Ana Sayfa / Kararlar / Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü / 2019/170651-Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması
Bilgi
İKN
2019/170651
Başvuru Sahibi
Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti.
İdare
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti.,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2019/170651 İhale Kayıt Numaralı “Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması”  
İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 13.05.2019 tarihinde açık ihale usulü ile  
gerçekleştirilen “Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması” ihalesine ilişkin  
olarak Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 29.07.2019 tarihinde yaptığı şikâyet  
başvurusunun, idarenin 06.08.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince  
09.08.2019 tarih ve 33560 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 09.08.2019 tarihli dilekçe ile  
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2019/868 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idarece aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun  
bulunmama gerekçelerinin yerinde olmadığı, şöyle ki;  
a) KGM/16.122/K-H-P poz numaralı “Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve  
yama hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş  
kaleminin analiz girdisi olan “C30/37 beton harcı” girdisi için Hanyol Mad. İnş. Taah. San. ve  
Tic. A.Ş. firmasından fiyat teklifi alındığı, söz konusu firmanın Ankara il sınırları dahilinde iş  
yapan bir firma olduğu, betonun işyerine ulaşmasına kadar geçen süre içerisinde yapısını  
değiştireceği ve özelliğini kaybederek beklenen şartları karşılamayacağı dolayısıyla iş yerine  
uygulanmasının mümkün olmayacağı, diğer yandan anılan firmanın 2018 yılında herhangi bir  
hazır beton satışının olmadığı, 2019 yılında ise çok düşük miktarda olduğunun anlaşıldığı,  
işin gerçekleştirileceği yere firmanın mesafesinin 400 km civarında olduğu dikkate  
alındığında alınan fiyat teklifinin malzemenin taşınması için gerekli olan nakliye fiyatını bile  
karşılamadığı gerekçeleri ile açıklamanın uygun bulunmadığı, ancak aşırı düşük teklif  
açıklamasının temel mantığının malzemenin temin yerinin ve şeklinin kesin sonuç doğuracak  
şekilde tespiti olmadığı, verilen teklif ile işin yapılabilirliğinin mevzuata uygun belgelerle  
ortaya konulmasının amaçlandığı, idarece açıklama istenirken temin yöntemine bağlı olarak  
herhangi bir hususun açıklanmasının değil, varsa nakliye dahil yerinde teslim fiyatının  
açıklanmasının istenildiği, bu gerekçe ile açıklamalarının uygun bulunmayarak tekliflerinin  
reddinin yerinde olmadığı, anılan analiz girdisi için üçüncü kişiden alınan fiyat teklifi ile  
yapılan açıklamanın mevzuata uygun olduğu, idarenin ilgili firmanın düşük miktarda satış  
yapmış olmasına ilişkin gerekçesi açısından ise, EK-O.6 formunun ait olduğu dönem  
açısından satış miktarı konusunda mevzuatta bir düzenleme bulunmadığı, anılan gerekçenin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
de yerinde olmadığı,  
b) İdarenin “işçilik için 11,38 rakamını kullandığı ve bunun için savunmasında işçilik  
saat birim fiyatının tespitine dayalı herhangi bir açıklamanın bulunmadığı görülmüştür.”  
şeklindeki uygun bulmama gerekçesinin de yerinde olmadığı, açıklamalar kapsamında saatlik  
asgari ücretin kullanılmasının yeterli olduğu,  
c) İdarenin “S30/37 beton harcı, SBS, ELYAF ve ANFO pozları için alınan fiyat  
tekliflerini onaylayan meslek mensupları ile teklif veren firmalar arasında imzalanmış olması  
gereken sözleşmelerin aşırı düşük savunma ekinde olmadığı görülmüştür. Ayrıca, fiyat teklifi  
veren firmaların bu iş için faaliyet alanlarında olduğuna dair tevsik edici belgenin yine  
savunma ekinde bulunmadığı tespit edilmiş olup teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına  
karar verilmiştir.şeklindeki ret gerekçelerinin de uygun olmadığı, mevzuatta aşırı düşük  
teklif açıklamalarının nasıl yapılacağının ve sunulması gereken belgelerin açıkça belirtildiği,  
anılan girdiler için mevzuata uygun düzenlenmiş, tüm şekil şartlarını taşıyan, teklif veren  
firma ve meslek mensubu tarafından kaşeli ve imzalı olarak fiyat tekliflerinin idareye  
sunulduğu, idarece teklifleri onaylayan meslek mensuplarından teklife esas tutanakların  
istenildiği, tutanakların ve faaliyet belgesi ile noter onaylı imza sirkülerinin sunulduğu, buna  
rağmen mevzuat gereği sunulmasına gerek bulunmayan, meslek mensuplarından talep  
edilmeyen firma ile meslek mensubu arasında yapılan sözleşme ile fiyat teklifini veren  
firmanın faaliyet alanı ile ilgili belgelerin sunulmadığı yönünde tesis edilen işlemin mevzuata  
aykırı olduğu, idarenin gerek duyduğu durumda araştırma yapabileceği ancak sunulma  
zorunluluğu bulunmayan bir belge sebebiyle teklifin reddinin mümkün olmadığı,  
İdarece yukarıda aktarılan gerekçeler ile aşırı düşük teklif savunmasının uygun  
görülmeyerek tekliflerinin reddedilmesinin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 13.05.2019 tarihinde açık ihale usulü ve  
birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilen “Bozüyük – Bilecik -Mekece Yolu Onarım  
İşi Yapılması” ihalesine ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci  
maddesinde “Madde 2 - İhale konusu işe ilişkin bilgiler  
2.1. İhale konusu işin  
a) Adı:Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması  
b) Yatırım proje no'su/kodu:1997E040130 - 1996E040160  
c) Miktarı (fiziki) ve türü:  
10+845 ile 85+820 arası Toprak İşleri, Sanat Yapıları, Üstyapı İşleri ve Çeşitli İşler  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer:Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu” düzenlemesi yer almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin  
% 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair  
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
Örnek:  
Yaklaşık maliyeti 100.000 TL olan bir ihalede; ihale komisyonu, (38.1) maddesine  
göre idarece oluşturulan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ni kullanarak yaklaşık maliyete  
oranlarının kümülatif toplamı % 80 den küçük olan (0,6888) 8, 9 ve 10 nolu iş  
kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan 4  
nolu iş kalemi/grubunu açıklama istenilecek iş kalemleri/grupları olarak belirleyecektir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere  
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece  
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları  
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar  
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.  
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği,  
aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik  
sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı  
(EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter YMM,  
SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.11. (Değişik: 07/06/2014-29023 R.G./ 35. md.) Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-  
O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin  
olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin  
tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine  
göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale  
usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir...” açıklamaları yer almaktadır.  
İhale komisyonu tarafından 12.06.2019 tarihinde tutanak altına alınan sınır değerin  
hesaplanmasına ilişkin karar ile, 73.921.021,05 ₺ tutarın altında teklif vermiş olan 28  
istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesine karar verildiği, başvuru sahibi istekliye  
EKAP üzerinden tebliğ edilen sorgulama yazısında “Bölge Müdürlüğümüzce 13.05.2019  
tarihinde ihalesi yapılan 2019/170651 İhale Kayıt Nolu " Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu  
Onarım İşi Yapılması "işinde 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 37 nci maddesine göre  
tekliflerin değerlendirilmesi neticesinde; 4734 Sayılı Kamu Ġhale Kanunu'nun 38. maddesine  
istinaden, teklifinizin aşırı düşük teklif sınır değerinin altında olduğu tespit edilmiştir.  
Düzenlenen analizler, açıklaması istenilmeyen analiz girdileri ve analiz formatı Ek'te yer  
almaktadır. Bu duruma göre; a- Yapım yönteminin ekonomik olması, b- Seçilen teknik  
çözümler ve teklif sahibinin yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşulları,  
c- Teklif edilen işin özgünlüğü hususlarını açıklayarak, ihale dokumanı kapsamında verilen  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
pozların analiz formatına uygun analizleri ve analizlerinize dayanak teşkil eden bilgi ve  
belgeler ile proforma faturalar, teklif alma yazıları ve yardımcı analizlerin verilmesi  
gerekmektedir.  
Söz konusu aşırı düşük sorgusuna vereceğiniz cevabın, bu mektubun EKAP üzerinden  
bildirilmesi halinde bildirim tarihi tarafınıza tebliğ tarihinden sonraki 5 (beş) iş günü içinde  
ihale komisyonuna bildirilmesi gerekmektedir.ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
Söz konusu sorgulama yazısı ekinde; 7 iş kalemine ilişkin analiz formatına, açıklama  
istenilmeyecek analiz girdileri listesine ve analiz formatı örneğine yer verilmiştir.  
Başvuru sahibi Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. ile ilgili olarak; 18.07.2019  
tarihli ihale komisyonu kararında “…aşırı düşük savunmasında açıklaması istenilen  
KGM/16.122/K-H-P pozunun alt analizi olan ‘C30/37 beton harcı’ pozu için Hanyol Mad.  
İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. firmasından fiyat teklifi alındığı görülmüştür. Fiyat teklifi alınan  
firmanın Ankara ili sınırları dahilinde iş yapan bir firma olduğu, betonun iş yerine  
ulaşmasına kadar geçen süre içerisinde yapısını değiştireceği ve özelliğini kaybederek  
beklenen şartları karşılamayacağı, Karayolu Teknik Şartnamesi’nin ‘Yaş Karışım  
Hazırlanması’ başlıklı 308.07.04.01 nolu kısmında suyla çimentonun ilk temasından itibaren  
120 dk içerisinde betonun uygulama yerine yerleştirilmesi gerektiği aksi takdirde betonun  
işlenebilirliği ve teknik özelliklerini kaybedeceği, ayrıca her ne kadar katkı maddeleri  
bulunuyor olsa da betonun hem teknik hem bilimsel olarak yapısını bozmadan bu mesafedeki  
iş yerine uygulanmasının mümkün olmayacağı anlaşılmıştır. Yine ilgili firmanın 2018 yılında  
herhangi bir hazır beton satışının olmadığı, 2019 yılında ise 10 m3 gibi çok düşük bir  
miktarda satış yaptığı Ek-O6 formundan anlaşılmaktadır. Hazır betonun Ankara’dan işin  
yapılacağı yer olan Bozüyük – Bilecik – Mekece yoluna olan ortalama uzaklığının Mort: 400  
km  
civarında  
olduğu  
düşünüldüğünde;  
(K:330),  
(M:400)  
F=K*(0,0007*M+0,01)*2,4(yoğunluk) = 229,68 gibi bir nakliye bedeli hesaplanmaktadır.  
Alınan fiyat teklifinin malzemenin taşınması için gerekli olan nakliye fiyatını bile  
karşılamadığı görülmüştür.  
İşçilik için 11,38 rakamını kullandığı ve bunun için savunmasında işçilik saat birim  
fiyatının tespitine dayalı herhangi bir açıklamanın bulunmadığı görülmüştür.  
C30/37 beton harcı, SBS, ELYAF ve ANFO pozları için alınan fiyat tekliflerini  
onaylayan meslek mensupları ile teklifi veren firmalar arasında imzalanmış olması gereken  
sözleşmelerin aşırı düşük savunma ekinde olmadığı görülmüştür. Ayrıca, fiyat teklifi veren  
firmaların bu işin faaliyet alanlarında olduğuna dair tevsik edici belgenin yine savunma  
ekinde bulunmadığı tespit edilmiş olup teklifin değerlendirme dışı bırakılmasına karar  
verilmiştir.ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
a) İsteklinin aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında KGM/16.122/K-H-P poz  
numaralı “Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve yama hendeği) (C 30-37 hazır beton  
harcı ile) (İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş kaleminin analiz girdisi olan “C30/37  
beton harcı” girdisi için anılan iş kalemine ilişkin analizde 105,00 ₺ birim fiyat öngörüldüğü,  
söz konusu birim fiyatı tevsik etmek üzere Hanyol Madencilik İnşaat Taah. San. ve Tic. A.Ş.  
tarafından 12.06.2019 tarihinde düzenlenen 105,00 ₺ birim fiyatlı fiyat teklifinin sunulduğu,  
söz konusu fiyat teklifinde “…’Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması’na ait  
nakliye dahil işyeri teslim KDV hariç fiyatımızdır.  
… Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.042/06 rayiç nolu poza ilişkin teknik şartnameye  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
ve tarife uygun.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
İdare tarafından, söz konusu fiyat teklifine dayanak tutanakların ilgili meslek  
mensubundan “…Hali hazırda tarafınızca muhafaza edilen Hanyol Madencilik İnşaat Taah.  
San. ve Tic. A.Ş. firması tarafından ‘ C30/37 beton harcı, Hazır Beton Harçları (TS EN 206-  
1)’ pozu için verilen fiyat teklifine dayanak olan satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6)’nın 4  
(Dört) iş günü içerisinde idaremize hitaben üst yazı ile birlikte iletilmesi gerekmektedir.”  
ifadelerine yer verilen yazı ile 03.07.2019 tarihinde istenildiği, meslek mensubunca anılan  
tutanak ve eki faaliyet belgesi ile imza sirkülerinin idareye gönderildiği belirlenmiştir.  
İdarece alınan komisyon kararı incelendiğinde, söz konusu fiyat tekliflerinde yer alan  
birim fiyatların, beton fiyatı açısından fiyat teklifi alınan firmanın merkezi ile işin yapılacağı  
yer arasındaki 400 km’lik mesafe için nakliye formülü vasıtasıyla hesaplanan nakliye giderini  
bile karşılamadığı ve anılan mesafeden betonun yapısını değiştirmeden iş yerine  
uygulanamayacağı belirtilerek ‘gerçekçi olmaması’ gerekçesiyle açıklamaların uygun  
bulunmadığı anlaşılmıştır.  
İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen analizler içerisinde;  
KGM/16.122/K-H-P poz numaralı “Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve yama  
hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş kaleminin  
analizi incelendiğinde; alt analiz girdisi olarak “04.042/06 [10.130.1506]” poz numarası ile  
“C30/37 Beton Harcı, Hazır Beton Harçları (TS En 206-1)” isimli analiz girdisine m3 birimi  
ile yer verildiği, anılan iş kalemine ilişkin birim fiyat tarifinin ihale dokümanında “Projesine  
göre ve KTŞ’nin ilgili kısmındaki esaslar ve şartlar dahilinde, ve İdarece verilecek talimata  
uygun olarak, C 30/37 hazır beton harcı ile orta refüj ve yarma hendeklerinin betonla  
kaplanması.  
Birim Fiyata Dahil Olan Masraflar :  
Gerekli suyun iş başında temini, hendek yapılacak zeminin düzeltilmesi, sulanması ve  
sıkıştırılması, istenilen yüzey özelliğine sahip kalıp ve kaplama malzemelerinin iş başında  
temini, kalıbın ve her türlü takviyenin yapılması, İdarenin onayladığı beton karışım dizayn  
raporu doğrultusunda hazırlanan C 30/37 hazır betonun iş başında temini, betonun; inşaat  
yerindeki her türlü yüklenmesi, yatay ve düşey taşınması, boşaltılması, numune alınması,  
serilmesi, sıkıştırılması, su veya gerektiğinde her türlü kür malzemesi kullanılarak kürünün  
yapılması, sıcaktan ve soğuktan korunması, laboratuvar hizmetleri, kalıp ve takviyelerinin  
sökülmesi, su içinde çalışma güçlüğü ile aşağıda “Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar”  
başlığı altında sayılanlar dışında kalan diğer bütün işlerin yapılması için gerekli olan her  
türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve araç giderleri ile yüklenici karı ve genel masraflar.  
Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar :  
Birim fiyata dahil olmayan masraf yoktur.  
Ölçü :  
Uygulama projesi boyutları üzerinden hesaplanan m3 cinsinden hacmidir.  
Ödeme :  
Birim Fiyat Teklif Cetvelinde Poz KGM/16.122/K-H-P deki “Hendeklerin betonla  
kaplanması (Orta refüj ve yarma hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış  
sıkıştırılmış beton)” m3 birim fiyatı üzerinden yapılır.  
Not:  
Dökülmüş betonda teknik bakımdan kabulünde sakınca olmayan boyut noksanlıkları  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
var ise bunlardan doğan hacim, projeye göre hesaplanan hacimden çıkartılır.şeklinde  
yapıldığı, analiz kapsamında nakliyeye ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmediği  
görülmüştür.  
Uyuşmazlık konusu fiyat teklifinde “…Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi  
Yapılması’ne ait nakliye dahil işyeri teslim KDV hariç fiyatımızdır.  
…Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.02/06 rayiç no’lu poza ilişkin teknik şartname ve  
tarife uygun” ifadesinin yer aldığı ve anılan beton girdisi için sunulan fiyat teklifinde yer alan  
fiyatın geçerliliğinin, nakliye formülü vasıtasıyla yapılan hesaplama ile değerlendirilerek  
ihale komisyonu kararında yer aldığı şekliyle “Alınan fiyat teklifinin malzemenin taşınması  
için gerekli olan nakliye fiyatını bile karşılamadığı görülmüştür.gerekçesiyle gerçekçi  
görülmemesinin kamu ihale mevzuatı açısından imkanı bulunmamaktadır. Ayrıca, açıklama  
istenilecek girdi niteliğinde bulunmayan nakliyeler açısından nakliye formülünün kullanılarak  
birim fiyatın değerlendirilmesinin mevzuata uymayacağı da açıktır. Dolayısıyla idarece  
isteklinin açıklamalarının C30/37 beton girdisi için alınan fiyat teklifinin gerçekçi olmadığı  
gerekçesiyle uygun bulunmamasının mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.  
Diğer yandan, idare tarafından fiyat teklifini düzenleyen firma ile işin yapılacağı yer  
arasında teklife konu betonun teknik olarak taşınamayacağından hareketle aşırı düşük teklif  
açıklamasının uygun bulunmadığı görülmüştür.  
Karayolu Teknik Şartnamesi’nin “308.07.04.01 Yaş Karışım Hazır Betonun  
Taşınması” başlıklı kısmında “…Karıştırma donanımı olan araçlarla veya transmikserlerle  
betonun boşaltma işlemi, çimento ile suyun ilk temasından itibaren 120 dakika sonunda  
(çimento ilk priz süresini geçmemesi kaydıyla) tamamlanmalıdır.  
Herhangi bir karıştırma donanımı olmayan araçlarla taşınan katı kıvamındaki taze  
beton ise çimento ve suyun ilk temasından itibaren en fazla 45 dakika sonunda yerine  
boşaltılmalıdır…” açıklamaları yer almaktadır.  
Yapılan incelemede, idarece fiyat teklifi veren firmanın adresi (Ankara) ile ihale  
konusu işin yapılacağı (Bilecik) arasındaki karayolu ulaşım mesafesinin ortalama 400 km  
olarak tespit edildiği, yüklü kamyonların kız kapasiteleri ve kanunen belirlenen hız limitleri  
çerçevesinde bahse konu mesafenin Karayolu Teknik Şartname’sinde düzenlenen süreden çok  
daha uzun sürede gerçekleştirilebileceği anlaşılmıştır.  
Yukarıda aktarılan Karayolu Teknik Şartnamesi’nde yer alan açıklamalar uyarınca  
diğer inşaat malzemelerinden farklı olarak beton harcının niteliği gereği yaklaşık 2 saat  
süreyle teknik vasıflarını koruyabilen bir malzeme türü olduğu, dolayısıyla en geç bu süre  
içerisinde iş yerine teslimin gerektiği, her ne kadar ihale mevzuatında fiyat tekliflerinin işin  
gerçekleştirileceği yere yakın yerden alınma zorunluğu bulunmamakta ise de söz konusu  
zaman aralığı içerisinde fiyat teklifinin alındığı yerden (Ankara) işin yapım yerine (Bilecik)  
teknik özellikleri bozulmadan naklinin yapılabilmesinin teknik olarak mümkün bulunmadığı,  
beton harcının sınırsız mesafe ve sınırsız sürede teslim edilebilecek bir emtia cinsi olmadığı  
ve başvuru sahibi tarafından anılan hususta teknik bir çözüm de sunulmadığı dikkate  
alındığında, sunulan fiyat teklifinin idarece bu gerekçe ile yeterli bulunmamasının mevzuata  
aykırılık teşkil etmediği, dolayısıyla başvuru sahibinin anılan husustaki iddiasının yerinde  
olmadığı sonucuna varılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
Aksi takdirde fen ve sanat kurallarına uygun imalat yapma yükümlülüğü bulunan  
yüklenicinin, bu yükümlülüğünü dikkate almaksızın aşırı düşük teklifinin değerlendirilmesine  
yol açabileceği, bu durumun ise aşırı düşük teklif sorgulaması uygulaması ile hedeflenen  
amacın yerine getirilmesine mani olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.  
b) İdarece isteklinin açıklamalarının uygun görülmeme gerekçelerinden “İşçilik için  
11,38 rakamını kullandığı ve bunun için savunmasında işçilik saat birim fiyatının tespitine  
dayalı herhangi bir açıklamanın bulunmadığı görülmüştür.” gerekçesi açısından yapılan  
incelemede ise; söz konusu işin ilan tarihinin 15.04.2019, ihale tarihinin ise 13.05.2019  
olduğu, buna göre isteklilerin tekliflerini hazırlarken 2019 yılı için belirlenen saatlik asgari  
ücreti dikkate alması gerektiği, anılan istekli tarafından sunulan analizlerde saatlik asgari  
işçilik ücretine ilişkin olarak öngörülen 11,38 ₺ birim fiyatın, ihale tarihinin içerisinde  
bulunduğu 2019 yılı için belirlenen saatlik asgari ücretin (11,37 TL) altında olmadığı,  
dolayısıyla anılan rakamın nasıl hesaplandığı hususunun açıklamaların değerlendirilmesi  
açısından öneme sahip olmadığı, isteklinin işçilik girdilerine ilişkin açıklamalarının mevzuata  
uygun olduğu anlaşıldığından, idarenin açıklamaları işçilik rakamının nasıl hesaplandığına  
ilişkin açıklamanın bulunmaması gerekçesiyle uygun bulmamasının yerinde olmadığı  
anlaşılmıştır.  
c) İdarece, istekli tarafından C30/37 beton harcı, SBS, ELYAF ve ANFO analiz  
girdileri için alınan fiyat teklifleri açısından, teklifi veren firmalar ile onaylayan meslek  
mensupları arasında imzalanmış olması gereken sözleşmelerin savunma içerisinde yer  
almadığı gerekçesi ile açıklamaların uygun görülmediği belirlenmiştir.  
Kamu ihale mevzuatı çerçevesinde isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamaları  
kapsamında sunacağı belgeler ve bu belgelerin sunuluş şekline yönelik hükümler  
çerçevesinde, fiyat teklifleri ile açıklama yapılması halinde, fiyat teklifini veren kişiyle tam  
tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu  
tarafından ilgisine göre maliyet/satış tutarı tespit tutanağının düzenleneceğinin hüküm altına  
alındığı, ancak tedarikçi firma ile fiyat teklifinde imzası bulunan meslek mensubuna ilişkin  
tam tasdik sözleşmesinin açıklama kapsamında sunulmasına gerek bulunmadığı, 3568 sayılı  
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yetkilendirilen  
meslek mensuplarınca yapılan mesleki iş ve işlemlerin, hukuka uygunluk karinesinden  
yararlanacağı, aksine bilgi, bulgu veya ciddi şüphe durumunda daha detaylı incelemenin  
idarenin takdirinde olduğu, idarece meslek mensuplarına tutanakların gönderilmesi için  
yazılan yazılar neticesinde dört fiyat teklifini onaylayan meslek mensuplarınca tutanakların ve  
eki imza sirkülerleri ile faaliyet belgelerinin gönderildiği, tutanakların ekleri arasında tam  
tasdik sözleşmelerinin yer almadığı dolayısıyla tutanak ekinde gönderilmesine gerek  
bulunmayan belgelere dayanılarak açıklamaların uygun görülmeme işleminin mevzuata  
uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Diğer yandan, idarece isteklinin fiyat teklifi aldığı firmaların fiyat teklifine konu  
girdiler açısından faaliyet alanlarının uygun olduğunu tevsik edici belgelerin  
sunulmadığından açıklamaların uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.  
İstekli tarafından uyuşmazlık konusu C30/37 beton harcı girdisi için Hanyol Mad. İnş.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
Taah. San. ve Tic. A.Ş..den, Anfo (Amonyum nitrat, Fuel-oil karışımı, kapsüle duyarsız)  
girdisi için Şenbay Patlayıcı Maddeler Nakliyesi San. Tic. A.Ş. firmasından, SBS – Modifiye  
edici katkı malzemesi ile elyaf analiz girdisi için İstanbul Teknik Asfalt Teknolojileri Tic.  
Ltd. Şti.den fiyat teklifi alındığı görülmüştür. Kamu ihale mevzuatı uyarınca fiyat tekliflerinin  
teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olmakla birlikte, aşırı düşük  
teklif açıklamaları kapsamında fiyat teklifini veren firmaların faaliyet alanlarının tevsiki  
amacıyla bir belge sunulmasına gerek bulunmamaktadır. Yine de idareler tarafından faaliyet  
alanları ile ilgili şüphe bulunması durumunda gerekli araştırmanın yapılabilmesi mümkün  
olmakla birlikte, uyuşmazlığa konu olayda, idarece isteklinin açıklamalarının faaliyet  
alanlarına ilişkin belgelerin sunulmamış olması gerekçesiyle uygun bulunmadığı görülmüş,  
idarenin gerekçesinin kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. Kaldı ki,  
söz konusu dört fiyat teklifini sunan firmaların ticaret sicil gazeteleri incelendiğinde,  
firmaların tekliflere konu alanlarda faaliyet gösterdikleri belirlenmiştir.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oyçokluğu ile karar verildi.  
KARŞI OY  
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği iddiaları hakkında  
“itirazen şikayet başvurusunun reddine”  
Kurul çoğunluğunca  
karar verilmiştir.  
Başvuru sahibinin itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirttiği (b) ve (c) iddiaları  
kapsamında yapılan inceleme sonucunda alınan karara katılmakla birlikte, iddiasının (a) kısmı  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
kapsamında yapılan incelemeye göre;  
Başvuruya konu ihale Karayolları 14. Bölge Müdürlüğü tarafından 13.05.2019  
tarihinde yapılan “Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması” ihalesi olup, ihalede  
117 adet ihale dokümanı satın alındığı, ihaleye 69 isteklinin katıldığı, 4 isteklinin teklifinin  
belgeleri uygun olmadığı, 23 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı,  
başvuru sahibi Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd. Şti. dahil 5 isteklinin aşırı düşük teklif  
açıklaması uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalenin teklifi sınır  
değerin üzerinde geçerli ilk teklif sahibi B.Ergünler Yol Yapı İnş. Taah. Mad Nak. San. ve  
Tic. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, Tanmak Yol Yapı İnş. San. ve Tic. A.Ş. – Atlıhan İnş. Tur.  
Mad. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı  
ikinci teklif olarak belirlendiği anlaşılmıştır.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Sınır değer ve aşırı düşük  
teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve  
aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde, aşırı düşük sınır değerin nasıl tespit  
edileceği, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılıp yapılmayacağı, yapılması öngörülmüşse  
açıklamanın nasıl istenileceği, açıklamanın nasıl yapılacağı ve yapılan açıklamanın nasıl  
değerlendirileceği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.  
Anılan maddelerde yer alan düzenlemelere uygun şekilde İdari Şartname’nin “Sınır  
değer” başlıklı 33’üncü maddesinde teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük  
teklif açıklaması isteneceği düzenlenmiştir.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabileceği  
açıklanmıştır. Başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu belgeler  
incelendiğinde, KGM/16.122/K-H-P poz numaralı “Hendeklerin betonla kaplanması (Orta  
refüj ve yama hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)”  
iş kaleminin analiz girdisi olan “C30/37 beton harcı” girdisi için anılan iş kalemine ilişkin  
analizde 105,00 ₺ birim fiyat öngörüldüğü, söz konusu birim fiyatı tevsik etmek üzere Hanyol  
Madencilik İnşaat Taah. San. ve Tic. A.Ş. tarafından 12.06.2019 tarihinde düzenlenen 105,00  
₺ birim fiyatlı fiyat teklifinin sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinde “…’Bozüyük-Bilecik-  
Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması’na ait nakliye dahil işyeri teslim KDV hariç fiyatımızdır.  
… Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.042/06 rayiç nolu poza ilişkin teknik şartnameye  
ve tarife uygun.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.  
İdare tarafından, söz konusu fiyat teklifine dayanak tutanakların ilgili meslek  
mensubundan “…Hali hazırda tarafınızca muhafaza edilen Hanyol Madencilik İnşaat Taah.  
San. ve Tic. A.Ş. firması tarafından ‘ C30/37 beton harcı, Hazır Beton Harçları (TS EN 206-  
1)’ pozu için verilen fiyat teklifine dayanak olan satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6)’nın 4  
(Dört) iş günü içerisinde idaremize hitaben üst yazı ile birlikte iletilmesi gerekmektedir.”  
ifadelerine yer verilen yazı ile 03.07.2019 tarihinde istenildiği, meslek mensubunca anılan  
tutanak ve eki faaliyet belgesi ile imza sirkülerinin idareye gönderildiği belirlenmiştir.  
İdarece alınan komisyon kararı incelendiğinde, söz konusu fiyat tekliflerinde yer alan  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
birim fiyatların, beton fiyatı açısından fiyat teklifi alınan firmanın merkezi ile işin yapılacağı  
yer arasındaki 400 km’lik mesafe için nakliye formülü vasıtasıyla hesaplanan nakliye giderini  
bile karşılamadığı ve anılan mesafeden betonun yapısını değiştirmeden iş yerine  
uygulanamayacağı belirtilerek ‘gerçekçi olmaması’ gerekçesiyle açıklamaların uygun  
bulunmadığı anlaşılmıştır.  
Kurul çoğunluğunca başvuru sahibinin KGM/16.122/K-H-P poz numaralı  
“Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve yama hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile)  
(İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş kaleminin analiz girdisi olan “C30/37 beton harcı”  
girdisi için yapmış olduğu açıklama, Karayolu Teknik Şartnamesi’nde yer alan açıklamalar  
uyarınca beton harcının niteliği gereği yaklaşık 2 saat süreyle teknik vasıflarını koruyabilen  
bir malzeme türü olduğu, dolayısıyla en geç bu süre içerisinde iş yerine teslimin gerektiği, her  
ne kadar ihale mevzuatında fiyat tekliflerinin işin gerçekleştirileceği yere yakın yerden alınma  
zorunluğu bulunmamakta ise de söz konusu zaman aralığı içerisinde fiyat teklifinin alındığı  
yerden (Ankara) işi yapım yerine (Bilecik) teknik özellikleri bozulmadan naklinin  
yapılabilmesinin teknik olarak mümkün bulunmadığı, beton harcının sınırsız mesafe ve  
sınırsız sürede teslim edilebilecek bir emtia cinsi olmadığı ve başvuru sahibi tarafından anılan  
hususta teknik bir çözüm de sunulmadığı gerekçesiyle uygun bulunmamıştır.  
İdarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen analizler içerisinde;  
KGM/16.122/K-H-P poz numaralı “Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve yama  
hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş kaleminin  
analizi incelendiğinde; alt analiz girdisi olarak “04.042/06 [10.130.1506]” poz numarası ile  
“C30/37 Beton Harcı, Hazır Beton Harçları (TS En 206-1)” isimli analiz girdisine m3 birimi  
ile yer verildiği, söz konusu girdiye ilişkin bir nakliye kaleminin analizde yer almadığı, anılan  
iş kalemine ilişkin birim fiyat tarifinin ihale dokümanında “Projesine göre ve KTŞ’nin ilgili  
kısmındaki esaslar ve şartlar dahilinde, ve İdarece verilecek talimata uygun olarak, C 30/37  
hazır beton harcı ile orta refüj ve yarma hendeklerinin betonla kaplanması.  
Birim Fiyata Dahil Olan Masraflar :  
Gerekli suyun iş başında temini, hendek yapılacak zeminin düzeltilmesi, sulanması ve  
sıkıştırılması, istenilen yüzey özelliğine sahip kalıp ve kaplama malzemelerinin iş başında  
temini, kalıbın ve her türlü takviyenin yapılması, İdarenin onayladığı beton karışım dizayn  
raporu doğrultusunda hazırlanan C 30/37 hazır betonun iş başında temini, betonun; inşaat  
yerindeki her türlü yüklenmesi, yatay ve düşey taşınması, boşaltılması, numune alınması,  
serilmesi, sıkıştırılması, su veya gerektiğinde her türlü kür malzemesi kullanılarak kürünün  
yapılması, sıcaktan ve soğuktan korunması, laboratuvar hizmetleri, kalıp ve takviyelerinin  
sökülmesi, su içinde çalışma güçlüğü ile aşağıda “Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar”  
başlığı altında sayılanlar dışında kalan diğer bütün işlerin yapılması için gerekli olan her  
türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve araç giderleri ile yüklenici karı ve genel masraflar.  
Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar :  
Birim fiyata dahil olmayan masraf yoktur.  
Ölçü :  
Uygulama projesi boyutları üzerinden hesaplanan m3 cinsinden hacmidir.  
Ödeme :  
Birim Fiyat Teklif Cetvelinde Poz KGM/16.122/K-H-P deki “Hendeklerin betonla  
kaplanması (Orta refüj ve yarma hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile) (İşyerine taşınmış  
sıkıştırılmış beton)” m3 birim fiyatı üzerinden yapılır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
Not:  
Dökülmüş betonda teknik bakımdan kabulünde sakınca olmayan boyut noksanlıkları  
var ise bunlardan doğan hacim, projeye göre hesaplanan hacimden çıkartılır.şeklinde  
yapıldığı, analiz kapsamında nakliyeye ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmediği  
görülmüştür.  
Uyuşmazlık konusu fiyat teklifinde “…Bozüyük-Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi  
Yapılması’ne ait nakliye dahil işyeri teslim KDV hariç fiyatımızdır.  
…Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.02/06 rayiç no’lu poza ilişkin teknik şartname ve  
tarife uygun” ifadesinin yer aldığı ve fiyat teklifinde yer alan fiyatın geçerliliğinin, nakliye  
formülü vasıtasıyla yapılan hesaplama ile değerlendirilerek ihale komisyonu kararında yer  
aldığı şekliyle “Alınan fiyat teklifinin nakliyeler ile birlikte işin yerine uygulanması işlemini  
karşılayacak gerçeklikte olmadığı anlaşılmıştır “ gerekçesiyle gerçekçi görülmemesinin kamu  
ihale mevzuatı açısından uygun bulunması imkanı bulunmamaktadır. Ek olarak, idarece  
betonun yapısının belirtilen mesafede taşınması neticesinde bozulacağı gerekçesinin öne  
sürülebilmesi için, teklife konu ürünün fiyat teklifini veren firmanın adresinde üretilip  
nakledilmesi gerekmektedir, ancak bu bilgiyi teyit edecek bir bilgiye fiyat teklifinde yer  
verilmediği, teklifi veren firmanın işin yapılacağı yer çevresinde teklife konu ürünü temin  
ederek iş yerine teslim edebileceği, dolayısıyla ürünün nakliyesine ilişkin bir  
değerlendirmenin inceleme konusu fiyat teklifi üzerinden yapılamayacağı kanaatine  
varılmıştır. Ayrıca, açıklama istenilecek girdi niteliğinde bulunmayan nakliyeler açısından  
nakliye formülü kullanılarak birim fiyatın değerlendirilmesinin mevzuata uymayacağı da  
açıktır. Dolayısıyla idarece isteklinin açıklamalarının C30/37 beton girdisi için alınan fiyat  
teklifinin gerçekçi olmadığı gerekçesiyle uygun bulunmamasının mevzuata aykırı olduğu  
kanaatine varılmıştır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde yer alan açıklamalar, aşırı düşük teklif açıklaması istenilen iş  
kalemlerinin teklif edilen fiyatlar üzerinden nasıl gerçekleştirilebileceğinin belgelerle  
tevsikine (ispatına) yöneliktir. Anılan madde açıklamalarında ve kamu ihale mevzuatında,  
açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin üçüncü kişilerden alınacak fiyat tekliflerinin işin  
yapılacağı yerde faaliyet gösteren firmalardan alınacağını zorunlu kılan bir düzenleme yer  
almadığı gibi açıklanması istenilen iş kalemine ilişkin malzemenin sözleşmenin yürütümü  
(işin yapımı) aşamasında fiyat teklifi alınan firmadan temin edilmesini zorunlu kılan bir  
düzenleme de yer almamaktadır. Yukarıda da belirtildiği üzere açıklanması istenilen iş kalemi  
için üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi sadece o iş kaleminin teklif edilen fiyata  
yapılabilirliğinin tevsikine yönelik olup, fiyat teklifi veren firmadan temin edileceği anlamına  
gelmemektedir. Tebliğin 45’inci maddesi dikkate alındığında, fiyat teklifleri işin yapılacağı  
yerde faaliyet gösteren firmalardan alınabileceği gibi işin yapılacağı yer haricinde faaliyet  
gösteren firmalardan da alınabilecek olup bu hususu sınırlayan bir mevzuat düzenlemesi de  
bulunmamaktadır.  
Kararda yer alan yaklaşım kabul edilirse, hazır beton harcına ilişkin fiyat teklifinin  
sadece işin yapılacağı yerdeki firmalardan alınmasının zorunlu olduğu sonucunu doğurur ki,  
mevzuat açısından bunu kabule imkan bulunmamaktadır.  
Ayrıca fiyat teklifinde ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgelerde  
söz konusu malzemenin işin yapımı aşamasında fiyat teklifi alınan firmadan temin  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/043  
: 55  
: 18.09.2019  
: 2019/UY.II-1176  
edileceğine yönelik istekli tarafından herhangi bir beyanda ya da taahhütte bulunulmamışsa,  
bu malzemenin işin yapımı aşamasında başka bir firmadan da temin edilebileceği ve bu  
hususu engelleyen bir mevzuat düzenlemesinin bulunmadığı, ayrıca malzemenin teknik  
özelliklerine uygun olarak teslim edilmesinin de sözleşme gereği zorunlu olduğu dikkate  
alındığında, aşırı düşük teklif açıklaması aşamasında uyuşmazlığa konu malzemeye ilişkin  
olmak üzere kullanılacak malzemenin teknik özelliklerinin uygun olup olmadığının  
sözleşmenin yürütümü (işin yapımı), kontrol, muayene ve kabul aşamasında  
değerlendirilmesi gerekmektedir.  
Yukarıda yapılan tespit ve değerlendirmeler neticesinde, kamu ihale mevzuatında  
açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin üçüncü kişilerden alınacak fiyat tekliflerinin işin  
yapılacağı yerde faaliyet gösteren firmalardan alınacağını zorunlu kılan bir düzenleme  
olmadığı gibi açıklanması istenen iş kalemine ilişkin malzemenin sözleşmenin yürütümü (işin  
yapımı) aşamasında fiyat teklifi alınan firmadan temin edilmesini zorunlu kılan bir  
düzenlemenin de yer almadığı, söz konusu malzemenin işin yapımı aşamasında fiyat teklifi  
alınan firmadan temin edileceğine yönelik istekli tarafından herhangi bir beyanda ve taahhütte  
bulunulmadığı, malzemenin teknik özelliklerinin uygun olup olmadığının sözleşmenin  
yürütümü (işin yapımı), kontrol, muayene ve kabul aşamasında değerlendirilmesi gerektiği,  
başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklaması istenen KGM/16.122/K-H-P poz numaralı  
“Hendeklerin betonla kaplanması (Orta refüj ve yama hendeği) (C 30-37 hazır beton harcı ile)  
(İşyerine taşınmış sıkıştırılmış beton)” iş kalemi içinde yer alan “C30/37 beton harcı” analiz  
girdisine ilişkin yapmış olduğu açıklamada, uyuşmazlık konusu fiyat teklifinde “…Bozüyük-  
Bilecik-Mekece Yolu Onarım İşi Yapılması’ne ait nakliye dahil işyeri teslim KDV hariç  
fiyatımızdır.  
…Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.02/06 rayiç no’lu poza ilişkin teknik şartname ve  
tarife uygun” ifadesine yer verildiği, bu haliyle yapılan açıklamanın ihale mevzuatına uygun  
olduğu, başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının Kurul çoğunluğunca iddiasının (a)  
kısmı bakımından uygun bulunmamasında mevzuata uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından,  
başvuru sahibinin iddiasının (a) kısmında yer verdiği hususun değerlendirme dışı bırakma  
gerekçesi olamayacağı değerlendirilmiştir.  
Açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede başvuru sahibinin iddiasının (a)  
kısmına ilişkin olarak yapılan inceleme sonucunda, yukarıda yapılan tespit ve  
değerlendirmeler doğrultusunda, başvuru sahibi Heltaş İnşaat Taahhüt San. ve Tic. Ltd.  
“düzeltici işlem belirlenmesine”  
verilmesi gerektiği düşüncemizle, Kurul çoğunluğunca alınan  
Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması yönünde  
karar  
“itirazen şikayet  
başvurusunun reddi kararına”  
katılmıyoruz.