Ana Sayfa / Kararlar / Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı / 2016/561482-Konya Apa Hotamış 1, 2, 3 Sulamaları
Bilgi
İKN
2016/561482
Başvuru Sahibi
Haselsan İnş. ve Tic. A. Ş.
İdare
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Konya Apa Hotamış 1, 2, 3 Sulamaları
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:  
Başkan: Hamdi GÜLEÇ  
Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR,  
Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Haselsan İnş. ve Tic. A. Ş.,  
Cinnah Cad. Melis Apt. No: 57  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
-1/8 Çankaya/ANKARA  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı,  
Devlet Mahallesi İnönü Bulvarı No: 16 06100 Yücetepe/Çankaya/ANKARA  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2016/561482 İhale Kayıt Numaralı “Konya Apa Hotamış 1, 2, 3 Sulamaları” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından  
27.01.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Konya Apa Hotamış 1, 2, 3  
Sulamaları” ihalesine ilişkin olarak Haselsan İnş. ve Tic. A. Ş.nin 23.03.2017 tarihinde  
yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.03.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru  
sahibince 04.04.2017 tarih ve 20189 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 04.04.2017 tarihli  
dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2017/859 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Tim Tesisat İnş. Mak.  
Nak. San. Tic. A. Ş.  
-
Numanoğlu Altyapı İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı  
düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, şöyle ki;  
-
APA-İBO-001 poz numaralı kalemi için yapılan açıklamanın ihale dokümanında  
belirtilen bütün maliyet unsurlarını karşılayacak şekilde yapılmadığı, ayrıca bu kalemi  
kapsamında işletme ve bakım sürecinde kullanılacak işçilik, araçların yakıt, bakım  
amortisman giderlerine ilişkin yapılan açıklamanın yerinde olmadığı,  
-onarım ve  
-
İçerisinde işçilik ücreti olan analiz girdileri için fiyat teklifi alınarak açıklama  
yapılamayacağı veya asgari işçilik maliyetinin altında teklif öngörülmeyeceği, ayrıca düz işçi  
için 7,40 TL/sa birim fiyat öngörüldüğü, Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre ihale tarihinde  
yürürlükte olan asgari ücretten daha düşük işçilik maliyeti öngörülemeyeceğinden  
açıklamaların reddi gerektiği,  
-Nakliye giderine ilişkin yapılan açıklamaların mevzuata aykırı olduğu, söz konusu  
gider için fiyat teklifi alındığı, idarece istenilen analiz formatına ve fiyat tariflerine aykırı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
olduğu, ihale dokümanına göre tespit edilen taşıma mesafelerine uyulmadığı, fiyat teklifi ile  
açıklanan nakliye maliyetleri dışında kalan ve taşıma formülleri ile hesaplanan maliyetlerde  
işlem hatası yapıldığı,  
-
İdarece hazırlanan ve birden fazla kaleminden oluşan paçal nitelikli analizlerde,  
analiz girdisi pozisyonunda olan “Makina ile kayadan başka her cins zeminin röprizi”, “Her  
cins küskülük zeminde boru hendeği kazısı” veya “Makina ile Granülometrik Kum Çakıl  
-
serilmesi” gibi girdiler için analiz yapılması gerekirken, kalemlerinin bütünü için fiyat  
teklifi ile yapılan açıklamaların mevzuata aykırı olduğu,  
-
Analiz girdilerinin maliyetini tevsik etmek üzere sunulan fiyat tekliflerinin üzerinde  
yer alan beyanların mevzuata aykırı olduğu, ayrıca maliyet tespit tutanaklarında ilgili beyan  
dönemine dikkat edilmediği, SMMM/YMM’lerden maliyet/satış tespit tutanakları istenilerek  
bu hususun tetkik edilmesi ve mevzuata aykırılık içeren açıklamaların reddedilmesi gerektiği,  
-
Analiz yapılarak açıklanan girdilerden olan makine bedellerinin belgelendirilmesinin  
mevzuata aykırı olduğu,  
-
Analizlerde kullanılan makinelerin teknik özellikleri, birim fiyat tariflerindeki  
özelikleri karşılamadığı,  
-
Analiz ve alt analiz girdilerinde, başta işçilik saati olmak üzere, malzeme ve makine  
girdilerinin miktarlarının düşürüldüğü,  
-Özel pozlu filtre (tambur tip) için alınan fiyat teklifinde filtre ile montaj bedelinin  
ayrı ayrı gösterilmesi gerekirken, montajı olmayan bir ekipman gibi fiyat teklifi sunulmasının  
mevzuata aykırı olduğu, ayrıca fiyat teklifinde filtrenin birim fiyat analizindeki özellikleri  
karşılayıp karşılamadığına dair teknik bilgiye yer verilmediği iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesine  
göre ihale komisyonu tarafından verilen teklifler değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere  
veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder;  
bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. Bu kapsamda  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan  
yazılı açıklamalar ihale komisyonu tarafından dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirilmesi yapılacak olup bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli  
görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilecektir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapım işlerinde aşırı düşük teklif açıklama sistemine  
ilişkin olarak, anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık  
maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38 ve “Sınır değer tespiti ve  
aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde sınır değerin tespiti ve sınır değerin  
altındaki tekliflerin sorgulanmasına yönelik ayrıntılı açıklamalar bulunmaktadır.  
İhale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif  
sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak  
işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında  
her bir kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti  
oluşturan kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların  
kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı kalemleri/grupları listesi” ile iş  
kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten  
büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık  
maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş  
kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete  
oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu  
oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…”  
açıklaması,  
Aynı Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde  
“45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü  
oluşturan kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen  
açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) gününden az olmamak üzere makul  
bir süre verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla kalemi/grubunun analizinde  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan kalemleri  
ve/veya gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen kalemleri ve/veya gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan kalemlerinin ve/veya gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; kalemleri ve/veya gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal kalemi) için bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir…”  
açıklamaları yer almaktadır.  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin  
a) Adı: Konya Apa Hotamış 1,2,3 Kısım Sulamaları  
b) Yatırım proje no'su/kodu: (KOP) 2010A010090  
c) Miktarı (fiziki) ve türü:  
Brüt 33 193 ha tarım arazisinin sulanması için gerekli olan ve projesinde belirtilen  
boruların döşenmesi, üzerindeki sanat yapıları ile işletme ve bakım yollarının yapılması ve 36  
ay işletim ve bakımının yapılması işidir.  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer: Konya ili (DSİ 6. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ/KONYA görev sınırları  
içinde yer almaktadır.)” düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Sınır Değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme  
göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir.  
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada  
bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli  
teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar  
üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almıştır.  
Aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme  
neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı düşük teklif  
olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden, yaklaşık maliyetin %80’lik bölümünü  
oluşturan kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi gerektiği,  
bununla birlikte, idarece açıklama istenilmesi gereken kalemleri/gruplarına göre oluşturulan  
“sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının  
%3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz konusu analiz  
girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği (işçilik girdileri  
hariç), bahsi geçen hususa ilişkin olarak da açıklama isteme yazılarında, açıklanması  
istenilmeyecek olan analiz girdilerine yer verileceği,  
Diğer yandan, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu  
olmayan kalemleri (özel kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla kalemini  
ihtiva eden kalemleri (paçal kalemi) için, bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve  
miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli  
olabileceklere verilmesi gerektiği, isteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş  
kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz  
girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin  
aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda  
yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun  
olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat  
tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan  
açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmıştır.  
Yapılan incelemede, ihalede 30 adet ihale dokümanı satın alındığı, birim fiyat teklif  
alınarak 27.01.2017 tarihinde yapılan ihaleye 18 isteklinin katıldığı, idarece sınır değerin  
100.317.564,86 TL olarak hesaplandığı, belirlenen sınır değerin altında geçerli teklif verdiği  
tespit edilen  
teklif açıklaması istenildiği, sadece ihale üzerinde bırakılan Tim Tesisat İnş. Mak. Nak. San.  
Tic. A. Ş. Numanoğlu Altyapı İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından 01.03.2017 tarihli aşırı  
düşük teklif açıklaması sunulduğu, diğer istekli Enkaya İnş. Nak. Tur. Pet. Ürn. San. ve Tic.  
Ltd. Şti. Kalem Nak. İnş. Turizm Petrol Ürü. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının süresi  
2
istekliden EKAP üzerinden gönderilen 20.02.2017 tarihli yazı ile aşırı düşük  
-
-
içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasını sunmamalarından dolayı teklifinin reddedildiği,  
ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece  
uygun bulunduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak da Ceylan İnş. ve  
Tic. A.Ş.nin belirlendiği anlaşılmıştır.  
İdare tarafından başvuru sahibinin iddialarına “Şikâyet dilekçesinde iddia edilen  
konular ile ilgili yapılan inceleme sonucunda; başvuru sahibi, ihale üzerinde bırakılan istekli  
tarafından sunulan aşırı düşük savunma dosyasının içeriğine vakıf olmadan, tamamen  
sübjektif bir düşünceyle dosyada bulunması muhtemel olabilecek hata ve yanlışları esas  
alarak iddialarda bulunduğu, örneğin (ihale tarihinde geçerli asgari ücretten daha düşük  
maliyet öngörüldüğü) hususu ile ilgili olarak yapılan incelemede, aşırı düşük dosyasında  
ilgili analizlerde işçilik için öngörülen tutarın başvuru sahibinin iddia ettiği gibi, 7,40 TL  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
olmadığı, aksine 7,93 TL olduğu, bunun da mevzuata uygun olduğunun tespit edildiği, aynı  
şekilde diğer iddia edilen konularda da yapılan incelemelerde mevzuata aykırılık  
bulunmadığı” şeklinde cevap verilmiştir.  
İdarece 28 kalemi için EKAP üzerinden gönderilen 20.02.2017 tarihli yazı ile aşırı  
düşük teklif açıklaması istenildiği, anılan yazı ekinde açıklama istenilen kalemleri listesi,  
açıklama istenilecek kalemine ilişkin analiz formatları, açıklama istenilecek ve açıklama  
istenilmeyecek analiz girdilerinin belirtildiği görülmüştür.  
İdare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük  
teklif açıklama yazısı ekinde verilen açıklama istenen birden fazla kaleminin analiz girdisi  
olan “07.006  
yer verilen bazı kalemlerinde açıklama istenecek girdi bazı kalemlerinde açıklanmayacak  
girdi olarak belirlendiği tespit edilmiştir. Örneğin 15.D.64 girdisi APABo 023 poz numaralı iş  
018 poz numaralı iş  
-9, 15.D.64, 15.040 vb.” girdilerinin aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde  
-
kalemi için açıklama istenecek olarak belirtilmişken aynı girdi APABo  
kaleminde açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlenmiştir.  
-
İdare tarafından yapılan bu belirlemenin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci  
maddesinde yer alan “Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş  
kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı  
değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır.  
Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.”  
açıklamalarına aykırı olduğu, bu nedenle birden fazla pozda bulunan girdinin, herhangi bir  
pozda analiz toplamının yüzde üçünün üstünde yer alarak açıklama istenilecek girdi olması  
durumunda diğer pozda analiz toplamının yüzde üçüne eşit veya altında kaldığına  
bakılmaksızın açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlenmesi gerektiği anlaşılmıştır.  
Bununla birlikte, başvuruya konu “Konya Apa Hotamış 1, 2, 3 Sulamaları” işi  
kapsamında yapılacak işlere ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 215 iş  
kaleminden 28’inin açıklama istenen kalemi olarak belirlendiği, sorgulamaya konu her bir  
kalemin ise birden fazla farklı poz numaralı kaleminden oluşan grubu (paçal analiz)  
olduğu, bu gruplarını oluşturan kalemlerine ilişkin pozun numarası, girdi adı, ölçü birimi  
ve miktarı ile açıklama istenilen ve istenilmeyen kalemleri bilgisini içeren analiz  
formatlarına yer verilmek suretiyle açıklama talep edildiği, ancak bu şekilde birden fazla  
sayıda kaleminden oluşan her bir grubunu oluşturan her bir kalemine ilişkin girdilerin  
en temel bileşenlerine kadar indirgenmeyerek aşırı düşük teklif açıklama talep edilmesinin  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45’inci maddesinde yer alan açıklamalara  
aykırı olduğu görülmüştür.  
Öte yandan, açıklama istenen söz konusu kalemlerinin analiz girdilerinden idarece  
açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak belirlenen “15.040, 36.04669, 36.02317,  
36.02316, 36.04668, 36.04666, 36.04771 vb.” kalemlerinin analizli pozlar olduğu ve analiz  
formatlarına bakıldığında ise bu kalemlerinin içeriğinde işçilik girdilerinin bulunduğu  
anlaşılmıştır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesinde kalemi analizleri ve alt  
analizlerinde yer alan bütün işçilik girdilerinin girdi tutarının analiz toplamının % 3’üne eşit  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
veya altında olmasına bakılmaksızın açıklama istenilecek girdiler arasında gösterilmesi  
gerektiği açıklanmıştır.  
Bu itibarla, aşırı düşük teklif açıklaması ekinde isteklilere verilen açıklama istenilecek  
kalemlerinin analizlerinde yer alan ve yukarıda belirtilen girdilerin analizinde işçilik  
girdilerinin yer aldığı, söz konusu girdilerin açıklama istenilmeyecek girdiler olarak  
belirlendiği, ancak yukarıda yer verilen Tebliğ maddesi uyarınca içerisinde işçilik girdisi  
barındıran pozlarda yer alan işçilik girdilerinin açıklama istenecek girdiler olarak belirlenmesi  
gerektiği, yukarıda sayılan girdilerin idarece açıklama istenmeyecek girdiler olarak  
belirlenmesi ile işçilik girdilerinin açıklama istenilmeyecek girdi olarak belirlenmesi  
sonucunu doğurduğu anlaşılmıştır.  
Yukarıda aktarılan hususlar bir arada değerlendirildiğinde, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan kalemleri (özel kalemleri)  
ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla kalemini ihtiva eden kalemleri (paçal kalemi)  
için bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz  
formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi gerekmekte olup,  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlere ilişkin olarak açıklama kapsamında sunulacak analiz formatının idare  
tarafından verilen bu analiz formatı ile uyumlu olması zorunluluğu bulunmaktadır.  
Diğer yandan, uyuşmazlığa konu ihalede sorgulamaya tabi tutulan kalemleri  
arasında yer alan ve paçal kalemi niteliğindeki kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerin  
anılan Tebliğ’de belirtildiği üzere “ayrıntılı analiz” niteliği taşımadığı anlaşılmıştır.  
Dolayısıyla, bu haliyle aşırı düşük teklif sorgulama işleminin usulüne uygun olarak  
gerçekleştirilmediği, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif  
açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olmadığı  
anlaşılmıştır.  
Tespit edilen tüm bu aykırılıklar neticesinde,  
1) Açıklama istenilecek tüm paçal kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel  
girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar  
ayrıştırılması,  
2) Paçal kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve  
tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı kalemi analizi  
içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı  
dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı  
gösterilmesi,  
3) Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre  
açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi ve açıklama istenilecek paçal iş  
kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin  
hazırlanması,  
4) Anılan Tebliğ’in 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş  
kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/019  
: 58  
: 19.04.2017  
:
2017/UY.III-1127  
değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için  
açıklama istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle  
giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece yapılan aşırı düşük teklif  
sorgulama işleminin teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilere yukarıda bahsedilen  
hususlara uygun şekilde tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata  
uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici  
işlem belirlenmesine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
Hamdi GÜLEÇ  
Başkan  
Şinasi CANDAN  
II. Başkan  
Erol ÖZ  
Kurul Üyesi  
Köksal SARINCA  
Kurul Üyesi  
Dr. Ahmet İhsan ŞATIR  
Kurul Üyesi  
Hasan KOCAGÖZ  
Kurul Üyesi  
Mehmet ATASEVER  
Kurul Üyesi  
Oğuzhan YILDIZ  
Kurul Üyesi