Bilgi
İKN
2019/187187
Başvuru Sahibi
Şal İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
İdare
DSİ 4. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Niğde Çiftlik Asmasız Göleti İnşaatı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
BAŞVURU SAHİBİ:
Şal İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
DSİ 4. Bölge Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/187187 İhale Kayıt Numaralı “Niğde Çiftlik Asmasız Göleti İnşaatı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
DSİ 4. Bölge Müdürlüğü tarafından 23.05.2019 tarihinde açık ihale usulü ile
gerçekleştirilen “Niğde Çiftlik Asmasız Göleti İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Şal İnşaat
Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin 19.07.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, başvurusu
hakkında idare tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince
08.08.2019 tarih ve 33229 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.08.2019 tarihli dilekçe ile
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/846 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdari Şartnamede belirtilen yeterlik ve teknik değer nitelik puanı için istenen iş
deneyim belgelerinin tekrar kontrol edilmesi gerektiği,
2) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının;
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine uygun olmadığı, eşitlik ilkesine aykırı
şekilde ihale dokümanında verilen analiz formatlarından farklı analizlerle aşırı düşük teklif
sorgulaması yapılarak açıklama verilemeyecek tekliflerin açıklama verilebilir hale getirildiği,
ihalede haksız rekabet oluşturulduğu, işçilik giderlerinin asgari ücretin altında açıklandığı,
fiyat tekliflerinin alanında faaliyet gösteren üçüncü kişilerden alınmadığı, fiyat tekliflerinin
mevzuata uygun olmadığı, nakliye mesafelerinin düşük alındığı, açıklama istenilen girdilerin
mevzuata uygun şekilde açıklanmasının mümkün olmadığı, açıklama istenilen iş kalemlerinde
yer alan girdilere minimum bedeller öngörülse bile iş kalemlerinin toplam tutarlarının ihalede
teklif edilen bedelin üzerinde olduğu, bazı girdilere alınan fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı
olduğu, açıklama istenilen iş kalemlerinin tamamı için fiyat teklifi alınarak açıklama
yapılamayacağı, malzemelere ilişkin açıklamalarda nakliyelerin değerlendirmeye alınmadığı,
içerisinde hem malzeme hem işçilik olan girdilere teklif alınamayacağı, makine amortisman
girdilerine teklif alındığı, makine amortisman girdilerine sembolik bedeller öngörüldüğü,
idarece nakliye formülleri verilen nakliye girdilerine teklif alınamayacağı, nakliye girdilerine
ilişkin fiyat tekliflerinin K belgesi olmayan üçüncü kişilerden alınamayacağı, her hangi bir iş
kaleminde açıklama istenilen analiz girdisi için diğer iş kalemlerinin açıklama istenilmeyen
girdileri arasında yer alsa dahi açıklama yapılması gerektiği, mazot girdisi için açıklama
istenilmesi gerektiği, jel dinamit için alınan fiyat teklifinde jel dinamit olduğunun
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
belirtilmediği, analizlerde yer alan dinamit türleri ve miktarları idarenin analizlerinden farklı
olarak kullanıldığı, değiştirildiği ve azaltıldığı, asgari genel gider ve kar oranlarına yer
verilmediği gerekçeleriyle mevzuata uygun olmadığından teklifinin reddedilmesi gerektiği
iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü
maddesinin birinci fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle
bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia
eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, Kanun’da belirtilen şekil ve usul kurallarına
uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri hükme
bağlanmıştır.
Aynı maddenin dördüncü fıkrasında, başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı
delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesinin zorunlu olduğu, onbirinci fıkrasında da süre,
usul ve şekil kurallarına uygun olmayan başvuruların reddedileceği hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinin
ikinci fıkrasıyla Kurum tarafından yapılacak inceleme, başvuru sahibinin iddiaları, idarenin
şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ve eşit muamele ilkesinin ihlal edilip
edilmediği açılarıyla sınırlandırılmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikâyet başvurularında
aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinin “Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci
fıkrasının (ç) bendinde başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru
dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların
dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi
gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu
belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi
halinde, Yönetmeliğin 8 inci maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle başvurunun reddine ilişkin
sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklaması
yer almaktadır.
Başvuru sahibinin dilekçesinde yer alan “idari Şartnamede belirtilen yeterlik ve teknik
değer nitelik puanı için istenen iş deneyim belgelerinin tekrar kontrol edilmesi gerektiği”
ifadesinin ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmelerin yeniden incelenmesine
yönelik olduğu, Kurum’un ihale komisyonlarının yerine geçerek re’sen inceleme sonucunu
doğuracak şekilde idarece gerçekleştirilen işlemleri yeniden inceleme yetkisinin bulunmadığı,
herhangi bir iddia niteliği bulunmayan ve hukuka aykırılığın somut bir biçimde dile
getirilmeyen başvuruların şikâyet veya itirazen şikâyet başvurusu kapsamında
değerlendirilemeyeceği ve başvuru sahibinin yukarıda aktarılan hususa ilişkin dilekçesinde
idarenin işlem veya eylemlerine yönelik bir hukuka aykırılık iddiasına yer verilmediğinden
başvurunun şekil yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Aşırı düşük teklifler" başlıklı 38'inci
maddesinde, ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere
veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit
edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte
önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntılarını yazılı olarak isteyeceği hüküm
altına alınmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 60'ıncı maddesinde, aşırı düşük
tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük
tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi
amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale
komisyonunun bu düzenlemeyi esas alması gerektiği hükme bağlanmıştır.
Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler" başlıklı
45'inci maddesinde "…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %
80'lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az
olmamak üzere makul bir süre verilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan "sıralı iş
kalemleri/grupları listesi" kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80'lik kısmına giren iş
kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama
yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan "sıralı analiz girdileri
listesi"kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3'üne eşit ve bu tutarın
altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3'üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden
açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3'üne eşit veya altında olması
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15'ini aşması durumunda; en küçük tutardan
itibaren kümülatif toplamda % 15'lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama
istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz
toplamının % 3'ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki
oranı %3'ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3'üne eşit veya altında olsa
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de
belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir. …
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine
göre analizde yer almasını istediği "malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)"sadece girdi
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, …
(Ek-Y.2)'de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması
gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir. …"açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname'nin "Sınır değer" başlıklı 33'üncü maddesinde, teklifi sınır değerin
altında kalan isteklilerden anılan Kanun'un 38'inci maddesine göre açıklama isteneceğine
ilişkin düzenleme yapıldığı görülmüştür.
İdarenin 10.06.2019 tarihli ve 365830 sayılı aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde;
"Açıklama İstenilecek İş Kalemlerinin Listesi" ve "Açıklama İstenilmeyecek Analiz
Girdilerinin Listesi"nin yer aldığı görülmüş olup, söz konusu belgelerden 4 adet iş kaleminin
açıklama istenen iş kalemi, 8 adet analiz girdisinin ise açıklama istenilmeyen analiz girdisi
olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Bu arada, idarece gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısı üzerine, teklifi idarece
tespit edilen sınır değerin altında olan Cihan İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale
dokümanı kapsamında verilen analiz formatlarının mevzuata uygun olmadığı ve mevzuata
uygun analiz formatlarıyla aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesine ilişkin şikayet
başvurusunda bulunulduğu, idarece söz konusu başvurunun zımnen reddedildiği anlaşılmıştır.
11.07.2019 tarihli ihale komisyonu kararından; idare tarafından aşırı düşük teklif sınır
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
değerinin 25.125.187,63 TL olarak tespit edildiği, teklifi söz konusu sınır değerin altında olan
14 isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, 12 istekli tarafından aşırı düşük
teklif açıklaması verilmediği, 1 istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması yetersiz
olduğu gerekçesiyle teklifinin reddedildiği, Mafer İnşaat ve Ticaret A.Ş. - Baki Taahhüt Yapı
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata uygun
olduğu değerlendirilerek ihalenin üzerinde bırakılmasına karar verildiği, başvuru sahibi Şal
İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak
belirlendiği anlaşılmıştır.
İsteklilerin aşırı düşük açıklamalarını mevzuata uygun ve geçerli şekilde
yapabilmeleri, idarelerin ise yapılan açıklamaları sağlıklı değerlendirebilmeleri için idarelerce
yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasının anılan Tebliğ'in 45'inci maddesine uygun yapılması
gerekmektedir.
Yapılan incelemede, idarece açıklama istenilecek iş kalemi olarak belirlenen ASM-01,
ASM-04, ASM-05, ASM-06 iş kalemlerinin idarece tasarlanan ve birden fazla iş kalemini
ihtiva eden paçal iş kalemleri olduğu, söz konusu iş kalemlerinin içerisinde birden çok iş
kalemini ihtiva ettiği, söz konusu paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına
sahip analiz girdilerinin miktar ve tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak
toplanmadığı (örneğin; aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör ve
makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı dikkate alınarak toplanmadığı benzer
şekilde aynı iş kalemi analizi içerisinde yer alan mazot girdilerinin söz konusu poz birim
miktarı dikkate alınarak toplanmadığı), dolayısıyla söz konusu iş kalemlerine ilişkin analiz
formatlarının bu iş kalemlerinin temel girdileri (malzeme, işçilik ve makine vb.) üzerinden
tam ve doğru olarak hazırlanmadığı, bunun sonucu olarak da kar ve genel gider hariç analiz
toplamının % 3'üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri doğru tespit edilmediğinden
idarece gerçekleştirilen aşırı düşük teklif sorgulamasının anılan Tebliğ'in 45'inci maddesine
uygun yapılmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, sınır değerin altında geçerli teklif sunan isteklilere yönelik aşırı düşük
teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilebilmesi için yaklaşık
maliyeti oluşturan iş kalemleri dikkate alınarak;
a) Açıklama istenilecek tüm paçal iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel
girdilere (işçilik, makine amortismanı, mazot, makine ve diğer malzeme girdileri vb.) kadar
ayrıştırılması,
b) Paçal iş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve
tutarlarının anılan poz miktarları dikkate alınarak toplanması (örneğin aynı iş kalemi analizi
içerisinde yer alan işçilikle ilgili operatör makinist girdilerinin söz konusu poz birim miktarı
dikkate alınarak toplanması), farklı poz numarasına sahip girdilerinin ise ayrı ayrı
gösterilmesi,
c) Yukarıdaki işlemlerden sonra anılan Tebliğ'in 45.1.2.2'inci maddesine göre
açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin doğru belirlenmesi ve açıklama istenilecek paçal
iş kalemlerinin tümüne ilişkin tek bir açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesinin
hazırlanması,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2019/041
: 27
: 05.09.2019
: 2019/UY.I-1072
d) Anılan Tebliğ'in 45.1.2.2'nci maddesine göre aynı girdinin birden fazla paçal iş
kalemi analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı
değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3'ün üstünde olan analiz girdisi için
açıklama istenilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, sınır değerin altında geçerli teklif sahibi
isteklilere aşırı düşük teklif sorgulamasının mevzuata uygun olarak yenilenmesi ve bu
aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi
gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici
işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.