Ana Sayfa / Kararlar / T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı / 2020/676905-Elazığ İli Maden İlçesi Gezin Mahallesi 122 Adet Konut, 17 Adet Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
Bilgi
İKN
2020/676905
Başvuru Sahibi
Artı Değer İnşaat Otomotiv Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi VEKİLİ: Av. Tarık DEMİREL
İdare
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
İşin Adı
Elazığ İli Maden İlçesi Gezin Mahallesi 122 Adet Konut, 17 Adet Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Artı Değer İnşaat Otomotiv Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi,  
VEKİLİ:  
Av. Tarık DEMİREL,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2020/676905 İhale Kayıt Numaralı “Elazığ İli Maden İlçesi Gezin Mahallesi 122 Adet Konut,  
17 Adet Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından  
15.12.2020 tarihinde pazarlık usulü ile gerçekleştirilen “Elazığ İli Maden İlçesi Gezin  
Mahallesi 122 Adet Konut, 17 Adet Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatı ile Altyapı ve Çevre  
Düzenlemesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Artı Değer İnşaat Otomotiv Sanayi ve Dış Ticaret  
Anonim Şirketinin 25.01.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 03.02.2021  
tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 04.02.2021 tarih ve 6188 sayı ile Kurum  
kayıtlarına alınan 04.02.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2021/233 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,  
1) Aşırı düşük teklif açıklamasında kapsamında ÖZEL-11A, ÖZEL-11C, ÖZEL-11D,  
ÖZEL-24, ÖZEL-28, ÖZEL-29, ÖZEL-BB, ÖZEL- HYOL-2, MEK-04, MEK-06, MEK-09,  
MEK-10, MEK-13, MEK-16, ELK. ANA-01 iş kalemlerinin girdileri, ANLZ-19-A "15 mm  
çapraz bağlı poliüretan şilte ile döşemede ses yalıtımı yapılması" iş kalemi kapsamında yer  
alan “çapraz bağlı poliüretan şilte” girdisi, ANLZ-ŞK “Yangına dayanıklı duman sızdırmaz  
şaft kapağı imali ve yerine montajı” iş kalemi kapsamında yer alan “şaft kapağı kilidi” girdisi  
ve açıklamalar kapsamında yer alan diğer analizlerde yer alan girdiler ve iş kalemlerine  
ilişkin sunulmuş olan fiyat tekliflerinin mevzuata aykırı olduğu,  
Fiyat tekliflerinde Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13.1’inci maddesi gereğince  
yazılması gereken ibarenin yazılmadığı, fiyat tekliflerinin ilgili iş kaleminin imalatı için  
gerekli olan iş kalemi ve gruplarını içermediği, malzeme, yakıt ve işçilik kalemleri yönünden  
ayrı ayrı açıklama yapılması gerektiği, idarenin analiz girdilerinde ve ilgili kamu pozunun  
analiz girdilerinde bulunmasına rağmen pek çok kalemin fiyat tekliflerinde açıklanmadığı,  
analiz girdilerine ilişkin miktarların azaltıldığı ve metrajların yanlış hesaplandığı,  
malzemelerin cinslerinde adet, m3, m2 m, kg ve ton olarak yanlış birimlerin yazıldığı, işçilik  
saat ücretlerinin ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt saatlik ücretin altında olduğu, fiyat  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
tekliflerinde işçilik maliyetinin ayrı şekilde gösterilmesi gerekirken işçilik dahil şekilde  
oluşturulduğu, bu durumun mevzuata aykırı olduğu,  
Fiyat teklifleri içerisinde aritmetik hatalar bulunduğu, fiyat teklifindeki tutarların  
analizlere farklılaştırılarak ve tutarlar azaltılmak suretiyle yansıtıldığı, fiyat tekliflerinde  
alınmış bulunan fiyatların hesap cetveline ve analizlere değerleri düşürülmek suretiyle eksik  
bir şekilde geçirildiği, fiyat tekliflerine konu edilen malzeme ve hizmetlerin Teknik  
Şartnamede ve birim fiyat tariflerinde aranan nitelikleri sağlamadığı, fiyat tekliflerinde  
belirtilen tutanak tarihlerinin fiyat tekliflerinin düzenlendiği tarihten sonraki bir tarihe ait  
olduğu, fiyat tekliflerini veren firmaların teklife konu alanda faaliyet göstermedikleri, fiyat  
tekliflerinin yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından  
imzalanması ve mali müşavir tarafından TÜRMOB kaşesi ile kaşelenmesi gerektiği halde  
ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan fiyat tekliflerinin bu özellikleri taşımadığı,  
2) Fiyat tekliflerinin ekinde ilgili tespit tutanaklarının sunulmadığı, tarih ve sayılarının  
fiyat teklifi ile uyuşmadığı, eklerinde imza sirkülerinin aslı ve faaliyet belgesinin aslı gibidir  
yapılmış suretinin bulunması gerektiği, son veya bir önceki geçici vergi beyanname  
döneminde düzenlenmediği, "fatura bilgileri tablosunu" içermeyen eski tutanak formatının  
kullanıldığı,  
Maliyet tespit tutanaklarında "Fatura Bilgileri Tablosundaki" tutar ve miktar  
toplamlarının tutanağa konu edilen mal/mamullerin ortalamasının hesaplandığı 152 ve 153  
hesaplara ait ortalama maliyet tablolarına birim maliyeti azaltacak şekilde hatalı olarak  
yansıtıldığı, fiyat tekliflerindeki fiyatların tutanaktaki fiyatlardan düşük olduğu, maliyet  
üzerinden yapılan açıklamaya ilişkin olarak tespit tutanağında mal/mamullerin ortalama birim  
maliyetlerine ilişkin tablolar ve fatura bilgileri tablosu doldurulmuş olmasına rağmen fiyat  
teklifi üzerine yazılan mali müşavir beyanının "... sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama  
birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim."şeklinde olması gerekirken "... sayılı  
maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını  
beyan ederim."şeklinde beyan edilmiş olmasının mevzuata aykırı olduğu, fiyat teklifini veren  
kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20'si kadar alım  
yapılmadığı, tespit tutanağında malzeme için ayrı ortalama (ve ayrı fatura bilgileri tablosu) ve  
montaj için ayrı ortalama (ve ayrı fatura bilgileri tablosu) düzenlenmek yerine her iki maliyet  
için tek bir fatura bilgileri tablosu ve tek bir ortalama hesap tablosu üzerinden hem malzeme  
hem de montaj bedellerinin ortalamasının hesaplandığını ileri sürerek elde ettiği sonuçları tek  
bir satır üzerinden fiyat teklifine ve analize konu ederek hesap cetveline yansıtmasının  
kabulünün mümkün bulunmadığı, özellikle atık ayrıştırma sistemi otomasyon ve temizlik  
ekipmanları, atık ayrıştırma sistemi paslanmaz çelik baca, baskı beton imalatı yapılması  
(beton, çelik hariç), görme engelliler için hissedilebilir yol yapılması (mekanik), 100x220 cm  
laminat iç kapı kanadı ve kasası yapılması ve yerine konulması (kum desenli camlı) (ahşap  
pervazlı-tüm aksesuarları dahil) kalemleri yönünden tek satırda malzeme - montaj maliyeti  
açıklaması nedeniyle savunmalarının reddi gerektiği,  
Satış Tutarı Tespit Tutanaklarında tutanağın son kısmında yer alan "Fatura Bilgileri  
Tablosundaki" tutar ve miktar toplamların tutanağa konu edilen malların birim satış fiyatı  
ortalamasının hesaplandığı 600'lü hesaplara ait ortalama tablosuna birim satış tutarını  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
azaltacak şekilde hatalı olarak yansıtıldığı, fiyat teklifinde teklif edilen birim fiyatların Satış  
Tutarı Tespit Tutanağında hesaplanan ortalama birim satış tutarının %80'inden düşük olduğu,  
fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde  
ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en  
az 1/20'si kadar satış yapılmamış olduğu,  
3) İhale üzerinde bırakılan isteklinin açıklamasında esas aldığı miktarlarla idarece  
belirlenen miktarlar arasında haksız maliyet avantajı oluşturacak ve teklif sıralamasını  
değiştirecek şekilde farklılıkların bulunduğu,  
4) Sorgulamaya konu edilen pek çok iş kaleminin kamu pozları olduğu ve ilgili  
kurumlar tarafından analizlerinin açıklanmış bulunduğu, ihale üzerinde bırakılan istekli  
tarafından maliyet avantajı elde etmek amacıyla söz konusu iş kalemleri yönünden üçüncü  
kişilerden fiyat teklifi alınmak suretiyle mevzuata aykırı bir şekilde belgelendirme yapıldığı,  
yapılan açıklamalarda kamu pozlarına ait analiz formatlarına aykırı şekilde miktarlar  
azaltıldığı, iş kalemlerinin işçilik saatlerinin belirlenmiş olmasına rağmen eksik işçilik saatleri  
üzerinden hesaplama yapıldığı, 2020 yılı asgari saatlik işçilik maliyeti olan 13,08 TLnin  
altında maliyet öngörüldüğü,  
Sorgulama kalemleri arasında yer alması gereken 630 kVA.Köşk (Trafo dahil)  
Dışarıdan işletmeli tip (Giriş-Çıkış-Koruma Hücre+AG Panosu 3x1000 A TMŞ li) 36 KV iş  
kaleminin halihazırda herhangi bir kamu kurumu tarafından yayımlanmış güncel fiyatının  
bulunmaması karşısında teknik özellikleri farklı köşk pozları üzerinden yapılan açıklamanın  
reddinin gerektiği,  
Analizlerde Çevre Şehircilik Bakanlığının rayiç fiyatlarının altında fiyatlar  
kullanılmak suretiyle açıklama yapılmasının mevzuata aykırı olduğu, analiz üzerinden  
gerçekleştirilen tüm açıklamaların mevzuata uygun şekilde yapılmadığı, savunma kapsamında  
sunulan kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan  
fiyat listesi ve analizlerde kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarına ait rayiç tablosu içerisine  
eklenen pozların kamu birim fiyatları ve rayiçleri ile uyumlu olmadıkları, bu çerçevede ihale  
üzerinde bırakılan istekliye maliyet avantajı sağlayacak şekilde hatalı fiyatların hesaplamalara  
aktarıldığı, analizlerde maliyet avantajı sağlayacak şekilde aritmetik hatalar bulunduğu  
iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir.  
Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada  
bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  
hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde, “…45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere  
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece  
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları  
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar  
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından resen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı  
düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi  
tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20si kadar alım yapılmış  
olması gerekir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle  
fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde  
ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en  
az 1/20si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6)  
formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki  
birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan  
(.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış  
tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve  
iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
Kurum bu maddede düzenlenen 1/20 oranını değiştirmeye ve işin konusu, yaklaşık  
maliyeti ve/veya süresine göre farklı oranlar belirlemeye yetkilidir.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir…” açıklaması bulunmaktadır.  
Başvuruya konu ihalenin konusunun “Elazığ İli Maden İlçesi Gezin Mahallesi 122  
Adet Konut, 17 Adet Dükkan ve 1 Adet Cami İnşaatı ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi”  
olduğu, pazarlık usulü ile gerçekleştirilen ihaleye 7 isteklinin teklif verdiği, geçerli teklifler  
dikkate alınarak sınır değerin 39.011.443,71 TL olarak hesaplandığı, idarece teklifi aşırı  
düşük teklif sınır değerinin altında kalan üç istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği,  
isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında açıklama istenilen 82 adet inşaat  
iş kalemi ile 22 adet tesisat iş kalemi, açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdileri listesi  
ve örnek analiz formatlarına yer verildiği tespit edilmiştir.  
Aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulan isteklilerden Gürtaş İnş. İth. İhr. Turizm  
San. ve Tic. Ltd. Şti.- Akbulut ve Kardeşler Eyaz Eşya Pet. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. İş  
Ortaklığının açıklama sunduğu, söz konusu istekli tarafından yapılan açıklamanın uygun  
görüldüğü, ihalenin anılan istekli üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında ÖZEL-11A,  
ÖZEL-11C, ÖZEL-11D, ÖZEL-24, ÖZEL-28, ÖZEL-29, ÖZEL-BB, ÖZEL- HYOL-2, MEK-  
04, MEK-06, MEK-09, MEK-10, MEK-13, MEK-16, ELK. ANA-01, 32.3/021 4×25ş mm²,  
0.6/1 KV YVZ3V (NYFGbY) Kablo (Pvc Yalıtkanlı, Pvc Dış Kılıflı) ve 32.1/046 4×4 mm²,  
0.6/1 KV YVV (NYY) Kablo (Pvc Yalıtkanlı, Pvc Dış Kılıflı) olmak üzere 17 iş kalemi ile  
ANLZ-19-A "15 mm çapraz bağlı poliüretan şilte ile döşemede ses yalıtımı yapılması" iş  
kalemi kapsamında yer alan “çapraz bağlı poliüretan şilte” girdisi, ANLZ-ŞK “Yangına  
dayanıklı duman sızdırmaz şaft kapağı imali ve yerine montajı” iş kalemi kapsamında yer  
alan “şaft kapağı kilidi” girdisi ve V.1503-AN “Mermerden Görünen Yüzü 0.20 m2 den  
büyük Kemer Taşı Yapılması ve Yerine Konması (6 cm yalıtımlı Mekanik)” iş kalemi  
kapsamında yer alan “04.V15 Afyon Mermeri (Beyaz) Sertlik Derecesi 2” analiz girdilerinin  
de dahil olduğu toplam 20 kalem iş kalemi/analiz girdisi için 4 adet fiyat teklifinin sunulduğu  
görülmüştür.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
Yapılan incelemede, fiyat tekliflerinde malzeme ve montaj bedelinin ayrı ayrı  
gösterildiği, sunulan fiyat tekliflerinin meslek mensubu imza ve kaşesi, bulunması gereken  
ibareler gibi şekli unsurlar yönüyle Tebliğ’in 45’inci maddesinde yer alan kriterleri  
karşıladığı, işçilik saat ücretlerinin ihale tarihinde yürürlükte bulunan brüt saatlik ücretin  
altında olduğuna ilişkin bir bilgiye rastlanmadığı, fiyatların hesap cetveline ve analizlere  
doğru şekilde aktarıldığı, miktarlarda, hesaplamalarda, birimlerde ve malzemelerin  
niteliklerinde herhangi bir hataya rastlanmadığı, firmaların fiyat teklifine konu alanda faaliyet  
gösterdiği, fiyat tekliflerinde belirtilen tutanak tarihlerinin fiyat tekliflerinin düzenlendiği  
tarihle aynı tarih olduğu tespit edilmiştir.  
Bu bağlamda, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan açıklamalara ilişkin  
anılan iddiaların yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:  
İhale üzerinde bırakılan tarafından açıklama kapsamında maliyet tutarı tespit  
tutanakları (Ek-O.5) dayanak olan herhangi bir fiyat teklifinin sunulmadığı, anılan istekli  
tarafından sunulan 4 fiyat teklifinin de satış tutarı tespit tutanakları (Ek-O.6) dayanak alınarak  
yapıldığı, bu kapsamda yapılan incelemede;  
Anılan istekli tarafından sunulan 4 adet fiyat teklifinin ekinde satış tutarı tespit  
tutanaklarının (Ek-O.6) yer aldığı, tutanaklarda malzeme ve montaj birim satış tutarlarını  
gösteren kısımların ayrı ayrı doldurulduğu, fiyat tekliflerinde yer alan bedellerin ağırlıklı  
ortalama birim satış tutarının % 80’inin üzerinde olduğu, ihale tarihi 15.12.2020 olan ihalede  
aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında istekli tarafından sunulan 4 fiyat teklifinin de geçici  
vergi beyanname döneminin 2020 yılının 3’üncü dönemi olduğu, bu itibarla tutanakların son  
veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi kriterinin  
sağlandığı,  
Fiyat teklifi üzerinde yer alan satış tutarı tespit tutanağı sayılarının tutanaklardaki  
sayılarla uyumlu olduğu, tutanakların "fatura bilgileri tablosu"nu içerdiği, “fatura bilgileri  
tablosu”ndaki tutar ve miktar toplamların tutanağa doğru şekilde yansıtıldığı, tutanaklardan  
ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en  
az 1/20'si kadar satış yapılmış olduğunun anlaşıldığı, tutanakların ekinde imza sirkülerlerinin  
ve meslek mensubunca “aslı gibidir” onaylı faaliyet belgelerinin sunulduğu tespit  
edildiğinden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Bu bağlamda, isteklinin sunduğu açıklamada iddia konusu hususa ilişkin herhangi bir  
mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan yapım işi ihalelerinde; iş kapsamındaki  
imalat miktarları idare tarafından istekli olabileceklere verilmemekte; söz konusu metrajlar  
ihale dokümanı kapsamında yer alan projeler, mahal listeleri, özel ve genel teknik şartnameler  
vb. dokümanlar üzerinden idarece ve istekliler tarafından ayrı ayrı hesaplanmaktadır. İhale  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
konusu iş kapsamındaki imalatların niteliği, projenin karmaşıklığı ve büyüklüğü, metraj  
hesabı yapan kişilerin kabulleri gibi unsurlar nedeniyle isteklilerce belirlenen miktarların  
idarenin belirlediği miktarlarla birebir örtüşmesi beklenmemektedir. Bununla birlikte, idarece  
hesaplanan metrajlar ile istekliler tarafından hesaplanan metrajlar arasındaki farklılıkların  
makul ve kabul edilebilir mertebelerde olması ve açıklama istenilen iş kalemlerinin tamamı  
üzerinden sağlanan fiyat avantajının, ihaleye teklif veren diğer isteklilerin teklif bedellerine  
göre sıralamada değişikliğe sebep olup olmadığının, diğer bir ifade ile isteklinin lehine bir  
avantaj sağlayıp sağlamadığı hususunun dikkate alınması gerekmektedir.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde belirtilen metraj  
miktarları ile yaklaşık maliyet hesabında idare tarafından öngörülen metraj miktarları  
karşılaştırıldığında, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında yer verilen  
metrajların açıklama istenilen 104 adet iş kaleminden 55 adedinde idarenin metrajından fazla  
olduğu, 11 adedinin idarenin metrajıyla aynı olduğu, 38 adedinin ise idarenin metrajından  
düşük olduğu, bu 38 adet iş kaleminin 8 adedinde metraj farkının %10’dan düşük olduğu, 30  
adedinde ise %10’u aşan metraj düşüklüğünün bulunduğu, idarece öngörülen miktarlar ile  
anılan istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpılması sonucunda istekli aleyhine  
tutar farkı oluştuğu, dolayısıyla söz konusu durumun anılan isteklinin lehine değil aleyhine  
olduğu anlaşılmış ve başvuru sahibinin 3’üncü iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
ulaşılmıştır.  
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasına konu olan  
104 iş kaleminden 60 iş kaleminin ve analiz yapılmak suretiyle açıklanan 27 iş kalemine  
ilişkin 146 analiz girdisinin kamu kurumlarınca yayımlanmış birim fiyatlarla açıklandığı,  
Açıklama kapsamında sunulan tabloda açıklama istenilen iş kalemi ve analiz girdileri  
birim fiyatları ile ilgili kamu kurum ve kuruluşu bilgilerine yer verildiği, bahse konu tablodan  
isteklinin açıklamalarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İller Bankası, Karayolları Genel  
Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü birim fiyatlarını kullandığı tespit edilmiştir.  
Yapılan incelemede, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerde  
herhangi bir kamu kurumu rayiç fiyatlarının altında fiyatlara, aritmetik hataya, uyumsuzluğa  
rastlanmadığı, aşırı düşük teklif açıklamasında iş kalemleri kapsamında yer alan işçilik  
ücretinin 1 saat için 13,50 TL öngörüldüğü, 2020 yılına ilişkin saatlik brüt asgari ücretin  
13,08 TL olduğu hususu dikkate alındığında açıklama kapsamında öngörülen işçilik  
giderlerinin 2020 yılına ilişkin saatlik brüt asgari ücretin altında kalmadığı görülmüştür.  
“ELK.ANA-01 630 kVA.Köşk (Trafo dahil) Dışarıdan işletmeli tip (Giriş-Çıkış-  
Koruma Hücre+AG Panosu 3x1000 A TMŞ li) 36 KV” iş kaleminin fiyat teklifi ile  
açıklandığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesi uyarınca, isteklilerin aşırı  
düşük teklif açıklamaları kapsamında üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ve kamu kurum  
ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatların da  
aralarında bulunduğu tevsik edici belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları  
kapsamında sunabilecekleri, bu itibarla fiyat teklifleri ile açıklama yapılmasının yerinde  
olmadığı yönündeki iddianın yerinde olmadığı anlaşılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2021/008  
: 34  
: 24.02.2021  
: 2021/UY.II-469  
Bu bağlamda, isteklinin sunduğu açıklamada iddia konusu hususa ilişkin herhangi bir  
mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.