Ana Sayfa
/
Kararlar
/
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı
/
2019/558545-Yemek Hazırlama ve Servis Hizmeti
Bilgi
İKN
2019/558545
Başvuru Sahibi
Acartetik Gıda Tar. ve Hay. İnş. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti.
İdare
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı
İşin Adı
Yemek Hazırlama ve Servis Hizmeti
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
BAŞVURU SAHİBİ:
Acartetik Gıda Tar. ve Hay. İnş. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2019/558545 İhale Kayıt Numaralı “Yemek Hazırlama ve Servis Hizmeti” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından
06.12.2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Yemek Hazırlama ve Servis
Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Acartetik Gıda Tar. ve Hay. İnş. İth. İhr. San. Tic. Ltd.
Şti.nin 02.12.2019 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 05.12.2019 tarihli yazısı
ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.12.2019 tarih ve 53947 sayı ile Kurum kayıtlarına
alınan 10.12.2019 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2019/1612 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale kapsamında tam zamanlı personel çalıştırılması öngörüldüğünden Kamu İhale
Genel Tebliği’nin 81.1’inci maddesi gereği fiyat farkı için düzenleme yapılması gerektiği,
haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel ile ilgili olarak fiyat farkı
ödemesine ilişkin hükümlere sözleşmede yer verilmemesinin mevzuata aykırı olduğu,
2) a) Sözleşme Tasarısı’nın 12’nci maddesine göre yüklenicinin iş programında
öngörülenden daha fazla iş yapması durumunda hakedişin ödemesinin idarenin takdirine
bırakıldığı, yüklenicinin iş programı doğrultusunda gerçekleştireceği işlerin ödemesinin
idarenin takdirine bırakılmasının 4735 sayılı Kanun’a ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’ne
aykırılık teşkil ettiği,
b) Teknik Şartname’nin “Yüklenici Firmanın Uyması Gereken Diğer Yükümlülükler”
başlıklı 10'uncu maddesinde yer alan “İdarenin iradesi dışında öğrencilerin veya memurların
yemeği boykot etmesi veya az sayıda yemesi durumunda yüklenici firma herhangi bir hak
talep edemez.” düzenlemesinin, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun “İlkeler” başlıklı
4'üncü maddesi hükmüne aykırılık teşkil ettiği,
3) Teknik Şartnamenin “Personel Hizmetleri” başlıklı 8'inci maddesinde yer alan
“İdarenin, gerekçelerini belirterek idarede çalışmasını istemediği personeli, yüklenici
değiştirmekle yükümlüdür.” düzenlemesinin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.26 maddesine
aykırılık teşkil ettiği,
4) İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde yer alan
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
düzenleme ile Sözleşme Tasarısı’nın 20’nci maddesinde yer alan düzenlemenin çeliştiği,
anılan Tasarı’da Hizmet Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği ile Hizmet İşleri Genel
Şartnamesinde yer alan hükümlere göre işin kabule elverişli teslim edildiği tarihten itibaren 3
iş günü içinde kesin hesap raporu çıkarılacağı şeklinde düzenlemenin bulunduğu, ayrıca
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesinde; hakediş raporunun yüklenici veya
vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin
sonunda tahakkuka bağlanacağı, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz gün içinde
tahakkuka bağlanacağı ve bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılacağının
düzenlendiği, bu nedenle İdari Şartname’nin 47’nci maddesinin mevzuata aykırılık teşkil
ettiği,
5) Teknik Şartname’nin “Yüklenici Firmanın Uyması Gereken Diğer Yükümlülükler”
başlıklı 10’uncu maddesinde “Yüklenici firma mutfak ve yemekhanelerde kullandığı su ve
elektrik ücretlerini ödeyecektir. Bu meblağ yüklenici firma tarafından ödenmediği takdirde
istihkakından kesilerek idarece ödenecektir.” düzenlemesinin bulunduğu, ancak aylık tüketim
miktarlarının ne kadar olduğu ve tüketim miktarlarının o günkü şartlarda nasıl hesaplanacağı
ile alakalı herhangi bir açıklama yapılmadığı bu belirsizliğin teklif vermeyi zorlaştırdığı,
6) Teknik Şartname’de “Ek-1: Bir Porsiyon Yemekte Bulunması Gereken Malzeme
Miktarı (Gram Olarak) Listesi:
D. Kaşarlı Domates Çorbası
Un
Salça
Süt
15
15
20
Kaşar peyniri 10” şeklinde reçetelendirildiği, fakat yemek üretiminin hammaddesi olan yağın
reçeteye yazılmadığı, bunun gibi sebze çorbasının reçetesinin sadece sebze diye
adlandırıldığı, fakat muhteviyatının düzenlenmediği, işin ifası sırasında idare ile yüklenici
arasında anlaşmazlığa sebep olacak reçetelerin tekrar incelenerek düzeltilmesi gerektiği
iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
24.12.2017 tarihli ve 30280 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 696 sayılı Olağanüstü
Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin
83’üncü maddesi ile değiştirilen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması
gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal
veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara
uyulması zorunludur: ...
e) 1) ...belediyeler...; ...mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye
bütçelerinden, ...personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu
sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri
uygulanmaz.
2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konuşu işte çalıştırılacak personel sayısının
ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için
kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni
yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden
işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden
yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma
saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama,
cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında
niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı
olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır.
Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi
hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul
edilmez.
3) Kurum, hizmet alımının personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı ya da
niteliği itibarıyla bu sonucu doğurup doğurmadığı hususunda (2) numaralı alt bentte sayılan
kriterleri ayrı ayrı ya da birlikte dikkate almak suretiyle usul ve esaslar belirlemeye yetkilidir.
...” hükmü,
4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında
Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “Uygulama esasları” başlıklı 7’nci maddesinde
“(1) Bu Esaslara tabi hizmet alımı ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için, söz konusu
işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde, bu Esaslara göre fiyat farkı
hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir. Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin usul
ve esaslarda sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.
(2) Fiyat farkı uygulanan işlerde, zorunlu nedenler dışında, hakedişlerin uygulama
ayını takip eden ay içerisinde ve uygulama ayına ait endeksler/fiyatlar belli olduktan sonra
düzenlenmesi esastır. Uygulama ayına ait endeksler/fiyatlar belli olmadan hakedişin
düzenlendiği hallerde, fiyat farkı hesabı hakedişle birlikte yapılmaz, uygulama ayına ait
endeksler belli olduktan sonra ayrıca hesaplanır.
(3) İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin
tamamının idarede kullanıldığı hizmet alımlarında fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin
düzenlemeye yer verilmesi zorunludur.
(4) Bu Esasların uygulanması sonucu ilave olarak ödenecek ya da kesilecek tutarlar
fiyat farkı olup, yüklenici ile idare arasında imzalanan sözleşme bedelini değiştirmez.
…
(6) Bu Esaslara göre hesaplanan fiyat farkları, fiyat farkı ödenmesine konu olabilecek
tüm fiyat artışlarını kapsar. Ancak, yüklenicinin kullandığı usuller, makine, ekipman, malzeme
ve işçiliğin cins ve miktarı, Türk parasının yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi veya
kazanması, yurtdışından temin edilen malzemenin menşei ülkede fiyatının değişmesi veya bu
Esaslarda düzenlenmeyen benzeri diğer nedenlerle fiyat farkı hesaplanamaz.
…
(12) İdari şartname ile sözleşmelere, sadece 6’ncı maddeye göre fiyat farkı
hesaplanacağına dair hüküm konulabilir…” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımlarında fiyat farkı” başlıklı 81’inci
maddesinde “81.1. (Değişik: 28/11/2013- 28835 R.G./ 3. md.) Personel çalıştırılmasına
dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede
kullanıldığı hizmet alımlarında işçilik maliyetlerine ilişkin fiyat farkı hesaplanacağının ihale
dokümanında belirtilmesi gerekmektedir.” açıklaması
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.
İhale konusu hizmetin;
a) Adı: Yemek Hazırlama ve Servis Hizmeti
b) Miktarı ve türü:
Öğrenim Dönemi: 152 gün x 1500 öğün= 228.000,00 adet yemek
Öğrenim Dönemi Dışı: 100 gün x 500 öğün= 50.000,00 adet yemek
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kafeterya Binası” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde
“25.1. İstekliler sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuat gereğince yapılacak
ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderlerinin tamamını teklif edilecek fiyata dahil
edeceklerdir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir
hak talebinde bulunamaz.
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:
25.3.1. Her türlü yiyecek ve içecek malzemesi
Temizlikte kullanılacak malzemeler
Elektrik, su ve doğalgaz giderleri
Demirbaş malzemelerin bakım ve onarım giderleri
Servis malzemesi giderleri
Sözleşme imzalandıktan sonra ilgili belediyelerden "Gayri Sıhhi Müesseselerde (GSM) İşyeri
Açma ve Çalıştırma Ruhsatı"alınması ile ilgili giderler.
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.
25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.
% 2” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “46.1. İhale konusu iş
için sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı hesaplanmayacaktır. Ancak, mücbir
sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek
suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar dikkate alınarak
fiyat farkı hesaplanacaktır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
İhale konusu işe ait birim fiyat teklif cetveli standart formu aşağıda yer verilen şekilde
düzenlenmiştir.
A
İş Kaleminin Adı ve Kısa
Açıklaması 6
B
“S
ır
a
Birimi
Miktarı
Teklif
Tutarı
Edilen4
Birim Fiyat
N
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
o
1
Yemek Hazırlama ve Servis
Hizmeti
adet
278.000
TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)”
Teknik Şartname’nin “Personel Hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesinde “…Aşağıda
belirtilen personele ilişkin belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlamadan
önce yüklenici tarafından idareye sunulur.
-İŞLETME MÜDÜRÜ
(1) (İşletme Müdürünün en az 3 yıllık proje deneyiminin
bulunması, en az 2 yıllık üniversite mezunu olması ve mezuniyetini belgelemesi
gerekmektedir.)
-GIDA MÜHENDİSİ (1) (Personelin üniversite mezunu olması ve mezuniyetini belgelemesi
gerekmektedir.)
-AŞÇIBAŞI (1) (Personelin Ustalık belgesine sahip olması ve belgelendirmesi gerekmektedir)
-AŞÇI YARDIMCISI (3)
YARDIMCI PERSONEL DAĞILIMI
-GARSON (10)
-BULAŞIKÇI (2)
-TEMİZLİK GÖREVLİSİ (3)
-AMBAR GÖREVLİSİ (1)
TOPLAM PERSONEL SAYISI 22 KİŞİ
İhale konusu olan yemek hazırlama ve servis işi ile ilgili olarak personelin haftalık
mesailerinin tamamını idareye ait işyerinde geçirmesi öngörülmemektedir…” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 14’üncü
maddesinde “14.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi, gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin
tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi
veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde
bulunamaz.
14.2. Bu sözleşme kapsamında yapılacak işler için fiyat farkı hesaplanmayacaktır.
Ancak, mücbir sebepler veya idareden kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre
uzatımı verilmek suretiyle uzatılması halinde, yürürlükte bulunan fiyat farkına ilişkin esaslar
dikkate alınarak fiyat farkı hesaplanacaktır.
14.3. Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme
imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat çerçevesinde ihale dokümanında, personel sayısının
belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanıldığı hizmet alımlarında
fiyat farkı hesaplanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına
alınmıştır.
İtirazen şikâyete konu ihalenin yemek hazırlama ve servis hizmeti olduğu, personel
çalıştırılmasına dayalı bir ihale olmadığı, birim fiyat teklif cetveli standart formunda ise
personele dair ayrı bir satır açılmadığı, Teknik Şartname’nin yukarıda yer verilen
düzenlemesinde ise ihale konusu olan yemek hazırlama ve servis işi ile ilgili olarak personelin
haftalık mesailerinin tamamını idareye ait işyerinde geçirmesinin öngörülmediği
düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemelerin başvuru sahibinin iddiasında yer verdiği yemek
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
hazırlama ve servis işi dışında kalan personelin idarede tam zamanlı olarak çalışacağı
anlamına gelmediği, kaldı ki idarece şikayete cevap yazısında da sadece öğle yemeği
verileceği mutfak personelinin haftalık çalışma saatinin tamamını idare mutfağında geçirmesi
ile ilgili herhangi bir şartın bulunmadığının belirtildiği, gıda mühendisi, bulaşıkçı ve ambar
görevlisinin diğer personelden ayrı olarak mesaisinin tamamını idarede geçireceğine dair ayrı
bir düzenlemenin bulunmadığı, söz konusu ihale dokümanında personel ücretlerine ilişkin bir
düzenlemenin de bulunmadığı göz önüne alındığında, ihale konusu işin anılan Tebliğ’in
81’inci maddesi açıklamaları kapsamında değerlendirilemeyeceği anlaşılmış olup, başvuru
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü
maddesinde “Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan
şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.
Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve
ek sözleşme düzenlenemez.
Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin
uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir.
İhale dokümanı ve sözleşme
hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez.
Kanunun yorum ve
uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,
Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler,
iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 53’üncü maddesinde “Birim fiyat sözleşmelerde,
öngörülemeyen durumlar nedeniyle sözleşme konusu işte bir iş artışının zorunlu olması
halinde, artışa konu olan işin;
a) Sözleşmeye esas iş tanımı içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak
mümkün olmaması,
şartlarıyla sözleşme bedelinin % 20'sine kadar oran dahilinde, sözleşme ve ihale
dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılması konusunda idare
yetkilidir. Bu durumda işin süresi, bu artışla orantılı olarak işin ilgili kısmı veya tamamı için
uzatılır. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış
yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının
ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde,
yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve
yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı
işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.”
düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde “12.1.
Sözleşme bedeli (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlara ilişkin bedel dahil) İzmir
Yüksek Teknoloji Enstitüsü Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ve Genel Şartnamenin hatalı,
kusurlu ve eksik işlere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla aşağıda öngörülen plan ve
şartlar çerçevesinde ödenecektir:
12.2. Yüklenici iş programına göre daha fazla iş yaparsa, İdare bu fazla işin bedelini
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
imkan bulduğu takdirde öder…” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Yüklenici Firmanın Uyması Gereken Diğer Yükümlülükler”
başlıklı 10’uncu maddesinde “ …Yüklenici firma öğrenci ve personele sıcak ve kaliteli yemek
servisi yapmakla yükümlü olup, yemek ve servis kalitesinin geliştirilmesi için gerekli
eksikliklerin giderilmesi, teknolojik yeniliklerin bünyesine katılması halinde idareden ek bir
hak talep edemez.
…Yüklenici firma mutfak ve yemekhanelerde kullandığı su ve elektrik ücretlerini
ödeyecektir. Bu meblağ yüklenici firma tarafından ödenmediği takdirde istihkakından
kesilerek idarece ödenecektir.
İdarenin iradesi dışında öğrencilerin veya memurların yemeği boykot etmesi veya az
sayıda yemesi durumunda yüklenici firma herhangi bir hak talep edemez.” düzenlemesi yer
almaktadır.
a) Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin
taraflarının, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğu
hüküm altına alınmıştır. Başvuru sahibinin iddiasında yer alan yüklenicinin iş programından
daha fazla iş yapması durumunda, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 53’üncü maddesine
göre sözleşme bedelinin %20’sine kadar iş artışı yapılabileceği düzenlenmiş olup, mevzuat
doğrultusunda idarelerin yapılan iş artışlarına ilişkin ücretleri ödemekle yükümlü olduğu, aynı
zamanda Sözleşme Tasarısı’nın 12’nci maddesindeki düzenlemenin matbu madde olduğundan
idarece müdahale edilme imkânının bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının
yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
b) İdarece şikâyete cevap yazısında yenilen yemek sayısının sistem üzerinden takip
edilebildiği ve bu sayılar üzerinden ödeme yapılacağının belirtildiği, anılan Şartname’nin
53’üncü maddesinin son fıkrasında da sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle
tamamlanacağı anlaşılan işlerde yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici
kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı
arasındaki bedel farkının % 5'inin kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödeneceği
anlaşılmaktadır. Başvuru sahibinin iddiasında da belirttiği üzere yüklenicinin görevinin idare
tarafından belirlenen sayıda ve kalitede yemeği hazırlayarak servis etmek olduğu, sunulan
yemeklerin kalitesinden yüklenicinin sorumlu olduğu ve yenilen yemek sayısının sistem
üzerinden sayılabildiği hususları ile ihale konusu işin % 80'inden daha düşük bedelle
tamamlanacağı anlaşılması durumunda ise yine yüklenicinin menfaati korunarak sözleşme
bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i
kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödeneceği hususları göz önüne alındığında başvuru
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2’nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında “Sekizinci fıkrada
belirtilen işyerlerinde yükleniciler dışında kalan işverenler tarafından çalıştırılanlar ile bu
işyerlerinin tâbi oldukları ihale mevzuatı çerçevesinde kendi nam ve hesabına sözleşme
yaparak üstlendiği ihale konusu işte doğrudan kendileri çalışanlar da aynı hükümlere tâbidir.
Sekizinci fıkrada belirtilen kurum, kuruluş veya ortaklıkların sermayesine katıldıkları
ortaklıkların kadro veya pozisyonlarında çalışan işçilerin, ortak durumundaki kamu kurum,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
kuruluş veya ortaklıkların kadro veya pozisyonlarına atanma ya da bu kurum, kuruluş veya
ortaklıklarda geçerli olan malî haklar ile sosyal yardımlardan yararlanma talepleri hakkında
da sekizinci fıkra hükümleri uygulanır. Hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve
şartnamelere;
a) İşe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum,
kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması,
b) Hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha
önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması, yönünde hükümler konulamaz.”
hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında
teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “…78.26. 4857 sayılı Kanunun
2’nci maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme
ve şartnamelere; işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum,
kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması, hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici
işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması
yönünde hükümler konulmayacaktır. İdarelerce, çalışan personel açısından denetim, sadece
teknik şartnamede istenen kriterlere göre ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde idareye
verilen yetki ve sorumluluklar çerçevesinde yapılacak olup, ihale dokümanında, anılan Kanun
maddesine ve ilgili mevzuata aykırı şekilde, işe alınacak veya işten çıkarılacak personelin
idarece belirleneceğine yönelik düzenlemelere yer verilmeyecektir…” açıklaması,
Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin “İdare ve Kontrol Teşkilatının itiraz hakkı”
başlıklı 11’inci maddesinde “İdare ve kontrol teşkilatı, yükleniciden çalıştırılmasında veya
işyerinde bulunmasında engel durumu olduğunu tespit ettiği, uygunsuz davrandığı veya
görevlerini yerine getirmekte yetersiz olduğu kanısında olduğu veya işyerinde
çalıştırılmasında sakınca gördüğü her kademe ve nitelikteki elemanların (teknik ve idareci
personel, hizmetli, işçi ve diğerleri) ve alt yüklenicilerin iş başından veya işyerinden
uzaklaştırılmasını talep etme hakkına sahiptir.Yüklenici, bu talebi idare veya kontrol teşkilatı
tarafından yapılacak tebligat üzerine ve verilen süre içinde yerine getirmek zorundadır.
Yüklenicinin bu yükümlülüğü verilen süre içinde yerine getirmemesi halinde, söz konusu
kişiler idare veya kontrol teşkilatı tarafından uzaklaştırılır veya uzaklaştırılmaları sağlanır.
Uzaklaştırılmaları istenilenler, idarenin veya kontrol teşkilatının izni ve onayı alınmaksızın bir
daha işlerde görev alamaz. Yüklenici, uzaklaştırılan kişilerin yerine en kısa zamanda uygun
nitelikli başkalarını getirmek zorundadır.
Kontrol teşkilatı, uygun olmayan ekipman ve araçların işyerinden uzaklaştırılmasını
talep hakkına sahiptir. Yüklenici, söz konusu ekipman ve araçları idare veya kontrol
teşkilatınca kabul edilebilir olanlarla değiştirecektir.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Personel Hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesinde “… İsteklinin
organizasyon yapısına ve ihale konusu işi yerine getirmek için İdari ve Teknik şartnamenin
ilgili maddelerinde belirtilen sayı ve nitelikte personel çalıştıracaktır. İdarenin, gerekçelerini
belirterek idarede çalışmasını istemediği personeli, yüklenici değiştirmekle yükümlüdür.”
düzenlemesi yer almaktadır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
Anılan Tebliğ’in 78’inci maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına
ilişkin teklif fiyata dahil giderlerin düzenlendiği, söz konusu ihalenin ise personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı tespit edilmiş olup, söz konusu maddede
idarelerin işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin bulunduğuna dair
hükümlerin konulamayacağı, idarelerce, çalışan personel açısından denetimin, sadece teknik
şartnamede istenen kriterlere göre ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde idareye verilen yetki
ve sorumluluklar çerçevesinde yapılacağının açıklandığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin 11’inci maddesinde idare ve
kontrol teşkilatının, yükleniciden çalıştırılmasında veya işyerinde bulunmasında engel
durumu olduğunu tespit ettiği, uygunsuz davrandığı veya görevlerini yerine getirmekte
yetersiz olduğu kanısında olduğu veya işyerinde çalıştırılmasında sakınca gördüğü her
kademe ve nitelikteki elemanların (teknik ve idareci personel, hizmetli, işçi ve diğerleri) ve
alt yüklenicilerin iş başından veya işyerinden uzaklaştırılmasını talep etme hakkına sahip
olduğu düzenlenmiştir. Teknik Şartname’de yer alan ilgili düzenlemenin, 4857 sayılı İş
Kanunu’nun 2’nci maddesi çerçevesinde, idareye işe alınacak kişileri belirleme ve işten
çıkarma yetkisi vermeye yönelik bir düzenleme olmadığı, yüklenici tarafından istihdam
edilecek personelin işin niteliğine uygun olmasını temin etmeye yönelik olduğu
anlaşıldığından iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Hizmet İşleri Genel Şartname’sinin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde
“a) Sözleşme bedelinin iş süresince dönemler itibariyle ödenmesi :
Sözleşme konusu hizmetin yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak
verilmesi (4 üncü maddede tanımlanan sürekli nitelikte bir iş olması) veya işin bölümlere
ayrılabilir olması durumunda sözleşmede belirtilen aralıklarla, kesin ödeme mahiyetinde
olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş ödemeleri yapılır. Yüklenici
tarafından yapılan işlerin bedelleri, sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak
kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine
ödenir.
İdarenin isteği halinde yüklenici, kesin hesapları kontrol teşkilatının denetimi altında
olmak üzere işe paralel olarak yürütmek zorundadır. Bu halde, geçici hakediş raporlarının
düzenlenmesinde, bitmiş iş kısımları için bu kesinleştirilmiş miktarlar dikkate alınır.
Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır.
1- Toplam Bedel Üzerinden Birim Fiyat Sözleşmelerde;
Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir
hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde
yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci (20.)
günü düzenlenir.
İşe başladığından beri meydana getirilen işler, kontrol teşkilatı tarafından yüklenici
veya vekili ile birlikte hesaplanır ve bulunan miktarlar, teklif edilen birim fiyatlarla çarpılmak
suretiyle sözleşmedeki esaslara uygun olarak hakediş raporuna geçirilir.
Düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında
bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gereklidir.
Yüklenici veya vekili, bildirilen günde, hakedişe esas hesaplamaların yapılmasında
hazır bulunmazsa kontrol teşkilatı hesaplamaları tek başına yaparak hakediş raporunu
düzenler ve yüklenicinin bu husustaki itirazları kabul edilmez.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
Hakediş raporu düzenlendikten sonra bir hafta içinde yüklenici raporu imzalamazsa
kontrol teşkilatı, hakediş raporunu idareye gönderir ve rapor yüklenici tarafından
imzalanıncaya kadar idarede hiçbir işlem yapılmaksızın bekletilir. Yüklenici hakediş
raporlarını zamanında imzalamazsa, ödemede meydana gelecek gecikmeden dolayı hiçbir
şikayet ve istekte bulunamaz.
Hazırlanan ve iki tarafça imzalanmış bulunan geçici hakediş raporu, tahakkuk işlemi
yapılıncaya kadar, yetkili makamlar tarafından düzeltilebilir. Ancak bu düzeltme sırasında
eski rakam ve yazıların okunabilir şekilde çizilmiş olarak hakediş raporunda bulunması ve
düzeltme yapan yetkililerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak bu düzeltmeler yeniden sayfa
düzenlemeyi gerektirecek ölçüde fazla ise, esas sayfa üzerinde düzeltmenin yapıldığına ilişkin
açıklama bulunmak şartı ile, yeniden ayrı bir sayfa düzenlenip hakediş raporuna eklenir.
Yüklenicinin geçici hakedişleri, itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler
olduğunu ve dayandığı gerçekleri, idareye vereceği ve bir örneğini de Hakediş Raporuna
ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunun “İdareye verilen ........tarihli
dilekçemde yazılı ihtirazı kayıtla"cümlesini yazarak ya da bu anlama gelecek bir itiraz şerhi
ile imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra
tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek
düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on
gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu
şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır.
Her hakediş tutarına, eğer sözleşmede öngörülmüşse eklenecek miktar dahil edilir.
Bulunan miktardan, bir önceki hakediş tutarı çıkarılarak bulunan miktara, ilgili mevzuata
göre hesaplanacak Katma Değer Vergisi (KDV) eklenir. Bu miktardan sözleşmede yazılı
kesintiler, varsa yüklenicinin idareye olan borçları ve cezalar ile kanunen alınması gereken
vergiler kesilir. Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten
başlamak üzere en geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir
kayıt yoksa otuz gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde
de ödeme yapılır...” düzenlemesi,
İdari Şartname’nin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde “47.1. Demirbaşlar
yer teslim tutanağı ile yüklenici firmaya teslim edilecektir. (Mutfak ekipmanı ile ilgili liste
teknik şartnamenin ekindedir.) İdare tarafından Yüklenici firmaya sağlam ve çalışır vaziyette
teslim edilen demirbaş ve makineler, araç ve gereçler ihale süresinin bitiminde eksiksiz
olarak, tam ve çalışır vaziyette teslim alınacaktır. Söz konusu demirbaş araç ve gereçlerin
zarara uğraması durumunda, zararların giderilmesinden yüklenici firma yükümlüdür.
Yüklenici firmanın son istihkakı idarece alıkonularak, idareye ait demirbaşların iadesinden
sonra ödenecektir…” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “Teslim, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin şartlar” başlıklı
20’nci maddesinde “…20.2. Sözleşme konusu iş tamamlandığında Yüklenici, (işin/ilgili
kısmın) teslim alınarak kabul işlemlerinin yapılması için bu talebini içeren bir dilekçe ile
İdareye başvuracaktır. Bunun üzerine (yapılan iş/ilgili kısım), her türlü masrafı Yükleniciye
ait olmak üzere İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı
adresinde ve başvuru yazısının İdareye ulaştığı tarihten itibaren 3 (üç) iş günü içinde teslim
alınır. Yüklenici, işin teslimi için sözleşme ve ekleri uyarınca üzerine düşen yükümlülükleri
yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumludur. Kontrol Teşkilatı ile Yüklenicinin,
işin yapılmasına ilişkin olarak hizmetin ifa edildiği dönemler itibariyle birlikte tutacakları
kayıtlar, işin o dönem içerisinde yapılan kısmının teslimi anlamına gelir. Ancak Yüklenici
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
kayıt tutmaktan ve/veya tutulan kayıtları imzalamaktan imtina ederse Kontrol Teşkilatının
kayıtları esas alınır ve bu kayıtların doğruluğu Yüklenici tarafından kabul edilmiş sayılır."
20.3. Teslim alınan işin muayene ve kabul işlemleri, "Hizmet Alımları Muayene ve
Kabul Yönetmeliği"ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hükümlere göre işin kabule
elverişli şekilde teslim edildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde yapılarak kesin hesap raporu
çıkarılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 47’nci maddesinde demirbaş araç ve gereçlerin zarara uğraması
durumunda, zararların giderilmesinden yüklenicinin sorumlu olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın
20’nci maddesinde ise yüklenici, işin teslimi için sözleşme ve ekleri uyarınca üzerine düşen
yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle oluşan zarardan sorumlu olduğunun
düzenlendiği görülmüş olup, başvuru sahibi tarafından ise istihkakın alıkonulmasına yönelik
düzenlemeye ilişkin şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşılmıştır. Söz konusu
düzenlemelerde yüklenici tarafından oluşabilecek zararlardan idarenin sorumlu
tutulmamasının ve yüklenici tarafından oluşabilecek zararların tazmin edilmesinin
amaçlandığı, ihale konusu işin ifasından sonra idarece verilen demirbaşların teslim
alınmasıyla yüklenicinin hakediş tutarı ödeneceğinden ve hem İdari Şartname’de hem de
Sözleşme Tasarısı’nda yer verilen düzenlemelerde oluşabilecek zararlardan yüklenicinin
sorumlu olduğu ifadelerine yer verildiğinden, anılan düzenlemelerin çelişmediği, dolayısıyla
başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
Teknik Şartname’nin “Kafeterya Binası” başlıklı 9’uncu maddesinde “idare gerek
gördüğünde, yüklenici firmadan yemekhanelere ve mutfağa, badana ve yağlı boya
yaptırmasını ve camlı bölümleri onarmasını talep edecektir.
İdare mutfak ve yemekhaneler için yüklenici firmadan kira ardiye ücreti talep
etmeyecektir. Elektrik ve su sarfiyatı giderleri ile imalat için kullanılacak T.S.E. Belgeli LPG
masrafları yüklenici firma tarafından karşılanacaktır.
Kafeteryanın 2019 yılında aylık ortalama elektrik tüketimi öğrenim süresi içerisinde
7230 kwh, tatil döneminde 5470 kwh olarak gerçekleşmiştir.
Kafeteryanın 2019 yılında aylık ortalama su tüketimi öğrenim süresi içerisinde 420
m3 tatil dönemi içerisinde 210 m3 olarak gerçekleşmiştir…” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Yüklenici Firmanın Uyması Gereken Diğer Yükümlülükler”
başlıklı 10’uncu maddesinde “ …Yüklenici firma mutfak ve yemekhanelerde kullandığı su ve
elektrik ücretlerini ödeyecektir. Bu meblağ yüklenici firma tarafından ödenmediği takdirde
istihkakından kesilerek idarece ödenecektir...” düzenlemesi yer almaktadır.
Söz konusu iddiaya ilişkin olarak Teknik Şartname’nin 9’uncu maddesinde açıklayıcı
düzenlemelere yer verildiği, şikayete cevap yazısında da su ve elektrik sayaçlarının ayrı
olduğunun belirtildiği, ayrıca ihaleye katılacak isteklilerin ihale konusu işin yerine
getirileceği yeri görmelerine imkân bulunduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde, söz
konusu iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
Teknik Şartname’nin “Bir Porsiyon Yemekte Bulunması Gereken Malzeme Miktarı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2020/001
: 46
: 08.01.2020
: 2020/UH.I-40
(Gram Olarak) Listesi” Ek-1’inci maddesinin “D. Çorbalar” başlıklı kısmında “D. Kaşarlı
Domates Çorbası
Un
Salça
Süt
15
15
20
Kaşar peyniri 10
D. Sebze çorbası
Sebze
Domates
Soğan
30
10
5
Ayçiçekyağı 10
Pirinç
Un
5
5 …” düzenlemesi yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin “D. Çorbalar” başlıklı bölümünde yer alan kaşarlı domates
çorbası haricindeki çorba çeşitlerine ait girdi cinslerin hepsinde “ayçiçek yağı” girdisine yer
verildiği, dolayısıyla istekliler tarafından diğer çorba çeşitlerindeki yağ miktarının dikkate
alınabileceği, sebze çorbasının girdiler kısmında sebze için çeşitli mevsimlik ifadelerine yer
verilerek mevsimine uygun sebzelerin ne şekilde yapılacağının belirlendiği anlaşıldığından,
başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.