Ana Sayfa / Kararlar / Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı / 2020/143614-Trabzon İli, Çaykara İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 1 Etap 85 Adet Konut, 45 Adet Dükkan ve 1 Adet Terminal Binası İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
Bilgi
İKN
2020/143614
Başvuru Sahibi
Albayrak Çevre Konut Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Metin Albayrak İş Ortaklığı
İdare
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
İşin Adı
Trabzon İli, Çaykara İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 1 Etap 85 Adet Konut, 45 Adet Dükkan ve 1 Adet Terminal Binası İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Albayrak Çevre Konut Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Metin Albayrak  
İş Ortaklığı,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2020/143614 İhale Kayıt Numaralı “Trabzon İli, Çaykara İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim  
Projesi 1 Etap 85 Adet Konut, 45 Adet Dükkan ve 1 Adet Terminal Binası İnşaatları ile  
Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından 09.04.2020  
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Trabzon İli, Çaykara İlçesi, Kentsel Dönüşüm  
ve Gelişim Projesi 1 Etap 85 Adet Konut, 45 Adet Dükkan ve 1 Adet Terminal  
Binası İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Albayrak  
Çevre Konut Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Metin Albayrak İş  
Ortaklığı’nın 01.06.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.06.2020 tarihli  
yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.06.2020 tarih ve 25641 sayı ile Kurum  
kayıtlarına alınan 12.06.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2020/958 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,  
1) a) Aşırı düşük teklif açıklaması istenilen iş kalemlerinde veya bunların alt  
analizlerinde kullanılacak nakliyelere ilişkin (yaklaşık maliyetin tespitinde kullanılan)  
açıklama istenmediği, mesafeler ve nakliye formüllerinin isteklilere verilmediği, alt  
analizlerde nakliyelerin ayrıca bir iş kalemi olarak maliyetlere eklenmediği, mesafelerin tam  
olarak belirlenmesi ve ortalama taşıma mesafesi ile formülünün aşırı düşük teklif açıklama  
talebi yazısı ekinde verilmesi gerektiği, zira nakliyelerin işin önemli bir yekûnunu teşkil ettiği  
(%10’dan fazla), bu sebeple aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği,  
b) Sorgulamaya konu iş kalemlerinin farklı poz numaralı iş kalemlerinden oluşan  
paçal analiz niteliğinde olduğu, bu iş gruplarını oluşturan iş kalemlerine ilişkin pozun  
numarası, girdi adı, ölçü birimi ve miktarı ile açıklama istenilen ve istenilmeyen iş kalemleri  
bilgisini içeren analiz formatlarına yer verilmek suretiyle açıklama talep edilmesi gerektiği  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
ancak bu şekilde birden fazla iş kaleminden oluşan her bir iş grubunu oluşturan her iş  
kalemine ilişkin girdilerin en temel bileşenlerine kadar indirgenmeyerek aşırı düşük teklif  
açıklaması talep edilmesinin mevzuata aykırı olduğu,  
c) Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.2.2'nci maddesinde yer alan düzenleme  
gereğince birden fazla pozda bulunan analiz girdisinin, herhangi bir pozda analiz toplamının  
%3’ünün üstünde yer alarak açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlenmesi  
durumunda diğer pozlarda analiz toplamının %3’üne eşit veya altında kaldığına bakılmaksızın  
açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlenmesi gerektiği, ihalede mazot ana girdisinin  
bazı iş kalemlerinde açıklama istenen analiz girdisi olarak belirlendiği ancak bazı iş  
kalemlerinde ise açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlendiği, bu nedenle  
açıklama istenecek iş kalemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden düzenlenmesi gerektiği,  
2) Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin  
aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği, şöyle ki;  
a) Analiz veya alt analiz girdi miktarlarını ve rayiç birim fiyatlarını idarece verilen  
miktara ve resmi rayiçlere aykırı olarak değiştirdiği/azalttığı, bu suretle analiz fiyatlarını  
düşürdüğü idarece açıklanması istenilen inşaat iş kalemleri ve tesisat iş kalemlerine ilişkin  
metraj miktarlarının idarece hazırlanan metrajlarla kıyaslandığında metrajların düşük olduğu,  
%10’dan daha yüksek oranda bir metraj farklılığının bulunması sebebiyle isteklinin maliyet  
avantajı elde ettiği,  
b) Proforma fatura alınmak sureti ile nakliye pozlarının açıklanmasının iş kaleminin  
paçal kısmına ait fiyat alınması manasına geldiğinden Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2  
ve 45.1.13.1 maddeleri gereğince uygun olmadığı, imalatların nakliyelerin göz ardı edilerek  
gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı, bu sebeple ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı  
düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği,  
c) Analizlerdeki kâr oranlarının çok düşük alındığı, bu kâr oranlarının sözleşme  
giderlerini karşılamadığı, bazı iş kalemlerinde ise zarar yazıldığı,  
ç) Aşırı düşük teklif açıklamasında makine, malzeme, işçilik ve nakliye girdilerinin  
analiz formatına uygun bir birim fiyat analizi niteliğinde olmadığı, alt analiz girdilerinde  
kullanılan makine bedelleri için belirlenmiş resmi rayiç bedellerin kullanılmadığı, kendi malı  
makine değerleri için SMMM tarafından düzenlenmiş imzalanmış makine amortisman  
değerleri tablosunun bulunmadığı, SMMM’ye ait yetki belgesi ve oda kayıt belgelerinin  
açıklama dosyasında sunulmadığı,  
d) Analizlerde işçilik tutarlarının ve/veya saatlik işçilik ücreti hesaplarında kullanılan  
günlük/haftalık/aylık azami mesai saatlerinin ve/veya teklif tarihinde yürürlükteki asgari  
ücretin dikkate alınmadan hesaplandığı, analiz formatlarında bulunan ancak açıklama  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
istenilmeyen analiz girdilerine ait olup ancak alt analizlerinde işçilik girdisi içeren iş  
kalemleri için öngörülen fiyatların yürürlükteki asgari ücret dikkate alınmadan hesaplandığı,  
e) Akaryakıt birim fiyatı için EPDK fiyatlarından ve rayiçten daha düşük fiyat  
gösterildiği, motorin yoğunluğunun 0,820 ile 0,845 kg/lt aralığında alınmadığı,  
f) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde, teklif alınan üçüncü kişi/kuruluşun  
teklife konu alanda faaliyet gösterdiğine ilişkin faaliyet belgesi ve üretmekte olduğu ürüne ait  
kişi/kuruluş adına alınmış TSE tarafından düzenlenen ilgili belgelerin bulunmadığı,  
Fiyat tekliflerinin eki olan ya da isteklilerin kendi ürettiği, aldığı, sattığı mallara  
ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ya da stoklarında bulunan mallara ilişkin stok  
tespit tutanakları ya da fatura örnekleri ile açıklama yapılmış iş kalemlerinde ilgili tespit  
tutanakları veya fatura örneklerinin ekinde TSE belgelerinin bulunmadığı,  
Analiz girdisi olarak imalatın isminin ve fiyatının yazıldığı ve buna ilişkin işçilik,  
makine ve nakliye girdilerini de kapsayan analiz için uygun olarak detaylandırılmamış fiyat  
teklifleri ile açıklama yapıldığı,  
İlgili poz numaraları için maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamalarının geçerli  
olabilmesi için isteklilerin son veya bir önceki geçici vergi döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olmaları  
gerekmesine rağmen, isteklilerin maliyetler dayanak alınarak yapmış oldukları açıklamalara  
ilişkin alım yapmış oldukları mal miktarının ihale konusu işte kullanılacak mal miktarının  
yarısından az olduğu,  
Fiyat tekliflerinde meslek mensubu tarafından yazılması gereken Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.13.1 maddesinde bulunan ibarenin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri  
de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmesine karşın isteklinin  
açıklamasında sunduğu üçüncü kişilerden alınmış fiyat tekliflerinde ilgili ibare ile meslek  
mensubunun kaşe/mühür ve imzasının bulunmadığı,  
Fiyat teklifi alınarak açıklanan işlerde iş kaleminin girdilerinin ayrı ayrı belirtilmediği,  
ayrıca iş kaleminin işçilik gerektiren mahiyette olduğu göz önüne alındığında montaj işçiliği  
için ayrıca bir gider öngörülmediği, işçilik içeren alt girdiler için piyasadan fiyat teklifi  
alındığı, iş kalemlerinin alt analizlerine ilişkin fiyat teklifi alındığı, ancak belgede alt  
analizlerin girdilerine yer verilmediği, dolayısıyla alt analizlerin girdi tür ve miktarları ile  
fiyatlarının anlaşılamadığı, örneğin analizlerdeki işçilik maliyeti için öngörülen çalışma  
süreleri ile işçi ücretlerinin denetiminin yapılmasının mümkün olmadığı, istekli tarafından  
sunulan analizin idarece hazırlanan analiz formatına uygun olmadığı,  
Fiyat teklifinde hangi tür ve miktarda girdiler kullanılarak taşımanın  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
gerçekleştirileceğinin belirtilmediği, malzemenin temin edileceği ocaklar ve depo yerlerine  
ilişkin bilgi ve belgeye yer verilmediği, açıklanan iş kalemleri kapsamında gerçekleştirilecek  
nakliyeye ilişkin imalatların, fiyat teklifi alınan şirket tarafından sürekli aynı tür ve  
miktarlarda girdiler kullanılarak rutin olarak gerçekleştirilen imalat niteliğinde olmadığı,  
idarece tanımlanan tarifler ve teknik dokümanlar gözetilerek gerçekleştirilecek, ihale konusu  
işe özgü imalatlar olduğu dikkate alındığında, söz konusu fiyat tekliflerindeki nakliye  
maliyetlerinin, fiyat teklifinin alındığı kişilerin resmi defter ve muhasebe kayıtlarından  
çıkarılabilir nitelikte bilgiler olmadığı, başka bir deyişle anılan fiyat tekliflerinde, ilgili iş  
kalemlerinin hangi tür ve miktarlarda girdiler kullanılarak gerçekleştirileceği öngörülerek  
geleceğe yönelik fiyatlandırmanın yapıldığı, ilgili iş kalemlerine özgü söz konusu  
fiyatlandırmanın, geçmişte, birebir aynı girdi tür ve miktarları kullanılmadan gerçekleştirilmiş  
olan maliyetlere dayandırıldığı, dolayısı ile geçmiş muhasebe kayıtlarından bunun tespitinin  
mümkün olmadığı,  
Sunulan EK-O.5, EK-O.6, EK-O.7 ve EK-O.8 numaralı tutanakların veya isteklilerin  
4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yaptığı ve  
idarece kabul edildiği duruma ilişkin söz konusu satışın fatura örneklerinin son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olması gerekmesine rağmen 09.04.2020  
tarihinde açık ihale usulü ile yapılan işbu ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ocak-  
Şubat-Mart 2020” ve bir önceki geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2019”  
iken ilgili belgelerin daha önceki farklı vergi beyanname dönemlerine ilişkin olduğu,  
Proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin EK-O.5 ve EK-O.6 fiyat tespit tutanakları  
maliyet/satış tespit tutanakları talep edilip incelendiği takdirde sunulan proforma fatura/fiyat  
teklifi ile bu belgeler arasında uyumsuzluk olduğu, ağırlıklı ortalama hesabının uygun  
yapılmadığı, faturalara dayanak teşkil eden maliyet tespit tutanağında yer alan paçal fiyat  
analizlerinin mevzuata aykırı olduğu, kullanılan birimlerin farklı olduğu, söz konusu fiyat  
tekliflerinin hangi beyanname dönemine ait olduğunun belirtilmediği,  
İşin nakliyelerinin aşırı düşük teklif açıklamalarında idare tarafından açıklama  
istenilen iş kalemi olarak belirlenmemesine rağmen isteklinin nakliye maliyetlerini de hesaba  
katarak savunma yapması gerektiği ve açıklamanın bu şekilde yapılmamış olmasından dolayı  
değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,  
g) Ay poz numaralı analiz girdilerinin bazı iş kaleminde açıklama istenen analiz  
girdisi olarak bazı iş kalemlerinde açıklama istenmeyen analiz girdisi olarak belirlenmiş  
olduğu ve isteklinin de açıklama istenen ve istenmeyen aynı analiz girdisi için farklı fiyatlar  
öngörüldüğü iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
Uyuşmazlığa konu ihalenin Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen  
“Trabzon İli, Çaykara İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi 1 Etap 85 Adet Konut, 45  
Adet Dükkan ve 1 Adet Terminal Binası İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi”  
olduğu, ihalenin 09.04.2020 tarihinde 15 isteklinin katılımıyla gerçekleştirildiği, yapılan sınır  
değer hesabı sonucunda sınır değerin altında teklif sunan geçerli teklif sahibi üç istekliden  
aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, iki isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı,  
ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması sunan ve açıklaması uygun bulunan İlkçağ İnşaat Sanayi  
ve Ticaret Anonim Şirketi-Özgüler Yapı Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı  
üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Albayrak Çevre Konut Mühendislik İnşaat Sanayi ve  
Ticaret Anonim Şirketi-Metin Albayrak İş Ortaklığı’nın ise ekonomik açıdan en avantajlı  
ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...” hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “... 45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin  
% 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme  
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair  
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
...  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
...  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere  
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece  
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları  
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar  
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir...  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.2.  
45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulanmal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulanmal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.  
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği,  
aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik  
sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı  
(EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM,  
SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle  
stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit  
tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı  
ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar,  
stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda  
olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen  
miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama  
yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.  
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın  
alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin  
tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul  
Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak  
imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.  
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara  
ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış  
faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.13.12.  
45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda  
belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre  
düzenlenecektir.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının(Ek ibare: 06/02/2018-30324 R.G./5. md.)  
% 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine  
yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.15.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur. açıklaması yer  
almaktadır.  
İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme  
göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir...” düzenlemesi yer almaktadır.  
Yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarından aşırı düşük teklif  
sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş  
kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranının tespit edilmesi gerektiği, yaklaşık maliyeti  
oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranlarının  
kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş  
kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten  
büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanarak yaklaşık  
maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenmesi gerektiği, ihale  
komisyonunca, “sıralı iş kalemleri/grupları listesi”ne göre, tutarlarının yaklaşık maliyete  
oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif  
toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun sorgulamaya  
tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerektiği ve bunların dışında  
kalan iş kalemleri/grupları için ise sorgulama yapılmaması gerektiği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
Ayrıca, “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kâr ve genel gider hariç analiz  
toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdilerinin tespit edilmesi, yaklaşık  
maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kâr ve genel  
gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama  
yapılmasının istenilmemesi gerektiği, ayrıca tutarı, kâr ve genel gider hariç analiz toplamının  
%3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin  
tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması  
durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda %15’lik tutarın aşılmasına neden  
olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için  
açıklama istenilmemesi, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için  
açıklama istenilmesi, özel iş kalemleri ile paçal iş kalemleri için bu iş kalemlerinde bulunan  
analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının isteklilere verilmesi gerektiği  
anlaşılmaktadır.  
Bu kapsamda, idare tarafından oluşturulan sıralı girdiler tablosu incelendiğinde,  
sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/gruplarının yaklaşık maliyete oranlarının  
kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama  
eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun sorgulamaya tabi  
tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlendiği görülmüştür.  
İdare tarafından 70 adet iş kaleminin sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemi/grubu  
olarak belirlendiği, teklifi sınır değer altında kalan isteklilere 28.04.2020 tarihinde EKAP  
üzerinden gönderilen yazı ile aşırı düşük teklif açıklamasının istendiği ve aşırı düşük teklif  
açıklamasına esas belgelerin (açıklama istenilen iş kalemleri listesi, açıklama istenilen ve  
istenilmeyen analiz girdileri listeleri ve açıklama istenen iş kalemlerinin tamamına ilişkin  
analizlerin bulunduğu doküman) isteklilere gönderildiği anlaşılmıştır.  
1’inci iddia kapsamında yapılan incelemede;  
a) Yaklaşık maliyetin % 80’ini oluşturan iş kalemlerinin tamamından açıklama  
istendiği ve yaklaşık maliyetin %80’ini oluşturan iş kalemlerinin içerisinde nakliyeye ilişkin  
iş kaleminin bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının  
reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
b) Aşırı düşük teklif açıklaması istenen iş kalemlerinden 15 iş kaleminin özel poz  
niteliğinde olduğu, 10 iş kaleminin sadece malzeme ve montaj içerdiği geri kalan 5 özel iş  
kalemi için ise ayrıntılı analizlerin düzenlenerek isteklilere verildiği anlaşıldığından başvuru  
sahibinin bu yöndeki iddiasının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
c) Açıklanması istenilen bazı iş kalemlerinde açıklanması gereken analiz girdisi olarak  
belirlenen “mazot”, “Düz siyah saç 2 mm”, “Portland çimentosu (torbalı) TS EN 197-1 CEM  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
I 42.5 R”, “Kum (tuvenan agregadan elenmiş ve yıkanmış)”, “İnce sıva veya derz kumu  
(elenmiş ve yıkanmış)”, “Zımpara kağıdı” vb. analiz girdilerinin açıklanması istenen diğer  
bazı iş kalemlerinde açıklanması istenmeyen analiz girdisi olarak belirlendiği görülmüştür.  
Ancak ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif  
açıklamasında idarece yapılan hatalı düzenleme ile bağlı kalınmadığı, herhangi bir iş kalemi  
içerisinde açıklanması istenilen analiz girdisi olarak belirlenen girdinin bu girdi türlerini  
içeren iş kalemlerinin tamamında Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer verilen koşullara uygun  
olarak tevsik edildiği, diğer bir deyişle aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında yer alan  
hatanın ihale üzerinde bırakılan istekliye ait açıklamanın değerlendirilmesi bakımından  
herhangi bir belirsizliğe sebep olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki  
iddiasının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.  
2’nci iddia kapsamında yapılan inceleme;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan yapım işi ihalelerinde; iş kapsamındaki  
imalat miktarları idare tarafından istekli olabileceklere verilmemekte, metrajlar ihale  
dokümanı kapsamında yer alan projeler, mahal listeleri, özel ve genel teknik şartnameler vb.  
doküman üzerinden idarece ve istekliler tarafından ayrı ayrı hesaplanmaktadır. İhale konusu iş  
kapsamındaki imalatların niteliği, projenin karmaşıklığı ve büyüklüğü, metraj hesabı yapan  
kişilerin kabulleri gibi unsurlar nedeniyle isteklilerce belirlenen miktarların idarenin  
belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenmemektedir. Bununla birlikte, idarece  
hesaplanan metrajlar ile istekliler tarafından hesaplanan metrajlar arasındaki farklılıkların  
makul ve kabul edilebilir mertebelerde olması ve açıklama istenen iş kalemlerinin tamamı  
üzerinden sağlanan fiyat avantajının, ihaleye teklif veren diğer isteklilerin teklif bedellerine  
göre sıralamada değişikliğe sebep olup olmadığı, diğer bir ifade ile kendileri lehine bir  
avantaj sağlayıp sağlamadığı hususunun da dikkate alınması gerekmektedir.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının 06.05.2020  
tarihinde idareye sunulduğu anlaşılmıştır.  
Açıklama istenilen 70 adet iş kalemine ilişkin yapılan hesaplama sonucunda, 56 adet iş  
kalemine ait istekli tarafından öngörülen metrajın idarece hesaplanan metrajdan fazla olduğu  
ve söz konusu iş kalemlerinin arasından 36 adet iş kaleminde istekli aleyhine oluşan metraj  
farkının %10’dan fazla olduğu, 14 adet iş kalemine ilişkin istekli tarafından öngörülen  
metrajın idare tarafından öngörülen metrajdan düşük olduğu ve söz konusu iş kalemlerinin  
arasından 7 adet iş kaleminde istekli lehine oluşan metraj farkının %10’dan fazla olduğu,  
ihale üzerinde bırakılan istekliye ait hesap cetvelindeki miktarlar ile idarece öngörülen  
miktarlar arasındaki farkın anılan istekli tarafından teklif edilen birim fiyatlar ile çarpılması  
sonucu istekli aleyhine 5.120.736,34 TL tutar farkı oluştuğu, oluşan bu farkın isteklinin  
lehine değil aleyhine olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan hususa yönelik  
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
b) Yapılan incelemede idare tarafından aşırı düşük teklif açıklama talep yazısı ekinde  
gönderilen aşırı düşük teklif açıklamasına esas teşkil edecek belgelerde taşıma formülüne yer  
verilmediği anlaşılmıştır.  
İstekli tarafından;  
10.130.1502 C12/15 beton harcı, hazır beton harçları (TS EN 206-1)  
10.130.1505 poz no’lu C25/30 beton harcı, hazır beton harçları (TS EN 206-1)  
10.130.1704 poz no’lu Beton çelik çubuğu, nervürlü Q8-12 mm (S420,  
B420B-C, B500B-C)  
10.130.1705 poz no’lu Beton çelik çubuğu, nervürlü Q14-32 mm (S420,  
B420B-C, B500B-C)  
04.613/1E poz no’lu Beton harcını şişirici katkı  
Çarpraz bağlı poliüretan köpük  
Özel-06-Malzeme Akustik ahşap panel duvar kaplama ve duvar altı ses  
yalıtımı yapılması-malzeme  
Özel-06-İşçilik Akustik ahşap panel duvar kaplama ve duvar altı ses yalıtımı  
yapılması-işçilik  
Özel-23/A-İşçilik Akustik ahşap panel tavan kaplaması yapılması-malzeme  
Özel-23/A-İşçilik Akustik ahşap panel tavan kaplaması yapılması-işçilik  
Özel-11A-Malzeme 90*220cm Laminat iç kapı kanadı ve kasası yapılması  
yerine konulması (Ahşap pervazlı-tüm aksesuarlar dahil)-Malzeme)  
Özel-11A-İşçilik 90*220cm Laminat iç kapı kanadı ve kasası yapılması yerine  
konulması (Ahşap pervazlı-tüm aksesuarlar dahil)-İşçilik  
Özel-11B-Malzeme 80*220cm Laminat iç kapı kanadı ve kasası yapılması  
yerine konulması (Ahşap pervazlı-tüm aksesuarlar dahil)-Malzeme  
Özel-11B-İşçilik 80*220cm Laminat iç kapı kanadı ve kasası yapılması yerine  
konulması (Ahşap pervazlı-tüm aksesuarlar dahil)-İşçilik  
Özel-28-Malzeme 10 cm yüksekliğinde kapı pervazı renginde ve genişliğinde  
mdf üzeri pvc kaplama süpürgelik yapılması-Malzeme  
Özel-28-İşçilik 10 cm yüksekliğinde kapı pervazı renginde ve genişliğinde mdf  
üzeri pvc kaplama süpürgelik yapılması-İşçilik  
Özel-24-Malzeme Çelik daire giriş kapısı yapılması-Malzeme  
Özel-24-İşçilik Çelik daire giriş kapısı yapılması-İşçilik  
Özel-26B-Malzeme 110 cm Ferforje korkuluk yapılması-Malzeme  
Özel-26B-İşçilik 110 cm Ferforje korkuluk yapılması-İşçilik  
Özel-29-Malzeme Ahşap görünümlü plastik doğrama imalatı yapılması ve  
yerine konulması-Malzeme  
Özel-29-İşçilik Ahşap görünümlü plastik doğrama imalatı yapılması ve yerine  
konulması-İşçilik  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
35.720.1206 Malzeme 7 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan  
taşımak amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf II asansörü (esas olarak insan taşımak  
için tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir). makine dairesiz, kademesiz  
hızlı, beyan yükü: 800 kg (TS EN 81-20 ve TS EN 81-50’ye uygun) Malzeme  
35.720.1206 İşçilik 7 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan taşımak  
amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf II asansörü (esas olarak insan taşımak için  
tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir). makine dairesiz, kademesiz hızlı,  
beyan yükü: 800 kg (TS EN 81-20 ve TS EN 81-50’ye uygun) İşçilik  
35.720.1207 Malzeme 8 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan  
taşımak amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf IIasansörü (esas olarak insan taşımak  
için tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir) makine dairesiz, kademesiz  
hızlı, beyan yükü- Malzeme  
35.720.1207 İşçilik 8 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan taşımak  
amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf II asansörü (esas olarak insan taşımak için  
tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir). makine dairesiz, kademesiz  
hızlı, beyan yükü- İşçilik  
35.720.1203 Malzeme 4 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan  
taşımak amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf II asansörü (esas olarak insan taşımak  
için tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir). makine dairesiz, kademesiz  
hızlı, beyan yükü 800 kg. (TS EN 81-20 ve TS EN 81-50’ye uygun) Malzeme  
35.720.1203 İşçilik4 Duraklı 1,00 m/sn hızlı Sınıf I asansörü (insan taşımak  
amacıyla tasarımlanmış asansörlerdir). sınıf II asansörü (esas olarak insan taşımak için  
tasarımlanan, gerektiğinde yük de taşınabilen asansörlerdir) makine dairesiz, kademesiz hızlı,  
beyan yükü 800 kg. (TS EN 81-20 ve TS EN 81-50’ye uygun) İşçilik  
TR-ANA-01 630 kVA.Köşk (Trafo dahil) İçeriden işletmeli tip (Giriş-Çıkış-  
Koruma Hücre+AG Panosu 3x630 A TMŞ li) 36 KV Malzeme  
TR-ANA-01 630 kVA.Köşk (Trafo dahil) İçeriden işletmeli tip (Giriş-Çıkış-  
Koruma Hücre+AG Panosu 3x630 A TMŞ li) 36 KV İşçilik  
32.3/027 4×150ş mm², 0.6/1 KV YVŞV (NYFGbY) KABLO (PVC  
YALITKANLI, PVC DIŞ KILIFLI) Malzeme  
32.3/027 4×150ş mm², 0.6/1 KV YVŞV (NYFGbY) KABLO (PVC  
YALITKANLI, PVC DIŞ KILIFLI) İşçilik  
25.150.1205 6,25 m3 prizmatik modüler paslanmaz çelik su deposu malzeme  
25.150.1205 6,25 m3 prizmatik modüler paslanmaz çelik su deposu işçilik  
MEK 012 Malzeme 5000 m3/h tavan tipi ısı geri kazanımlı havalandırma  
cihazları-Malzeme  
MEK 012 İşçilik 5000 m3/h tavan tipi ısı geri kazanımlı havalandırma  
cihazları-İşçilik iş kalemleri için fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, fiyat tekliflerinin nakliye  
dahil şekilde alındığı anlaşılmıştır.  
İdare tarafından nakliyelere ilişkin olarak formül verilmediği dikkate alındığında  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
istekli tarafından fiyat tekliflerinin nakliye dahil şekilde alınmasının önünde bir engel  
bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının reddedilmesi gerektiği  
sonucuna varılmıştır.  
c) Aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklinin idare tarafından aşırı düşük teklif  
açıklaması kapsamında açıklanması istenen iş kalemlerine ilişkin olarak kâr oranlarının  
belirlenerek analiz formatlarında gösterildiği, ayrıca istekli tarafından analizlere ilişkin genel  
giderler dahil açıklama sunulduğu, isteklilerin iş kalemlerinde öngördükleri kâr oranlarını  
belirlemede serbest oldukları anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı  
sonucuna varılmıştır.  
ç) İstekli tarafından sunulan analizlerin idare tarafından kendilerine verilen analiz  
formatlarına uygun olduğu, analiz girdilerinde kullanılan makine bedelleri için belirlenmiş  
resmi rayiç bedellerin kullanıldığı, isteklinin kendi malı makinelere dayanarak açıklama  
yapmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı  
sonucuna varılmıştır.  
d) Analizlerde yer alan işçilik tutarlarının yürürlükteki asgari ücret dikkate alınarak  
hesaplandığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
varılmıştır.  
e) İsteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında mazot girdisini tevsik etmek amacıyla  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 6,49 TL birim fiyatın kullandığı, söz  
konusu birim fiyatın 2020 yılı için belirlenen tutar olduğu, mazot litre fiyatı üzerinden  
açıklama yapılmadığı görülmüş olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
varılmıştır.  
f) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklif alınan üçüncü kişi/kuruluşun  
ticaret unvanlarından teklife konu alanda faaliyet gösterdikleri ve ihalenin gelinen aşamasında  
teklif edilen ürüne ilişkin olarak alınmış TSE tarafından düzenlenen belgelerin sunulmasına  
gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.  
Fiyat tekliflerinin eki olan ya da isteklilerin kendi ürettiği, aldığı, sattığı mallara  
ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ya da stoklarında bulunan mallara ilişkin stok  
tespit tutanaklarının ekinde mallara ilişkin TSE belgelerinin bulunmadığı iddiası bakımından  
yapılan incelemede ihalenin mevcut aşaması itibarıyla TSE belgelerinin sunulması  
zorunluluğu bulunmadığı anlaşılmıştır.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sadece malzeme niteliğinde olan analiz  
girdileri ile malzeme ve işçilik giderlerinden oluşan iş kalemleri için alındığı, fiyat  
tekliflerinin nakliye dahil şekilde alındığı anlaşılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376  
İsteklinin kendi ürettiği ya da aldığı malları dayanak alarak açıklama yapmadığı  
anlaşılmıştır.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinde meslek mensubu tarafından Kamu İhale  
Tebliği'nde 45.1.13.1 maddesinde bulunan ve yazılması gereken ibarenin yazıldığı ve iletişim  
bilgilerini de içeren kaşe ile kaşelenerek imzalandığı anlaşılmıştır.  
Montaj işçiliği gerektiren ve üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleriyle açıklama  
yapılan iş kalemlerinde montaj için ayrıca işçilik öngörüldüğü anlaşılmıştır.  
Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının son veya bir önceki geçici vergi beyanname  
dönemine ilişkin olmadıkları iddiası bakımından yapılan incelemede Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi uyarınca söz konusu tutanakların açıklama kapsamında  
sunulmasının zorunlu olmadığı, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ilgili meslek  
mensubundan istenip istenmemesinin idarenin takdirinde olduğu ve başvuruya konu ihalede  
idare tarafından bu tutanakların istenmesine gerek duyulmadığından söz konusu tutanakların  
istenmesine gerek bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin nakliye girdisinin fiyat teklifi alınarak tevsik edilemeyeceği  
iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede, idarece analiz formatında nakliye formüllerine  
yer verilmediği, dolayısıyla isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarında nakliye giderinin  
tevsikinde üçüncü kişilerden fiyat teklifi alabileceği anlaşılmıştır.  
Alt analizler için üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmak suretiyle açıklama  
yapılmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı  
sonucuna varılmıştır.  
g) İsteklinin aynı analiz girdisi için iki farklı fiyat öngörmediği tespit edildiğinden  
başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2020/035  
: 61  
: 12.08.2020  
: 2020/UY.II-1376