Bilgi
İKN
2015/152519
Başvuru Sahibi
Protar Yapı Mühen. İnş. Harita Toprak Danış. Müş. Taah. Tic. A.Ş.
İdare
Dsi 8. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Erzurum Uzundere Göleti
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan V. II. Başkan: Kazım ÖZKAN
Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hasan KOCAGÖZ,
Hamdi GÜLEÇ, Dr. Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Protar Yapı Mühen. İnş. Harita Toprak Danış. Müş. Taah. Tic. A.Ş.,
İlkbahar Mah. 590.Sokak No:13/10 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Dsi 8. Bölge Müdürlüğü,
K. Karabekir Mah. Org. Demircioğlu Cad. 25100 Yakutiye/ERZURUM
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/152519 İhale Kayıt Numaralı “Erzurum Uzundere Göleti” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Dsi 8.Bölge Müdürlüğü tarafından 02.12.2015 tarihinde açık ihale usulü ile
gerçekleştirilen “Erzurum Uzundere Göleti” ihalesine ilişkin olarak Protar Yapı Mühendislik
İnşaat Harita Toprak Danışmanlık Müşavirlik Taahhüt Ticaret Anonim Şirketi nin 08.01.2016
tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 18.01.2016 tarihli yazısı ile reddi üzerine,
başvuru sahibince 22.01.2016 tarih ve 4645 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.01.2016
tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2016/251 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Aşırı düşük savunma yazılarında, kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyat
analizlerinin özel sektör uygulamalarıyla farklılık gösterdiğini ve işçilik ile makine arasında
büyük farklar oluşturduğunu, ihalenin üzerlerinde kalması durumunda açıklanması istenilmiş
olan iş kalemleri ile ilgili olarak konusunda uzman alt yüklenicilerle çalışarak teknolojik veya
teknik yeniliklerinden avantaj sağlayacaklarını belirttikleri, konusunda uzman alt
yüklenicilerden aldıkları fiyat tekliflerinin mevzuata uygun olduğu ve bu nedenlerle
sundukları analizlerin mevzuata uygun olduğu,
2) Aşırı düşük açıklaması için, idarenin özel ve paçal iş kalemlerine ait analiz girdi ve
miktarlarının gösterildiği analiz formatlarını vermediği, aşırı düşük savunma analizlerini ihale
dokümanı kapsamında sunulmuş olan ekli analiz formatında istendiği gibi malzeme, işçilik
makine, nakliyeler ve zamlar başlıkları altında düzenledikleri ve firmalarının sınır değer
altında kalması sonucu aynı formatla analizlerini idareye sundukları iddialarına yer
verilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler”
başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin
a) Adı:Erzurum Uzundere Göleti
b) Yatırım proje no'su/kodu:1977A010320
c) Miktarı (fiziki) ve türü:
Yapım İşi - 37620m3 SSB Beton , 23400m3 Beton ve Betonarme İşleri
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Yapılacağı yer:Erzurum İli Uzundere İlçesi
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
İdari Şartname’nin “Teklif ve sözleşme türü” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1.
İstekliler tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim
fiyatlarının çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden vereceklerdir; ihale sonucu,
ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen
birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme
imzalanacaktır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme
göre sınır değeri hesaplar.
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak
ister. İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı
35’inci maddesinde “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat
dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
35.1.1.
A. Değerlendirme “fiyat” ile “kalite ve teknik değer nitelik” olmak üzere iki kısımda
yapılacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”
hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler”
başlıklı 60’ıncı maddesinde de benzer hüküm yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı
45’inci maddesinde “45.1. İhale ilanında ve dokümanında belirtilmesi kaydıyla, idareler sınır
değerin altında olan tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin olarak aşağıdaki seçenekleri
uygulayabilirler.
a) İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden
açıklama isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, sınır değerin altında olan teklifler ihale
komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu isteklilerden (45.1.2 - 45.2)
maddelerinde belirtilen esaslara göre açıklama istenir.
…
Bu çerçevede; sınır değerin altında olan tekliflere ilişkin (a), (b) ve (c) bentlerinde yer
alan açıklamalar doğrultusunda tesis edilecek işlemler, idari şartnamenin “sınır değer”
başlıklı maddesinin ilgili dipnotunda belirtilen seçeneklerden uygun olanı esas alınarak
düzenlenir.
İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında olan isteklilerden açıklama
isteneceğinin belirtildiği ihalelerde, idarelerce sorgulama ve isteklilerce açıklama yapılması
işlemleri (45.1.2 - 45.2) maddelerinde belirtilen esaslar uyarınca yürütülecektir.
…
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az
olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş
kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama
yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden
açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif
toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük
tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama
istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de
belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli
olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması
istenmeyecektir.
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
…
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması
gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden
iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan
Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200
dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı
birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz
beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının
kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel
gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz
konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi
durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif
birim fiyat listesi (Örnek)
Kamu kurum ve kuruluş birim
Teklif
fiyatları
Kar
ve
Kar ve
Teklif
genel
gider
dahil
birim
fiyat
Teklif
edilen
birim
fiyat
Sıra
No
Poz
No
genel edilen
gider kar ve
hariç genel
birim gider
fiyat
İş kaleminin adı
Birim fiyatı alınan
kurum/kuruluş
(TL)
(TL)
(TL)
(TL)
1
16.001 150
16.002 200
16.003 250
dozlu Bayındırlık ve İskan
97,86
97,86
demirsiz beton
Bakanlığı
2
dozlu Bayındırlık ve İskan
104,00
105,00
demirsiz beton
Bakanlığı
3
dozlu Bayındırlık ve İskan
110,13 88,10
15,86 103,96
demirsiz beton
Bakanlığı
…
…
…
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar
6
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı
koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen
asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması
yeterlidir.
45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre
teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit
tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek
olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar
meslek mensubundan istenebilecektir.
7
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi
gerekmektedir.
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu
değildir.
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek
suretiyle reddedilecektir…” açıklamaları bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde ihalenin adının “Erzurum Uzundere Göleti”
olduğu, 19’uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün birim fiyat teklif olarak belirlendiği
görülmüştür.
İnceleme konusu ihalede yaklaşık maliyetin kamu kurum ve kuruluşlarınca
yayımlanan resmi fiyatlar ile piyasa fiyatları esas alınarak 29.619.931,95 TL olarak
hesaplandığı tespit edilmiştir. Açık ihale usulü ile gerçekleştirilen söz konusu ihalede
isteklilerin birim fiyat üzerinden teklif sundukları görülmüştür.
İnceleme konusu ihalede 34 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 02.12.2015 tarihinde
yapılan ihaleye 23 isteklinin katıldığı, ihale komisyonunun yaklaşık maliyet tutarı ile geçerli
teklifleri esas almak suretiyle aşırı düşük teklifler için sınır değeri 19.515.755,96 TL olarak
belirlediği, Protar Yapı Müh. İnş. Har. Toprak Dan. Müş. Taah. Tic. A.Ş.nin de aralarında
8
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
bulunduğu 10 isteklinin teklifinin ihale komisyonu tarafından sınır değerin altında olmaları
sebebiyle aşırı düşük teklif olarak değerlendirilip kendilerinden aşırı düşük teklif açıklama
talep edildiği, 6 isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle tekliflerinin
değerlendirme dışı bırakıldığı, Protar Yapı Müh. İnş. Har. Toprak Dan. Müş. Taah. Tic.
A.Ş.nin da aralarında bulunduğu aşırı düşük açıklama sunan 4 isteklinin aşırı düşük teklif
açıklaması kapsamında sunduğu savunmalarının ihale komisyonunca incelenerek uygun
görülmeyip tekliflerinin reddedildiği ve ihalenin Akgenç İnş. Elk. Nk. Tur. San. ve Tic. Ltd.
Şti. üzerinde bırakıldığı, Abu Yapı Taah. İnş. A.Ş., Genel İnş. Ltd. Şti.nin ise ekonomik
açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Başvuru sahibi isteklice söz konusu karar 07.01.2016 tarihinde Ekap üzerinden tebliğ
alınmış, 08.01.2016 tarihli şikâyet dilekçesi ile şikâyet başvurusunda bulunulmuş, bahse konu
başvurunun idarenin 18.01.2016 tarihli yazısı ile reddedilmiş, başvurunun reddine ilişkin
karar üzerine başvuru sahibi isteklice 22.01.2016 tarihli ve 4645 sayılı dilekçe ile itirazen
şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuru sahibinin 08.01.2016 tarihli idareye şikayetinde hem yaptıkları aşırı düşük
açıklamasının uygun olduğu, bu nedenle değerlendirmeye alınmaları gerektiği hem de aşırı
düşük sorgulaması sonucu idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik
şartnameye aykırı hususların belirtilerek kendilerine bildirilmesi gerektiği iddialarına yer
verildiği görülmüştür.
İdare tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.1’inci maddesinde yer alan
açıklamalar doğrultusunda “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin
%80’lik kısmına giren toplam 10 iş kaleminin aşırı düşük açıklaması istenilecek iş kalemi
olarak belirlendiği, 08.12.2015 tarihli aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ekinde
açıklanması istenilen iş kalemleri listesi ile söz konusu iş kalemlerine ait analiz girdi cinsleri
ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarına yer verildiği, iş kalemleri için verilen
analizlerde, açıklanması istenilmeyen analiz girdilerinin de belirtildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi Protar Yapı Müh. İnş. Har. Top. Dan. Müş. Taah. Tic. AŞ. nin aşırı
düşük açıklama süresinin uzatımı ile ilgili 16.12.2015 tarihli başvurduğu, idarece kabul
edilerek isteklilere 16.12.2015 tarihinden yeniden aşırı düşük açıklama talebinde bulunulduğu
ihale işlem dosyası üzerinde yapılan incelemede görülmüştür.
Açıklama istenilecek iş kalemlerinin UZD-04, UZD-05, UZD-07, UZD-10, UZD-14,
UZD-22, UZD-24, UZD-25, UZ-28 ve UZD-39 olmak üzere toplamda 10 adet iş kaleminin
özel poz niteliğinde olduğu ve bu özel pozların inşaat iş grubuna ait olduğu anlaşılmıştır.
Bu kapsamda başvuru sahibi Protar Yapı Müh. İnş. Har.Top. Dan. Müş. Taah. Tic.
AŞ. nin aşırı düşük teklif açıklamasının kabul edilmesi gerektiği iddiası ve idarece başvuru
sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının değerlendirmeye alınmama gerekçesini belirttiği
şikayete cevabı ile yapılan değerlendirme çerçevesinde başvuru sahibi isteklinin 18.12.2015
tarihinde idare kayıtlarına alınan aşırı düşük teklif açıklamasında sunmuş olduğu tevsik edici
belgeler incelendiğinde,
Başvuru sahibinin açıklama kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının 2015 yılı
yayınlanmış rayiçlerinden, asgari ücretten ve fiyat tekliflerinden yararlandığı görülmüştür.
9
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
Başvuru sahibinin açıklama istenen UZD-04, UZD-07, UZD-10, UZD-14, UZD-22,
UZD-39 iş kaleminde analiz formatında belirtilen işçilik girdisi miktarları ile saatlik asgari
ücreti baz alarak açıkladığı,
UZD-05 iş kaleminde analiz formatında belirtilen işçilik girdisi altındaki miktarlar
yerine (01.015-beton ustası için 1 saat, 01.009-marangoz için 0,5231 saat, 01.501-düz işçi için
10,6750 saat) “Gövdede Beton Yapılması İşçiliği (Beton ve Betonarme Kalıp İşçiliği Dahil-
Herşey Dahil)” tanımı ile Ölmez Restorasyon Söve İnş. Eml. Mad. San. Tic. Ltd. Şti. den
birimi m3 miktarı 1 birim fiyatı 50,00 TL tutarı 50,00 TL şeklinde, Kdv Hariç denilerek
belirtildiği ve 14.12.2015 tarihli olduğu ve anılan Tebliğin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan
şekil şartlarına uygun olduğu,
UZD-24 iş kaleminde analiz formatında belirtilen işçilik girdisi altındaki “Tüneldeki iş
güçlüğü zammı (T*20)” hariç miktarlar yerine (01.015-beton ustası için 2,5 saat, 01.009-
marangoz için 4,6259 saat, 01.501-düz işçi için 15,7759 saat) “Tünelde Betonarme Betonu
Yapılması İşçiliği (Betonarme Kalıp İşçiliği Dahil-Herşey Dahil)” tanımı ile Ölmez
Restorasyon Söve İnş. Eml. Mad. San. Tic. Ltd. Şti. den birimi m3-miktarı 1-birim fiyatı
70,00 TL tutarı 70,00 TL şeklinde, KDV Hariç denilerek belirtildiği ve 14.12.2015 tarihli
olduğu ve anılan Tebliğin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan şekil şartlarına uygun olduğu,
UZD-25 iş kaleminde analiz formatında belirtilen işçilik girdisi altındaki miktarlar
yerine (01.019-demirci için 22,1809 saat, 01.219-demirci yardımcısı için 34,0712 saat,
01.501-düz işçi için 40,8185 saat) “Q6-32 mm Nervürlü Beton Çelik Çubuğu İşçiliği” tanımı
ile Boom Zemin İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. den birimi ton-miktarı 1-birim fiyatı 150 TL
tutarı 150 TL şeklinde, Kdv Hariç denilerek belirtildiği ve 14.12.2015 tarihli olduğu ve anılan
Tebliğin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan şekil şartlarına uygun olduğu,
UZD-28 iş kaleminde analiz formatında belirtilen işçilik girdisi altındaki miktarlar
yerine (01.019-soğuk demirci ustası için 0,2222 saat, 01.027-Tornacı ustası için 0,05 saat,
01.501-düz işçi için 0,3792 saat) “Açıkta ve Yeraltında Kaya Bulonu Yapılması İşçiliği
(Herşey Dahil)” tanımı ile Ölmez Restorasyon Söve İnş. Eml. Mad. San. Tic. Ltd. Şti. den
birimi kg-miktarı 1-birim fiyatı 1,30 TL tutarı 1,30 TL şeklinde, KDV Hariç denilerek
belirtildiği ve 14.12.2015 tarihli olduğu ve anılan Tebliğin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan
şekil şartlarına uygun olduğu görülmüştür.
Başvuru sahibinin aşırı düşük savunma yazısında aynı zamanda “... Mevcut kamu
kuruluşları analizlerindeki değerler teknolojik gelişmeler, ulaşım, haberleşme imkanları ve
makine kapasitelerine bağlı gelişmeler dikkate alınmadığından ve buna bağlı işçilik
oranlarını düzeltmediğinden; bunların neticesinde analizlerin içerisinde bulunan işçilik
oranları yüksek değerler içermektedir. Bu gelişmeleri dikkate aldığımızda gerek makine
verimliliğinde, gerekse buna bağlı işçilik oranlarında ciddi anlamda tasarruf
yapılabilmektedir… Yüksek kapasiteli makinelerle aynı zaman diliminde daha fazla miktarda
iş yaptırılarak imalatın daha kısa sürede bitirilmesi amaçlanmıştır. Kısa sürede yüksek
miktarda iş yapan yüksek teknolojilere sahip makinelerin birim imalat içerisindeki işçilik ve
makine çalışma saati oran ve değerleri daha düşük, Kamu kuruluşlarının birim fiyatlarını
oluştururken temel aldığı makinelerin birim imalat içerisindeki işçilik ve makine çalışma saati
oran ve değerleri daha yüksek olmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak analizlerimizdeki
10
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
işçilik ve makine çalışma saati oran ve değerleri kamu analizlerinden daha düşük değer
taşıması doğal bir sonuç olmaktadır…” ifadelerine de yer verildiği görülmüştür.
Başvuru sahibinin, aşırı düşük savunması için almış olduğu ve yukarıda da belirtildiği
gibi fiyat teklifleri her ne kadar şekil şartlarına uygun olsa bile analiz formatında belirtilen
işçilik miktarı ile ihale tarihindeki asgari ücretin çarpımı sonucu elde edilen tutardan düşük
olduğu görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde bulunan “İş
kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları
ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklaması gereğince,
bahse konu ihalenin ihale tarihi 02.12.2015 olup, ihale tarihi itibarıyla 2015 yılı ikinci altı
aylık saatlik asgari ücret tutarı 5,66 TL’dir. Anılan isteklinin aşırı düşük açıklamasında
bulunduğu UZD-05, UZD-24, UZD-25, UZD-28 iş kalemlerine ilişkin analizlerin
incelenmesinde analiz formatlarında belirlenen işçilik girdi cinsindeki miktarlardan farklı
olarak aldığı fiyat teklifi tutarının, analiz formatında belirtilen işçilik saatlik miktarlarının
2015 yılı ikinci yarısı itibariyle saatlik asgari ücret ile çarpımından düşük olması sebebiyle,
dolaylı olarak da olsa işçilik ücretlerinin asgari ücretin altında öngörüldüğü anlaşılmış olup,
anılan isteklinin aşırı düşük açıklaması Tebliğ’de yer alan ilgili metin ile örtüşmediğinden
idarece söz konusu isteklinin aşırı düşük savunmasının uygun bulunmama gerekçesinin
yerinde olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna
varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde
“…Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
…
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak
sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit
edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında
bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilir…” hükmü bulunmaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları”
başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında “İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda
belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet
başvurusuna konu edilemez.” hükmü bulunmaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler”
başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni
konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikâyet başvurusunun
incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması yer
almaktadır.
Başvuru sahibinin 2’nci iddiasının idareye yapılan şikâyet başvurusunda yer almadığı
görülmüştür.
11
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/012
: 68
: 17.02.2016
: 2016/UY.I-576
22.01.2016 İtirazen şikayet dilekçesinde aşırı düşük açıklamasının uygun olduğu, bu
nedenle değerlendirmeye alınmaları gerektiği iddiasının yanı sıra, idarenin özel ve paçal iş
kalemlerine ait analiz formatlarını vermediği iddiasına da yer verildiği görülmüştür. İtirazen
şikâyet başvurusunda iddia konusu edilen bu hususa ilişkin inceleme yapılmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, idareye şikâyet başvurusunda yer
verilmeyen söz konusu iddianın itirazen şikâyet kapsamında değerlendirilmesi mümkün
olmadığından bahse konu iddia açısından başvurunun şekil yönünden reddi sonucuna
varılmıştır.
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.
Kazım ÖZKAN
Başkan V.
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Kurul Üyesi
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Dr. Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
12