Ana Sayfa / Kararlar / Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü / 2017/316297-Ankara - Çankırı 2x3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 - 17+000) Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı ve Bsk Yapımı ve Km:17+000 - 69+ 000 Arası İkmal İşi
Bilgi
İKN
2017/316297
Başvuru Sahibi
Mau Yapı İnşaat Anonim Şirketi - Mehmet Ali Ünal İnşaat Taah. Mad. San. Ve Tic. A.Ş. VEKİLİ: Av. Ali Yüksel ÖZMEN
İdare
Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Ankara - Çankırı 2x3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 - 17+000) Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı ve Bsk Yapımı ve Km:17+000 - 69+ 000 Arası İkmal İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Mau Yapı İnşaat Anonim Şirketi - Mehmet Ali Ünal İnşaat Taah. Mad. San. Ve Tic. A.Ş.,  
VEKİLİ:  
Av. Ali Yüksel ÖZMEN  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2017/316297 İhale Kayıt Numaralı “Ankara - Çankırı 2x3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 -  
17+000) Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı ve Bsk  
Yapımı ve Km:17+000 - 69+ 000 Arası İkmal İşi” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Karayolları 4. Bölge Müdürlüğü tarafından 01.08.2017 tarihinde açık ihale usulü ile  
gerçekleştirilen “Ankara - Çankırı 2X3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 - 17+000) Arası Toprak  
İşleri, Sanat Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı ve Bsk Yapımı ve Km:17+000 - 69+  
000 Arası İkmal İşi” ihalesine ilişkin olarak Mau Yapı İnş. A. Ş.- Mehmet Ali Ünal İnş. Taah.  
Mad. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 01.12.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun,  
idarenin 14.12.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 25.12.2017 tarih ve  
71054 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.12.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet  
başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2017/3328 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun  
görülmemesine yönelik gerekçelerinin yerinde olmadığı şöyle ki;  
1) İdarece “K.5 ve K.7 poz numaralı iş kalemleri içerisinde açıklama istenilmeyen  
analiz girdileri olarak belirlenen "Demir nakli F= Kx(0,0007xM+0,01)”, analiz girdisinin,  
K20 poz numaralı iş kalemi içerisinde yer alan "Şerit nakli F=Kx (0,007xM+0,01", S5 poz  
numaralı iş kalemi içerisinde yer alan "Karabük'ten demir nakli F= Kx(0,0007xM+0,01)”,  
S12 iş kalemi içerisinde yer alan "Drenaj boruları nakli F= Kx(0,0007xM+0,01)”, ve S18 iş  
kalemi içerisinde yer alan "Çimento nakli F= Kx (0,0007xM+0,01)” açıklama istenilmeyen ve  
işin süresi boyunca kullanılacak söz konusu rayiçlere ilişkin ilişkin moment değerinin 0  
alınması durumunda dahi söz konusu iş kalemlerine ilişkin teklif edilen 0,01 TL tutarların  
2,45 TL'sından düşük bir tutar olmasının mümkün olmadığı ve söz konusu iş kalemlerinin  
açıklama istenilmeyen iş kalemleri olsa dahi imalat aşamasında yapılmayacağı anlamına  
gelmediği, ayrıca söz konusu pozlara ilişkin açıklama istenilmediği ancak söz konusu  
tutarların hayatın olağan akışına aykırı olduğu” yönünde gerekçelerle, anılan gerekçeler  
kapsamında belirtilen rayiçlere ilişkin sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
uygun görülmediği ancak, söz konusu rayiçlere ilişkin sundukları açıklamaların idarenin  
analiz formatına uygun olduğu, açıklama istenilmeyen bir analiz girdisine yönelik olarak  
idarece bir takım formül hesaplamalarına dayandırılarak açıklama istenilmeyecek bir analiz  
girdisi için minimum bir değer belirlenmesinin kamu ihale mevzuatında açıklanmadığı,  
idarece söz konusu iş kalemleri için hem açıklama istenilmeyeceğinin belirtilip hem de  
açıklamaların sorgulanmasının Kamu İhale Genel Tebliği'ne aykırı olduğu,  
2) Sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamasında, idarece S10 poz numaralı iş  
kalemi içerisinde yer alan, "07.006/K-Çim (Çimento nakli F=Kx(0,0007xM+0,01) rayicine  
19,60 TL fiyat teklifi sundukları, ancak S18 poz numaralı iş kaleminin analizinde açıklama  
istenilmeyen analiz girdisi olarak belirlenen aynı iş kalemi için 0,01 TL fiyat teklif edildiği  
yönünde tespitlere yer verilerek aynı iş kalemine farklı tutarların teklif edilmesinin uygun  
görülmediği ve söz konusu teklif fiyatının hayatın olağan akışına aykırı olduğunun  
belirtildiği, ancak idarece şikayet başvuruları üzerine söz konusu açıklamanın uygun  
görülmesi nedeniyle ayrıca bir açıklamada bulunmadıkları,  
3) “03.001 poz numarası ile Ekskavatör ve dragline tipi makineler 100 Hp (1Yd3) ve  
03.004 poz numarası ile Ekskavatör ve Dragline Tipi Makineler 210 Hp (21/2 Yd3) analiz  
girdilerine ilişkin sundukları fiyat teklifi ve eki maliyet tespit tutanaklarına yönelik olarak  
idarece yapılan değerlendirmeler neticesinde “Söz konusu iş kalemlerine ilişkin sunulan  
maliyet tutarı tespit tutanaklarında (EK-O-5) geçici vergi beyanname dönemlerinin 2017/1  
geçici vergi beyanname dönemi olarak belirtildiği ancak defter tasdik tarihinin 2016 yılı  
olması nedeniyle belirtilen söz konusu vergi beyanname döneminin uygun olmadığı, şikayet  
dilekçesi ekinde sunulan sehven yapılan hatayı gösteren ilgili meslek mensubunun yazısı ile  
sehven hata yapıldığı belirtilerek defter tasdik tarihi ve sayı bilgisinde değişiklik yapıldığı  
ancak söz konusu belgelere ilişkin sunulan belgelerin Kamu İhale Kanunu’nun 37 ve 38’inci  
maddeleri uyarınca bilgi eksikliği kapsamında değerlendirilemeyeceği” yönünde gerekçelerle  
anılan iş makinelerine ilişkin sunmuş oldukları aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun  
görülmediği ancak;  
- Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45'inci maddesinde satış tutarı tespit tutanaklarının  
(Ek.O-6) ve maliyet tespit tutanaklarının (Ek.O-5) idare veya Kurum tarafından ilgili meslek  
mensubundan aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında değil, daha sonra talep  
edileceğinin açık bir şekilde ifade edildiği, sunulan fiyat teklifini tevsik etmek gayesi ile idare  
veya Kurum aşırı düşük tekliflerin değerlendirme süreci sonrasında, ilgili meslek  
mensubundan bilgi talep edebileceği, idareye şikayet başvurularına cevaben yapılan  
açıklamada ise satış tutarı tespit tutanaklarının veya maliyet tespit tutanaklarının, idare veya  
Kurum tarafından savunma sonrası talep edilebilecek bir belge olmadığının belirtildiği, İş  
Ortaklığı olarak 09.10.2017 tarihinde sunmuş oldukları açıklamaya ilişkin herhangi bir  
değişiklik ya da düzeltme yapılmadığı, İş Ortaklığı yetkililerince kaşelenerek imzalanan  
açıklamanın idarenin iddiasının aksine hiçbir şekilde değiştirilmediği, İş Ortaklığının sunmuş  
olduğu açıklamayı değiştirmesi için herhangi bir sebep bulunmadığı, mevzuat gereği savunma  
sonrası talep edilecek ilgili tutanakların, idarenin veya Kurumun sorgulamasına tabi  
olmayacağının iddia edilmesinin mevzuata aykırı olduğu, bu tutanakların idare veya Kurum  
tarafından talep edilmesi ile ilgili bir zorunluluğunda Kamu İhale Genel Tebliği'nde  
açıklanmadığı, anılan Tebliğ uyarınca aşırı düşük teklif açıklamalarında sunulan fiyat  
tekliflerinin fiyat teklifini veren firmanın muhasebe kayıtları ile ilgili sorumluluğunu ilgili  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
meslek mensubuna yüklediği, idare veya Kurum tarafından gerek görülmesi halinde sadece  
bu ilgili meslek mensubuna başvurulabileceği ve ilgili meslek mensubundan bilgi ve belge  
talep edilebileceği, mevzuat gereği sonradan verilmesi gereken tespit tutanaklarının gayesinin  
verilen fiyat tekliflerindeki rakamların tevsiki için olduğu, ilgili tutanakların idare tarafından  
talep edileceği gibi Kurum tarafından da talep edilebileceği, Kurum tarafından böyle bir talep  
gelmesi halinde ilgili meslek mensubu daha önce tutanakları istekli İş Ortaklığına veya ilgili  
idareye sunmuş olsa dahi tekrar Kurum’a sunacağı, söz konusu teklif tutanaklarının sadece bir  
kez idare tarafından aşırı düşük teklif savunması ile birlikte istenebileceğine dair bir hükmün  
bulunmadığı, sonuç olarak ilgili tutanakların sadece aşırı düşük teklif sorgulamaları  
sonrasında istenebilecek belgeler olduğu, eksik bilgi ve belgelerin tamamlatılması hususunun  
ise, açıklamanın esasını değiştirmemek kaydıyla talep edilmesinin mümkün olduğu, mevzuat  
gereği idare veya Kurum'un talebi halinde sunulabilen maliyet ve satış tutarı tespit  
tutanaklarının taraflarına ait aşırı düşük teklif açıklamasında herhangi bir eksiklik oluşturacak  
nitelikte olmadığı, sonuç olarak sundukları fiyat teklifinin ve geçici vergi beyanname  
dönemlerinin kamu ihale mevzuatına uygun olduğu, idareye sunulmuş olan tespit  
tutanaklarının ilgili iş kalemlerine ait fiyatları tevsik etmediğine dair idarenin bir itirazının  
bulunmadığı, fakat idarece meslek mensubunca sunulan bu belgeler ile taraflarınca hazırlanan  
aşırı düşük teklif açıklamalarının değiştiğinin belirtildiği, aşırı düşük teklif açıklamalarında  
herhangi bir değişikliğin söz konusu olmadığı, meslek mensubu tarafından İş Ortaklığına  
verilen ve İş Ortaklığı aşırı düşük teklif açıklaması ile birlikte idareye sunulan ilk  
tutanaklarda geçici vergi beyanname döneminin 2017 yılı 1. Dönemi olarak belirtildiği, fakat  
envanter defterinde defter tarihi ve numarasının uyumlu olmadığının ifade edildiği, idarenin  
bu husustaki görüşü üzerine meslek mensubunca idareye sunulan bilgiler ile sunulan fiyat  
teklifinin 2017 yılı 1. dönemine ait olduğunun kesinlik kazandığı ayrıca sunulan fiyatın  
EK.O-5 maliyet tutarı tespit tutanağındaki ortalama birim maliyetin altında olmadığının ispat  
edildiği, sonuç olarak idarece envanter defter tasdik tarihi ve numarasının Tebliğ açıklamaları  
uyarınca sorgulanması gereken bir husus olmadığı, açıklanan nedenlerle sunulan fiyat  
teklifinin mevzuata uygun olduğu,  
4) Ayrıca idarece aynı iş kalemlerine yönelik sunmuş oldukları fiyat tekliflerinin  
alındığı firmaya yönelik yapılan değerlendirmede, anılan firmaya ait 20.04.2017 tarihli ve  
6792 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yer alan bilgiler uyarınca, anılan firmanın  
teklife konu alanda faaliyet göstermediği tespit edilerek fiyat tekliflerinin bu yönüyle de  
uygun görülmediği, ancak söz konusu firma bilgilerini gösteren 03.01.1984 tarihli ve 916  
sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde anılan firmanın faaliyet konuları arasında iş  
makinelerinin alım ve satımına ilişkin hususların yer aldığı ve 20.04.2017 tarihli ve 6792  
sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yapılan değişikliğin, firmanın fiyat teklifinde yer alan  
faaliyet konusu dışında, farklı faaliyet konularının değişikliğinin yapılmasına yönelik olduğu,  
5) Diğer taraftan aynı fiyat tekliflerinin eki maliyet tespit tutanaklarına ilişkin idarece  
yapılan değerlendirmelerde, anılan fiyat tekliflerine konu malın 152 numaralı mamul mallar  
hesabında kayıtlı olması gerekirken söz konusu tutanaklarda bu hususun belirtilmediğinin de  
açıklamalarının uygun bulunmamasına ilişkin gerekçeler arasında sayıldığı, ancak  
düzenlenecek tutanaklarda bu hususların anılan bölümde belirtilmesine yönelik bir  
zorunluluğun bulunmadığı ve taraflarınca teklif edilen malın ilgili firmanın 153 numaralı  
ticari mallar hesabında bulunduğu, bu nedenle söz konusu kısımda düzenlemenin yapıldığı bu  
nedenle idarece teklife konu malın maliyet tespit tutanaklarının 152 numaralı kısmında  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
düzenlenmesi gerektiğine yönelik gerekçelerinin de yerinde olmadığı,  
6) İdarece, “Baştaş Çimento San. A.Ş’den aldıkları fiyat teklifinde yer alan ilgili  
meslek mensubunun iletişim adresinin, bu fiyat teklifinin dayanağı olarak sundukları satış  
tutarı tespit tutanağının eki faaliyet belgesinde yer alan iletişim bilgisi ile uyumlu olmadığı”  
yönünde gerekçesiyle, söz konusu fiyat teklifinin Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45'inci  
maddesinde yer alan açıklamalara aykırı görüldüğü, ayrıca “Anılan fiyat teklifine konu satış  
tutarı tespit tutanağında ilgili meslek mensubuna ait iletişim bilgilerinin mevcut olduğu kaşe  
ve mührün bulunmadığı da tespit edilerek bu hususunda Yapım İşleri İhaleleri Uygulama  
Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı 31’inci maddesinde yer alan hükümlere  
aykırı olduğu”nun kabul edildiği, ancak ilgili meslek mensubunun iki ayrı ofisinin  
bulunduğu, söz konusu meslek mensubuna ilişkin iletişim adresi ile herhangi bir odaya kayıtlı  
olması açısından bir sınırlamanın söz konusu olmadığı, bu hususa ilişkin ilgili meslek  
mensubunun yazısının ekte sunulduğu, diğer taraftan söz konusu fiyat teklifinin istenen şekil  
şartlarını taşıdığı ayrıca idarece alınan kesinleşen ihale kararında söz konusu gerekçelerin  
Tebliğ açıklamalarının hangi maddelerine aykırı olduğuna yönelik bir ifadesinin de  
bulunmadığı ve bu hususunda Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.16'ncı maddesinde yer alan  
açıklamalara aykırı olduğu, ayrıca Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.16’ncı maddesinde yer  
alan açıklamalar uyarınca, idarenin İş Ortaklıklarının aşırı düşük teklif açıklamasının Kamu  
İhale Genel Tebliği’nin hangi maddelerine aykırı görüldüğünün gerekçeleri ile birlikte  
kesinleşen ihale kararında bildirilmesinin gerektiği, ihale komisyonu kararında ve şikayet  
başvurusu üzerine idarece alınan kararda aşırı düşük teklif açıklamalarının anılan Tebliğ’in  
hangi maddelerine aykırı olduğu hususunda gerekçeli bir açıklamanın yapılmadığı,  
7) İdarece Taş ve bazalt malzemelerinin nakliye hesaplamalarına esas alınan esas taş  
ocağının tevsikine ilişkin ilgili belgelerin sunulmadığı ve bazalt malzemesinin sağlanmasına  
yönelik ilgili firmalar adına alınan yazılardaki imzalara ilişkin imza sirkülerinin mevcut  
olmadığı, diğer taraftan yazılarla birlikte sunulan ruhsatın fotokopi olduğu ve Yapım İşleri  
İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 31/1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca belgelerin aslı  
veya aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış örneklerinin sunulmasının zorunlu  
olduğu, bu nedenle fotokopi olarak sunulan belgelere itibar edilemeyeceği, ayrıca ilgili  
firmalardan alınan diğer adi yazı niteliğindeki belgelerin kanıtlayıcı belgeler olarak dikkate  
alınamayacağı, ayrıca taş ocağına esas firmalara ait rödövans sözleşmesinin sunulduğu  
görülse de sözleşmenin ilk üç sayfasının imzasız ve kaşesiz olduğu, dördüncü sayfasının ise  
imzalı ve fotokopi olduğu” yönünde gerekçelerle taş imalatlarına esas taş ocağı ve ilgili  
malzemelere ilişkin açıklamaların uygun görülmediği, ancak aşırı düşük teklif açıklamaları  
kapsamında, nakliye mesafelerinin tevsiki açısından itinerer ve bazı dokümanları idareye  
sundukları, ayrıca aşırı düşük teklif açıklamalarında sunulması gereken belgelerde, ihaleye  
katılımda yeterlik kriteri olarak sunulacak belgelerde aranan kriterler uyarınca değerlendirme  
yapılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu, ayrıca sözleşmenin yürütülmesine ilişkin  
belgelerin açıklama kapsamında uygunluğunun aranmasının da emsal Mahkeme kararlarına  
aykırı olduğu, ayrıca idarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı kapsamında tevsik edici  
mahiyette yardımcı analiz ve malzeme ocaklarına ilişkin bilgilerin istenilmediği ve mevzuat  
gereğince açıklama kapsamında bu belgeleri sunmalarına yönelik bir zorunluluklarının  
bulunmadığı, açıklanan nedenlerle idarenin gerekçelerinin emsal kararlara ve mevzuata aykırı  
olduğu,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
8) İdarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde düzenlenen analiz formatlarında,  
açıklama istenilmeyecek analiz girdileri olarak belirlenen muhtelif iş makilerine ilişkin teklif  
ettikleri “0,01 TL” teklif tutarlarının, “Her ne kadar söz konusu iş kalemlerinin açıklama  
istenilmeyecek iş kalemleri olsa da, söz konusu imalatlarında imalat aşamasında yapılacağı  
ve işin yapılabilmesine imkan tanınması açısından fiyatların makul seviyede olması gerektiği”  
yönünde gerekçelerle uygun görülmediği, ancak idarece hem anılan analiz girdilerinin  
açıklama istenilmeyen analiz girdileri olarak belirtildiği hem de mevzuata aykırı olarak teklif  
fiyatlarının açıklanmasının arandığı, idarece yapılan değerlendirmelerin mevzuat hükümleri  
ve Tebliğ açıklamalarına bütünüyle aykırı olduğu,  
9) İdarece, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında S18 poz numaralı iş kaleminin  
tevsiki amacıyla sundukları fiyat teklifi ve dayanağı satış tutarı tespit tutanağına ilişkin  
yapılan değerlendirmede; Söz konusu fiyat teklifinin dayanağı olarak sundukları satış tutarı  
tespit tutanağının hangi fiyat teklifine ilişkin olduğunun açıkça belirtilmediği” yönünde  
gerekçe ile söz konusu iş kalemine ilişkin açıklamanın uygun görülmediği, idarece şikâyet  
başvurularına verilen cevapta bu hususa ilişkin değerlendirme yapılmadığı, ilgili tutanakta  
fiyat teklifinde yer alan satış tutarı tespit tutanağına ilişkin tarih ve sayı bilgisinin yer aldığı  
ve fiyat teklifinin hangi hususa ilişkin olduğuna yönelik bir çelişkinin bulunmadığı, açıklanan  
nedenlerle İş Ortaklıklarına ait aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülmesi gerektiği ve  
tekliflerinin yaklaşık 30.000.000 TL daha yüksek bir tutara ihale edilmesinin kamu zararı  
oluşturacağı iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’inci  
maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması  
ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı  
olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında  
değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin  
uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.  
Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile  
geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen  
isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını  
değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece  
belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir.  
Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici  
teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve  
teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı  
değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini  
belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup  
olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir.  
Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik  
hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.hükmü,  
Anılan Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden  
önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği  
bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik  
olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya  
yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı  
düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen  
veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,  
Aynı Kanun’un “Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci  
maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen  
en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün  
isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya  
uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir…” hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi  
uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli  
teklifler tespit edildikten sonra  
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun  
36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun  
sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.45.1.2. Sınır değerin  
altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş  
kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın  
niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre  
verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır.  
Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği…(Ek-  
Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de  
tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda,  
yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli  
tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan  
yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. (Örnek: EPDK tarafından il bazında  
günlük yayımlanan akaryakıt fiyatları vb.)  
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği,  
aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik  
sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı  
(EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, SM,  
YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle  
stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit  
tutanağı”nın sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı ortalama  
birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar, stok tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda olduğu  
belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az  
olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun  
olarak açıklama yapılması gereklidir.  
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın  
alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin  
tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul  
Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak  
imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.  
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara  
ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış  
faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda  
belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre  
düzenlenecektir.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul  
edilmeyecektir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.  
4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca, yukarıda yer alan açıklamalar  
çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.açıklamaları,  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin a) Adı: ) Adı:Ankara - Çankırı 2x3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 - 17+000)  
Arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı Ve Bsk Yapımı Ve  
Km:17+000 - 69+ 000 Arası İkmal İşi...” düzenlemesi,  
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme  
göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate  
alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli  
görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale  
komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir…” düzenlemesi yer  
almaktadır.  
Başvuruya konu ihaleye ait ihale komisyonu kararına göre, ihalede 89 doküman satın  
alındığı, ihaleye 33 isteklinin teklif sunduğu, ihalede 9 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması  
istenildiği, daha sonra yapılan şikayet başvurusu üzerine idarece söz konusu işlemlerde bir  
takım eksiklikler olduğunu belirterek anılan isteklilerden 02.10.2017 tarihinde yeniden aşırı  
düşük teklif açıklaması istenildiği ve idarece başvuru sahibi istekliye EKAP üzerinden  
gönderilen 02.10.2017 tarihli aşırı düşük teklif açıklama yazısında “2017/316297 İhale Kayıt  
Nolu Ankara - Çankırı 2x3 Bölünmüş Yolu Km:(0+000 - 17+000) Arası Toprak İşleri, Sanat  
Yapıları, Farklı Seviyeli Kavşaklar, Üstyapı ve Bsk Yapımı Ve Km:17+000 - 69+ 000 Arası  
İkmal İşi için ilgi (c) yazımız ekinde gönderilen pozlara ait analizlerde sehven K20 pozu  
Ekap’a yüklenmemiştir.  
Düzeltilmiş pozlar ektedir. İhale komisyonu tarafından 4734 Sayılı Kanunun 38.  
maddesine istinaden yapılan değerlendirmede, teklifinizin aşırı düşük teklif sınır değerinin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
altında olduğu tespit edilmiştir.  
Bu duruma göre; Yapım yönteminizin ekonomik olması, Seçilen teknik çözümler ve  
teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağınız avantajlı koşullar, Teklif  
edilen işin özgünlüğü hususlarının açıklanarak, ihale dokumanı kapsamında verilen analiz  
formatına uygun analizlerin ve analizleri dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler ile proforma  
faturalar, teklif alma yazıları, yardımcı analizler, maliyet/satış tutarı tespit tutanakları (Ek: O-  
5, O-6, O-7) ve stok tespit tutanağının (Ek: O-8) verilmesi gerekmektedir.  
Söz konusu aşırı düşük sorgusuna vereceğiniz cevabın, bu mektubun tarafınıza tebliğ  
tarihinden sonraki 5 (beş) iş günü içinde ihale komisyonuna bildirilmesi gerekmektedir. 4734  
sayılı Kanunun 38 inci maddesi hükmüne göre bilgi edinilmesi hususunu rica ederim.  
NOT: İstekliler, ihale dokümanı kapsamında verilen örnek analiz formatına uygun olarak  
hazırlayacakları iş kalemleri/grupları analizlerinde; “Açıklama İstenilmeyecek Olan Analiz  
Girdileri” de dahil olmak üzere analizleri oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir…”  
ifadelerine yer verildiği, söz konusu yazı ekinde ise açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin  
açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdilerinin belirtildiği analiz formatlarının  
düzenlendiği,  
Anılan hususlar uyarınca aşırı düşük teklif sorgulamalarına yönelik ihale  
komisyonunca yapılan değerlendirmeler neticesinde, açıklama istenildiği ifade edilen  
isteklilerden 7’sinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle teklifinin  
reddedildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan başvuru sahibi İş Ortaklığı ve bir diğer  
isteklinin de aşırı düşük teklif açıklamalarının çeşitli gerekçelerle uygun görülmeyerek  
tekliflerinin reddedildiği ve başvuruya konu ihalede tek geçerli teklif sahibi olarak Nehirsu  
İnş. Nak. Mad. San. ve Tic. A.Ş.-Kolin İnş. San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının belirlenerek  
ihalenin söz konusu İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı görülmüştür.  
İdarece başvuru sahibine 02.10.2017 tarihli EKAP üzerinden gönderilen aşırı düşük  
teklif açıklama talebi konulu yazısı ekinde, K2, K20, K21, K4, K5, K6, K7,S1, S10, S12,  
S18, S3, S4, S5, S6, T1, U1, U2, U5, U9 poz numaralı iş kalemlerinin açıklama istenilecek iş  
kalemleri olarak belirlendiği ve anılan iş kalemlerine ilişkin düzenlenen analiz formatları  
uyarınca aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği görülmüştür.  
Başvuru sahibi tarafından şikâyete konu edilen hususların, sunduğu aşırı düşük teklif  
açıklamasının idare tarafından uygun bulunmama gerekçelerine ilişkin olduğu görülmüş olup,  
idarenin başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun görülmeme  
gerekçelerinin mevzuata uygun olmadığı iddiası ile sınırlı olarak yapılan incelemede  
aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.  
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
Başvuru sahibinin anılan iddiasında ifade edilen analiz girdilerine yönelik olarak  
sunulan açıklamaların;  
İhale komisyonu kararında “İdaremizce açıklama istenecek iş kalemlerine ilişkin  
olarak gönderilen birim fiyat analizlerinin temel girdilerine kadar ayrıştırılarak gönderilen  
aşırı düşük tablosunda isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük cevabında açıklama  
istenilmeyecek ancak işin süresi boyunca gerçekleştirilecek K5 ve K7 pozlarında “Demir nakli  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
F= K x (0,0007xM +0,01)”, K20 pozunda “Şerit nakli F= Kx (0,0007x M + 0,01)”, S5  
pozunda “Karabük'ten demir nakli F= K x (0,0007xM +0,01)”, “S12 pozunda Drenaj  
boruları nakli F= K x (0,0007 x M + 0,01 )” ve S8 pozunda “Çimento nakli F= K x (0,0007 x  
M + 0,01 )” nakliyelerine ait birim fiyatının 0,01 TL olduğu ancak yapılan hesaplamalarla  
bu değerin 2,45 TL’den daha az olmasının mümkün olmadığı tespit edilmiştir.şeklinde  
gerekçelerle uygun görülmediği ve idarece başvuru sahibinin şikâyet başvurusu üzerine alınan  
kararda da söz konusu hususlara ek olarak “K5, K7, S5, S12 ve S18 pozlarında nakliyelere ait  
birim fiyatlarında açıklama istenmeyen iş kalemlerinin o poz için imalat aşamasında  
yapılmayacağı anlamına gelmemekte olduğundan, ayrıca söz konusu pozlara ait açıklama  
istenilmemiş olup hayatın olağan akışına uygun fiyat verilmesi gerektiği bahsedildiğinden  
şikayet sahibinin bu husustaki iddiası yerinde görülmemiştir.şeklinde ifadelere yer verildiği  
görülmüştür.  
İdarece başvuru sahibi İş Ortaklığına EKAP üzerinden gönderilen, 02.10.2017 tarihli  
aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde iddia konusu iş kalemlerine ilişkin analiz formatları  
incelendiğinde,  
K5 poz numaralı “İnşaat bünyesine giren nervürlü çelik zati bedeli, yüklenmesi,  
taşınması, boşaltılması, istifi ve işçiliği (her çapta) (herşey dahil)” iş kalemi ve K7 poz  
numaralı “Yüksek dayanımlı öngerme çeliğinin (her çeşit ve her amaç için) temini, yerine  
konulması, gerilmesi, gevşetilmesi (herşey dahil)” iş kalemlerinin, “Demir nakli F=  
Kx(0,0007xM+0,01)” analiz girdilerinin,  
K20 poz numaralı “Toprakarme (Donatılı Zemin duvar) imalatı için polimer ankraj  
şeritleri temini iş başına nakli ve yerine konulması (her tip) için” iş kalemi içerisinde yer alan  
“Şerit nakli F= Kx(0,0007xM+0,01)” analiz girdisinin,  
S5 poz numaralı “İnşaat bünyesine giren nervürlü çelik zati bedeli, yüklenmesi,  
taşınması, boşaltılması, istifi ve işçiliği (her çapta) (herşey dahil)” iş kalemi içerisinde yer  
alan “Karabükten demir nakli F=Kx(0,0007xM+0,01)” analiz girdisinin,  
S12 poz numaralı iş kalemi içerisinde yer alan “Drenaj boruları nakli  
F=Kx(0,0007xM +0,01)” analiz girdisinin,  
S18 poz numaralı “Her uzunluk, her açı ve her türlü zeminde Ø 80 cm jet grout  
kolonu imalatı yapılması (jet1 yöntemi ile) (delgi dahil) (Herşey dahil)” iş kalemi içerisinde  
yer alan “Çimento nakli F=Kx(0,0007xM +0,01)” analiz girdisinin, söz konusu açıklama  
istenilen iş kalemlerinin açıklama istenilmeyecek analiz girdileri olarak belirlendiği  
görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından söz konusu iş kalemlerine yönelik olarak sunulan  
açıklamalarda ise anılan analiz girdilerinin her biri için ayrı ayrı “0,01 TL” bedel  
öngörüldüğü görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve Tebliğ açıklamaları uyarınca,  
İstekliler tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında, idare tarafından  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
açıklanması istenilen iş kalemleri ve analiz girdilerinden açıklanması istenilenlerin  
fiyatlarının bir belgeye dayalı olarak tevsik edilmesi ve değerlendirilmesi gerektiği,  
açıklanması istenmeyen analiz girdilerine ise analizde yer verilmesinin ve söz konusu girdiler  
için bir bedel öngörülmesinin yeterli olduğu anlaşılmıştır.  
Dolayısıyla idarece açıklama istenmeyen söz konusu analiz girdileri için, idarece  
verilen formülleri kullanmak suretiyle açıklama yapması gerektiği yönündeki gerekçenin  
kamu ihale mevzuatı uyarınca yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Diğer taraftan anılan mevzuat hükümleri ve Tebliğ açıklamaları uyarınca, kamu ihale  
mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen yapım işi ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamalarının  
idarelerce ne şekilde değerlendirilmesi gerektiğinin açıkça belirtildiği ve söz konusu analiz  
girdileri için, teklif fiyatının düşüklüğü ve hayatın olağan akışına aykırılık gerekçeleri  
uyarınca değerlendirme yapılarak aşırı düşük tekliflerin reddedilmesine yönelik bir usulün  
bulunmadığı anlaşıldığından idarenin söz konusu gerekçelerinin, başvuru sahibi İş  
Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesine gerekçe oluşturmayacağı  
sonucuna varılmıştır.  
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:  
Anılan iddia konusu iş kalemlerine yönelik olarak ihale komisyonunca yapılan  
değerlendirmede “Ayrıca verilen nakliyeler içerisinden isteklinin açıklama istenen S10  
pozunun analizinin açıklama istenen alt analizinde ve portland çimentosu için hesaplanan  
07.006/K- ÇİM “Çimento Nakli F= K x (0,0007 x M + 0,01)” poz numarasına 19,60 TL fiyat  
verdiği tespit edilmiştir. Her ne kadar S18 analizinde açıklama istenilmeyen ve Portland  
Çimentosu için hesaplanan 07.006/K-ÇİM “Çimento Nakli F= K x (0,0007 x M + 0,01) ” poz  
numarasına 0,01 TL fiyat verdiği tespit edilmiştir. Her ne kadar S18 pozunda ver alan ve  
Portland Çimentosu için hesaplanan 07.006/K-CİM “Çimento Nakli F= K x (0,0007 x M +  
0,01)” için açıklama istenmese de; açıklama istenmeyen is kalemlerinin o poz için imalat  
aşamasında yapılmayacağı anlamına gelmemekte ve açıklama istenilmeyen is kalemlerinin de  
fiyatının diğer pozlarla uyumlu olmasının yanında hayatın olağan akışına uygun fiyat  
verilmesi gerekmektedir. Her iki analizde kullanılacak olan çimentonun aynı fabrikadan 100  
km mesafeden gelecek olması ve her iki analiz için de nakliye mesafesinin 100 Km olması  
nedeniyle nakliye hesabının buna göre yapılması gerekmektedir. Her ne kadar S18 pozunda  
yer alan 07.006/K-ÇİM “Çimento Nakli F= K x (0,0007 x M + 0,01 )” için açıklama  
istenmese de 0,01 TL fiyat verilmesi ve açıklama istenilen diğer pozlarda ise 19,60 TL fiyat  
verilmesi aşırı düşük sorgulamanın mantığına aykırı olup, aynı iş kaleminin farklı pozlarda  
fiyatının farklı olması mümkün değildir.şeklinde gerekçelere yer verildiği,  
Ancak idarece başvuru sahibi İş Ortaklığının şikayet başvurusu üzerine alınan kararda  
“S10 ve S18 iş kalemlerinde yer alan çimento nakliyelerinin birbirinden bağımsız farklı  
taşıma mesafeleriyle farklı mekanlara taşındığı bu iki imalatın birbiriyle aynı imalat olmadığı  
bu sebepten S10 iş kaleminde “07.006/K-Çim” ve S18 iş kaleminde “07.006/K-Ç” şeklinde  
iki farklı poz numarası tanımlayarak iki imalatın birbirinden farklı olduğunu belirttiğinden  
şikayet sahibinin bu husustaki iddiası uygun bulunmuştur” şeklinde ifadelere yer verildiği  
görülmüştür.  
İdarece şikâyet başvurusu üzerine anılan iddia kapsamında yapılan değerlendirmede,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
başvuru sahibinin anılan iddiasının uygun bulunduğu, bu doğrultuda iddia konusu hususların  
aşırı düşük teklif açıklamasının uygun görülmemesine yönelik gerekçeler arasından  
çıkarıldığı anlaşıldığından ayrıca inceleme yapılmasına gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.  
3) Başvuru sahibinin 3, 4 ve 5’inci iddialarına ilişkin olarak:  
İdarece başvuru sahibi İş Ortaklığı’na EKAP üzerinden gönderilen, 02.10.2017 tarihli  
aşırı düşük teklif açıklama yazısı ve ekinde düzenlenen açıklama istenilen iş kalemleri ve  
iddia konusu analiz girdileri incelendiğinde;  
“Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (1yd3)” analiz girdisinin, K21 ve S6  
poz numaralı iş kalemlerine ilişkin idarece düzenlenen analiz formatlarında herhangi bir poz  
numarası belirtilmeden, açıklama istenilmeyecek analiz girdileri olarak belirlendiği, ancak  
aynı analiz girdisinin S1 poz numaralı iş kaleminin analiz formatında ise açıklama istenilecek  
analiz girdisi olarak belirlendiği görülmüştür.  
Benzer şekilde “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2 yd3)” analiz  
girdisinin, S10, S6, U1, U2, U5 ve U9 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin idarece düzenlenen  
analiz formatlarında açıklama istenilmeyen analiz girdileri olarak belirlendiği, ancak aynı  
analiz girdisinin T1 poz numaralı iş kaleminde ise açıklama istenilecek analiz girdisi olarak  
belirlendiği görülmüştür.  
Anılan isteklinin açıklamaları kapsamında, aynı iş kalemleri için, açıklamanın  
istenilmediği iş kalemlerinde de açıklama istenilen iş kalemlerinde öngörülen tutarların  
kullanıldığı görülmüştür.  
Yapılan incelemede;  
Başvuru sahibi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması  
kapsamında,  
Uyuşmazlığa konu;  
“Ekskavatör ve Dragline tipi Makineler 100 HP (1 Yd3)” analiz girdisi için teklif  
edilen 55.000 TL tutarı tevsik etmek üzere, satıcı firma olarak Dikiciler İnşaat Madencilik  
San. ve Tic. A.Ş. kaşe ve imza bilgisine yer verilen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu  
fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 21/09/2017 tarih ve 1 sayılı maliyet tespit  
tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim”  
ibaresinin yer aldığı,  
Söz konusu fiyat teklifinin dayanağına ilişkin olarak sunulan maliyet tutarı tespit  
tutanağı (Ek-O.5) incelendiğinde ise, söz konusu tutanağın üçüncü bölümünde “İsteklinin  
tespit yapılan geçici vergi beyanname dönemine ait yasal defter tasdik bilgileri;  
Tasdik  
Defterin Cinsi  
Tasdik Makamı  
Tarih  
No  
Yevmiye  
E-defter  
Envanter Defteri  
Konya 13. noter  
16.12.2015  
35691  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
Geçici Vergi Beyanname Dönemi  
(2017) (1) Dönem  
bilgilerinin yer aldığı, ayrıca aracın tanımını ve tutarını gösteren bilgilerin, anılan maliyet  
tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) 153 numaralı bölümünde düzenlendiği ve 152 numaralı  
kısımda ise herhangi bir bilgiye yer verilmediği görülmüştür.  
“Ekskavatör ve Dragline tipi Makineler 210 HP (21/2 Yd3)” analiz girdisi için teklif  
edilen 60.000,00 TL tutarı tevsik etmek üzere, satıcı firma olarak Dikiciler İnşaat Madencilik  
San. ve Tic. A.Ş. kaşe ve imza bilgisine yer verilen fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu  
fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 22/09/2017 tarih ve 1 sayılı maliyet tespit  
tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim”  
ibaresinin yer aldığı,  
Söz konusu fiyat teklifinin dayanağına ilişkin olarak sunulan maliyet tutarı tespit  
tutanağı (Ek-O.5) incelendiğinde ise, söz konusu tutanağın üçüncü bölümünde “İsteklinin  
tespit yapılan geçici vergi beyanname dönemine ait yasal defter tasdik bilgileri;  
Tasdik  
Defterin Cinsi  
Tasdik Makamı  
Tarih  
No  
Yevmiye  
E-defter  
Envanter Defteri  
Konya 13. noter  
16.12.2015  
35691  
Geçici Vergi Beyanname Dönemi  
(2017) (1) Dönem  
bilgilerinin yer aldığı, ayrıca aracın tanımını ve tutarını gösteren bilgilerin, anılan maliyet  
tutarı tespit tutanağının (Ek-O.5) 153 numaralı bölümünde düzenlendiği ve 152 numaralı  
kısımda ise herhangi bir bilgiye yer verilmediği görülmüştür.  
Diğer taraftan anılan fiyat tekliflerinin ve tutanakların ilgili meslek mensubu  
tarafından iletişim bilgilerine de yer verilerek imza ve kaşe altına alındığı görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca, anılan iş makinelerinin edinim bedellerinin  
üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklandığı ancak söz konusu edinim bedellerinin  
kamu ihale mevzuatı uyarınca fiyat teklifleri ile açıklanamayacağı anlaşıldığından, başvuru  
sahibi İş Ortaklığının anılan iş kalemlerine yönelik olarak sunmuş olduğu aşırı düşük teklif  
açıklamalarının bu haliyle kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu anlaşılmıştır.  
Bu nedenle, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan söz konusu belgelerin  
anılan iş makinelerini tevsik edici belge olarak dikkate alınamayacağı ve sunulan  
açıklamaların bu haliyle kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu dikkate alındığında, söz konusu  
iddialar kapsamında yer alan uyuşmazlığa konu hususların ayrıca incelenmesine gerek  
bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
4) Başvuru sahibinin 6 ve 9’uncu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede:  
Başvuru sahibinin anılan iddialar kapsamında yer verdiği S18 poz numaralı iş  
kaleminin tevsikine yönelik sunulan belgeye ilişkin, ihale komisyonu kararında yapılan  
değerlendirmeler incelendiğinde “Baştaş Çimento’dan alınan fiyat teklifinde YMM’nin  
iletişim adresi The Paragon İş Merkezi Ankara olarak belirtilmiş olmasına rağmen Ek-O-5  
Belgesi ekinde sunulan faaliyet belgesi “İstanbul Yeminli Mali Müşavirler Odası’ndan  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
alınmış ve YMM’nin iletişim adresi Kavacık/Beykoz/İstanbul olarak ifade edilmiştir. Ek-O-5  
belgesi ekinde sunulması zorunlu olan belgedeki bilgiler ile fiyat teklifi üzerindeki iletişim  
adresinin çelişkili olması nedeniyle fiyat teklifinin Tebliğin 45. Maddesine uygun olarak  
düzenlenmediği anlaşılmıştır.  
Aşırı düşük tablosuna istinaden, İsteklinin S18 pozunda bulunan “Portland çimentosu  
(Dökme) (TS EN 197-1 CEM I 42,5 N)” malzemesine ait fiyat teklifi ve satış tutarı tespit  
tutanağı sunduğu fakat satış tutaru tespit tutanağının hangi fiyat teklifine ilişkin olduğunun  
açıkça belirtilmediği tespit edilmiştir.şeklinde olduğu,  
İdarece yine anılan hususlara yönelik, başvuru sahibinin şikayet başvurusu üzerine  
aldığı kararda ise Yeminli Mali Müşavirin İstanbul Y.M.M. odasına kayıtlı olup KPMG  
Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ortağı olduğu, mali müşavirlik şirketinin hem İstanbul’da hem  
de Ankara’da ofisi bulunduğu, konuyla ilgili KPMG şirketinden alman yazının şikayet  
dilekçesi ekinde sunulduğundan bahsedilmektedir. Ancak söz konusu dikkate alman aşırı  
düşük açıklamasında sunulan Ek-0.6 için kararda da bahsedildiği gibi BAŞTAŞ Çimento’dan  
alınan fiyat teklifinde YMM’nin iletişim adresi The Paragon İş Merkezi Ankara olarak  
belirtilmiş olmasına rağmen Ek-O-6 Belgesi ekinde sunulan faaliyet belgesi ‘İstanbul Yeminli  
Mali Müşavirler Odası’ndan alınmış ve YMM’nin iletişim adresi Kavacık/Beykoz İSTANBUL  
olarak ifade edilmiştir. Ek-O-6 belgesi ekinde sunulması zorunlu olan belgedeki bilgiler ile  
fiyat teklifi üzerindeki iletişim adresinin çelişkili olması nedeniyle fiyat teklifinin Tebliğin 45.  
Maddesine uygun olarak düzenlenmediği görülmektedir.  
Ayrıca 45.1.13.1. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 30.md.) maddesinde “Satış tutarı  
tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın,  
ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek- 0.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (...) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80 ’inin altında olmadığını beyan  
ederim. ” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.” düzenlemesi yer almaktadır.  
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş şekli” başlıklı  
31’inci maddesinde istekliler tarafından teklif dosyaları kapsamında sunulması gereken  
belgelerin sunuluş şekliyle ilgili hükümlerin yer aldığı, aşırı düşük teklif açıklamalarının  
nasıl yapılacağına ilişkin açıklamaların yer aldığı Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci  
maddesinde, açıklama kapsamında sunulan belgelerde yer alan meslek mensubuna ait  
faaliyet belgesi veya imza sirkülerinin açıklama kapsamında sunulması gereken belgelerden  
olduğuna yönelik bir açıklama da yer almamaktadır. Bununla birlikte anılan Tebliğ’in ekinde  
yer alan “Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı”nın standart formunun ek kısmında “1)  
Mükellefe Ait İmza Sirküleri 2 ) Meslek Mensubuna Ait Faaliyet Belgesi (Meslek  
Mensubunca “Aslı Gibidir” Onaylı Sureti)” ifadeleri yer almaktadır. Ancak aşırı düşük sorgu  
cevabında sunduğunuz Ek-O-6 belgesinde Yeminli Mali Müşavirin iletişim bilgilerinin mevcut  
olduğu kaşe/mühürün bulunmadığı tespit edildiğinden şikayet başvurunuzun bu husustaki  
iddiası uygun görülmemiştir.şeklinde gerekçelere yer verildiği görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca başvuru sahibinin söz konusu hususlara ilişkin  
sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun görülmemesine yönelik  
değerlendirmelerin, anılan Tebliğ maddeleri ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
Yönetmeliği’nin 31’inci maddesinde yer alan hükümler uyarınca gerekçelendirildiğinin ifade  
edildiği görülmüştür.  
Başvuru sahibi İş Ortaklığı tarafından, idarece S18 poz numaralı iş kalemi içerisinde  
açıklama istenilen analiz girdisi olarak belirlenen “Portland çimentosu (Dökme) (TS EN 197-  
1 CEM I 42,5 N)” için öngörülen “110,00” TL tutarı tevsik etmek üzere, Baştaş Başkent  
Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. kaşe ve imza bilgisinin yer aldığı fiyat teklifinin sunulduğu,  
Söz konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal  
defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 04/10/2017 tarih ve 02 sayılı  
satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında  
olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yer aldığı ve anılan fiyat tekliflerinin ilgili meslek  
mensubu tarafından iletişim bilgilerine de yer verilerek imza ve kaşe altına alındığı,  
Diğer taraftan anılan fiyat teklifi ekinde, fiyat teklifinin dayanağı olarak “Satış Tutarı  
Tespit Tutanağı (Ek-0.6), ilgili meslek mensubuna ait faaliyet belgesi ve fiyat teklifi alınan  
firma ile ilgili imza sirküleri, ticaret sicil gazeteleri vb. belgelerin sunulduğu görülmüştür.  
Anılan fiyat teklifinde, fiyat teklifine yönelik satış tutarı tespit tutanağı açıklamasında  
“(04/10/2017) tarih ve (02) sayılı satış tutarı tespit tutanağı” bilgisine yer verildiği  
görülmüştür.  
Söz konusu fiyat teklifinde, fiyat teklifinin dayanağı olarak ifade edilen satış tutarı  
tespit tutanağına ait tarih ve sayı bilgisinin ve ilgili meslek mensubuna ait olarak belirtilen  
iletişim bilgilerine yer verildiği, söz konusu bilgilerin ayrıca, ilgili tutanakta Kamu İhale  
Genel Tebliği ekinde bu tutanağa ilişkin düzenlenen standart form verilerine uygun olarak  
fiyat teklifinde belirtilen bilgilerle uyumlu olarak düzenlendiği görülmüştür.  
Yukarıda yer verilen tespitler uyarınca, söz konusu fiyat teklifinin dayanağına ve ilgili  
meslek mensubunun iletişim bilgilerinin kamu ihale mevzuatı uyarınca belirtildiği ve sunulan  
söz konusu belgelerde fiyat teklifinin dayanağının hangi fiyat teklifine ilişkin olduğuna ve  
meslek mensubunun iletişim bilgilerine yönelik bir belirsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır.  
Diğer taraftan düzenlenen fiyat teklifi ve eki tutanakta, kamu ihale mevzuatı uyarınca  
iletişim bilgilerinin tespiti açısından bir eksikliğin ve idarenin söz konusu iletişim bilgilerinin  
hatalı olduğunu gösteren bir tespitinin bulunmadığı da dikkate alındığında, ilgili meslek  
mensubunun faaliyetine yönelik ayrıca belirtilen iletişim bilgilerinin, üçüncü kişilerden alınan  
fiyat tekliflerini ve dayanaklarını bu açıdan geçersiz hale getirecek bir nitelik taşımadığı  
anlaşıldığından, idarenin söz konusu gerekçelerinin başvuru sahibi İş Ortaklığının aşırı düşük  
teklif açıklamasının uygun görülmemesine gerekçe oluşturmayacağı sonucuna varılmıştır.  
5) Başvuru sahibinin 7’nci iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede:  
Başvuru sahibinin anılan iddiası kapsamında yer verdiği hususlara ilişkin, idarenin ve  
ihale komisyonunun gerekçelerinin, “Başvuru sahibi İş Ortaklığının taş ocağı vb. yerlerin  
tevsikine ilişkin sunduğu, imza sirküleri, ruhsat sözleşme vb. belgelerin Yapım İşleri İhaleleri  
Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği yönünde gerekçelerle taş  
imalatlarının tevsikinin kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu” yönünde olduğu görülmüştür.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
Başvuru sahibi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması  
kapsamında, taş imalatlarının yapımına esas taş ocağının yerinin tevsikini ve ilgili hususları  
gösteren, itinerer, internet uydu görüntüsü çıktıları, bazalt taşocağı bilgisini gösteren STK  
Mad. İş Sağ. Güv. Müş. Müh. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti kaşe ve imza bilgisinin ve K-M  
Kocalar Mad. İnş. Nak. Ak. San. ve Tic. Ltd. Şti kaşe ve imza bilgisine yer verilen yazılar,  
işletme izin belgeleri, işyeri ruhsatı, Çevresel Etki Değerlendirme Belgesi, imza sirküleri,  
sözleşme gibi belgelerin sunulduğu görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından taş ocağı mesafe bilgilerinin tevsikini gösteren (itinerer,  
internet uydu görüntüsü çıktıları vb.) belgelerle, ilgili taş ocağı mesafesinin tevsikine yönelik  
yapılan açıklamaların yeterli kabul edilebileceği,  
Ancak başvuru sahibi İş Ortaklığı tarafından bu hususun tevsikine ilişkin ayrıca  
sunduğu ve başvuruya konu ihaleye özgü hazırlanan belgelerin (örneğin: malzeme  
verileceğine ilişkin sözleşme) asıllarının sunulması imkanı varken başvuru sahibi tarafından  
hangi gerekçe ile asıl belgelerin sunulmadığı ifade edilmeksizin fotokopi belgelerin  
açıklamada sunulduğu görülmüş olup, söz konusu belgelerin idarece fotokopi sunulduğu  
gerekçesiyle uygun görülmemesine yönelik idarece tesis edilen işlemin yerinde olduğu  
sonucuna varılmıştır.  
6) Başvuru sahibinin 8’inci iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede:  
Başvuru sahibinin anılan iddiası kapsamında belirtilen analiz girdilerine yönelik  
sunmuş olduğu açıklamalara ilişkin, ihale komisyonunca ve idarece yapılan  
değerlendirmelerde, “… Bu pozların dışında alt analizlerde bulunan ve açıklama istenilmeyen  
ancak söz konusu işin süresince faal olarak kullanılacak olan…İsteklinin herbir rayiç için  
ayrı ayrı sunduğu tekliflerinin 0,01 TL olduğu tespit edilmiştir.  
Yukarıda bahsi geçen ve analizlerin temel girdilerinde bulunan rayiçler için her ne  
kadar açıklama istenmese de; açıklama istenmeyen is kalemlerinin o poz için imalat  
aşamasında yapılmayacağı anlamına gelmemekte ve imalat aşamasında açıklama  
istenilmeyen iş kalemlerinin de fiyatının diğer pozlarla uyumlu olmasının yanında hayatın  
olağan akışına uygun fiyat verilmesi gerekmektedir. Bu sebeple açıklama istenilmeyecek  
kategorisinde olmasına karşın işin süresince gerçekleştirilecek olmasından dolayı verilen  
fiyatların işin makul bir biçimde yapılabilinmesine imkan vermediği tespit edilmiştir.”  
şeklinde gerekçelerle uygun görülmediği ve idarece başvuru sahibinin şikâyet başvurusu  
üzerine idarece alınan kararda da benzer gerekçelere yer verildiği görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, idarece açıklama  
istenilmeyen iddia konusu muhtelif iş makinelerinin analiz girdilerine yönelik olarak “0,01  
TL” gibi muhtelif bedellerin öngörüldüğü görülmüştür.  
Başvuru sahibinin 1’inci iddiası kapsamında yapılan değerlendirmelerde de ifade  
edildiği üzere,  
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve Tebliğ açıklamaları uyarınca,  
İstekliler tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarında, idare tarafından  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/004  
: 35  
: 24.01.2018  
: 2018/UY.I-259  
açıklanması istenilen iş kalemleri ve analiz girdilerinden açıklanması istenilenlerin  
fiyatlarının tevsik edilmesi ve bu tevsike ilişkin sunulan belgeler üzerinden değerlendirilmesi  
gerektiği, açıklanması istenmeyen iş kalemlerine ise analizde yer verilmesinin ve söz konusu  
girdiler için bir bedel öngörülmesinin yeterli olduğu görülmüştür.  
Dolayısıyla açıklama istenmeyen söz konusu analiz girdisi için isteklinin idarece  
verilen formülleri kullanmak suretiyle açıklama yapması gerektiği yönündeki idarenin  
gerekçesinin ve bu doğrultuda yapılan değerlendirmelerin kamu ihale mevzuatı uyarınca  
yerinde olmadığı anlaşılmıştır.  
Diğer taraftan kamu ihale mevzuatı uyarınca, açıklama istenmeyen söz konusu analiz  
girdileri için, teklif fiyatının düşüklüğü, farklı iş kalemleri ile uyumlu olmaması gibi somut  
olmayan gerekçelerle ve hayatın olağan akışına aykırılık gerekçeleriyle değerlendirme  
yapılarak tekliflerin değerlendirme dışı bırakılamayacağı da görüldüğünden, idarenin söz  
konusu gerekçelerinin, kamu ihale mevzuatı uyarınca başvuru sahibi İş Ortaklığının aşırı  
düşük teklif açıklamasının uygun görülmemesine gerekçe oluşturmayacağı sonucuna  
varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.