması yüklenicinin sözleşme hükümlerine uygun
mal teslimi veya iş yapma hususundaki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
40.2. Piyasa denetimi ve gözetimi konusunda yetkili kuruluşlar tarafından alım konusu
malın veya malların piyasaya arzının yasaklanması, piyasadan toplanması veya ürünlerin
güvenli hale getirilmesinin imkansız olduğunun tespit edilmesi durumlarında, yüklenici mali
veya malları geri almak ve satış bedelini iade etmekle yükümlüdür. Ayrıca, bu mal veya
malların kullanılmasından kaynaklanan zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Yüklenici
tarafından geri alınan malların piyasaya arz edilen yeni modellerle değiştirilmesinin talep
edilmesi ve bu talebin İdare tarafından uygun görülmesi durumunda yeni model kabul
edilebilir. Yeni model için ayrıca ek bir ödeme yapılmaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 7.4’üncü maddesinde ekonomik ve mali yeterlik kriterlerine yer
verilmediği görülmüştür.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde ihalelerde ekonomik ve mali yeterlik
kriterlerin istenilip istenilmemesi yönünde ihale dokümanında düzenleme yapma yetkisi
idarenin takdirine bırakılmıştır. Bahse konu ihalede de idarece ekonomik ve mali yeterlik
kriterleri istenilmemiştir. Diğer taraftan Sözleşme Tasarısı’nın 40’ncı maddesinde
yüklenicinin “Kabulden sonraki hata ve ayıplara sorumluluğuna” ilişkin yükleniciye
sorumluluk getiren düzenlemelere yer verildiği görülmüştür. Bir ihalede ekonomik ve mali
yeterlik kriterlerine dönük düzenlemelerde bulunulmaması isteklinin dolayısıyla yüklenicinin
ekonomik ve mali anlamda hiçbir kriter taşımayacağı anlamına gelmediği açıktır. İsteklilerin
dolayısıyla yüklenicilerin ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden ihale şartlarını ve
sözleşme hükümlerinin sonuçlarını göz önünde bulundurarak, ekonomik ve mali gücünü
dikkate alarak hareket etmesi ve ihaleye teklif vermesi gerektiği açıktır. İsteklilerin basiretli
tacir sıfatıyla hareket etmesi ticari faaliyetin doğal bir sonucudur.
Anılan Yönetmelik maddelerinde ekonomik ve mali yeterlik belgelerinin yeterlik
kriteri olarak istenilmesi idarenin takdirine bırakıldığından idarece ekonomik ve mali
yeterliğe ilişkin belgelerin istenilmemesinde anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık
bulunmamaktadır.
Diğer taraftan yapılan her ihale birbirinden bağımsız olarak yapılan ve sonuçlandırılan
işlemlerdir. Her ihale kendi içerisinde ve mevcut dokümana göre değerlendirilmesi gerektiği
açıktır. İdarenin daha önce yaptığı bir ihalede akreditifin istenilmesine rağmen bu ihalede
idarece akreditife ilişkin bir düzenleme yapmamasında ihale mevzuatı açısından bir aykırılık
bulunmadığından başvuru sahibinin bu konu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bahse konu ihalede ISO 9001:2008 belgesinin firmalardan istenilmesi gerektiği,
idarenin başka ihalelerde söz konusu belgenin istenildiği iddiasının incelenmesinde;
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci
maddesinde “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin
değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
…
d) Makine-teçhizat ve ekipmana ilişkin belgeler ile kapasite raporu, kalite yönetim
sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, ilgili meslek odaları tarafından düzenlenen
imalat yeterlik belgesi ile hizmet yeterlilik belgesi sadece özel imalat süreci gerektiren mal
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
alımı ihalelerinde istenebilir. Bu belgelerden makine-teçhizat ve ekipmana ilişkin belgeler
hariç diğerleri, alım konusu mala veya işe yönelik olarak düzenlendiğinin saptanması
durumunda istenebilir.…” hükmü,
Anılan Yönetmeliğin “Kalite ve standart ile ürünlerin piyasaya arzına ilişkin belgeler”
başlıklı 42’nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı
ihalelerinde, kalite yönetim sistem belgesi ve çevre yönetim sistem belgesi istenebilir…”
hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı
54’üncü maddesinde “54.1. İdareler tarafından mal alımı ihalelerinde yeterliğin
belirlenmesinde uyulacak ilkeler ve istenecek belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 26 ncı ve 27 nci maddeleri ile yeterlik
kriterlerine ilişkin maddelerinde yer alan hükümler esas alınmalıdır. Ayrıca mesleki ve teknik
yeterlik kriterleri ile bu kriterlere ilişkin belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde, alımın
niteliği ve ilgili mevzuat göz önünde bulundurulmalıdır.
54.2. Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde
kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
…
e) Makine-teçhizat ve ekipmana ilişkin belgeler ile kapasite raporu, kalite yönetim
sistem belgesi, çevre yönetim sistem belgesi, imalat yeterlik belgesi ile hizmet yeterlilik
belgesi sadece özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde istenebilecektir.”
açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’de kalite ve standarda ilişkin yeterlik kriterlerine yer verilmediği
görülmüştür.
Anılan Yönetmelik maddelerinde kalite ve standarda ilişkin belgelerin yeterlik kriteri
olarak istenilmesi idarenin takdirine bırakıldığından idarece kalite ve standarda ilişkin
belgelerin istenilmemesinde anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık bulunmamaktadır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1. Bu
ihalede kısmi teklif verilebilir.
19.2.1. Bu ihaledeki kısım sayısı 2 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta
düzenlenmiştir;
1. İstekliler, İşletme Müdürlüğü teslimi olarak, birim ve toplam fiyat teklifi
vereceklerdir.
2. İhtiyaç listesinde malzemeler 2 kısma ayrılmış olup, her bir kısım muhtelif cins ve
miktarlardaki malzeme kalemlerinden oluşmaktadır. Birim fiyat teklif cetveli ve Teknik
Şartname ekinde yer alan Ek-2deki birim fiyat teklif formuna uygun olarak, malzeme
kalemleri için ayrı ayrı birim fiyat verilecek ve ihtiyaç miktarı ile çarpılarak tutar
hesaplanacaktır. Bu tutarlar, ait olduğu kısımdaki diğer tutarlarla toplanarak kısım toplam
tutarı, kısım toplam tutarları da toplanarak teklif toplam tutarı bulunacaktır.
3. Teknik Şartnamenin İhtiyaç Miktarları ve Teknik Özellikler başlıklı IV. maddesinin
1,2,3,4,5,6 ve 7. alt maddelerinde belirtilen 7 kalemin tamamına olmak üzere (versiyon 6
kanatlar) ve 8,9,10 ve 11. alt maddelerinde belirtilen 4 kalemin tamamına olmak üzere
(versiyon 2 kanatlar) ayrı ayrı kısmi teklif verilebilecektir. Değerlendirme, versiyon 6 ve
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/011
: 3
: 10.02.2016
: 2016/UM.I-443
versiyon 2 kanatlara ait kısımların toplam tutarları üzerinden ayrı ayrı yapılacaktır.”
düzenlemesi yer almaktadır.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 3’üncü maddesinin (f) bendinde
“Kısmi teklif: Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; alımın birden fazla kalemden
oluşması halinde, alımın niteliğine uygun olarak belirlenen bir veya birden fazla kısmına;
ihale konusu alımın tek bir mala ilişkin olması durumunda ise aynı malın miktarlar itibarıyla
belirlenen bir veya birden fazla kısmına verilen teklifi,” olarak belirtilmiştir.
İdare tarafından söz konusu başvuruya ilişkin başvuru sahibinin iddiasına açık bir
yanıt verilmediği görülmekle birlikte ihale işlem dosyası içerisinde yer alan İstanbul
Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali (A ) İşletme Müdürlüğünün Özelleştirme ve Santraller
Takip Daire Başkanlığına yazdığı 25.12.2015 tarihli ve 101418 sayılı yazıda kısmi teklife
ilişkin olarak“…İşletmemiz, santralin kuruluşundan bu yana gerek tamir yoluyla gerekse yeni
alımla farklı firmalardan temin edilen kanatları aynı türbinde muhtelif defalar kullanmış olup
üretimi aksatıcı herhangi bir olumsuzluğa rastlanılmamıştır” denilmiştir.
Bahse konu ihale kısmi teklife açılmış olup 2 kısma ayrılmış olan ihalede her bir
kısım muhtelif cins ve miktarlardaki malzeme kalemlerinden oluştuğu görülmektedir.
İhalelerin kısmi teklife açık olup olmaması alımın niteliği, büyüklüğü vb. hususlara bağlı
olarak idarenin takdirinde bulunmaktadır. Bu bağlamda ihalenin kısmi teklife açık olarak
yapılmasında anılan mevzuat hükümlerine bir aykırılık bulunmadığından başvuru sahibinin
iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Dr. Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
11