Ana Sayfa / Kararlar / T.C. Ankara Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Yatırım İzleme Müdürlüğü / 2018/147722-Yenimahalle İlçesi Orhan Cemal FERSOY İlk- Ortaokulu, İsmail Erez İÖO, Nasrettin Hoca İlk-Ortaokulu, Mamak Ali Kuşçu İÖO, Yenikent Eski Bucuk İÖO Yapım İşleri
Bilgi
İKN
2018/147722
Başvuru Sahibi
Aknet İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Adil Gülseren İnş. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı
İdare
T.C. Ankara Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Yatırım İzleme Müdürlüğü
İşin Adı
Yenimahalle İlçesi Orhan Cemal FERSOY İlk- Ortaokulu, İsmail Erez İÖO, Nasrettin Hoca İlk-Ortaokulu, Mamak Ali Kuşçu İÖO, Yenikent Eski Bucuk İÖO Yapım İşleri
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Aknet İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Adil Gülseren İnş. Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
T.C. Ankara Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Yatırım İzleme Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2018/147722 İhale Kayıt Numaralı “Yenimahalle İlçesi Orhan Cemal FERSOY İlk-  
Ortaokulu, İsmail Erez İÖO, Nasrettin Hoca İlk-Ortaokulu, Mamak Ali Kuşçu İÖO, Yenikent  
Eski Bucuk İÖO Yapım İşleri” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
T.C. Ankara Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı Yatırım İzleme  
Müdürlüğü tarafından 04.05.2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Yenimahalle  
İlçesi Orhan Cemal FERSOY İlk-Ortaokulu, İsmail Erez İÖO, Nasrettin Hoca İlk-Ortaokulu,  
Mamak Ali Kuşçu İÖO, Yenikent Eski Bucuk İÖO Yapım İşleri” ihalesine ilişkin olarak  
Aknet İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Adil Gülseren İnş. Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 13.06.2018  
tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 21.06.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine,  
başvuru sahibince 28.06.2018 tarih ve 35443 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.06.2018  
tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2018/1070 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,  
1) İhale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi  
isteklinin tekliflerinin aşağıda belirtilen gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılması gerektiği;  
a) Teklif zarflarının İdari Şartname’nin 30’uncu maddesine aykırı olarak düzenlendiği,  
teklif mektuplarının usulüne uygun olarak sunulmadığı, birim fiyat teklif cetvelinde yer alan  
miktarların aynen kullanılmadığı ve hesaplamalarda da aritmetik hata yapıldığı,  
b) Teklif ekinde sunmuş oldukları vekâletname, imza sirküleri ve imzaların  
geçerliliğinin teyit edilmediği, teklifleri ile birlikte sunulan belgelerin yetkili kişilerce  
imzalanıp imzalanmadığı, imza sirküleri, vekâletname ve söz konusu belgelerdeki imzaların  
aynı olup olmadığı, yetkili olarak gösterilen kişilerin yetki süreleri ile vekaletname süresinin  
dolup dolmadığı hususlarının da teyit edilmesi gerektiği,  
c) Anılan istekliler tarafından tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel  
kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret Sicili Gazetesi ile  
ilgili belgelerin sunulmadığı, ortaklığa dair iş deneyim belgesi sunulması durumunda aynı  
zamanda ortaklık durum belgesinin de sunulmak zorunda olduğu, bu ortaklık durum  
belgesinde yer alan bilgilerin ticaret sicilinde yer alan bilgilerle aynı olup olmadığının teyit  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
edilmesi gerektiği,  
d) Kayıtlı oldukları ticaret ve/veya sanayi odası ya da esnaf ve sanatkâr odası veya  
ilgili meslek odaları belgelerinin sunulmadığı,  
e) Geçici teminat mektupları standart forma uygun olmadığı gibi diğer teminatların  
saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırıldığını gösteren makbuzların da idareye  
sunulmadığı, geçici teminat mektuplarında belirtilen teminat tutarının asgari sağlaması  
gereken oranı karşılamadığı, teminat mektuplarında belirtilen geçerlilik tarihinin hatalı  
olduğu,  
f) Bilançoya ilişkin belgelerin eksik sunulduğu ve söz konusu belgelerin İdari  
Şartname’nin 7.4.2’nci maddesinde düzenlenen kriterleri sağlamadığı,  
g) Toplam cirolarını gösteren gelir tablolarının sunulmadığı, ayrıca cirolarının asgari  
sağlanması gereken tutarları karşılamadığı,  
h) Anılan isteklilerin sunmuş oldukları iş deneyim belgelerinin İdari Şartname’de yer  
alan iş grupları listesinde hangi gruba dahil olduğunun net olmadığı, söz konusu iş deneyim  
belgelerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine uygun  
olmadığı, ihale konusu işe ve idarece belirlenen benzer iş tanımına uygun olmadığı, anılan iş  
deneyim belgelerinin güncel olmadığı gibi benzer iş kapsamında olmayan işlerin  
ayrıştırılması durumunda istenen asgari iş deneyim tutarını da karşılamadığı, bu belgelerin iş  
bitirme niteliği taşımadığı,  
2) Söz konusu isteklilerin her bir ortağının ve %51 oranında hissedarlarının ihale  
tarihi itibarıyla kesinleşmiş vergi ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) borcu olduğu,  
3) İhale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi  
isteklinin aşırı düşük açıklamalarının aşağıda belirtilen gerekçelerle mevzuata aykırı olduğu;  
a) Proforma faturaların ihale konusu yapım işini tevsik edecek nitelikte ve güncel  
olmadığı, faturaların içeriğindeki girdilere ilişkin gerek analizlerde gerekse fiyat teklifinde  
ayrıntılı olarak açıklama yapılmadığı, proforma faturalarda Serbest Muhasebeci Mali Müşavir  
(SMMM) ya da Yeminli Mali Müşavir (YMM) imzasının bulunmadığı, faturalara dayanak  
teşkil eden maliyet tespit tutanağında yer alan paçal fiyat analizlerinin mevzuata aykırı  
olduğu, satış tespit tutanağının Tebliğ’de belirtilen şekil şartlarını taşımadığı, fiyat teklifi  
alınan firmaların teklife konu alanda faaliyet göstermediği ve fiyat teklifi düzenlemeye  
yetkilerinin bulunmadığı, ayrıca bu firmaların meslek mensubu ile sözleşmelerinin de  
bulunmadığı, fiyat tekliflerinin geçici vergi beyanname dönemine ait olduğu hususunda  
açıklayıcı belge sunulmadığı, fiyat tekliflerinin ihale tarihi itibariyle son geçici vergi  
beyanname dönemine ait olmadığı,  
b) Aşırı düşük teklif açıklamaları ve ekinde yer alan belgelerin imzaya yetkili kişiler  
tarafından imzalanıp imzalanmadığı hususunun tevsik edilmediği,  
c) Anılan istekliler tarafından Kamu İhale Genel Tebliği’ne göre açıklama  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
istenilmeyen analiz girdilerinin icmalde belirtilmesi gerektiği halde belirtilmediği,  
d) Aşırı düşük teklif açıklamalarında kullanılan alt analizlerde cari yıl birim  
fiyatlarının kullanılmadığı,  
e) Aşırı düşük teklif açıklamalarında birim fiyat analizlerinde yer alan imalat girdi  
miktarları ve rayiç bedellerinde indirime gidildiği,  
f) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan analizlerde yer alan işçilik  
maliyetlerinin yürürlükte olan asgari işçilik ücretinin altında olduğu,  
g) Aşırı düşük teklif açıklamalarında sözleşme giderlerinin hatalı olarak hesaplandığı,  
sözleşme giderleri hesabına teminat mektubu ile komisyon giderlerinin dâhil edilmediği, öte  
yandan sunulan analizlerde ihale kararı damga vergisi, sözleşme damga vergisi, resim harç  
giderleri, KİK payı, sigorta ücretleri, yüklenici karı ve genel giderlerin dikkate alınmadığı,  
h) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında akaryakıt girdilerine ilişkin olarak  
kullanılan fiyatların EPDK tarafından yayımlanan fiyatlardan ve rafineri çıkış fiyatlarından  
daha düşük olduğu,  
ı) Aşırı düşük teklif açıklamalarında yer alan nakliye mesafelerinin ihale dokümanında  
yer alan nakliye mesafeleri ile örtüşmediği, söz konusu mesafelerin neye göre belirlendiğine  
ilişkin herhangi bir açıklamaya yer verilmediği, açıklama istenilecek analiz girdileri arasında  
yer alan bir kısım nakliye unsurlarının malzeme bedeline dâhil gösterildiği, bahsi geçen  
hususa ilişkin yapılan tevsikin uygun olmadığı,  
i) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan analizlerde kullanılan makine ve  
ekipmanlara ait kapasitelerin işe özgün olarak hazırlanan Teknik Şartname, projeler ve birim  
fiyat tarifleri göz önünde bulundurularak belirlenmediği ve analizlerde yer alan ilgili makine  
ve ekipmana ait teknik verilerin çok altında alındığı, ayrıca idare tarafından verilen  
analizlerde değiştirilen kullanım sürelerinin işe özgün olarak hazırlanan Teknik Şartname ve  
birim fiyat tarifleri göz önünde bulundurularak belirlenmediği, söz konusu makine ve  
ekipmana ilişkin yapılan açıklamanın mevzuata aykırı olduğu,  
j) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında malzeme ocaklarına ilişkin işletme  
ruhsatı, ÇED raporu ve ocağın kullanılmasına ilişkin sözleşmelerin sunulmadığı, iş kalemleri  
kapsamında ocak taşlarının hangi ocaktan temin edileceğine ilişkin herhangi bir bilgi ve  
belgenin sunulmadığı, sunulan belgelerin fotokopi olduğu ve bu belgelerde yer alan taşıma  
mesafelerinin tereddüde yol açtığı, taşıma mesafelerinin hatalı hesaplanması nedeniyle taşıma  
formülü hesabının da yanlış belirlendiği, yüklenici tarafından kullanılacak ocağın yıllık  
kapasitesinin ihale konusu iş açısından yeterli olmadığı, ocağın kapasitesi işin yapılabilirliği  
açısından yeterli olsa bile malzemelerin çıkarılması için kullanılacak patlayıcı madde  
miktarının ÇED raporunda belirtilen oranlara göre kıyaslandığında miktar yönünden çok fazla  
olduğu,  
k) Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan analizlerde yer alan işçilik  
kalemlerinde vasıflı vasıfsız işçi ayrımına gidilmeksizin tüm işçiler için tek bir fiyat  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
öngörüldüğü iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü  
maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına  
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya  
istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak  
şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.  
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:  
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin adı, soyadı veya unvanı ve adresi.  
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.  
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.  
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.  
e) İtirazen şikayet başvurularında idareye yapılan şikayetin ve varsa şikayete ilişkin  
idare kararının bildirim tarihi…” hükmü,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları”  
başlıklı 8’inci maddesinde “(1) Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise  
Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.  
(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;  
a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı ve adresi  
ile (…) faks numarası.  
b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.  
c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.  
ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.  
d) İtirazen şikayet başvurularında ayrıca idareye yapılan şikayetin tarihi ve varsa  
şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi…” hükmü,  
Anılan Yönetmelik’in “Başvuru üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 15’inci maddesinde  
“(1) Kuruma yapılan başvurular, öncelikle 16 ncı madde çerçevesinde incelenir…” hükmü,  
Aynı Yönetmelik’in “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler”  
başlıklı 16’ncı maddesinin birinci fırkasında “…ı) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı  
delillerin belirtilip belirtilmediği,  
yönlerinden sırasıyla incelenir.hükmü,  
“Ön inceleme konularına aykırılık üzerine alınacak kararlar” başlıklı 17’nci maddesinde  
“(1) 16 ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul  
tarafından başvurunun reddine karar verilir…” hükmü,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında  
aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin sekizinci fıkrasında “(8) Yönetmeliğin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
8 inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı  
delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda  
bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile  
birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka  
aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara  
yer verilmesi halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun  
reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi  
gerekmektedir.açıklamaları yer almaktadır.  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları”  
başlıklı 8’inci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde, başvurunun konusu, sebepleri ve  
dayandığı delillerin itirazen şikâyet başvuru dilekçesinde bulunması gerektiği belirtilmiş,  
15’inci maddesinde, Kuruma yapılan başvuruların, öncelikle 16’ncı madde çerçevesinde  
inceleneceği, 16’ncı maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde, başvurunun konusu, sebepleri  
ve dayandığı delillerin belirtilip belirtilmediğinin inceleneceği, 17’nci maddesinin birinci  
fıkrasında ise, 16’ncı maddenin birinci fıkrası bakımından bir aykırılığın tespiti üzerine Kurul  
tarafından başvurunun reddine karar verileceği düzenlemelerine yer verilmiştir.  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin  
a) Adı:Yenimahalle ilçesi Orhan Cemal FERSOY İlk-Ortaokulu, İsmail Erez İÖO,  
Nasrettin Hoca İlk-Ortaokulu, Mamak Ali Kuşçu İÖO, Yenikent Eski Bucuk İÖO yapım işleri  
b) Yatırım proje nosu/kodu:  
c) Miktarı ve türü:  
B+Z+4+ÇK (İnşaat-Mekanik-Elektrik Tesisat) 7 Adet okul yapım işi…” düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”  
başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan  
belgeleri teklifleri kapsamında sunmaları gerekir:  
a)  
b) Teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren imza beyannamesi veya imza sirküleri;  
1) Gerçek kişi olması halinde, noter tasdikli imza beyannamesi,  
2) Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya  
kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son durumu gösterir Ticaret  
Sicil Gazetesi, bu bilgilerin tamamının bir Ticaret Sicil Gazetesinde bulunmaması halinde, bu  
bilgilerin tümünü göstermek üzere ilgili Ticaret Sicil Gazeteleri veya bu hususları gösteren  
belgeler ile tüzel kişiliğin noter tasdikli imza sirküleri.  
c) Bu Şartname ekinde yer alan standart forma uygun teklif mektubu.  
ç) Bu Şartnamede belirlenen geçici teminata ilişkin geçici teminat mektubu veya geçici  
teminat mektupları dışındaki teminatların Saymanlık ya da Muhasebe Müdürlüklerine  
yatırıldığını gösteren makbuzlar.  
d) Bu şartnamenin 7.4. ve 7.5. maddelerinde belirtilen, şekli ve içeriği Yapım İşleri  
İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde düzenlenen yeterlik belgeleri.  
e) Vekaleten ihaleye katılma halinde, vekil adına düzenlenmiş, ihaleye katılmaya  
ilişkin noter onaylı vekaletname ile vekilin noter tasdikli imza beyannamesi  
f) İsteklinin ortak girişim olması halinde, bu Şartname ekinde yer alan standart forma  
uygun iş ortaklığı beyannamesi,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
g) Bu bent boş bırakılmıştır,  
ğ)  
h) Tüzel kişi tarafından iş deneyimi göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin  
yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması halinde, ticaret ve sanayi odası/ticaret  
odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya serbest muhasebeci, yeminli mali  
müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından ilk ilan tarihinden sonra  
düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın  
korunduğunu gösteren belge.  
ı) Tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere, en az beş yıldır % 51 veya daha  
fazla hissesine sahip mimar veya mühendis ortağının mezuniyet belgesinin sunulması  
durumunda; ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil  
memurlukları veya serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali  
müşavir tarafından, ilk ilan tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye  
doğru son beş yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belge  
i) Bu bent boş bırakılmıştır  
7.2. İhaleye iş ortaklığı olarak teklif verilmesi halinde;  
7.2.1. İş ortaklığının her bir ortağı tarafından 7.1. maddesinin (a) ve (b) bentlerinde  
yer alan belgelerin ayrı ayrı sunulması zorunludur. İş ortaklığının tüzel kişi ortağı tarafından,  
iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine/en az  
% 51 hissesine sahip ortağına ait olması halinde bu ortak (h) ve (ı) bendindeki belgeyi de  
sunmak zorundadır.  
7.3. İhaleye konsorsiyum olarak teklif verilmesi halinde;  
7.3.1. İhaleye konsorsiyum olarak teklif verilmesine izin verilmediğinden bu madde  
boş bırakılmıştır  
7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken  
kriterler:  
7.4.1. Bu bent boş bırakılmıştır.  
7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya  
eşdeğer belgeleri.  
a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl  
sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini,  
b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin,  
yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da  
bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya  
serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi  
(Standart Form: KİK024.1/Y)  
sunmaları gerekmektedir.  
Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde;  
a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir  
yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen  
varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat  
maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli  
borçlardan düşülecektir),  
b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak  
oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın  
inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),  
c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50'den küçük olması,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa  
yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.  
Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan  
yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının  
ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.  
Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren  
bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir  
veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur.  
Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin  
sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri  
düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.  
Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların  
bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke  
mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik  
edilebilir.  
İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı  
ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.  
7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler  
İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini  
sunması yeterlidir;  
a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu,  
b) Taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya  
bitirilen yapım işlerinin parasal tutarını gösteren faturalar.  
İsteklinin cirosunun teklif ettiği bedelin % 25'inden, taahhüt altında devam eden  
yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen yapım işlerinin parasal tutarının ise  
teklif ettiği bedelin % 15'inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan  
ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir.  
Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin  
yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki  
belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının  
ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.  
Taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirilen  
yapım işlerinin parasal tutarını tevsik etmek üzere; fatura örnekleri ya da bu örneklerin noter,  
serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi  
dairesince onaylı suretleri sunulur.  
Gelir tablosunun, serbest muhasebeci, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci  
mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen  
gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci  
tarafından onaylanmış olması gereklidir.  
İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir  
ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur.  
Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile  
birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate  
alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya  
isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren  
belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.  
7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
kriterler:  
7.5.1. İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir  
sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;  
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,  
b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde,  
ilk sözleşme bedelinin en az % 80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,  
c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan  
tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en  
az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,  
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan  
tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en  
az % 80'ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az %  
80'i oranında denetlenen ya da yönetilen,  
d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme  
bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son  
onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,  
işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif  
edilen bedelin % 70'inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek  
sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.  
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80'ini, diğer  
ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20'sini sağlaması  
zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve  
yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten  
elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin  
birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz.  
Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını  
sağlaması zorunludur.  
7.5.2. Bu bent boş bırakılmıştır.  
7.5.3. Bu bent boş bırakılmıştır.  
7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği teknik şartnamede belirtilen  
belgeler.  
7.5.5. Bu bent boş bırakılmıştır.  
7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler:  
Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ" de yer  
alan benzer iş guruplarından B/II gurubu işler benzer iş olarak değerlendirilecektir. Onarım  
işine ait iş bitirmeler kabul edilmeyecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.  
Başvuru sahibine ait itirazen şikâyet dilekçesindeki iddialar ele alındığında, anılan  
istekli tarafından İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik  
kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde zikredilen tüm yeterlik belgelerinin (ihaleye katılım  
belgeleri, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik belgeleri) itirazen şikâyete  
konu edildiği, bu durumun ihale komisyonunca yerine getirilen teklif değerlendirmesinin bir  
bütün olarak Kurum tarafından yeniden incelenmesi sonucunu doğuracağı görülmüştür.  
Kamu İhale Kurumu’nun görev ve yetkileri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile  
belirlenmiş ve Kurum tarafından ihale sürecindeki işlem ve eylemlere ilişkin yapılacak  
inceleme başvuru sahibinin iddia konusu ettiği hususlara ve idarenin bu yöndeki beyanlarına  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
hasredilmiş olup, uyuşmazlıklarda idari denetim yetkisi bu yönde bulunan Kurumun ihale  
komisyonlarının yerine geçip, resen inceleme sonucunu doğuracak şekilde işlemleri baştan  
sona yeniden inceleme yetkisinin bulunmadığı anlaşıldığından, ihale komisyonunun görev ve  
yetkisi dâhilinde incelediği hususların bir bütün olarak Kurum tarafından yeniden  
incelenmesi/değerlendirilmesi sonucunu doğuran söz konusu iddialara dair başvurunun, 4734  
sayılı Kanun ve ikincil mevzuatına uygun bir başvuru olarak nitelendirilmesinin mümkün  
olmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiaları uygun  
bulunmamıştır.  
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı  
10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında “…  
Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır:  
c) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal  
güvenlik prim borcu olan.  
d) Türkiye'nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş vergi  
borcu olan.  
Kurum, dördüncü fıkranın; (c) bendi ile ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu  
Başkanlığının uygun görüşünü alarak sosyal güvenlik prim borcunun kapsamı ve tutarını; (d)  
bendi ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının uygun görüşünü alarak vergi borcu  
kapsamına girecek vergileri; tür ve tutar itibariyle belirlemeye yetkilidir.  
Bu madde kapsamında istenen belgelerden hangilerinin taahhütname olarak  
sunulabileceği Kurum tarafından belirlenir. Gerçeğe aykırı hususlar içeren taahhütname  
sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik  
eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde bu durumda olanlar ihale  
dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir.hükmü yer almaktadır.  
Aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, isteklilerin bu Kanun’un 10’uncu maddesinin  
dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde sayılan durumlarda olmamaları  
gerektiği, söz konusu durumda olmadıklarının tevsikine ilişkin teklifleri kapsamında belge  
sunmaları yerine bu durumda olmadıklarına ilişkin taahhütte bulunmalarının yeterli olduğu.  
gerçeğe aykırı hususlar içeren taahhütname sunulması veya ihale üzerinde kalan istekli  
tarafından taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin sözleşme imzalanmadan önce  
verilmemesi halinde bu durumda olanların ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir  
kaydedileceği anlaşılmıştır.  
Diğer yandan, ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilen anahtar teslimi götürü  
bedel teklif mektubunun 2’nci maddesinde “İhale tarihinde, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu  
maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen  
durumlarda olmadığımızı ve olmayacağımızı, anılan maddenin dördüncü fıkrasının (c) ve (d)  
bentleri hariç, bu hususlara ilişkin olarak durumumuzda değişiklik olması halinde buna  
ilişkin belgeleri İdarenize derhal vereceğimizi; ihalenin üzerimizde kalması halinde ise  
sözleşme imzalanmadan önce ihale tarihinde anılan maddenin dördüncü fıkrasının (a), (b),  
(c), (d), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen durumda olmadığımıza ilişkin belgeleri anılan Kanun  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
ve ilgili mevzuat ile ihale dokümanında yer alan düzenlemelere uygun olarak İdarenize  
sunacağımızı taahhüt ediyoruz…” ibaresi yer almakta olup, ihale üzerinde bırakılan istekli ile  
ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine ait teklif mektuplarında da bahse konu  
ibarenin mevcut olduğu görülmüştür.  
Bu doğrultuda, istekliler tarafından Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü  
fıkrasının (c) ve (d) bentlerinde sayılan durumlarda olmadıklarına ilişkin teklifleri  
kapsamında herhangi bir belge sunulması zorunluluğunun bulunmadığı, ihale tarihi itibarıyla  
söz konusu durumlarda olmadıklarına ilişkin taahhüdün anahtar teslimi götürü bedel teklif  
mektuplarında yer almasının yeterli olduğu, ihale uhdesinde bırakılan istekli tarafından  
taahhüt altına alınan durumu tevsik eden belgelerin ise sözleşme imzalanmadan önce  
verilmesi gerektiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin bahsi geçen iddiasının yerinde olmadığı  
sonucuna varılmıştır.  
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  
hükmü,  
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler”  
başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra  
Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.  
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve  
dokümanında belirtilmek kaydıyla, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralardaki koşullar  
çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.  
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak  
tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale  
komisyonu;  
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
3) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “… 45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin  
% 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
,
Analizlerdeki işçilik girdisi tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir…” açıklamaları yer almaktadır.  
Mevzuatın yukarıya aktarılan hükümleri gereğince, ihale dokümanında aşırı düşük  
teklif sorgulaması yapılacağına ilişkin düzenleme yapılan ihaleler için idarece öncelikle  
geçerli teklifler ve yaklaşık maliyet esas alınarak sınır değerin hesaplanması ve sınır değerin  
altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve idarece hazırlanan  
“sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin %80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/gruplarının belirlenmesi, sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete  
oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif  
toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya  
tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerektiği, ayrıca idare tarafından  
oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz  
toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edileceği, tutarı, kâr  
ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya  
tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç  
analiz toplamının %15’ini aşması durumunda da; en küçük tutardan itibaren kümülatif  
toplamda %15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirleneceği, tutarı bu  
girdinin tutarından daha az olan girdilerin açıklama istenilmeyecek analiz girdisi olarak  
belirtileceği, diğer yandan aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş  
kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde, bu girdinin, analiz toplamının %3’ünün  
altında kalıp kalmadığı hususuna ilişkin değerlendirmenin her analiz için ayrı ayrı yapılacağı  
ve herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan bir analiz girdisi için ise açıklama  
istenileceği,  
Öte yandan, anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının  
yapım şartlarına bağlı kalınmak suretiyle, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde  
yer alması istenen “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki  
yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği (Ek-Y.2)’de yer  
alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi ve isteklilerin de tekliflerinin aşırı  
düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenilmesi durumunda, yapacakları  
açıklamada sunulacak analizlerin verilen bu formata uygun olması gerektiği, istekli tarafından  
sunulacak hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş  
gruplarının her biri için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunluluğunun  
bulunmadığı, sorgulanmayan iş kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin  
gösterilmesinin yeterli olacağı,  
İsteklilerin iş kalemleri için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış kâr ve genel  
gider içermeyen birim fiyatların üzerine, kendi belirledikleri kâr ve genel gideri ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda, hangi kamu kurum ve kuruluşunun kâr ve genel  
gider hariç birim fiyatını kullandıklarını ve kendi belirledikleri kâr ve genel gider tutarını  
yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde, söz  
konusu iş kalemleri için analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı, analiz düzenlemeleri  
zorunlu olmayan bahsi geçen iş kalemleri için anılan Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde  
sayılan belgeleri de sunmalarına gerek bulunmadığı, diğer yandan analizler ile yardımcı  
ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış  
rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçlerin poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste  
halinde sunan isteklilerin de bahsi geçen rayiçlere ilişkin olarak anılan Tebliğ’in 45.1.13’üncü  
maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek olmadığı,  
Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması  
durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya  
beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifine dayanak  
olarak ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya  
satış tutarı tespit tutanağının (Ek.O.6) düzenleneceği, söz konusu tutanakların meslek  
mensubu tarafından muhafaza edileceği ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyeceği,  
ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek  
mensubundan istenebileceği,  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek.O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerektiği anlaşılmıştır.  
İdari Şartname’nin “Sınır Değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu  
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır  
değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır  
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca  
hesaplanan tutar üzerinden alınır.düzenlemesi bulunmaktadır.  
İdarece ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen bilgi ve belgeler incelendiğinde,  
teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden EKAP üzerinden gönderilen 16.05.2018 tarihli  
yazılar ile aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu aşırı düşük teklif sorgulama  
yazısı ekinde ihale cetveli, açıklama istenilecek iş kalemleri listesi (123 adet iş kalemi),  
açıklama istenilmeyecek analiz girdileri ile sıralı analiz girdileri tablolarına yer verildiği  
görülmüştür.  
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:  
a), b), c), d), e), f) ve g) iddialarına yönelik yapılan inceleme;  
İhale üzerinde bırakılan Çankırı İnş. Tic. A.Ş. tarafından yapılan aşırı düşük  
açıklaması incelendiğinde;  
Açıklama istenilen 123 adet iş kalemi içerisinden 95 adet iş kalemine ilişkin tevsikte  
kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış (2018 yılı) kâr ve genel gider hariç birim  
fiyatların tutarına %17,5 kâr ve genel gider ilave edilmek suretiyle elde edilen birim fiyatların  
kullanıldığı, açıklama kapsamında söz konusu kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış  
birim fiyatlar kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesine de yer verildiği,  
11 adet iş kalemine ilişkin (Ö.E.K.U.01.12 poz numaralı 60x60 LED panel aydınlatma  
armatürü, KTB-ELK.003 poz numaralı harici/dahili (full HD 1080 p) IP sabit dome kamera,  
KTB-ELK.004 poz numaralı harici/dahili sabit (full HD 1080 p) IP kutusu kamera,  
ELK.ÖBF.005 poz numaralı 16 kanal kayıt cihazı 6 TB hard disk, ELK.ÖBF.007 poz numaralı  
36W LED armatür, Ö.E.K.U.01.13 poz numaralı 30x30 LED panel aydınlatma armatürü,  
ELK.ÖBF.003 poz numaralı IP dahili kamera, KTB-ELK.007 poz numaralı raid 5/& kayıt  
koruma sınıfı, 32 kanal profesyonel tip network IP video kayıt ünitesi (NVR), 742-441 poz  
numaralı 36 WATT’a kadar (blacknight), LED’li tavan armatürü (taş yünlü, alçı asma tavan,  
clip-in, sıva üstü ve sarkıt), ELK.ÖBF.010 poz numaralı LED spot, ELK.ÖBF.012 poz  
numaralı konferans salonu elektronik sistemleri) malzeme ve montaj maliyetlerinin tevsiki  
için teklife konu alanda faaliyet gösterdiği ticaret unvanlarından da anlaşılan üçüncü  
kişilerden fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, satış tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan  
fiyat tekliflerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibare ile ilgili meslek mensubu onayının  
bulunduğu,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
15 adet iş kaleminin tevsiki için (ÖZEL-20 poz numaralı 6+16+6 mm reflekte  
temperli low-e cam ile cephe kaplaması imali ve montajı, 19.094/MK/A poz numaralı sentetik  
gereç ile bağlantı tabakası (adrenas köprüsü) yapımı, ÖZEL-4 poz numaralı dış cephede  
izoklimler tuğla kaplaması yapılması, 19.094/MKANALİZ poz numaralı sentetik gereç ile  
bağlantı tabakası (adrenas köprüsü) yapımı, ÖZEL-28 poz numaralı spider taşıyıcılı 10+10  
mm temperli lamine camlı giriş saçağı yapılması, ÖZEL-05 poz numaralı kanallı ısı yalıtımı  
üzerine klinker tuğla kaplama yapılması, ÖZEL-9 poz numaralı yangın geciktirici boya  
yapılması, ÖZEL39 poz numaralı pasif yangın geciktirici boya uygulaması yapılması, ÖZEL-  
33 poz numaralı laminat kapaklı soyunma dolabı yapılması ve yerine konulması, KA-Mİ-  
ÖZEL-16 poz numaralı giydirme cephe yapılması, Y.19.055/004A poz numaralı kanallı ısı  
yalıtım panel üzerine klinker kaplama yapılması, Y.21.001/04A poz numaralı desenli saç ile  
hazır harpuçtalı kolonlu betonarme bahçe duvarı ve temel kalıbı yapılması, ÖZEL-15 poz  
numaralı ferforje korkuluk yapılması, ANK.V.04 poz numaralı akustik duvar kaplaması  
yapılması, ÖZEL-12 poz numaralı izoklinker tuğla) teklife konu alanda faaliyet gösterdiği  
ticaret unvanlarından da anlaşılan üçüncü kişilerden fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, satış  
tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan fiyat tekliflerinde mevzuat gereği yazılması gereken  
ibare ile ilgili meslek mensubu onayının bulunduğu,  
2 adet iş kalemi için (MSB.852/1 poz numaralı saç yağmur oluğu yapılması, 23.202  
poz numaralı basit dövme demir işlerinin yapılması ve yerine konması) idarece verilen analiz  
formatları dikkate alınarak açıklamanın sunulduğu, söz konusu iş kalemleri içerisinde yer alan  
analiz girdileri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018 yılı rayiçlerinin  
kullanıldığı tespit edilmiştir.  
Bu doğrultuda, anılan istekli tarafından 95 adet iş kalemine ilişkin olarak kamu kurum  
ve kuruluşlarınca yayımlanmış kâr ve genel gider içermeyen birim fiyatların üzerine, kendi  
belirledikleri kâr ve genel gider (%17,5) ilave edilerek birim fiyatların oluşturulduğu, söz  
konusu hususa ilişkin olarak hangi kamu kurum ve kuruluşunun kâr ve genel gider hariç  
birim fiyatını kullandıklarını ve kendi belirledikleri kâr ve genel gider tutarını yazmak  
suretiyle liste halinde belirtilerek açıklama kapsamında sunulduğu, dolayısıyla bu iş kalemleri  
için analiz düzenleme zorunluluğunun bulunmadığı,  
26 adet iş kalemi için idarece gönderilen analiz formatına uygun üçüncü kişilerden  
fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, söz konusu fiyat tekliflerinin üzerine %17,5 kâr ve genel  
gider tutarları eklenmek suretiyle iş kalemlerine ilişkin birim fiyatların oluşturulduğu, anılan  
fiyat teklifleri üzerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibare ile ilgili meslek mensubu  
onayının bulunduğu, diğer yandan başvuru sahibinin fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden  
maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile geçici vergi beyanname dönemlerine ilişkin  
iddialarının bulunduğu, anılan Tebliğ’de tutanakların meslek mensubu tarafından muhafaza  
edileceği ve fiyat tekliflerinin ekinde idareye verilmeyeceği, idare veya Kurum tarafından  
gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği açıklamalarına  
yer verildiği, ancak somut olayda fiyat tekliflerinin mevzuatta öngörüldüğü haliyle  
düzenlendiği, dolayısıyla fiyat teklifleri üzerinde ilgili meslek mensubu onaylarının da  
mevcut olduğu dikkate alındığında, bahsi geçen fiyat tekliflerine dayanak olarak düzenlenen  
satış tutarı tespit tutanaklarının ilgili meslek mensubundan istenilmesini gerektirecek herhangi  
tereddüt doğurucu bir hususun bulunmadığı, kaldı ki başvuru sahibi tarafından da söz konusu  
durumun aksini gösterir herhangi bir bilgi ve belgenin de şikâyet ve/veya itirazen şikâyet  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
dilekçesi ekinde sunulmadığı, ayrıca ilgili meslek mensubu ile yapılan sözleşmeler ile fiyat  
teklifi veren firmaların fiyat teklifini düzenlemeye yetkili olup olmadığını gösterir belgelerin  
de fiyat teklifinin ekinde sunulması gibi bir zorunluluğun mevcut olmadığı,  
Diğer 2 adet iş kalemi için ise idarece gönderilen analiz formatına uygun olarak  
analizlerin oluşturulduğu, söz konusu iş kalemleri içerisinde yer alan analiz girdileri için  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018 yılı rayiçlerinin kullanıldığı (düz  
işçi: 9,10 TL, çırak: 9,10 TL, duvarcı ustası: 12,40 TL, sentetik esaslı boya: 11,10 TL vb.) ve  
%17,5 kâr ve genel tutarı öngörülerek iş kalemine ilişkin birim fiyatların oluşturulduğu,  
açıklama istenilmeyen analiz girdilerine söz konusu analizlerde yer verildiği, ayrıca sözleşme  
giderlerine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmasına da gerek olmadığı anlaşılmış olup,  
anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata aykırılık  
bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi (Arıkan İnş. Taah. Tic. ve San. A.Ş.)  
tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;  
Açıklama istenilen 123 iş kalemi içerisinden 95 adet iş kalemine ilişkin tevsikte kamu  
kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış (2018 yılı) kâr ve genel gider hariç birim fiyatları  
tutarına %25 kâr ve genel gider ilave edilmek suretiyle elde edilen birim fiyatların  
kullanıldığı, açıklama kapsamında söz konusu kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış  
birim fiyatlar kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesine de yer verildiği,  
11 adet iş kaleminin (Ö.E.K.U.01.12 poz numaralı 60x60 LED panel aydınlatma  
armatürü, KTB-ELK.003 poz numaralı harici/dahili (full HD 1080 p) IP sabit dome kamera,  
KTB-ELK.004 poz numaralı harici/dahili sabit (full HD 1080 p) IP kutusu kamera,  
ELK.ÖBF.005 poz numaralı 16 kanal kayıt cihazı 6 TB hard disk, ELK.ÖBF.007 poz numaralı  
36W LED armatür, Ö.E.K.U.01.13 poz numaralı 30x30 LED panel aydınlatma armatürü,  
ELK.ÖBF.003 poz numaralı IP dahili kamera, KTB-ELK.007 poz numaralı raid 5/& kayıt  
koruma sınıfı, 32 kanal profesyonel tip network IP video kayıt ünitesi (NVR), 742-441 poz  
numaralı 36 WATT’a kadar (blacknight), LED’li tavan armatürü (taş yünlü, alçı asma tavan,  
clip-in, sıva üstü ve sarkıt), ELK.ÖBF.010 poz numaralı LED spot, ELK.ÖBF.012 poz  
numaralı konferans salonu elektronik sistemleri) malzeme ve montaj maliyetlerinin tevsiki  
için teklife konu alanda faaliyet gösterdiği ticaret unvanlarından da anlaşılan üçüncü  
kişilerden fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, satış tespit tutanağı dayanak alınarak sunulan  
fiyat tekliflerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibare ile ilgili meslek mensubu onayının  
bulunduğu,  
15 iş kalemi için (ÖZEL-20 poz numaralı 6+16+6 mm reflekte temperli low-e cam ile  
cephe kaplaması imali ve montajı, 19.094/MK/A poz numaralı sentetik gereç ile bağlantı  
tabakası (adrenas köprüsü) yapımı, ÖZEL-4 poz numaralı dış cephede izoklimler tuğla  
kaplaması yapılması, 19.094/MKANALİZ poz numaralı sentetik gereç ile bağlantı tabakası  
(adrenas köprüsü) yapımı, ÖZEL-28 poz numaralı spider taşıyıcılı 10+10 mm temperli lamine  
camlı giriş saçağı yapılması, ÖZEL-05 poz numaralı kanallı ısı yalıtımı üzerine klinker tuğla  
kaplama yapılması, ÖZEL-9 poz numaralı yangın geciktirici boya yapılması, ÖZEL39 poz  
numaralı pasif yangın geciktirici boya uygulaması yapılması, ÖZEL-33 poz numaralı laminat  
kapaklı soyunma dolabı yapılması ve yerine konulması, KA-Mİ-ÖZEL-16 poz numaralı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
giydirme cephe yapılması, Y.19.055/004A poz numaralı kanallı ısı yalıtım panel üzerine  
klinker kaplama yapılması, Y.21.001/04A poz numaralı desenli saç ile hazır harpuçtalı  
kolonlu betonarme bahçe duvarı ve temel kalıbı yapılması, ÖZEL-15 poz numaralı ferforje  
korkuluk yapılması, ANK.V.04 poz numaralı akustik duvar kaplaması yapılması, ÖZEL-12 poz  
numaralı izoklinker tuğla) teklife konu alanda faaliyet gösterdiği ticaret unvanlarından da  
anlaşılan üçüncü kişilerden fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, satış tespit tutanağı dayanak  
alınarak sunulan fiyat tekliflerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibare ile ilgili meslek  
mensubu onayının bulunduğu,  
2 iş kalemi için (MSB.852/1 poz numaralı saç yağmur oluğu yapılması, 23.202 poz  
numaralı basit dövme demir işlerinin yapılması ve yerine konması) idarece verilen analiz  
formatları dikkate alınarak açıklamanın sunulduğu, söz konusu iş kalemleri içerisinde yer alan  
analiz girdileri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018 yılı rayiçlerinin  
kullanıldığı tespit edilmiştir.  
Bu doğrultuda, anılan istekli tarafından 95 adet iş kalemine ilişkin olarak kamu kurum  
ve kuruluşlarınca yayımlanmış kâr ve genel gider içermeyen birim fiyatların üzerine, kendi  
belirledikleri kâr ve genel gider (%25) ilave edilerek birim fiyatların oluşturulduğu, söz  
konusu hususa ilişkin olarak hangi kamu kurum ve kuruluşunun kâr ve genel gider hariç  
birim fiyatını kullandıklarını ve kendi belirledikleri kâr ve genel gider tutarını yazmak  
suretiyle liste halinde belirtilerek açıklama kapsamında sunulduğu, dolayısıyla bu iş kalemleri  
için analiz düzenleme zorunluluğunun bulunmadığı,  
26 adet iş kalemi için idarece gönderilen analiz formatına uygun üçüncü kişilerden  
fiyat teklifi alma yoluna gidildiği, söz konusu fiyat tekliflerinin üzerine %10 kâr ve genel  
gider tutarları eklenmek suretiyle iş kalemlerine ilişkin birim fiyatların oluşturulduğu, anılan  
fiyat teklifleri üzerinde mevzuat gereği yazılması gereken ibare ile ilgili meslek mensubu  
onayının bulunduğu, diğer yandan başvuru sahibinin fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden  
maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile geçici vergi beyanname dönemlerine ilişkin  
iddialarının bulunduğu, anılan Tebliğ’de tutanakların meslek mensubu tarafından muhafaza  
edileceği ve fiyat tekliflerinin ekinde idareye verilmeyeceği, idare veya Kurum tarafından  
gerekli görülmesi halinde bu tutanakların meslek mensubundan istenebileceği açıklamalarına  
yer verildiği, ancak somut olayda fiyat tekliflerinin mevzuatta öngörüldüğü haliyle  
düzenlendiği, dolayısıyla fiyat teklifleri üzerinde ilgili meslek mensubu onaylarının da  
mevcut olduğu dikkate alındığında, bahsi geçen fiyat tekliflerine dayanak olarak düzenlenen  
satış tutarı tespit tutanaklarının ilgili meslek mensubundan istenilmesini gerektirecek herhangi  
tereddüt doğurucu bir hususun bulunmadığı, kaldı ki başvuru sahibi tarafından da söz konusu  
durumun aksini gösterir herhangi bir bilgi ve belgenin de şikâyet ve/veya itirazen şikâyet  
dilekçesi ekinde sunulmadığı, ayrıca ilgili meslek mensubu ile yapılan sözleşmeler ile fiyat  
teklifi veren firmaların fiyat teklifini düzenlemeye yetkili olup olmadığını gösterir belgelerin  
de fiyat teklifinin ekinde sunulması gibi bir zorunluluğun mevcut olmadığı,  
Diğer 2 adet iş kalemi için ise idarece gönderilen analiz formatına uygun olarak  
analizlerin oluşturulduğu, söz konusu iş kalemleri içerisinde yer alan analiz girdileri için  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2018 yılı rayiçlerinin kullanıldığı (düz  
işçi: 9,10 TL, çırak: 9,10 TL, duvarcı ustası: 12,40 TL, sentetik esaslı boya: 11,10 TL vb.) ve  
%10 kâr ve genel tutarı öngörülerek iş kalemine ilişkin birim fiyatların oluşturulduğu,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
açıklama istenilmeyen analiz girdilerine söz konusu analizlerde yer verildiği, ayrıca sözleşme  
giderlerine ilişkin herhangi bir açıklama yapılmasına da gerek olmadığı anlaşılmış olup,  
anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında mevzuata aykırılık  
bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
h), ı), i), j) ve k) iddialarına yönelik olarak yapılan inceleme;  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere Yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü  
maddesinde, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına  
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya  
istekli ile istekli olabileceklerin anılan Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun  
olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiş ve şikâyet  
ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru  
yolları olduğu açıkça ifade edilmiştir.  
Aynı Kanun’un “İdareye şikayet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde ihale  
sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla idareye şikâyet başvurusu  
yapılabileceği, anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı  
maddesinde ise idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun  
bulmayan aday, istekli veya istekli olabileceklerin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda  
bulunabileceği belirtilmiştir.  
Bahse konu Kanun maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale sürecinde hukuka  
aykırı olduğu iddia edilen işlem ve eylemlere karşı olarak dava açılmadan önce genel olarak  
iki aşamalı bir idari başvuru yolunun öngörüldüğü, aday, istekli veya istekli olabileceklerin  
öncelikle ihaleyi yapan idareye başvuru yapması gerektiği, şayet şikâyet üzerine alınan karar  
uygun bulunmaz veya şikâyet üzerine idarece herhangi bir karar alınmaz ise Kamu İhale  
Kurumu’na başvuruda bulunulabileceği anlaşılmaktadır.  
Bu usulün amacı ise başvuru sahibinin iddialarının öncelikle idarenin  
değerlendirmesinden geçerek, uygun görülen hususlarda gerekli düzeltmenin idare tarafından  
yapılması, uyuşmazlığın devam ettiği konularda ise idarenin cevabıyla birlikte uyuşmazlığın  
Kurumun önüne getirilmesidir. Anılan usulün doğal bir gereği ise şikâyet başvurusunda dile  
getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu edilmemesidir. Çünkü idarenin  
değerlendirmesine sunulmayan, cevap veya açıklaması alınmayan bir hususun itirazen şikâyet  
başvurusuna dâhil edilmesi, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda açıklanan iki aşamalı  
başvuru sistematiğine uygun düşmemektedir.  
Nitekim İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil  
unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan “İdarenin şikayet üzerine  
aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen  
şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü ile,  
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak  
işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “… İdareye başvuru  
konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen  
şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2018/044  
: 31  
: 01.08.2018  
: 2018/UY.II-1456  
alınmaz” açıklaması da şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet  
başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.  
Netice itibarıyla yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından idareye  
şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet başvurusuna konu  
edilemeyeceği (şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararda belirtilen hususlar  
hariç) anlaşılmaktadır. Bu itibarla, başvuru sahibinin söz konusu iddialarının idareye yapılan  
şikâyet başvurusunda yer almadığı dikkate alındığında, bahsi geçen iddiaların şekil yönünden  
reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.