Bilgi
İKN
2015/71304
Başvuru Sahibi
Yapımaks İnş. ve Tic. A.Ş.
İdare
Karayolları Genel Müdürlüğü 7. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
2015/71304
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan V. II. Başkan: Kazım ÖZKAN
Üyeler: Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Mehmet Zeki ADLI, Hamdi GÜLEÇ, Dr.
Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Yapımaks İnş. ve Tic. A.Ş.,
Uğur Mumcu Cad. Kızkulesi Sok. No: 23/9 G.O.P. Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları Genel Müdürlüğü 7. Bölge Müdürlüğü,
Esenevler Mah. Atatürk Bul. No: 380 55200 Atakum/SAMSUN
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/71304 İhale Kayıt Numaralı “2015/71304 İhale Kayıt Numaralı (Ordu-Topçam) Ayr-
Ulubey-Gürgentepe-Gölköy Yolu Km: 28+918,59-58+555,47 Arası Yol Yapım İşleri” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları Genel Müdürlüğü 7. Bölge Müdürlüğü tarafından 17.06.2015 tarihinde
pazarlık usulü ile gerçekleştirilen “2015/71304 İhale Kayıt Numaralı (Ordu-Topçam) Ayr-
Ulubey-Gürgentepe-Gölköy Yolu Km: 28+918,59-58+555,47 Arası Yol Yapım İşleri”
ihalesine ilişkin olarak Yapımaks İnş. ve Tic. A.Ş.nin 11.06.2015 tarihinde yaptığı şikâyet
başvurusunun, idarenin 12.06.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince
01.07.2015 tarih ve 55410 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 01.07.2015 tarihli dilekçe ile
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, başvuruya ilişkin olarak Kurul tarafından alınan
08.07.2015 tarihli ve 2015/UY.IV-1959 sayılı karara karşı başvuru sahibi tarafından dava
açıldığı anlaşılmış, Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin 03.11.2015 tarihli ve E:2015/2160;
K:2015/1484 sayılı kararı gereğince Kurulun 07.01.2016 tarihli ve 2016/MK-12 sayılı
kararıyla esasın incelenmesine geçilmesine karar verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/1742-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında
yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, pazarlık usulüyle yapılan ihalede davet
edilmemelerinin ve kendilerine doküman satılmamasının mevzuata aykırı olduğu iddialarına
yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
Başvuruya konu ihalenin Karayolları Genel Müdürlüğü 7. Bölge Müdürlüğü
tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
hükmüne göre pazarlık usulü ile yapılan “(Ordu-Topçam) Ayr-Ulubey-Gürgentepe-Gölköy
Yolu Km:28+918,59-58+555,47 Arası Yol Yapım İşleri” ihalesi olduğu, idarece ihaleye 8
kişinin davet edilerek doküman satıldığı, 6 isteklinin ihaleye teklif sunduğu, başvuru sahibinin
1
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
ihaleye davet edilenler arasında bulunmadığı, idareye bu yönde yaptığı başvurunun
reddedilmesi üzerine Kurum’a başvurduğu, Kurul tarafından alınan 08.07.2015 tarihli ve
2015/UY.IV-1959 sayılı kararla başvurunun ehliyet yönünden reddedildiği, bu karara karşı
açılan iptal davası sonucunda Ankara 2. İdare Mahkemesi’nin 03.11.2015 tarihli ve
E:2015/2160; K:2015/1484 sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği,
anılan Mahkeme kararının gereğinin yerine getirilmesi amacıyla alınan 07.01.2016 tarihli ve
2016/MK-12 sayılı Kurul kararı ile başvurunun esasının incelenmesine karar verildiği
anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin Kurum’a başvuru dilekçesi incelendiğinde yalnızca idarece ihaleye
davet edilmemesi ve ihale dokümanı satılmaması işlemlerinin mevzuata aykırılığını iddia
ettiği görülmektedir. Bununla birlikte anılan Mahkeme kararında “…Uyuşmazlık konusu ihale
pazarlık usulüyle yapıldığından davacının yukarıda belirtilen mevzuat hükmü uyarınca
dokümanı satın alamadığı görülmekte ise de, iddialarının davet aşamasından öncesine ait
olduğu, bir başka anlatımla söz konusu işin pazarlık usulünü gerektirmeyen işlerden olduğu
iddiasına dayandığından, Kamu İhale Kurulunca işin esasına girilerek iddiaların incelenmesi
gerekirken başvurunun, ehliyet yönünden usulden reddine yönelik Kurul Kararında hukuka
uyarlık bulunmamaktadır.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir. Bu çerçevede başvuru
sahibinin dilekçesinde yer verdiği iddianın dışında Mahkeme kararında belirtilen “söz konusu
işin pazarlık usulü gerektirmeyen işlerden olduğu iddiası” da incelenmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
….
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale
usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.”
hükmü,
“İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan” başlıklı 13’üncü maddesinde “Bütün
isteklilere tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak suretiyle;
a) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan
ihalelerden;
1) Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk gün
önce,
…
Kamu İhale Bülteninde en az bir defa yayımlanmak suretiyle yapılır.
…
İlanların, elektronik araçlar ile hazırlanması ve gönderilmesi halinde, birinci fıkranın
(a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi yedi gün kısaltılabilir. İlan ile ihale ve ön
yeterlik dokümanına Elektronik Kamu Alımları Platformu üzerinden doğrudan erişimin temin
edilmesi halinde, birinci fıkranın (a) bendinin (1) numaralı alt bendindeki ilan süresi ile belli
istekliler arasında ihale usulü ile yapılacak ihalelerde ön yeterliği belirlenen adaylara
yapılacak kırk günlük davet süresi beş gün kısaltılabilir.” hükmü,
2
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
Anılan Kanun’un “Pazarlık Usulü” başlıklı 21’inci maddesinde “Aşağıda belirtilen
hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:
…
b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve
beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine
ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.
…
(b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan
yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini
birlikte vermeleri istenir.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İhale ve ön yeterlik dokümanının verilmesi” başlıklı 28’inci
maddesinde “İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir. Ancak, ön yeterlik
veya ihaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur. İlan
yapılmayan ihalelerde, ihale dokümanı sadece idare tarafından davet edilenlere satılır.”
hükmü bulunmaktadır.
a) Başvuru sahibinin ihaleye davet edilmemesinin ve kendisine ihale dokümanının
satılmamasının mevzuata aykırı olduğu iddiası incelendiğinde,
Başvuruya konu ihalenin 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (b) bendine göre
pazarlık usulüyle yapıldığı ve aynı maddenin ikinci fıkrasına uygun olarak ihale ilanının
yayımlanmadığı görülmüştür. Buna ek olarak, anılan Kanun’un 28’inci maddesinde ihale
dokümanının yalnızca idare tarafından davet edilenlere satılması gerektiği hüküm altına
alınmış, ihaleye katılmak isteyen tüm kişilerin davet edilmesi konusunda idareleri zorlayıcı
bir hükme yer verilmeyerek davet edilecekleri belirleme konusunda idarelere takdir yetkisi
tanınmıştır. Bu çerçevede idarece başvuru sahibinin ihaleye davet edilmemesinin ve ihale
dokümanı satılmamasının mevzuata aykırı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
b) Başvuruya konu ihaleye ilişkin işin pazarlık usulünü gerektirip gerektirmediğine
yönelik yapılan incelemede;
Başvuruya konu işi de içeren (Ordu-Topçam) Ayr-Ulubey-Gürgentepe-Gölköy Yolu
Km: 13+000-58+555,47 arası yol yapım işinin 06.12.2011 tarihinde ihale edildiği, ihale
sonucunda 28.03.2012 tarihinde imzalanan sözleşme gereğince 11.04.2012 tarihinde işyeri
tesliminin yapıldığı, söz konusu sözleşmenin çeşitli sebeplerle feshedildiği ve bu kararın
05.06.2015 tarihinde yükleniciye bildirildiği görülmüştür.
Diğer taraftan söz konusu yol kesiminin yapılabilmesi amacıyla yeniden ihale
edilmesinin gerektiği, bu aşamada yolun yapılacağı bölgenin yoğun yerleşim ve trafik akışına
sahip olduğu, arazi yapısının derin vadiler ve yüksek rakımlı alanlardan meydana geldiği,
yolda çok sayıda trafik kazasının olduğu ve yolun kapasitesinin talebi karşılayamadığı, ayrıca
güzergahtaki Km: 56+300-58+140 kesiminde arazi eğiminin yüksek olduğu, bu kesimin Km:
57+300-57+800 arasında kalan bölümünde bir heyelan meydana geldiği ve bu nedenle
trafiğin tek şeritten verildiği belirtilerek işin Km:28+918,59-58+555,47 arasındaki kesiminin
05.06.2015 tarihinde pazarlık usulüyle ihaleye çıkarıldığı anlaşılmıştır.
3
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
Heyelanın meydana geldiği kesimin 500 m ve heyelanın olduğu bölgeyi içeren yol
kesiminin yaklaşık 1,84 km olduğu, belirtilen yol kesiminin başlangıcı (Km: 56+300) ile
projenin sonu (58+555,47) arasındaki yol kesiminin yaklaşık 2,26 km olduğu, pazarlık
usulüyle yeniden ihale edilen yol kesiminin ise 29,6 km olduğu belirlenmiştir.
15.01.2016 tarihli yazıyla idareden “…başvuruya konu yapım işi ihale edilirken işin
öngörülemeyen ve ivedi olarak yapılması gereken kısmı olduğu düşünülebilecek heyelanın
meydana geldiği yol kesiminin ya da bu bölgeyi içeren ve yukarıda belirtilen yol kesiminin
pazarlık usulüyle yapılması, kalan kısmın ise temel ihale usulleri olan açık ihale ya da belli
istekliler arasında ihale usulüyle yapılması yerine yolun tamamının tek bir ihaleyle
yapılmasının teknik gerekçeleri”nin ve bu husustaki bilgi ve belgelerin gönderilmesi
istenmiştir.
İdarece gönderilen 20.01.2016 tarihli yazıda feshedilen sözleşme kapsamında
yüklenici tarafından Km:13+000-28+918,59 arasında herhangi bir imalat yapılmadığı,
Km:28+918,59-58+555,47 arasında yapılan muhtelif çalışmaların bulunduğu, bu çalışmalar
sonucunda yolun her iki tarafındaki yol dolgularının ve yarmaların tamamlanmadan
bırakıldığı, yarma şevlerinin aktığı muhtelif kilometrelerdeki taş duvarların eksik bırakıldığı
ve Km:30+761-30+782 arasındaki taş duvarların yıkıldığı, Km: 56+300-58+140 kesiminde
arazi eğiminin yüksek olmasından dolayı yarıçapı küçük laselerden geçtiği, bu kesimin Km:
57+300-57+800 arasında kalan bölümünde bir heyelan meydana geldiği ve bu nedenle
trafiğin tek şeritten verildiği, yolda can ve mal emniyetinin sağlanamaması nedeniyle
yüklenici tarafından eksik bırakılan ve hasar gören imalatların ivedi bir şekilde tamamlanması
ve heyelana acil olarak müdahale edilebilmesi için 46 km’lik kesimin tamamının değil
Km:28+918,59-58+555,47 arası yol kesiminin bir bütün olarak değerlendirildiği belirtilmiştir.
Başvuruya konu ihaleye idare tarafından 05.06.2015 tarihinde 8 adayın davet edildiği
ve bunlara doküman satıldığı, 17.06.2015 tarihinde yapılan ihaleye 5 isteklinin teklif sunduğu,
ihale konusu işin 700 gün içinde tamamlanmasının öngörüldüğü tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde açık ihale usulü ile belli istekliler arasında
ihale usulünün temel ihale usulleri olduğu hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla aynı Kanun’da
düzenlenen diğer ihale usulü olan pazarlık usulünün ancak istisnai olarak ve Kanun’da
belirtilen koşulların oluşması halinde uygulama alanı bulacağı anlaşılmaktadır.
Başvuruya konu işin pazarlık usulüyle yapılmasının gerekçesinin feshedilen
sözleşmenin yüklenicisi tarafından yarım bırakılan imalatların tamamlanması ve yolun 500
m’lik kısmında meydana gelen heyelanın kaldırılması olduğu, ayrıca yolun heyelan meydana
gelen kısmını içeren Km:56+300-58+140 kesiminde arazi eğiminin yüksek olmasının risk
yaratması olarak belirlendiği görülmektedir. Ancak, yolun trafiğe açık tutulması için ivedi
olarak yapılması gereken imalatların heyelanın kaldırılması ve belirtilen güzergah boyunca
risk yaratan bölgelerin bakım onarımı ile ikmali olduğu anlaşılmıştır.
Bu çerçevede, heyelanın yolun 500 m’lik kısmında meydana geldiği, heyelanın olan
bölgeyi içeren yol kesiminin yaklaşık 1,84 km olduğu, belirtilen yol kesiminin başlangıcı
(Km: 56+300) ile projenin sonu (58+555,47) arasındaki yol kesiminin yaklaşık 2,26 km
olduğu, idarece belirtilen yol kesimindeki heyelanın temizlenmesi ve yolun trafiğe açılması
için gerekli imalatların yapılması ve kalan yol kesimindeki bakım onarım çalışmaları için
4
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
pazarlık usulüyle ihaleye çıkılması, kalan yol kesiminin ikmal inşaatının ise açık ihaleyle
ihale edilmesi olanağına karşılık yolun 29,6 km’lik kısmının tamamının pazarlık usulüyle
ihale edilemeyeceği, buna ek olarak işin tamamlanması için idarece 700 günlük süre
belirlendiği, ihalenin açık ihale usulüyle yapılması halinde ihale ilanlarının EKAP üzerinden
yayımlanması ve dokümanın EKAP üzerinden satılması halinde 40 günlük teklif hazırlama
süresinin 28 güne düşeceği, idarece isteklilere verilen teklif hazırlama süresinin 12 gün
olduğu, dolayısıyla ilansız pazarlık usulüyle yapılması karşılığında elde edilecek süre
kazanımının 14 gün olduğu, pazarlık usulüyle ihale edilen başvuru konusu işin kapsamı
nedeniyle ivedi olarak bitirilmesinin zaten mümkün olmadığı hususları birlikte
değerlendirildiğinde ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasının mevzuata aykırı olduğu
sonucuna ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle
giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin
iptaline,
Oyçokluğu ile karar verildi.
Kazım ÖZKAN
Başkan V.
II. Başkan
Ali Kemal AKKOÇ
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Dr. Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
5
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2016/010
: 58
: 03.02.2016
: 2016/UY.III-411
KARŞI OY
İnceleme konusu ihalede,
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan “pazarlık usulüyle yapılan
ihalede davet edilmemelerinin ve kendilerine doküman satılmamasının mevzuata aykırı
olduğu” şeklindeki iddiasının incelenmesi neticesinde, Kurul çoğunluğunca, ihalenin pazarlık
usulüyle yapılmasının mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle “ihalenin iptaline” karar
verilmiştir.
Yapılan incelemede, söz konusu ihaleye 8 adayın davet edildiği ve bunlara doküman
satıldığı, 5 isteklinin teklif sunduğu, ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasının gerekçesinin;
feshedilen sözleşmenin yüklenicisi tarafından yarım bırakılan imalatların tamamlanması ve
yolun 500 m’lik kısmında meydana gelen heyelanın kaldırılması olduğu, ayrıca yolun heyelan
meydana gelen kısmını içeren Km:56+300-58+140 kesiminde arazi eğiminin yüksek
olmasının risk yaratması olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un “İhale ve ön yeterlik dokümanının verilmesi” başlıklı 28’inci
maddesinde yer alan “İhale ve ön yeterlik dokümanı idarede bedelsiz görülebilir. Ancak, ön
yeterlik veya ihaleye katılmak isteyen isteklilerin bu dokümanı satın almaları zorunludur. İlan
yapılmayan ihalelerde, ihale dokümanı sadece idare tarafından davet edilenlere satılır.”
hükmü ile ihale dokümanının yalnızca idare tarafından davet edilenlere satılması gerektiği,
ihaleye katılmak isteyen tüm kişilerin davet edilmesi konusunda idareleri zorlayıcı bir hükme
yer verilmediği, davet edilecekleri belirleme konusunda idarelere takdir yetkisi tanındığı
görülmektedir. Kaldı ki, başvuru sahibinin iddiasının ihalenin pazarlık usulüyle yapılmasına
ilişkin olmadığı, başka bir ifadeyle ihale usulünün uyuşmazlığın konusunu oluşturmadığı
dikkate alındığında, başvuru sahibinin iddiası kapsamında idarece yapılan işlem, Kamu İhale
Kurumunun inceleme yetki ve görevi dahilinde bulunmamaktadır.
Anılan Kanun’un 21’inci maddesinin (b) bendinde, doğal afetler, salgın hastalıklar,
can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden
öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu
olduğu hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabileceği hüküm altına alınmış olup, mahkeme
kararında “… söz konusu işin pazarlık usulünü gerektirmeyen işlerden olduğu” şeklinde
belirtilen iddia kapsamında yapılacak değerlendirmede, salt anılan Kanun hükmünde belirtilen
hallerin var olup olmadığı yönünden inceleme yapılması gerektiği, diğer bir ifade ile söz
konusu hallerin var olmasının yanı sıra, bu hallerin teknik yönden pazarlık usulünü gerektirip
gerektirmediği yönünden inceleme ve değerlendirme yapılmasına gerek bulunmadığı, bu
durumda, anılan Kanun hükmünde yer verilen “doğal afetler ile can ve mal kaybı tehlikesi”
kapsamında değerlendirilebilecek hususların idare tarafından gerekçeli olarak ortaya
konulduğu ve başvurunun reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlığa konu ihalede, “itirazen şikayet başvurusunun
reddine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunun “ihalenin
iptaline” niteliğindeki kararına katılmıyoruz.
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
Mehmet Zeki ADLI
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
Kurul Üyesi
6