2019/UH.I-210 - Kamu İhale Kararı - Kuruluş Mutfağında Yemek Pişirme Yoluyla Mamul Yemek Alımı Dağıtımı ve Servis Hizmetleri İşi

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

BAŞVURU SAHİBİ:

Soran Sosyal Hizmetler A.Ş. - Dunaysır Yemek Temizlik Turizm İnşaat Nakliyat Sağlık

Hizmetleri Tekstil Özel Eğitim Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İzmir Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2018/550349 İhale Kayıt Numaralı “Kuruluş Mutfağında Yemek Pişirme Yoluyla Mamul

Yemek Alımı Dağıtımı ve Servis Hizmetleri İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İzmir Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 05.12.2018 tarihinde

açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kuruluş Mutfağında Yemek Pişirme Yoluyla Mamul

Yemek Alımı Dağıtımı ve Servis Hizmetleri İşi” ihalesine ilişkin olarak Soran Sosyal

Hizmetler A.Ş. - Dunaysır Yemek Temizlik Turizm İnşaat Nakliyat Sağlık Hizmetleri Tekstil

Özel Eğitim Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının 24.12.2018 tarihinde yaptığı şikâyet

başvurusunun, idarenin 25.12.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince

03.01.2019 tarih ve 323 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet

başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2019/13 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan

inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

İzmir Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü (4. Kısım) için

ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının

yerinde olmadığı,

1) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde belirtilen malzemeli yemek

sunumu hesap cetvelinin (Ek-H.4) hatalı sunulduğu, söz konusu cetvelin [A) Ana Girdileri

Tablosu], aşırı düşük teklif açıklamasında kullanılan iki haftalık örnek menüde yer alan

yemeklerin içeriğindeki ana girdilerin tamamını kapsamadığı, anılan tabloda yer alan ana

girdilerin birim fiyatları ve açıklama yöntemlerinin hatalı olarak cetvele yansıtıldığı, bazı

ürünlerin örnek menüye göre hazırlanan yemek reçetelerinde bulunmasına rağmen ana

girdileri tablosunda yer almadığı, ana girdiler ile işçilik maliyeti toplamının toplam teklif

tutarına oranın Tebliğ’de belirtilen oranlar ( 0,80 - 0,95) arasında olmadığı,

2) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından 2 haftalık örnek yemek

menüsünde yer alan etli, tavuklu ve sebzeli yemeklerin içerisindeki, koyun eti (kemikli), dana

eti (kemiksiz), kuzu eti (kemikli), tüm tavuk, tavuk but, tavuk but pirzola, tavuk göğüs, tavuk

göğüs (derili) ve hamsi (temizlenmiş) girdi miktarlarının yemek reçetelerine eksik olarak

yansıtıldığı, söz konusu ürünlerin miktarlarının gıda rasyosuna göre kullanılması gereken

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

miktarların altında yemek reçetelerine yansıtıldığı, ayrıca söz konusu girdilerin birim

fiyatlarının da eksik olarak Ek-H.4 cetveline yansıtıldığı,

3) Örnek yemek menüsündeki girdiler arasında yer alan aysberg marul, bamya,

barbunya, beyaz lahana, bezelye, biber salçası, çam fıstığı, ceviz içi, enginar, erik, güllaç,

karnabahar, kereviz, kaymak, kiraz, kornişon turşusu, kuru incir, kuyruk yağı, kuru sarımsak,

maya, mayonez, nar ekşisi, pirinç unu, pudra şekeri, sivri biber, süzme yoğurt, tarhana, vişne,

yufka ve yumurta gibi ana girdilerin birim fiyatlarının hatalı olarak Ek-H.4 Cetveline

yansıtıldığı, söz konusu ana çiğ girdilerin fiyatlarının tevsiki amacıyla, ihale tarihinden önceki

son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatların kullanılmadığı, ayrıca

anılan ürünlerin Teknik Şartname’deki yemek reçetelerinde yer verilmesine rağmen Ek-H.4

Cetvelinin ana girdiler tablosunda adı geçen ürünlere yer verilmediği,

4) Ana girdilerden olan “çam fıstığı”, “ceviz içi” ve “fındık” ürünlerinin birim

fiyatlarının ticaret borsası bültenlerinde yer almadığı, ancak aşırı düşük teklif açıklaması

sunan istekliler tarafından ilgili ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla, ticaret borsalarında yer

alan “kabuklu çam fıstığı”, “kabuklu ceviz” ve “kabuklu fındık” birim fiyatlarının

kullanıldığı, ticaret borsa bültenlerinde salt “fındık”, salt “ceviz”, salt “çam fıstığı”, “çam

fıstığı içi”, “fındık içi”, “ceviz içi” ürünleri ayrı ayrı yer aldığından birim fiyatlarının da

birbirinden farklı olduğu, söz konusu istekliler tarafından salt “çam fıstığı”, salt “fındık” ve

salt “ceviz” üzerinden açıklama yapıldığı ve maliyetlerin düşürüldüğü,

5) 14 günlük örnek menüde çilek, elma, kivi, mandalina, muz, nar ve portakal

meyvelerine yer verildiği, gıda rasyosunda çilek, elma, kivi, mandalina ve portakal için

gramajların 250 gr, muz ve nar için ise 300 gr olduğu, ancak aşırı düşük teklif açıklaması

sunan istekliler tarafından anılan meyvelerin gramajlarının “200 gr” üzerinden hesaplandığı,

6) Anılan istekliler tarafından ekmek, ayran, süt, yoğurt, pet şişe su 250 ml gibi

ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla halk ekmek fabrikaları, Atatürk Orman Çiftliği vb gibi

Kamu kurumu niteliğine haiz bir kuruluşların fiyat listelerinin kullanıldığı, söz konusu fiyat

listelerinin ilan/davet tarihi ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) olması gerekirken,

mevzuata aykırı olarak ilan/davet tarihinden önceki tarihli fiyat listeleri ile açıklama

yapıldığı,

7) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin

79.2.2.2 ve 79.2.2.3’üncü maddeleri kapsamında kamu kurum ve kuruluşlar tarafından

sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyatları gösteren belgelerde tarih bulunmadığı, sadece ilgili

kurumun internet sayfası üzerinden temin edilen bilgisayar çıktısının alındığı, bu nedenle

ilgili ürünlerin birim fiyatlarının hangi tarihler arasında geçerli olduğunun teyit

edilemeyeceği,

8) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından Kamu İhale Genel

Tebliğinin 79.2.2.5. maddesi kapsamında bazı ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla

“Toptancı Hal Fiyatları” belgelerinin sunulduğu, söz konusu belgelerin ilgili toptancı hali

idaresi tarafından düzenlenip düzenlenmediğinin bilinmediği, söz konusu belgelerin onaysız

olduğu, salt internet çıktısı halinde sunulduğu ve teyidinin yapılamadığı gerekçesiyle aşırı

düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılamayacağı,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

9) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan EK-O.7 maliyet/satış tutarı tespit

tutanağının Tebliğ’in 79.2.2.7’nci maddesine göre hazırlanmadığı, belgelerde yer alan ana

girdilerin fiyatlarının ağırlıklı ortalama birim maliyetlerin altında olduğu ve toplam

tutarlarının da yanlış hesaplandığı, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde

üretilen, alımı ve satımı yapılan mal miktarlarının ihale konusu ihtiyaçların en az yarısını

kapsamadığı, ilgili belgede “tarih” ve “sayı”nın yer almadığı, söz konusu belgenin Tebliğ’in

8.4’üncü maddesine uygun hazırlanmadığı ve meslek mensubu tarafından her sayfasının

kaşelenip imzalanmadığı, tutanağın 1’inci sayfasında yer alan SMMM bilgileri ile ilgili

meslek mensubunun kaşe bilgilerinin birbirinden farklı olduğu, ayrıca yürürlükteki mevzuat

hükümleri gereğince adı gecen tutanağın ekinde sunulması gereken ilgili meslek mensubuna

ait faaliyet belgesinin sunulmadığı, sunulmuş olsa dahi anılan belgenin geçerlilik süresinin

dolduğu,

10) Aşırı düşük teklif açıklamasının roll ekmek üzerinden yapılması gerektiği,

yemeklerle birlikte verilmesi gereken ekmek evsafının “poşetli 50 gr roll ekmek” olması

gerektiği, ancak aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından “kg” cinsinden

“normal ekmek” hesabı yapıldığı ve ihale dokümanına uygun olarak açıklama yapılmadığı,

Diğer taraftan Gıda Malzemeleri Özellikleri Listesi’nin 16’ncı sayfasında roll ekmek

ürününe yönelik olarak “4. Ekmek çeşitleri ilgili tebliğe uygun olarak üretilmiş olacaktır.

Kuruluşa alınacak olan ürün çeşitleri; normal francala, tuzsuz roll ekmek, kepekli roll ekmek,

tam buğday roll ekmek, çavdar roll ekmek ve ramazan pidesi olarak belirtilen şekillerde

yapılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, ancak aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunan

istekliler tarafından sadece normal roll ekmek üzerinden açıklama yapıldığı, ihale

dokümanında belirtildiği haliyle “tuzsuz, kepekli, tam buğday, çavdar” roll ekmek üzerinden

açıklama yapmaları gerekirken, sunulan açıklamanın ihale dokümanına uygun olmadığı,

11) Pet bardak suyun açıklanması gereken ürün olduğu, aşırı düşük teklif açıklaması

uygun bulunan isteklilerden bir tanesinin kahvaltı, öğle ve akşam yemeklerinin yanında

verilmesi gereken pet bardak su için açıklama sunmadığı, diğer isteklinin ise 225 ml veya 250

ml bardak su üzerinden açıklama yapması gerekirken, kendileri lehine fiyat avantajı sağlayıcı

nitelikte daha düşük gramajlı bardak su üzerinden açıklama yaptığı,

12) Gıda rasyosunda örnek menüde bulunan yemeklerin içeriğindeki zeytinyağı

cinsinin zeytinyağı (riviera) olduğunun belirtildiği, gıda malzemelerinin özellikleri listesine

göre yemeklerin üretiminde kullanılacak olan “zeytinyağı”nın “riviera” cinsinden olması

gerektiğinin belirtildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından zeytinyağına

ilişkin öngörülen bedelin tevsiki için sunulan ticaret borsası bültenlerinde salt zeytinyağı

ibaresinin yer aldığı, zeytinyağı ana girdisinin cinsinin ihale dokümanında düzenlendiği üzere

riviera olma özelliklerini karşılayıp karşılamadığı hususunun açıkça anlaşılmadığı, ticaret

borsası bültenlerinde sızma zeytinyağı, riviera zeytinyağı, dökme zeytinyağı fiyatlarının ayrı

ayrı yer aldığı, söz konusu ürün için öngörülen bedelin tevsik edilemediği ve açıklamalarının

uygun olmadığı,

13) Gıda malzemelerinin özellikleri listesinde pirincin gönen baldo cinsinden

olacağının belirtildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından pirinç için

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

öngörülen bedelin tevsiki için sundukları ticaret borsası bültenlerinde salt pirinç ibaresinin yer

aldığı, söz konusu girdinin cinsinin ihale dokümanında düzenlendiği üzere gönen baldo olma

özelliklerini karşılayıp karşılamadığı hususunun anlaşılamadığı, ticaret borsası bültenlerinde

gönen baldo pirinç, baldo pirinç, osmancık pirinç, açık pirinç, pilavlık pirinç, kırık pirinç,

dökme pirinç fiyatlarının ayrı ayrı yer aldığı, söz konusu ürün için öngörülen bedelin tevsik

edilemediği ve sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı,

14) Gıda malzemelerinin özellikleri listesinde 16’ncı sayfasında, gıda rasyosunda yer

alan yemeklerin içeriğindeki dana eti (kemiksiz) ürününe yönelik olarak “dana eti (kemiksiz

but eti /5 ’li set)” düzenlemesinin yer aldığı, yemeklerin içeriğindeki dana eti (kemiksiz)

ürününün dana but kemiksiz/5'li set olması gerektiği,

Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin, salt dana eti (kemiksiz) ürünü

üzerinden açıklama yapıldığı, ancak söz konusu kemiksiz dana eti ürününün ihale

dokümanında istenilen haliyle dana kemiksiz but olup olmadığı hususunun anlaşılamadığı,

ticaret borsa bültenlerinde dana but kemiksiz, dana kol kemiksiz, dana eti kemiksiz

ürünlerinin ayrı ayrı yer aldığı ve birim fiyatlarının birbirinden farklılık arz ettiği, dana but

kemiksiz ürününün birim fiyatının diğer dana eti ürünlerinin fiyatlarından yüksek olduğu,

açıklamaların hem ihale dokümanındaki düzenlemelere uygun olmadığı hem de kendileri

lehine fiyat avantajı sağlayıcı nitelikte maliyet düşürücü açıklamada bulunulduğu,

15) Gıda malzemelerinin özellikleri listesinde beyaz peynir, kaşar peyniri ve tulum

peyniri ürünlerine ilişkin olarak “Tenekeler üzerinde firmanın adı, adresi, varsa tescilli

markası, standardın işaret ve numarası, malın adı, tipi, sınıfı, parti ve seri numarası, net

ağırlığı, tam yağlı ibaresi, tuzlu/tuzsuz ibaresi, imalat tarihi, son kullanma tarihi (gün/ay/yıl

olarak) veya raf ömrü yazılı olmalıdır.’’ düzenlemesinin yer aldığı, söz konusu ürünlerin tam

yağlı ürünler olması gerektiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından anılan

peynirler için öngörülen bedellerin tevsiki için sunulan ticaret borsa bültenlerinde salt kaşar

peyniri, beyaz peynir ve tulum peyniri ibarelerinin yer aldığı, anılan ürünlerin niteliğinin

ihale dokümanında düzenlendiği üzere tam yağlı olma özelliklerini karşılayıp karşılamadığı

hususunun anlaşılamadığı, söz konusu ürünler için öngörülen bedelin tevsik edilemediği,

ticaret borsası bültenlerinde kaşar peyniri, beyaz peynir ve tulum peyniri çeşitleri arasında

fiyat farkının olduğu, tam yağlı kaşar peyniri, tam yağlı beyaz peynir ve tam yağlı tulum

peyniri birim fiyatlarının diğer kaşar peyniri, beyaz peynir ve tulum peyniri fiyatlarından

daha yüksek olduğu, istekliler lehine fiyat avantajı kazandırdığı gerekçesiyle ilgili ürünlerin

fiyatlarının tevsiki amacıyla salt kaşar peyniri, beyaz peynir ve tulum peyniri birim

fiyatlarının kullanılmasının maliyet düşürücü unsur olduğu,

16) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından ihale dokümanında

belirtilen yoğurt ürünlerine yönelik olarak yapılan tam yağlı olmaları gerektiğine yönelik

düzenlemelerin dikkate alınmadığı, yoğurt ve süzme yoğurt ürünlerinin fiyatının tevsiki

amacıyla ticaret borsa bültenlerindeki salt yoğurt ve salt süzme yoğurt birim fiyatlarının

kullanıldığı, anılan ürünlerin niteliğinin ihale dokümanında belirtilen tam yağlı olma

özelliklerini karşılayıp karşılamadığı hususunun anlaşılamadığı ve söz konusu ürünler için

öngörülen bedelin tevsik edilemediği,

17) Gıda Malzemelerinin Özellikleri’ne göre süt ve kutu süt ürünlerinin “UHT tam

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

yağlı” özelliğine haiz olmaları gerektiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler

tarafından ise anılan ürünlerin fiyatlarının tevsiki amacıyla ticaret borsa bültenlerindeki salt

süt ve salt kutu süt birim fiyatlarının kullanıldığı, bu durumda anılan ürünlerin niteliğinin

ihale dokümanında düzenlendiği üzere “UHT tam yağlı” olma özelliklerini karşılayıp

karşılamadığı hususunun anlaşılamadığı, söz konusu ürünler için öngörülen bedelin tevsik

edilemediği,

18) 14 günlük örnek menüdeki balık buğulama (hamsi) yemeğinin içeriğindeki taze

balıkların “Taze Temizlenmiş (Hamsi Temizlenmiş) = 250 gr” şeklinde olması gerektiği,

ticaret borsa bültenlerinde ise balık fiyatlarının brüt taze balıklar üzerinden olduğu, söz

konusu yemeğin maliyet hesaplaması yapılırken, taze balıkların temizlenmiş olması gerektiği,

taze balıkların fire paylarının hesaplamaya dahil edilmesi gerektiği, aşırı düşük teklif

açıklaması sunan istekliler tarafından balıkların fire paylarının hesaplamaya dahil edilmediği,

bir başka ifade ile ihale dokümanında belirtildiği şekliyle taze balıklar (temizlenmiş), hamsi

(temizlenmiş) ürünü üzerinden açıklama yapılması gerekirken, ticaret borsa bültenlerindeki

salt hamsi ürünü üzerinden açıklama sunulduğu,

19) 14 günlük örnek menüde bazı yemeklerin içerisinde (terbiyeli şehriye çorba, yayla

çorba, yoğurtlu semizotu salatası, yoğurtlu havuç salata) hem yoğurt hem de süzme yoğurt

ürünlerinin yer aldığı, aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından salt yoğurt

ürünü üzerinden açıklama yapıldığı, ticaret borsa bültenlerinde yoğurt ve süzme yoğurt

ürünlerinin ayrı ayrı yer aldığı ve birim fiyatlarının da farklı olduğu, ihale dokümanına uygun

açıklama yapılmadığı,

20) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından, yemeklerin üretiminde

kullanılacak olan aysberg marul, maydanoz, dereotu, nane (yaş), kıvırcık çiğ girdilerinin “kg”

cinsinden fiyatlarının tevsiki amacıyla, ticaret borsa bültenlerinde yer alan “adet” veya

“demet’ fiyatlarının kullanıldığı, gıda rasyosunda ise yemeklerin içeriğindeki adı geçen çiğ

girdilerin miktarlarının kg cinsi üzerinden verildiği, söz konusu ürünlerin gram cinsinden

birim fiyatlarını tevsik etmek üzere adet cinsinden fiyatlarını gösteren bültenlerin

kullanılamayacağı, anılan ürünlerin birim fiyatlarının mevzuata uygun olarak tevsik

edilemediği, eksik ve yanlış fiyat tevsiki neticesinde maliyetlerin düşürüldüğü,

21) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6'ncı maddesinde belirtilen ürünlerin

maliyetlerinin tevsiki amacıyla fiyat tekliflerinin kullanılmayacağı belirtilmesine rağmen,

aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan istekliler tarafından açıklamaları kapsamında

hiçbir gerekçe bildirilmeden, Tebliğ’in 79.2.2’nci maddesinde yer alan diğer yöntemlerden

herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığı ispatlanmadan fiyat teklifleri

kullanıldığı, anılan Tebliğ maddesine aykırı açıklama sunulduğu,

22) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin açıklama kapsamında sunulan fiyat

tekliflerinin üzerinde bulunması zorunlu olan ibarelerin yer almadığı, belgelere tarih ve tespit

tutanağı sayısının verilmediği, ayrıca fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösteren

firmalardan alınmadığı, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya

beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından kaşe/imza ile

onaylanmadığı ve özel kaşe (TURMOB) kullanılmadığı,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

23) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan istekliler tarafından toplam asgari işçilik

maliyetinin doğru hesaplanmadığı, KİK işçilik hesaplama modülüne göre hesaplanması

gereken asgari işçilik maliyetinin altında bir maliyet hesabı yapıldığı, asgari ücret üzerinden

açıklama yapıldığı, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma (toplam 44 gün)

ücretlerinin hesaplamaya dahil edilmediği, ihale dokümanında belirtilmesine rağmen yol ve

yemek giderlerinin işçilik hesaplamasına dahil edilmediği,

24) Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve

aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79.2.6. maddesindeki hüküm gereğince

isteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik maliyeti kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı

açıklamaları gerektiği, söz konusu isteklilerin birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş

kalemleri için hesapladıkları öğün maliyetleri, her bir iş kalemi için teklif ettikleri birim

fiyatların üzerinde olduğu, teklif ettikleri birim fiyatları açıklayamadıkları, anılan Tebliğ

hükümleri gereğince “toplam miktar” ve “toplam tutar” hesaplamasına yapılmayacağı

belirtilmesine rağmen, aşırı düşük teklif savunması veren isteklilerin yürürlükten kaldırılan

Tebliğ hükümlerine göre “A) Ana Çiğ Girdileri” tablosunu kullanarak “Toplam Miktar” ve

“Toplam Tutar” açıklaması yapıldığı ve ekonomik açıdan en açıdan en avantajlı birinci ve

ikinci isteklinin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği iddialarına yer

verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı

düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.2.2. İstekliler aşırı

düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler.

79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet

bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat

teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili

olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit

tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat

teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek

ve fiyat teklifinin ekinde idareye verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli

görülmesi halinde bu tutanaklar meslek mensubundan istenebilecektir.

Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin

mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen

ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması

halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında

olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu

tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre

tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki

ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin

yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi

gerekmektedir.

Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen

birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin

altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine

göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit

tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan

ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle

kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden

alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu

değildir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle

yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe

kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.2. (Değişik madde: 25/01/2017-29959 R.G./11. md.) Merkezi Kamu Kurum ve

Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi

oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu kurum ve kuruluşları tarafından ülke

çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri

açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi

için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması

zorunludur.

79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi

oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat

tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli

olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi

hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin

18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar

Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve

ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen

ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.5. Toptancı Hal Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin

11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan

Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren

toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın

herhangi bir işlem gününe ait ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir.

79.2.2.6. Özel veya Münhasır Hak Sahibi Kuruluşların Uyguladığı Fiyatlar: İlgili

mevzuatı uyarınca, belirli mal veya hizmetlerin kamuya sunulması konusunda lehine

sınırlama bulunan kuruluşların tedarikçisi oldukları mallar veya sunucusu oldukları hizmetler

için uyguladıkları fiyatlar ile açıklama yapılabilir. (Ek cümle: 25/01/2017-29959 R.G./12.

md.) Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile

ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.

79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi

oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı

mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya

beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük

teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile

açıklama yapılabilir.

Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen

birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu

işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.

Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen

birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının %

80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.

İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun

kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece

kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına

gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter,

(Ek ibare: 12/06/2015-29384 R.G./3. md.) SM, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı

suretleri ile de belgelendirme yapılabilir.

Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle

yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe

kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.2.8.İsteklinin Ortağı Olduğu Tüzel Kişiye Ait İşletmeden Mal Çekmesiyle Oluşan

Emsal Bedel: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin ortağı olduğu

tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda söz konusu malın emsal

bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı

Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul Kanununa göre

hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya

beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak imzalanan

ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel

kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin

bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve

emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin

doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”

79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici

vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici

vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci

fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat

tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas

alınır.

Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi

beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile

yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.

79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen

tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir.

79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin

değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü

düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları

belirtilir.

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle (Değişik ibare: 25/01/2017-

29959 R.G./13. md.) “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği

Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında

sunar. Açıklamanın geçerli kabuledilebilmesi için (Değişik ibare: 25/01/2017-29959 R.G./13.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

md.) “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve

0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya

0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

(Değişik cümle: 25/01/2017-29959 R.G./13. md.) Bu maddede yer alan ana girdi

ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis,

kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze;

meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı

malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak

unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi

niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama

yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur.

Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek

pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta

giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme

giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.)

gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama

sunulması gerekmez.

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif

veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi

ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde (Değişik ibare:

25/01/2017-29959 R.G./13. md.) “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif

Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile

işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması

gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden,

bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, (Değişik ibare: 25/01/2017-29959 R.G./13. md.)

kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi);

sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri

kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile

açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden

alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

(Ek fıkra: 25/01/2017-29959 R.G./13. md.) Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece

iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama

yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri

birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır.

Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim

fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu

menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama

uygun kabul edilecektir.

79.2.7. (Ek madde: 25/01/2017-29959 R.G./14. md.) İstekliler tarafından akaryakıt

girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının

(Ek ibare: 06/02/2018-30324 R.G./7. md. ) % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli

kabul edilmeyecektir.

79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki

düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.

79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre

usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.

79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama

yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi

belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde

düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.

79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr)

adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde

tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik

maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.” hükmü,

İdari Şartname’nin “Sınır Değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu

verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır

değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre

açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri

aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen

kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak

ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı

avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri

değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı

açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen

teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır

değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca

hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

1’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İncelemeye konu ihalenin 4’üncü kısmı için ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından

sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, söz konusu kısım için Ek-H.4 malzemeli yemek

sunumu hesap cetvelinde ana girdi oranı (0,832062), işçilik oranı (0,089014), yardımcı

giderler oranına (0,078924) yer verildiği, “Ana girdi maliyeti+işçilik maliyeti)/toplam teklif

tutarı” oranının 0,80 - 0,95 aralığında olduğu ve sunulan açıklamanın mevzuata uygun olduğu

sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında

hazırlanan ana girdi listesinin, gıda rasyosuna göre hazırlanan yemek gramaj listesinde yer

alan ana girdilere göre hazırlandığı ve yemek gramaj tablosunda yer alan birim fiyatların ana

girdi listesinde yer verildiği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

varılmıştır.

2’nci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından 2 haftalık örnek menünün öğlen ve akşam

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

öğünlerinde yer alan etli yemeklerdeki et çeşitleri ve miktarlarının ihale dokümanı ekinde yer

alan gıda rasyosunda belirtilen miktarlara uygun olarak yemek gramaj listelerinde yer

verildiği ve söz konusu girdilerine ait fiyatların da ana girdi maliyet listesinde yer verildiği

görülmüştür.

Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında “Aşırı düşük fiyat

açıklaması yapılırken aşağıdaki hususlar dikkat edilerek yapılmıştır” başlıklı açıklamanın

sunulduğu, söz konusu açıklamanın 9’uncu maddesinde “Ana yemeklerde koyun eti (kemikli)

yerine dana eti (kemiksiz)kullanılarak açıklama yapıldığı)” ifadelerine yer verildiği

görülmüştür.

Ancak 14 günlük örnek menünün 13’üncü gününde yer alan öğle yemeğinin içerisinde

kuzu haşlamanın yer aldığı, anılan istekli tarafından hazırlanan yemek gramajları kontrol

edildiğinde, yemek içerisinde ana çiğ girdi olarak yer verilen “kuzu eti (kemikli) (gr)” miktar

olarak 200 olduğunun belirtildiği ve birim fiyatına yer verilmediği, ayrıca ana girdi

tablosunda “kuzu eti (kemikli)” girdisine ait birim fiyatın yer almadığı ve yerine kemiksiz

dana etinin kullanıldığının belirtildiği, diğer taraftan kuzu haşlama yemeğinin yemek rasyosu

içerisinde belirtilen girdiler arasında et çeşitlerinin yer almadığı, sadece kuzu eti (kemikli)

olacak şekilde belirtildiği ve sunulan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı sonucuna

varılmıştır.

3’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale tarihinin 05.12.2018 olduğu istekliler tarafından sunulması gereken ticaret borsa

bülten fiyatlarının ise ihale tarihinden önceki son 12 ay içerisinde olması gerektiği, ekonomik

açıdan en avantajlı istekli tarafından aysberg marul, bamya, barbunya, beyaz lahana, bezelye,

biber salçası, çam fıstığı, ceviz içi, enginar, erik, güllaç, karnabahar, kereviz, kaymak, kiraz,

kornişon turşusu, kuru incir, kuyruk yağı, kuru sarımsak, maya, mayonez, nar ekşisi, pirinç

unu, pudra şekeri, sivri biber, süzme yoğurt, tarhana, vişne, yufka ve yumurta girdileri için

ana girdi maliyet tablosunun açıklama yöntemi sütununda söz konusu malzemeler için yapılan

açıklama yöntemine yer verildiği görülmüştür.

Bahse konu malzemelerden kaymak ve kornişon turşu girdileri için fiyat teklifi ile

açıklama yapıldığı, diğer malzemeler için ise 2018 yılının Ocak - Kasım ayları dahil

aralığında yer alan Ankara, Aydın, Denizli, Eskişehir, Gaziantep, İzmir illerine ait ticaret

borsa bülten fiyatlarının kullanıldığı, ihale tarihinden sonraki veya ihale tarihinden önceki son

12 ay dışında herhangi bir fiyatın kullanılmadığı, söz konusu girdilerin Ticaret Borsa bülten

fiyatları ve fiyat teklifinde yer alan fiyatlar üzerinden açıklama yapıldığı,

Anılan istekli tarafından “kereviz” girdisi için ana girdi listesinde “Denizli Ticaret

Borsası Mayıs 2018 Bülteni sayfa 18” olduğunun belirtildiği, ancak sunulan aşırı düşük teklif

açıklaması kapsamında Denizli Ticaret Borsası Mayıs 2018 döneminin 18’inci sayfasının yer

almadığı, söz konusu girdiye ilişkin olarak değerlendirme yapılamadığı, kereviz girdisine ait

fiyatın tevsik edilemediği ve sunulan açıklamanın uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

4’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Anılan istekli tarafından “çam fıstığı” için 01.06.2018 – 30.06.2018 Ankara Ticaret

Borsası fiyatları kullanılarak açıklama yapıldığı, söz konusu malzemenin “çam fıstığı”

şeklinde yer aldığı ve iddia edildiği gibi kabuklu çam fıstığı üzerinden açıklama yapılmadığı,

“Fındık” için Ocak 2018 Gaziantep Ticaret Borsası fiyatları üzerinden açıklama

yapıldığı, “fındık içi kavrulmuş” fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı ve ana girdi maliyetinin

kabuklu fındık olarak belirtilmediği,

“Ceviz içi” için ise 2018 Ocak dönemine ait İzmir Ticaret Borsa fiyatının kullanıldığı

ve söz konusu girdinin “ceviz içi” olarak yer aldığı görülmüş olup başvuru sahibinin bu

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından gıda rasyosunda belirtilen miktarlarda çilek

250 gr, elma 250 gr, kivi 250 gr, mandalina 250 gr, portakal 250 gr ,muz 300 gr şeklinde

gramaj tablosunda yer verildiği, 14 günlük örnek menünün 10’uncu gününde ikindi ara

öğünü için paket süt ve nar girdilerine yer verildiği, söz konusu istekli tarafından aşırı düşük

teklif açıklaması kapsamında sunulan gramaj tablosunda ise 10’uncu günün ara öğün

kısmında paket süt ve mandalina girdilerine yer verildiği dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan

istekli tarafından örnek menüde yer verilen bir girdi yerine başka bir girdi üzerinden açıklama

yapıldığı ve sunulan açıklamanın uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

6’ncı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından ayran ve süt için İzmir Ticaret Borsası Ocak

ve Şubat bülten fiyatları üzerinden açıklama yapıldığı, ekmek, yoğurt ve pet şişe su için ise

fiyat teklifi alınarak açıklama sunulduğu görülmüş olup başvuru sahibinin bu iddiasının

yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

7’nci, 8’inci ve 9’uncu iddialarına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Anılan istekliye ait ana girdi tablosunun açıklama yöntemi sütununda açıklama

yönteminin nasıl yapıldığına yer verildiği, söz konusu istekli tarafından ticaret borsa fiyatları

ve fiyat teklifleri üzerinden aşırı düşük teklif açıklamasının yapıldığı, Tebliğ’in 79.2.2.2,

79.2.2.3 ve 79.2.2.5’inci maddesi kapsamındaki herhangi bir kamu kurum ve kuruluşu

tarafından yayımlanmış olan fiyatların, toptancı hal fiyatları ve Ek-O.7 maliyet/satış tutarı

tespit tutanağında yer alan fiyatların aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılmadığı

ve başvuru sahibinin bu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

10’uncu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname 6’ncı

kısmında “Ekmek (Francala/Roll/Sandviç/Pide)

…

Ekmek çeşitleri ilgili tebliğe uygun olarak üretilmiş olacaktır. Kuruluşa alınacak olan

ürün çeşitleri; normal francala, tuzsuz roll ekmek, kepekli roll ekmek, tam buğday roll ekmek,

çavdar roll ekmek ve ramazan pidesi olarak belirtilen şekillerde yapılacaktır…” düzenlemesi

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

yer almaktadır.

Ayrıca idare tarafından 10.12.2018 tarihinde teklifi sınır değerin altında kalan

isteklilere gönderilen tebligatta “… Ekmek olarak tüm öğünlerde roll ekmek olarak

cevabınızın hazırlanması…” gerektiği ifadelerine yer verilmiştir.

Anılan istekli tarafından ekmek için “roll ekmek (50 gr.)” girdi türünün kullanıldığı,

açıklama yöntemi olarak Burcu ekmek fabrikasından alınmış olan 07.12.2018 tarihli fiyat

teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinde “roll ekmek (50 gr.)” ifadesinin yer aldığı ve

istekli tarafından ana girdi listesinde kullanılan birim fiyatın fiyat teklifinde yer alan aynı cins

ürüne ait olduğu, idare tarafından isteklilere gönderilen örnek menüye göre aşırı düşük teklif

açıklamalarının sunulduğu ve başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

varılmıştır.

11’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Teknik Şartname’nin “İşin tanımı” başlıklı 2’nci maddesinin “Yemek çeşitleri ve

öğün sayıları” başlıklı kısmında “…Yemekhanelerde su servisi Kahvaltı, Öğle ve Akşam

yemeklerinde kapalı ambalajlı pet bardak sular ile yapılacaktır.” düzenlemesi,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Su (pet bardak)” kısmında

“…5.Bir pet bardak doğal kaynak suyunun miktarı 225 ml veya 250 ml olacaktır…”

düzenlemesi yer almaktadır.

Pet bardak su miktarının 225 ml veya 250 ml olması gerektiği, anılan istekli tarafından

söz konusu girdinin Şakir Şencan’dan alınmış olan 07.12.2018 tarihli fiyat teklifinin

sunulduğu, fiyat teklifinin “200 ml pet su koli fiyatımız” şeklinde olduğu ve 10,64 TL birim

fiyata yer verildiği, ana girdiler listesinde ise “pet bardak su 200 ml” girdisine yer verildiği,

ancak aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan “Aşırı düşük fiyat açıklaması

yapılırken aşağıdaki hususlar dikkat edilerek yapılmıştır” başlıklı belgede ve yemek gramaj

listesi devamında “Pet bardak su gıda rasyosunda 225-250 ml verileceği belirtilmiş olup, ana

öğünde 2 adet 200 ml su verileceği hesaplanarak yapılmıştır” ifadelerine yer verildiği, bu

itibarla söz konusu istekli tarafından gıda rasyosunda belirtilen 225-250 ml su miktarını

sağlamak amacıyla iki adet 200 ml su verileceğinin belirtildiği ve maliyet hesabının iki adet

üzerinden yapıldığı anlaşılmış olup sunulan açıklamanın mevzuata uygun olduğu sonucuna

varılmıştır.

12’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Teknik Şartname’nin “Genel hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yemeğin

üretiminde kullanılacak yağlar yemeklik ayçiçeği yağı olacak, ancak Gıda Rasyonuna göre

“yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek yemeklerde söz konusu

gıda ürünleri kullanılacaktır. Salatalar ve sebze yemekleri için zeytinyağı kullanılacaktır.”

düzenlemesi,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Zeytinyağı (sızma/riviera)”

kısmının 5’inci maddesinde “Aksi belirtilmedikçe kuruluşa temin edilecek olan zeytinyağı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

“Riviera” tipi olacaktır. Kendine özgü olmalı, kötü kokulu olmamalıdır. Rengi altın sarısı,

yeşilimtrak sarı veya açık renkte olabilir. Berrak, tortusuz, şeffaf görünümde kendine has tatta

olacaktır. Koku ve lezzeti doğal olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Zeytinyağı girdisinin tevsiki amacıyla İzmir Ticaret Borsası Şubat ayı fiyatlarıyla

açıklandığı, söz konusu ticaret borsasında “zeytin yağı yemeklik riviera” şeklinde yer

verildiği, ve anılan borsa fiyatının ana girdi listesinde yer verildiği, bu itibarla ekonomik

açıdan en avantajlı istekli tarafından zeytinyağı için ihale dokümanında belirtilen riviera olma

özelliğini karşıladığı, ayrıca söz konusu borsa fiyatı üzerinden açıklamanın yapıldığı

görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

13’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Pirinç (Baldo Pilavlik /

Basmati)” kısmında “ …2. Pirinç son sene mahsulü ve fabrikada temizlenip, ayıklanmış, iyi

pilav olma vasfına haiz tabii renkte, tatta ve kokuda, Trakya veya Gönen Baldo cins olacaktır.

3. İstenildiğinde Basmati pirinç getirilecektir.

…

9. İthal malı BALDO pirinç kabul edilmez. Pirinçler bir kilo pişirildikten sonra çeşni

ve artım bakımından uygun görüldüğü takdirde kabul edilir. Basmati Pirinçler ithal olarak

kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yer verilen ihale dokümanı düzenlemesinden yemeklerde kullanılacak olan pirincin

ithal malı baldo pirinç olamayacağı ve Trakya veya Gönen Baldo pirinç olması gerektiğinin

açıkça belirtildiği görülmüştür.

Anılan istekli tarafından pirincin Ankara Ticaret Borsası 01.01.2018-30.11.2018

dönemine ait fiyatın kullanıldığı, istekli tarafından borsa bültenindeki baldo pirinç girdisi esas

alınarak açıklama yapıldığı, ancak söz konusu bültende baldo pirinç (4,7852 TL) ve Gönen

baldo pirinç (4,8733 TL) çeşitlerinin yer aldığı ve baldo pirinç fiyatının Gönen baldo pirinç

fiyatından daha düşük olduğu görülmüş olup, bahse konu istekli tarafından ihale

dokümanında belirtilen pirinç girdilerine uygun açıklama sunulmadığı sonucuna varılmıştır.

14’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname 7’nci kısmı

(Et kırmızı) “Dana eti (kemiksiz but eti / 5’li set) bölümünün yer aldığı, söz konusu başlıktan

yemeklerde kullanılacak olan dana etlerinin kemiksiz but eti olması gerektiğinin anlaşıldığı,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından dana etinin Bursa Ticaret Borsası Şubat ayı

fiyatlarıyla açıklandığı(sf.234), anılan istekli tarafından aylık bültende yer alan dana kemiksiz

et fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı ve sunulan açıklamanın uygun olduğu sonucuna

varılmıştır.

15’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname’nin 15’inci

kısım (Peynir) bölümün “Tüm Ürünler” maddesinde “…6. Ambalajı ürünü taşıma ve saklama

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

süresinde iyi bir durumda tutacak özellikte, hava ve rutubet geçirmeyecek, insan sağlığına

zarar vermeyecek iyi malzemeden yapılmış olmalıdır. Orijinal ambalajlarda teslim edilmelidir.

Ambalaj üzerindeki işaretleme Gıda Kodeksi Yönetmeliğindeki gibi olacaktır. Tenekeler

üzerinde firmanın adı, adresi, varsa tescilli markası, malın adı, tipi, sınıfı, parti ve seri

numarası, net ağırlığı, tam yağlı ibaresi, tuzlu/tuzsuz ibaresi, imalat tarihi, son kullanma

tarihi (gün/ay/yıl olarak) veya raf ömrü yazılı olmalıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu doküman düzenlemesinden, peynir çeşitlerine ait tenekeler üzerinde

firmanın adı, adresi, varsa tescilli markası, malın adı, tipi, sınıfı, parti ve seri numarası, net

ağırlığı, tam yağlı ibaresi, tuzlu/tuzsuz ibaresi, imalat tarihi, son kullanma tarihi (gün/ay/yıl

olarak) veya raf ömrü yazılı olması gerektiği anlaşılmaktadır.

Beyaz peynir için Sivas Ticaret Borsası 01.01.2018-31.01.2018 dönemi bülten

fiyatlarının kullanıldığı, söz konusu bültende yer alan “beyaz peynir tam yağlı” fiyatının ana

girdi listesine yansıtıldığı,

Kaşar peyniri için İzmir Ticaret Borsası Şubat 2018 dönemine ait fiyatın kullanıldığı,

söz konusu bültende yer alan “Kaşar peyniri yağlı” ortalama fiyatının ana girdi listesinde yer

verildiği,

Tulum peyniri için ise Balıkesir Ticaret Borsası Ocak 2018 dönemine ait fiyatın

kullanıldığının ana girdi listesinin açıklama yöntemi sütununda belirtildiği, söz konusu

bültende tulum peyniri ortalama fiyatının 18 kg için 310,00 TL olarak yer verildiği 1 kg

bedeli olan 17,2222’nin (310 / 18) ana girdi listesinde yer verildiği, kaşar peyniri ve beyaz

peynirin ihale dokümanında belirtilen şekilde tam yağlı şeklinde açıklama yapıldığı, ancak

tulum peynirinin ihale dokümanında belirtilen tam yağlı olma kriterini karşılayıp

karşılamadığının anlaşılamadığı, tulum peyniri için ticaret borsa bültenlerinde tek bir fiyatın

bulunmadığı ve tam yağlı tulum peyniri fiyatının da yer aldığı, bu itibarla sunulan

açıklamanın uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

16’ncı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname’nin 18’inci

kısım (süt ve süt ürünleri) bölümün “Yoğurt / Poşet Yoğurt / Süzme Yoğurt /Meyveli Yoğurt”

maddesinde “...4. Kova yoğurtları ve süzme yoğurtlar, safi inek sütünden ve tam yağlı olarak

yapılmış olmalıdır. Yapıldığı sütün yağı %3,8’den az olmamalıdır.

5. Poşet yoğurtlar 200 gramlık ve yağlı olacaktır…” düzenlemesi yer almaktadır.

“Yoğurt” ve “paket yoğurt” girdisinin tevsiki amacıyla Dinçer Toptan Gıda Ticareti

Yeşim Dinçer’den alınmış olan 07.12.2018 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifinde

“9 kg kova taze yoğurt” ve “200 ml paket yoğurt” ifadesine yer verildiği,

“Süzme yoğurt” girdisi için İzmir Ticaret Borsası Şubat 2018 dönemine ait “yoğurt

süzme” şeklinde belirtilen girdinin kullanıldığı, yukarıda yer verilen doküman

düzenlemesinde ise paket yoğurt ve süzme yoğurtların tam yağlı olması gerektiğinin

belirtildiği, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında yer verilen

yoğurt ve süzme yoğurdun tam yağlı olma özelliklerini karşılayıp karşılamadığının

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

anlaşılamadığı,

Ticaret Borsası Bültenlerinde yoğurt, tam yağlı yoğurt ve süzme yoğurt, tam yağlı

süzme yoğurt fiyatlarının farklılık arz ettiği, dolayısıyla isteklinin yoğurt ve süzme yoğurt

için ihale dokümanına uygun açıklama yapılmadığı sonucuna varılmıştır.

17’nci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname’nin 18’inci

kısım (süt ve süt ürünleri) bölümün “Süt (10 Lt) – Kutu süt (1000 ml ve 200 ml)” başlıklı

maddesinde “…1 lt ve 10 lt’lik pastörize ve UHT sütler (kuruluş ihtiyacına göre pastörize

veya UHT süt istenecektir.) 1. sınıf tam yağlı süt olmalıdır (Yağ oranı en az %3,5). 200 ml’lik

kutu sütler kuruluşun ihtiyacına göre Tam yağlı (Yağ oranı en az %3,5) veya Light olarak

(Yağ oranı en az %1,5) getirilecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.

“Pastörize süt” girdisinin tevsiki için Ankara Ticaret Borsası 01.06.2018-30.11.2018

dönemine ait fiyatın kullanıldığı, söz konusu bültende “pastörize süt” ibaresinin yer aldığı

görülmüş olup, ihale dokümanında belirtilen tam yağlı olma kriterini karşılayıp

karşılamadığının anlaşılamadığı,

“Paket süt 200 ml” girdisinin tevsiki amacıyla İzmir Ticaret Borsası fiyat bülteninde

yer alan “süt 200 gr” fiyatının kullanıldığı, ihale dokümanında anılan girdilerin tam yağlı

veya light olması gerektiğinin belirtildiği ve söz konusu girdilerin doküman kriterlerini

karşılayıp karşılamadığının anlaşılamadığı,

Ticaret Borsası Bültenlerinde yarım yağlı süt, tam yağlı süt birim fiyatlarının farklılık

arz ettiği, dolayısıyla isteklinin süt için ihale dokümanına uygun açıklama yapmadığı

sonucuna varılmıştır.

18’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda rasyosunda balık buğulama yemeği içerisindeki balıkların temizlenmiş haliyle

250 gr olması gerektiğinin belirtildiği, istekli tarafından balık girdisinin Trabzon Ticaret

Borsası Kasım 2018 fiyatıyla açıklandığı, anılan istekli tarafından sunulan “Aşırı düşük fiyat

açıklaması yapılırken aşağıdaki hususlar dikkat edilerek yapılmıştır” başlıklı belgede “26-

Gıda rasyosunda balık temizlenmiş olarak 250 gram olarak belirtildiğinden açıklamada balık

temizlenmemiş 300 gram üzerinden hesaplanmıştır.” ifadelerine yer verildiği, diğer taraftan

ana girdiler listesinde de “hamsi (temizlenmiş 250 gram)” şeklinde girdiye yer verildiği

görülmüş olup başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

19’uncu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Terbiyeli şehriye çorbası ve yayla çorbasında kullanılacak olan yoğurt çeşitlerinin gıda

rasyosunda her ikisi için “yoğurt (gr)(100 gr)+süzme yoğurt (gr)(50 gr)” olduğunun

belirtildiği, ekonomik açıdan en avantajlı istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması

kapsamında sunulan yemek reçeteleri incelendiğinde ise yayla çorbası ve terbiyeli şehriye

çorbası için “yoğurt (gr)(100 gr)+süzme yoğurt (gr)(50 gr)” üzerinden açıklama sunulduğu

görülmüştür.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Yoğurtlu havuç salatası ve yoğurtlu semizotu salatası için gıda rasyosunda kullanılacak

yoğurda ilişkin olarak “Yoğurt + süzme yoğurt (gr)” olarak belirtildiği, ayrıca 10.12.2018

tarihinde teklifi sınır değer altında kalan isteklilere gönderilen yazıda “…Menüde bulunan

Yoğurtlu semizotu salatası ve Yoğurtlu Havuç Salatasındaki yoğurt miktarı 2/3 yoğurt + 1/3 ü

süzme yoğurt olarak…” ifadelerine yer verildiği, anılan istekli tarafından hazırlanan gramaj

tablosuna bakıldığında yoğurtlu semizotu salatası ve yoğurtlu havuç salata için gıda

rasyosunda belirtildiği şekilde “Yoğurt + süzme yoğurt (gr)” şeklinde malzeme girdisinin

kullanıldığı ve sunulan açıklamanın uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

20’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Dereotu, taze nane, maydanoz ve kıvırcık girdileri için Ankara Ticaret Borsası

01.01.2018-30.11.2018 dönemine ait fiyatların kullanıldığı ve söz konusu bültendeki kg

cinsinden fiyatı ile açıklama yapıldığı,

Aysberg marul girdisi için Denizli Ticaret Borsası 01.05.2018 – 31.05.2018 dönemine

ait fiyatın kullanıldığı ve söz konusu bültendeki “marul- aysberg” girdisinin kg cinsinden

fiyatı ile açıklama yapıldığı görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı

sonucuna varılmıştır.

21 ve 22’inci iddialarına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında

hangi yöntem ile açıklama yapıldığının ana girdi listesinin açıklama yöntemi kısmında

belirtildiği ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında 3 farklı firmadan fiyat teklifi alındığı,

Dinçer Toptan Gıda Ticareti Yeşim Dinçer’den alınan 07.12.2018 tarihli fiyat

teklifinin sunulduğu, fiyat teklifi alınan girdilerin “2 gram paket bitki çayı, 200 ml paket

yoğurt, 9 kg kova taze yoğurt, 1 kg süzme yoğurt, 200 ml paket meyve suyu, 15 gr paket

tereyağı, 20 gr paket reçel, 1 kg kaymak, 1 kg ekmek kadayıfı, 20 gr tahin pekmez, 15 gr

fındık kreması, 1 kg kornişon turşu” olduğu, ancak süzme yoğurt için fiyat teklifi yerine

İzmir Ticaret Borsa fiyatının kullanıldığı, söz konusu fiyat teklifinde Tebliğ’e göre yer alması

gereken ibarenin bulunduğu, meslek mensubunun iletişim bilgileri içeren kaşe ile onaylandığı

ve imzalandığı, ayrıca TÜRMOB kaşesiyle de onaylandığı, söz konusu firma tarafından

verilen fiyat teklifinin firmanın faaliyet alanında olduğu,

Haşıoğlu Pastacılık Unlu Mam. ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti.den alınan 07.12.2018

tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifi alınan girdinin ise “1 kg künefe” olduğu, söz

konusu fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın mükellefin yasal defter ve

belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 07.12. tarih ve 001 sayılı satış tutarı

tespit tutanağındaki ağırlık ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olmadığını beyan

ederim” ifadesine yer verildiği ve Tebliğ’e göre yer verilmesi gereken tarihin eksik olduğu ve

sunulan fiyat teklifinin mevzuata uygun olmadığı ve söz konusu iddianın bu yönüyle yerinde

olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca bahse konu fiyat teklifinin meslek mensubunun iletişim

bilgileri içeren kaşe ile onaylandığı ve imzalandığı, söz konusu firma tarafından verilen fiyat

teklifinin firmanın faaliyet alanında olduğu,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Şakir Şencan İnş. Pet. ve Mad. Eml. Kom. Nakl. Taş. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.den

alınan 07.12.2018 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, fiyat teklifi alınan girdinin”200 ml pet su

koli” olduğu, söz konusu fiyat teklifinde Tebliğ’e göre yer alması gereken ibarenin

bulunduğu, meslek mensubunun iletişim bilgileri içeren kaşe ile onaylandığı ve imzalandığı,

söz konusu firma tarafından verilen fiyat teklifinin firmanın faaliyet alanında olduğu,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından anılan Tebliğ’in 79.2.6’ncı maddesinde

belirtilen et, kuru gıda, sebze ve meyve için üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmadığı

görülmüş olup başvuru sahibinin iddianın bu yönüyle yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

23’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde

“İzmir Huzurevi Yaşlı Bakım Ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü Çalışacak Personel Sayısı

2 Aşçı

2 Aşçı Yardımcısı

çalıştırılacak olup, Ulusal Bayram ve Genel tatil günlerinde çalışan 4 personele

çalışılan hergün için (toplam 44 gün) günlük ücretine ilaveten ayrıca bir günlük ücret

ödenecek olup, teklif fiyata dahildir. Çalışan 4 personele 26 gün üzerinden brüt 10,00 TL.

(ontürklirası) yol parası verilecek olup, bordroda gösterilecektir. Çalışanların yemeği firmaca

karşılanacak olup, teklif fiyata dahildir. Yemek listesinde çalışan 4 personelin öğünleri

gösterilmeyecektir.

Çalışan 2 aşçıya yürürlükteki asgari ücretin %30 fazlası,2 aşçı yardımcısına %20

fazlası verilecektir” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartname düzenlemesinden ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan

personele günlük ücretine ilaveten ayrıca bir günlük ücret ödeneceği, personel için 26 gün

üzerinden yol parası verileceği, personel yemeğinin ise firma tarafından karşılanacağı

anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından personellerin alacağı asgari ücret fazlası

dikkate alınarak KİK işçilik hesaplama modülü üzerinden İdari Şartname’de belirtilen yol

parası da dikkate alınarak işçilik hesabının yapıldığı, ayrıca işçilik hesaplama tablosunda

ulusal bayram ve genel tatil günleri de dahil olmak üzere toplam işçilik maliyetinin

hesaplandığı görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

varılmıştır.

24’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde “…Malzemeli yemek alımı

ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate

alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri

kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar

açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek

ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı;

örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri

durumunda açıklama uygun kabul edilecektir.” hükmü yer almaktadır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Söz konusu düzenleme uyarınca ihale üzerinde bulunan istekli tarafından “Öğün birim

maliyetleri (ana girdi + işçilik) ve teklif birim fiyatı karşılaştırma tablosu” hazırlandığı, söz

konusu tablo incelendiğinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin öğün birim maliyeti ile öğün

işçilik maliyeti toplamının teklif fiyatının üzerinde olmadığı, diğer taraftan ihale üzerinde

bırakılan istekli tarafından toplam miktar ve toplam tutar açıklaması yapılmadığı görülmüş

olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci isteklinin aşırı düşük teklif açıklamaları

incelendiğinde,

1’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İncelemeye konu ihalenin 4’üncü kısmı için ekonomik açıdan en avantajlı ikinci

istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, söz konusu kısım için Ek-H.4

malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinde ana girdi oranı (0,842378), işçilik oranı

(0,084069), yardımcı giderler oranına (0,073553) yer verildiği, “Ana girdi maliyeti+işçilik

maliyeti)/toplam teklif tutarı” oranının 0,80 - 0,95 aralığında olduğu görülmüştür.

Diğer taraftan anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında

hazırlanan ana girdi listesinin, gıda rasyosuna göre hazırlanan yemek gramaj listesinde yer

alan ana girdilere göre hazırlandığı ve yemek gramaj tablosunda yer alan birim fiyatların ana

girdi listesinde yer verildiği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

varılmıştır.

2’nci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından 2 haftalık örnek menünün öğlen ve akşam

öğünlerinde yer alan etli yemeklerdeki et çeşitleri ve miktarlarının ihale dokümanı ekinde yer

alan gıda rasyosunda belirtilen miktarlara uygun olarak yemek gramaj listelerinde yer

verildiği ve söz konusu girdilere ait fiyatların da ana girdi maliyet listesine aktarıldığı

görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale tarihinin 05.12.2018 olduğu istekliler tarafından sunulması gereken ticaret borsa

fiyatlarının ise ihale tarihinden önceki son 12 ay içerisinde olması gerektiği, ekonomik açıdan

en avantajlı ikinci istekli tarafından aysberg marul, bamya, barbunya, beyaz lahana, bezelye,

biber salçası, çam fıstığı, ceviz içi, enginar, erik, güllaç, karnabahar, kereviz, kaymak, kiraz,

kornişon turşusu, kuru incir, kuyruk yağı, kuru sarımsak, maya, mayonez, nar ekşisi, pirinç

unu, pudra şekeri, sivri biber, süzme yoğurt, tarhana, vişne, yufka ve yumurta girdileri için

ana girdi maliyet tablosunun açıklama yöntemi sütununda söz konusu malzemeler için yapılan

açıklama yöntemine yer verildiği görülmüştür.

Bahse konu malzemelerden biber salçası, kornişon turşusu, vişne ve yumurta için EK-

Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı üzerinden açıklama yapıldığının belirtildiği, diğer

malzemeler için ise 2018 yılının ocak - eylül ayları dahil aralığında yer alan Ankara, Sakarya,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Erzurum, İzmir illerine ait ticaret borsa fiyatlarının kullanıldığı, ihale tarihinden sonraki veya

ihale tarihinden önceki son 12 ay dışında herhangi bir fiyatın kullanılmadığı, söz konusu

malzemelerin fiyatının ise Ek-H.4 cetvelinin ekinde yer alan ana girdi listesinde yer verildiği

görülmüş olup başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

4’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Anılan istekli tarafından çam fıstığı için 01.06.2018 – 30.06.2018 Ankara Ticaret

Borsası fiyatları kullanılarak açıklama yapıldığı, söz konusu malzemenin çam fıstığı şeklinde

yer aldığı ve iddia edildiği gibi kabuklu çam fıstığı üzerinden açıklama yapılmadığı,

Fındık için ise Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı üzerinden açıklama yapıldığı

ve ana girdi maliyetinin kabuklu fındık olarak belirtilmediği,

“Ceviz içi” için ise 2018 mayıs dönemine ait Erzurum Ticaret Borsa fiyatının

kullanıldığı ve söz konusu girdinin ceviz içi olarak yer aldığı görülmüş olup başvuru

sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından gıda rasyosunda belirtilen miktarlarda çilek

250 gr, elma 250 gr, kivi 250 gr, mandalina 250 gr, portakal 250 gr, muz 300 gr, nar 300 gr

şeklinde gramaj tablosunda yer verildiği görülmüş olup başvuru sahibinin bu iddiasının

yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

6’ncı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Su (pet bardak)” kısmında

“…5.Bir pet bardak doğal kaynak suyunun miktarı 225 ml veya 250 ml olacaktır…”

düzenlemesi yer almaktadır.

Ekmek ve ayran için Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı esas hazırlanarak

açıklama yapıldığı, süt için Ankara Ticaret Borsası 01.06.2018 – 30.06.2018 dönemindeki süt

fiyatı esas alınarak açıklama yapıldığı, yoğurt için ise Erzurum Ticaret Borsası 2018 Ocak

dönemi esas alınarak açıklama yapıldığı, söz konusu malzemeler için kamu kurumu

niteliğindeki kuruluşlardan fiyat alınmadığı ve başvuru sahibinin bu iddiasının bu yönüyle

yerinde olmadığı,

Pet bardak su miktarının 225 ml veya 250 ml olması gerektiği, anılan istekli tarafından

söz konusu malzemenin Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı esas hazırlanarak bardak su

(200 ml) olarak açıklama yapıldığı, ancak söz konusu malzemenin dokümanda istenen

kriterleri bu yönüyle sağlamadığı sonucuna varılmıştır.

7’nci ve 8’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Anılan istekliye ait ana girdi tablosunun açıklama yöntemi sütununda açıklamanın

hangi yöntem ile yapıldığına yer verildiği, söz konusu istekli tarafından ticaret borsa fiyatları

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

ve Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı üzerinden aşırı düşük teklif açıklamasının

yapıldığı, Tebliğ’in 79.2.2.2, 79.2.2.3 ve 79.2.2.5’inci maddesi kapsamındaki herhangi bir

kamu kurum ve kuruluşu tarafından yayımlanmış olan fiyatların veya toptancı hal fiyatlarının

fiyatların aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılmadığı, başvuru sahibinin bu

iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

9’uncu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci istekli tarafından 11.12.2018 tarihli ve 2018/001

sayılı Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, tutanağın 2018 yılı 2’nci

dönem geçici vergi beyanname dönemine ait olduğunun belirtildiği, söz konusu tutanağın tüm

sayfalarının meslek mensubu tarafından imzalandığı ve her sayfadaki meslek mensubu

bilgilerinin birbirinin aynı olduğu ve aynı kaşenin kullanıldığı, ayrıca anılan tutanağın

devamında meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin de yer aldığı, aşırı düşük teklif

açıklamasında kullanılan fiyatların tutanağın malın ağırlıklı ortalama birim maliyetinin

altında olmadığı, söz konusu tutar üzerinden maliyetlerin hesaplandığı ve sunulan Ek-O.7

maliyet/satış tutarı tespit tutanağının Tebliğ’e uygun olarak sunulduğu,

Başvuru sahibinin “EK-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarında son veya bir

önceki geçici vergi beyanname döneminde üretilen/alımı ve satımı yapılan mal miktarlarının,

ihale konusu işte kullanılması gereken mal miktarının en az yarısını kapsamadığı” yönündeki

iddiasının incelenmesi neticesinde ise;

Başvuru sahibinin söz konusu iddialarının somut bir hukuka aykırılık gerekçesine

veya delile dayanmadığı, EK-O.7 Maliyet/Satış tutarı tespit tutanağında yer alan girdilerden

hangilerine ilişkin olarak işin süresi boyunca kullanılacak mal miktarının en az yarısı kadar

alım yapılmadığı konusunda itirazen şikâyet dilekçesinde somut bir belirleme yapılmadığı,

iddiaların genel nitelikli hukuka aykırılık ifadeleri içerdiği ve bahse konu iddiaların dolaylı

olarak gıda rasyonunun baştan sona tamamen yeniden incelenmesi ve değerlendirilmesi

talebini içerdiği anlaşılmış olup, Kurumun ihale komisyonlarının yerine geçip, resen inceleme

sonucunu doğuracak şekilde işlemleri baştan sona yeniden inceleme yetkisi bulunmadığından,

anılan iddianın şekil yönünden reddi gerektiği anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının

yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

10’uncu iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname 6’ncı

kısmında “Ekmek (Francala/Roll/Sandviç/Pide)

…

Ekmek çeşitleri ilgili tebliğe uygun olarak üretilmiş olacaktır. Kuruluşa alınacak olan

ürün çeşitleri; normal francala, tuzsuz roll ekmek, kepekli roll ekmek, tam buğday roll ekmek,

çavdar roll ekmek ve ramazan pidesi olarak belirtilen şekillerde yapılacaktır…” düzenlemesi

yer almaktadır.

Ayrıca idare tarafından 10.12.2018 tarihinde teklifi sınır değerin altında kalan

isteklilere gönderilen tebligatta “… Ekmek olarak tüm öğünlerde roll ekmek olarak

cevabınızın hazırlanması…” gerektiği ifadelerine yer verilmiştir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Anılan istekli tarafından ekmek için “roll ekmek (50 gr.)” girdi türünün kullanıldığı,

açıklama yönteminde EK.O-7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağının kullanıldığı, söz

konusu tutanakta “roll ekmek (50 gr.)” ifadesinin yer aldığı ve istekli tarafından kullanılan

birim fiyatın EK.O-7 tutanağında yer alan aynı cins ürüne ait fiyatla uyumlu olduğu ve söz

konusu girdiye ilişkin yapılan açıklamalanın uygun olduğu ve başvuru sahibinin bu iddiasının

yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

11’nci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Teknik Şartname’nin “İşin tanımı” başlıklı 2’nci maddesinin “Yemek çeşitleri ve

öğün sayıları” başlıklı kısmında “…Yemekhanelerde su servisi Kahvaltı, Öğle ve Akşam

yemeklerinde kapalı ambalajlı pet bardak sular ile yapılacaktır.” düzenlemesi,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Su (pet bardak)” kısmında

“…5.Bir pet bardak doğal kaynak suyunun miktarı 225 ml veya 250 ml olacaktır…”

düzenlemesi yer almaktadır.

250 ml su miktarının 225 ml veya 250 ml olması gerektiği, anılan istekli tarafından

söz konusu malzemenin Ek-O.7 maliyet/satış tutarı tespit tutanağı esas hazırlanarak bardak su

(200 ml) olarak açıklama yapıldığı ve aynı şekilde ana girdiler listesinde yer verildiği, bu

itibarla söz konusu malzemenin 225 ml veya 250 ml kriterini sağlamadığı ve sunulan aşırı

düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.

12’inci iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Teknik Şartname’nin “Genel hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “Yemeğin

üretiminde kullanılacak yağlar yemeklik ayçiçeği yağı olacak, ancak Gıda Rasyonuna göre

“yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek yemeklerde söz konusu

gıda ürünleri kullanılacaktır. Salatalar ve sebze yemekleri için zeytinyağı kullanılacaktır.”

düzenlemesi,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Zeytinyağı (sızma/riviera)”

kısmının 5’inci maddesinde “Aksi belirtilmedikçe kuruluşa temin edilecek olan zeytinyağı

“Riviera” tipi olacaktır. Kendine özgü olmalı, kötü kokulu olmamalıdır. Rengi altın sarısı,

yeşilimtrak sarı veya açık renkte olabilir. Berrak, tortusuz, şeffaf görünümde kendine has tatta

olacaktır. Koku ve lezzeti doğal olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Zeytinyağı girdisinin tevsiki amacıyla İzmir Ticaret Borsası Ağustos ayı fiyatlarıyla

açıklandığı, söz konusu ticaret borsasında “zeytinyağı yemeklik riviera” şeklinde yer verildiği

ve anılan borsa fiyatı esas alınarak ana girdi listesine yansıtıldığı, bu itibarla ekonomik açıdan

en avantajlı ikinci istekli tarafından zeytinyağı için ihale dokümanında yer aldığı şekliyle

riviera olma özelliğini karşıladığı, ayrıca söz konusu tutanakta yer alan fiyat üzerinden

açıklamanın yapıldığı görülmüş olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

varılmıştır.

13’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun “Pirinç (Baldo Pilavlik /

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2019/007

: 43

: 06.02.2019

: 2019/UH.I-210

Basmati)” kısmında “ …2. Pirinç son sene mahsulü ve fabrikada temizlenip, ayıklanmış, iyi

pilav olma vasfına haiz tabii renkte, tatta ve kokuda, Trakya veya Gönen Baldo cins olacaktır.

3. İstenildiğinde Basmati pirinç getirilecektir.

…

9. İthal malı BALDO pirinç kabul edilmez. Pirinçler bir kilo pişirildikten sonra çeşni

ve artım bakımından uygun görüldüğü takdirde kabul edilir. Basmati Pirinçler ithal olarak

kabul edilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yer verilen ihale dokümanı düzenlemesinden yemeklerde kullanılacak olan pirincin

ithal malı baldo pirinç olamayacağı ve Trakya veya Gönen Baldo pirinç olması gerektiğinin

açıkça belirtildiği görülmüştür.

Anılan istekli tarafından pirincin Ankara Ticaret Borsası 01.06.2018-30.06.2018

dönemine ait fiyatın kullanıldığı, söz konusu bültende yer alan baldo pirinç ile açıklama

yapıldığı, bahse konu istekli tarafından ihale dokümanında belirtilen pirinç girdilerine uygun

açıklama sunulmadığı sonucuna varılmıştır.

14’üncü iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede,

Gıda Malzemeleri Özellikleri ve Gıda Rasyosu’nun Özel Teknik Şartname 7’nci kısmı

(Et kırmızı) “Dana eti (kemiksiz but eti / 5’li set) bölümünün yer aldığı, söz konusu başlıktan

yemeklerde kullanılacak olan dana etlerinin kemiksiz but eti olması gerektiğinin anlaşıldığı,

Dana etinin İzmir Ticaret Borsası Ağustos ayı fiyatlarıyla açıklandığı, anılan istekli

tarafından dana eti kemiksiz fiyatı kullanılarak açıklama yapıldığı, anılan istekli tarafından

aylık bültende yer alan dana kemiksiz et fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı ve sunulan

açıklamanın uygun olduğu sonucuna varılmıştır.