Ana Sayfa / Kararlar / Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü / 2017/150502-Kurşunlu-Korgun Yolu Km:0+000-28+957,20 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı İşleri (Pmat,Pmt ve Bsk)
Bilgi
İKN
2017/150502
Başvuru Sahibi
Polat Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş.
İdare
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Kurşunlu-Korgun Yolu Km:0+000-28+957,20 Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı İşleri (Pmat,Pmt ve Bsk)
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:  
Başkan: Hamdi GÜLEÇ  
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet  
İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Polat Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş.,  
Uzunçayır Yolu Cad. Hamza Polat İş Merkezi No:6 Hasanpaşa Kadıköy/İSTANBUL  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü,  
Kuzeykent Mahallesi Alparslan Türkes Bulvari No:53 37100 KASTAMONU  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2017/150502 İhale Kayıt Numaralı “Kurşunlu-Korgun Yolu Km:0+000-28+957,20 Arası  
Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı İşleri (Pmat,Pmt ve Bsk)” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü tarafından 02.05.2017 tarihinde açık ihale usulü ile  
gerçekleştirilen “Kurşunlu-Korgun Yolu Km:0+000-28+957,20 Arası Toprak İşleri, Sanat  
Yapıları, Köprü, Üstyapı İşleri (Pmat,Pmt ve Bsk)” ihalesine ilişkin olarak Polat Yol Yapı  
San. ve Tic. A.Ş.nin 28.06.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.07.2017  
tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.07.2017 tarih ve 39196 sayı ile Kurum  
kayıtlarına alınan 13.07.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2017/1745 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının  
uygun olmadığı şöyle ki;  
a) İşin yapılacağı yöre dışındaki üçüncü şahıslardan alınmış fiyat teklifleri kullanılmış  
olabileceğinin değerlendirildiği, idarece şikayetlerine rağmen bu hususun araştırılmadığı,  
analiz girdileri için yöre dışından alınan fiyat teklifleri ile yapılan açıklamanın uygun  
görülebilmesi ve kabulünün mümkün olmadığı, idarenin itirazımızın reddi kararında  
isteklinin teklif açıklamaları kapsamında sunduğu piyasadan alınan fiyat tekliflerindeki  
fiyatların, gerçekçi olup olmadığının tetkik edildiğine dair bir açıklama bulunmadığı,  
piyasadan alınan fiyat teklifleri ile fiyat tekliflerine dayanak olan tutanakların mevzuata aykırı  
olması halinde açıklamaların reddedilmesi ve itirazlarının kabul edilmesi taleplerinin idarece  
dikkate alınmadığı, fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanaklarda fiyat teklifi sunan üçüncü  
kişilerin imzasının bulunup bulunmadığı ayrıca onaylayan meslek mensubunun da SMMM  
veya YMM olup olmadığının idarece kontrol edilmesi gerektiği, hazır beton için teknik  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
kriterler göz önüne alındığında yöre dışından alınan fiyat teklifinin emsal KİK kararları  
doğrultusunda uygun görülmemesi gerektiği, idarece şikayet üzerine alınan kararda bu  
kapsamda bir değerlendirme yapmadığı gibi değerlendirme yapılması taleplerini de dikkate  
alınmadığı,  
b) Fiyat teklifi alınan girdiler için yapılan nakliye maliyet hesaplamasının gerçekçi  
olup olmadığının değerlendirilmediği, Teklif açıklamaları kapsamında malzeme nakliyeleri  
için baz alınan taşıma mesafeleri gerçekçi olmak ve kabul edilebilir belgelerle tevsik edilmek  
zorunda olduğu, idarenin bu taleplerini yerine getirmediği, birim imalat bünyesinde nakliyeye  
esas alınması gereken malzeme miktarlarının gerçekçi olup olmadığı, kabul edilebilir bir  
hesap ve belgelerle tevsik edilip edilmediğinin irdelenmesi bu nitelikte olmayan teklif  
açıklamalarının reddedilmesi gerektiği taleplerinin dikkate alınmadığı,  
c) Sorgulamaya konu kalemleri analiz girdilerinde bazı girdiler için öngörülen  
fiyatların ÇSB rayiçlerinden çıkarılan yürürlüğü olmayan rayiçler olup olmadığının idarece  
sorgulanmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5 ve 45.1.6’ncı maddelerinde yer alan  
açıklamalardan rayiç olarak yalnızca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçlerinin  
kullanılabileceği bu rayiçlerin kullanılmaması durumunda rayiçlerin Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde açıklanan belgeler ile tevsik edilmesi gerektiği ve diğer  
kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiçlerin açıklama kapsamında kullanılamayacağı, idarece  
bu doğrultuda bir inceleme yapılmadığı ve yalnızca 03.030 rayici açısından değerlendirme  
yapıldığı ve bu değerlendirmenin de hatalı olduğu, idarenin ret kararında rayiç bedel  
incelemesi yaptığı 03.030 rayiç kaleminde dahil idarenin yaptığı açıklamanın kendi rayiç  
bedel kabulleriyle bile uyumlu olmadığı kanaatlerini bir kez ifade ettikleri ve idarece  
değerlendirilmediği düşünülen başta 03.030 rayici olmak üzere diğer kamu kurum ve  
kuruluşlarına ait rayiçlerin Kurumca tetkik edilmesi gerektiği,  
d) Birim fiyat teklif cetvelinde yer alan ve yaklaşık maliyete göre işin %20’lik  
kısmına tekabül ederek açıklama istenilmeyen kalemleri için sunulan birim fiyatların  
göstermelik, gayri ciddi ve cüzi düzeyde düşük tutularak fiyat avantajı oluşturulma ihtimalini  
göz ardı edilmemesi ve bu şekilde yapılan teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği  
yönündeki taleplerin idarece dikkate alınmadığı,  
e) Sorgulamaya konu kalemlerine ait analizlerde yer alan bazı küçük girdiler için,  
asgari işçilik maliyetini dahi karşılamayan göstermelik kuruş düzeyinde gayri ciddi fiyatlar  
yazılmış olup olmadığı yönünde inceleme taleplerinin değerlendirilmediği, açıklamalarda  
bazı girdiler için 0,00 TL olarak bedel belirtilebildiği açıklama istenilmeyen analiz  
girdilerinin de açıklama kapsamında gösterilmesi ve bu girdilere ilişkin olarak ta makul bir  
fiyat yazılması gerektiği ve bu giderlerin işçilik maliyetlerini mutlaka karşılaması gerektiği,  
f) Sunulan analizlerde belirtilen kar ve genel giderler için kuruş düzeyinde cüzi  
miktarda belirlenen tutarlar yüklenicinin kendi karı göz ardı edilse dahi, işin genel giderlerini  
dahi karşılamayıp, gerçekçi olmayacak şekilde teklif açıklaması yapılmış olabileceği yönünde  
inceleme yapılması taleplerinin değerlendirilmediği,  
g) Akaryakıt gideri için ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasından ihale tarihi geçerli  
olan EPDK verilerinin altında ve gerçekçi olmayan açıklamaların kabulünün mümkün  
olmadığı,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
h) Teklif cetvelinde ve sorgulanan kalemlerine ilişkin analizlerin uyumlu olup  
olmadığının incelenmediği,  
i) Sunulan analizlerde işçilikler için asgari ücret yerine asgari maliyetin esas alınması  
gerektiği ve ayrıca da vasıflı işçiliklerin de düz işçi ile aynı ve asgari ücret üzerinden  
fiyatlandırmanın mümkün olmadığı hususlarının idarece dikkate alınmadığı ve bu yönde  
inceleme talebinin değerlendirmeye alınmadığı, vasıfsız işçilikler için asgari ücret yerine  
asgari maliyetin esas alınması gerektiği, vasıflı işçiliklerin ise düz işçi ile aynı düzlemde  
değerlendirilemeyeceği,  
Yukarıda ifade edilen tüm hususlar ve re’sen göz önüne alınacak diğer nedenlerle,  
gerekçeler ve yapılan değerlendirmelerin yanında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun  
38’inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesinde yer alan kriterlerin  
tümü birlikte dikkate alınarak yapılacak detaylı incelemeler sonucunda ihale üzerinde  
bırakılan isteklinin komisyonca uygun görülen aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata  
uygun olmadığı ve olamayacağı ve ayrıca resen tespit edilecek çok başka aykırılıklarında var  
olduğu görülebileceğinden, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif açıklamaları hukuka ve  
mevzuata aykırı olduğundan bu hususlar gözetilmeyerek ihale üzerinde bırakılan istekliye ait  
aşırı düşük teklif açıklamalarının kabulüne ve itirazımızın reddine ilişkin idari işlemin iptali  
ile itirazen şikâyet başvurularının incelenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği  
yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden  
önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği  
bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı  
açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda,  
açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri  
reddedilir…” hükmü,  
Anılan Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci  
maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen  
en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün  
isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya  
uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir…” hükmü yer almaktadır.  
Aynı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale  
sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara  
uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile  
istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.  
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari  
başvuru yollarıdır.  
Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış  
imzalı dilekçelerle yapılır.  
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:  
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve  
adresi.  
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.  
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.  
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.  
e) İtirazen şikayet başvurularında idareye yapılan şikayetin ve varsa şikayete ilişkin  
idare kararının bildirim tarihi.” hükmü,  
Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde  
“…Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet  
üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele  
ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler…” hükmü,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları  
başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise  
Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.  
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;  
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı ve adresi  
ile (…) faks numarası.  
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.  
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.  
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.  
d) İtirazen şikayet başvurularında ayrıca idareye yapılan şikayetin tarihi ve varsa  
şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi.  
(10) İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet  
başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.” hükmü,  
Anılan Yönetmelik’in “Şikayet başvurusu üzerine inceleme” başlıklı 10’uncu  
maddesinde “(1) İhalelere ilişkin olarak öncelikle ihaleyi yapan idareye şikayet başvurusunda  
bulunulur. Bu şikayet başvuruları, süresinde ve usulüne uygun sözleşme imzalanmadan önce  
yapılmış olması halinde idare tarafından incelenerek sonuçlandırılır.  
(3) İdare tarafından yapılan inceleme sonucunda on gün içerisinde 11 inci maddedeki  
kararlardan biri alınarak başvuru sonuçlandırılır…(4) İnceleme, ihale yetkilisince bizzat  
yapılabileceği gibi ihale yetkilisinin görevlendireceği bir veya birden fazla raportör  
tarafından da yapılabilir. Bu inceleme sonucunda, ihale yetkilisi tarafından gerekçeli bir  
karar alınır.” hükmü,  
Aynı Yönetmelik’in “Alınacak kararlar” başlıklı 11’inci maddesinde “(1) Şikayet  
üzerine idare tarafından yapılan inceleme sonucunda gerekçeli olarak;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle  
giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halind ihalenin iptaline,  
e
b) Düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye  
uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,  
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak  
sözleşmenin imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici  
işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka aykırılığın tespit edilememesi hallerinde başvurunun  
reddine, karar verilir.” hükmü,  
Aynı Yönetmelik’in “Kararlarda bulunacak hususlar” başlıklı 12’nci maddesinde “(1)  
Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınacak kararlarda aşağıdaki hususlar gösterilir:  
ç) Başvuru üzerine alınan diğer kararlar ve yapılan işlemlerin özeti,  
d) İleri sürülen iddiaların, olayların ve hukuki dayanaklarının özeti,  
e) İddiaların ve olayların değerlendirilmesi,  
f) Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçeleri ve karar sonucu,  
g) Şikayetin kısmen veya tamamen haklı bulunması halinde, yapılması gereken  
düzeltici işlemler… hükmü,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında  
aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinde “…(8) Yönetmeliğin 8 inci maddesinin  
ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru  
dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların  
dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi  
gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu  
belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi  
halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin  
sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.”  
açıklamaları,  
Anılan Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinde  
“…İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması  
halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen  
hususlar dikkate alınmaz…” açıklamaları,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı  
maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan  
geçerli teklifler tespit edildikten sonra;  
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun  
36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun  
sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.45.1.2. Sınır değerin  
altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş  
kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın  
niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) gününden az olmamak üzere makul bir süre  
verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır.  
Sorgulamaya konu edilmeyen kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında; a) Teklif birim fiyatlı işlerde;  
her bir kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
“malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma,  
yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile  
miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
...  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği  
gibi, kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da  
düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş  
kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal kalemi) için bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” kalemi için Bayındırlık ve İskan  
Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200  
dozlu demirsiz beton” kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı  
birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz  
beton” kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının  
kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel  
gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10  
x
1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz  
konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi  
durumunda; bu üç kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.  
Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif  
birim fiyat listesi (Örnek)  
Kamu kurum ve kuruluş birim  
fiyatları  
Teklif  
Sıra Poz  
No No  
İş kaleminin adı  
Birim fiyatı alınan Kar ve Kar  
Teklif  
Teklif  
kurum/kuruluş  
genel  
ve  
edilen  
edilen  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
gider  
dahil  
birim  
fiyat  
genel kar ve birim  
gider genel  
hariç gider  
birim  
fiyat  
fiyat  
(TL)  
(TL)  
(TL)  
(TL)  
1
16.001 150  
dozlu Bayındırlık ve İskan  
97,86  
97,86  
demirsiz beton  
Bakanlığı  
2
16.002 200  
16.003 250  
dozlu Bayındırlık ve İskan  
104,00  
105,00  
103,96  
demirsiz beton  
Bakanlığı  
3
dozlu Bayındırlık ve İskan  
110,13 88,10 15,86  
demirsiz beton  
Bakanlığı  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. (Değişik: 20/8/2011-28031 R.G./ 16 md.) İş kalemleri/gruplarına ait analizler  
ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan  
saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 26.md.)İhale komisyonu, sınır değerin  
altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan  
yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 27.md.) Yapım yönteminin ekonomik  
olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve  
teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında  
günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)  
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği,  
aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik  
sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı  
(EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutatespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, SM,  
YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle  
stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit  
tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı  
ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar,  
stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda  
olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen  
miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama  
yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.  
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın  
alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin  
tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul  
Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak  
imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.  
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara  
ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış  
faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan  
-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda  
belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre  
düzenlenecektir.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul  
edilmeyecektir.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklamaları yer  
almaktadır.  
İdarece ihale işlem dosyası içerisinde idarece gönderilen bilgi ve belgeler  
incelendiğinde;  
Başvuruya konu ihalede 91 adet doküman satın alındığı, ihaleye 64 isteklinin katıldığı,  
idarece hesaplanan sınır değerin altında kaldığı tespit edilen bazı isteklilerden aşırı düşük  
teklif açıklaması istendiği, 16.06.2017 tarihli ihale komisyonu kararına göre, açıklama  
istenilen isteklilerden bir kısmının aşırı düşük teklif açıklamasına cevap olarak açıklama  
sunmaması,  
1
isteklinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmemesi  
nedenleriyle tekliflerinin reddedildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerden  
Sağlamlar İnş. Hafr. Nak. San. ve Tic. A.Ş. – Ö.D.F Yılmazlar İnş. Tur. Mad. Nak. ve Tic.  
Ltd. Şti. İş Ortaklığının sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının ise idarece uygun görülerek  
ihalede ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi istekli olarak, başvuru sahibi  
isteklinin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği  
görülmüştür.  
Söz konusu ihale komisyonu kararında ihale üzerinde bırakılan İş Ortaklığının aşırı  
düşük teklif açıklamasının uygun görüldüğünün ifade edildiği,  
Başvuru sahibinin idareye yapmış olduğu şikayet başvurusu üzerine idarece alınan  
kararda ise “İtiraz üzerine en avantajlı teklif sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük  
teklif sorgulama dosyası yeniden incelenmiştir. Yapılan incelemede;  
Sunulan açıklamada idarece verilen ayrıntılı analiz formatına, nakliye formüllerine ve  
nakliye mesafelerine uyulduğu, açıklama istenen analiz girdilerinin bir kısmının yayınlamış  
güncel rayiçler kullanılarak, diğer kısmının ise piyasadan fiyat teklifi alınarak açıklandığı,  
alınan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliğinde belirtilen özellikleri taşıdığı, ayrıca bu  
fiyat teklifleri için istenen ek belgelerin de gönderildiği ve bu konuda herhangi bir eksikliğin  
yada değerlendirilmeyen bir hususun bulunmadığı görülmüştür.  
İtirazda da belirtildiği gibi 03.030 rayiç bedeli 2016-2017 yıllarında Çevre Şehircilik  
Bakanlığı tarafından yayınlanan rayiçler arasında bulunmamaktadır. Söz konusu rayiç,  
Karayolları Genel Müdürlüğünce yayınlanan birim fiyatlar içinde kullanıldığından dolayı  
Genel Müdürlüğümüz tarafından yayınlanan rayiçler arasına alınmış olup, düşük teklif  
açıklamasında da 2017 yılı rayiç bedelinin kullanıldığı tespit edilmiştir.  
Açıklamalar ve ekleri bir bütün olarak incelendiğinde Kamu İhale Genel Tebliğinde  
belirtilen kriterler ışığında düşük teklif sorgulamasının geçersiz olmasını gerektirecek bir  
eksikliğin yada uyumsuzluğun bulunmadığı görülmüştür.  
İtirazda yer alan iddiaların varsayımlar üzerine kurulduğu, somut bilgi ve belgelere  
dayanmadığı, itiraza konu düşük teklif açıklamasının ise mevzuat hükümleri açısından  
geçeriz sayılmasını gerektiren bir husus bulunmadığı birlikte değerlendirilerek itiraz uygun  
bulunmamıştır.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
Başvuru sahibinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin komisyonca uygun görülen aşırı  
düşük teklif açıklamasında resen tespit edilecek çok başka aykırılıklarında var olduğunun  
görülebileceği yönündeki iddiaları ile ilgili olarak;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
Başvuru sahibinin anılan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye sunulan  
belgelerde birçok aykırılık tespitinin re’sen gözetilebileceği, tespit edilebileceği gerektiği  
belirtilmiş olup, Kurumun ihale komisyonlarının yerine geçip, re’sen inceleme sonucunu  
doğuracak şekilde işlemleri baştan sona yeniden inceleme yetkisinin bulunmadığı  
anlaşıldığından, ihale komisyonunun görev ve yetkisi dâhilinde incelediği hususların Kurum  
tarafından yeniden incelenmesi/değerlendirilmesi talebini içeren bu tür başvuruların, 4734  
sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince şekil yönünden  
reddedilmesi gerektiği değerlendirilmekte olup başvuru sahibinin iddialarının yerinde  
olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Ayrıca başvuru sahibinin başvurusu kapsamında şikâyete konu işlemin hangi  
unsurlarının hukuka aykırı olduğunu belirtmeksizin, birçok aykırılık tespitinin re’sen  
gözetilebileceği, tespit edilebileceği yönünde soyut ve mesnetsiz iddialara yer verildiği ve söz  
konusu iddiaların İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesinin  
(ç) bendi kapsamında şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
İhale üzerinde bırakılan istekliye yönelik idarece tesis edilen aşırı düşük teklif  
sorgulama işlemleri incelendiğinde;  
İdarece ihale üzerinde bırakılan istekliye 25.05.2017 tarihli ve 22392947  
755.02/E.160668 sayılı aşırı düşük teklif sorgulaması konulu yazının gönderildiği, söz konusu  
yazıda Aşırı düşük teklif sorgulaması” konulu yazının gönderildiği, söz konusu yazıda  
“2017/150502 ihale kayıt numaralı Kurşunlu Korgun Yolu Km:0+000-28+957,20 Arası  
-
-
Toprak işleri, Sanat Yapıları, Köprü, Üstyapı işleri (PMAT,PMT ve BSK) işine ait sunduğunuz  
teklifin aşırı düşük olduğu tespit edilmiştir.. Bu nedenle açıklama istenen kalemlerine ait  
maliyet bileşenleri ve açıklamalarınızın belgeleri ile birlikte yazımızın tarafınıza tebliğ  
tarihinden itibaren 5 (beş) günü içerisinde İhale Komisyonu Başkanlığına gönderilmesi  
gerekmektedir.  
Bu mektubun elden, faksla veya EKAP üzerinden tebliğ edilmesi halinde aynı gün, iadeli  
taahhütlü posta yoluyla tebliğ edilmesi halinde mektubun teslim edildiği gün tebliğ tarihi  
sayılacaktır.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 38’inci maddesi, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama  
Yönetmeliği 60’ıncı maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliğ 45’inci maddesi hükümlerine göre  
bilgi edinilmesi hususunu rica ederim…” ifadelerine yer verildiği,  
Söz konusu yazı ekinde ise;  
İdarece yaklaşık maliyet hesabında düzenlenen sıralı kalemleri listesinde yaklaşık  
maliyetin % 80’lik kısmını oluşturduğu tespiti yapılan 12 adet kalemine ait “Açıklama  
istenilen kalemleri listesi (İnşaat)” başlıklı belgenin,  
Ayrıca aynı yazı ekinde 28 adet analiz girdisine yönelik bilgilerin yer aldığı  
“Açıklama istenmeyen analiz girdileri” başlıklı belgenin,  
Bununla birlikte aynı 12 adet kaleminin girdilerini, girdi tanımlarını, birim ve  
miktarlarını gösteren “Ayrıntılı analiz formları” başlıklı tablolara yer verildiği görülmüştür.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
Söz konusu yazıya istinaden ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından 30.05.2017  
tarihli yazı ekinde sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde,  
Taraflarının avantajlı koşulları vb. konular açısından ifade ettiği hususlara yönelik  
açıklamaları gösteren yazının,  
İdarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde gönderilen 12 adet kalemine ilişkin  
birim fiyatları ve maliyetleri gösteren “Açıklama istenilen kalemleri Listesi (İnşaat)”  
başlıklı belgenin,  
“Ayrıntılı analiz formları” başlıklı” anılan kalemlerine ait ayrı ayrı analiz  
hesaplamalarını gösteren ayrıntılı analizlerin,  
“Açıklama istenmeyen analiz girdileri” başlıklı tablonun,  
“Açıklama istenen analiz girdileri” başlıklı tablonun,  
6
adet rayice ilişkin birim fiyatların gösterildiği “Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca  
yayımlanan rayiçlerin listesi” başlıklı tablonun,  
27.04.2017 tarihli Çankırı İlinde yer alan akaryakıt fiyatlarını ilişkin sorgulamaları  
gösteren “EBİS bildirim sistemi” başlıklı belgenin,  
Ayrıca  
4
adet rayice ilişkin fiyat tekliflerinin sunulduğu görülmüştür.  
Bununla birlikte idarece fiyat tekliflerinin dayanağı olarak ifade edilen tutanakların  
temin edilmesine yönelik yazışma bilgilerine ve buna istinaden temin edilen fiyat tekliflerine  
ilişkin maliyet ve satış tutarı tespit tutanakları, ilgili meslek mensubuna ait oda faaliyet  
belgeleri vb. belgelere ihale işlem dosyası içerisinde yer verildiği görülmüştür.  
a) Anılan istekli tarafından açıklama istenilen kalemleri içerisinde yer alan  
Amonyum nitrat, fuel oil karışımı, 2.sınıf çam kerestesi, ilgili nervürlü beton çelik çubukları  
ve  
C
30/37 hazır beton harcı (TS-EN 206-1) rayiçlerine ilişkin üçüncü kişilerden alınan fiyat  
tekliflerinin sunulduğu,  
Kamu ihale mevzuatı uyarınca fiyat tekliflerinde yer alan bilgilerin doğruluğunun  
ilgili meslek mensubunun onayı ile arandığı ve sunulan söz konusu fiyat tekliflerinde serbest  
muhasebeci mali müşavir kaşe ve imzası ile iletişim bilgilerinin ve yer alması gereken diğer  
zorunlu ibarelerin yer aldığı ve sunulan söz konusu belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin  
45.1.13’üncü maddesine uygun olduğu,  
Başvuru sahibinin şikâyet başvurusu üzerinde idarece alınan gerekçeli kararda,  
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu fiyat  
tekliflerinin kamu ihale mevzuatı uyarınca değerlendirilmesi neticesinde söz konusu  
belgelerin uygun kabul edildiğine ve idarenin kendi yetki ve sorumluluğu kapsamında temin  
ettiği söz konusu fiyat tekliflerine dayanak olarak gösterilen tutanakların incelenmesi  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
neticesinde de fiyat tekliflerinde yer alan bilgilerin uygunluğunun tespitine ilişkin bilgilere  
yer verildiği,  
Analizler kapsamında tevsik edici belgeler olarak sunulmasına imkan tanınan üçüncü  
kişilerden alınan fiyat tekliflerinin işin yapılacağı alanlardaki (Kurşunlu  
-Korgun Yolu  
Km:0+000 28+957,20 Arası) veya bölgelerdeki fiyatları göstermesi ve rayiçlere ilişkin alınan  
-
fiyat tekliflerinde yer alan fiyatların bu şekilde sorgulanması gerektiğine ilişkin bir  
zorunluluğun kamu ihale mevzuatında bulunmadığı,  
Bu kapsamda başvuru sahibinin aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında üçüncü  
kişilerden alınan fiyat tekliflerinde yer alan fiyatların uygunluğuna ilişkin yapılması istenen  
değerlendirmelerin kamu ihale mevzuatı kapsamında bir karşılığının bulunmadığı  
görülmüştür.  
Bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.14’üncü maddesinde yer alan  
açıklamalardan hareket edilerek fiyat tekliflerinin işin yapılacağı yerden alınması gerekeceği  
hususunun mevzuat kapsamında dikkate alınması gerektiği iddiası ile ilgili olarak ise;  
Aşırı düşük teklif açıklamalarına yönelik mevzuat hükümleri kapsamında, sunulan  
üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde yer alan fiyatlara ilişkin söz konusu Tebliğ  
maddesinin dikkate alınarak değerlendirme yapılması gerektiğine ilişkin bir mevzuat bir  
açıklamasının bulunmadığı kaldı ki söz konusu Tebliğ maddesinin, aşırı düşük teklif  
açıklamaları kapsamında akaryakıt girdilerine ilişkin sunulacak fiyat açıklamalarının, EPDK  
tarafından günlük olarak il bazında yayımlanan akaryakıt fiyatları doğrultusunda  
sorgulanmasına ilişkin hususlara yönelik olduğu ve işin yapılacağı yerdeki şartlara ilişkin bir  
hususun ifade edilmesine yönelik olmadığı da görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca söz konusu aşırı düşük teklif sorgulamasının  
idarece eksik ve hatalı sorgulandığından bahisle, söz konusu fiyat tekliflerinde yer alan  
fiyatların sorgulanması gerektiğine yönelik ifade edilen hususların kamu ihale mevzuatında  
bir karşılığı bulunmadığı görülmüştür.  
Bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.14’üncü maddesinde “Aşırı düşük  
teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan,  
açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı  
hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.”  
açıklamasına yer verildiği görülmüştür.  
Başvuru sahibinin iddiasında yer verilen ve idarece ilgili analizlerde düzenlenen  
04.042/06 poz numaralı ve “C 30/37 beton harcı hazır beton harçları (ts- en 206-1)” tanımlı  
rayicine yönelik iddiaları ile ilgili olarak ise;  
Anılan istekli tarafından söz konusu rayice ilişkin sunulan fiyat teklifi incelendiğinde;  
Anılan ürünün fiyat teklifi alınan firmanın faaliyet gösterdiği ilden hazır olarak  
getirilerek ihale konusu işe ait yerde kullanılmasına ilişkin şartlara ilişkin olmadığı  
görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
b) Anılan istekli tarafından sunulan açıklama istenilen kalemlerinde, birim  
imalatlarının nakliye hesaplamalarının, idarece ihale dokümanı kapsamında düzenlenen  
itinerer bilgileri ve söz konusu kalemleri içerisinde yer alan ilgili rayiçler üzerinden nakliye  
formülleri ile açıklandığının ifade edildiği, söz konusu açıklamalarda belirlenen mesafelerin  
idarece ihale dokümanı kapsamında düzenlenen mesafe hesaplamaları ile de uyumlu olduğu,  
bu açıklamalara ilişkin idarece başvuru sahibine verilen cevapta, nakliye formüllerine ve  
nakliye mesafelerine uyulduğu tespitinin yapıldığı, bunun dışında söz konusu kalemlerine  
ilişkin nakliye hesaplarında fiyat teklifi alınarak bir açıklamanın ise sunulmadığı ve başvuru  
sahibinin fiyat teklifi alınan firmalara göre belirlenmesi gereken mesafe şartları uyarınca yer  
verdiği iddialarının yerinde olmadığı,  
c) İdarece başvuru sahibine verilen cevapta anılan istekli tarafından kamu kurum ve  
kuruluşlarınca yayımlanan güncel rayiçler ile açıklama yapılmasının uygun görüldüğünün  
ifade edildiği bununla birlikte 03.030 (Y) rayici yerine 03.030 rayicinin kullanılması  
hususuna ilişkin olarak ise İtirazda da belirtildiği gibi 03.030 rayiç bedeli 2016-2017  
yıllarında Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan rayiçler arasında  
bulunmamaktadır. Söz konusu rayiç, Karayolları Genel Müdürlüğünce yayınlanan birim  
fiyatlar içinde kullanıldığından dolayı Genel Müdürlüğümüz tarafından yayınlanan rayiçler  
arasına alınmış olup, düşük teklif açıklamasında da 2017 yılı rayiç bedelinin kullanıldığı  
tespit edilmiştir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
İdarece aşırı düşük teklif sorgulamaları kapsamında teklif aşırı düşük olarak tespit  
edilen isteklilere gönderilen ve isteklilerden açıklama istenilen kalemlerinin,  
İlgili kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiçler ile düzenlenen kamu kurum ve  
kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan kalemleri niteliğinde olduğu  
ve başvuruya konu ihalede söz konusu kalemlerine ilişkin düzenlenen analiz formatları  
uyarınca açıklama sunulmasının istendiği,  
Bununla birlikte Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.5’inci maddesinde yer alan  
açıklamaların ise, kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyata ilişkin açıklama  
sunulması durumunda, isteklilerce düzenlenecek liste ve analizlerin kullanılmasına ve Kamu  
İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde tevsik edici belgelerin ne şekilde kullanılıp  
kullanılamayacağına ilişkin hususların açıklanmasına yönelik olduğu,  
Anılan Tebliğ’in 45.1.16’ncı maddesinin ise anılan kamu kurumuna ait rayiçlerin ilgili  
şartlar dahilinde liste halinde sunulması durumunda anılan Tebliğ’in 45.1.13’üncü  
maddesinde açıklanan tevsik edici belgelerin sunulmasına ilişkin hususların açıklanmasına  
ilişkin olduğu ve anılan kamu kurumu dışındaki bir kamu kurum veya kuruluşu tarafından bir  
rayicin yayımlanamayacağına veya kullanılamayacağına ilişkin olmadığı,  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlardan yalnızca Çevre ve  
Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan birim fiyatların dikkate alınması gerektiği  
yönünde bir sınırlamanın ayrıca söz konusu rayiçlerin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait  
birim fiyatlarla kıyaslanması ile analiz formatlarında yer alan rayiçlere ilişkin fiyatların  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
uygunluğunun tespitinin yapılması gerektiğine ait bir açıklamanın kamu ihale mevzuatı  
kapsamında bulunmadığı  
Bununla birlikte idarece açıklama istenilen kalemlerine ilişkin düzenlenen birim  
fiyat tariflerinde, Karayolları Teknik Şartnamesi’nin ilgili kısmındaki esaslar ve şartlarını da  
sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesinin öngörüldüğü ve söz konusu analizlere ilişkin söz  
konusu kuruma ait rayiçlerin esas alınmasında doküman düzenlemelerine de bir aykırılık  
bulunmadığı görüldüğünden, başvuru sahibinin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan  
fiyatlar arasında söz konusu kurumların fiyatların da ayrımı yapılarak açıklama sunulan  
rayiçlerin fiyatlarının uygunluğunun değerlendirilmesi gerektiği yönündeki taleplerinin kamu  
ihale mevzuatında karşılığının bulunmadığı,  
Ayrıca başvuru sahibi tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatlarında yer  
alan “03.030 (Y)” poz numaralı ve “(Konkasör (120-150 m3/sa-215 HP)” tanımlı rayicine  
ilişkin fiyatın açıklama kapsamında esas alınması gerektiği iddia edilmekle birlikte açıklama  
istenilen kalemleri içerisinde yer alan açıklama istenilen analiz girdileri arasında söz  
konusu poz numaralı rayicin bulunmadığı,  
Açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan 03.030 poz numaralı “Konkasör  
(Primer 15x24 inç  
+
sekonder 24x16 inç eleme ve yükleme tertibatlı, 25 m3 saat  
1
inç ve 40  
m3/saat inç randımanlı” tanımlı rayicine ilişkin anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük  
2
teklif açıklaması kapsamında tespit edilen bedelin ise, idare tarafından yaklaşık maliyet  
hesabında ilgili kamu kurumuna ait olarak yayımlanan güncel bedeli olarak tespit edilen  
anılan birim fiyata ilişkin bedel ile de aynı olduğu,  
Başvuru sahibine idarece verilen cevapta kamu kurum ve kuruluşlarına ait fiyatların  
uygunluğuna yönelik değerlendirmelerde üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak açıklama  
sunulan rayiçler dışında yer alan diğer rayiçlerin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan  
güncel rayiçlere uygun olarak açıklandığı tespitinin yapıldığı bununla birlikte söz konusu  
açıklama istenilen rayice ilişkin esas alınan değerlendirmelerin ise ayrıca ifade edildiği  
görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca başvuru sahibinin analiz formatlarında  
belirlenen bir rayiç yerine farklı bir rayiç fiyatı ile aşırı düşük teklif açıklamasının  
sorgulanmasına ayrıca diğer rayiçlerin fiyat tespitinin de bu doğrultuda değerlendirmesine  
yönelik ifade edilen taleplerinin kamu ihale mevzuatında bir karşılığının bulunmadığı  
bununla birlikte idare analiz formatlarında düzenlenen rayiçlere ilişkin kamu ihale  
mevzuatında belirlenen kriterler çerçevesinde aşırı düşük teklif sorgulama işlemlerinin  
yürütülmek istenmesinde kamu ihale mevzuatına bir aykırılık bulunmadığı sonucuna  
varılmıştır.  
d) ve e) Söz konusu aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, açıklama istenilen iş  
kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine  
göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerinin de gösterildiği ve bu girdilere ilişkin  
bedel öngörüldüğü ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.1’nci maddesinde yer alan “İhale  
komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı kalemleri/grupları  
listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren kalemleri/grupları belirlenir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına  
kadar olan kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına  
neden olan kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan kalemleri/grupları olarak  
belirlenecektir. Bunların dışında kalan kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır…” açıklamaları uyarınca, idarece yaklaşık maliyetin % 80’lik grubuna giren  
kalemlerine yönelik aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği, bu oranın dışında  
yer alan işlere ilişkin ayrıca sorgulama yapılmasına gerek bulunmadığı ve idarece aşırı düşük  
teklif açıklamasının uygunluğuna ilişkin değerlendirmelerin yaklaşık maliyetin % 80’lik  
kısmını oluşturan kalemleri üzerinden yapılmasında kamu ihale mevzuatına aykırılık  
bulunmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin bu kısımlar dışında kalan işlerinde aşırı düşük  
teklif açıklaması kapsamında sorgulanması gerektiği yönündeki iddialarının kamu ihale  
mevzuatında bir karşılığının bulunmadığı,  
Bununla birlikte Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilen yapım işlerine ait  
aşırı düşük teklif sorgulamalarında söz konusu bedellerin değerlendirilmesine ilişkin  
kriterlerin Kamu İhale Genel Tebliği’nde belirlendiği ve aşırı düşük teklif sorgulamalarında  
anılan fiyatların ciddiyeti gibi soyut kavramlarla veya fiyatların kabul edilebilirliğinin ölçütü  
açısından asgari işçilik maliyeti gibi değerlerin söz konusu aşırı düşük teklif açıklamaları  
kapsamında esas alınması gerektiğine ilişkin bir sorgulama kriterinin, ayrıca analiz  
girdilerinde yer alan rayiçlerin fiyatlarının en azından asgari işçilik maliyetleri gibi giderleri  
karşılaması durumunda fiyatların gerçekçiliğinin ortaya koyulabileceği yönünde yapılması  
istenen değerlendirmelerin kamu ihale mevzuatında bir karşılığının bulunmadığı anlaşılmıştır.  
f) Sunulan analiz formatlarında karsız olarak hesaplanan tutarlara yüklenici karı ve  
genel giderlerin eklenerek gösterildiği bununla birlikte başvuru sahibinin iddiaları  
kapsamında ifade edilen ilgili giderlerin analizlere ilişkin açıklama kapsamında belirlenecek  
kar ve genel giderler oranı içerisinde ayrıca gösterilmesi ile aşırı düşük teklif  
açıklamalarındaki analizlerin kar ve genel giderler oranının uygunluğunun değerlendirilmesi  
gerektiğine ilişkin bir hükmün kamu ihale mevzuatı kapsamında yer almadığı anlaşılmıştır.  
g) Anılan istekli tarafından açıklama sunulan kalemlerine ilişkin analizlerde  
belirlediği akaryakıt fiyatlarının uygunluğunun, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.5’inci  
maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, EPDK tarafından il bazında 27.04.2017 tarihli  
(İhaleye ait ilan tarihi ve ihale tarihi arasında) yayımlanan belge ile tevsik edildiği  
anlaşılmıştır.  
h) Anılan istekli tarafından açıklama istenilen kalemlerine ilişkin analizlere ait fiyat  
tutarlarının bu kalemlerine ilişkin teklif tutarları aynı olduğu ve Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.8’inci maddesinde yer alan “Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı  
açıklamada …analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler  
reddedilecektir.” açıklamalarına aykırı bir durumun bulunmadığı anlaşılmıştır.  
i) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde “İş kalemleri/gruplarına ait  
analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde  
yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklamalarına yer verildiği,  
Söz konusu Tebliğ maddesinde yer alan işçilik bedellerine ilişkin açıklana kriterlerin  
dışında, aşırı düşük teklif sorgulamaları kapsamında farklı kriterlerin de göz önünde  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
bulundurularak işçilik bedeli hesabında dikkate alınması gerektiğine yönelik taleplerin kamu  
ihale mevzuatında aşırı düşük teklif sorgulama kriterleri açısından bir karşılığının  
bulunmadığı görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen ilgili mevzuat hükümleri ve doküman düzenlemeleri  
incelendiğinde;  
Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinden “İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit  
ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri  
reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit  
ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, ihale komisyonu; İmalat sürecinin,  
verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, Seçilen teknik çözümler ve teklif  
sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar, teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda  
yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu  
değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada  
bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği,  
Yapım İşi İhalelerinde aşırı düşük tekliflerine ilişkin sorgulama işlemlerinin  
yürütülmesinde esas alınması gereken değerlendirme kriterlerinin ise Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45’inci maddesinde açıklandığı görülmüştür.  
Bu kapsamda sunulacak açıklamalara yönelik yapılacak değerlendirmelerde ise;  
Anılan Tebliğ maddesinin 45.1.14’üncü maddesinde “Aşırı düşük teklif sorgulaması  
sonucunda; (45.1.3 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları  
-
idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren  
isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedileceği,  
Aynı Tebliğ’in 45.1.16’ncı maddesinde ise, aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen  
sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli  
görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek  
hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının  
bildirilmesi zorunlu olduğu açıklamalarına yer verildiği görülmüştür.  
Ayrıca ihale komisyonunun yapacağı değerlendirme sonucunda gerekçeli bir karar  
alarak ihale yetkilisinin onayına sunacağı, ihale sonucunun ihale kararının ihale yetkilisi  
tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde ihale üzerinde bırakılan dâhil olmak  
üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere ihale komisyonu kararı ile birlikte bildirileceği,  
ihale sonucunun bildiriminde tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama  
gerekçelerine de yer verileceği, aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama  
yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilere açıklamalarının yeterli görülmeme  
nedenlerinin kesinleşen ihale kararı ile birlikte bildirilmesinin zorunlu olduğu, şikayet üzerine  
idare tarafından yapılan inceleme sonucunda gerekçeli olarak bir karar alınabileceği, şikayete  
konu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka  
aykırılığın tespit edilememesi hallerinde başvurunun reddine karar verileceği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunması halinde kesinleşen ihale  
kararında açıklamaların uygun bulunma gerekçelerine yer verilmesi gibi bir zorunluluğun  
bulunmadığı bununla birlikte ihale yetkilisi tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı  
düşük teklif açıklamalarına ilişkin inceleme bilgilerine yer verilerek şikâyet başvurusunun  
reddine karar verildiği görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca,  
Başvuru sahibinin iddialarının, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatının  
mevzuat kapsamında açıklanmasının mümkün olamayacağından bahisle teklifinin  
değerlendirme dışı bırakılmasını teminen,  
İdarece başvuru sahibinin şikâyet başvurusu üzerine alınan kararda ifade edilen  
hususlarla ilgili somut olarak değerlendirilebilecek bazı aykırılık iddiaları ile somut bir  
aykırılık tespiti dışındaki idarece değerlendirmesi yapılmadığı ifade edilen hususlar  
çerçevesinde, aşırı düşük teklif sorgulamalarına ilişkin inceleme kriterlerinin iddialar  
kapsamında yeniden belirlenerek, sunulan söz konusu aşırı düşük teklif açıklamasının bu  
doğrultuda yeniden sorgulanmasına ve açıklamanın uygun görülmemesine yönelik tavsiye  
niteliğinde talepleri içerdiği,  
Başvuru sahibinin idarenin şikâyet başvurusu üzerine aldığı gerekçeli karara istinaden  
yer verdiği ve somut bir aykırılık iddiası niteliğinde olduğu değerlendirilen hususlara yönelik  
iddialarının yerinde olmadığı,  
Bunun dışında idarece alınan kararda özetle değerlendirme kriterleri olarak esas  
alındığı ifade edilen hususların dışında, başvuruya konu ihale kapsamında anılan aşırı düşük  
teklif sorgulaması kapsamında dikkate alınması talep edilen değerlendirme kriterlerinin ise,  
Yukarıda ifade edilen ilgili mevzuat hükümleri çerçevesindeki aşırı düşük teklif  
açıklamalarının sorgulanmasına ilişkin değerlendirme kriterleri kapsamında bir karşılığının  
bulunmadığı ve başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
Hamdi GÜLEÇ  
Başkan  
Şinasi CANDAN  
Osman DURU  
Erol ÖZ  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/037  
: 50  
: 26.07.2017  
:
2017/UY.I-2015  
II. Başkan  
Kurul Üyesi  
Kurul Üyesi  
Köksal SARINCA  
Kurul Üyesi  
Dr. Ahmet İhsan ŞATIR  
Kurul Üyesi  
Hasan KOCAGÖZ  
Kurul Üyesi  
Mehmet ATASEVER  
Kurul Üyesi  
Oğuzhan YILDIZ  
Kurul Üyesi