Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ)
/
2018/199573-Tekerlek Takımı ve Monoblok Tekerlek
Bilgi
İKN
2018/199573
Başvuru Sahibi
Öz-Ar İç ve Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti. VEKİLİ: Av. Gülseren MENEK
İdare
Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ)
İşin Adı
Tekerlek Takımı ve Monoblok Tekerlek
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
BAŞVURU SAHİBİ:
Öz-Ar İç ve Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti.
VEKİLİ:
Av. Gülseren MENEK,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ),
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2018/199573 İhale Kayıt Numaralı “Tekerlek Takımı ve Monoblok Tekerlek” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş. (TÜDEMSAŞ) tarafından 22.06.2018
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Tekerlek Takımı ve Monoblok Tekerlek”
ihalesine ilişkin olarak Öz-Ar İç ve Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti.nin 28.08.2018 tarihinde
yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 14.09.2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru
sahibince Sivas İdare Mahkemesi nezdinde dava açıldığı, anılan Mahkemenin vermiş olduğu
idari merci tecavüzü kararı sonrasında dava dilekçesinin Kuruma tevdi edildiği ve dava
dilekçesinin 25.02.2019 tarih ve 8557 sayı ile Kurum kayıtlarına alındığı anlaşılmıştır.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/237-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında
yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, söz konusu ihalenin üzerlerinde kaldığı ve
sözleşme yapmaya davet edildikleri ancak sözleşme teklif tarihi ile sözleşme imzalamak için
davet edinilen 06.08.2018 günü arasında dolar kurundaki öngörülemeyen fahiş yükselme
nedeniyle işin yapılma ihtimalinin kalmadığı, dolar kurundaki öngörülemez yükselişin uzman
ekonomistler ve devlet yetkilileri tarafından bile öngörülemediği, bu durumun Kamu İhale
Genel Tebliği’nin 25’inci maddesinde yer alan mücbir sebep olarak değerlendirilmeyip
haklarında yasaklama kararı verilerek geçici teminatlarının irat kaydedilmesinin mevzuata
uygun olmadığı, geçici teminatlarının iade edilmesi gerektiği, itirazen şikâyet başvurusunun
ihalenin 1’inci ve 2’nci kısımlarına olması sebebiyle fazla yatırılan başvuru bedelinin iade
edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının esastan değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar
tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve
sorumluluğu" başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü
maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme
imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek
kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare,
ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi
kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme
imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme
imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün
içinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen
şekilde tebligat yapılır.
Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de sözleşmeyi imzalamaması
durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir."
hükmü,
Aynı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci
maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya
davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale
yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise
altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler
dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.”
hükmü yer almaktadır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Mücbir sebepler” başlıklı 10’uncu
maddesinde “Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:
a) Doğal afetler.
b) Kanuni grev.
c) Genel salgın hastalık.
d) Kısmî veya genel seferberlik ilânı.
e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.
Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare
tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için;
yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine
engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş
bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin
idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi
zorunludur” hükmü bulunmaktadır.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale üzerinde kalan isteklinin
sözleşmeyi imzalamaması” başlıklı 67’nci maddesinde “…(3) Mücbir sebep halleri dışında,
ihale üzerinde kalan istekli, yasal yükümlülüklerini yerine getirerek sözleşme imzalamak
zorundadır. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde, ihale üzerinde kalan isteklinin geçici
teminatı gelir kaydedilerek Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uygulanır. Ancak, Kanunun
10 uncu maddesi kapsamında taahhüt altına alınan durumu tevsik etmek üzere idareye
sunulan bilgi ve/veya belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içermesi halinde,
ihale üzerinde bırakılan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilmekle birlikte, hakkında
Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uygulanmaz.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İhale üzerinde kalan isteklilerin kanunun 10’uncu
maddesinin dördüncü fıkrasında sayılan durumlarda olmadığına dair belgeleri sözleşmeden
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
önce sunamaması” başlıklı 17.6.4’üncü maddesinde ise “İhale üzerinde kalmasına rağmen
süresi içinde sözleşme imzalamaya gelmeyenlerin ise Kamu İhale Kanununun 44 üncü
maddesi gereğince geçici teminatının gelir kaydedilmesi ve anılan Kanunun 58 inci maddesi
uyarınca kamu ihalelerinden yasaklanması gerekmektedir. Bu çerçevede; sözleşme
imzalamaya davet edilen istekli tarafından taahhüt edilen hususlara ilişkin yukarıda belirtilen
belgelerin sözleşme imzalama süresi içinde sunulmaması halinde, bu istekli hakkında 4734
sayılı Kanunun 58 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “üzerine ihale yapıldığı halde
mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar” kapsamında
değerlendirme yapılacak ve ayrıca anılan Kanunun 44 üncü maddesi gereğince geçici
teminatı gelir kaydedilecektir. Ancak, 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü
fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e) ve (g) bentlerine ilişkin belgelerin ihale üzerinde kalan istekli
tarafından ilgili yerlerden temin edilerek süresi içerisinde ihaleyi yapan idareye sunulması ve
bu belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı
hususlar içerdiğinin anlaşılması (sosyal güvenlik prim veya vergi borcu bulunması gibi)
halinde, sonradan ihalenin iptal edilip edilmediğine bakılmaksızın, bu durumda olanların
ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi, fakat haklarında ihalelere
katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hususlar” başlıklı 25’inci
maddesinde “25.1. İdare ile yüklenici arasında sözleşmenin karşılıklı olarak feshedilmesi ve
kesin teminatın iade edilmesi
Teknik şartnamede belirtilen nitelikteki mal temininin fiilen imkansız olması
durumunda; sözleşmenin feshi ile bu durumda kesin teminat ve varsa ek kesin teminatın iadesi
hali, sözleşme tatbikatı ile ilgili bir sorun olup, anılan sorunun, 4735 sayılı Kanun ve genel
hükümlere göre çözümlenmesi gerekmektedir.
25.2. İhalenin Kurul kararı ile iptalinin hukuki sonuçları
4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesinde belirtilen hallerde ve sürede Kuruma yapılan
itirazenşikayet başvuruları üzerine yapılan inceleme sonucunda; anılan Kanunun 54 üncü
maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihale işlemleri Kurul tarafından iptal edilen
ihalelerde, iptal kararı öncesi imzalanan sözleşmelerin 4735 sayılı Kanun ve genel hükümlere
göre tasfiye edilmesi gerekmektedir.
25.3. Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen mücbir sebep halleri
25.3.1. 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun “Mücbir Sebepler” başlıklı 10
uncu maddesinde; “Mücbir sebep olarak kabul edilebilecek haller aşağıda belirtilmiştir:
a) Doğal afetler
b) Kanuni grev
c) Genel salgın hastalık
d) Kısmi veya genel seferberlik ilanı
e) Gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer haller
Süre uzatımı verilmesi, sözleşmenin feshi gibi durumlar da dahil olmak üzere, idare
tarafından yukarıda belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilebilmesi için;
yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, taahhüdün yerine getirilmesine
engel nitelikte olması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş
bulunması, mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde yüklenicinin
idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi
zorunludur.” hükmü yer almaktadır. Sözkonusu maddenin (e) bendi ile, Kamu İhale
Kurumuna, (a), (b), (c), (d) bentlerinde belirtilenlere benzer halleri mücbir sebep olarak
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
belirleme konusunda yetki verilmiştir.
25.3.2. 4735 sayılı Kanunda düzenlenen haliyle mücbir sebepler, yüklenicinin sözleşme
konusu işi sözleşmede belirtilen şartlarda yapmasını engelleyen durumlardır. Maddede
sayılan hallerin taahhüdün ifasını engellemesi durumunda yüklenici tarafından süresi
içersinde idareye mücbir sebep başvurusunda bulunulması gerekmektedir. Yüklenicinin
talebinin mevzuat çerçevesinde sonuçlandırılması hususundaki yetki ve sorumluluk idarededir.
Anılan Kanun maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartların varlığı durumunda, idarece
yapılan değerlendirme sonucunda mücbir sebep nedeniyle süre uzatımı verilmesi veya
sözleşmenin feshi yönünde karar alınabilecektir. Örneğin süre uzatımına ilişkin başvurularda,
yüklenicinin mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen 20 gün içinde idareye başvurması,
mücbir sebep oluşturan olayları belgelemesi ve idare tarafından, meydana gelen olayın iş
üzerinde gecikmeye tesiri olup olmadığı ve bu gecikmenin yüklenici kusurundan kaynaklanıp
kaynaklanmadığının incelenmesi ve buna göre karar verilmesi gerekmektedir
25.3.3. Yükleniciler tarafından idareye yapılan başvurularda (a), (b), (c), (d)
bentlerinde belirtilen hallerin dışında bir sebebin söz konusu olması ve maddede sayılan
diğer şartların bulunması durumunda, konunun (e) bendi kapsamında mücbir sebep olarak
belirlenmesi talebiyle idareler tarafından Kuruma başvurulması mümkün bulunmaktadır.
Kuruma yapılacak başvurularda gereksiz yazışmalara sebebiyet verilmemesini teminen,
yüklenicinin mücbir sebep talebini oluşturan olayları belgelemek üzere idareye sunduğu
belgeler ile varsa idarenin yaptığı incelemede ulaştığı belgelerin de gönderilmesi ve idarenin
konuya ilişkin görüşünün açık olarak belirtilmesi gerekmektedir.
25.3.4. Kamu İhale Kurumu tarafından anılan Kanun maddesinin (e) bendi
çerçevesinde mücbir sebep olarak kabul edilebilecek benzeri diğer hallere ilişkin olarak genel
bir belirleme yapılmaktadır. 4735 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a), (b), (c), (d)
bentlerinde sayılan mücbir sebep hallerine bakıldığında bu durumlarda hem öngörülmezlik,
hem de önlenemezlik şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerektiği açıktır. Anılan maddenin
(e) bendi çerçevesinde Kurumca belirlenecek “benzeri diğer haller” için de bu iki kriterin bir
arada sağlanması şartı aranmaktadır. Buna göre idarelerce yapılacak başvurularda mücbir
sebep olarak belirlenmesi istenilen durumun öngörülmezlik ve önlenemezlik kriterlerini
birlikte taşıması gerekmektedir.
25.3.5. Kuruma yapılan başvuruların bir çoğunda, mücbir sebep kabul edilmesi talep
edilen durumun yükleniciler açısından öngörülmezlik ve önlenemezlik kriterlerini taşımadığı
görülmektedir. Örneğin sözleşme konusu edimin ifa edilebilmesi için gerekli tedbirlerin
alınmasının, müdebbir bir tacir olarak yüklenicinin sorumluluğunda bulunduğu açıktır. Bu
çerçevede, ihale dokümanındaki şartları okuyup kabul ederek teklif veren isteklilerin, ihale
konusu işi ihale dokümanına uygun bir şekilde yerine getirmelerini mümkün kılacak hazırlık
ve programlama çalışmalarını, ihale konusu edimin ifasını zora sokmayacak şekilde önceden
müdebbir bir tacirin sorumluluğunu taşıyarak gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Buna göre,
idareye yapılan başvurular üzerine idarelerin yapacakları değerlendirmede başvuru
konusunun yükleniciler tarafından önceden öngörülebilir ve önlenebilir olup olmadığının da
değerlendirilmesi ve bu nitelikleri taşımayan talepler için Kuruma başvuruda bulunulmaması
gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde
“2.1. İhale konusu malın;
a) Adı: TEKERLEK TAKIMI VE MONOBLOK TEKERLEK
b) Varsa kodu:
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
c) Miktarı ve türü:
4 Kalem TEKERLEK TAKIMI VE MONOBLOK TEKERLEK
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Teslim edileceği yer:
Yerli
İstekliler
için
TÜDEMSAŞ
Genel
Müdürlüğü
-SİVAS
Yabancı İstekliler İçin: DDP (Delivered Duty Paid) TÜDEMSAŞ Genel Müdürlüğü - SİVAS
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı
41’inci maddesinde “... 41.4. Mücbir sebep halleri dışında, ihale üzerinde bırakılan
isteklinin, sözleşmeyi imzalamaması durumunda geçici teminatı gelir kaydedilerek hakkında
4734 sayılı Kanunun 58 inci maddesi hükümleri uygulanır. Ancak, 4734 sayılı Kanunun 10
uncu maddesi kapsamında taahhüt altına alınan durumu tevsik etmek üzere İdareye sunulan
belgelerin taahhüt edilen duruma aykırı hususlar içermesi halinde, geçici teminatı gelir
kaydedilmekle birlikte, hakkında yasaklama kararı verilmez.” düzenlemesi yer almaktadır.
22.06.2018 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin 1’inci ve 2’nci kısmına 2 isteklinin
katıldığı, ihalenin 1’inci ve 2’nci kısımlarının başvuru sahibi Öz-Ar İç ve Dış Tic. Paz. Ltd.
Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin belirlenmediği
anlaşılmıştır.
İdare tarafından 06.08.2018 tarihinde “Tekerlek Takımı (Komple) Ø 920 (20Ton)
B.03.02.00, Tekerlek Takımı (Komple) Ø 920 (22,5 Ton) B.06.01.00.00 işine ait ihale
uhdenizde kalmıştır. Tebliğ tarihini izleyen günden itibaren en geç on gün içinde, ihale
tarihinde 4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e)
ve (g) bentlerinde sayılan durumlarda olmadığınıza dair belgeleri vermek ve diğer yasal
yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle ihale konusu işe ilişkin sözleşmeyi imzalamanız
gerekmektedir. Bu mektubun EKAP üzerinden bildirilmesi halinde bildirim tarihi tarafınıza
tebliğ tarihi sayılacaktır.” ifadelerine yer verilerek başvuru sahibinin sözleşmeye davet
edildiği görülmüştür.
Başvuru sahibi tarafından 16.08.2018 tarihinde “Tarafımıza yapılmış olan sözleşmeye
davet mektubunda istenen evraklar ile ilgili bankamızla yapılan görüşmede ülkemizdeki
koşullar ve bankacılık işlemlerindeki kısıtlama için 28 Ağustos tarihine kadar tarafıma süre
verilmesini bilgilerinize arz ederim.” ifadelerine yer verilerek idareye başvuruda bulunulduğu
görülmüştür.
İdare tarafından 28.08.2018 tarihinde “Sözleşmenin imzalanması gereken son gün olan
16.08.2018 tarihine kadar tarafınızca sözleşme imzalanmamış, bunun yanı sıra ilgide kayıtlı
dilekçeniz ile sözleşmeye davet mektubunda istenen evraklar ile ilgili Bankanızla yapılan
görüşmede ülkemizdeki koşullar ve Bankacılık işlemlerindeki kısıtlama için 28 Ağustos
tarihine kadar tarafınıza süre verilmesi talep edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve ilgili mevzuatta yapılan incelemede isteklilere
Kanunda belirtilen sürenin haricinde herhangi bir nedenle ilave süre verilebilmesi mümkün
olmamakla birlikte mevzuatta belirtilen tabirle “Üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep
halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar” durumuna düşmüş bulunmaktasınız.
Bu çerçevede Kamu İhale Mevzuatı hükümleri gereği geçici teminatınız gelir
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
kaydedilecek ve hakkınızda yasaklama kararı alınacaktır.” ifadelerine yer verilerek geçici
teminatın gelir kaydedilmesine ve istekli hakkında yasaklama işlemlerine başlanılmasına
karar verildiği görülmüştür.
Bunun üzerine başvuru sahibi tarafından 28.08.2018 tarihinde “Devlet yetkililerimizce
yapılan resmi açıklamalarla ülkemize yönelik bir ekonomik savaş hali söz konusu olup döviz
kurlarında hiçbir tacir, ekonomist, hatta devlet yetkilileri ve bakanlıkça dahi öngörülemeyen
derecede artış mevzu bahistir. Bu halde, pek tabi olarak dolar kurunun 15-20 gün gibi kısa
sürede %50-60 oranında yükseleceğinin tarafımızca öngörülmesi de mümkün olmayıp hayatın
olağan akışına aykırıdır.
Bu anlamda iş bu olağanüstü durumun, yükleniciden kaynaklanan bir kusur olmaması,
taahhüdün yerine getirilmesine engel teşkil etmesi ve yüklenicinin bu engeli kaldırmaya
gücünün yetmemiş bulunması nedeniyle Kamu İhale Genel Tebliği’nin 25’inci maddesinin
3’üncü fıkrası uyarınca sayılan “Mücbir Sebep” halleri kapsamında değerlendirilmesini
saygıyla arz ederiz.
… Bu aşamada mevcut durum değerlendirilirken, Kamu İhale Genel Tebliği’nin
17.6.4’üncü maddesi ışığında, hakkımızda ihalelere katılmaktan yasaklanma işlemi
yapılmamasını ve teminatımızın tarafımıza iadesini saygıyla arz ve talep ederiz.” ifadelerine
yer verilerek idareye şikayet başvurusunda bulunulmuştur.
İdare tarafından 14.09.2018 tarihinde “…28.08.2018 tarihli ilgi (c) dilekçenizde özet
olarak sözleşmenin imzalanmamasına yönelik kendi açınızdan gerekçelere değinilmiş,
özellikle ihale tarihi ile sözleşmeye davet tarihi arasında döviz kurlarında meydana gelen
artış nedeniyle ekonomik anlamda öngörülemeyen bir durumun ortaya çıktığı ve bu şartlarda
sözleşmenin imzalanması halinde taahhüdünüzü yerine getirmeme ve iflas riskiyle karşı
karşıya kalınacağı vurgulanmış, yaşanan bu durumun mücbir sebep olarak kabul edilerek
sözleşmenin imzalanmaması nedeniyle yasaklama işlemlerinin yapılmaması ve geçici
teminatın iade edilmesi talep edilmiştir.
İlgi (b) yazımızda da belirtildiği şekilde isteklinin herhangi bir sebeple sözleşme
imzalamaktan imtina etmesi durumunda yapılacak işlemler ve uygulanacak yaptırım
mevzuatta açık şekilde düzenlenmiş olup idarenin tasarrufunda bir durum değildir. Aynı
şekilde Mücbir Sebep halleri de mevzuatta belirlenmiş, gerektiğinde belirlenecek benzeri
diğer hallerle ilgili Kamu İhale Kurumu yetkili kılınmıştır.
Bunun yanı sıra ilgi (c) yazınızda belirtilen hususların Mücbir Sebep halleri
kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hakkında Hukuk Müşavirliğimizin de
görüşleri sorulmuş özetle; “Kamu İhale Kanunu, Kamu İhale Genel Tebliği, Tip Şartname,
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu mevzuatında mücbir sebep halleri sınırlı bir şekilde
sayılmıştır. Döviz kurundaki ani artışlar yasal düzenlemeler içinde sayılmamış olup mevcut
yasal düzenlemeler ve Kamu İhale Kurumunun, Kamu İhale Sözleşmeler, Kanununun 10/1-e
maddesine göre şu zamana kadar döviz kurundaki ani artışın mücbir sebep olduğuna dair bir
karar almadığından sunulan gerekçelerin mücbir sebep olamayacağı, 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununun 58’inci maddesi gereği ihalelere katılmaktan yasaklama verilmesi ve 4734 sayılı
Kanunun 44/2 maddesi gereği geçici teminatın gelir kaydedilmesi gerektiği” şeklinde mütalaa
edilmiştir.
Bu şartlar altında ilgi (c) yazınızla talep edilen hususlar mevzuat hükümleri gereği
uygun bulunmamıştır.” denilerek şikayet başvurusunun reddedildiği görülmüştür.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
Yukarıda aktarılan Kamu ihale mevzuatında ihale üzerinde kalan isteklilerin mevzuatta
belirtilen şartlara uyarak kesin teminatı yatırmak suretiyle sözleşme imzalamak zorunda
oldukları, sözleşme imzalayan isteklilere sözleşmenin imzalanmasından hemen sonra geçici
teminatlarının iade edileceği, mücbir sebep halleri dışında ihale üzerinde kalan isteklinin
sözleşme imzalamaması durumunda geçici teminatının gelir kaydedilerek yasaklanacağı
hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, başvuru sahibi tarafından dolar kurundaki öngörülemeyen fahiş
yükselme nedeniyle işin yapılma ihtimalinin kalmadığı, söz konusu durumun Kamu İhale
Genel Tebliği’nin 25’inci maddesinde yer alan mücbir sebep olarak değerlendirilmeyip
haklarında yasaklama kararı verilerek geçici teminatlarının irat kaydedilmesinin mevzuata
uygun olmadığı iddiasına ilişkin olarak;
Dolar kurundaki yükselmenin ihale üzerinde bırakılan istekli açısından sözleşmenin
usulüne uygun olarak imzalanmasına engel teşkil eden bir durum olmadığı anlaşılmıştır. Zira,
döviz kurundaki dalgalanmaların ihale dokümanındaki şartları okuyup kabul ederek teklif
veren isteklinin, ihale konusu işi ihale dokümanına uygun bir şekilde yerine getirmesini
mümkün kılacak hazırlık ve programlama çalışmalarını, ihale konusu edimin ifasını zora
sokmayacak şekilde önceden müdebbir bir tacirin sorumluluğunu taşıyarak gerçekleştirmesi
gerekmektedir. Başka bir anlatımla, istekliler tarafından ihaleye konu edimin ifasının
ekonomik veriler ya da döviz kurlarında meydana gelen dalgalanmalar nedeni ile imkânsız
hale geldiğinin iddia edildiği durumlarda, genel olarak isteklilerin müdebbir bir tacir olarak
ihaleye teklif için gerekli hazırlık çalışmalarını yapmış olmaları beklenmektedir. Bu
çerçevede, döviz kuru artışı ve ekonomik olumsuzluklar nedeniyle ihale konusu kalemlere
ilişkin fiyatlarda meydana gelen artış durumunun mücbir sebep olarak değerlendirilemeyeceği
sonucuna ulaşılmıştır.
Bu çerçevede yapılan incelemede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İhale üzerinde kalan
isteklilerin Kanunun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında sayılan durumlarda olmadığına
dair belgeleri sözleşmeden önce sunamaması” başlıklı 17.6.4’üncü maddesinde yer alan
“İhale üzerinde kalmasına rağmen süresi içinde sözleşme imzalamaya gelmeyenlerin ise
Kamu İhale Kanununun 44 üncü maddesi gereğince geçici teminatının gelir kaydedilmesi ve
anılan Kanunun 58 inci maddesi uyarınca kamu ihalelerinden yasaklanması gerekmektedir.”
açıklaması gereği, başvuru sahibi Öz-Ar İç ve Dış Ticaret Pazarlama Ltd. Şti.nin ihale
üzerinde kalmasına rağmen süresi içinde sözleşme imzalamaya gelmemesinden dolayı idarece
tesis edilen işlemin mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Buna ek olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) bendinde
“Kurumun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:
…
2) Yaklaşık maliyeti beş yüz bin Türk Lirasına (Dokuzyüzelliüçbinyediyüzyirmisekiz
Türk Lirasına)* kadar olan ihalelerde üç bin Türk Lirası (Beşbinyediyüzondokuz Türk
Lirası)*, beş yüz bin Türk Lirasından (Dokuzyüzelliüçbinyediyüzyirmisekiz Türk Lirasından)*
iki milyon Türk Lirasına (Üçmilyonsekizyüzondörtbindokuzyüzyirmiiki Türk Lirasına)* kadar
olanlarda altı bin Türk Lirası (Onbirbindörtyüzkırkiki Türk Lirası)*, iki milyon Türk
Lirasından (Üçmilyonsekizyüzondörtbindokuzyüzyirmiiki Türk Lirasından)* on beş milyon
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/015
: 5
: 20.03.2019
: 2019/UM.IV-386.1
Türk Lirasına (Yirmisekizmilyonaltıyüzonbirbindokuzyüzondokuz Türk Lirasına)* kadar
olanlarda dokuz bin Türk Lirası (Onyedibinyüzaltmışüç Türk Lirası)*, on beş milyon Türk
Lirası (Yirmisekizmilyonaltıyüzonbirbindokuzyüzondokuz Türk Lirası)* ve üzerinde olanlarda
on iki bin Türk Lirası (Yirmiikibinsekizyüzseksenyedi Türk Lirası)* tutarındaki itirazen şikâyet
başvuru bedeli.” hükmü yer almaktadır.
Bahse konu ihalenin şikayete konu 1’inci ve 2’nci kısmının yaklaşık maliyeti toplam
13.367.705,65 TL olup başvuru bedeli 17.163,00 TL’dir. Başvuru sahibi istekli tarafından
17.163,00 TL başvuru bedeli yatırıldığı görülmüştür. Bu itibarla başvuru sahibi isteklinin
“fazla yatırılan başvuru bedelinin iade edilmesi” iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna
varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.