Ana Sayfa / Kararlar / Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı / 2020/571125-Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı
Bilgi
İKN
2020/571125
Başvuru Sahibi
Statik Su Yapı İnşaat A.Ş. - Egemen İnşaat ve Ticaret A.Ş. - Arhat Enerji A.Ş. İş Ortaklığı
İdare
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Statik Su Yapı İnşaat A.Ş. - Egemen İnşaat ve Ticaret A.Ş. - Arhat Enerji A.Ş. İş Ortaklığı,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2020/571125 İhale Kayıt Numaralı “Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı tarafından  
25.03.2021 tarihinde belli istekliler arasında ihale usulü ile gerçekleştirilen “Adıyaman-Kahta  
Büyükçay Barajı” ihalesine ilişkin olarak Statik Su Yapı İnşaat A.Ş.-Egemen İnşaat ve Ticaret  
A.Ş.-Arhat Enerji A.Ş. İş Ortaklığının 19.08.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun,  
idarenin 27.08.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 03.09.2021 tarihli ve  
40504 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 03.09.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet  
başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2021/1461 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan  
aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı şöyle ki;  
a) Sunulan analizlerin idarece verilen analiz formatına, birim fiyat tariflerine, ihale  
dokümanında tanımlanan yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye aykırı olduğu, analiz  
girdilerinin ve miktarlarının değiştirildiği, bazı analiz girdilerine hiç yer verilmediği, bazı  
girdilerin adlarının ve birimlerinin hatalı şekilde gösterildiği, analizlerin hatalı ve eksik  
sunulduğu, açıklanması istenilen tüm girdilerin açıklanmadığı, belgelendirme yapılmadığı,  
sunulan belgelerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesi hükümlerine aykırı şekilde  
düzenlendiği, analiz girdilerinin birimi, birim fiyatı, miktarları ve girdi tutarlarının  
gösterilmediği,  
b) Bazı iş kalemlerinin bütün olarak tek bir fiyat teklifine konu edilmek suretiyle  
açıklama yapılmasının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü ve 45.1.13’üncü maddesine  
aykırılık teşkil ettiği,  
c) Açıklama yapılması istenen iş kalemlerinin birim fiyat tarifleri kapsamındaki  
maliyet unsurları ile bu isteklinin sunduğu analizlerdeki girdilerin birbirinden farklı olduğu,  
avantaj sağlamak amacıyla söz konusu iş kalemlerindeki bazı girdilerin değiştirildiği, bazı  
girdilere ise yer verilmediği,  
d) Açıklama istenmeyen analiz girdilerine 0,01 TL ve daha düşük fiyat teklif edilmesi  
nedeniyle bazı analiz girdi tutarlarının 0,00 TL olarak hesaplandığı ve bu durumun söz  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
konusu analiz girdileri için fiyat öngörülmediği anlamına geldiği,  
e) Analizlerde aritmetik hata yapıldığı, yuvarlama ve aritmetik hatalardan kaynaklanan  
hesaplama hatalarının düzeltilmesi durumunda, düzeltilmiş analiz fiyatının o iş kalemine ait  
teklif edilen birim fiyatın üzerinde kaldığı,  
f) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ihaleye davet  
tarihi itibarıyla yayımlanmış cari yıl rayiç fiyatlarının kullanılması gerekirken bir önceki yıla  
ait olan fiyatların kullanıldığı ve bu suretle cari yıl birim fiyatlarının altında kalan fiyatların  
teklif edildiği, açıklamalarda cari yıl birim fiyat listelerinde yer almayan ancak geçmiş  
yıllarda birim fiyatı yayımlanmış olan pozlara ilişkin rayiç fiyatların kullanıldığı, rayiç  
fiyatları kullanılan pozlar ile açıklama yapılması istenilen pozların birbiriyle uyumlu  
olmadığı, dolayısıyla söz konusu analiz girdileri için kullanılan fiyatların Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.5’inci ve 45.1.6’ncı maddelerine uygun olmadığı ve 45.1.13’üncü maddesine  
göre de belgelendirilmediği,  
g) Analizlerdeki işçilik bedellerinin 2021 yılı için yürürlükte bulunan saatlik asgari  
ücretin altında olduğu, işçilik maliyetleri için saatlik asgari ücretin esas alınması gerekirken  
işçilik maliyetlerinin de fiyat tekliflerine konu edildiği ve bazı fiyat tekliflerinde “işçilik  
dahildir” ibaresine yer verilmek suretiyle mevzuata aykırı açıklama yapıldığı,  
h) Farklı iş kalemlerinin analizlerinde yer alan aynı girdiler için farklı fiyatlar  
kullanılmak suretiyle Kamu İhale Genel Tebliği’ne aykırı olarak avantaj sağlandığı,  
ı) Açıklama kapsamında para birimi olarak Euro ve Dolar cinsinden belirlenmiş  
fiyatların Türk Lirasına çevrilmesinde ihaleye davet tarihi ile ihale tarihi arasında geçerli olan  
TCMB tarafından belirlenen döviz kurları esas alınarak hesaplama yapılması gerekirken fiyat  
teklifine konu malın gümrükten geçiş tarihine ilişkin kurların esas alındığı,  
i) Açıklamada kullanılan akaryakıt fiyatlarının, EPDK tarafından il bazında günlük  
olarak yayımlanan ve ihale davet tarihi ile ihale tarihi arasında geçerli olan akaryakıt  
fiyatlarının %90’ının altında olduğu, akaryakıt için öngörülen tutarın TL/lt cinsinden  
hesaplanmasında mazotun litre kilogram dönüşümünde yoğunluk katsayısının 0,820-0,845  
kg/lt olarak dikkate alınmadığı, benzine ilişkin olarak ise EPDK’nın ilgili düzenlemelerinin  
dikkate alınmadığı, akaryakıt fiyatlarının ihale konusu işin yapılacağı Adıyaman ve Malatya  
illerindeki fiyatların ağırlıklı ortalaması ya da daha yüksek fiyat esas alınmak suretiyle  
belirlenmesi gerekirken, sadece Adıyaman ilindeki fiyatların kullanılmasının hukuka aykırı  
olduğu, KDV hariç fiyatın hesaplanmasında hata yapıldığı, akaryakıt fiyatı kullanılan  
akaryakıt şirketinin işin yapılacağı yerde aktif satış yapan faal bir bayisinin bulunmadığı,  
j) Asfalt çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişeri iş makinesi ve kaplama fabrikası  
analiz girdileri de dâhil olmak üzere, açıklama kapsamında sunulan analiz girdilerine ait fiyat  
tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun olarak fiyat teklifine konu alanda faaliyette  
bulunan firmalardan alınmadığı ve bu hususu tevsik eden belgelerin sunulmadığı, fiyat  
tekliflerinin gerekli ibareler yazılmak suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından  
imzalanmadığı, fiyat teklilerini veren firmalar ile meslek mensupları arasında tam tasdik  
sözleşmesi veya beyannameleri imzalamaya yetki veren bir sözleşme bulunmadığı ya da bu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
sözleşmelerin sürelerinin sona erdiği, söz konusu belgelerde meslek mensubu kaşesi ile fiyat  
teklifini veren kişiye ait imza ve kaşenin eksik olduğu, fiyat tekliflerindeki teklif sahibinin  
imzasının hem tutanaktaki hem de tutanakların ekinde sunulması gereken imza sirkülerinde  
ve imza beyannamelerindeki imzalarla aynı olmadığı, fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil  
eden faturaların fiyat teklifine konu mala veya hizmete ilişkin olmadığı, ABB-06 poz  
numaralı iş kaleminin girdilerinden asfalt çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişerinin  
bedeline ilişkin olarak üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ve ekinde sunulan Satış Tutarı  
veya Maliyet Tespit Tutanağı’nın Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesine  
aykırı şekilde düzenlendiği,  
Asfalt çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişeri iş makinesi ve kaplama fabrikası analiz  
girdilerinin açıklanması için fiyat teklifleri ekinde sunulan tespit tutanakları da dâhil olmak  
üzere ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile stok  
tespit tutanağının geçici vergi beyanname dönemlerinin hatalı veya hiç belirlenmediği, tespit  
tutanaklarının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine ve ekindeki Ek-O.5, Ek-O.6,  
Ek-O.7 ve Ek-O.8 standart formlarına aykırı şekilde düzenlendiği, açıklama yapılan malın  
stok miktarının ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olduğu halde eksik  
kalan miktar için Genel Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama  
yapılmadığı, Ek-O.7 tutanağı sunulan mala ilişkin olarak son veya bir önceki geçici vergi  
beyanname döneminde, ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü miktarın en az yarısı  
kadar alım yapmadığı, maliyet/satış tutarı ve stok tespit tutanaklarında, anılan tutanakların  
hangi mala ilişkin olarak düzenlendiği bilgisi ile tutanak tarih ve sayısının bulunmadığı,  
tutanaklarda idarenin ve ihalenin adı, ihale kayıt numarası, ihale tarihi, mükellefin ve meslek  
mensubunun adı-soyadı/ticaret unvanı, geçici vergi beyanname dönemi, defterlerin tasdik  
makamı, noter tasdik tarihi, sayısı ve diğer bilgilerin (meslek mensubunun bağlı olduğu oda,  
oda sicil ve kaşe numarası vb.) eksik veya hatalı yazıldığı, defterler; e-defter veya defter  
beyan sistemi gibi elektronik ortamlarda tutulduğu halde bahse konu hususa ilişkin açıklayıcı  
bilgiye tutanaklarda yer verilmediği, aynı fiyat teklifi kapsamında birden fazla mal için fiyat  
teklifi alınmasına rağmen, bu tekliflerin dayanağını teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit  
tutanaklarında her bir mal için satış ve maliyet tutarlarının hesaplanması amacıyla ayrı bir  
tablo düzenlenmediği, tutanakların ekinde meslek mensuplarının oda faaliyet belgeleri ile  
mükelleflerin imza sirküleri/beyannamelerinin veya vekâletnamelerin sunulmadığı, sunulan  
imza sirküleri/beyannameleri ve vekâletnamelerin ise münferiden imza yetkisini ve üçüncü  
kişilere fiyat teklifi verme yetkisini içermediği, imza sirküleri/beyannameleri ve  
vekâletnamelerin geçerlilik sürelerinin sona erdiği, meslek mensuplarının oda faaliyet  
belgelerinin fiyat tekliflerinin ve tutanakların meslek mensubunca onaylandığı tarihleri  
kapsamadığı, meslek mensuplarına ait faaliyet belgelerinin kendileri tarafından “aslı gibidir”  
şeklinde tasdik yapılmadan sunulduğu,  
Fiyat teklifleri ile söz konusu tekliflerin dayanağı olan maliyet/satış tutarı tespit  
tutanakları ile fiyat teklifleri arasında, tutanakların tarih ve sayısı, hangi mala/hizmete ilişkin  
düzenlendikleri, fiyat teklifini veren ve meslek mensubuna ait bilgiler de dahil olmak üzere  
içerdikleri bilgiler bakımından tutarsızlıklar bulunduğu, söz konusu tutanaklardaki  
hesaplamalarda hatalar yapıldığı, satışlara dayalı açıklamalar için ağırlıklı ortalama birim  
satış tutarının % 80’inin altında olmaması, maliyete dayalı açıklamalar için ise  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmaması koşullarının gerçekleşmediği, fiyat  
tekliflerine konu mal/hizmetler ile meslek mensubunca düzenlenen tutanaklara konu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
mal/hizmetlerin farklı teknik özelliklere sahip olduğu için açıklamaya esas alınmasının  
mümkün olmadığı,  
Maliyet tespit tutanağına dayalı olarak mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için fiyat  
teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale  
konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar  
alım yapılmış olması gerektiği halde bu kurala uyulmadığı, satış tutarı tespit tutanağı  
dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından  
son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması  
öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış  
olması gerekmesine rağmen bu kurala uyulmadığı,  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin dayanağını teşkil eden maliyet/satış tutarı  
tespit tutanaklarını düzenleyen mükelleflerin (fiyat teklifini veren firmanın) imza  
sirkülerlerinin veya bunlar adına fiyat teklifini imzalayan kişilerin vekâletnamelerinin ve  
imza beyannamelerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin sunuluş  
şekli” başlıklı 31’inci maddesinde belirtilen belgelendirme usulüne uygun olması gerektiği,  
bu çerçevede aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan maliyet/satış tutarı tespit  
tutanaklarını düzenleyen mükelleflerin (fiyat teklifini veren firmanın) imza sirkülerlerinin  
veya bunlar adına fiyat teklifini imzalayan kişilerin vekâletnamelerinin asıl veya noter onaylı  
suret ya da ihaleden önce idarece “aslı görülmüştür” şerhi düşülen suret şeklinde sunulması  
gerekirken, söz konusu imza sirkülerlerinin bu kurala aykırı biçimde sunulduğu,  
Maliyet tespit tutanakları ile satış tespit tutanaklarında yer alan “Fatura Bilgileri  
Tablosu”ndaki bilgilerin eksik ve hatalı olduğu, tablodaki bilgilerin birbiriyle çeliştiği,  
tutanakta son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ait olmayan faturalara da yer  
verildiği, faturaların bir kısmının fiyat teklifine konu mal ve hizmetlere ilişkin olmadığı,  
alıcının ve faturayı düzenleyenin vergi kimlik numarası/T.C kimlik numarası bilgilerine yer  
verilmediği, fiyat tekliflerine dayanak gösterilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarındaki  
ortalama/toplam birim maliyet ve satış tutarlarının ilgili geçici vergi beyanname dönemindeki  
fiyat teklifine konu mala ilişkin bütün faturalar dikkate alınarak hesaplanması gerekirken  
sadece fiyatı uygun olanlar üzerinden hesaplama yapıldığı,  
Maliyet tespit tutanağındaki fiyat teklifini veren mükellef, fiyat teklifine konu malın  
veya hizmetin üreticisi olduğu halde, mükellefin sahip olduğu kapasite raporuna ilişkin  
bilgilere tutanakta hiç yer verilmediği ya da eksik ve hatalı olarak yer verildiği, tutanaktaki  
kapasite raporunun geçerlilik süresinin sona erdiği, üretim konusu, yıllık üretim kapasite  
miktarı ve üretim konusu malların biriminin fiyat teklifine konu mal veya hizmet üretimi için  
uygun ve yeterli olmadığı,  
Yukarıda yer verilen hukuka aykırılık iddiaları çerçevesinde, söz konusu defter  
kayıtları ve faturaların ilgili meslek mensuplarından istenmesi ve iddia konusu edilen  
hususlara yönelik tespit ve değerlendirmelerin bu belgeler incelenmek suretiyle yapılması  
gerektiği,  
k) “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin analiz girdileri arasında yer alan TDM  
(lokomotif ve vagonlar dâhil)” “makine bedeli için yapılan açıklamanın mevzuata uygun  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
olmadığı, şöyle ki; isteklinin TDM bedelini kendi malı makine ile açıkladığı, ancak söz  
konusu isteklinin kendi malı olan TDM’nin, DSİ Genel Müdürlüğü tarafından ihale edilen  
2016/81663 kayıt numaralı yapım işinde hali hazırda 5,30 m kazı çapındaki tünelin inşaatında  
kullanıldığı, öte yandan başvuru konusu ihalede tünel kazı çapının 5,10 m olduğu, dolayısıyla  
anılan isteklinin farklı teknik özelliklere sahip olan ve halen başka bir işte kullanılan TDM’yi  
teklif etmesinin uygun olmadığı, şikâyet başvurusu üzerine idarece alınan kararda tünel delme  
makinesinin iç çapı ve dış çapının ihale dokümanında istenen çap ile uyumlu olduğu  
belirtilmiş olsa da bu durumun gerçeğe aykırı olduğu, zira delme makinesinin iç çapı ve dış  
çapının bulunmadığı aksine bu makinelerin kazı çaplarına göre üretildiği ve tanımlandığı, iç  
çap ve dış çap terimlerinin, tünel delme makinesinin değil, bu makine tarafından yapılan  
kazının içerisine inşa edilecek tünelin iç çapını ve kaplama kalınlığı dahil edilerek hesaplanan  
dış çapını ifade ettiği, yine şikâyet başvurusu üzerine idarece alınan kararda ihale üzerinde  
bırakılan isteklinin kendi malı olarak gösterdiği TDM’nin halihazırda kullanıldığı tünelin kazı  
çapının 5,30 m olduğu kabul edilmekle birlikte başvuruya konu ihalede kazı çapının 5,10 m  
den büyük olacağının aşikar olduğu şeklindeki gerekçesinin teknik şartnameye aykırı olduğu,  
bu gerekçenin kazı çapının ne kadar olduğu konusunda belirsizlik yaratan bir değerlendirme  
olduğu,  
Ayrıca bahse konu istekli tarafından kendi malı makine ile yapılan açıklama  
kapsamında Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde belirtilen  
belgeler ile TDM’nin Teknik Şartnamesi’nde belirtilen özellikleri haiz olduğunu tevsik eden  
belgelerin sunulmadığı, söz konusu istekli tarafından TDM’nin finansal kiralama ile temin  
edildiğini göstermek üzere sunulan finansal kiralama sözleşmesi ile ödeme belgelerinin  
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31'inci maddesine aykırı olarak meslek  
mensubu tarafından tasdik edildiği ve fotokopi olarak sunulduğu, bahse konu finansal  
kiralama sözleşmesine ait ödemelerin henüz tamamlanmamış olması ve kalan ödemelerin  
yapılacağı tarihlerdeki döviz kurunun şimdiden bilinmesinin mümkün olmaması nedeniyle  
TDM’nin Türk Lirası cinsinden toplam satın alma bedelinin bilinmesinin de olanaksız  
olduğu, ayrıca söz konusu bedelin Türk Lirası’na çevrilmesi işleminin TCMB efektif döviz  
satış kuru üzerinden yapılmadığı, anılan istekli tarafından finansal kiralama yoluyla edinilen  
TDM için ruhsat, demirbaş veya amortisman defterine kayıtlı olduğuna dair noter tespit  
tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu  
sunulmadığı, ayrıca kendi malı makine ile açıklama yapılmasının, amortisman maliyeti  
dışında kalan maliyetlere ait katsayılara ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan  
birim fiyatlarda herhangi bir bilgi bulunmaması nedeniyle mümkün olmadığı, anılan istekli  
tarafından TDM’ye ilişkin açıklamanın yalnızca üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi  
sunulmak suretiyle yapılabileceği, ancak bahse konu istekli tarafından TDM’ye ilişkin olarak  
sunulan fiyat tekliflerinin usulüne uygun olmadığı, TDM için sunulan fiyat teklifinin fiyat  
teklifine konu alanda faaliyette bulunan firmalardan alınmadığı ve bu hususu tevsik eden  
belgelerin sunulmadığı, fiyat teklifinin dayanağını teşkil eden faturaların fiyat teklifine konu  
mala ilişkin olmadığı ve bu nedenle fiyat tekliflerinin geçersiz olduğu, TDM ve yardımcı  
elemanlarına ilişkin sunulan maliyet/satış tutarı/stok tespit tutanaklarının usulüne uygun  
olmadığı,  
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan yurt dışından edinilmiş resmi  
belgelerde apostil tasdik şerhinin bulunmadığı; belge üzerinde, belgedeki imzanın  
doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin hangi sıfatla imzaladığının ve varsa üzerindeki  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyit işleminin yapılmadığı, belgenin  
düzenlendiği ülke ile Türkiye arasında söz konusu belgelerin tasdikine ilişkin özel anlaşma  
veya sözleşme hükümlerine uyulmadığı ya da anılan ülkeler arasında konuyla ilgili özel  
anlaşma veya sözleşme bulunmadığı halde Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin  
31’inci maddesinde yer alan tasdik işlemi yapılmaksızın belgelerin sunulduğu, anılan istekli  
tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ve resmi nitelik taşımayan  
belgeler için Yönetmelikte öngörülen tasdik işleminin; gerek yetkili merciler ve gerekse  
tasdik sıralaması ile içerik bakımından anılan Yönetmelik’e aykırı şekilde gerçekleştirildiği,  
teselsülen yapılması gereken tasdik işlemlerindeki teyit unsurlarına ilişkin eksiklik ve  
hataların anılan Yönetmelik maddesinin (ç) bendine uygun olarak düzeltilmediği, anılan  
Yönetmelik maddesinin (d) bendinde düzenlenen tasdik işleminin gerek yetkili merciler ve  
gerekse tasdik makamı ile içerik bakımından anılan bent hükümlerine aykırı şekilde  
gerçekleştirildiği, sunulan belgelerin tercüme edilmesi ve bu tercümelerin tasdiki işlemlerinin  
anılan Yönetmelik maddesinin (a) bendine uygun olarak gerçekleştirilmediği, yurt dışından  
alınan fiyat teklifi ile birlikte sunulması gereken tutanakların sunulmadığı veya hatalı  
sunulduğu,  
Yurt dışından alınan fiyat teklifi ve eklerinin de Kamu İhale Genel Tebliği’ndeki şekil  
şartlarına ve kurallarına tabi olduğu, isteklinin yurtdışından aldığı fiyat tekliflerinin  
Tebliğdeki şartları karşılamadığı ve bu durumun sebebine ilişkin makul kabul edilecek bir  
belgelendirmenin de yapılmadığı,  
l) “ABB-45” poz numaralı iş kaleminin girdilerinden olan “makine bedeli (kaplama  
fabrikası)” analiz girdisi için teklif edilen tutarın Kamu İhale Genel Tebliği’ne uygun bir  
şekilde belgelendirilmediği ve teklif edilen tutar için öngörülen tesisin de işin istenen sürede  
yapılabilmesi için yeterli kapasitede olmadığı, söz konusu analiz girdisinin sadece kaplama  
makinesi üzerinden açıklanmasının işe ait Teknik Şartname’ye aykırı olduğu, ayrıca Tebliğin  
45.1.13.17 maddesi uyarınca kendi malı ile açıklama yapılmasının sadece iş makinesi girdisi  
için mümkün olduğu, bir iş makinesi niteliğinde olmayan kaplama fabrikasının kendi malı ile  
açıklanmaya çalışılmasının Tebliğin anılan maddesine aykırılık teşkil ettiği, kaplama  
fabrikasının fiyat teklifi alınarak açıklanabilmesi için fabrikanın kurulumuna ilişkin tüm girdi  
(makine, ekipman, mamul/mal, işçilik, diğer) maliyetlerinin belirtildiği maliyete dayalı tespit  
tutanağı düzenlenmesi ve tutanakta toplam birim maliyetin hesaplanması gerektiği,  
m) Beton çelik çubuğu birim fiyatının piyasa koşullarında çubuk çaplarına göre  
değişkenlik gösterdiği, bu nedenle ince ve kalın çubukların ağırlıklı ortalama birim satış  
tutarlarının ayrı ayrı hesaplanması gerektiği, ancak söz konusu istekli tarafından sunulan satış  
tutarı tespit tutanağında ağırlıklı ortalama birim satış tutarının bu ayrım yapılmadan  
hesaplandığı, fatura bilgileri tablosunda beyan edilen bazı faturaların, hem ince hem de kalın  
çelik çubuk içerdiği, hatta faturaların kapsamında beton çelik çubuğu dışında da mallar  
olduğu halde fatura tutarlarının tamamının ince ve kalın çelik çubuklardan oluştuğu kabulüyle  
hesaplama yapıldığı; bu şekilde yapılan hesaplamanın hatalı olduğu, beton çelik için  
kullanılan rayiçlerin de hatalı olduğu ve güncel olmadığı, analiz girdisinde belirtilen  
özelliklerden farklı özellikteki beton çelik çubuklarına ait rayiçler kullanılması nedeniyle  
açıklamanın uygun olmadığı,  
n) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan analizlerin 18.02.2021 tarihli  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
zeyilnameye uygun olmadığı, zeyilname ile değiştirilen analiz girdileri yerine, değişiklikten  
önce ihale dokümanında yer alan analiz girdilerinin kullanıldığı,  
o) Elektrik enerjisi girdisi için teklif edilen bedelin Kamu İhale Genel Tebliği’nin  
45.1.13’üncü maddesine uygun olarak açıklanmadığı,  
ö) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından fiyat teklifi ya da kendi malı makine  
ekipman kullanılarak açıklanan makine ve ekipmanların beygir güçleri ve diğer teknik  
özelliklerinin analizlerde, birim fiyat tariflerinde, idarece tanımlanan yapım şartlarına ve  
Teknik Şartname’de belirtilen teknik özelliklere uygun olmadığı, idarenin şikayet üzerine  
aldığı kararda belirtilen asfalt çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişlerinin geçici vergi  
beyanname döneminde, üretim, alım veya satımının yapılmadığı, fiyat teklifi veren firmanın  
meslek mensubundan, kendi malı makine ile açıklama yapılmış ise isteklinin meslek  
mensubundan satış tutarı tespit tutanağı ile yevmiye defteri kayıtları, fatura ve ruhsatların  
istenerek teklif edilen makine ve ekipmanın teknik özelliklerinin idarenin analizi ile birim  
fiyat tarifleri, idarece tanımlanan yapım şartlarını ve Teknik Şartname’de belirtilen teknik  
özellikleri tam olarak karşılayıp karışılamadığının tespit edilmesi gerektiği,  
Analizlerde yer alan iş makinelerinin birim fiyatlarının, bu makine ve araçların  
isteklinin kendi malı olduğu gerekçesiyle amortisman giderine ilişkin maliyetin düşürülmesi  
suretiyle hesaplandığı halde söz konusu iş makinelerinin ve araçların, isteklinin kendi malı  
olduğunu göstermek üzere ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair  
noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu  
sunulmadığı, amortisman süresini tevsik eden yasal belgelerin sunulmadığı, amortisman  
süresi sona ermemiş olan makine ve araçlar için amortisman hesaplanmadığı, amortisman  
sürelerinin ve değerlerinin hatalı şekilde hesaplandığı,  
İdarece hazırlanan analizde yer alan makine ve ekipmanların girdi miktarlarının ilgili  
makinenin amortisman, yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil, montaj-  
demontaj gider kalemlerine ilişkin katsayılardan hareketle hesaplandığı, amortisman dışındaki  
giderlerin ise söz konusu makine için Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği katsayılar  
üzerinden hesaplanan tutarın altında olmaması gerektiği, ancak ihale üzerinde bırakılan  
isteklinin makine ve ekipmana ilişkin olarak aldığı fiyat tekliflerinin, amortisman dışında  
kalan gider kalemlerini karşılamadığı,  
p) Söz konusu istekli tarafından, açıklama istenen nakliye girdileri için teklif edilen  
tutarlar hesaplanırken, idarece verilen formüllerdeki nakliye mesafelerinin, katsayıların ve  
malzeme yoğunluklarının düşürüldüğü, analizlerdeki nakliye formülü yerine farklı  
formüllerin kullanıldığı, K katsayının 2021 yılı rayicinden düşük alınarak bazı nakliye  
girdilerinin fiyat teklifi ile açıklanmak suretiyle haksız fiyat avantajı sağlandığı, mesnetsiz  
olarak düşürülen mesafelere ilişkin olarak hukuken kabul edilebilir nitelikte herhangi bir  
belge sunulmadığı, ocağın ve/veya deponun bulunduğu arazi sahiplerinin tamamına ait tapu  
kayıtları ile noter onaylı muvafakatnameler, imza beyannameleri ve vekâletnameler, ruhsat ve  
izinler, maden analiz raporları, itinerer, ruhsat sahibi ve/veya muvafakat verenin tüzel kişi  
olması durumunda noterden düzenlenmiş imza sirküleri ve diğer belgelerin sunulmadığı,  
sunulan belgelerin ise Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 31’inci maddesine  
uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  
hükmü,  
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tesis, makine, teçhizat ve diğer  
ekipmana ilişkin belgeler” başlıklı 41’inci maddesinde “(1) İhale konusu işin yürütülmesi için  
işyerinde bulundurulması öngörülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere  
sözleşme tasarısında yer verilir. Ancak, söz konusu tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman  
yeterlik kriteri olarak belirlenemez.  
(3) İsteklinin kendi malı olan tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman; ruhsat,  
demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da  
yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilir. Tevsik  
işleminin aslına uygunluğu noter tarafından onaylanmış ruhsat örneklerinin sunularak  
yapılması halinde örnek çıkarma işleminin ilan veya davet tarihinden sonra yapılmış olması  
zorunludur.  
(4) Geçici ithalle getirilmiş veya finansal kiralama yoluyla edinilmiş tesis, makine,  
teçhizat ve ekipmanın, kira sözleşmesinin sunulması ve ihalenin ilk ilan veya davet tarihine  
kadar olan kiralarının ödendiğinin belgelenmesi şartı ile isteklinin kendi malı sayılır.  
(5) İş ortaklığında, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ortakların biri veya birkaçı  
tarafından sağlanır. Konsorsiyumda, tesis, makine, teçhizat ve ekipman ilişkin belgeler her bir  
ortağın kendi kısmı göz önünde bulundurularak ortaklardan ayrı ayrı istenir ve  
değerlendirilir.” hükmü yer almaktadır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi  
uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli  
teklifler tespit edildikten sonra;  
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate  
alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.  
45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun  
36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun  
sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.  
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik  
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme  
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair  
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere  
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece  
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları  
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar  
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı  
düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir. (Ek cümle: 30.09.2020-31260 R.G./12. md.) Mala ilişkin fiyat teklifi  
verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi  
beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal  
miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle  
fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde  
ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en  
az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6)  
formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki  
birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan  
(.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış  
tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve  
iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık  
maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt  
cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri  
dikkate alınacaktır.  
45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine  
ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın  
alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici  
bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.  
İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı  
açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması  
zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak;  
a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması  
halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-  
bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına  
yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar,  
b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması  
halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın  
alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar,  
kullanılabilecektir.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklamalarına yer  
verilmiştir.  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin  
a) Adı:Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı  
b) Yatırım proje no'su/kodu:2020A01-141711  
c) Miktarı (fiziki) ve türü:  
Temelden 87,50 m yüksekliğinde Asfalt Çekirdekli Kaya Dolgu Baraj  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer:DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ–KAHRAMANMARAŞ”  
düzenlemesi,  
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale  
komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme  
göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
ister. İhale komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır  
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca  
hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.  
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından “Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı  
Yapım İşi” ihalesinin belli istekliler arasında ihale usulü ile 25.03.2021 tarihinde yapıldığı,  
ihale süreci içerisinde başvuru konusu ihaleye ilişkin alınan 08.07.2021 tarihli ve 2021/UY.I-  
1359 sayılı ve 08.07.2021 tarihli ve 2021/UY.I-1360 sayılı Kamu İhale Kurulu kararları ile  
aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi işlemlerinin yenilenmesine karar verildiği, ihale  
komisyonu tarafından teklifi sınır değerin altında kalan 5 istekliden 27.07.2021 tarihinde  
yeniden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, isteklilerden sadece Maksima Elek. İnş.  
Tic. A.Ş. - Açılım İnş. Tic. ve San. Ltd. Şti. - Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Mustafa Ekşi İnş.  
Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu,  
akabinde 11.08.2021 tarihinde EKAP üzerinden bildirilen 2’nci ihale komisyonu kararında  
bahsi geçen iş ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamaları uygun görülerek ekonomik açıdan  
en avantajlı teklif sahibi istekli olarak belirlendiği, Statik Su Yapı İnşaat A.Ş. - Arhat Enerji  
A.Ş. - Egemen İnşaat ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci  
teklif sahibi istekli olarak belirlendiği görülmüştür.  
Başvuru sahibinin a) ve c) iddiaları çerçevesinde yapılan inceleme neticesinde;  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü  
maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına  
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya  
istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak  
şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.  
Şikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları Kuruma hitaben yazılmış  
imzalı dilekçelerle yapılır.  
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:  
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.  
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;  
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak  
sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit  
edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında  
bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
karar verilir…” hükmüne yer verilmiştir.  
Bahsi geçen iddialarda başvuru sahibi tarafından “bazı analiz girdileri” ifadesine yer  
verildiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklaması istenilen iş kalemlerinin adına  
yer verilmek suretiyle doğrudan bir itirazın olmadığı ve açıklama istenilen kalemlerin ne  
yönden mevzuata ve ihale dokümanına aykırı olduğunun açıkça ifade edilmediğinin  
görüldüğü, bu itibarla başvuru sahibinin anılan iddialarının somut dayanaktan uzak genel  
hukuka aykırılık ifadelerini içerdiği anlaşıldığından, söz konusu iddianın uygun olmadığı  
sonucuna varılmıştır.  
b) İstekli tarafından sadece ABB-06 poz numaralı ve “Barajlarda Asfalt Çekirdek (1  
nolu zon) ve İnce Filtre (2 nolu zon) Dolguları Yapılması” adlı iş grubunun analizinde  
bulunan “Asfalt çekirdek ve filtre zonu dolgu finişeri (takriben 250-300 hp gücünde 300  
ton/saat kapasiteli ve 5-10 m3 hazneli)” analiz girdisi için fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifinin  
ilgili analizde geçen finişere ait olduğu, fiyat teklifine konu edilen başka bir girdinin yer  
almadığı görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
d) İstekli tarafından açıklama istenilmeyecek tüm analiz girdileri için 0,01 TL  
öngörüldüğü, 0,01 TL olarak öngörülen fiyatlar ile miktarların çarpılması suretiyle analiz  
girdilerinin toplam tutarlarının hesaplandığı, istekliler tarafından yapılan açıklamalarda analiz  
girdisinin birim fiyatına bedel öngörülmesinin yeterli olduğu, dolayısıyla açıklama  
istenilmeyecek her bir analiz girdisi için bir fiyat öngörüldüğü anlaşıldığından, yapılan  
açıklamanın bu yönden mevzuata uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.  
e) İstekli tarafından sunulan analizler incelendiğinde, her ne kadar idarece ABB-01,  
ABB-02, ABB-26, ABB-34 ve ABB-45 poz numaralı iş kalemlerinde aritmetik hatalar  
bulunduğu belirtilmiş olsa da yapılan hesaplamalar neticesinde sadece ABB-02, ABB-03 ve  
ABB-08 poz numaralı analizlerde 0,01 TL’lik bir farkın bulunduğu, tutarın düzeltilmiş  
halinin teklif fiyatının altında olduğu, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde  
olmadığı sonucuna varılmıştır.  
f) Bahse konu ihalenin davet tarihinin 25.01.2021 olduğu, ihalenin 25.03.2021  
tarihinde gerçekleştirildiği, istekli tarafından bazı analiz girdilerinin fiyatlarının Çevre ve  
Şehircilik Bakanlığı’nın 2020 yılı birim fiyatları ile tevsik edildiği, geçmiş yıllarda birim  
fiyatı yayımlanmış olan pozlara ilişkin rayiç fiyatlarının kullanılmadığı, Kamu İhale Genel  
Tebliği’nin 45.1.5’inci maddesinde yer alan “İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın  
yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları  
kullanılabilir.” açıklaması uyarınca bahse konu işin davet tarihinde 2021 yılı için henüz Çevre  
ve Şehircilik Bakanlığı’nın birim fiyatlarının yayımlanmadığı, dolayısıyla yapılan  
açıklamanın bu yönden uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır  
g) 2021 yılı brüt asgari ücretin 3.577,50 TL olduğu, saatlik brüt asgari ücretin ise  
15,90 TL olduğu, ihale üzerinde kalan istekli tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklama  
kapsamında tüm işçilik girdileri için 15,90 TL’nin kullanıldığı, istekli tarafından bir adet  
analiz girdisi için fiyat teklifi alındığı ve söz konusu fiyat teklifine işçilik giderinin dâhil  
edilmediği, yapılan açıklamanın bu yönden uygun olduğu, dolayısıyla başvuru sahibinin  
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
h) Farklı iş kalemlerinin analizlerinde yer alan aynı analiz girdileri için aynı fiyatların  
kullanıldığı görüldüğünden, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
varılmıştır.  
ı) İstekli tarafından ABB-06 poz numaralı ve “Barajlarda Asfalt Çekirdek (1 nolu zon)  
ve İnce Filtre ( 2 nolu zon) Dolguları Yapılması” adlı iş grubunun analizinde bulunan “Asfalt  
çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişeri (takriben 250-300 hp gücünde,300 ton/saat kapasiteli  
ve 5-10 m3 hazneli)” adlı analiz girdisi için TL cinsinden fiyat teklifi alındığı, alınan fiyat  
teklifi ile birlikte satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6), tutanağın ekinde sunulması gereken  
imza sirküleri ile meslek mensubu faaliyet belgesinin ve fiyat teklifine konu olan makinenin  
teknik özelliklerini gösterir belgelerin sunulduğu görülmüştür.  
Bahsi geçen satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) incelendiğinde, ilgili tutanağın fatura  
bilgileri tablosunda fatura tarihinin 21.12.2020 olarak belirtildiği, fatura bilgileri tablosunun  
alt kısmında, bahse konu makinenin gümrükten çıkış tarihinin 24.12.2020 olduğu ve ihraç  
edilen makinenin gümrükten çıkış tarihinde gelir elde edilmiş sayılacağından ilgili tutanağın  
ağırlıklı ortalama birim satış tutarı bölümünde belirtilen tutarın hesabında faturada belirtilen  
kurdan farklı olarak TCMB’nin 23.12.2020 tarihli Euro alış kuru olan 9,3030 TL’lik kur  
değerinin kullanıldığının belirtildiği görülmüştür.  
Yapılan inceleme neticesinde, bahsi geçen satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6)  
fatura edilen malın ihraç edildiği ve faturada belirtilen makinenin bedelinin Euro üzerinden  
belirlendiği, istekli tarafından da ilgili makinenin gümrükten çıktığı tarihte gelir elde edilmiş  
olacağından ilgili makinenin TL cinsinden değerinin hesaplanmasında gümrük çıkış tarihinde  
TCMB’nin Euro alış kuru değerinin kullanılamayacağına ilişkin kamu ihale mevzuatında  
herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, dolayısıyla yapılan açıklamanın bu yönden uygun  
olduğu sonucuna varılmıştır.  
Diğer taraftan, başvuru sahibince davet tarihi ile ihale tarihi arasındaki döviz kurunun  
kullanılması gerektiği iddia edilmekle birlikte bahse konu tarihler arasında TCMB Euro  
kurunun 8,4026 TL ile 9,4257 TL aralığında değiştiği ve açıklamada kullanılan 9,3030  
kurunun bu aralıkta olduğu görülmektedir.  
i) Başvuruya konu ihalenin davet tarihinin 25.01.2021 olduğu, ihalenin 25.03.2021  
tarihinde gerçekleştirildiği, yapılan açıklamada, Adıyaman ve Malatya illerine ait davet tarihi  
(25.01.2021) ile ihale tarihi (24.03.2021) (ihale tarihi hariç) arasında geçerli olan ve Woog’s  
firmasına ait 5,94 TL/lt’lik fiyatın kullanıldığı, söz konusu fiyatın 0,845 kg/lt katsayısı  
kullanılmak suretiyle kg cinsine dönüştürüldüğü, ayrıca bulunan tutardan KDV oranının  
düşüldüğü, yapılan hesaplamalar neticesinde istekli tarafından açıklama kapsamında 5,37  
TL/kg fiyatının kullanıldığı, bahse konu açıklama kapsamında kullanılan fiyatın Kamu İhale  
Genel Tebliği’nin ilgili açıklamalarına uygun olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin  
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
j) İstekli tarafından ABB-06 poz numaralı ve “Barajlarda Asfalt Çekirdek (1 nolu zon)  
ve İnce Filtre (2 nolu zon) Dolguları Yapılması” adlı iş grubunun analizinde bulunan “Asfalt  
çekirdek ve ince filtre zon dolgu finişeri (takriben 250-300 hp gücünde,300 ton/saat kapasiteli  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
ve 5-10 m3 hazneli)” adlı analiz girdisi için fiyat teklifi alındığı, alınan fiyat teklifi ile birlikte  
satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6), tutanağın ekinde sunulması gereken imza sirküleri ile  
meslek mensubu faaliyet belgesinin ve fiyat teklifine konu olan makinenin teknik özelliklerini  
gösterir belgelerin sunulduğu, vekaletname sunulmadığı, kaplama fabrikası için fiyat teklifi  
alınmadığı, fabrikanın isteklinin kendi malı olarak açıklandığı görülmüştür.  
Yapılan inceleme neticesinde; 1 adet makine için fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifinin  
fiyat teklifine konu alanda faaliyet gösteren bir firmadan alındığı, alınan fiyat teklifinde  
meslek mensubu tarafından ilgili ibarenin belirtildiği ve meslek mensubuna ait iletişim  
bilgilerine yer verilmek suretiyle kaşelenip imzalandığı, ayrıca fiyat teklifi üzerinde fiyat  
teklifini veren firmaya ait imza ve kaşenin yer aldığı,  
Fiyat teklifine dayanak olarak düzenlenen satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) ve  
eki imza sirküleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, tutanakta  
doldurulması gerekli olan ilgili yerlerin doldurulduğu, ilgili tutanakta geçici vergi beyanname  
döneminin 2020 yılı 4’üncü dönem olarak belirtildiği, meslek mensubu faaliyet belgesinin  
ilgili meslek mensubu tarafından “aslı gibidir” şeklinde tasdik edildiği, alınan fiyat teklifi ile  
satış tutarı tespit tutanağı arasında tarih, sayı, ürün ve içerdiği bilgiler bakımından uyumluluk  
bulunduğu, fiyat teklifindeki tutarın ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında  
olmadığı, firmaya ait fiyat teklifinde ve ilgili tutanakta yer alan imzaların birbiri ve imza  
sirkülerinde yer alan imza ile aynı olduğu, fiyat teklifine dayanak olarak düzenlenen satış  
tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) ekinde sunulan imza sirkülerinin Yapım İşleri İhaleleri  
Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin Sunuluş Şekli” başlıklı 31’inci maddesine uygun  
olacak şekilde sunulması yönünde bir mevzuat hükmünün bulunmadığı,  
Satış tutarı tespit tutanağının (Ek-O.6) fatura bilgileri tablosunda 1 adet makineye ait  
fatura bilgilerine yer verildiği, bahsi geçen tabloda doldurulması gereken bilgilerin  
belirtildiği, fatura bilgilerinin fiyat teklifine konu makineye ait olduğu görüldüğünden,  
yapılan tüm değerlendirmeler neticesinde, istekli tarafından yapılan açıklamanın Kamu İhale  
Genel Tebliği’nin ilgili açıklamalarına uygun olduğu sonucuna varılmıştır.  
k) ABB-45 poz numaralı “Tünel Delme Makinesi (TDM) Kullanılarak Tünel Açılması  
ve Kaplama Yapılması” iş grubunda yer alan “Makine Bedeli [TDM (lokomotif ve vagonlar  
dahil)]” analiz girdisi için Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci  
maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca açıklama yapıldığı, bu kapsamda finansal kiralama  
sözleşmesinin, kiracı ödeme planı raporunun ve makinenin üreticisinden alınmış tevsik edici  
nitelikteki yazının sunulduğu, ayrıca idare tarafından ilgili istekliye gönderilen aşırı düşük  
teklif açıklama isteme yazısında; açıklama kapsamında sunulacak belgelerin aslının sunulması  
gerektiğine ilişkin belirleme yapılmadığı görülmüştür.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama kapsamında sunulan finansal  
kiralama sözleşmesinde ve kiracı ödeme planı raporunda noter onayının bulunduğu,  
sözleşmenin bedelinin ise “TL” cinsinden belirlendiği, bahse konu makineye ilişkin herhangi  
bir fiyat teklifinin sunulmadığı tespit edilmiştir.  
Açıklama kapsamında sunulan makinenin üreticisinden alınmış tevsik edici nitelikteki  
yazının içeriğinde “Açılım İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi tarafından yürütülen  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
Malatya-Yoncalı İsale Tüneli projesi kapsamında firmamız ile imzalanan CRCHI-ACIUM-  
20180329 sayılı sözleşmeye istinaden S ZTE5330 model EPB tipi TBM üretilmiştir.  
Adıyaman Kahta Büyükçay Barajı projesinin ihale dokümanları incelenmiş ve zemin  
şartlarına göre bu C3 proje için de teknik özellikleri ZTE5330 model ile aynı özelliklere sahip  
EPB tipi TBM önerilmektedir.” ifadelerinin yer aldığı,  
Söz konusu yazıda belirtilen bilgilerden, açıklama kapsamında kullanılan tünel delme  
makinesinin Malatya-Yoncalı İsale Tüneli projesi kapsamında çalışmakta olduğu anlaşılmıştır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan “Aşırı Düşük Savunma İle İlgili  
Açıklamalar” başlıklı belgede tünel delme makinesi ile ilgili olarak “DSİ Genel Müdürlüğü  
Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı tarafından ihalesi yapılan 2016/81663 İKN’li “Malatya  
Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” işi, İş Ortaklığımızın özel ortaklarından olan Açılım İnş. Tic.  
ve San. Ltd. Şti. tarafından yürütülmektedir. Söz konusu sözleşme kapsamında da “Tünel  
Delme Makinesi (TDM=TBM=TAM) Kullanılarak İç Çapı 4.50 m, Dış Çapı 5,10 m, ve Kazı  
Çapı 5.30 m Olan Tünel Kazısı ve Beton Kaplaması Yapılması” iş kalemi imalatı  
yapılmaktadır. Üretici firma tarafından Yoncalı İsale Tüneli için EPB tipinde Tünel Delme  
Makinesi üretilmiştir. Üretici firma, söz konusu ihale dokümanlarını incelemiş olup, zemin  
şartlarına göre bu projede de Yoncalı İsale Tünelinde kullanılmakta olan makine ile aynı  
özelliklere sahip EPB tipi Tünel Delme Makinesi kullanılmasını önermektedir.”  
açıklamalarına yer verilmiştir.  
İstekli tarafından açıklamasında kullanılan tünel delme makinesinin mevcut durumda  
2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” işi kapsamında kullanıldığının  
ve 2016/81663 İKN’li ihalede bulunan tünel imalatı ile itirazen şikâyete konu olan ihaledeki  
tünel imalatlarının aynı olduğu belirtilerek, 2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması  
İsale Tüneli” işi kapsamında kullanılan tünel delme makinesinin açıklamada kullanıldığı  
anlaşılmıştır.  
Şikâyete konu ihale dokümanı kapsamında bulunan Adıyaman-Kahta Büyükçay Barajı  
Haydaran Tüneli İnşaatı Tdm ve Segman Kaplama Teknik Şartnamesi’nin “Giriş ve Teknik  
Özet” başlıklı 1’inci maddesinde;  
Kazı çapının; 5,10 metre,  
Bitmiş tünel çapının; 4,50 metre olduğu,  
Ayrıca ihale dokümanı kapsamında bulunan Haydaran tüneli inşaatı projelerinde yer  
alan tünel kesitinde;  
Bitmiş tünel çapının; 4,50 metre,  
Tünel dış çapının; 5,10 metre olduğu görülmüştür.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında bilgilerine  
yer verilen 2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” işine ilişkin EKAP  
üzerinden erişilen İdari Şartname eki birim fiyat teklif cetvelinde belirtilen bilgilerden, tünel  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
delme makinesinin “Tünel Delme Makinesi (TDM=TBM=TAM) Kullanılarak İç Çapı 4.50  
m, Dış Çapı 5,10 m ve Kazı Çapı 5.30 m Olan Tünel Kazısı ve Beton Kaplaması Yapılması”  
iş kalemi kapsamında çalıştırılacağının anlaşıldığı, bahse konu işte tünel iç çapının 4,50  
metre, tünel dış çapının 5,10 metre ve kazı çapının ise 5,30 metre olarak belirlendiği, mevcut  
ihalede ise bitmiş tünel çapının 4,50 metre, tünel dış çapının 5,10 metre ve kazı çapının ise  
5,10 metre olarak belirlendiği, bahsedilen iki ihaledeki değerler karşılaştırıldığında kazı  
çapları arasında farklılık bulunduğu görülmüştür.  
Bu husustaki inceleme ve değerlendirmelerin daha sağlıklı yapılabilmesi adına,  
itirazen şikayete konu edilen ve açıklamada kullanılan tünel delme makinesinin mevcut  
ihalede bahsi geçen tünel delme makinesi için istenilen özelliklere ve projesine uygun olup  
olmadığının tespiti amacıyla 2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli”  
işinin sözleşmesini yürüten DSİ 9. Bölge Müdürlüğü’ne gönderilen 22.09.2021 tarihli yazı  
ile;  
1) Bahsi geçen tünel açma makinesinin tünel delme çapı ve diğer teknik özelliklerini  
gösterir bilgi ve belgeler,  
2) 2016/81663 İKN’li ve “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” adlı ihaleye ait  
ihale dokümanı kapsamında yer alan Tünel Açma Makinesi (TAM)'ne ilişkin tüm belgelerin  
(Teknik Şartname, projeler (CD ortamında), birim fiyat tarifleri vb.) tarafımıza gönderilmesi  
gerekmektedir” hususlarına ilişkin bilgi ve belge talep edilmiş olup, DSİ 9. Bölge Müdürlüğü  
tarafından, “Tünel Delme Makinesi (TDM=TBM=TAM) Kullanılarak İç Çapı 4.50 m, Dış  
Çapı 5,10 m ve Kazı Çapı 5.30 m Olan Tünel Kazısı ve Beton Kaplaması Yapılması” iş  
kalemine ilişkin birim fiyat tarifi, tünel delme makinesinin teknik özelliklerini gösterir  
belgeler ve tünel imalatına ilişkin plan, profil ve tip kesitlerin yer aldığı projeler gönderilmiş  
ve söz konusu bilgi, belgeler 29.09.2021 tarihinde Kurum kayıtlarına alınmıştır.  
Bahsi geçen tünel delme makinesinin teknik özelliklerini gösterir belgede;  
Kazı çapının; 5,36 metre olarak belirtildiği,  
2016/81663 İKN’li işe ilişkin projelerde yer alan tünel kesitinde;  
Tünel iç çapının; 4,50 metre  
Tünel dış çapının; 5,10 metre olarak belirtildiği,  
Ayrıca ilgili kesitte 5,30 metrelik bir kazı çapı hattının belirlendiği ve tünel dış çapı ile  
kazı hattı arasında kalan 0,1 metre aralığındaki bölüme çakıl malzemesinin yerleştirildiği  
görülmektedir.  
Bu bilgilerden hareketle, itirazen şikâyete konu ihaledeki tünel imalatı için Adıyaman-  
Kahta Büyükçay Barajı Haydaran Tüneli İnşaatı TDM ve Segman Kaplama Teknik  
Şartnamesi ve projelerde belirtilen tünel kesitinde yer alan tünel iç çapı bakımından  
2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” yapım işindeki tünel imalat  
ölçülerinin örtüştüğü, bununla birlikte kazı çapının ve tünel tip kesitinin birbirinden farklı  
olduğu, itirazen şikayete konu ihaleye ilişkin tünel projelerinde yer alan tip kesitte tünel iç  
çap (4,50 m) bilgisi, segman kalınlık (0,3+0,3=0,6 m) bilgisi ve dış çap (5,10 m) bilgisinin  
bulunduğu, yine Tünel Teknik Şartnamesi’nde kazı çapı (5,10 m) bilgisinin bulunduğu, bu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
bilgiler dışında tünel kazı çapına ilişkin bilginin bulunmadığı, bu durumda incelenen ihale  
konusu işte tünel delme makinesi ile açılacak tünel için ayrı bir kazı çapı belirlemesi  
yapılmadığından dış çap ve kazı çapının eşit olmasının istenildiği göz önünde  
bulundurulduğunda bu imalatlar için kullanılacak tünel delme makinesi için kazı çapının 5,10  
m olması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından açıklama kapsamında kullanılan  
2016/81663 İKN’li “Malatya Yoncalı Sulaması İsale Tüneli” yapım işindeki tünelin  
projelerinde yer alan kesitte kazı çapının 5,30 m olduğu, tünel delme makinesine ilişkin  
teknik belgelerde kazı çapının 5,36 m olduğu anlaşılmıştır.  
Yapılan inceleme neticesinde, istekli tarafından tünel delme makinesi ile ilgili sunulan  
belgelerin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesine uygun olduğu,  
ayrıca ilgili belgelerin istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması yazısında belirlenen  
kriterlere uygun olarak sunulduğu, bahsi geçen tünel delme makinesinin edinim bedeli  
üzerinden açıklamada kullanılabilmesi için ihale konusu iş kapsamında aynı makine için  
belirlenen teknik özelliklere uygun olması gerektiği, anılan istekli tarafından bilgilerine yer  
verilen tünel delme makinesine ilişkin olarak işin yürütüldüğü DSİ 9.Bölge Müdürlüğü  
tarafından gönderilen projeler ve makineye ait teknik belgelerde kazı çapının 5,36 olduğu,  
ancak itirazen şikâyet konu olan ihale dokümanı düzenlemelerinde istenilen tünel delme  
makinesi için kazı çapının 5,10 metre olarak belirtildiği, dolayısıyla ihale konusu işte  
istenilen özelliklere uygun olmadığı, diğer bir ifadeyle istekli tarafından açıklamada  
kullanılan tünel delme makinesinin çapı ile itirazen şikâyete konu ihalenin projesinde yer  
verilen kazı çapının farklı olduğu dolayısıyla ihale konusu işte kullanılabilir nitelikte olmadığı  
anlaşılan söz konusu tünel delme makinesi ile açıklama yapılmasının idarece tanımlanan  
yapım şartlarına ve Teknik Şartname’ye uygun olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla,  
tünel delme makinesine yönelik yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı  
anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olduğu sonucuna  
ulaşılmıştır.  
l) ABB-06 poz numaralı ve “Tünel Delme Makinesi (TDM) Kullanılarak Tünel  
Açılması ve Kaplama Yapılması” adlı iş grubunun analizinde yer alan “Makine bedeli  
(Kaplama fabrikası)” adlı analiz girdisine ilişkin olarak isteklinin kendi malı makine  
üzerinden açıklama yapıldığı, söz konusu analiz girdisine ilişkin fiyat teklifi alınmadığı  
görülmüştür. İstekli tarafından yapılan açıklamada bahsi geçen analiz girdisine ilişkin kamu  
kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış herhangi bir rayicin bulunmadığı, Tebliğ’in  
45.1.13.17’nci maddesinde yer alan açıklamada belirtilen rayici bulunan makinelere ilişkin  
kurallara göre hesaplama yapılmasının mümkün olmadığı, bu itibarla analiz girdisinin  
tevsikine ilişkin doğrudan ilgili makinenin satın alma bedelinin kullanıldığı belirtilmiştir.  
Bahsi geçen analiz girdisini tevsik etmek adına istekli tarafından kendi malı makine  
üzerinden açıklama yapıldığı, bu kapsamda Maksima Elektrik İnşaat Ticaret A.Ş. - Açılım  
İnşaat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi - Seza İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi -  
Mustafa Ekşi İnşaat Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının ortağı olan Açılım İnşaat  
Ticaret ve Sanayi Limited Şirketine ait “Yeminli Mali Müşavir Demirbaş Tespit Özel Amaçlı  
Tasdik Raporu” başlıklı belgenin, YMM tasdik sözleşmesinin, YMM faaliyet belgesinin,  
segment kaplama fabrikası muavin defter kayıtları ve fatura fotokopileri ile segment kaplama  
fabrikasının fotoğraflarının sunulduğu, Yeminli Mali Müşavir Demirbaş Tespit Özel Amaçlı  
Tasdik Raporu” başlıklı belge ile segment kaplama fabrikası muavin defter kayıtlarının YMM  
tarafından onaylandığı, fatura örneklerinin noter onaylı olduğu, ayrıca segment kaplama  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
fabrikası muavin defter kayıtlarında segment kaplama fabrikasında bulunan makine ve  
ekipman listesine yer verildiği, bahsi geçen faturaların da fabrikaya ait makine ve ekipmana  
ilişkin olduğu tespit edilmiştir.  
Yapılan inceleme neticesinde, bahse konu analiz girdisine ilişkin makinenin isteklinin  
kendi malı olduğu, bu husus belgelendirilmek suretiyle makine edinme bedeli kullanılarak  
açıklama yapıldığı, ilgili analiz girdisine ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış  
herhangi bir rayicin bulunmadığı, dolayısıyla söz konusu analiz girdisine ilişkin fiyatın tevsik  
edilmesi için kaplama fabrikasının edinim bedeli üzerinden açıklama yapılmasının mevzuata  
aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.  
m) İstekli tarafından sunulan açıklamada, “Beton çeliği çubuğu” analiz girdisi için  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2020 yılı birim fiyatı kullanılmak  
suretiyle açıklama yapıldığı, söz konusu giderin tevsiki için üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması suretiyle açıklama yapılmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde  
olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  
n) İstekli tarafından sunulan analizlerin 18.02.2021 tarihli zeyilnamede yer alan  
değişiklikler göz önünde bulundurularak hazırlandığı tespit edilmiştir. Bu itibarla, başvuru  
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır  
o) Açıklama kapsamında istenilecek iş kalemleri arasında yer verilen “Elektrik  
enerjisi” analiz girdisi için istekli tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2020 yılı birim  
fiyatının kullanıldığı, yapılan açıklamanın ilgili Tebliğ maddelerine uygun olduğu  
görülmüştür. Bu itibarla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.  
ö) İstekli tarafından sadece ABB-06 poz numaralı ve “Barajlarda Asfalt Çekirdek (1  
nolu zon) ve İnce Filtre (2 nolu zon) Dolguları Yapılması” adlı iş grubunun analizinde  
bulunan “Asfalt çekirdek ve filtre zonu dolgu finişeri (takriben 250-300 hp gücünde 300  
ton/saat kapasiteli ve 5-10 m3 hazneli)” analiz girdisi için fiyat teklifi alındığı, ABB-06 poz  
numaralı ve “Tünel Delme Makinesi (TDM) Kullanılarak Tünel Açılması ve Kaplama  
Yapılması” adlı iş grubunun analizinde yer alan “Makine bedeli (Kaplama fabrikası)” adlı  
analiz girdisine ilişkin olarak isteklinin kendi malı makine üzerinden açıklama yapıldığı,  
bahsedilen analiz girdileriyle ilgili açıklamalara ilişkin inceleme ve tespitlerin yapıldığı,  
yapılan açıklamada mevzuata herhangi bir aykırılık tespit edilmediği görüldüğünden başvuru  
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
p) İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında istenilecek analiz girdileri  
arasında yer verilen nakliye girdilerine ilişkin formüllerin verildiği, istekli tarafından yapılan  
açıklamada idarece verilen nakliye formüllerinin kullanıldığı, dolayısıyla başvuru sahibinin  
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle  
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Maksima Elek. İnş. Tic. A.Ş. - Açılım İnş.  
Tic. ve San. Ltd. Şti. - Seza İnş. San. ve Tic. A.Ş. - Mustafa Ekşi İnş. Turz. San. ve Tic. Ltd.  
Şti. İş Ortaklığının aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki  
ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/041  
: 37  
: 06.10.2021  
: 2021/UY.I-1847  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici  
işlem belirlenmesine,  
Oybirliği ile karar verildi.