Bilgi
İKN
2020/80240
Başvuru Sahibi
Tep Endüstriyel Proje ve Uygulama A.Ş.
İdare
İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü
İşin Adı
Şehiriçi Toplu Taşıma
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
BAŞVURU SAHİBİ:
Tep Endüstriyel Proje ve Uygulama A.Ş.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/80240 İhale Kayıt Numaralı “Şehiriçi Toplu Taşıma” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından 18.03.2020 tarihinde açık ihale usulü
ile gerçekleştirilen “Şehiriçi Toplu Taşıma” ihalesine ilişkin olarak Tep Endüstriyel Proje ve
Uygulama A.Ş.nin 27.02.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 02.03.2021
tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 12.03.2020 tarih ve 13341 sayı ile Kurum
kayıtlarına alınan 12.03.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/492-01 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında
yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhalede benzer işe yönelik olarak İdari Şartname’nin 7.6’ncı maddesinin (a)
bendinde yapılan “her türlü otobüs bakım, onarım ve akaryakıtı ile gerçekleştirilen şehir içi
toplu taşıma hizmeti” belirlemenin ihale konusu iş olan “şehir içi toplu taşıma hizmeti” ile
birebir aynı olduğu, bu durumun ihalelerde benzer iş belirlemenin amacına aykırı olduğu,
yine benzer iş maddesinin (b) bendinde yapılan “otobüs üretimi ve satışı” işinin ise asıl işle
hiçbir benzerlik göstermediği, zira otobüs üretimi ve satışı işinin mal alımı niteliğinde olduğu,
uyuşmazlığa konu işbu işin personel çalıştırılmasını da içerecek bir hizmet alımı olduğu
gerekçesiyle ihaleye katılım ve rekabetin daraltıldığı, ihalede benzer iş düzenlemesinin
personel ve malzeme teminine yönelik olan bu işle nitelik ve büyüklük olarak benzerlik
gösteren diğer personel çalıştırma ve mal/malzeme temini işlerinin benzer iş olarak
belirlenmemesinin ihaleye katılım ve rekabeti daralttığı,
2) Aynı işe ilişkin geçmiş yıllardaki ihalelerde (2018/311065, 2018/387031,
2019/371863, 2019/427531 İKN’li) iş deneyimi istenmeksizin gerçekleştirilen ihalelerle belli
isteklilerin iş deneyimi edinmelerinin sağlandığı ve bu firmaların iş deneyimi edinmelerinden
sonra gerçekleştirilen ihalelerde iş deneyimi istenerek sadece bu firmaların ihaleye
katılabilmesinin sağlandığı, ihaleye katılım ve rekabetin bu yöntemle engellenmesi sonucunda
kamunun ciddi zarara uğratıldığı,
3) İhale kapsamındaki malzeme ve akaryakıt alımları ile personel alımlarının ayrı ayrı
ihale edilmesi mümkünken aralarında doğal bir bağlantı bulunmayan işbu mal ve hizmet
alımları birlikte ihale edilerek, ihaleye kısmi teklif verilmesi ve konsorsiyum olarak teklif
verilmesi engellenerek ihalede temel ilkelere aykırı olarak rekabet ve katılımın daraltıldığı,
4) İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı niteliğinde
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
olduğu ve idare tarafından personel çalıştırılmasına dayalı ihale yapılmasının mevzuata aykırı
olduğu, anılan sebeplerle ihalenin iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
İhale süreci içerisinde başvuru konusu ihaleye ilişkin alınan 13.05.2020 tarihli ve
2020/UH.II-892 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile “Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin
onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,” karar verildiği,
İETT İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle
açılan davada Ankara 4. İdare Mahkemesi tarafından alınan 25.09.2020 tarih ve E:2020/1382,
K:2020/1318 sayılı karar ile “Davanın reddine” karar verildiği,
Beydağ Temizlik ve İlaçlama Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi-Hanzade Kurumsal
Personel Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi İş Ortaklığı tarafından aynı Kurul kararının iptali
istemiyle açılan davada Ankara 4. İdare Mahkemesi tarafından alınan 25.09.2020 tarih ve
E:2020/951, K:2020/1319 sayılı karar ile “Davanın reddine” karar verildiği anlaşılmıştır.
Anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Tep Endüstriyel
Proje ve Uygulama A.Ş. tarafından açılan davada Ankara 5. İdare Mahkemesinin 02.12.2020
tarihli E:2020/2004, K: 2020/1911 sayılı kararı üzerine Kurul tarafından 30.12.2020 tarihli ve
2020/MK-335 sayılı kararın alındığı ve “1- Kamu İhale Kurulunun 13.05.2020 tarihli ve
2020/UH.II-892 sayılı kararının 3 ve 4’üncü iddia ile ilgili değerlendirmelerinin iptaline,
2- Başvuru sahibinin 3 ve 4’üncü iddiasının esasının yeniden incelenmesine,” karar
verildiği anlaşılmıştır.
Ankara 4. İdare Mahkemesi tarafından verilen 25.09.2020 tarih ve E:2020/1382,
K:2020/1318 sayılı ve 25.09.2020 tarih ve E:2020/951, K:2020/1319 sayılı anılan kararlarda
ve Ankara 5. İdare Mahkemesi tarafından alınan 02.12.2020 tarihli E:2020/2004, K:
2020/1911 sayılı kararda; Kurul tarafından alınan 13.05.2020 tarihli ve 2020/UH.II-892 sayılı
kararda yer alan ihalenin iptali gerekçeleri dikkate alındığında, Kurul kararının İdare
Mahkemesince iptalini gerektirecek hukuka aykırılık tespitlerinin bulunmadığı
anlaşıldığından, işbu raporda esas incelemesi; Kurul’un 30.12.2020 tarihli ve 2020/MK-335
sayılı kararı gereğince 3’üncü iddianın ihalenin kısmi teklife açılmaması ve konsorsiyumların
ihaleye teklif verememesinin ihaleye katılımı engellediği kısmı bakımından ve 4. iddia ile
sınırlı yapılmıştır.
1) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı
ve yapım işleri birarada ihale edilemez…” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Konsorsiyum” başlıklı 17’nci maddesinde “Konsorsiyumlar
ihaleye teklif veremez.” düzenlemesi,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
Aynı Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “Bu ihalede
işin tamamı için teklif verilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
13.05.2020 tarih ve 2020/UH.II-892 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında incelemeye
konu 3. iddia bakımından “Söz konusu hizmet işinde kullanılacak olan araçların idareye ait
olduğu ve bu araçların Ayazağa Garajında servise verilerek, yakıt bedeli yükleniciye ait
olmak üzere şehir içi toplu taşıma hizmetinin gerçekleştirileceği, ayrıca sözleşme kapsamında
otobüslerin periyodik bakımları, arıza ve hasar onarımları, garaj içi parklanmaları, araçların
servise hazır olması için ikmal ve temizlikleri, yol yardım hizmeti, garaj açık ve kapalı
alanlarının temizlikleri, yakıt dahil her türlü sıvı (likit) ürünlerin tedariki ve tüm likitlerin
tamamlanması ve her türlü garaj işletme ve operasyon maliyetlerinin yer aldığı tespit
edilmiştir.
İhaleye ilişkin birim fiyat teklif cetvelinden kilometre bazında teklif alındığı
anlaşılmıştır.
İdare tarafından yapılan yaklaşık maliyet hesabı incelendiğinde ise yine kilometre
hesabı üzerinden piyasadan alınan tekliflerin ortalaması alınarak birim fiyatın belirlendiği ve
ihale konusu iş kapsamında yapılacak toplam kilometre ile çarpılarak yaklaşık maliyetin
oluşturulduğu anlaşılmıştır.
İhale konusu işin; esasen akaryakıt, personel (şoför dahil), bakım onarım giderleri
yükleniciye ait olmak üzere idareye ait 345 adet Otokar marka Kent 290 LF model araç ve 50
adet Karsan marka Avancity S Plus (Körüklü) model araç otobüs ile şehir içi toplu taşıma
hizmetinin gerçekleştirilmesi olduğu, özellikle ihale konusu işin gerçekleştirilmesinde
kullanılacak araçların idareye ait olduğu göz önüne alındığında, ihale kapsamında yer
verilen her bir işin tek başına ihale konusu edilebilecek nitelikte olduğu ve söz konusu işlerin
her birinin ayrı ihale edilebileceği (örn. akaryakıt alımının mal alımı ihalesi ile), bu
çerçevede ihale kapsamında yer verilen işler arasında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun
5’inci maddesi uyarınca olması gereken “kabul edilebilir doğal bağlantı”nın bulunmadığı ve
bir arada ihale edilmesinin mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.” kararının
verildiği anlaşılmıştır.
Anılan Kurul kararında yapılan değerlendirme çerçevesinde aralarında doğal bir
bağlantı bulunmamasına rağmen bir arada ihale edilen ihale konusu işlerin ihaleye katılımı ve
rekabeti engellediği ve bu sebeple ihalenin iptal edilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığı, anılan
mahkeme kararlarında da Kurul kararında yer alan bu gerekçenin hukuka uygun bulunduğu
dikkate alındığında, geçerliliğini koruduğu açıktır. Bu çerçevede ihalenin, taahhüt konusu
bölümlerinin birden fazla olduğu ve farklı uzmanlıklar gerektirdiği gözetilerek konsorsiyuma
açık olarak gerçekleştirilmesi gerekirken, aralarında doğal bağlantı bulunmayan işlerin
konsorsiyumların ihaleye teklif vermesi engellenerek bir arada ihale edilmesi sebebiyle
ihaleye katılım ve rekabetin engellendiği anlaşıldığından, ihalenin bu gerekçeyle de iptal
edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Öte yandan ihalenin kısmi teklife kapalı olarak gerçekleştirilmesinin ihaleye katılımı
ve rekabeti engellediği iddiası bakımından; ihale konusu işin niteliği gereğince kamu ihale
mevzuatı çerçevesinde ihalenin kısmi teklif açılmasının zorunlu olmadığı, dolayısıyla ihalenin
kısmi teklife açılmasının idarenin takdir yetkisinde olduğu hususu ve mevcut ihaleye konu
işler arasında kabul edilebilir doğal bir bağlantı bulunmadığı ile ihalenin konsorsiyumlara
açık olarak gerçekleştirilmesi gerektiği tespitleri kapsamında başvuru sahibinin bu yöndeki
iddiasının reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
2) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar”
başlıklı 62’nci maddesinin (e) bendinde “1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV)
sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner
sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan
idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve
bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından
fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim,
sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı,
gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner
sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden
personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak
şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.
2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun
ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konuşu işte çalıştırılacak personel sayısının
ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için
kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni
yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden
işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden
yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma
saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama,
cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel
çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında
niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı
olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır.
Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine
ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez.
3) Kurum, hizmet alımının personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı ya da
niteliği itibarıyla bu sonucu doğurup doğurmadığı hususunda (2) numaralı alt bentte sayılan
kriterleri ayrı ayrı ya da birlikte dikkate almak suretiyle usul ve esaslar belirlemeye
yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1.1’inci
maddesinde “ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında
belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık
maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol
giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet
alımlarını ifade eder.” şeklinde tanımlanmaktadır.
13.05.2020 tarih ve 2020/UH.II-892 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında incelemeye
konu 4. iddia bakımından “Öte yandan başvuru sahibinin “ihale konusu işin mal alımı
dışında kalan kısmının personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı niteliğinde olduğu”
iddiasına yönelik olarak ise, ihale kapsamında yer verilen işler arasında 4734 sayılı Kamu
İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi uyarınca olması gereken “kabul edilebilir doğal
bağlantı”nın bulunmadığı ve bir arada ihale edilmesinin mevzuata uygun olmadığı tespit
edildiğinden söz konusu iddia hakkında ilave bir değerlendirme yapılmasına gerek
bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” değerlendirmesinin yapıldığı anlaşılmıştır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
Yapılan incelemede işe başlama tarihinden itibaren 12 ay sürecek işbu ihalenin ihale
dokümanında personel sayısının belirlenmediği, personelin çalışma saatlerinin tamamının
idare için kullanılacağının düzenlenmediği, idarece yaklaşık maliyet hesaplamaları
kapsamında düzenlenen tabloda personel giderlerinin yaklaşık maliyete oranının %26,69
olarak belirlendiği dolayısıyla ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı
olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının reddedilmesi gerektiği
sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici
işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali
gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin
iptaline,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/007
: 24
: 17.02.2021
: 2021/UH.II-403
KARŞI OY
İnceleme konusu ihalede,
Kurul’un 30.12.2020 tarihli ve 2020/MK-335 sayılı kararı gereğince 3’üncü iddianın
ihalenin kısmi teklife açılmaması ve konsorsiyumların ihaleye teklif verememesinin ihaleye
katılımı engellediği kısmı bakımından ve 4. iddia ile sınırlı yapılan inceleme neticesinde,
Kurul çoğunluğunca, başvuru sahibinin 1, 3 ve 4 üncü iddialarının yerinde olduğu
İhalenin iptaline
” karar verilmiştir.
gerekçesiyle “
Anılan kararda, başvuru sahibinin 3 üncü iddiası kapsamında, ihalenin konsorsiyuma
açık olarak gerçekleştirilmemesi ve aralarında doğal bağlantı bulunmayan işlerin bir arada
ihale edilmesi sebebiyle ihaleye katılım ve rekabetin engellendiği anlaşıldığından ihalenin bu
gerekçeyle de iptal edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.
Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak,
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı
ve yapım işleri bir arada ihale edilemez…” hükmü yer almaktadır.
Yapılan incelemede, başvuruya konu ihale kapsamındaki malzeme ve akaryakıt
alımları ile personel alımlarının aynı toplu taşıma işinin ayrılmaz parçaları olduğu, zira
bahsedilen malzeme, akaryakıt ve şoför (personel) olmaksızın ihale konusu taşıma işinin
gerçekleştirilemeyeceği, dolayısıyla bu iş kalemleri arasında 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu’nun 5’inci maddesi bağlamında kabul edilebilir doğal bir bağlantı bulunduğu
anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna
varılmıştır.
“ihalenin
Açıklanan nedenlerle, uyuşmazlık konusu ihalede, Kurul çoğunluğunun
iptaline”
niteliğindeki kararına katılmıyorum.