Ana Sayfa
/
Kararlar
/
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
/
2020/292705-Kahramanmaraş Karakuz Barajı İnşaatı
Bilgi
İKN
2020/292705
Başvuru Sahibi
Arhat Enerji Anonim Şirketi
İdare
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
İşin Adı
Kahramanmaraş Karakuz Barajı İnşaatı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
BAŞVURU SAHİBİ:
Arhat Enerji Anonim Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/292705 İhale Kayıt Numaralı “Kahramanmaraş Karakuz Barajı İnşaatı” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından
11.08.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kahramanmaraş Karakuz Barajı
İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Arhat Enerji Anonim Şirketi tarafından 21.05.2021 tarih ve
23920 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 21.05.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet
başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/904 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme
neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; idarece 11.08.2020 tarihinde yapılan ihaleye
ilişkin olarak Kuruma yapılan itirazen şikayet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu'nun
07.04.2021 tarih ve 2021/UY.II-773 sayılı kararı ile düzeltici işlem kararı alındığı, söz konusu
karar üzerine idarece ekonomik açıdan birinci ve ikinci en avantajlı olma ihtimali olan
isteklilerden beyan edilen bilgilere ilişkin belgelerin tevsikinin istenildiği, anılan isteklilerce
söz konusu belgelerin idareye sunulduğu, idarece yapılan değerlendirmeye istinaden sunulan
belgelerin usulüne uygun olduğu tespitinin de yapıldığı, buna rağmen 18.05.2021 tarihli ihale
komisyonu kararı ile yaklaşık maliyetin güncelliğini kaybettiği gerekçesi ile ihalenin iptaline
karar verildiği, ancak idarece belirtilen iptal kararına ilişkin gerekçenin yerinde olmadığı,
çünkü ihale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenlemenin bulunduğu, bu nedenle
ihale tarihi itibariyle verilen tekliflerin tüm isteklilerce o günkü koşullara göre oluşturulmuş
teklif olduğu, buna göre idarece ihalenin iptal edilerek yeniden ihale yapılması ile kamu
zararının oluşmasının kaçınılmaz olduğu belirtilerek idarece alınan ihalenin iptali kararının
iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
…
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz…” hükmü,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
Anılan Kanun’un “Eşik değer” başlıklı 8’inci maddesinde, “Bu Kanunun 13 ve 63
üncü maddelerinin uygulanmasında yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak eşik
değerler aşağıda belirtilmiştir:..” hükmü,
Söz konusu Kanun’un “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya
hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması
yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla
birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer
verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.”
hükmü,
“İhale ilan süreleri ve kuralları ile ön ilan” başlıklı 13’üncü maddesinde “Bütün
isteklilere tekliflerini hazırlayabilmeleri için yeterli süre tanımak suretiyle;
a) Yaklaşık maliyeti 8 inci maddede yer alan eşik değerlere eşit veya bu değerleri aşan
ihalelerden;
1) Açık ihale usulü ile yapılacak olanların ilânları, ihale tarihinden en az kırk gün
önce,
…” hükmü,
“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri
değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre
teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre
içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları
yazılı olarak ister…” hükmü,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale
komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte
serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare
bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. (Değişik son
cümle: 30/7/2003-4964/24 md.) Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin
iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
“Kesin teminat” başlıklı 43’üncü maddesinde “Taahhüdün sözleşme ve ihale
dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin
yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak
suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.
…
Kurum, ihale üzerinde kalan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması hâlinde,
bu istekliden yaklaşık maliyetin % 6’sından az ve % 15’inden fazla olmamak üzere alınacak
kesin teminat oranına ilişkin düzenlemeler yapabilir.” hükmü,
“İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde “Bu Kanun
kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan
önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
a) Yatırım projelerinin plânlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi
amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun
olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek, yılı merkezî yönetim bütçe
kanununda belirlenen stratejik öneme sahip yatırımlar veya projeler hariç olmak üzere, proje
maliyetinin % 10’undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış
olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.
b) Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak,
idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan
işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin
sonuçlandırılması esastır. Ancak ertesi malî yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve
hizmet alımları için bir önceki malî yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.
…
d) İdarelerce bütçesinin programlanmasında, ihalede ise isteklilerce verilen tekliflerin
karşılaştırılmasında kullanılmak üzere tespit edilen yaklaşık maliyet isteklilere duyurulmaz.”
hükmü,
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve
güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen
imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve
genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak
hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı
eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.
(2) Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu
hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir.
(3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine
kadar güncellenir.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “İstenecek belgeler” başlıklı 30’uncu maddesinde “(1)
Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak
üzere aday veya isteklilerden istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) Yaklaşık maliyetine bakılmaksızın aday veya isteklinin teklif vermeye yetkili
olduğunu gösteren belgeler ile iş deneyim belgesinin her ihalede istenilmesi zorunludur.
b) Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler, yaklaşık maliyeti eşik değerin;
…
3) Yarısına eşit ve bu değerin üzerinde olan ihaleler ile yeterlikleri tespit edilenler
arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale
usulüyle yapılan ihalelerde istenilmesi zorunludur.
4) Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgelerin istenildiği işlerin ihalelerinde, banka
referans mektubu istenilmesi zorunlu değildir.
c) Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve Çevre Yönetim Sistem Belgesi, yaklaşık maliyeti
eşik değerin;
1) Yarısına kadar olan ihalelerde istenemez,
2) Yarısı ile bu değerin üzerinde olan ihalelerde istenilebilir.
…
e) Yukarıda sayılan belgeler dışında, Kanunun 10 uncu maddesinde yer alan diğer
belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılmak üzere isteneceği, ihale
konusu işin niteliğine uygun biçimde ve bu Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde ilgili
idarece belirlenir.
f) Aday ve isteklilerden ihale ve ön yeterliğe katılım için taahhütname istenemez.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
g) Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde; istenecek belgeler, işin tamamı
dikkate alınarak hesaplanan yaklaşık maliyet esas alınarak belirlenir.” hükmü,
“Teminatlar” başlıklı 56’ncı maddesinde “(1) İhalelerde, teklif edilen bedelin yüzde
üçünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır.
(2) İhale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce, teklif fiyatının
sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının % 6’sı, sınır değerin altında
olması halinde ise yaklaşık maliyetin % 9’u oranında kesin teminat alınır.” hükmü,
“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 65’inci maddesinde ise “(1)
İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal
etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum gerekçeleriyle birlikte bütün
isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir
yükümlülük altına girmez…” hükmü,
Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler”
başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Kahramanmaraş Karakuz Barajı İnşaatı” düzenlemesi,
İdari Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde “Fiyat farkı
46.1. İhale konusu iş için sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıdaki esaslara göre
fiyat farkı hesaplanacaktır.
46.1.1.
31.08.2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
2013/5217 sayılı Bakanlar Kurulu eki olan ve ihale dokümanında belirtilen esaslara göre
fiyat farkı verilecektir.
Ağırlık Oranları Temsil Katsayıları (a, b1, b2, b3, b4, b5 ve c) aşağıda belirtilmiştir;
a (İşçilik ağırlık oranı) = 0,25
b1 (Metalik olmayan diğer mineral ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b2 (Demir ve çelik ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b3 (Katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) = 0,40
b4 (Ağaç ve mantar ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b5 (Diğer malzemelerin ağırlık oranı) = 0,10
c (Makine ve ekipmana ait amortismanın oranı) = 0,10
Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan
sonra değişiklik yapılamaz.” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşe başlama ve bitirme tarihi” başlıklı 9’uncu maddesinde
“9.1. Sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (on ) gün içinde Yapım İşleri Genel
Şartnamesi hükümlerine göre yer teslimi yapılarak işe başlanır.
9.2. Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren 720 (yedi yüz yirmi)
gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin
hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil
günleri dikkate alındığından, bu nedenlerle ayrıca süre uzatımı verilmez.” düzenlemesi,
Anılan Sözleşme Tasarısı’nın “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı
14’üncü maddesinde de “14.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi gerekse uzatılan süre içinde,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa
gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde
bulunamaz.
14.2. Fiyat farkı hesaplanacaktır.
31.08.2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
2013/5217 sayılı Bakanlar Kurulu eki olan ve ihale dokümanında belirtilen esaslara göre
fiyat farkı verilecektir.
Ağırlık Oranları Temsil Katsayıları (a, b1, b2, b3, b4, b5 ve c) aşağıda belirtilmiştir;
a (İşçilik ağırlık oranı) = 0,25
b1 (Metalik olmayan diğer mineral ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b2 (Demir ve çelik ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b3 (Katı veya sıvı yakıtların ağırlık oranı) = 0,40
b4 (Ağaç ve mantar ürünlerinin ağırlık oranı) = 0,05
b5 (Diğer malzemelerin ağırlık oranı) = 0,10
c (Makine ve ekipmana ait amortismanın oranı) = 0,10
Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan
sonra değişiklik yapılamaz.
14.3. Sözleşmede yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme
imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
11.08.2020 tarihinde elektronik ihale yöntemiyle ve birim fiyat teklif alma usulü ile
gerçekleştirilen 2020/292705 ihale kayıt numaralı “Kahramanmaraş Karakuz Barajı İnşaatı”
ihalesi için düzenlenen 09.06.2020 tarihli ihale onay belgesinde idarece yaklaşık maliyet
173.669.395,31 TL olarak belirlenmiştir. Söz konusu ihaleye ilişkin ihale ilanı 15.06.2020
tarihinde Kamu İhale Bülteni’nde yayımlanmıştır. İhale ilanından sonra 142 istekli ihale
dokümanını EKAP üzerinden indirmiş, 56 istekli de ihaleye teklif sunmuştur. İhale tarihinde
düzenlenen “e-teklif açma ve belge kontrol tutanağı” ile Parsu Yapı A.Ş-AGNE Yapı A.Ş. İş
Ortaklığı ve Oilspeis Transstroymontaj Ltd. Şti.nin teklifleri geçici teminatları uygun
bulunmayarak değerlendirme dışı bırakılmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.1’inci
maddesinde yer alan açıklamaya göre 4734 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesi uyarınca ilk
oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit
edildikten sonra anılan istekliler tarafından teklif edilen bedeller, idarece hesaplanan yaklaşık
maliyet ve ihale konusu iş için belirlenen “N” katsayısı dikkate alınarak sınır değer
107.848.882,10 TL olarak hesaplanmıştır. İhaleye ait birim fiyat teklif mektubu eki birim
fiyat teklif cetvelinde 41 adet iş kalemine yer verilmiş olup söz konusu iş kalemlerinden
KBB-01, KBB-03, KBB-04, KBB-05, KBB-09 ve KBB-33 olmak üzere 6 iş kalemi açıklama
istenilecek iş kalemi olarak belirlenmiş sınır değerin altında geçerli teklif sunan 17 istekliye
idarenin 19.08.2020 tarihli yazısı ile aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmış ve açıklamaların
27.08.2020 tarihine kadar idareye sunulması istenilmiştir. Söz konusu yazı ekine ise açıklama
istenilen iş kalemleri, sıralı analiz girdi tabloları, açıklama istenilecek ve istenilmeyecek
analiz girdileri ile örnek analiz formatına yer verilmiş, ayrıca açıklama istenilen iş
kalemlerinden KBB-33 numaralı iş kalemi ile ilgili olarak idarece bir değişiklik yapılarak
26.08.2020 tarihli yazı ile sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden teklifleri ile ilgili
yapacakları açıklamalarda söz konusu değişikliği de dikkate alarak yine 27.08.2020 tarihine
kadar idareye sunmaları istenmiştir. Aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan isteklilerden sekizi
tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına açıklama verilmiş, sunulan açıklamalardan üç
isteklinin açıklamaları uygun bulunmamış, beş istekli tarafından yapılan açıklamalar da
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
uygun bulunarak 11.02.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihale Burka Yapı Enerji San.
ve Tic. A.Ş. üzerinde bırakılmış, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi de NVS
İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. olarak belirlenmiştir.
Başvuru sahibi, idarece kendilerine bildirilen kesinleşen ihale kararı üzerine önce
idareye şikayet başvurusunda daha sonra da 26.02.2021 tarihinde Kuruma itirazen şikayet
başvurusunda bulunmuştur. Söz konusu başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu'nun 07.04.2021
tarih ve 2021/UY.II-773 sayılı kararı ile düzeltici işlem kararı alınmıştır. Kamu İhale Kurulu
kararının idareye tebliği üzerine 16.04.2021 tarihli yazı ile geçerli tekliflerden ekonomik
açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif olması öngörülen teklifin sahibi olan Arhat Enerji
Anonim Şirketi ve Vestan İnşaat Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi’nden geçici teminat
mektubu ile beyan ettikleri bilgi ve belgelerden, EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları
ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak
temin veya teyit edilemeyenlerin, belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunulmaları
istenmiştir. 18.05.2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile de anılan isteklilerin süresi içerisinde
evraklarını sunduğu ve her iki isteklinin de beyan ettiği bilgiler ile bu bilgileri tevsik amacıyla
sunduğu belgelerin doğrulandığı ve belgelerin mevzuata uygun olduğunun görüldüğü
hususundaki tespit yapılmıştır.
Diğer taraftan aynı ihale komisyonu kararı ile bu defa da “Kahramanmaraş Karakuz
Barajı İnşaatı”nın ihalesi, Başkanlık Makamı’nın 09.06.2020 tarih ve 56858 sayılı onayına
istinaden, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19. maddesine göre açık ihale usulüne göre
ihale yapılmak üzere 15.06.2020 tarihli Kamu İhale Bülteninde ilan edilerek duyurulmuştur.
İhale 11.08.2020 tarihinde açık ihale usulü ile e-teklif alınarak yapılmış ve ihaleye 56 istekli
iştirak etmiştir.
Söz konusu işin ihale edileceği ilan tarihinden günümüze kadar yaklaşık olarak 11
aylık bir zaman dilimi geçtiği, gerek aşırı düşük teklif sorgulamasının yapılması, gerek
istekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmesi, gerek idareye
şikayet başvuruları gerekse Kamu ihale Kurumuna yönelik itirazen şikayet başvuruları ihale
sürecini uzatan önemli faktörleri oluşturmaktadır.
Karakuz Barajı: Hurman Çayı üzerinde, 1619.50 m kret ve 1552.50 m talveg kotunda,
talvegden yüksekliği 65.60 m toplam depolama hacmi 91.03 hm³ ve aktif depolama hacmi
86.89 hm³ olarak tespit edilmiş olup, barajda düzenlenen sular mansapta tesis edilecek Tanır
Regülatörü’nden çevrilerek sulama ve Termik Santral (C) Ünitesi’ne soğutma suyu temin
edilecektir. Karakuz barajında düzenlenecek akımlarla, 11.272 ha alan sulanacak, Afşin -
Elbistan Termik Santralı (C) Ünitesi için 0.78 m³/s soğutma suyu temin edilecek ve mevcut
şartlarda Hurman çayından temini planlanan Tatlar yerleşimine 33.00 1/s içme - kullanma
suyu verilecektir.
Proje karakteristikleri ihale dokümanı kapsamında yer alan Mahal Listesinde ve ilgili
proje paftalarında belirlenmiştir. Söz konusu ihale kapsamında yer alan ve işin bütün
karakteristiklerini yansıtan “Ocak sahalarında kaya kazılması ve baraj dolgusuna
konulması”, “Yollarda Her Türlü Sandık (Sıyırma), Ariyet ve Yol Kazısı Yapılması, Dolgu
ve/veya Depoya Konulması”, “Ocak Sahalarında Geçirimsiz Dolgu Malzemesinin Kazılması
ve Baraj Dolgusuna Konulması”, “Barajlarda Açıkta Her Beton Sınıfında Betonarme Betonu
Yapılması”, “Barajlarda Filtre Kum-Çakıl Malzemesi Konulması” iş kalemi ihaleye çıkılan
2020 yılından günümüze artış gösterdiği tespit edilmiştir. Sadece yukarıda aktarılan sınırlı
sayıdaki iş kalemlerindeki artış ise yaklaşık maliyet üzerinde yaklaşık olarak 22.918.730,68
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
TL artışa sebebiyet vermiş olmakla birlikte, söz konusu ihalede açıklanan yaklaşık maliyetin
güncelliğini kaybettiği anlaşılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve
güncellenmesi” başlıklı 11 nci maddesinde “...(3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi
halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenir.” hükmü yer almaktadır.
İhale tarihinden bu yana geçen süre zarfında yaklaşık maliyetin güncelliğini
kaybettiğinin tespit edildiği, ihale sürecinin bu denli uzun sürmesi halinde yaklaşık maliyetin
güncel kalmasına olanak bulunmadığı, yukarıda aktarılan imalat girdi fiyatlarında meydana
gelen artışlar dikkate alınarak yeniden ihale edilmesi gerekliliğinin zorunlu olduğu
değerlendirilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde yer
verilen ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli
kullanılması ilkelerine uygun hareket edilebilmesi adına, ihalenin mevcut koşullar ile
sonuçlandırılmaksızın iptal edilmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.” ifadelerine yer
verilerek ihalenin iptaline karar verilmiştir.
İncelemeye konu başvuru da idarece alınan iptal kararının yerinde olmadığı, söz
konusu iptal kararının iptal edilmesi gerektiği yönünde bir başvuru olup buna göre inceleme,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Kurum tarafından inceleme” başlıklı
18’inci maddesinde yer alan “(1) İtirazen şikayet başvuruları;
…
(3) Şikayet veya itirazen şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan ihalenin
iptali kararına karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle
sınırlı incelenir.” şeklindeki düzenlemeye istinaden iptal gerekçesi ile sınırlı olarak
yapılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddelerinde yer
alan hükme göre, ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamayacağından idarelerce
ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin belirlenmesinin sebeplerinden birisi ihale konusu işin
ödenek miktarının tespit edilmesidir. Bu nedenle yine anılan Kanun’un “Yaklaşık maliyet”
başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan hükme göre idarelerce ihale konusu işin yaklaşık
maliyetinin ihale yapılmadan önce, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi
hariç olmak üzere belirlenip dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilmesi
gerekmektedir. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin
hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde yer alan hükme göre de yaklaşık
maliyetin güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenmesi
gerekmektedir. Diğer bir deyişle ilan yapıldıktan sonra yaklaşık maliyet güncellenemez.
Diğer taraftan; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken
diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde, yatırım projelerinin plânlanan sürede
tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde
ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde
bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olmasının zorunlu olduğu, ilk yıl için
öngörülen ödeneğin, yılı merkezî yönetim bütçe kanununda belirlenen stratejik öneme sahip
yatırımlar veya projeler hariç olmak üzere, proje maliyetinin % 10’undan az olamayacağı ve
başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimlerinin sonraki yıllarda
azaltılamayacağı da hükme bağlanmıştır. Buna göre ihale onay belgesinde ihale konusu işin
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
yaklaşık maliyeti ile ödenek bilgilerine de yer verilmiş olup bu haliyle ihale konusu işin
ödeneğinin bulunduğu da anlaşılmaktadır.
İdarelerce yaklaşık maliyetin ihaleden önce belirlenmesinin sebeplerinden bir diğeri
ise ihalede istenilecek yeterlik kriterlerinin belirlenmesi ile ihale ilan sürelerine ve kurallarına
uygun ihale ilanının yapılması açısından önemlidir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun
“Eşik değerler” başlıklı 8’inci maddesinde eşik değerlere yer verilmiş olup bu değerler her yıl
Kamu İhale Kurumu tarafından 1 Şubat itibariyle güncellenmektedir. İhale konusu işin
yaklaşık maliyeti göz önünde bulundurularak bu tutarın Kanun’da yer alan söz konusu eşik
değerlerin altında ya da üstünde olması durumuna göre de ihaleye ilişkin bu kurallar
belirlenmektedir.
İdarece yaklaşık maliyet 173.669.395,31 TL olarak belirlenmiş olup söz konusu tutar
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Eşik değerler” başlıklı 8’inci maddesinde yapım işleri
için öngörülen eşik değerin üzerinde olduğu, bu nedenle ihale için aranılan yeterlik
kriterlerinin eşik değerin en üst limitine uygun olarak belirlendiği, ihale ilan süreleri ile
kurallarının da yine buna uygun olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. Buna göre yaklaşık
maliyetin güncelliğini kaybetmesi gerek ihalede istenilecek yeterlik kriterlerinin değişmesine
gerekse ihale ilan süreleri ve kurallarının değişmesine sebep olmamaktadır.
İhalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanmasının bir diğer amacı ise 4734 sayılı Kamu
İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde yer alan hükme göre
ihale komisyonunun verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin
tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit etmesi ile bu
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istemesidir.
İnceleme konusu ihale 11.08.2020 tarihinde yapılmış, ihaleye ilişkin ilan da
15.06.2020 tarihinde yayımlanmıştır. İhale tarihi itibariyle idarece yaklaşık maliyetin
güncelliğini kaybettiğine ilişkin herhangi bir belirleme yapılmadığına göre, ihale ilan tarihi
itibariyle güncel olan yaklaşık maliyetin, bu tarih itibariyle de güncelliğini koruması
beklenmektedir. İsteklilerin ise teklif bedellerini ihale tarihi itibariyle hem ihale konusu işin
süresini hem de İdari Şartname’nin “Fiyat farkı” başlıklı 46’ncı maddesinde yer alan
düzenlemeyi dikkate alarak oluşturmaları gerekmektedir. Buna göre idarece 19.08.2020
tarihli yazı ile teklifleri sınır değerin altında olan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması
yapıldığı hususu da göz önünde bulundurulduğunda anılan tarih itibariyle hem yaklaşık
maliyetin güncel olduğu, hem de isteklilerin ihale dokümanındaki şartlara göre teklif
bedellerini oluşturduklarından bu haliyle ihale komisyonu tarafından hesaplanacak sınır
değerin ve sınır değerin altındaki istekli sayısının da değişmeyeceği anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kesin teminat” başlıklı 43’üncü maddesi ile
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 56’ncı maddesinde
yer alan hükümlere göre de ihale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce,
teklif fiyatının sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının % 6’sı, sınır
değerin altında olması halinde ise yaklaşık maliyetin % 9’u oranında kesin teminat alınacağı
belirtilerek teklif fiyatı sınır değerin altında olan istekliye ihalenin bırakılması durumunda ise
daha fazla kesin teminat alınarak işin güvenceye alınması sağlanmaktadır. Kaldı ki başvuru
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
sahibinin teklifi yaklaşık maliyetten düşük olmakla birlikte sınır değerin üzerinde olduğu da
anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun muhtelif maddelerinde ihalenin
iptal edilebileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır. Bunlardan birisi de “Bütün tekliflerin
reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde yer almaktadır. Benzer hükme
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin
iptali” başlıklı 65’inci maddesinde de yer verilmiştir. Buna göre ihale komisyonu kararı
üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest
olduğu, ihalenin iptal edilmesi halinde bu durumun bütün isteklilere derhal bildirileceği,
idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği
hükme bağlanmıştır. Ancak ihale komisyonlarınca alınacak iptal kararlarında ve bu kararların
ihale yetkililerince onaylanmasında kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda takdir
yetkisinin kullanılabileceği, bu yetkinin de sınırsız olamayacağı açıktır. Ayrıca ihale işlemleri
bakımından takdir yetkisinin denetiminin de, 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer
alan temel ilkeleri çerçevesinde gözetilmesi gerekmektedir.
Buna göre; 18.05.2021 tarihli ihale komisyonu kararında, ihale konusu işe ihtiyaç
kalmadığına ilişkin bir ifadeye yer verilmediği gibi anılan kararda yer alan “İhale tarihinden
bu yana geçen süre zarfında yaklaşık maliyetin güncelliğini kaybettiğinin tespit edildiği, ihale
sürecinin bu denli uzun sürmesi halinde yaklaşık maliyetin güncel kalmasına olanak
bulunmadığı, yukarıda aktarılan imalat girdi fiyatlarında meydana gelen artışlar dikkate
alınarak yeniden ihale edilmesi gerekliliğinin zorunlu olduğu değerlendirilmiştir.” şeklindeki
ifade ile idarenin ihtiyacının devam ettiği de anlaşılmaktadır. Buna göre idarece ihalenin
iptaline ilişkin olarak gösterilen, yaklaşık maliyetin imalat girdi fiyatlarında meydana gelen
artış olduğu yönündeki gerekçenin, ihale tarihi itibariyle güncel olan yaklaşık maliyet ile
gerçekleştirilmiş ve teklifleri alınmış ihale bedelleri karşısında idarece kullanılacak kamu
kaynağı yönünden olumsuz değil, aksine olumlu bir gösterge olarak değerlendirilmesi
gerekmektedir. İhalenin daha sonradan yeniden gerçekleştirilmesi halinde mevcut duruma
göre daha yüksek maliyetle karşılanabileceği gibi yeni bir ihale gerçekleştirilmesi halinde ise
her durumda ihalenin mevcut ihaleden daha geç sonuçlanmasına sebep olacağı, bu haliyle de
idarece ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanamayacağı da anlaşılmaktadır.
Buna göre hem İdari Şartname'de, hem de Sözleşme Tasarısı’nda fiyat farkı
uygulamasına yer verilmiş olup bu haliyle imalat girdi fiyatlarındaki artış nedeniyle
isteklilerin mağdur olması beklenemez. Ayrıca idarece işin süresi göz önünde bulundurularak
ihale konusu işin ödeneği de ayrılmıştır. Bu itibarla, idarece alınan ihalenin iptaline ilişkin
karardaki gerekçenin makul ve meşru sebeplere dayanmadığı, alınan kararın iptal edilmesi
gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idarece alınan ihalenin iptali
kararının iptal edilerek bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden
gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2021/024
: 41
: 09.06.2021
: 2021/UY.II-1150
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
İdarenin ihalenin iptali kararının iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.