Ana Sayfa / Kararlar / Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü / 2019/135266-Kömürhan Tüneli Elektrik ve Elektromekanik İşleri (Enerji Temini, Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif Aydınlatma İşlerinin Yapılması
Bilgi
İKN
2019/135266
Başvuru Sahibi
Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş. VEKİLİ: Av. Bora YOSUNKAYA
İdare
Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Kömürhan Tüneli Elektrik ve Elektromekanik İşleri (Enerji Temini, Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif Aydınlatma İşlerinin Yapılması
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.,  
VEKİLİ:  
Av. Bora YOSUNKAYA  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2019/135266 İhale Kayıt Numaralı “Kömürhan Tüneli Elektrik ve Elektromekanik İşleri  
(Enerji Temini, Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol  
Sistemlerine İlişkin Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif  
Aydınlatma İşlerinin Yapılması” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü tarafından 29.04.2019 tarihinde açık ihale usulü ile  
gerçekleştirilen “Kömürhan Tüneli Elektrik ve Elektromekanik İşleri (Enerji Temini,  
Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin  
Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif Aydınlatma İşlerinin  
Yapılması” ihalesine ilişkin olarak Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin 13.09.2019 tarihinde  
yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 19.09.2019 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru  
sahibince 26.09.2019 tarih ve 40466 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.09.2019 tarihli  
dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1173 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihalede ekonomik olarak en avantajlı teklif olarak  
belirlenen Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif  
açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;  
Kullanılacak malzemelerin tamamının fiyat teklifinde yer almadığı, ayrıca fiyat  
tekliflerindeki fiyatlar ile sunulan analizlerde yer alan fiyatların uyumlu olmadığı,  
Aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunulan analizlerde aritmetik hata  
yapıldığı,  
Aritmetik hata bulunmayan analizlerdeki fiyatlar ile teklif edilen fiyatların birbirinden  
farklı olduğu,  
Açıklama istenmeyen iş kalemlerine en az 0,01 kuruş verilmesi gerekirken ilgili  
kalemlere 1 kuruşun altında teklif verildiği ya da hiç teklif verilmediği, ayrıca açıklama  
istenmeyen iş kalemlerinin miktar sütunlarına bir değer yazılmadığı,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
Açıklanması istenilen iş kalemleri ve analiz girdilerine ilişkin fiyatların  
belgelendirilmesiyle ilgili işlemlerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesine  
aykırı olduğu, şöyle ki fiyat tekliflerinde malzeme ve işçilik fiyatının ayrı ayrı gösterilmesi  
gerektiği fakat işçilik miktarı asgari işçilik miktarından daha düşük gösterildiğinden istekli  
tarafından fiyat tekliflerine tek bir rakam yazıldığı, yine işçilik miktarlarının idarenin yaklaşık  
maliyetindeki miktardan daha düşük olduğu, bu durumun mevzuata aykırı olduğu,  
Fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan  
açıklama doğrultusunda teklife konu alanda faaliyet gösteren kişilerden alınmadığı ve fiyat  
teklilerinin taşıması gereken özelliklerde olmadığı,  
Fiyat tekliflerinin kaşeleme işleminin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak  
meslek mensubu tarafından tarih ve sayı verilerek yapılmadığı, meslek mensubu ile fiyat  
teklifini veren tedarikçiler arasında yapılan sözleşmelerin sunulmadığı,  
Mevzuat gereği fiyat tekliflerinin üzerlerinde olması gereken ibarelerin yanlış ve eksik  
olduğu, tamamının meslek mensubu tarafından imzalanmadığı, fiyat teklifleri ve diğer  
belgelerde kaşelerin eksik olduğu ve anılan belgelerin imzaya yetkili kişiler tarafından  
imzalanmadığı, Ek.O-5, Ek.O-6, Ek.O-7 belgelerinin doğru içeriğe sahip olmadığı gibi son  
geçici vergi beyanname dönemine de ait olmadığı,  
Aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında sunulan alt analizlerde cari yıl birim  
fiyatlarının sunulmadığı, sözleşme giderinin teklif toplamı üzerinden hesaplanmadığı, teminat  
mektubu komisyon giderlerinin hesaplanmadığı,  
İhale dokümanına göre yurtiçinde 5, yurtdışında 5 kişiye eğitim hizmeti verileceğinin  
öngörüldüğü, ancak bu kişilerin kaç gün süreyle eğitim alacağı ve yurtdışı eğitim giderleri,  
operatör ve donanım eğitimi giderleriyle ilgili aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında  
açıklamada bulunmadığı,  
Özellikle Özel 212 Tünel Bakım ve İşletme Pozu başta olmak üzere aşırı düşük teklif  
sorgulamasında açıklamaya esas analizlerde yer alan miktarların hiçbir belge ve açıklamaya  
dayandırılmaksızın düşük gösterildiği,  
Tünel bakım ve işletme giderleri pozunda çalışacak personel ve kullanılacak araçlar  
için kullanılan analizde öngörülen akaryakıt, sürücü (aylık), bakım-onarım, zorunlu mali  
mesuliyet sigorta giderlerinin mevzuata aykırı açıklandığı, ayrıca söz konusu analizlerde  
yedek parça, sezonluk lastik, tüm vergiler, sigorta, kasko, fenni muayene ile egzoz ölçüm  
bedelleri için açıklama yapılmadığı,  
İşletme bakım hizmeti için verilen fiyat teklifi içerisinde işçilik maliyetleri arasında  
yer alması gereken iş sağlığı, iş güvenliği ve işyeri hekimliği ücretlerine yer verilmediği,  
İşletme bakım hizmeti işinin 24 saat hesabıyla üç vardiyayı kapsaması nedeniyle, İş  
Kanunu gereğince vardiyalı çalışacak işçilerin vardiya ücretlerinin ve 8 saatten daha az bir  
süre içinde yapılacak vardiya dönüşümü için ödenmesi gereken fazla mesai ücretlerinin aşırı  
düşük teklif açıklaması kapsamında açıklanması gerekirken açıklanmadığı,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
Özel 212 Tünel bakım ve işletme giderleri pozunda yalnızca Kömürhan Tüneli ile  
ilgili açıklamaya yer verildiği, Elazığ 8. Bölge Müdürlüğüne bağlı diğer tüneller için ön  
görülen fiyatlar içinde işçilik ücreti bulunmasına rağmen diğer tünellerin bakım ve işletmesi  
için sorgulama yapılmamasının mevzuata aykırı olduğu,  
Anılan isteklinin teklif tutarı dikkate alındığında, aşırı düşük teklif açıklamasında  
sunulan fiyat tekliflerinin güncel piyasa fiyatlarının çok altında ve hayatın olağan akışına  
uygun olmadığı ve teknik açıdan işin yapılmasının mümkün olmadığı, bu nedenle sunulan  
fiyat tekliflerinin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının incelenerek bu  
hususun açıklığa kavuşturulması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  
hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi  
uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli  
teklifler tespit edildikten sonra;  
Yaklaşık maliyetin % 120sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate  
alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
...  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği  
gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da  
düzenlenebilir.  
Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş  
kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında istekli olabileceklere verilmesi  
gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine  
ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş  
kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
...  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması  
istenmeyecektir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği  
gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da  
düzenlenebilir  
Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş  
kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri  
(özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri  
(paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği  
analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama  
istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz  
formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz  
sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi  
uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli  
tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar  
geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın  
TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri  
dikkate alınacaktır.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklaması yer  
almaktadır.  
Şikâyete konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı  
2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin  
a) Adı: Kömürhan Tüneli Elektrik ve Elektromekanik İşleri (Enerji Temini,  
Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin  
Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif Aydınlatma İşlerinin  
Yapılması  
b) Yatırım proje no'su/kodu:1993E040860 - 2019E040240  
c) Miktarı (fiziki) ve türü: 2400x2 m uzunlukta Tünel Aydınlatma ve Elektromekanik  
Dekoratif Aydınlatma İşi  
Toplam 479 adet iş kalemi  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer: Malatya- Elazığ Devlet Yolu Kömürhan Tüneli  
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
Aynı Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde  
“25.1. İsteklinin sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince ödeyeceği her  
türlü vergi, resim, harç, yapı kullanım izin belgesi giderleri ve benzeri giderler ile ulaşım,  
nakliye ve her türlü sigorta giderleri teklif fiyatına dahildir.  
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni  
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları  
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir  
hak talebinde bulunamaz.  
25.3. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer  
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.”  
düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu  
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır  
değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır  
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca  
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi,  
Aynı Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhalede  
uygulanacak sınır değer katsayısı (N) = 1…” düzenlemesi yer almaktadır.  
05.09.2019 tarihli düzeltici ihale komisyonu kararına göre, açık ihale usulüyle yapılan  
itirazen şikâyete konu ihalede 33 adet doküman indirildiği, ihaleye teklif veren 11 isteklinin  
olduğu, bu isteklilerde Bozduman Elektrik San. Tic. Ltd. Şti. ve Arkela San. Tic. Ltd. Şti.nin  
iş deneyim belgesi ve banka referans mektubu sunmadıkları gerekçesiyle değerlendirme dışı  
bırakıldığı, Ek-Pet İnş. San. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.nin iş deneyim belgesinin benzer iş  
tanımına uymadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, Makro Anadolu San. Tic. Ltd.  
Şti.nin sunulan bazı belgelerinin “belgelerin sunuluş şekline” uygun düzenlenmediği  
gerekçesiyle ve Ziver Petrol A.Ş.nin 18.07.2019 tarih ve 2019/UY.II-837 sayılı Kamu İhale  
Kurulu Kararına istinaden değerlendirme dışı bırakıldığı,  
18.07.2019 tarih ve 2019/UY.II-837 sayılı Kamu İhale Kurulu kararının gereğini  
teminen teklif tutarı sınır değer tutarının altında kalan Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt Elekt.  
San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifine yeniden aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı, Kırtur  
Turizm İnşaat Taahhüt Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan aşırı düşük teklif  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
açıklamasının idare tarafından uygun bulunduğu ve ihalenin anılan istekli üzerinde  
bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise başvuru sahibi  
Sıemens Sanayi ve Ticaret A.Ş.nin belirlendiği görülmüştür.  
Sınır değer tutarının altında teklif verdiği tespit edilen Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt  
Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye gönderilen 20.08.2019 tarihli aşırı düşük teklif sorgulaması  
hakkındaki yazıda “Bölge Müdürlüğümüzce 29/04/2019 tarihinde ihalesi yapılan  
2019/135266 İKN'li “Kömürhan Tünel Elektrik ve Elektromekanik İşleri (Enerji Temini,  
Havalandırma, Aydınlatma, Haberleşme, Yangın, Scada ve Diğer Kontrol Sistemlerine İlişkin  
Elektrik ve Elektromekanik vs) ve Kömürhan Köprüsü Dekoratif Aydınlatma İşlerinin  
Yapılması işi”ihalesi için İhale komisyonuna vermiş olduğunuz teklif mektubundaki fiyat,  
4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 38. maddesine göre aşırı düşük olarak tespit edilmiştir.  
10.05.2019 tarihinde ilk aşırı düşük sorgusu yapılmış ancak Kamu İhale Kurumunun  
18.07.2019 tarih ve 2019/UY.II-837 sayılı Kurul Kararına istinaden yeniden aşırı düşük  
sorgusu yapılması istenmiştir. Ekteki teklif mektubu cetvelinde belirtilen;  
İş kalemlerinin;  
- Yapım yönteminin ekonomikliği,  
- Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
- Teklif edilen işin özgünlüğü,  
Hususlarında gerekli her türlü işçilik, malzeme, makine, alet ve araç giderleri ile  
yüklenici karı ve genel masrafları, belgelere dayalı olarak açıklanması gerekmektedir. Kamu  
İhale Genel Tebliği. 45. maddesine istinaden yapacağınız Analizleri ve Analizlere dayanak  
teşkil eden bilgi ve belgeleri (proforma faturalar, teklif alma yazıları) bu yazının tarafınıza  
tebliğ tarihinden itibaren 5 (Beş) iş günü içerisinde idaremize sunmanız gerekmektedir…”  
ifadelerine yer verildiği, yazı ekinde açıklama istenilen iş kalemleri listesi (inşaat, mekanik ve  
elektrik kalemleri için), sıralı analiz girdileri listesi ve tabloları, açıklama istenilmeyen analiz  
girdileri listeleri, açıklama istenilen analiz girdileri listeleri ve analiz formatlarının verildiği  
görülmüştür.  
18.07.2019 tarih ve 2019/UY.II-837 sayılı ile 18.07.2019 tarih ve 2019/UY.II-828  
sayılı Kamu İhale Kurulu kararlarında idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulama işleminin  
mevzuata uygun şekilde tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata  
uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesine karar verildiği görülmüş olup, idare tarafından  
bahse konu Kamu İhale Kurulu kararlarının gereğini teminen Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt  
Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti.ye yeniden aşırı düşük teklif sorgulaması yaptığı, anılan isteklinin  
27.08.2019 tarihli aşırı düşük teklif açıklamasını idareye sunduğu görülmüştür.  
Yapılan incelemede, ihale konusu işin toplamda 479 iş kaleminden oluştuğu, idarenin  
bu kalemlerden 68 iş kalemi için açıklama istediği, bu iş kalemlerinden 15.018/5BY ve  
15.420.1101 no’lu pozların inşaat iş kalemleri, diğer pozların tesisat (elektrik, mekanik) iş  
kalemleri olduğu görülmüştür.  
Kırtur Turizm İnşaat Taahhüt Elekt. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif  
açıklaması kapsamında sunulan belgeler incelendiğinde;  
Anılan istekli tarafından toplam teklif bedelini gösteren açıklama istenilen iş  
kalemlerinin toplamı ve açıklanması istenilmeyen iş kalemlerinin toplamının yer aldığı teklif  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
icmalinin sunulduğu, ayrıca açıklama istenilen ve açıklanması istenilmeyen bütün iş  
kalemlerine (479 iş kalemi) ait iş kaleminin adı, birimi, miktarı, birim fiyatı, tutarının yer  
aldığı kar ve genel giderler dahil fiyat cetveli ile maliyet cetvelinin sunulduğu görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklanması  
istenilen 68 iş kaleminden 57 adet mekanik elektrik iş kaleminin malzeme ve montaj  
maliyetini tevsik etmek üzere üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi sunulduğu, 9 adet iş  
kalemi için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış kar ve genel gider içermeyen 2019  
yılı birim fiyatları üzerine kendi belirledikleri kar ve genel gideri ilave ederek birim  
fiyatlarını oluşturdukları ve liste halinde belirtilerek açıklamaları kapsamında sundukları,  
15.018/5BY inşaat iş kalemi için ve Özel-212 Tünel Bakım ve İşletme giderleri için idarenin  
verdiği analiz formatına uygun analiz sunulduğu, sunulan analizin alt analizlerine ilişkin  
açıklayıcı belgelerin sunulduğu görülmüştür.  
Yapılan incelemede, anılan istekli tarafından, 35.150.3150, 35.150.3151, 35.150.3149,  
35.150.3148, 35.515.3052, 35.140.3224, 15.420.1101, 35.140.3195, 35.140.3225 no’lu iş  
kalemleri için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış kar ve genel gider içermeyen 2019  
yılı birim fiyatları üzerine kendi belirledikleri kar ve genel gideri ilave edilerek birim  
fiyatların oluşturulduğu ve liste halinde belirtilerek açıklama kapsamında sunulduğu, teklif  
edilen birim fiyatların analizlerde yer alan fiyatlarla aynı olduğu,  
15.018/5BY Makina ile patlayıcı madde kullanılmadan her derinlik ve her genişlikte  
kazı yapılması ve kazıdan çıkan malzemenin dolgu ve/veya depo sahasına nakli (5000m) iş  
kalemi için idare tarafından hazırlanan analiz formatına uygun analiz sunulduğu, analizin alt  
girdilerinde belirtilen birim fiyatların Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2019 yılı için  
yayımladığı birim fiyatlarla aynı olduğu,  
53 iş kaleminde yer alan malzeme ve montaj maliyetini tevsik etmek amacıyla  
malzeme bedeli için ayrı montaj bedeli için ayrı olmak üzere üçüncü kişilerden alınmış  
toplam 106 adet fiyat teklifi sunulduğu, yine Özel-130, Özel-127, Özel-210, Özel-125 iş  
kaleminde yer alan malzeme ve montaj maliyetini tevsik etmek amacıyla malzeme ve montaj  
bedellerinin ayrı ayrı gösterildiği 4 adet fiyat teklifi sunulduğu ve açıklamanın bu şekliyle  
mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.  
İdare tarafından söz konusu ihale konu iş kapsamında yer alan iş kalemlerinden sadece  
Özel-212 Tünel Bakım ve İşletme giderleri için açıklama istenildiği görülmüş olup, bu  
çerçevede Özel-212 Tünel Bakım ve İşletme giderleri için idare tarafından analiz hazırlandığı,  
bahse konu analizde idarece işçilik ve 4 araca (2 adet çift kabinli pikap, vakumlu süpürge  
makinası ve 16 m’lik araç üstü teleskopik platformlu (sepet tertibatlı) 3500 kg kapasiteli  
kamyonet) ilişkin maliyetlerin açıklanmasının istenildiği, alt analizlerde ise araçlara yönelik  
olarak işçilik, akaryakıt, amortisman ve bakım, onarım, lastik vb. giderlerinden açıklama  
istenildiği görülmüştür.  
Anılan istekli tarafından Özel-212 Tünel Bakım ve İşletme gideri için idarece verilen  
analiz ve alt analiz formatına uygun analiz ve alt analizler ve bunlara ilişkin açıklayıcı  
belgelerin sunulduğu görülmüştür.  
Bu kapsamda, analiz ve alt analizlerde yer alan işçilik ücretlerinin 2019 yılı asgari  
ücretin altında olmadığı, işçilik maliyetlerinin analizlerde yer alan miktarlar esas alınarak  
hesaplandığı,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
Anılan istekli tarafından akaryakıt maliyetine ilişkin 2019 yılı için Çevre ve Şehircilik  
Bakanlığı tarafından yayınlanan rayiç fiyatın üzerinde bir bedel ile açıklama yapıldığı,  
İtirazen şikâyete konu işin bir yapım işi olduğu ve Özel-212 Tünel Bakım ve İşletme  
giderleri kapsamında düzenlenen alt analizlerde belirtilen 2 adet çift kabinli pikap, vakumlu  
süpürge makinası ve 16 m’lik araç üstü teleskopik platformlu (sepet tertibatlı) 3500 kg  
kapasiteli kamyonetin teknik özellikleri ve ayırt edici özelliklerine yönelik ihale dokümanında  
herhangi bir düzenlemenin yapılmadığı anlaşılmış olup, anılan istekli tarafından bahse konu  
araçların edinilme bedeline ilişkin 4 adet fiyat teklifi sunulduğu, bu bilgiler doğrultusunda  
araçlara yönelik olarak yapılan amortisman hesabının, analizlerde yer alan formüller  
kullanılmak suretiyle hesaplandığı, söz konusu belgelerde akaryakıt sarfiyatı bilgisinin de yer  
aldığı, ayrıca bakım, onarım, lastik vb. giderlerini tevsik etmek üzere de her bir araca yönelik  
fiyat teklifi alındığı görülmüştür.  
Yapılan incelemede, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ve 57 iş kalemi  
ve Özel 212 pozunu tevsik etmek üzere sunulan fiyat teklifleri incelendiğinde; anılan fiyat  
tekliflerinde tarih ve sayı olduğu, mevzuat gereğince belgelerin üzerinde olması gereken  
ibarenin yer aldığı ve tarih ve sayı bölümlerinin meslek mensubu tarafından doldurulduğu,  
bütün fiyat tekliflerinin meslek mensubu tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
imzalanıp kaşelendiği, anılan belgelerin ekinde fiyat tekliflerini imzalayan meslek  
mensuplarına ilişkin faaliyet belgelerinin, mükellefe ait imza sirkülerinin ve mükellef ile  
yapılan tam tasdik sözleşmelerinin sunulduğu, söz konusu fiyat tekliflerinin ticaret  
unvanından anlaşıldığı üzere ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin resmi internet sitesi  
(www.ticaretsicil.gov.tr) üzerinden yapılan sorgulama neticesinde ulaşılan bilgiler neticesinde  
bu alanda faaliyet gösteren firmadan alındığı, anılan fiyat tekliflerinde yer alan birim fiyatlar  
doğrultusunda analiz sunulduğu, sunulan analizlerde aritmetik hata olmadığı tespit edilmiştir.  
Ayrıca söz konusu fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden maliyet tespit tutanağı/satış  
tutarı tespit tutanaklarının sunulmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesi  
çerçevesinde söz konusu tutanakların istenilmesinin idarenin somut olay bağlamında takdir  
yetkisi olduğu ve idarenin de söz konusu belgeleri ilgili meslek mensubundan istemediği  
anlaşılmıştır.  
Yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde yapılan incelemede,  
anılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olduğu ve başvuru  
sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin “…anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması  
kapsamında teminat mektubu komisyon giderlerinin hesaplanmadığı, ihale dokümanına göre  
yurtiçinde 5, yurtdışında 5 kişiye eğitim hizmeti verileceğinin öngörüldüğü, ancak bu kişilerin  
kaç gün süreyle eğitim alacağı ve yurtdışı eğitim giderleri, operatör ve donanım eğitimi  
giderleriyle ilgili aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklamada bulunmadığı ve  
işletme bakım hizmeti için verilen fiyat teklifi içerisinde işçilik maliyetleri arasında yer alması  
gereken iş sağlığı, iş güvenliği ve işyeri hekimliği ücretlerine yer verilmediği, tüm vergiler,  
sigorta, kasko, fenni muayene ile egzoz ölçüm bedelleri için açıklama yapılmadığı…”  
yönündeki iddiaları kapsamında yapılan incelemede, iddia konusu edilen hususların idare  
tarafından açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirtilmediğinden  
açıklanmasına gerek olmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
ulaşılmıştır.  
Öte yandan anılan mevzuat hükümleri ve Tebliğ açıklamaları uyarınca, kamu ihale  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2019/048  
: 30  
: 24.10.2019  
: 2019/UY.II-1382  
mevzuatı kapsamında gerçekleştirilen yapım işi ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamalarının  
idarelerce ne şekilde değerlendirileceğinin açıkça belirtildiği ve hayatın olağan akışına veya  
ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle değerlendirme yapılarak aşırı düşük tekliflerin  
reddedilmeyeceği ve aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat tekliflerine  
dayanak teşkil eden maliyet tespit tutanağı/satış tutarı tespit tutanaklarının istenilmesinin  
gerek duyulduğu takdirde idarenin takdirinde olduğu, idarenin de söz konusu belgeleri ilgili  
meslek mensubundan istemediği anlaşıldığından başvuru sahibinin “Anılan isteklinin teklif  
tutarı dikkate alındığında, aşırı düşük teklif açıklamasında sunulan fiyat tekliflerinin güncel  
piyasa fiyatlarının çok altında ve hayatın olağan akışına uygun olmadığı ve teknik açıdan işin  
yapılmasının mümkün olmadığı ve bu nedenle sunulan fiyat tekliflerinin dayanağı olan  
maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının incelenerek bu hususun açıklığa kavuşturulması  
gerektiği” yönündeki iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.