Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Erzincan Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü
/
2021/619097-Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmetleri
Bilgi
İKN
2021/619097
Başvuru Sahibi
Armada Grup Taah. San. Tic. Ltd. Şti.
İdare
Erzincan Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü
İşin Adı
Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmetleri
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
BAŞVURU SAHİBİ:
Armada Grup Taah. San. Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Erzincan Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/619097 İhale Kayıt Numaralı “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmetleri” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Erzincan Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 17.11.2021
tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama Hizmetleri”
ihalesine ilişkin olarak Armada Grup Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin 09.11.2021 tarihinde yaptığı
şikâyet başvurusunun, idarenin 12.11.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince
22.11.2021 tarih ve 54646 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 22.11.2021 tarihli dilekçe ile
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1931 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale dokümanına karşı yapmış oldukları şikâyet başvurusuna “ …personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmayıp mamul mal alımına dayalı hizmet alımı
olduğundan şikayetinize konu hususlar değerlendirmeye alınmamıştır.” şekilde cevap
verildiği, şikayete konu ihalenin mamul mal alımı olmadığı, personel çalıştırılmasına dayalı
olmamakla birlikte yapılan ihalenin bir hizmet alımı ihalesi olduğu, cevabı nedeniyle
güvenirliliğini yitiren idarenin yapmış olduğu ihalenin gelinen noktasında ihaleye katılım
sağlayamadıklarından hak kaybına uğradıkları, bu nedenle ihalenin iptalinin gerektiği,
2) Sözleşme Tasarısı’nın 36’ncı maddesinde “36.11. Yüklenici tarafından çalıştırılan
işçiler İş Kanunu ve Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı hükümlerine tabi olup, çalıştırılan
işçilerin mevzuatla ilgili tüm hakları saklıdır. Yüklenici firma idare ile işbirliği halinde,
evlenme, doğum, ölüm, yıllık izin, hastalık raporu ve özel izinler nedeniyle hizmette aksamaya
meydan vermemek için gerekli olan tüm tedbirleri almak zorundadır. Sosyal güvenlik mevzuatı
ile işçi alınması, işçi haklarının ödenmesi, işçi çıkartılması ve sair konularda tüm sorumluluk
yüklenici firmaya ait olup, idare bu konularda sorumlu sayılmayacaktır.
…36.15. Firma yapacağı hizmetlerle ilgili olarak çalıştıracağı personel hakkında
mevcut yasa, yönetmelik, tüzük hükümleri ile diğer mesleki vecibelerle ilgili sözleşme
tarihinden sonra çıkacak olan mevzuata da uygun olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve
İş Kanunu hükümleri doğrultusunda, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmasından
tek başına sorumlu olacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı,
İdarenin söz konusu işçilik alacakları yönünden hiçbir sorumluluğu bulunmadığı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
şeklindeki düzenlemenin mevzuata açıkça aykırı olduğu, Kanun koyucunun alt işverenin asıl
işverene oranla ekonomik bakımdan güçsüz durumda olmasını gözeterek alt işverenin
işçilerinin haklarını korumak amacıyla, asıl işvereni alt işverenle müteselsil olarak işçilere
karşı sorumlu tuttuğu hususu dikkate alınarak Sözleşme Tasarısının 36.11 ve 36.15’inci
maddelerinde yapılan düzenlemede hukuka uyarlılık olmadığı,
Asıl işveren-alt işveren ilişkisini düzenleyen İş Kanunu'nun 2’nci maddesinde,
işverenlerin üslendikleri işin belli bir bölümünün alt işverene verilebileceğinin hüküm altına
alındığı, kanun koyucunun, asıl işverenle alt işverenin işçileri arasında herhangi bir
sözleşmesel ilişki bulunmamasına rağmen, alt işverenin asıl işverene oranla ekonomik
bakımdan güçsüz durumda olmasını gözeterek alt işverenin işçilerinin haklarını korumak
amacıyla, asıl işvereni alt işverenle müteselsil olarak işçilere karşı sorumlu tuttuğu, müteselsil
sorumlulukta alacaklının borçlulardan dilediğine alacağının tamamı için başvurabildiği,
bahsedilen sorumluluğun kapsamında işçilerin haklarına ilişkin her ne kadar müteselsil
sorumluluk öngörülmüşse de 4734 sayılı Kanun'a göre gerçekleştirilen personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet işlerinde kıdem tazminatlarının ödenmesine ilişkin
yükümlülüklerin öncelikle ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ait olduğu, idare ile sözleşme
imzalayan ve alt işveren konumunda olan yüklenicilerin kıdem tazminatının ödenmesinden
öncelikle sorumlu bulunmadığı hususlarının anlaşıldığı,
İhalenin kamu ihale mevzuatı açısından personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım
ihalesi olmadığı, buna göre somut olayda işçinin ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş
güvencesi tazminatı, sendikal tazminatlar ve sair alacaklarından asıl işveren olan ilgili kamu
kurum ve kuruluşu (somut olayda ihaleyi yapan idare) ile alt işveren olan yüklenicinin (somut
olayda şirket) birlikte (müteselsil) sorumlu oldukları, ancak ele alınan Sözleşme Tasarısının
hükümlerinde İdarenin söz konusu işçilik alacaklarının teklif fiyata dahil edilerek
sorumluluktan kurtulacağı şeklindeki düzenlemenin mevzuata açıkça aykırı olduğu,
3) İhale dokümanının ekinde yer alan Gıda Rasyonuna göre armudun 200 gr olması
gerektiği,
Yine ihale dokümanının ekinde yer alan Gıda Malzemeleri Teknik Şartnamesi’nde
armudun yaz aylarında 230-250 gr, kış aylarında 80-100 gr olması gerektiğinin düzenlendiği,
dolayısıyla armut evsafına ilişkin düzenlemeler arasında çelişki bulunduğu, bu durumun
isteklilerin eşit koşullar altında sağlıklı şekilde fiyat teklifi hazırlamasına engel teşkil ettiği,
4) Teknik Şartnamede yapılan düzenleme ile “Omlet” istenildiği ancak gıda
rasyonundaki çeşitlerinden hangisinin istenildiğinin belirsiz olduğu, “Omlet” için ihale
dokümanı ekinde verilen Gıda Rasyonu çizelgesinde “Beyaz Peynirli” ve “Kaşarlı”
çeşitlerinin olduğu “13+ /Yetişkin/Yaşlı Personel/Misafir” için beyaz peynirli omlette 40 gram
beyaz peynir öngörülmüşken, kaşarlı omlette 20 gram öngörülmüş olduğu, her birinin ana çiğ
girdi gramajlarının ve ana girdi çeşitlerinin farklı olduğu hususları bir arada
değerlendirildiğinde, isteklilerin sağlıklı teklif hazırlaması ve tekliflerinin mevzuata uygun ve
eşit şartlarda değerlendirilmesi durumunu ortadan kaldırdığından 4734 sayılı Kanunda yer
alan saydamlık, rekabet eşit muamele ilkelerine aykırılık teşkil etmekte olup gelinen noktada
ihalenin iptali gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alım ihalelerinde yeterliğe ilişkin diğer
hususlar” başlıklı 75’inci maddesinde “…75.3. Malzemeli veya malzemesiz yemek hizmeti
alımı ihalelerinde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 38 inci maddesinde yer
alan hüküm çerçevesinde…” açıklaması,
Aynı Tebliğ’in 79’uncu maddesinde “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve
aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi
79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
…
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
…
79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin
değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü
düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları
belirtilir.” açıklaması yer almaktadır.
Şikâyete konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı
2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;
a) Adı: MALZEME DÂHİL YEMEK HAZIRLAMA HİZMETLERİ
b) Miktarı ve türü:
Kuruluşların mutfağında yemek pişirme yoluyla mamul yemek alımı, dağıtımı ve servis
hizmetleri
Toplam Sabah kahvaltısı 86..870 Adet, Öğle Yemeği 98.442 Adet, Ara öğün 77.745
Adet, Akşam yemeği 88.695 Adet, Özel Gün 2532 Adet
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
c) Yapılacağı yer: Teknik Şartnamede belirtilmiştir.
ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “İşin Konusu” başlıklı 1’inci maddesinde “Bu işin konusu;
Kuruluş mutfağı ve firma mutfağı yemek pişirme yoluyla mamul yemek alımı, dağıtımı ve
servis hizmetleridir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen ihale dokümanı düzenlemelerine göre ihale konusu işin
kuruluşların mutfağında yemek pişirme yoluyla mamul yemek alımı, dağıtımı ve servis
hizmetleri olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 75 ve 79’uncu maddelerine göre malzemeli
yemek alımının hizmet alımı ihaleleri kapsamında değerlendirildiği, idarenin şikâyet
başvurusu üzerine verdiği cevabi yazıda şikâyete konu ihaleyi mamul mal alımına dayalı
hizmet alımı olarak adlandırdığı, ancak idarenin söz konusu ifadeyle bahse konu ihalenin
personel çalıştırılmasına dayalı olmayan malzemeli yemek hizmeti alımı olduğunu
açıklamaya çalıştığı anlaşılmış olup, yemek piyasasında faaliyet gösteren basiretli bir tacirin
şikâyete konu ihalenin malzemeli yemek hizmeti alımı olduğunu bilmesi gerektiği, bu bilgiye
ihale dokümanı düzenlemelerinin incelenmesi sonucunda da kolaylıkla ulaşılabildiği ve
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
idarenin söz konusu cevabının ihaleye katılımı engellemeyeceği, başvuru sahibinin iddiasının
yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
11.09.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı İş
Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun'un 8'inci maddesi hükmüne göre 4734
sayılı Kanun'a göre ihale edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet işlerinde kıdem
tazminatlarının ödenmesine ilişkin yükümlülüklerin ilgili kamu kuruluşlarına ait olduğu
belirlenmiştir.
25.10.2014 tarih ve 29156 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 11.09.2014
tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği belirtilen Kamu İhale
Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ’in 1’inci maddesi ile Kamu İhale
Genel Tebliği’nin 78.30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “kıdem ve
ihbar tazminatları” ibaresi yürürlükten kaldırılmış ve anılan Tebliğ’in 78.25’inci maddesinin
son cümlesi “Ayrıca idareler ve yükleniciler, işçilerin yıllık ücretli izin haklarını kullanmasına
ilişkin olarak 4857 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerinde öngörülen yükümlülüklere uymak
zorundadır.” şeklinde değiştirilmiştir. Yapılan değişiklikler ile kıdem ve ihbar tazminatlarının
%4 oranındaki sözleşme ve genel giderler içinde hesaplanmasına son verilmiş ve işçilerin
yıllık ücretli izin haklarının kullanılmasında idareler ile yüklenicilerin 4857 sayılı Kanun’un
ilgili hükümlerinde öngörülen yükümlülüklere uymak zorunda olduğu belirlenmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinin altıncı fıkrasında "Bir
işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl
işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren
işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran
diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi
denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu
Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan
yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur." hükmüne,
Aynı Kanun’un “Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların kıdem tazminatı”
başlıklı 112’nci maddesinde “Kanuna veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulan
kurum ve kuruluşların haklarında bu Kanun ve 854, 5953, 5434 sayılı kanunların hükümleri
uygulanmayan personeli ile kamu kuruluşlarında sözleşmeli olarak istihdam edilenlere
mevzuat veya sözleşmelerine göre kıdem tazminatı niteliğinde yapılan ödemeler kıdem
tazminatı sayılır.
4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci
fıkrasının (e) bendi kapsamında alt işverenler tarafından çalıştırılan işçilerin kıdem
tazminatları;
a) Alt işverenlerinin değişip değişmediğine bakılmaksızın aralıksız olarak aynı kamu
kurum veya kuruluşuna ait işyerlerinde çalışmış olanların bu şekilde çalışmış oldukları
sürelere ilişkin kıdem tazminatına esas hizmet süreleri, aynı kamu kurum veya kuruluşuna ait
işyerlerinde geçen toplam çalışma süreleri esas alınarak tespit olunur. Bunlardan son alt
işverenleri ile yapılmış olan iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesine
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanların kıdem tazminatları
ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından,
b) Aynı alt işveren tarafından ve aynı iş sözleşmesi çerçevesinde farklı kamu kurum
veya kuruluşlarında çalıştırılmış olan işçilerden iş sözleşmeleri 1475 sayılı İş Kanununun 14
üncü maddesine göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ermiş olanlara,
4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında farklı kamu
kurum ve kuruluşuna ait işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplamı esas alınarak
çalıştırıldığı son kamu kurum veya kuruluşu tarafından, işçinin banka hesabına yatırılmak
suretiyle ödenir.
Alt işveren ile yapmış olduğu iş sözleşmesi sona ermediği gibi, alt işveren tarafından
4734 sayılı Kanun kapsamında bulunan idarelere ait işyerleri dışında bir işyerinde
çalıştırılmaya devam olunan ve bu şekilde çalıştırıldığı sırada iş sözleşmesi kıdem tazminatı
ödenmesini gerektirecek şekilde sona eren işçinin kıdem tazminatı, işçinin yazılı talebi
hâlinde, kıdem tazminatının söz konusu kamu kurum veya kuruluşlarına ait işyerlerinde geçen
süreye ilişkin kısmı, kamu kurum veya kuruluşuna ait çalıştığı son işyerindeki ücretinin yılları
itibarıyla asgari ücret artış oranları dikkate alınarak güncellenmiş miktarı üzerinden
hesaplanmak suretiyle son kamu kurum veya kuruluşu tarafından işçinin banka hesabına
yatırılmak suretiyle ödenir. Bu şekilde hesaplanarak ödenen kıdem tazminatı tutarının, iş
sözleşmesinin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden aynı süreler dikkate alınarak
hesaplanacak kıdem tazminatı tutarından daha düşük olması hâlinde, işçinin aradaki farkı alt
işverenden talep hakkı saklıdır.
…
Kıdem tazminatı tutarı, 4734 sayılı Kanunun ek 8 inci maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında belirtilen işyerlerinde kıdem tazminatı ile ilgili açılacak bütçe
tertibinden, (b) bendi kapsamında belirtilen işyerlerinde ise hizmet alımı gider kaleminden,
ödeneğin yetip yetmediğine bakılmaksızın ödenir…” hükmüne,
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar”
başlıklı 62’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde “(1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I),
(II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile
bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I)
sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile
bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı
sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait
şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve
koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket
bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için
ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla
bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri
uygulanmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
İhaleye ilişkin Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer Hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde
“36.11. Yüklenici tarafından çalıştırılan işçiler İş Kanunu ve Sosyal Güvenlik Kurumu
mevzuatı hükümlerine tabi olup, çalıştırılan işçilerin mevzuatla ilgili tüm hakları saklıdır.
Yüklenici firma idare ile işbirliği halinde, evlenme, doğum, ölüm, yıllık izin, hastalık raporu
ve özel izinler nedeniyle hizmette aksamaya meydan vermemek için gerekli olan tüm tedbirleri
almak zorundadır. Sosyal güvenlik mevzuatı ile işçi alınması, işçi haklarının ödenmesi, işçi
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
çıkartılması ve sair konularda tüm sorumluluk yüklenici firmaya ait olup, idare bu konularda
sorumlu sayılmayacaktır.
…
36.15. Firma yapacağı hizmetlerle ilgili olarak çalıştıracağı personel hakkında
mevcut yasa, yönetmelik, tüzük hükümleri ile diğer mesleki vecibelerle ilgili sözleşme
tarihinden sonra çıkacak olan mevzuata da uygun olarak Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve
İş Kanunu hükümleri doğrultusunda, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmasından
tek başına sorumlu olacaktır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Başvuruya konu ihaleye ilişkin olarak idarece yapılan yaklaşık maliyet hesabı
incelendiğinde, şikâyete konu ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak
değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır.
Sözleşme Tasarısı’nın 36’ncı maddesinde, yüklenicinin alt işveren sıfatıyla, personelin
mevzuattan kaynaklanan borç ve yükümlülükleri ile kıdem tazminatına ilişkin
sorumluluğunun bulunduğuna ilişkin düzenleme yapıldığı görülmüştür.
4857 sayılı İş Kanunu’nun yukarıda yer verilen 112’nci maddesinde, 4734 sayılı
Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine atıfta bulunularak
kıdem tazminatının ödenmesine ilişkin öncelikli muhatabın ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarına ait olduğunun hüküm altına alındığı, 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin
birinci fıkrasının (e) bendinin personel çalıştırmasına dayalı ihalelere ilişkin olduğu, bu
çerçevede 4734 sayılı Kanun’a göre ihale edilen personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı
ihalelerinde kıdem tazminatının ödenmesine ilişkin öncelikli muhatabın ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarına ait olduğunun açık olduğu, diğer taraftan 4857 sayılı Kanun’un 2’nci maddesi
gereğince asıl işveren-alt işveren ilişkisinde, asıl işverenin, alt işverenin işçilerine karşı o
işyeri ile ilgili olarak bu Kanun’dan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş
sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumlu olduğu
anlaşılmıştır.
Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımı olan başvuruya konu ihalede
4857 sayılı İş Kanunu'nun 112’nci maddesinde yer alan kıdem tazminatının idarelerce
ödenmesi hususuna ilişkin kuralların söz konusu ihalede uygulanamayacağı ve personel
çalıştırmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde, kıdem tazminatının ödenmesinde
öncelikli muhatabın ilgili kamu kurum ve kuruluşları olmadığı anlaşılmaktır.
Öte yandan, söz konusu hususta asıl işveren olan ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının
alt işveren olan yükleniciler ile birlikte sorumlu olduğunun açık olduğu, başvuruya konu
ihaleye ilişkin Sözleşme Tasarısı’nın 36’ncı maddesinden kıdem tazminatı ödemelerinden
yalnızca yüklenicinin sorumlu olduğu sonucu çıkarılsa dahi 4857 sayılı İş Kanunu’nun
yukarıda anılan hükmü karşısında sözleşmenin uygulanması aşamasında herhangi bir boşluk
doğmayacağından bu hususla ilgili taraflarca sorun yaşanmayacağı, idarelerin de yükleniciler
gibi, ihale ve sözleşme sürecinin her aşamasında Kanun hükümlerine uymak zorunda
oldukları, diğer
taraftan ihale konusu iş süresince kaç personelin iş
sözleşmesinin kıdem tazminatı ödenmesini gerektirecek şekilde sona ereceğinin idare
tarafından da net olarak belirlenemeyeceği, bu bağlamda hesaplama yapılmasının mümkün
olmadığı, bir arada değerlendirildiğinde, çalıştırılacak personele ilişkin olarak iş
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
mevzuatından kaynaklanan yükümlülükler konusunda ihale dokümanında yer alan
düzenlemenin hukuka aykırı olmadığı, isteklilerin tekliflerini sunmasına engel teşkil
etmeyeceği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3 ve 4’üncü iddialarına ilişkin olarak:
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı
6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya
eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden
itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan
ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci
fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya
son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.
(3) Kuruma itirazen şikayet süresi; şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare
tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on
gündür.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1)
Süreler;
…
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikayete yol açan
durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
ç) Şikayet üzerine idare tarafından verilen kararın bildirildiği veya bildirilmiş
sayıldığı tarihi, on gün içerisinde karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini,
d) İhalenin iptali kararına karşı yapılan itirazen şikayet başvurularında ise iptal
kararının bildirildiği veya bildirilmiş sayıldığı tarihi,
izleyen günden itibaren başlar.
(2) Tatil günleri sürelere dahildir. Sürenin son gününün tatil gününe rastlaması
halinde, süre tatil gününü izleyen ilk iş gününün bitimine kadar uzar. Ancak, ilan ile ön
yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularının, ihale veya son başvuru
tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılması zorunludur.” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu
fıkrasında “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet
başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez ” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak
işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “… İdareye başvuru konularının yanı
sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet
başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz”
açıklaması bulunmaktadır.
Başvuru sahibinin 3 ve 4’üncü iddiasının 09.11.2021 tarihli idareye şikayet
başvurusuna konu edilmediği, söz konusu iddianın ilk kez 22.11.2021 tarihinde Kurum
kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer aldığı tespit edilmiştir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları”
başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik Başvurular
Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan açıklama şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikâyet
başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.
Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından
öncelikle idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari
başvuru
yolunda
şikâyet
yoluna
başvurulmadan
itirazen
şikayet
yoluna
başvurulamayacağından, şikayet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikayet
başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.
Bu çerçevede şikâyet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte
uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını
sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup, idarelere kendi vakıa, gerekçe
ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması
nedeniyle, önemli bir usuli güvence teşkil etmektedir.
Netice itibarıyla, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca idareye şikâyet
başvurusunda dile getirilmeyen hususların; şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan
kararda belirtilen hususlar hariç, itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği
anlaşılmaktadır. Buna göre, başvuru sahibinin iddiasının şekil yönünden reddedilmesi
gerektiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan uyuşmazlık konusu olan iddiaların bunu ileri süren istekliler tarafından
iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10
gün içerisinde bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri
sürülmesi de gerekmektedir.
Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet
başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikayet dilekçesinde
bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiaların
incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dahilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz
konusu iddiaların, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden
itibaren 10 gün içerisinde (başvuru ihale dokümanının ihale ilanına yansımayan
düzenlenmelerine yönelik ise ihale dokümanının edinildiği tarihi izleyen 10 gün içinde ve her
durumda ihale gününden 3 iş günü öncesine kadar) ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır.
Dolayısıyla süresinde ileri sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından
incelenmesi mümkün bulunmamaktadır.
Bu itibarla, başvuru sahibinin bahse konu iddiasını uyuşmazlığa konu hususu
öğrendiği 09.11.2021 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde (başvuru ihale
dokümanının ihale ilanına yansımayan düzenlenmelerine yönelik olduğundan ihale
dokümanının edinildiği tarihi izleyen 10 gün içinde ve her durumda ihale gününden 3 iş günü
öncesine kadar) yazılı şekilde ileri sürmesi, bir diğer deyişle başvuruda bulunması gerekirken,
bu süre geçtikten sonra 22.11.2021 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/050
: 48
: 15.12.2021
: 2021/UH.II-2293
anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının süre yönünden de reddedilmesi gerektiği
sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.