Ana Sayfa / Kararlar / DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı / 2016/561482-Konya Apa Hotamış 1,2,3 Sulamaları
Bilgi
İKN
2016/561482
Başvuru Sahibi
Haselsan İnş. ve Tic. A.Ş.
İdare
DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Konya Apa Hotamış 1,2,3 Sulamaları
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:  
Başkan: Hamdi GÜLEÇ  
Üyeler: Osman DURU, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER,  
Oğuzhan YILDIZ  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Haselsan İnş. ve Tic. A.Ş.,  
Cinnah Cad. Melis Apt. No: 57  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
-1/8 Çankaya/ANKARA  
DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı,  
Devlet Mahallesi, İnönü Bulvarı No: 16 06100 Çankaya/ANKARA  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2016/561482 İhale Kayıt Numaralı “Konya Apa Hotamış 1,2,3 Sulamaları” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
DSİ Genel Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından 27.01.2017  
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Konya Apa Hotamış 1,2,3 Sulamaları”  
ihalesine ilişkin olarak Haselsan İnş. ve Tic. A.Ş.nin 16.06.2017 tarihinde yaptığı şikâyet  
başvurusu hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru  
sahibince 05.07.2017 tarih ve 37576 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.07.2017 tarihli  
dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2017/1688 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 14.03.2017 tarihli kesinleşen ihale komisyonu  
kararına göre İdare tarafından yapılan aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda ihalenin Tim  
Tesisat İnş. Mak. Nak. San. Tic. A.Ş Numanoğlu Altyapı İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde  
-
bırakıldığı, kendilerinin teklif oluştururken yaptıkları maliyet analizi dikkate alındığında ihale  
üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatının ihale konusu işin yapım ve işletilmesi için  
gereken asgari maliyetin çok altında olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yaptığı  
açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine göre mümkün olmadığı,  
1) ihale üzerinde bırakılan isteklinin yaptığı açıklamaların mevzuata uygun olmadığı  
şöyle ki;  
a) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu kalemlerinin alt analizlerinde  
yer alan analiz girdi (malzeme işçilik, makine ve diğerleri) miktarlarının idarece belirlenen  
miktarlardan düşük olduğu, sunulan alt analizlerde aritmetik hatalar bulunduğu ve bu  
hataların düzeltilmesi sonucunda analiz fiyatlarının teklif fiyatların üzerinde olduğu, ayrıca  
aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu makine saatlik ücretlerine ilişkin alt  
analizlerde amortisman yedek parça, tamir, bakım, sermaye faizi, sigorta nakil, montaj,  
demontaj maliyetlerinin yeni makine bedeli üzerinden hesaplanması gerektiği, kendi malı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
kullanılmış araçların amortisman defterindeki kaydi değerleriyle hesap yapılmasının  
mevzuata aykırı olduğu, kamu kurumlarının makine analizlerindeki katsayıların kullanılması  
için ya Çevre Şehircilik Bakanlığı rayiçlerindeki yeni makine güncel rayiç değerlerinin  
alınması gerektiği ya da Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.3’üncü maddesine göre açıklama  
yapması gerektiği,  
b) Açıklaması kapsamında sundukları fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin  
45.1.13.1’nci maddelerine aykırı olduğu, fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet  
gösteren firmalar tarafından alınmadığı, söz konusu fiyat tekliflerinin üzerinde teklifi veren  
kişiler ile meslek mensuplarının kaşesi ve iletişim bilgilerinin eksik olduğu, fiyat tekliflerine  
ilişkin tutanakların istenilmesi halinde fiyat teklifinde yer alan bilgiler ile fiyat teklifinin  
dayanağı olan tutanaklar arasında çelişkiler olduğu, söz konusu tespit tutanakların  
düzenlenmesinde anılan Tebliğ’in 45.1.13.11’inci maddesinde açıklanan dönemlere aykırı  
olduğu,  
c) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu kalemleri için teklif edilen  
fiyatları idarece verilen analiz ve alt analiz ile açıklaması gerektiği, kaleminin bütününe  
ilişkin fiyat teklifi almak suretiyle açıklama yapmasının mevzuata aykırı olduğu,  
d) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu analizlerdeki işçilik ücretlerinin  
yürürlükte olan (2017) asgari ücretin altında olduğu, akaryakıt girdisine ilişkin teklif tutarının  
EPDK tarafından il bazında yayımlanan akaryakıt fiyatının altında olduğu,  
e) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu analiz girdilerinde 2016 yılı  
rayiçlerinin kullandığı, anılan Tebliğe göre ilan tarihi itibarıyla birim fiyatların  
yayımlanmamış olması durumunda 2016 yılı birim fiyatlarının kullanılabileceği, ancak  
önceki yılın rayiçlerinin kullanılmasına izin veren bir düzenlemenin bulunmadığı, sadece  
Çevre Şehircilik Bakanlığının yayımladığı rayiçlere izin verildiği, anılan isteklinin diğer  
kamu kurum ve kuruluşlarının rayiçlerini kullanarak açıklama yapmasının mevzuata aykırı  
olduğu,  
f) APAbo  
özel parçalarının döşenmesi kalemlerinde ve APAbo  
boruların döşenmesi özel parçalarının temini ve döşenmesi kaleminde  
-001 den APAbo-017 kadar olan Atm basınç dayanımlı CTP boruların ve  
-
018 den APAbo 024 kadar HDPE 100  
-
-
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu 07.005 ve 07.006 poz numaralı  
“kum çakıl nakli” kalemlerinde nakliye mesafesini ihale dokümanında düzenlenen “doğal  
yapı gereçleri” raporunda belirtilen malzeme ocaklarının mesafesinden daha düşük mesafe  
alınarak açıklandığı, nakliye mesafesini tevsik edici belge sunmadığı, ayrıca anılan isteklinin  
07.005 pozuna ilişkin açıklamasında taşıma mesafesini nasıl belirlendiğini tevsik etmediği,  
olması gereken mesafeden çok daha düşük mesafe belirlenerek bu pozdan avantaj sağlamaya  
çalıştığı, “kum çakıl nakli” ve “artan kazı nakli” kalemleri için teklif ettikleri fiyatların DSİ  
Proje ve inşaat birim fiyat cetvelinde yer alan taşıma formülü kullanılarak hesaplama  
yapılması gerektiği,  
-
15.040 poz numaralı “makine ile kayadan başka her cins zeminin röprizi” iş  
kaleminin analizinde yer alan 02.017 poz numaralı “her cins ve tonajda motorlu araç taşıma  
katsayısı” giridi hesabında katsayısının kullanılması gerektiği, anılan istekli tarafından  
K
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
açıklamasında K katsayısının rayiç değerinin altında belirlendiği, ayıca 07.006/12 pozunun  
birim fiyatı hesaplanmasında taşıma formülünün kullanılmadan hesaplama yapıldığı,  
g) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında APAİb-002 ve APAİb-001 pozlarına ait iş  
kalemlerini kamu kurum ve kuruluşa ait birim fiyatlar ya da alt analiz kullanılmak suretiyle  
açıklanması gerektiği, söz konusu kalemlerinin tamamı için fiyat teklifi ile açıklamasının  
mevzuata aykırı olduğu,  
h) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında APAFL-004, APAFL-005, APAFL-007 ve  
APAFL  
-008 pozlarına ait  
-
Y.16.050/3,23.014,23.167/1  
-1  
analiz girdileri için alt analiz sunulmadığı,  
-
Özel pozlu filtre (tambur tip) için alınan fiyat teklifinin Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.13.1’nci maddesine aykırı olduğu, fiyat tekliflerinin teklife konu alanda  
faaliyet gösteren firmalar tarafından alınmadığı, söz konusu fiyat tekliflerinde montaj  
bedelinin ayrıştırılarak gösterilmesi gerektiği, fiyat teklifi verilen filtrenin Teknik Şartnamede  
istenen özellikleri kapsadığına ilişkin tevsik edici belgenin sunulmadığı,  
ı) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında APATk-001 poz numaralı “tahliye kanalı  
imalatı yapılması” kalemine ait 15.007 ve Y.16.050/03 girdisine ilişkin alt analiz  
sunulmadığı,  
i) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında APAPRz  
-001 pozuna ait,  
-
APAPRz  
-001 pozuna ait analiz sunulmadığı, Y.16.050/03 girdisine ilişkin alt analiz  
sunulmadığı,  
-
36.10437/B, 36.10437/G, 36.00531,36.13619/İB 36.13021 pozlarının malzeme ve  
işçilik kalemlerinden oluştuğu, dolayısıyla açıklama kapsamında analiz sunulması gerektiği,  
malzeme, işçilik ve montaj dahil edilerek tek bir fiyat teklifiyle açıklamasının mevzuata  
aykırı olduğu,  
-
APAprz02, APAprz03, APAprz04, APAprz05, APAprz06 APAprz07 ve APAprz08 iş  
kalemlerinin kapsamında bulunan boru bedelinin herbir su alma priz yapısının projesinde  
belirtilen çap boyutuna göre belirlenmediği, ayrıca söz konusu işi kalemlerini tevsiken  
sunulan fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’nci maddesine aykırı  
olduğu, fiyat teklifi alınan firmaların ihale konusu alanda faaliyet göstermediği,  
-
Priz yapılarında PVC conta naklinin önemli bir analiz girdisi olduğu, anılan  
isteklinin açıklaması kapsamında nakliye mesafesini tevsik etmediği, taşıma formülü  
kullanılmadan yapıldığı,  
j) APA-İBO-001 kalemi için yapılan açıklamanın ihale dokümanında belirtilen  
maliyet unsurlarının tamamını karşılamadığı, dokümanda yer alan düzenlemeler gereği  
çalışacak personelin hektar başına düşecek personel sayısına göre belirlenmesi ve belirlenen  
bu personele ödenecek ücretin işverene maliyeti üzerinden hesaplanarak açıklanması  
gerektiği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu deneyim belgesinin İdari Şartname’de  
belirlenen benzer grubuna ait olmadığı ve söz konusu belge tutarının anılan Şartname’nin  
7.5.1’inci maddesinde istenen tutarı sağlamadığı iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesine  
göre ihale komisyonu tarafından verilen teklifler değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere  
veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder;  
bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. Bu kapsamda  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan  
yazılı açıklamalar ihale komisyonu tarafından dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirilmesi yapılacak olup bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli  
görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilecektir.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapım işlerinde aşırı düşük teklif açıklama sistemine  
ilişkin olarak, anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık  
maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38 ve “Sınır değer tespiti ve  
aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde sınır değerin tespiti ve sınır değerin  
altındaki tekliflerin sorgulanmasına yönelik ayrıntılı açıklamalar bulunmaktadır.  
İhale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan anılan Tebliğ’in “Aşırı düşük teklif  
sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak  
işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında  
her bir kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti  
oluşturan kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların  
kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı kalemleri/grupları listesi” ile iş  
kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten  
büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık  
maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş  
kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete  
oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu  
oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır…”  
açıklaması,  
Aynı Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde  
“45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
oluşturan kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen  
açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) gününden az olmamak üzere makul  
bir süre verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3.İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan kalemleri  
ve/veya gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen kalemleri ve/veya gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan kalemlerinin ve/veya gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; kalemleri ve/veya gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal kalemi) için bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir…”  
açıklamaları yer almaktadır.  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin  
a) Adı: Konya Apa Hotamış 1,2,3 Kısım Sulamaları  
b) Yatırım proje no'su/kodu: (KOP) 2010A010090  
c) Miktarı (fiziki) ve türü:  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
Brüt 33 193 ha tarım arazisinin sulanması için gerekli olan ve projesinde belirtilen  
boruların döşenmesi, üzerindeki sanat yapıları ile işletme ve bakım yollarının yapılması ve 36  
ay işletim ve bakımının yapılması işidir.  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer: Konya ili (DSİ 6. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ/KONYA görev sınırları  
içinde yer almaktadır.)” düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme  
göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir.  
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada  
bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli  
teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında  
olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar  
üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almıştır.  
Yukarıda aktarılan mevzuat açıklamalarından; idare tarafından yaklaşık maliyetin  
hazırlanması aşamasında aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere “sıralı  
kalemleri/grupları listesi” ile kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz  
girdilerinin tutarları itibariyle küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz  
girdileri tablosu”nun hazırlanacağı, aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin yazı ekinde de,  
açıklama istenilen kalemlerine ilişkin liste ile “açıklama istenilmeyecek analiz girdileri  
tablosunun” da isteklilere verileceği, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim  
fiyatlar ile uyumlu olmayan kalemleri (özel kalemleri) için bu kalemlerinde bulunan  
analiz girdileri ve miktarlarının da ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerektiği anlaşılmaktadır.  
Yine aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonu tarafından yapılan  
değerlendirme neticesinde teklif fiyatı sınır değerin altında kalan isteklilerin tekliflerinin aşırı  
düşük teklif olarak değerlendirilmesi ve bu teklif sahiplerinden, yaklaşık maliyetin %80’lik  
bölümünü oluşturan kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntıların yazılı olarak istenilmesi  
gerektiği, bununla birlikte, idarece açıklama istenilmesi gereken kalemleri/gruplarına göre  
oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz  
toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, söz  
konusu analiz girdilerine ilişkin olarak isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmeyeceği  
(işçilik girdileri hariç), bahsi geçen hususa ilişkin olarak da açıklama isteme yazılarında,  
açıklanması istenilmeyecek olan analiz girdilerine yer verileceği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
Diğer yandan, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu  
olmayan kalemleri (özel kalemleri) ile idarelerce tasarlanmış ve birden fazla kalemini  
ihtiva eden kalemleri (paçal kalemi) için, bu kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve  
miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli  
olabileceklere verilmesi gerektiği, isteklilerce teklifleri kapsamında yer alan iş  
kalemleri/grupları için hazırlanacak analizlerde ise, açıklama istenilmeyecek olan analiz  
girdileri de dâhil analizlerini oluşturan tüm girdilerin gösterileceği, isteklilerin tekliflerinin  
aşırı düşük teklif olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda  
yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin idarece verilen analiz formatlarına uygun  
olması gerektiği, aksi takdirde ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat  
tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya Teknik Şartname’ye uygun olmayan  
açıklamaları sunan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği anlaşılmıştır.  
İdari Şartname’nin 33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden  
Kanun’un 38’inci maddesine göre açıklama isteneceği belirtilen ve 18 isteklinin katıldığı  
incelemeye konu ihalede 100.317.564,86 TL tutarında sınır değer belirlendiği, bu tutarın  
altında teklif veren 2 istekliden EKAP üzerinden gönderilen 20.02.2017 tarihli yazı ile aşırı  
düşük teklif açıklaması talep edildiği, sadece ihale üzerinde bırakılan Tim Tesisat İnş. Mak.  
Nak. San. Tic. A. Ş.  
tarihli aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, diğer istekli Enkaya İnş. Nak. Tur. Pet. Ürn.  
San. ve Tic. Ltd. Şti. Kalem Nak. İnş. Turizm Petrol Ürü. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş  
-
Numanoğlu Altyapı İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından 01.03.2017  
-
Ortaklığının süresi içerisinde aşırı düşük teklif açıklamasını sunmamalarından dolayı  
teklifinin reddedildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif  
açıklamalarının idarece uygun bulunduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi  
olarak da Ceylan İnş. ve Tic. A.Ş.nin belirlendiği anlaşılmıştır.  
Haselsan İnş. ve Tic. A.Ş. 23.03.2017 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda  
bulunduğu, idarenin 28.03.2017 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, idarenin kararının  
28.03.2017 tarihinde başvuru sahibine bildirildiği ve başvuru sahibinin 04.04.2017 tarihinde  
Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.3. maddesine uygun olmadığına ilişkin olarak itirazen şikâyet başvurusunda  
bulunduğu, bu başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 19.04.2017 tarihli ve  
2017/UY.III-1127 sayılı kararı ile idarece açıklama istenen kalemlerine ilişkin analiz  
girdileri ve miktarlarının gösterildiği ayrıntılı analiz formatlarının, açıklama istenilecek tüm  
paçal kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere (işçilik, makine amortismanı,  
mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar ayrıştırılarak teklifi aşırı düşük olarak  
belirlenen isteklilere verilmek suretiyle söz konusu isteklilerden tekrar aşırı düşük teklif  
açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak  
yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği şeklinde karar verildiği, alınan Kurul kararı  
doğrultusunda idarece sınır değerin altında kalan  
2
istekliye aşırı düşük teklif sorgulamasına  
ilişkin olarak aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı yazıldığı görülmüştür.  
Bu bağlamda teklifi aşırı düşük olarak belirlenen Tim Tesisat İnş. Mak. Nak. San. Tic.  
A.Ş., Numanoğlu Altyapı İnş. Ltd. Şti. İş Ortaklığı ve Enkaya İnş. Nak. Tur. Pet. Ürn. San. ve  
Tic. Ltd. Şti.  
-
Kalem Nak. İnş. Turizm Petrol Ürü. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına  
“…daha önceki  
gönderilen 23.05.2017 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında  
,
yazımızda sehven verilmeyen APAprz01 analizi ile açıklama istenen girdilere ait ilave ve  
yardımcı analizlerde yazımız ekinde gönderilmektedir… ihale dokümanında verilen analiz  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
formatına uygun olarak yeniden açıklanması ve belgelendirilmesi” şeklinde ifade edilerek  
idareye sunulması gerektiği belirtilmiştir.  
Bununla birlikte, başvuruya konu “Konya Apa Hotamış 1, 2, 3 Sulamaları” işi  
kapsamında yapılacak işlere ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde yer alan 215 iş  
kaleminden 28’inin açıklama istenen kalemi olarak belirlendiği, sorgulamaya konu her bir  
kalemin ise birden fazla kalemini ihtiva ettiği, idare tarafından yaklaşık maliyetin  
hesaplanması sırasında yaklaşık maliyetin %80’ini oluşturan kalemlerinin tutara göre sıralı  
kalemleri listesinin oluşturulması ve her bir kalemi için %80 lik kısma giren “sıralı analiz  
girdileri tablosu” hazırlanıp, sıralı analiz girdilerinin % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan  
analiz girdilerinin tespit edileceği, yaklaşık maliyeti oluşturan kalemi/grubu analizlerindeki  
analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında  
olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyeceği ayrıca tutarın, kar ve genel gider  
hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi  
tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç  
analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda  
% 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından  
daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyeceği şeklinde açıklama istenen ve açıklama  
istenmeyen analiz girdilerinin belirlenmesi gerektiği, ancak idarece aşırı düşük teklif  
açıklama isteme yazısının Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45’inci  
maddesinde yer alan açıklamalara aykırı olduğu ve 19.04.2017 tarihli ve 2017/UY.III  
-1127  
sayılı Kurul kararında belirtilen hususlar dikkate alınmadan hazırlandığı görülmüştür.  
Diğer yandan, uyuşmazlığa konu ihalede sorgulamaya tabi tutulan kalemleri  
arasında yer alan ve paçal kalemi niteliğindeki kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerin  
anılan Tebliğ’de belirtildiği üzere “ayrıntılı analiz” niteliği taşımadığı anlaşılmıştır.  
Dolayısıyla, bu haliyle aşırı düşük teklif sorgulama işleminin usulüne uygun olarak  
gerçekleştirilmediği, bu şekilde yapılan bir sorgulama sonucunda aşırı düşük teklif  
açıklamalarına ilişkin sağlıklı bir değerlendirme yapılabilmesinin imkân dâhilinde olmadığı  
anlaşılmıştır.  
Tespit edilen tüm bu aykırılıklar neticesinde,  
Açıklama istenen kalemlerinin birden fazla kaleminden oluşan paçal iş  
kalemlerinden oluştuğu, bu nedenle idare tarafından söz konusu paçal kalemlerine ilişkin  
“sıralı analiz girdisi” tablosu oluşturulurken paçal kalemlerini oluşturan kalemlerinin de  
malzeme, işçilik, makine vb. gibi bileşenlerine ayrıştırılması gerektiği ancak idare tarafından  
sıralı analiz girdisi tablosu hazırlanırken bu hususa dikkat edilmediği tespit edilmiştir.  
Örneğin idarece aşırı düşük teklif açıklaması yazısında açıklama istenen APABo  
numaralı “6 Atm basınç dayanımlı 450 mm anma çapında PE100 borularının ve özel  
parçalarının döşenmesi kaleminde yer alan 15.D.62 analiz girdisinin alt analizinde  
-020 poz  
01.507, 03.501 ve 03.507 analiz girdilerinin bulunduğu ve anılan analizlerin de alt  
analizlerinde girdilerin bulunduğu idarece bu girdilerin belirtilmediği, ayrıca söz konusu  
girdilerin malzeme, işçilik, makine v.b.  
üzerinden hazırlanmadığı, anlaşılmış olup,  
dolayısıyla açıklama istenilecek analiz girdilerinin yukarıda yer verilen tespitlere göre doğru  
bir şekilde belirlenmediği, bu nedenle kalemlerine ilişkin hazırlanan analizlerin anılan  
Tebliğ’de belirtildiği üzere “ayrıntılı analiz” şeklinde analiz formatı hazırlanarak teklifi aşırı  
düşük olarak belirlenen isteklilere yeniden verilerek ve aşırı düşük teklif sorgulamasının  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü  
maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına  
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya  
istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak  
şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.  
Şikâyet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari  
başvuru yollarıdır.  
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;  
a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle  
giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline,  
b) İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin  
kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda, düzeltici işlem belirlenmesine,  
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak  
sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit  
edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında  
bulunmaması hallerinde başvurunun reddine, karar verilir.” hükmü yer almaktadır.  
4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinde, Kamu İhale Kurulunun, Kuruma gelen  
itirazen şikâyet başvurularıyla ilgili olarak gerekçesini belirtmek suretiyle karar vereceği  
hüküm altına alınmış olup, mevzuatta Kurul tarafından karara bağlanan hususların yeniden  
incelemeye alınmasına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Diğer taraftan, anılan  
Kanun’un 57’nci maddesinde şikâyetler ile ilgili olarak Kurum tarafından verilen nihai  
kararların mahkemelerde dava konusu edilebileceği belirtilmiş, İhalelere Yönelik Başvurular  
Hakkında Tebliğ’in “Kurul kararlarına karşı başvuru” başlıklı 17’nci maddesinin birinci  
fıkrasında yer alan 4734 sayılı Kanunun 57 nci maddesi uyarınca Kurul kararları idari yargı  
mercilerinde dava konusu edilebileceğinden, hak kaybına uğranılmaması bakımından Kurul  
kararının yeniden incelenmesi talebiyle Kuruma başvuruda bulunulmaması önem arz  
etmektedir.  
açıklaması ile Kurul tarafından karara bağlanan hususlar hakkında yargısal  
denetim yolunun işletilmesi gerektiği hususu da ayrıca vurgulanmıştır.  
İnceleme konusu ihalenin ilk oturumunun 27.01.2017 tarihinde yapıldığı ve ilk ihale  
komisyonu kararının 14.03.2017 tarihinde alındığı ve buna ilişkin ihale komisyon kararının  
14.03.2017 tarihinde başvuru sahibi istekliye EKAP üzerinden tebliğ edildiği görülmüştür.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdareye Şikâyet Başvurusu” başlıklı 55’inci  
maddesinde, açık ihale usulü ile yapılan ihalelerde idareye şikâyet başvurusunun, idari işlem  
ve/veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihten itibaren en  
geç 10 gün içerisinde yapılması gerektiği belirtilmiştir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
Başvuru sahibi istekli gerek idareye verdiği şikâyet dilekçesinde gerekse kuruma  
verdiği itirazen şikâyet dilekçesinde şikâyet edilen işlemin farkına varıldığı tarihi 07.06.2017  
olarak belirtmiştir.  
14.03.2017 tarihinde EKAP üzerinden başvuru sahibi istekliye tebliğ edilen  
14.03.2017 tarihli ilk ihale komisyonu kararında, başvuru sahibi istekli tarafından teklifi  
geçerli kabul edilen isteklilerin sunmuş oldukları deneyim belgelerinin ihale komisyonu  
tarafından uygun bulunduğunu öğrendiği anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda yukarıda yapılan  
değerlendirmeler neticesinde şikâyete konu hususun başvuru sahibi istekli tarafından ilk ihale  
komisyonu kararının EKAP üzerinden tebliğ alındığı tarih olan 14.03.2017 tarihinde farkına  
varıldığı anlaşılmıştır.  
Bu itibarla, şikâyetçinin 4734 sayılı Kanun’un yukarıda belirtilen hükümleri gereği  
şikâyete yol açan durumun farkına varılmış olması gerektiği 14.03.2017 tarihini izleyen on  
gün içinde idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra  
16.06.2017 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, bu başvuruya idarece cevap  
verilmemesi üzerine 06.07.2017 tarihinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu  
anlaşıldığından, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi  
gereğince iddiasının süre yönünden de reddi gerekmektedir.  
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle  
giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece yapılan aşırı düşük teklif  
sorgulama işleminin yukarıda bahsedilen hususlara uygun şekilde tekrar yapılması ve bu  
aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi  
gerekmektedir.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici  
işlem belirlenmesine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
Hamdi GÜLEÇ  
Başkan  
Osman DURU  
Kurul Üyesi  
Dr. Ahmet İhsan ŞATIR  
Kurul Üyesi  
Hasan KOCAGÖZ  
Kurul Üyesi  
Mehmet ATASEVER  
Oğuzhan YILDIZ  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2017/038  
: 47  
: 02.08.2017  
:
2017/UY.III-2091  
Kurul Üyesi  
Kurul Üyesi