2022/UH.I-879 - Kamu İhale Kararı - Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve Bağlı Sağlık Tesisleri İçin 24 Aylık Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

BAŞVURU SAHİBİ:

Balkan Catering Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Bolu İl Sağlık Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2022/499958 İhale Kayıt Numaralı “Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve Bağlı Sağlık Tesisleri İçin

24 Aylık Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı”

İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Bolu İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 24.06.2022 tarihinde açık ihale usulü ile

gerçekleştirilen “Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve Bağlı Sağlık Tesisleri için 24 Aylık Malzeme

Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin

olarak Balkan Catering Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 20.06.2022 tarihinde yaptığı şikâyet

başvurusunun, idarenin 24.06.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince

28.06.2022 tarih ve 30362 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.06.2022 tarihli dilekçe ile

itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2022/673 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan

inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesindeki ‘’Malzemeli yemek hizmet

alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik

şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlenmesi yapılır ve bu menüde yer alan

yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir’’ maddesinin yer aldığı, Tablo 33 de

verilen 1 haftalık yazlık, 1 haftalık kışlık diyet örnek menüsünde öğle, akşam, ara öğün,

R1/R2/Travay şeklinde diyet menünün verildiği, öncelikle ara öğün için tablo 29 da da örnek

bir menünün verildiği ve tablo 29 ve tablo 33 deki ara öğün menülerinin birbirinden farklı

olduğu, ayrıca tablo 29 da ara öğünde verilecek yiyecekler ayrıntılı yazarken (cinsi ve

miktarı) tablo 33 deki menüde 12 adet galeta, peynir-ekmek, meyve (cinsi belirtilmemiş) , 2

yk leblebi, 4 adet kuru kayısı vb şekilde listelendiği, bu durumda ara öğün maliyeti

hesaplanırken ve aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında hangi ara öğün örnek menüsünün

dikkate alınacağının belirsizlik yarattığı, çünkü bu iki menü maliyetlerinin farklı olduğu, aynı

şekilde R1 ve R2 için tablo 34 ve 35 de ayrıntılı ve reçetelendirilmiş örnek menü yer alırken

tablo 33 de yer alan R1/R2/Travay menüsünün neyi ifade ettiğinin anlaşılamadığı ve aşırı

düşük sorgulamasında hangi menünün dikkate alınacağının belirsiz olduğu, kaldı ki tablo 33

de verilen R1/R2/Travay örnek menüsünün çok genel olarak (örneğin çorba, komposto vs

şeklinde) verildiği, cinsi ve çeşidinin belirtilmediği ve de travay menüsünün hangi öğünü

belirttiğinin belli olmadığı, çünkü birim fiyat teklif cetvelinde o şekilde bir öğün

bulunmadığı, yine verilen bu örnek menüde diyet öğle ve akşam yemeklerinde;

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

reçetelendirmek için çorba, et yemeği, makarna ve pilavlar için tablo 32 deki gramajların

dikkate alınacağının belirtilmesine karşın bu menüde yer alan tavuk kavurma ve sade pirinç

pilavının tablo 32 deki reçetede yer almadığı, menüde bazı günlerde salt salata ve meyve

yazdığı, Tablo 32 deki gramaj listesinde çok fazla çeşitte ve maliyette salata reçetesinin

mevcut olduğu, aynı şekilde meyve içinde piyasada çok farklı çeşit ve fiyatta meyve

bulunduğu, meyve ve salatanın cinsinin belirtilmemesinin maliyette farklılıklara ve aşırı

düşük teklif sorgulamasında çelişkiye sebep olacağı, aynı menüde bazı günlerde yoğurt(dm),

salata (dm) yazarken bazı günlerde yoğurt (askh), meyve (askh) yazdığı ve burada yazan dm

ve askh ne anlama geldiğinin anlaşılmadığı, aynı günde hem yoğurt hem de salata-meyvenin

birlikte verilip verilmeyeceği ya da dm ve askh olarak hasta grupları belirtildiyse bunların

birlikte mi yoksa seçmeli olarak mı verileceği hususlarının belirsiz olduğu, eğer bu şekilde ise

bunu maliyet olarak ayırmanın mümkün olmadığı, çünkü maliyet ve aşırı düşük teklif

sorgulamasının birim fiyat üzerinden yapıldığı, diyet menü altındaki diğer bir notta da diyet

sebze yemeklerinde sebzelerin 200 gr, kuru soğanın 10 gr, yağın 5 gr ve salçanın 5 gr olarak

hesaplanacağının belirtildiği, ancak menüde bazı günlerde salt bezelye ve brokoli yazarken

bazı günlerde ise bezelye ve brokoli yanında donuk yazdığı, bu durumda donuk olarak sebze

verildiğinde gramajının ne olacağı ve neden bazı günlerde donuk iken bazı günlerde taze

olarak verileceği hususunun belirsizlik yaratacağı,

Yukarıda belirtilen bu durumun diyet yemek, ara öğün, R1 ve R2 öğünlerinin

maliyetlerinin çıkartılması aşamasında çelişki ve yanlışlıklara yol açarken, fiyat vermeye de

engel teşkil edeceği, sonuç olarak tablo 33 deki diyet menüden ara öğün, R1/R2/Travay

menülerinin kaldırılarak, dm ve askh hasta grupları ayrılmaksızın sağlıklı bir maliyet

oluşturmak için tablo 33 deki diyet menünün düzenlenerek tekrar şartnameye eklenmesi

gerektiği,

2) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesine göre verilen birer aylık yazlık

ve kışlık normal yemek menüsünde ve bir haftalık yazlık ve kışlık diyet yemek menüsünde

yer alıp gramaj reçetesinde mevcut olmayan yemeklerin olduğu, örneğin normal yemekte; etli

taze fasulye, peynirli kalem böreği, mısırlı mevsim salata, çoban salata, peynirli mevsim

salata, patatesli tepsi böreği, peynirli tepsi böreği, mantar sote, rosto köfte, etli bamya, üzüm

komposto, kıymalı tepsi böreği, kıymalı fırın patates yemekleri, diyet yemekte; tavuk

kavurmanın gramaj listesinde bulunmadığı,

Ayrıca normal yemek menüsünde yer alan tavuk şnitsel/kuskus salata için gramaj

listesinde patates kızartmalı tavuk şnitselin yazıldığı, buradaki patates kızartmasının çıkartılıp

kuskus garnitürün nasıl ekleneceği ve menüde yer alan kadınbudu köfte/patates salatası için

reçetede patates kızartmalı kadınbudu köftenin yazıldığı, buradan patates kızartmasını

çıkartılıp patates salatası garnitürünün nasıl ilave edileceği, menüde yer alan hasanpaşa köfte

için reçetede püreli hasanpaşa köfte yazıldığı ancak bu reçeteden pürenin nasıl çıkarılacağı

hususlarının belirsiz olduğu,

Normal yemek kış menüsünün 18. gününde kivi-mandalina yazdığı, bu durumda

burada kivi ve mandalinanın seçmeli olarak mı yoksa ikisi birden mi verileceğinin

anlaşılamadığı ve belirtilen bu eksikliklerin sağlıklı bir yaklaşık maliyet ve aşırı düşük teklif

sorgulamasına engel teşkil edeceği

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

3) Teknik Şartname’nin 144’üncü sayfasındaki Tablo 27’de Bolu İzzet Baysal Ruh

Sağlığı ve Hastalıkları E.A.H için normal gece kahvaltı örneğinin verilmiş olduğu ve normal

kahvaltı sayısına ilave edildiği, ancak iki haftalık normal kahvaltı menüsü ile gece kahvaltı

menüsü ve normal kahvaltı miktarları ile gece kahvaltısı miktarlarının birbirinden farklı

olduğu, aşırı düşük teklif sorgulamasında şartnamede o öğün için verilen tüm menüler

reçetelendirilerek ortalaması alınmak suretiyle maliyet oluşturulup aşırı düşük teklif

sorgulaması verildiği, ( KİK tebliğine göre her öğün için ayrı ayrı açıklama verileceği) bu

durumda da gece kahvaltısı ile normal kahvaltı maliyetinin birbirinden farklı olacağı ve bu

durumun da sağlıklı bir teklif vermeye engel olacağı, bu nedenle gece kahvaltısının 30 aylık

kullanım miktarları için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir öğün oluşturulması ya da

şartnamede ki gece kahvaltısı menüsünün örnek amaçlı verildiğinin ve aşırı düşük teklif

sorgulamasında normal kahvaltı örnek menüsünün dikkate alınacağının belirtilmesinin

gerektiği,

4) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde görüldüğü gibi ulusal bayram resmi tatil

günlerinde 1 sorumlu garson çalıştırılması öngörülmüşken, birim fiyat teklif cetvelinde ulusal

bayramda sorumlu garson gün sayısının olmadığı, bu durumun da idari şartnamede farklılık

ve çelişki oluşturduğu ve fiyat vermeye engel teşkil eden bir durum olduğu, ve yine anılan

Şartname maddesindeki “.. Teklife esas yukarıda belirtilen asgari ücret oranlarına; Teknik

Şartname Tablo-3'te belirtilen SGP; %4 olarak ilave edilmiştir.” şeklinde düzenleme

yapıldığı, ancak Teknik Şartname Tablo 3’e bakıldığında sadece birimlerde çalıştırılacak

personel sayısının belirtildiği ve verilecek ücrete dair bir oranın bu tabloda yer almadığı, iki

Şartname arasında söz konusu hususta uyumluluk olmadığı,

5) İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde işçilik maliyetleri için düzenleme

yapıldığı, ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı işi

olmasından dolayı ekap işçilik maliyeti hesaplama tablosundaki sözleşme ve genel giderler

dahil işçilik maliyetinin kullanılmasının zorunluluğunun bulunmadığı, ancak ihale konusu iş

personel ayrı olarak ihaleye çıktığı için ekap işçilik maliyeti hesaplama tablosundaki sözleşme

ve genel giderler hariç asgari işçilik maliyetinin dışında da istekliler tarafından bir

hesaplamaya bağlı olmadan teklif verilebilme hakkının var olduğu, burada belirtilen

maddenin KİK tarafından işçilik yaklaşık maliyeti oluşturulurken kullanılan birim fiyatı

açıklamak için verilmiş olabileceği, ancak teklif verecek istekliler tarafından bu maddedeki

bu birim fiyatın kullanılması zorunluluğu olduğunun anlaşılmasına sebep olacağından işçilik

için fiyat vermeye engel teşkil eden bir durum yaratacağı, oluşabilecek çelişkilerin ve rekabeti

etkileyecek unsurların engellenmesi için idari şartnameden bu açıklama amaçlı verildiği

düşünülen maddenin çıkarılmasının gerektiği,

6) Teknik Şartname’nin 9’uncu sayfasındaki 4.maddede yer alan Tablo 3’ de unvanları

görev yerleri ve sayıları belirtilen işçilerin hizmetin sunumu için gerekli asgari işçiler olduğu,

hizmetin aksamadan bu şartnameye uygun şekilde ve kaliteli sunulması için yüklenici firma

kendisi ihtiyaç duyması halinde idareye yansıtmadan idareye bildirmek şartı ile ekstra işçileri

bu şartnamede belirtilen şartları taşıması kaydıyla yüklenicinin idareden ek ücret talep

etmeksizin istihdam edebileceği, ayrıca sayfa 6 da personel listesi altında proje sorumlusu,

firma yetkilisi/yöneticisi/temsilcisinin tabloda yer alan unvanların kadrosunda yer

almayacağının belirtildiği, her projede bir sorumlunun sürekli işyerinde bulunmak durumunda

olduğu, aynı şekilde sayfa 9 madde 7.3.12’de sağlık tesisleri arasında yemek nakliyesinde

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

gerekli şoförlük işleri yapması gereken personelden bahsedildiği, ancak bu sayıda personelin

tabloda yer almadığı, ancak ihalenin personele ayrıca fiyat verilecek şekilde bir ihale

olduğundan ve şartnamede belirtilen personel sayısı kadar fatura kesildiğinden, burada

belirtilen ekstra çalıştırılacak personelin hastaneye fatura edilemeyeceği ve bu durumunda

yüklenici zararına yol açacağı, bu nedenle personel maliyetinde oluşacak farklıklar teklife

yansıyacağından sağlıklı bir teklif oluşturulamayacağı, bu sebeple bu maddelerde belirtilen

kişilerin personel tablosuna ilave edilmesi gerektiği, ayrıca yüklenici tarafından ihtiyaç

duyması halinde idareye yansıtmadan idareye bildirmek şartı ile ekstra işçileri bu şartnamede

belirtilen şartları taşıması kaydıyla idareden ek ücret talep etmeksizin istihdam edebileceğine

yönelik şartname maddesinin de şartnameden kaldırılması gerektiği,

7) Teknik Şartname’nin 22’nci sayfasındaki 28’inci maddede hizmet sunumu için

yüklenici tarafından istihdam edilen tüm işçilere idare tarafından onaylı listelere göre

çalışacak personelin çalışma saatlerinde sağlık tesislerinin diğer çalışanlarına verilen yemek

veya kahvaltılardan verileceği ve bedelinin yüklenici tarafından karşılanacağı belirtilmişken,

İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde hizmet sunumunda çalıştırılacak işçilerin yemek

ihtiyaçlarının yüklenici tarafından karşılanacağı ve yükleniciye işçilerin yemek ihtiyacının

karşılanması noktasında idare tarafından bir bedel ödenmeyeceği ve işçilere ait yemek

giderinin istekliler tarafından teklif fiyata dahil edileceğinin belirtildiği, fakat Sağlık

Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın yayınladığı 2008/42 nolu genelgesi sayfa 10 B-a

maddesi İdari Şartname’nin ilgili maddesinin uygun olmadığı ve ayrıca teknik şartnamedeki

madde ile idari şartnamedeki maddenin birbirine uyumlu olacak şekilde tekrar düzenlenmesi

gerektiği,

8) Teknik Şartname’nin 149’uncu sayfasında yer alan 17.1.10’uncu maddesinde ara

öğünde 50 gr, günde toplam 500 gr ekmek verileceğinin belirtildiği, ancak verilen 1 haftalık

örnek ara öğün menüsünde bazı günlerde zaten ekmeğin yer aldığı, bu durumda yazmayan

günlerde de ilgili maddeye göre 50 gr ekmek verildiği düşünüldüğünde, yazan günlerde 2

adet ekmek verilip verilmeyeceği, verilecekse bu durumda ara öğünde verilecek ekmek

gramajının aşılmış olacağı, bu belirtilen ifadelerden de anlaşıldığı gibi ekmek için ara öğünde

ekmek kullanım miktarı ile ilgili çelişkili bir durum olduğu, bunun da maliyet oluşturma

aşamasında her yüklenicinin farklı bir maliyet çıkarmasına sebep olacağı, KİK tebliğine göre

ekmeğin ana girdi kapsamında olduğu, bu nedenle ekmeğin ara öğünle birlikte net kaç adet

verileceğinin belirtildiği maddeye göre örnek menünün tekrar düzenlenmesi gerektiği,

9) Teknik Şartname’nin 142’nci sayfasındaki 15.6.15’inci maddesinde yer alan normal

kahvaltıda verilecek domates ve salatalık için 100 gr domates+100 gr salatalık olmak üzere

toplamda 200 gr olacağı belirtilmişken, 146’ncı sayfadaki 16.1.11’inci maddede diyet

kahvaltıda verilecek domates ve salatalık gramajı için toplamda 200 gr olacağının belirtildiği,

ancak ayrı ayrı gramajın belirtilmediği, sağlıklı bir diyet kahvaltı maliyetinin oluşturulması

için domates ve salatalık gramajının normal kahvaltıda olduğu gibi ayrı ayrı belirtilmesi

gerektiği,

10) Teknik Şartname’de yer alan Tablo 32 gıda gramaj listesinde; peynirli makarna,

peynirli börek, peynirli kol böreği, sigara böreği, tepsi böreği, muska böreği, puf böreği ve

peynirli salata reçetelerinde peynir gramajının salt peynir olarak verildiği, ancak burada

kullanılacak peynir cinsinin belirtilmediği ( beyaz peynir, kaşar peynir, lor peynir)

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

kullanılacak peynirin cinsinin net bir şekilde belirtilmemesinin bu peynir cinsleri arasındaki

fiyat farkı nedeni ile maliyette farklılıklara sebep olacağı,

11) Teknik Şartname’de yer alan Tablo 32 gıda gramaj listesi reçetelerinde tüm

sütlerin birimi ml olarak verilmişken, mayalı poğaça reçetesinde sütün 50 gr olarak

belirtildiği, sütün yoğunluğu saf suyun yoğunluğu ile aynı olmadığından, 50 ml süt ile 50 gr

süt arasında miktar ve fiyat farklılıklarının oluşacağı, zaten süt evsafı incelendiğinde sütlerin

kuruma 1000 ml’lik ambalajlarda alınması gerektiğinin belirtildiği,

12) Teknik Şartname’de yer alan Tablo 32 gıda gramaj listesindeki vişne hoşafı ve erik

hoşafı reçetelerinde salt vişne ve erik meyvesinin 40 gr olarak yazdığı, bilindiği üzere

komposto için taze meyve kullanılırken, hoşaf için kuru meyve kullanıldığı, ancak burada

erik ve vişne için kuru olması gerektiğinin belirtilmediği, bu yüzden salt erik ve vişnenin taze

meyve olarak ta düşünülebildiği, bu ürünlerin taze ve kuru fiyatları arasında çok ciddi fiyat

farkı bulunduğundan bu durumun maliyeti de etkileyecek bir unsur olduğu,

13) Teknik Şartname’de yer alan Tablo 32 gıda gramaj listesi ekmek kadayıfı ve tel

kadayıf reçeteleri incelendiğinde; iki reçetede de salt kadayıf yazdığı, ekmek kadayıfı ve tel

kadayıf evsafları ve fiyatları düşünüldüğünde birbirinden çok farklı iki ürün olduğu, bu

durumda maliyet ve aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında salt kadayıf olarak

fiyatlandırılmasının da farklılıklara ve çelişkiye sebep olacağı,

14) Normal kahvaltı menü örneğinde; 3.ve 6.günde ekmek+poğaça yazarken diğer

günlerde sadece ekmek yazdığı, kahvaltı öğününde zaten 3 adet ekmek verileceği, bu

durumun şartnamede kahvaltı gramaj listesinde belirtildiği, burada verilecek poğaçanın 3 adet

ekmek dışında 2 adet olarak mı verileceği ya da ekmek miktarından düşürülüp poğaça mı

ilave edileceği, hususundaki çelişkinin kahvaltı maliyetinin sağlıklı hesaplanabilmesine engel

teşkil ettiği, bunun içinde poğaça verilecek günlerde verilmesi gereken ekmek sayısının

kahvaltı gramaj listesinde ayrıca belirtilmesinin sağlıklı olacağı,

15) Örnek diyet ara öğün örnek menüsü 4.gün 2.ara öğünde 1 yk kuru üzüm, 8-10 adet

fındık yazdığı, ara öğün gramaj listesinde ise kuru meyvenin 20 gr, fındığın ise 10 gr olarak

belirtildiği, burada belirtilen 1 yk’nın 20 gr’a 8-10 adetin de 10 gr’ a denk gelmediği, bu

nedenle düzenlemenin çelişkiye yol açtığı, örnek menüde yk ve adet olarak belirtilen gramaj

birimlerinin gramaj listesindeki gramajlar ile uyumlu olacak şekilde düzenlenmesi gerektiği,

16) Dana döner ve tavuk döner gramaj reçetesinde domates, biber, patatesin 150 gr

veya marul, havuç ve kuru soğanın 100 gr yazdığı, buradaki sebze dağılım miktarlarının net

olmadığı, bu durumda 150 gr ürünü tamamlayacak şekilde isteyenin istediği gramajı

yazabileceği ve bunun da maliyette farklılıklara sebep olacağı, ayrıca bu durumun arada

virgül olmasından dolayı hepsinden 150 gr olarak ta verilebileceğini düşündürdüğü,

dolayısıyla net bilgi olmamasının çelişki yarattığı, bu nedenle dana döner ve tavuk döner

gramaj reçetesinin sebze miktarlarının ayrı ayrı belirtilerek tekrar düzenlenmesi gerektiği,

17) Lavaşta tavuk yemeği reçetesinde sıvıyağın 101 gram olarak belirtildiği, kızartma

olarak ta yapılan yemekler dahil hiçbir reçetede bu kadar fazla yağ miktarının olmadığı, 101

gram yağ ile 10 gr yağ arasındaki maliyetin oldukça farklı olduğu (özellikle ayçiçek yağı fiyat

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

artışı dikkate alındığında ciddi bir maliyet farkı olacağı) bu yemeğinde maliyetinin sağlıklı

hesaplanamamasına yol açacağı,

18) Kıymalı kuru fasulye reçetesindeki kemikli etin 50 gr veya sucuğun 20 gr olarak

belirtildiği, ancak kıymalı kuru fasulye reçetesinde sucuğun neden yer aldığının

anlaşılamadığı, zira sucuklu kuru fasulye reçetesi olması ya da kıymalı/sucuklu kuru fasulye

olarak belirtilmesinin çelişkiyi ortadan kaldıracağı, ancak bu durumun menüde yer alan

yemeği reçetelendirme aşamasında karışıklığa sebep olacağı, bu nedenle reçetedeki sucuğun

çıkarılarak sucuklu kuru fasulye reçetesinin ayrıca şartnameye ilave edilmesinin sağlıklı

olacağı,

19) Çikolata soslu brownie reçetesindeki yumurtanın ¼ gram, R1 menüsü 12.günde

yayla çorbasındaki yumurtanın 0,1 gram olarak yazarken, diğer tüm reçetelerde yumurta

gramajının adet olarak verildiği, piyasa koşullarında yumurtanın adet olarak satılan ancak kg

olarak satılmayan bir ürün olduğu, ayrıca dondurmalı brownie tatlısı reçetesindeki

yumurtanın 114 gram olarak belirtildiği, bu gramajın bir porsiyon için çok fazla bir miktar

olduğu, yumurtanın gramajının ¼ adet olduğunun açık olduğu, ancak aşırı düşük teklif

sorgulamasında reçetede yazan gramajlar dikkate alınacağı için fazla yazılan yumurta

miktarının tatlı maliyetini etkileyeceği, aynı şekilde çiğ köfte reçetesindeki marulun 2 yaprak

olarak belirtildiği, ancak marulun yaprak olarak satılmamasından dolayı, bu ürünü reçetede

fiyatlandırmanın bu şartlarda mümkün olmadığı, pelte reçetesinde ise 100 ml meyve suyu

yazdığı, ancak meyve suyunun taze meyveden elde edilen mi yoksa hazır olarak satılan

meyve suyu mu olduğu hususunda açık bir düzenleme olmadığından ml olarak

fiyatlandırmanın mümkün olmayacağı, bu nedenle 100 ml meyve suyu için kullanılması

gereken taze meyvenin gramajının reçetede belirtilmesi gerektiği iddia edilmektedir.

20) Teknik Şartname’nin Tablo 29 diyet kahvaltı ve ara öğün örnek menüsünde sadece

süt yazdığı, ancak diyet kahvaltı ve ara öğün gramaj listesinde süt açıklamasında süt (yağlı

veya light olacaktır) diye belirtildiği, bu durumda menüde yer alan sütlerin yağlı süt mü

yoksa light süt mü olduğunun anlaşılamadığı, sonuç olarak bu iki ürünün fiyat olarak

birbirinden farklı olduğu ve bu durumda ara öğün ve diyet kahvaltı maliyetinde farklılıklara,

aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında çelişkilere sebep olacağı, aynı şekilde ara öğün ve

diyet yemek menülerinde yer alan yoğurtlarda da sadece yoğurt yazdığı, bu menülerdeki

yoğurtların light mı yoksa yağlı yoğurt mu olacağının belirtilmiş olması gerektiği,

21) Balık kızartma ve balık buğulama reçetelerindeki balığın 200 gr olarak belirtildiği,

ancak balık evsafında kuruma alınacak balıkların taze olarak ve temizlenmiş şekilde

alınacağının yazdığı, bu durumda burada belirtilen 200 gr balığın temizlenmiş balık gramajı

ise piyasa koşullarında temizlenmiş taze balık kg fiyatının mevcut olmadığı, eğer tüm balık

gramajı ise bu durumda da evsaf ile uyumsuzluk olduğu, bu nedenle balık gramajının tüm

balık gramajı olarak belirtilerek çelişki yaratan bu durumun düzeltilmesi gerektiği,

22) Tablo 36 da verilen diyaliz ve kemoterapi yemeğine 1 öğünlük verilen örnek

menüde; 1.günde kase yoğurt için 50 gr yazarken diğer günlerde 200 gr yazdığı, ayrıca piyasa

koşullarında 50 gr ambalajlı yoğurt ürünü bulunmadığı, bu nedenle de 200 gr lık ambalajlı

kase yoğurdun nasıl 50 gr olarak servis edileceğinin anlaşılamadığı, buradaki yoğurt

gramajının diğer günlerdeki gramajla uyumlu olacak şekilde düzeltilmesi gerektiği,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

23) Teknik Şartname’nin 236’ncı sayfasındaki 21.13.2’nci maddesinde diyaliz ve

kemoterapi yemeklerinden her hasta için günde bir defa verileceği ve örnek menüdeki tüm

yemek ve gıda maddelerinin yer alacağının belirtildiği ve 21.13.10’uncu maddede ise diyaliz

ve kemoterapi hastalarına verilen yemeğin birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak

yer almadığının ve yenilen yemek sayılarının diyet yemek sayılarına eklendiğinin belirtildiği,

diyet yemek için birim fiyat teklif cetvelinde diyet kahvaltı ve diyet yemeğin ayrı ayrı

verilmiş olduğu, ancak diyaliz ve kemoterapi menülerinde kahvaltı ve yemeğin bir arada

olduğu ve diyet yemek ile maliyetlerinin birbirinden farklı olduğu, menülerin miktar ve çeşit

olarak birbirinden farklı olmasından dolayı da ortalaması alınarak çıkarılacak maliyetle diyet

yemek maliyetinin doğru hesaplanamayacağı, günlük verilen diyet yemek ile kemoterapi ve

diyaliz yemek sayılarına bakıldığında aynı oranda olmadığının açık olduğu, bu şekilde

ortalama alınarak yapılacak aşırı düşük açıklamanın diyet yemek maliyetini düşüreceğinden

sağlıklı bir maliyet ve aşırı düşük değerlendirmesi yapılamayacağı, bu nedenle ya diyaliz ve

kemoterapi öğünü için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir yer açılmalı ya da (aşırı düşük

açıklamanın sağlıklı olması ve çelişkileri ortadan kaldırmak için) diyaliz ve kemoterapi öğünü

diyet yemeğe kıyasla çok az olduğu için diyet yemek aşırı düşük açıklamaları sadece

şartnamede verilen örnek diyet menüsü dikkate alınarak yapılmalıdır ibaresinin eklenmesi

gerektiği,

24) Teknik Şartname’de ekmeklerin 50 gr’lık ambalajlı ekmek olarak verileceğinin

belirtilmiş olduğu, ancak ekmek evsafına bakıldığında ekmeklerin 50-60 gr ağırlığında

poşetlenmiş olması gerektiğinin belirtildiği, bu durumda ekmek gramajı için şartnamede

belirtilen ile evsaf arasında uyuşmazlık ve çelişkinin söz konusu olduğu,

25) Teknik Şartname’nin 175’inci sayfasında yer alan 15.6.23’üncü maddesinde

poşet/parça kek ile ilgili durumların 24’üncü maddesinde detaylı olarak açıklandığının

belirtildiği ve kahvaltı gramaj listesinde herhangi bir gramajın belirtilmemiş olduğu, ancak

24’üncü maddede gıda maddeleri evsafı 142’de poşet/parça kekin 40-50 gr’lık paketlerde

olacağının düzenlendiği, dolayısıyla net bir gramajın olmayıp aralıklı bir gramajın söz konusu

olduğu ve bu durumunda maliyeti etkileyen bir unsur olduğu, tüm bu aksaklıklar, eksiklikler

ve uyuşmazlıkların ihaleye katılım ve ihale teklif bedelinin belirlenmesi hususunda büyük

çelişkiler oluşturduğu iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale

konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik

şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım

işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi

tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre

hazırlattırılabilir.

İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale

dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar

içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır...” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik Şartname” başlıklı 16’ncı

maddesinde “(1) İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname

hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik

kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici

hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur…” hükmü yer

almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı

düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve

dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen

hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki

düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

…

79.2.6.Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin

değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü

düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları

belirtilir.

Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve

“yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4)

hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için

“(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve

0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya

0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık;

işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut,

mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri

(ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal

gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale

dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü

düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar

arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği

orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri

(doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama

giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör

muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler”

başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.

Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif

veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi

ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi

Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin

sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı

giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması

gerekmemektedir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç,

bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla

üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan

diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının

anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir.

Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik

giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik

gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve

tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal

yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim

fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik

etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir. …” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.

İhale konusu hizmetin;

a) Adı: Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve bağlı sağlık tesisleri İçin 24 Aylık Malzeme Dahil

Yemek Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı

b) Miktarı ve türü:

Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve Bağlı Sağlık Tesisleri için 24 Aylık Malzeme Dahil Yemek

Hazırlama, Pişirme, Dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı

24 ay için belirlenen toplam öğün miktarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Normal Yemek

Normal Kahvaltı

Diyet Yemek

3.098.568

1.118.070

525.298

230.502

23.380

Öğün

Diyet Kahvaltı

Rejim 1 Yemeği

Rejim 2 Yemeği

Ara Öğün

107.600

518.762

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve bağlı sağlık tesisleri

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Ara Öğünlerle İlgili Özel Şartlar” başlıklı 17’nci maddesinde

“

(l)Ara öğün, sağlık tesislerinde yatmakta olan hastalardan, hastanın doktoru veya

diyetisyeni tarafından ara öğün verilmesi uygun görülenlere verilen yemek veya kahvaltı

türüdür.

Enfeksiyon kontrol komitesinin uygun gördüğü ve karar verdiği şekilde hastalara;

Ara öğünler, 3 (üç) ya da 4 (dört) gözlü kapaklı köpük tabak içerisinde sunulur.

17.1.1 Ara öğünler, hastalar için günlük olarak planlanır ve günün 3 değişik

zamanında verilir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

17.1.2 Ara öğün olarak bir gün içerisinde aynı hastaya değişik zamanda verilen tüm

gıda maddeleri, ara öğün sayılır. Bir gün içerisinde ara öğün olarak verilecek gıda

maddelerinin gün içerisinde verilme türleri aşağıdaki Tablo.30’da belirtilmiştir.

17.1.3 Ara öğünler saat 10:00,15:00,21:00’de verilecektir. Saat 21:00’ de verilecek

olan ara öğün akşam yemeği ile birlikte verilebilir.

17.1.4 Ara öğünlerde verilecek besinler l.Grup 1 adet, 2.grup 1 Adet (1 Adet

proteinli, l. Adet Karbonhidratlı besin olmak üzere) seçilerek iki çeşit verilecektir.

Diyetisyenin tat olarak onayladığı iki grup besin bir arada, günde 3 kez verilecektir. Doktorun

ve/veya gerekli gördüğü hastalarda verilme sıklığı artırılır.

17.1.5 Ara öğün verilme saatleri genel olarak madde 17(3) bendinde belirtilen

saatlerde verilmekle beraber, hastanın doktoru veya diyetisyeni tarafından her hangi bir

sınırlamaya tabii olmaksızın değiştirilebilir.

17.1.6 Ara öğün tabaklarında yer alacak ana gıda maddeleri bu şartnamede belirtilen

diğer şartlara uygun olmakla beraber aşağıda belirtilen niteliklere de uygun olmalıdır:

17.1.7 Meyve: Ara öğün tabaklarında yer alacak meyveler (mevsimine uygun olarak

tüm meyveler olabilir) en az 200 gr. (kavun ve karpuzda en az 500 gr.) olacaktır. Hastanın

doktoru veya diyetisyeni önermesi halinde meyveler mevsimine uygun şekilde karışık da

olabilir.

17.1.8 Kâse Yoğurt: Ara öğün tabaklarında yer alacak kâse yoğurtlar en az net 200

gramlık gramajda ve hastanın doktorunun ya da diyetisyeninin önerdiği cinste olacaktır.

17.19 Beyaz Peynir: Ara öğün tabaklarında yer alacak diyet beyaz peynirler en az net

40 gr. gramajda ve hastanın doktorunun ya da diyetisyenin önerdiği cinste olacaktır.

17.1.10 Ekmek: Ara öğün tabaklarında yer alacak ekmekler hastanın doktoru veya

diyetisyeni ekmekleri beyaz, kepekli veya rol (beyaz, kepekli) olarak ya da karışık olarak talep

etmesi halinde talebi aynen karşılanacaktır. Ara öğünde 50 gr, günde toplam 500 gr ekmek

verilir. Rol elemekler en az 50 gr. olacak şekilde paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş

olmalıdır.

17.1.11 Paket Süt: Ara öğün tabaklarında yer alacak paket sütler en az net 200 ml

gramajda, yağlı veya light türlerinde (paket sütün cinsi hastanın doktoru veya diyetisyeni

tarafından belirlenir) UHT yöntemiyle işlenmiş ve homojenize edilmiş olacak, içilmesini

sağlayacak çubuğu bulunacaktır. Kahvaltıyı tüketecek kişi talep etmesi halinde yanında

bardak verilecek hastanın doktoru veya diyetisyeni tarafından uygun görülmesi halinde de

şeker ve şeker karıştırıcı da verilecektir.

17.1.12 Ara öğün tabaklarında yukarıda belirtilen ana gıda maddeleri yanında

verilecek gıda maddeleri yanında yardımcı servis malzemesi verilecektir. Hastanın doktoru

veya diyetisyenin önerisine göre verilecek yardımcı maddelerde bulunacaktır.

17.1.13 Ara öğünler bu gıda maddelerini tüketecek olan hasta için özel olarak

hazırlanır. Ara öğün tabaklarına konulacak ana gıda maddeleri hastanın doktoru veya

diyetisyenin önerileri doğrultusunda idare tarafından tespit edilir ve bu şartnamede belirtilen

süre içerisinde yükleniciye sipariş edilir. Yüklenici tarafından idare tarafından tespit edilen

ana gıda maddelerinin yanına yukarıda belirtilen yardımcı maddeler de eklenerek kişiye özel

ara öğün tabakları oluşturulur. Kişiye özel olarak hazırlanan bu ara öğün tabakları hastanın

kaldığı odasında ve hastanın doktoru veya diyetisyenin önerdiği saatlerde verilir.

17.1.14 Ara öğünlerin üretilmesine, sunulmasına ve sonrası işlerle bu şartnamede

belirtilen diğer iş ve işlemlere ilişkin tüm maliyet unsurları (idare tarafından karşılanacağı

özel olarak belirtilenler hariç) yükleniciye ait olup yüklenici teklifini bu maliyet unsurlarının

tamamını hesaplayarak verecektir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

17.2) Ara öğünler birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak yer almakta olup

hastalar tarafından yenilen ara öğünler için yükleniciye ücret ödenecektir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’de “Diyet kahvaltı ve ara öğün menüsü” 29 no’lu Tabloda, haftalık

yazlık diyet menü örneği 33.1 nolu Tabloda ve haftalık kışlık diyet menü örneği 33.2 nolu

tabloda belirlenmiştir.

Teknik Şartname’nin “Rejim 1 Yemeği ile İlgili Özel Şartlar” başlıklı 20’nci

maddesinde “20.1 Rejim 1 yemeği; ameliyat sonrasında hastaların ağızdan gıda almaya

başladığı ilk gün verilen diyet yemeğidir. Rejim 1 yemeğinde çay, limonata, muhallebi, çorba,

komposto suyu gibi ürünlerden bir ya da ikisi hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni tarafından

önerildiği şekilde verilir.

20.2 Rejim 1 yemeğine ilişkin bir öğünlük örnek menü ve bu menülerin

hazırlanmasında kullanılan gıda maddeleri ile gramajları aşağıdaki Tablo. 34’da

gösterilmiştir.

20.3) Rejim 1 yemeklerinden her hasta için günde ortalama 2 (iki) defa verilmesi

öngörülmekle birlikte hastanın doktoru ve/veya diyetisyenin önerisine göre rejim 1 yemeği

verilme sayısı artırılıp azaltılabilir. Ayrıca Tablo.34’de belirtilen yemek menüleri içerisinde

yer alan 2 (iki) yemekten, hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni tarafından önerilmesi halinde

yalnızca biri de verilebilir. Tablo.34’deki Rejim 1 yemek menüsü yüklenici ve idarenin

anlaşmasıyla bu şartname hükümleri dikkate alınarak zenginleştirilip çeşitlendirilebilir.

20.4 Rejim 1 yemeklerinin hazırlanmasında Tablo.34’da yer alan gıda maddeleri ve bu

gıda maddelerinin miktarları dikkate alınır. Ancak hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni

tarafından farklı gıda maddeleri ve gramajları önerilebilir. Bu durumda yüklenici bu önerileri

dikkate almak zorundadır.

20.5 Rejim 1 yemeklerinin içecekleri karton bardakla, yemekleri ise porselen tabakla

hastalara tepsi içinde sunulur. Rejim 1 tepsisine, gıda ürünleri yanında bir adet kapalı bardak

su, bir adet peçete, bir adet ıslak mendil, bir takım çatal kaşık kâğıdı içine konulmuş plastik

çatal kaşık ve bıçak takımı ( Enfeksiyon kontrol komitesinin uygun gördüğü ve karar verdiği

şekilde) konulur.

20.6 Rejim 1 yemekleri birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak yer almakta

olup bu şartnamede belirtilen usule uygun olarak tespit edilecek yenilen rejim 1 sayısına göre

yükleniciye ödeme yapılacaktır.

…

Rejim 2 Yemeği (Sulu ve yumuşak gıda) ile İlgili Özel Şartlar: Madde 21- (1) Rejim 2

yemeği; ameliyat sonrasında hastaların ağızdan gıda almaya başladığı ikinci gün verilen

diyet yemeğidir. Hizmet sunum aşamasında hem Rejim 2 yemeği hem de sulu ve yumuşak gıda

olarak tanımlanabilir. 21.2 Rejim 2 yemeğine ilişkin bir öğünlük örnek menü ve bu menülerin

hazırlanmasında kullanılan gıda maddeleri ile gramajları aşağıdaki Tablo. 35’de

gösterilmiştir.(s.

21.2 Rejim 2 yemeklerinden her hasta için günde ortalama 2 (iki) defa verilmesi

öngörülmekle birlikte hastanın doktoru ve/veya diyetisyenin önerisine göre rejim 2 yemeği

verilme sayısı artırılıp azaltılabilir. Ayrıca Tablo.35’de belirtilen yemek menüleri içerisinde

yer alan yemeklerden hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni tarafından önerilmesi halinde

yemeklerin bazıları verilmeyebilir. Tablo.35’deki Rejim 2 yemek menüsü yüklenici ve idarenin

anlaşması halinde bu şartname hükümleri dikkate alınarak zenginleştirilip çeşitlendirilebilir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

21.3 Rejim 2 yemeklerinin hazırlanmasında Tablo.35’de yer alan gıda maddeleri ve

bu gıda maddelerinin miktarları dikkate alınır. Ancak hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni

tarafından farklı gıda maddeleri ve gramajları önerilebilir. Bu durumda yüklenici bu önerileri

dikkate almak zorundadır.

21.4 Rejim 2 yemekleri; hastalara kaldıkları odalarda tepsi içinde porselen tabak/ sup

kase/ karton kaselerde servis edilecektir.

21.5) Tepsi içinde porselen tabaklarda servis edilecek rejim 2 yemekleri hasta için

hastanın doktorunun ve/veya diyetisyeninin önerileri doğrultusunda kişiye özel olarak

hazırlanır.

21.6) Tepsilerde servis edilecek olan rejim 2 yemeklerinin hazırlanması ve sunumu: Bu

şartname hükümlerine uygun olarak hazırlanan rejim 2 yemekleri ayrı ayrı porselen

tabaklara konulduktan sonra tepsiye konulur. Bunların yanına bu şartnamede belirtilen

niteliklere uygun bir bardak kapalı su, bir adet peçete, bir adet ıslak mendil, bir takım çatal

bıçak kaşık kâğıdı içine konulmuş çelik çatal kaşık, bıçak ve tatlı kaşığı takımı ile hastanın

doktoru veya diyetisyenin önerisine göre verilecek yardımcı maddeler konulduktan sonra

hastanın odasında servis edilir. Bu madde hükmünün uygulanması için gerekli tüm

malzemeler yüklenici tarafından Temin edilir.

21.7) Bu şartnamede belirtilen şartlara göre hazırlanan rejim 2 yemeklerinden rejim 2

öğle yemekleri saat 12.00 - 13.00 arasında rejim 2 akşam yemekleri ise 18.00 - 19.00 saatleri

arasında bu şartnamede belirtildiği şekilde servis edilir. Ancak idare rejim 2 yemek saatlerini

ve yerlerini hastanın doktorunun ve/veya diyetisyenin önerileri doğrultusunda kısmen ya da

tamamen değiştirme yetkisine haiz olup bu durumunda idarenin talebi aynen yerine

getirilecektir.

21.8) Tablo 24 ve 37’de verilen Rejim 2 sayıları kahvaltı, öğle ve akşam sayılarının

toplamı hesaplanarak verilmiştir.

21.9) Rejim 2 yemek ve kahvaltıların, üretilmesine, sunulmasına ve sonrası işlerle bu

şartnamede belirtilen diğer iş ve işlemlere ilişkin tüm maliyet unsurları (idare tarafından

karşılanacağı özel olarak belirtilenler hariç) yükleniciye ait olup yüklenici teklifini bu maliyet

unsurlarının tamamını hesaplayarak teklifini vermek zorundadır.

21.10) Rejim 2 yemekleri birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak yer almakta

olup bu şartnamede belirtilen usule uygun olarak tespit edilecek yenilen rejim 2 sayısına göre

yükleniciye ödeme yapılacaktır.

21.11) Rejim 2 Kahvaltılarda belirtilen gıda maddelerinin gramajları normal ve diyet

kahvaltılarda belirtilen gıda maddelerinin gramajları ile aynıdır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin 25.2’nci maddesinde “Hizmet Sunumunda Üretilecek Yemek ve

Kahvaltıların Üretiminde Kullanılacak Gıda Maddelerinden Meyve ve Sebzelerin Menülerde

Kullanılma Dönemleri Tablo.39’de belirtilmiş olmakla beraber gerekli durumlarda

dondurulmuş sebze-meyve istenebilir. Ayrıca sezon dışı olup piyasada uygun miktar ve fiyatta

bulunan sebze - meyveler de istenebilir. İdarenin bu istekleri yüklenici tarafından zamanında

yerine getirilir.” düzenlemesi yapılmıştır.

İdarece hazırlanan birim fiyat teklif cetveli aşağıda belirtilmiştir.

A

B

Sıra

No

Miktarı

Birimi İşçi Ay/gün/sa

sayısı at

İş Kaleminin Adı ve Kısa

Açıklaması

Teklif

Edilen

Tutar

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Birim Fiyat ı

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Uzman Personel / Aşçıbaşı (Brüt Ay

5

24

asgari ücretin %104 fazlası)

Gıda Teknikeri (Brüt asgari

ücretin %74 fazlası)

Ay

3

Aşçıbaşı Yardımcısı (Brüt asgari Ay

ücretin %89 fazlası)

1

Aşçı(Brüt asgari ücretin %69

fazlası)

Ay

28

1

Depo Sorumlusu(Brüt asgari

ücretin %24 fazlası)

Sorumlu Garson(Brüt asgari

ücretin %24 fazlası)

Garson(Brüt asgari ücretin %4

fazlası)

1

22

5

Bulaşıkçı(Brüt asgari ücretin %4 Ay

fazlası)

Temizlik Görevlisi (Brüt asgari

ücretin %4 fazlası)

Ay

9

10 Yardımcı Personel (Brüt asgari

ücretin %4 fazlası)

11 Engelli Aşçı (Brüt asgari ücretin Ay

%69 fazlası)

12 Engelli Garson(Brüt asgari ücretin Ay

%4 fazlası)

13 Engelli Bulaşıkçı(Brüt asgari

ücretin %4 fazlası)

Ay

35

1

Ay

1

I. ARA

TOPLAM (K.D.V Hariç)

Sıra

No

İş Kaleminin Adı ve Kısa

Birimi

gün

Miktarı

Teklif

Edilen

Birim Fiyat

Tutar

ı

Açıklaması ⁶

1

Uzman Personel / Aşçıbaşı -

Ulusal Bayram Ve Genel Tatil

Günleri (Brüt Asgari Ücretin

%104 fazlası)

172,5

2

3

4

5

Gıda Teknikeri - Ulusal Bayram

Ve Genel Tatil Günleri (Brüt

Asgari Ücretin %74 fazlası)

Aşçıbaşı Yardımcısı - Ulusal

Bayram Ve Genel Tatil Günleri

(Brüt Asgari Ücretin %89 fazlası)

Aşçı - Ulusal Bayram Ve Genel

Tatil Günleri (Brüt Asgari Ücretin

%69 fazlası)

gün

34,5

690

Depo Sorumlusu - Ulusal Bayram gün

Ve Genel Tatil Günleri (Brüt

34,5

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Asgari Ücretin %24 fazlası)

Garson - Ulusal Bayram Ve Genel gün

Tatil Günleri (Brüt Asgari Ücretin

%4 fazlası)

6

7

8

9

448,5

138

Bulaşıkçı - Ulusal Bayram Ve

Genel Tatil Günleri (Brüt Asgari

Ücretin %4 fazlası)

Temizlik Görevlisi - Ulusal

Bayram Ve Genel Tatil Günleri

(Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası)

Yardımcı Personel - Ulusal

Bayram Ve Genel Tatil Günleri

(Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası)

gün

172,5

862,5

10 Normal Yemek

11 Normal Kahvaltı

12 Diyet Yemek

13 Diyet Kahvaltı

14 Rejim 1 Yemeği

15 Rejim 2 Yemeği

16 Ara Öğün

öğün 3.098.568

öğün 1.118.070

öğün 525.298

öğün 230.502

öğün 23.380

öğün 107.600

öğün 518.762

II. ARA

TOPLAM (K.D.V. Hariç)

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesi gereğince malzemeli yemek hizmet

alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere Teknik

Şartname’de asgari iki haftalık örnek menü ile bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ve

çiğ girdi miktarlarına yer verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan Şartname düzenlemelerinden incelenen ihalede ara öğünlerin

üretilmesine, sunulmasına ve sonrası işlerle bu şartnamede belirtilen diğer iş ve işlemlere

ilişkin tüm maliyet unsurlarının (idare tarafından karşılanacağı özel olarak belirtilenler hariç)

yükleniciye ait olduğu ve yüklenicinin teklifini bu maliyet unsurlarının tamamını

hesaplayarak vereceği ara öğünlerin birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak yer

aldığı ve hastalar tarafından yenilen ara öğünler için yükleniciye ücret ödeneceği, ara

öğünlerin saat 10:00,15:00,21:00’de verileceği, ara öğünlerde verilecek besinlerin l. Grup 1

adet, 2.grup l. Adet (1 Adet proteinli, l. Adet Karbonhidratlı besin olmak üzere) seçilerek iki

çeşit verileceği, diyetisyenin tat olarak onayladığı iki grup besinin bir arada, günde 3 kez

verileceği,

Ayrıca idarece düzenlenen 29 nolu tabloda diyet kahvaltıya yönelik yazlık ve kışlık

menünün belirtildiği, ayrıca günde 3 adet verileceği düzenlenen diyet ara öğün çeşitlerine yer

verildiği,

Tablo 33.1’de haftalık yazlık öğle, akşam ara öğün ve R1/R2/Travay diyet menüye ve

yine tablo 33.2’de de kışlık öğle, akşam ara öğün ve R1/R2/Travay diyet menüye yer verildiği

anlaşılmıştır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Yine R1 ve R2 için kullanılacak gıda maddeleri ile gramajlarının Tablo 34 ve 35’de

gösterildiği, bu öğünlere ilişkin örnek menünün ise Tablo-33’de belirtildiği, Rejim 2

yemeklerinin hazırlanmasında Tablo.35’de yer alan gıda maddeleri ve bu gıda maddelerinin

miktarlarının dikkate alınacağı, dokümanda Rejim 1 yemeklerinin hazırlanmasında

Tablo.34’da yer alan gıda maddeleri ve bu gıda maddelerinin miktarlarının dikkate alınacağı,

ancak hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni tarafından farklı gıda maddeleri ve gramajlarının

önerilebileceği, bu durumda yüklenicinin bu önerileri dikkate almak zorunda olduğu, yine

Rejim 1 yemeğinin ameliyat sonrasında hastaların ağızdan gıda almaya başladığı ilk gün

verilen diyet yemeği olduğu bu yemekte çay, limonata, muhallebi, çorba, komposto suyu gibi

ürünlerden bir ya da ikisinin hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni tarafından önerildiği

şekilde verileceği ve Rejim 2 yemeğinin de ameliyat sonrasında hastaların ağızdan gıda

almaya başladığı ikinci gün verilen diyet yemeği olduğu ve hizmet sunum aşamasında hem

Rejim 2 yemeği hem de sulu ve yumuşak gıda olarak tanımlanabileceği, Rejim 2 yemek ve

kahvaltıların, üretilmesine, sunulmasına ve sonrası işlerle bu şartnamede belirtilen diğer iş ve

işlemlere ilişkin tüm maliyet unsurlarının yükleniciye ait olduğu ve yüklenicinin teklifini bu

maliyet unsurlarının tamamını hesaplayarak vermek zorunda olduğu hususlarının belirtildiği

görülmüştür.

İdarece şikayete verilen cevapta “Tablo 29 ve Tablo 33’deki menüler örnek menülerdir.

Farklı örnekler bulunması için bu şekilde yazılmıştır miktarlarla ilgili bilgiye Tablo 30

incelenerek ulaşılabilir.” ifadesine yer verilmiş olup, tablolar arasındaki içerik farklılığının

idarece de kabul edildiği görülmüştür.

Bu çerçevede idarece Tablo 29’da yapılan diyet ara öğün örnek menüsü ile Tablo 33.1

ve 33.2’de yapılan yazlık ve kışlık diyet ara öğün örnek menüsü çeşitlerinin birbirinden

farklılık arz ettiği görülmüş olsa da örnek menülerin aşırı düşük tekliflerin

değerlendirilmesinde kullanılmak amacıyla yapılan bir düzenleme olduğu, söz konusu

menülerin kapsamının teklif hazırlamada tek başına belirleyici olmadığı, ihale konusu alanda

faaliyet gösteren ve tecrübe sahibi olması beklenen isteklilerin, öğün maliyetleri ile personel

maliyetlerinin yanı sıra ayrıntıları ihale dokümanında belirtilen tüm girdi maliyetlerini

dikkate alarak tekliflerini oluşturmaları gerektiği Teknik Şartname’de teklif oluşturmak için

gerekli olan ara öğün içerik ve gramaj bilgilerine yer verildiği idare tarafından aşırı düşük

teklif sorgulaması aşamasında açıklama talep edilirken örnek menünün hazırlanarak teklifi

aşırı düşük olduğu belirlenen isteklilere gönderilmesinin mümkün olması sebebiyle söz

konusu farklılığın giderilebileceği dolayısıyla şikayete konu ara öğünlere ilişkin düzenlemeler

dikkate alınarak isteklilerin tekliflerini sağlıklı bir şekilde oluşturabileceği,

Ayrıca Tablo 33’de R1/R2/Travay örnek menüsüne yer verilmişken, Tablo 34 ve 35’de

de kullanılacak gıda maddeleri ile gramajlarının belirlendiği, Tablo 33’de yazlık ve kışlık

diyet menüdeki R1/R2/Travay örnek menüsünde yer alan gıda çeşitlerinin ortaya konulduğu,

bu şartlarda Tablo 33 ile Tablo 34 ve 35’in birbirinin alternatifi olmayıp, birisi örnek menü

çeşitlerini ortaya koyarken diğer ikisinin de örnek menüde yer alan gıdaları ve bunlara ilişkin

miktarları ortaya koyduğu ve dolayısıyla Tablo 34 ve 35’in açıklayıcı doküman düzenlemesi

şeklinde değerlendirilmesi gerektiği, Tablo 33’de genel olarak belirlenen menüye yönelik

olarak Tablo 34 ve 35’ deki tanımlamalara göre hastanın doktoru ve diyetisyen tarafından bir

yönlendirme olmadığı sürece seçilen gıda maddeleri üzerinden maliyet öngörülebileceği,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

idarece yapılan düzenlemelerde yazlık ve kışlık diyet menü örneklerinden hariç Travay

menüsüne ilişkin ayrıca bir belirlemeye ya da açıklamaya yer verilmediğinden hareketle R1

ve R2 menüsünden ayrı bir değerlendirmeye dahil olmayacağı,

Diyet öğle ve akşam yemeklerine ilişkin örnek menülerde yer alan tavuk kavurma ve

pirinç pilavının normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya pişirilmesinde kullanılacak veya

sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları konulu Tablo 32’de pirinç pilavı

girdisinin yer aldığı, tavuk kavurma adıyla bir yemek cinsi olmamakla birlikte Teknik

Şartname’nin 18.8’inci maddesindeki “Normal yemeklerin hazırlanmasında Tablo.32’de

belirtilen yemekler için bu tabloda belirtilen gıda maddeleri belirtilen miktarlarda

kullanılmakla beraber idare ile yüklenicinin yapacağı ortak çalışma ile normal yemek cinsleri

ve bu yemeklerde kullanılacak gıda maddelerinin cins ve miktarları bu şartnamedeki esaslara

ve Tablo.32’deki örneklere uygun şekilde belirlenerek değiştirilip zenginleştirilebilir.”

düzenlemesi uyarınca “tavuk kavurma” yemeğinin Tablo32’deki yemek örneklerine (muadili

olabilecek) uygun şekilde değiştirilip belirlenebileceği,

Yazlık ve kışlık diyet örnek yemek menülerinde salata, meyve, yoğurt girdilerinin var

olduğu, idarece yapılan düzenlemelerde söz konusu girdilere yönelik cins ve gramajların

ayrıntılı şekilde açıklandığı, Teknik Şartname’nin 19.1.2,19.1.3 ve 19.1.4’üncü maddeleri

uyarınca diyet yemeklerin, 7 (yedi) çeşide kadar farklı çeşit yemekten oluştuğu, bu 7 (yedi)

kap yemeğin belirtilen yemeklerden seçileceği, 4’üncü kap yemeğin yoğurt, 5’inci kap

yemeğin salata ve 6’ncı kap yemeğin ise meyve veya komposto olacağı, diyet yemeklerin

hazırlanmasında/pişirilmesinde normal yemeklerde kullanılan gıda maddeleri ve bu gıda

maddelerinin miktarlarının dikkate alınacağı, ancak hastanın doktoru ve/veya diyetisyeni

tarafından diyet yemek gıda maddeleri ve gramajlarının değiştirilebileceğinin düzenlendiği

dikkate alındığında teklif verecek isteklilerce bu bilgiler ışığında sağlıklı teklif

oluşturulmasını engelleyici bir içeriğe yer verilmediği,

Ayrıca Teknik Şartnamenin diyet yemeklerinin tanımlandığı 19’uncu maddesinin son

kısmında sebze yemeklerinde; sebzelerin 200 gr, kuru soğanın 10 gr, yağın 5 gr ve salçanın 5

gr olarak hesaplanacağının belirtildiği, kışlık diyet örnek yemek menüsünde bezelye ve

brokoli girdilerinin donuk olarak belirlendiği, Teknik Şartname’deki sebzelerin menülerde

kullanılma dönemlerine göre gerekli durumlarda dondurulmuş sebze istenebileceğine dair

düzenlemesi gereği işin süresi de göz önünde bulundurularak yemeklerin hem yazın hem de

kışın yapılacağı da dikkate alındığında aşırı düşük teklif açıklamasının bu iki türden birinin

kullanılması yoluyla yapılabileceği ve bu durumun teklif verilmesini engelleyici nitelikte bir

eksiklik olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna

ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6’ncı maddesinde ‘’Malzemeli yemek hizmet alımı

ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede

asgari iki haftalık örnek menü düzenlenmesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin

içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir’’ ‘’Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi

kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma

gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı

malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak

unsurlar olarak dikkate alınır.’’ açıklaması,

Teknik Şartname’nin 18’inci maddesinde “Normal Yemekler, kap esasına göre

aşağıdaki şekilde gruplanır:

18.4.1 1.Kap Yemekler(Esas Yemekler): Büyük parça et yemekleri, küçük parça et

yemekleri, diğer et yemekleri, tavuk, balık, hindi, köfteler, etli sebze yemekleri, etli kuru

baklagiller, etli, dolma ve sarmalar, yumurtalı yemekler vb. yemeklerden oluşur.

18.4.2 2.Kap Yemekler: Çorbalar, pilavlar, makarnalar, börekler, zeytinyağlı sebze

yemekleri, kızartma vb. yemeklerden oluşur.

18.4.3. 3.Kap yemekler: Meyveler, kompostolar, salata, hoşaflar, tatlılar, yoğurt,

cacık, ayran, piyaz, turşu vb. yemeklerden oluşur.

18.4.4 Aylık yemek listesindeki 3.kap yemeklerin durumuna göre salataların çeşidi

değiştirilebilir.

18.4.5 Metabolik ve endokrin hastalığa bağlı kronik rahatsızlığı olan personele

hastalığına uygun diyet menüsü personelin raporunu beyan edilmesi halinde talebi firma

tarafından karşılanacaktır.

18.4.6 Normal yemek ile birlikte servis edilen garnitür, yoğurt, kızartma, püre, ezme

vb. gibi yemek türü olarak kabul edilmez. (rosto+ püre, dolma + yoğurt gibi )

…

18.6. Normal yemeklerin hazırlanmasında kullanılacak gıda maddelerinin cins ve

miktarları Tablo 32’de gösterilmiştir. Tablo 32’de “Yemeğin cinsi” sütununda yazan yemek

cinsi için aynı sütunda diğer yemek çeşidine kadar olan satırlarda belirtilen gıda maddeleri

ve miktarları dikkate alınacak olup Tablo 32’deki gramajlar en az (minimum) miktarlardır.”

düzenlemesi yer almakta olup,

“Normal Yemeklerin Hazırlanmasında ve/veya Pişirilmesinde Kullanılacak veya

Sunum Aşamasında Verilecek Gıda Maddeleri ve Gramajları Tablosu’nda (32 no’lu Tablo)

yemek cinsleri ve içeriklerine yönelik gramajlar belirlenmiştir.

Normal yemekler için Teknik Şartname içinde yer alan “Yazlık ve Kışlık Örnek aylık

menü” (Tablo-38) düzenlemelerine bakıldığında da dört haftada iddia konusu edilen etli taze

fasulye, peynirli kalem böreği, mısırlı mevsim salata, çoban salata, peynirli mevsim salata,

patatesli tepsi böreği, peynirli tepsi böreği, mantar sote, rosto köfte, etli bamya, üzüm

komposto, kıymalı tepsi böreği, kıymalı fırın patates yemeğine ilişkin belirleme yapıldığı

tespit edilmiştir.

Gerek aylık örnek yemek menüsü ve gerekse yemeklerin cinsine göre

hazırlanmalarında kullanılacak gıda maddelerinin cins ve miktarlarının gösterildiği 32 nolu

Tablodaki yemek çeşitlerinin incelenmesinde şikayete konu edilen peynirli kalem böreği,

çoban salata, peynirli mevsim salata, patatesli tepsi böreği, peynirli tepsi böreği, mantar sote,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

rosto köfte, üzüm komposto, kıymalı tepsi böreği ve kıymalı fırın patates yemeklerinin, çiğ

girdi miktarlarını gösteren listede düzenlendiği, ancak etli taze fasulye, mısırlı mevsim salata

ve etli bamya yemeklerinin anılan listede çiğ girdi miktarlarına yönelik belirleme yapılmadığı

bu durumun isteklilerce sağlıklı teklif verilmesini engelleyici nitelikte olduğu,

Ayrıca başvuru dilekçesinde her ne kadar normal yemek menüsünde yer alan tavuk

şnitsel/kuskus salata yemeği ile ilgili iddiada bulunuluyor olsa da aylık örnek menünün

incelenmesinde tavuk şnitselin garnitür olarak patates salatası ile servis edileceğinin

belirtildiği, çiğ girdi miktarlarını gösteren listenin incelenmesinde de tavuk şnitsel yemeğinin

patates salatası ile girdi ve gramajlarının belirlendiği ve yapılan düzenlemelerde şikayet

edilen hususla alakalı olarak herhangi bir uyumsuzluk olmadığı,

Yine aylık örnek menüde kadınbudu köfte yemeğinin patates salatası ile verileceği

belirlenmişken yemeklerin çiğ girdi miktarlarını gösteren listenin incelenmesinde kadınbudu

köftenin patates kızartmalı olarak girdilerinin belirlendiği, patates salatası ile patates

kızartmasının gerek girdilerinin gerekse maliyetlerinin farklılık göstereceğinden hareketle bu

düzenlemelerin sağlıklı teklif hazırlanmasını engelleyici nitelikte olduğu,

Normal yemek kış menüsünün 18. gününde yazılmış olan kivi-mandalina şeklindeki

düzenlemede ikisinden birinin seçimlik olabileceğine dair herhangi ayırıcı belirlemeye yer

verilmediği nitekim idarenin şikayete vermiş olduğu cevapta da “Normal yemek kış

menüsündeki kivi-mandalina 100’er gram olacak şekilde toplam 200 gr olarak beraber

verilecektir. ”denilmek suretiyle her ikisinin aynı anda 3.kap yemek çeşidi olarak mevsimine

uygun şekilde verilmesi gerektiğine işaret edildiği bu itibarla da söz konusu düzenlemede

istekliler açısından tereddüt yaratacak nitelikte bir eksiklik bulunmadığı ve başvurusu

sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Bu çerçevede başvuru sahibinin örnek menüde düzenlenen bazı yemek cinslerine

ilişkin içerik ve gramaj belirlemesi yapılmadığı, ayrıca kadınbudu köfte yemeği için örnek

menüde patates salatası ile servis edileceğinin belirtilmesine karşın içerik ve gramaj

belirlemesinde kadınbudu köftenin patates kızartması ile servis edileceği şekilde girdi ve

gramajlarının belirlenmesi yönündeki iddialarının yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin 15.2.26’ncı maddesinde “Bu şartnamede belirtilen şartlara göre

hazırlanan normal kahvaltılardan gece kahvaltıları ise personele ve idarenin uygun gördüğü

kişilere saat 22:00-23:00 arasında sağlık tesislerinin yemekhanelerinde servis edilir. Ancak

idare normal kahvaltı saatlerini ve yerlerini yükleniciye ek maliyet getirmemesi ve işini

olanaksız kılmaması kaydıyla kısmen ya da tamamen değiştirme yetkisine haiz olup bu

durumunda idarenin talebi aynen yerine getirilecektir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’de 26 nolu normal kahvaltı menü örneğine ilişkin tablonun alt

kısmında “Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi İçin İlave öğün (gece

kahvaltısı) örnek menü listesi aşağıdaki gibidir. İlave öğün (gece kahvaltısı) sadece hastalar

için verilecektir. İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi için

normal gece kahvaltısı miktarı Tablo 24’de belirtilmiştir.” ifadesine yer verilmiş, tablo 24’de

de Bolu İzzet Baysal Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi için normal kahvaltı miktarının

9.270 ve gece kahvaltısı için de 7.590 öğün olarak toplam 16.860 öğün kahvaltı belirlemesi

yapıldığı ve yine birim fiyat teklif cetvelinde “Normal Kahvaltı” öğününün 1.118.070 olarak

belirtildiği görülmüştür.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.6'ncı maddesi gereğince malzemeli yemek hizmet

alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere Teknik

Şartname,de asgari iki haftalık örnek menü ile bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ve

çiğ girdi miktarlarına yer verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yukarıda belirtilen doküman düzenlemeleri doğrultusunda 24 nolu tablodan da

anlaşılacağı üzere söz konusu toplam normal kahvaltı öğün miktarının hizmet sunumunda

üretilecek yemek ve kahvaltıların cinsleri, miktarları ve Bolu İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı

sağlık tesislerine dağılımında hem gece kahvaltı hem de normal kahvaltı öğün sayılarını

kapsadığı dolayısıyla gece kahvaltılarının normal kahvaltı kapsamında kabul edildiği, gece

kahvaltılarının ilave öğün olarak sadece hastalar için verileceği dikkate alındığında

tablolardaki çeşitler arasında farklılık olmasının doğal olacağı, Teknik Şartname’nin normal

kahvaltılıkların belirtildiği 25 nolu tabloda kahvaltı çeşitlerine yer verildiği ve devamındaki

15’inci maddede de tüm kahvaltılıkların miktar ve gramajları ile sunum şekillerinin ayrıntılı

şekilde açıklandığı,

Bu bağlamda, anılan Tebliğ maddesinde de açıkça düzenlendiği şekliyle örnek

menünün aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak amacıyla yapılan bir

düzenleme olduğu, dolayısıyla idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında

açıklama talep edilirken örnek menünün hazırlanarak teklifi aşırı düşük olduğu tespit edilen

isteklilere gönderilmesinin mümkün olduğu kaldı ki idarece yapılan düzenlemelerde tereddüt

yaratacak bir içeriğe yer verilmediği, zira normal kahvaltı öğün miktarının gece ve normal

kahvaltı öğünlerini de kapsadığına yönelik düzenlemeler yapıldığı anlaşılmış olup, başvuru

sahibinin bu yöndeki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “ Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında

teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.21. Yukarıda sayılan

hususlardan teklif fiyatına dahil olacaklar idari şartnamede düzenlenecek, teknik şartnamede

ise bunların uygulanması ilgili hükümlere yer verilecektir. Teknik şartnamede, teklife dahil

olacak masraflara yer verilmeyecek, idari şartnamede yer alan hükümlerle çelişecek bir

düzenleme yapılmayacaktır.

78.22. Brüt asgari ücret veya üzerinde ücret ödenmesi öngörülen personelin varsa

nakdi yol ve yemek bedeli dahil aylık (78.12 nci maddeye göre gün üzerinden teklif alınan

hallerde günlük) ücreti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde (ulusal

bayram, resmi ve dini bayram günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve yılbaşı günü)

yapılacak çalışmalara ilişkin ücretler ile engelli işçi ücreti gibi ayrı ayrı hesaplanması

gereken her bir işçilik maliyeti için birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması, malzeme

giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi zorunludur. Ayrıca, ayni teklif

verileceği belirtilen yemek ve yol giderlerinin de ayrı iş kalemleri şeklinde düzenlenmesi

esastır. Ancak, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin beşinci

fıkrasına göre işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş

kaleminin/kalemlerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesinin birim fiyat

teklif cetvelinde, bu iş kalemi/kalemleri kapsamındaki işlerde çalıştırılmak üzere ihale

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

dokümanında asgari sayısı belirtilen personele ilişkin maliyetlere işçilik kaleminde değil, ait

olduğu iş kalemi içerisinde yer verilecek ve istekliler de tekliflerini buna göre sunacaklardır.

Bununla birlikte, söz konusu personelin fazla çalışma yapması ve/veya ulusal bayram ve/veya

genel tatil günlerinde çalıştırılması öngörülüyor ise, 78.8. maddesine göre çalışılacak gün ve

personel sayısı ile toplam fazla çalışma saati belirlenirken, bu personel de dikkate alınmak

suretiyle maliyet hesaplaması yapılarak ulusal bayram ve genel tatil günleri iş kalemi ile fazla

çalışma iş kalemine dahil edilecektir…” açıklaması bulunmaktadır.

İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde “Hizmet sunumunda çalıştırılacak toplam

113 (yüz on üç) adet personel için işçilik giderleri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır :

5 Adet Uzman Personel / Aşçıbaşı için Brüt Asgari Ücretin %104 fazlası

öngörülmüştür.

3 Adet Gıda Teknikeri için Brüt Asgari Ücretin %74 fazlası öngörülmüştür.

1 Adet Aşçıbaşı Yardımcısı için Brüt Asgari Ücretin %89 fazlası öngörülmüştür.

28 Adet Aşçı ve 1 Adet Engelli Aşçı için Brüt Asgari Ücretin %69 fazlası

öngörülmüştür.

1 Adet Depo Sorumlu İçin Brüt Asgari Ücretin %24 fazlası öngörülmüştür.

1 Adet Sorumlu Garson İçin Brüt Asgari Ücretin %24 fazlası öngörülmüştür.

22 Adet Garson ve 1 Adet Engelli Garson İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası

öngörülmüştür.

5 Adet Bulaşıkçı ve 1 Adet Engelli Bulaşıkçı İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası

öngörülmüştür.

9 Adet Temizlik Personeli İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası öngörülmüştür.

35 Adet Yardımcı Personel İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası öngörülmüştür.

Teklife esas yukarıda belirtilen asgari ücret oranlarına; Teknik Şartname Tablo-3'te

belirtilen SGP; %4 olarak ilave edilmiştir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri İçin aşağıdaki şekilde hesaplama yapılacak

olup, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Engelli Personeller çalıştırılmayacaktır.

Uzman Personel / Aşçıbaşı için Brüt Asgari Ücretin %104 fazlası alan: 172,5 gün

Gıda Teknikeri için Brüt Asgari Ücretin %74 fazlası alan: 34,5 gün

Aşçıbaşı Yardımcısı için Brüt Asgari Ücretin %89 fazlası alan: 34,5 gün

Aşçı Brüt Asgari Ücretin %69 fazlası alan: 690 gün

Depo Sorumlu İçin Brüt Asgari Ücretin %24 fazlası alan: 34,5 gün

Sorumlu Garson İçin Brüt Asgari Ücretin %24 fazlası alan: 34,5 gün

Garson İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası alan: 448,5 gün

Bulaşıkçı İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası alan: 138 gün

Temizlik Personeli İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası alan: 172,5 gün

Yardımcı Personel İçin Brüt Asgari Ücretin %4 fazlası alan: 862,5 gün

Hizmet sunumunda çalıştırılacak İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından

karşılanacaktır. Ancak Yükleniciye işçilerin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında İdare

tarafından bir bedel ödenmeyecektir. İşçilere ait yemek gideri İstekliler tarafından teklif

fiyata dahil edilecektir.

Hizmet sunumunda çalıştırılacak işçilere yol ücreti Yüklenici tarafından aylık 26

(yirmi altı) gün ve brüt 19,55.TL üzerinden hesap edilerek nakdi ödenecek olup, ücret

bordrolarında gösterilecek ve teklif fiyata dahil edilecektir. Birim fiyat teklif cetvelinde işçilik

için ayrıca satır açılmış olup, istekliler işçilik için tekliflerini belirtilen esaslara uygun olarak

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

hesaplayacaklardır. İşçilik maliyet kalemini hesaplarken Ekap İşçilik Maliyet Unsurları

Modülü kullanılmış olup, modülde yer alan sözleşme ve genel giderler hariç asgari işçilik

maliyeti esas alınmıştır.

İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter

masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri,

oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı

ve Güvenliği Kanunu uyarınca işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanı ücreti ile çalışanlara

verilecek eğitim gideri, yaka kartı ve bu nitelikteki genel giderler teklif fiyata dahildir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer

Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

%2” düzenlemesi yapılmıştır.

Teknik Şartname’de yer verilen Tablo-3’de hizmet kapsamında yüklenici tarafından

istihdam edilecek işçilerin unvanı, görev yerleri ve sayılarının belirtildiği ve “Hizmet

Sunulacak Kurumlar ve Personel Sayıları” başlıklı maddesinde de “Hizmet sunumunda

çalışacak olan işçilerin unvanları ve ilişkilendirilen sağlık tesisleri Tablo.3’de gösterilmiş

olup, bu hizmette toplam 113 (yüzonüç) işçi istihdam edilecektir. Proje sorumlusu, firma

yetkilisi/yöneticisi/temsilcisi tabloda yer alan Unvanların kadrosunda yer almayacaktır.

(2)

Bu hizmet kapsamında yüklenici tarafından istihdam edilecek işçilerin;

7.2.1 Çalıştırılacak işçiler 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48.maddesinin (A)

bendinin

(1,4,5,6) alt bentlerindeki şartları taşımak, ilgili mevzuatı gereği istihdam edilecek özürlü

personellerin, teknik şartnamede belirtilen görevleri yapmaya engel herhangi bir özrü

bulunmamak ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’na aykırı fiillerden dolayı mahkum

olmamalı,

7.2.2 Çalışmasına engel hastalığı olmamalıdır. Ancak 4857 sayılı iş kanunun 30. Maddesi

gereğince toplam işçi sayısının %3 kadar engelli işçi çalıştırma zorunluluğundan hareketle

toplam 3 (Üç) engelli işçi çalıştıracaktır. Çalıştırılacak engelli personeller; l(bir) aşçı, l(bir)

garson ve l(bir) bulaşıkçı olacaktır. İhaleye katılacak istekliler işçilik giderlerinin

hesaplanmasında; toplam 29 aşçı içerisinden l(bir) tanesi engelli aşçı (asgari ücretin % 65’i

+ SGP) olacak şekilde, toplam 23 garson içerisinden l(bir) tanesi engelli garson, (asgari

ücret+SGP) olacak şekilde ve 6 (altı) bulaşıkçı içerisinden l(bir) tanesi engelli bulaşıkçı

(asgari ücret+SGP) olacak şekilde hesaplama yapacaklardır…” düzenlemesine yer verildiği

görülmüştür.

Ayrıca yukarıda yer verilen birim fiyat teklif cetvelinde ve İdari Şartname’nin 25’inci

maddesinde ayrıntılı düzenlemesi yapılan personele yönelik Ulusal Bayram ve Genel Tatil

Günleri için birim miktar ve gün sayılarının belirtildiği anlaşılmış olmakla birlikte, 1 sorumlu

garsona yönelik teklif cetvelinin ilk kısmında ayrıca satır açılmasına karşılık ulusal bayram ve

genel tatil günleri için ayrı bir satıra yer verilmeyip toplam garson sayısı üzerinde belirleme

yapıldığı tespit edilmiştir.

Yukarıdaki doküman düzenlemeleri doğrultusunda başvuru dilekçesinde şikayete konu

edilen 1 sorumlu garson için İdari Şartname’nin 25.3.1’inci brüt asgari ücretin %24 fazlası

ücretin belirlendiği, yine aynı personel için Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri için 34,5

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

gün çalışacağı belirlemesi yapıldığı, birim fiyat teklif cetvelinde de ilk bölümde 1 adet

sorumlu garsonun asgari ücretin %24 fazlası üzerinde ücretlendirileceği ve 24 ay çalışacağı

belirtilmişken cetvelin ikinci kısmında ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacak 1

sorumlu garson için ayrı satır açılmadığı görülmekle birlikte, bu durumun isteklilerce gerek

İdari Şartname’de ulusal bayram ve genel tatil gününde çalışılacak gün sayısının ve asgari

ücret fazlalığının ve gerekse birim fiyat teklif cetvelinin ilk kısmında yer alan 1 adet sorumlu

garsona yönelik asgari ücret fazlalığının belirlenmiş olmasından hareketle, teklif maliyetinin

oluşturulmasında çelişkiye yol açacak nitelikte bulunmadığı, kaldı ki sorumlu garson kişisinin

fiili olarak tatil günlerinde çalıştırılması halinde iş artışı kapsamında yüklenicinin ilgili işçilik

giderini idareden talep etmesinde ve idarece yükleniciye bu kapsamda ödeme yapılmasında

bir engelin bulunmadığı anlaşılmıştır.

Ayrıca yukarıda belirtilen Tebliğ açıklaması doğrultusunda teklif fiyatına dahil

olacakların idari şartnamede düzenleneceği, teknik şartnamede ise bunların uygulanması ilgili

hükümlere yer verileceği, teknik şartnamede, teklife dahil olacak masraflara yer

verilmeyeceği ve idari şartnamede yer alan hükümlerle çelişecek bir düzenleme

yapılmayacağı hususları dikkate alındığında, idarece İdari Şartname’nin teklif fiyata dahil

olan giderler başlıklı 25.3.1’inci maddesinde asgari ücret oranlarına ve Teknik Şartname’nin

3 nolu tablosunda da birimlerde çalışacak personel sayısına ilişkin belirleme yapılmasında

mevzuata bir aykırılık bulunmadığı ve teklif verilmesini engelleyici ve çelişkiye yol açacak

nitelikte bir içeriğe yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5'inci iddiasına ilişkin olarak:

“

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.3’üncü maddesinde Kurumca hazırlanan “İşçilik

Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabilecek olup, personel

çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında

sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama

modülünün kullanılması zorunludur.” açıklaması,

“

Aynı Tebliğ’in 79.3.5’inci maddesinde Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan

hizmet alımlarına ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel

giderlerin % 4 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili

mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “

25.3.1… Hizmet sunumunda çalıştırılacak işçilere yol ücreti yüklenici tarafından aylık 26

(yirmi altı) gün ve brüt 19,55.TL üzerinden hesap edilerek nakdi ödenecek olup, ücret

bordrolarında gösterilecek ve teklif fiyata dahil edilecektir. Birim fiyat teklif cetvelinde işçilik

için ayrıca satır açılmış olup, istekliler işçilik için tekliflerini belirtilen esaslara uygun olarak

hesaplayacaklardır. İşçilik maliyet kalemini hesaplarken EKAP işçilik maliyet unsurları

modülü kullanılmış olup, modülde yer alan sözleşme ve genel giderler hariç asgari işçilik

maliyeti esas alınmıştır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yapılan tespitler ve Tebliğ açıklamaları çerçevesinde personel

çalıştırılmasına dayalı bir hizmet olmayan ihale konusu hizmetin alımında idarece personel

çalıştırılmasına dayalı hizmetlere özgü düzenlenen kuralların uygulanamayacağından

hareketle,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

KİK İşçilik Hesaplama Modülü kullanılarak asgari işçilik maliyetinin hesaplanması ve

bu maliyetin altında kalan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının söz

konusu olmayacağı, isteklilerce Tebliğ’de açıkça tanımlandığı şekilde personel

çalıştırılmasına dayalı olmayan söz konusu alımda işçilik maliyetine yönelik yapılacak

hesaplamalarda sözleşme giderlerinin ve genel giderlerin %4 oranında hesaplanmasına gerek

bulunmayıp sözleşme giderlerinin ilgili mevzuata göre hesaplanacağı ve işçilik hesaplama

modülünün kullanılması zorunluluğunun da bulunmadığı, İdari Şartname düzenlemelerinin

işçilik ücretleri için kullanılan yöntemi açıklayıcı nitelikte olduğu hususları birlikte

değerlendirildiğinde idarece yapılan düzenlemenin isteklileri sağlıklı teklif oluşturmalarına

engel nitelikte olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

6) Başvuru sahibinin 6'ncı iddiasına ilişkin olarak:

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı

düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı maddesinde “…79.2.6. Malzemeli yemek hizmet

alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik

şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan

yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir. Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük

bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “ işçilik ” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği

Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek-H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında

sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Maliyeti +İşçilik Maliyeti )/Toplam

Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya

belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir.

…

Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek

pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta

giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme

giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.)

gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama

sunulması gerekmez...” açıklaması,

Teknik Şartname’nin “Hizmet Sunulacak Kurumlar ve Personel Sayıları” başlıklı

6’ncı sayfasında “Hizmet sunumunda çalışacak olan işçilerin unvanları ve ilişkilendirilen

sağlık tesisleri Tablo.3’de gösterilmiş olup, bu hizmette toplam 113 (yüzonüç) işçi istihdam

edilecektir. Proje sorumlusu, firma yetkilisi/yöneticisi/temsilcisi tabloda yer alan unvanların

kadrosunda yer almayacaktır.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 7.3.12’nci maddesinde “Yemek ve kahvaltılarla gerekli

malzemelerin ve işçilerin merkez…sağlık tesisleri arasında naklinde kullanılacak olan ve

yüklenici tarafından temin edilen araçlar için gerekli olan şoförlük işleri yüklenici tarafından

istihdam edilen personellerden araç kullanmakta herhangi bir engeli olmayan (ehliyet, sağlık

vb.) işçileri tarafından gerçekleştirilecektir.” düzenlemesi ve aynı maddenin devamında “(4)

Tablo.3’de unvanları, görev yerleri ve sayıları belirtilen işçiler, hizmetin sunumu için gerekli

asgari işçilerdir. Hizmetin aksamadan, bu şartnameye uygun şekilde ve kaliteli sunulması için

yüklenici firma kendisi ihtiyaç duyması halinde idareye yansıtmadan, idareye bildirmek şartı

ile ekstra işçileri bu şartnamede belirtilen şartları taşıması kaydıyla yüklenici tarafından,

idareden ek ücret talep etmeksizin istihdam edebilir. Ayrıca istihdam edilen işçiler,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

başlangıçta Tablo, l’de belirtilen yerlerde göreve başlamakla birlikte, bu personelin görev

yerleri, hizmetin sunumu aşamasında, yüklenicinin veya idarenin tespitlerine istinaden Bolu

Î1 Sağlık Müdürlüğünün onayı ile bu şartnamenin 5 inci madde Tablo 1 kapsamındaki

kurumlar arasında herhangi bir sınırlamaya tabii olmaksızın görevlendirilir ve

değiştirilebilir.” düzenlemesi yapılmıştır.

Ayrıca İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde ve birim fiyat teklif cetvelinde

ihale konusu işte çalıştırılacak işçilere ilişkin ayrıntılı belirleme yapıldığı ve anılan cetvelde

söz konusu maliyet kalemi için ayrı satır açıldığı anlaşılmıştır.

Mevzuat uyarınca incelenen ihalenin personel çalıştırılmasına dayalı bir ihale

olmaması sebebiyle çalıştırılacak personele yönelik sayı, ücret vb. hususlar bakımından

düzenleme yapılması zorunluluğu bulunmadığı, söz konusu ücretlerin öğün maliyetine dahil

olacağı, ödemelerin de öğün başına yapılacağı, ancak idarece birim fiyat teklif cetvelinde

İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesindeki yapılan belirlemelere uygun olarak işçilik

kalemleri için ayrıca satır açıldığından ödemelerin bu kalemler üzerinden yapılacağı,

Dokümanda sayısı belirtilen personel haricindeki proje sorumlusu, firma

yetkilisi/yöneticisi/temsilcisinin belirlenen işçi sayısının haricinde tutulacağı, ayrıca hizmetin

aksamadan, şartnameye uygun şekilde ve kaliteli sunulması için yüklenici firmanın kendisinin

ihtiyaç duyması halinde idareye yansıtmadan, idareye bildirmek şartı ile ekstra işçileri bu

şartnamede belirtilen şartları taşıması kaydıyla idareden ek ücret talep etmeksizin istihdam

edebileceği, ayrıca yemek ve kahvaltılarla gerekli malzemelerin ve işçilerin merkez sağlık

tesisleri arasında naklinde kullanılacak olan ve yüklenici tarafından temin edilen araçlar için

gerekli olan şoförlük işlerinin yüklenici tarafından istihdam edilen personelden araç

kullanmakta herhangi bir engeli olmayan işçileri tarafından sağlanacağı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde malzemeli yemek hizmeti alımı ihalelerinde teklifi sınır

değerin altında kalan isteklilerin tekliflerini öğün, işçilik ve yardımcı giderleri üzerinden

açıklayacağı, (Ana Girdi Maliyet + İşçilik Maliyeti )/Toplam Teklif Tutarı oranının 0,80 –

0,95 arasında olması durumunda yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri, temizlik

malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım,

amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ

girdiler gibi unsurların “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirileceği ve bu unsurlar için

aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi durumunda açıklama sunulmasına gerek

olmadığının anlaşıldığı, dolayısıyla üretilen yemeklerin merkez sağlık tesislerine nakline

ilişkin girdinin teklif fiyatına dahil edilebileceği, teklifi sınır değerin altında kalan istekliler

tarafından yapılacak aşırı düşük teklif açıklamasında yemeklerin nakline ilişkin giderlerin

yardımcı giderler arasında sayılmış olması nedeniyle ayrıca açıklama yapılmasına gerek

olmadığı, ayrıca proje sorumlusuna ilişkin bir maliyetin söz konusu olması halinde de öğün

maliyetine dahil edilebileceği, zira söz konusu kişinin yüklenicinin kendi adına iş ve

işlemlerin takibi için görevlendirileceği ve hizmetin sunumunda birebir görev almadığı göz

önüne alındığında başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

7) Başvuru sahibinin 7'nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 12’nci maddesinde “…İhale veya

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

ön yeterlik dokümanında yapılan düzenlemeler birbirine aykırı olamaz.” hükmü,

Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari

Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25.3’üncü maddesine ilişkin 30

numaralı dipnotunun 2’nci fıkrasında “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri

dışındaki tüm ihalelerde, gider kalemleri, ihale konusu işin özelliğine uygun olarak ilgili

mevzuatına, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Kamu İhale Genel Tebliği ile

Kurumun diğer düzenleyici işlemlerine aykırı olmamak kaydıyla idare tarafından belirlenerek

buraya yazılacaktır.” açıklaması,

T.C. Sağlık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı’nca yayımlanan 05.06.2008

tarihli ve 2008/42 sayılı Genelge’nin “Hizmet Alımlarında Yemek, Yol ve Giyecek” başlıklı

(B)’inci maddesinde “…Bakanlığımıza bağlı kurum ve kuruluşlarca, hizmet alımı kapsamında

çalışan işçilerin yemek, yol ve giyecek ihtiyaçlarının istekliler tarafından karşılanmasının

öngörüldüğü durumlarda;

a) İşçilerin yemek ihtiyaçlarının ayni veya nakdi olarak karşılanması için firmalara

bir bedelin ödenmesi uygulaması yerine, yemek ihtiyaçlarının hastane tarafından çıkartılan

yemekten bedelsiz karşılanması yönünde şartnamelere hüküm konulması ve yemek bedelinin

yaklaşık maliyet hesaplamalarında dikkate alınmaması,

…

uygun görülmüştür.

Bu çerçevede;

1-Öncelikle bu uygulamada, hizmet alımı kapsamında çalıştırılan işçilerin yemek, yol

ve giyecek ihtiyaçlarının karşılanması noktasında, kurumlarımızın herhangi bir

yükümlülüklerinin/zorunluluklarının olmadığının bilinmesi,

2-İşçilerin yemek ihtiyaçlarının hastanede çıkan yemekten karşılanabilmesi için ihale

dokümanına (şartname ve sözleşmelere) aşağıdaki şekilde hüküm konulması gerekmektedir.

“İşçilerin yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ancak, yükleniciye

yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı

olarak, hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için

hastanede çıkan yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecektir. İstekliler de

tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir…”” açıklaması,

İdari Şartname’nin 25.3.1.’nci maddesinde “Hizmet sunumunda çalıştırılacak işçilerin

yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ancak yükleniciye işçilerin yemek

ihtiyacının karşılanması noktasında idare tarafından bir bedel ödenmeyecektir. İşçilere ait

yemek gideri istekliler tarafından teklif fiyata dahil edilecektir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin 28’inci maddesinde de “Hizmet sunumu için yüklenici

tarafından istihdam edilen tüm işçilere, idare tarafından onaylı listelere göre çalışacak

personelin çalışma saatlerinde, sağlık tesislerinin diğer çalışanlarına verilen yemek veya

kahvaltılardan verilecek ve bedeli yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi yer

almaktadır.

Yukarıda belirtilen Genelge’nin ilgili maddesindeki açıklama uyarınca, Sağlık

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlarca, hizmet alımı kapsamında çalışan işçilerin yemek,

yol ve giyecek ihtiyaçlarının istekliler tarafından karşılanmasının öngörüldüğü durumlarda;

işçilerin yemek ihtiyaçlarının ayni veya nakdi olarak karşılanması için firmalara bir bedelin

ödenmesi uygulaması yerine, yemek ihtiyaçlarının hastane tarafından çıkartılan yemekten

bedelsiz karşılanması yönünde şartnamelere hüküm konulması ve yemek bedelinin yaklaşık

maliyet hesaplamalarında dikkate alınmamasının uygun görüldüğü, işçilerin yemek

ihtiyaçlarının hastanede çıkan yemekten karşılanabilmesi için ihale dokümanına “İşçilerin

yemek ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ancak, yükleniciye yemek ihtiyacının

karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak, hizmet

alımı kapsamında çalıştırdığı işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılaması için hastanede çıkan

yemekten bedelsiz olarak faydalanması imkânı verilecektir. İstekliler de tekliflerinde işçilerin

yemek ihtiyaçları için bir bedel öngörmeyeceklerdir.” şekilde hüküm konulması gerektiğine

yönelik açıklamalara yer verildiği görülmüştür.

İdari Şartname’nin 25.3.1’inci maddesinde yer alan düzenleme incelendiğinde, iş

kapsamında çalıştırılacak personelin yemeğinin teklif bedeline dahil olduğu ve yükleniciye

işçilerin yemek ihtiyacının karşılanması noktasında idare tarafından bir bedel

ödenmeyeceğinin anlaşıldığı,

Teknik Şartname’nin 28’inci maddesinde de iş kapsamında çalıştırılacak personelin

yemeğinin sağlık tesislerinin diğer çalışanlarına verilen yemek veya kahvaltılardan verileceği

ve bedelinin yüklenici tarafından karşılanacağına yönelik düzenlemelere yer verildiği tespit

edilmiştir.

Doküman düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde İdari Şartname’de iş

kapsamında çalıştırılacak işçilere dair maliyetin teklif bedeline dahil olduğu ve idarece bir

bedel ödenmeyeceği ve yine Teknik Şartname’de de aynı doğrultuda çalıştırılacak işçilerin

yemek ihtiyacının sağlık tesisinin diğer çalışanlarına verilecek yemekten karşılanacağı ve

bedelinin de yükleniciye ait olacağı belirtilmiş olup, yapılan düzenlemelerde yükleniciye

yemek ihtiyacının karşılanması noktasında idarece ayrıca bir bedel ödenmeyeceği ve

çalıştırılacak işçilerin hastanede çıkan yemekten bedelsiz faydalanması imkanı verileceği

hususları ortaya konulduğundan bir aykırılık ya da çelişkili bir ifadenin olmadığı sonucuna

ulaşılmış ve başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde bulunmamıştır.

8) Başvuru sahibinin 8’inci iddiasına ilişkin olarak:

“

Teknik Şartname’nin 17.1.10’uncu maddesinde Ekmek: Ara öğün tabaklarında yer

alacak ekmekler hastanın doktoru veya diyetisyeni ekmekleri beyaz, kepekli veya rol (beyaz,

kepekli) olarak ya da karışık olarak talep etmesi halinde talebi aynen karşılanacaktır. Ara

öğünde 50 gr, günde toplam 500 gr ekmek verilir. Rol ekmekler en az 50 gr. olacak şekilde

paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş olmalıdır.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin 18.9’uncu maddesinde “Normal yemeklerin yanında beyaz,

kepekli veya rol (beyaz, kepekli) şekilde öğünde en fazla 150 gr, günde toplam 500 gr ekmek

verilir. Rol ekmekler en az 50 gr. olacak şekilde paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş

olmalıdır. Ekmekler, normal yemeği tüketecek kişi hasta ise hastanın doktoru veya diyetisyenin

önerisine göre, normal yemeği tüketecek kişi hasta değilse tüketicinin tercihine göre gramajı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

aşmaması kaydıyla tek çeşit olabileceği gibi karışık da istenebilir ve bu durumda yükleniciye

isteği karşılamak zorundadır.” düzenlemesi yapılmıştır.

Ayrıca 1 haftalık örnek ara öğün menüsünde bazı günlerde ekmek verileceği, yazlık

ve kışlık olarak hazırlanan diyet menü örneklerinde ise her gün itibariyle ekmek verileceği

yönünde belirlemeler yapıldığı görülmüştür

Örnek menülerin aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak amacıyla

yapılan bir düzenleme olduğu, söz konusu menülerin kapsamının teklif hazırlamada tek

başına belirleyici olmadığı, Teknik Şartname’de teklif oluşturmak için gerekli olan ara öğün

içerik ve gramaj bilgilerine yer verildiği dikkate alındığında örnek menüde ekmek girdisinin

belirtilmesi halinde verilmesi, belirtilmemesi halinde ise verilmeyecek olacağının açık

olduğu, kaldı ki yukarıdaki düzenlemeler uyarınca ana öğünlerde en fazla 150 gr., ara

öğünlerde de en fazla 50 gr ekmek verileceğinin belirtildiği ve bu durumda da

düzenlemelerde çelişki yaratacak nitelikte bir ifadeye yer verilmediği anlaşılmıştır.

9) Başvuru sahibinin 9’uncu iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin 15.6.15’inci maddesinde normal kahvaltı tabağı için “Domates

ve Salatalık: Normal kahvaltı tabağında en az 100 gr domates ve en az 100 gr salatalık yer

alacak olup toplamı en az 200 gr. olacaktır. Domates ve salatalıkların yanında tüketicinin

talebi halinde paketli iyotlu tuzda verilecektir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 16.1.11’inci maddesinde de diyet kahvaltı tabağı için “Domates ve

Salatalık: Diyet kahvaltı tabağında yer alacak domates ve salatalıkların toplamı en az 200 gr.

olacaktır. Domates ve salatalıkların yanında hastanın doktoru veya diyetisyenin önermesi

halinde paketli iyotlu tuzda verilecektir.” düzenlemesi yapılmıştır.

Doküman düzenlemelerinin bir bütün olduğu dikkate alındığında, idarece normal

kahvaltı tabağı için yapılan belirlemede açıkça en az 100 gr domates ve en az 100 gr salatalık

girdisinin ortaya konulduğu görülmekte olup, diyet kahvaltı tabağında yer alması gereken ve

toplamda en az 200 gr olacak şekildeki domates ve salatalık için toplam miktar dışında bir

düzenleme bulunmadığından normal kahvaltı tabağı için yapılan belirlemenin diyet kahvaltı

tabağı için de dikkate alınabileceği anlaşıldığından yapılan düzenlemelerde tereddüt yaratacak

bir ifadeye yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

10) Başvuru sahibinin 10’uncu iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosunda peynirli makarna, peynirli börek, peynirli kol böreği, sigara böreği, tepsi böreği,

muska böreği, puf böreği ve peynirli salata reçetelerinde peynir gramajının “peynir” adıyla

verildiği,

Aynı Şartname’de “Lor” peyniri evsafının,

“ Tabii renginde ve kokusunda olmalı. Acımış, ekşimiş, küflenmiş olmamalıdır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Türk gıda kodeksi tebliğine uygun üretilmiş, ambalajlanmış, etiketlenmiş, işaretlemiş,

taşınmış ve depolanmış olmalıdır. Lor peynir ambalajlarının her birinin üzerine aşağıdaki

bilgiler okunaklı olarak silinmeyecek ve bozulmayacak şekilde yazılır.

“Yüklenici adı, tescilli markası ve adresi, bu standardın işareti ve numarası, malın adı,

katkı maddesi grubu, hangi peynir ve peynirlerden yapıldığı, tipi ve yağ miktarı; net ağırlığı

(kg veya gr olarak), imal tarihi (ay ve yıl olarak) , seri numarası, parti numarası.” şeklinde,

“Kaşar peyniri” evsafının,

“Peynirler piyasanın en iyi cins kaşar peynirlerinden olacak, iyi cins kaşar

peynirlerinin kendine mahsus tabii manzara koku ve lezzetin de olacaktır.

Kaşar üzerinde siyah damar ve benekler bulunmayacak, hava boşluklarından ibaret

büyükçe delikler tek tük bulunabilecekse de ince ve sık süngerimsi delikler bulunmayacaktır.

Kaşar peyniri kalıp halinde olacak, fena kokulu, kurtlu, kirli, kabarık, kesik, kırık,

ezik, dağılmış ve derin çatlaklı olmayacaktır.

Kaşar peynirleri çok sert ve küflü olmayacaktır.

Peynirlerin herhangi bir yerinde görülebilecek kırmızı küf derinlikleri ve genişlik

gözetilmeden küflü olarak kabul edilecektir.

Peynirlerin içerisinde ağırlaştırıcı madde antiseptik ve diğer yabancı maddeler

bulunmayacaktır.

Kaşar peynirlerinde süt, yağ miktarı (Kuru madde üzerinden) %40’dan aşağı

olmayacaktır.

Peynirdeki tuz miktarı (kuru madde üzerinden) % 10’u geçmeyecektir.

Kaşar peyniri kalıpları veya ambalajları üzerine (tam yağlı) kaydıyla firmanın adı ve

adresi, tanıtıcı işareti, imal ve son kullanma tarihi, net ağırlığı yazılmış olacaktır.” şeklinde,

“Beyaz peynir” evsafının ise

“Beyaz peynirler sertçe kalıplar halinde ve muntazam olarak temiz ve passız

tenekelere istif edilmiş olacaktır. (Sertçe kalıptan maksat kalıpların tenekeden rahatça

çıkagelmesi, icabında şüpheli bir tenekenin peyniri, diğer bir tenekeye kalıplar dağılmadan

devredilebilmelidir.)

Peynir kalıpları ayrılmayacak şekilde birbirine yapışmış, yumuşamış, ezilmiş

olmayacak ve dağılmayacaktır. (muamelesi için parmakları kapalı bir elde kalıbın yüzlerine

hafifçe bastırılınca gömülme ve dağılma olmayacaktır.

Peynirlerin içi dışı beyaz olacak, acı, ekşi, küflü fena kokulu mantar veya sünger gibi

delikli olmayacaktır.

Peynir tenekeleri açıldığında malaşlı olmayacaktır.

Miktarı kâfi salamurası bulunacak, salamura anormal olmayacaktır.

Peynirlerin (kuru madde üzerinden) tuzu %11 ’i geçmeyecektir.

Peynirin ihtiva ettiği süt yağı miktarı(kuru madde üzerinden) % 40’dan az

olmayacaktır

Peynirlerin içinde ağırlaştırıcı, antiseptik herhangi bir madde bulunmayacaktır.

Peynir tenekeleri gazlı veya kokuşturulmuş, delik akar bir madde bulunmayacak,

üzerinde tam yağlı beyaz peynir ibaresi ile Firma adı veya tanıtıcı işaretini gösteren, ayrıca

imal ve son kullanma tarihi, net ağırlığı kabartma veya çıkmayan boya ile yazılacak.

Türk Gıda Kodeksine göre buzdolabı veya soğuk hava depolarında asgari üç ay

bekletilmemiş peynirlerde lüzumu halinde bakteriyolojik tahlil yapılması gerekir.

Beyaz peynirler yapım tarihinden itibaren en az 90 gün sonra satışa verilmiş olmalı.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Kuru Gıda Şartnamesinde yağlı peynir tam yağlı % 40 randıman olarak gösterilmiş

ise de, tam yağlı peynirin evsafına uygun olarak bulunmasına imkân olmadığı, müesseselerin

tatbikatları tarafından kâfi olarak beyan edilip bundan dolayı her sene ile ilgili yükleniciyle

ihtilafa düştükleri bir vaka olarak tespit edilmiştir. Bu durumda peynir için konan (tam yağlı

ibaresi) den tam kelimesinin kaldırılarak (yağlı peynir) şeklinde tashih edilip Türk Gıda

Kodeksindeki yağlı peynirin evsafının geçerli olacağı taraflar arasında şimdiden kabul edilir.

Ayrıca yükleniciden diyet hastaları için light peynir de istenebilecektir. Light peynirlerin tuz

ve yağ oranları %10’u geçmeyecektir.” şeklinde üç peynir çeşidinin belirlendiği görülmüştür.

İdarece şikayete verilen cevapta: “Tablo 32’de peynir eklenen yemek çeşitlerinde

peynir tam yağlı beyaz peynir olacaktır.” şeklinde ifadeye yerilmiştir.

İdarece yapılan düzenlemelerde üç çeşit peynir evsafına yerildiği, yemek cins ve girdi

miktarlarının gösterildiği tabloda bazı yemek çeşitlerinde kullanılacak “peynir” girdisinin

cinsinin açıklanmamış olduğu görülmekle birlikte, idarece şikayete verilen cevapta

kullanılacak peynirin tam yağlı beyaz peynir olacağı ifade edildiğinden, yapılan

düzenlemenin istekliler açısından sağlıklı teklif oluşturmalarına engel teşkil edecek nitelikte

olmadığı sonucuna ulaşılmış ve başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası yerinde görülmemiştir.

11) Başvuru sahibinin 11'inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosunda bazı yemek çeşitlerinde süt girdisinin (örn. Püreli Hasanpaşa köfte, hünkar

beğendili et sote, kremalı sebze çorba, muhallebi vb.) “mililitre” ve mayalı poğaça çeşidinde

“gram” olarak ifade edildiği görülmüştür.

Teknik Şartname’nin gramaj listesinde bazı yemek grupları için “süt” girdisine

yönelik olarak “mililitre” mayalı poğaça çeşidi için ise süt girdisine yönelik olarak “gram”

şeklinde belirleme yapıldığı ve yapılan düzenlemelerin birbiri ile uygun olmadığı anlaşılmış

olsa da, söz konusu şartname düzenlemelerinin sektörde faaliyet gösteren basiretli bir istekli

açısından tereddüt yaratacak nitelikte olmadığı kaldı ki bahse konu ürünlerin piyasaya hangi

ölçü birimleri üzerinden sunulduğu da belirli olduğundan bu husustaki iddia yerinde

bulunmamıştır.

12) Başvuru sahibinin 12'nci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosunda vişne hoşafının girdilerinde “vişne:40 gr” ve erik hoşafının girdilerinde ise “erik

40 gr.” ifadesinin yer aldığı, diğer hoşaf çeşitlerinde ise (örn. Kayısı, üzüm) kayısı ve üzüm

girdisinin “kuru” olarak ifade edildiği, komposta çeşitlerinde de meyve gidilerinin “taze”

şekilde olacağının belirtildiği,

Teknik Şartname’nin gıda maddelerinin özelliklerinin ve evsaflarının belirtildiği

bölümünde idarenin şikayete verdiği cevapta da belirtmiş olduğu üzere hoşaflarda kuru

meyvenin kullanılacağından hareketle 67’nci maddede “Kuru erik” evsafının belirlendiği,

ancak 50’nci maddede ise “Vişne” olarak belirtilen girdinin özelliklerinde taze ve günlük

olacağı belirlemesinin yapıldığı, 154’üncü maddede de “dondurulmuş vişne” ye ilişkin evsafa

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

yer verildiği görülmüştür.

Yukarıda yer verilen tespitler çerçevesinde, erik ve vişne hoşaflarına ilişkin olarak

herhangi bir belirleme yapılmadığı, ancak diğer hoşaf çeşitlerinde kullanılan meyvelerin

“kuru” olacağının açıkça belirtildiği, bu duruma ilişkin olarak idarenin şikayete verdiği cevap

ta dikkate alınarak “erik/ vişne” şeklinde bir belirleme yapıp taze ya da kuru ifadesine yer

verilmemiş olsa da benzer hoşaf girdilerine bakılarak şikayete konu hoşaf çeşitlerinde de

meyvelerin “kuru” şekilde kullanılacağının öngörülebileceği, kaldı ki erik ve vişne

kompostolarının gramajlarında yer alan miktarlar ile vişne ve erik hoşaflarının içeriğinde

kullanılacak olan gıdaların gramaj miktarlarının farklı olduğu, dolayısıyla daha az gramaj

miktarının olduğu erik ve vişne hoşaflarında kullanılacak gıdaların “kuru” niteliğinde

olduğunun anlaşılabileceği ve bu itibarla da başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı

sonucuna varılmıştır.

13) Başvuru sahibinin 13'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosunda ekmek kadayıfı ve tel kadayıf çeşitlerinde “kadayıf” girdisine yer verildiği,

Teknik Şartname’nin gıda maddelerinin özelliklerinin ve evsaflarının belirtildiği

bölümünde 91 ve 92’nci maddelerinde tel kadayıfı ve ekmek kadayıfı evsafına ilişkin

düzenleme yapıldığı görülmüştür.

Yukarıda belirtilen doküman düzenlemeleri doğrultusunda kadayıfın gıda

rasyonununda ekmek kadayıfı ve tel kadayıf çeşitlerinin bulunduğu ancak içeriklerinde

kadayıfa yönelik bir belirleme olmadığı görülmüş olsa da evsaflarının da ayrı ayrı belirlendiği

dikkate alındığında, söz konusu şartname düzenlemelerinin sektörde faaliyet gösteren basiretli

bir istekli açısından tel kadayıf ve ekmek kadayıfı çeşidinde hangi kadayıf çeşidinin

kullanılacağı hususunda öngörüde bulunulabileceği ve dolayısıyla düzenlemenin tereddüt

yaratacak nitelikte olmadığı ve sağlık teklif hazırlanmasının mümkün olduğu anlaşılmış olup

başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

14) Başvuru sahibinin 14'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Normal kahvaltılarla ilgili özel şartlar” başlıklı 15’inci

maddesinde “15.4. Normal kahvaltı tabağında kahvaltılık olarak; en az bir çeşit içecek grubu

gıda maddesi, en az 3(üç) çeşit yiyecek grubu gıda maddesi ve en az bir çeşit unlu mamul

grubu gıda maddesi bulunur. Normal kahvaltı tabağında bulunacak kahvaltılıklar aşağıdaki

Tablo 25’de gösterilmiştir.” düzenlemesi,

15.5’inci maddesinde “Normal kahvaltı tabağında kahvaltılıklar Tablo 25’de

gösterilmekle beraber, gerek içecek gerek yiyecek gerekse unlu mamul grubu gıda maddeleri

idare ve yüklenici tarafından karşılık anlaşmak suretiyle zenginleştirilip çeşitlendirilebilir.”

düzenlemesi,

15.6.17’nci maddesinde “Ekmek: Kahvaltı tabağını tüketecek kişi ekmekleri beyaz,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

kepekli veya rol (beyaz, kepekli) olarak ya da karışık olarak talep etmesi halinde talebi aynen

karşılanacaktır. Öğünde en fazla 150 gr., günde toplam 500 gr. ekmek verilir. Rol ekmekler en

az 50 gr. olacak şekilde paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş olmalıdır.” düzenlemesi,

15.6.18’inci maddesinde “Poğaça: Normal kahvaltı tabağında yer alacak poğaçaların

her biri en az 50 gr. ağırlığında olacaktır. Poğaçaların içerisinde kullanılan un ve yağ 1.sınıf

olacak, pastanecilikte kullanıma uygun olacaktır. İçerisinde kullanılan kıyma, patates, peynir

gibi malzemeler taze ve 1. Sınıf olacaktır. Poğaça çeşitlerinin içerisinde hiçbir yabancı madde

olmayacaktır. Poğaçalar istenilen şekilde çeşitlendirilecektir. Poğaçalar hijyen kurallarına

uygun üretilmiş olacaktır. Kahvaltı tüketicisi tarafından unlu mamul olarak tamamı poğaça

olarak talep etmesi halinde tabağa 2 adet poğaça konulacaktır. Haftada en az 2-3 kez poğaça

verilecektir.” düzenlemesi yapılmış olup, örnek kahvaltı menüsünde de bazı günler

ekmek+poğaça verileceği belirtilmiştir.

İdarece yapılan düzenlemeler doğrultusunda normal kahvaltı tabağında en az bir çeşit

unlu mamul grubu gıda maddesinin verileceği, hatta unlu mamul grubu gıda maddelerinin

yüklenici ile karşılıklı anlaşmak suretiyle zenginleştirilip çeşitlendirilebileceği düzenlenmiş

olup, buradan hareketle de normal kahvaltı menü örneğinde bazı günlerde ekmak+poğaça

verileceği belirlemesinin yapıldığı görülmüştür.

Bu çerçevede yapılan düzenlemelerde tereddüt yaratacak bir içeriğe yer verilmediği

düşüncesinin yanı sıra öte yandan örnek menülerin aşırı düşük tekliflerin

değerlendirilmesinde kullanılmak amacıyla yapılan bir düzenleme olduğu, söz konusu

menülerin kapsamının teklif hazırlamada tek başına belirleyici olmadığı, ihale konusu alanda

faaliyet gösteren ve tecrübe sahibi olması beklenen isteklilerin, öğün maliyetleri ile personel

maliyetlerinin yanı sıra ayrıntıları ihale dokümanında belirtilen tüm girdi maliyetlerini

dikkate alarak tekliflerini oluşturmaları gerektiği, Teknik Şartname’de teklif oluşturmak için

gerekli olan normal kahvaltı ve gramaj bilgilerine yer verildiği, dolayısıyla şikayete hususlara

ilişkin düzenlemeler dikkate alınarak isteklilerin tekliflerini sağlıklı bir şekilde

oluşturabileceği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı

sonucuna ulaşılmıştır.

15) Başvuru sahibinin 15'inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Tablo.30 Ara Öğün Gıda Maddeleri Türleri Tablosu” na aşağıda

yer verilmiştir.

l.Grup Gıdalar (Proteinli Besinler)

2.Grup Gıdalar (Karbonhidratlı Besinler)

Süt (200 ml paket)

Kuru Meyve (20 gr)

Yaş Meyve (200 gr)

Yoğurt (200 gr kapalı kâse)

Ayran (200 ml kapalı bardak)

Diyet Beyaz Peynir (40gr)

Krem Peynir(20gr paketli)

Leblebi (50 gr)

Diyet Bisküvi (20gr)

Grisini (15gr)

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Eritme Üçgen Peynir (25gr paketli)

Fındık Ceviz (10 gr)

Kefir

Haşlanmış patates (100 gr)

Kepekli ekmek (50)gr

Laktozsuz süt

Ayrıca idarece hazırlanan “diyet menü örneği” nde 4. Gün 2. Ara öğünde “1 yk kuru

üzüm, 8-10 adet fındık” olarak belirleme yapıldığı görülmüştür.

İdarece ara öğün gıda maddelerinin evsafı ve gramajına yönelik olarak düzenleme

yapılmış olup, örnek menülerin aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak

amacıyla yapılan bir düzenleme olduğu, söz konusu menülerin kapsamının teklif hazırlamada

tek başına belirleyici olmadığı, ihale konusu alanda faaliyet gösteren ve tecrübe sahibi olması

beklenen isteklilerin, öğün maliyetleri ile personel maliyetlerinin yanı sıra ayrıntıları ihale

dokümanında belirtilen tüm girdi maliyetlerini dikkate alarak tekliflerini oluşturmaları

gerektiği, kaldı ki fındık ve kuru üzüm miktarı yönüyle örnek menü ve gramaj listesi arasında

bir farklılık olduğunun kabulü halinde dahi idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması

aşamasında açıklama talep edilirken örnek menünün yeniden hazırlanarak teklifi aşırı düşük

olduğu belirlenen isteklilere gönderilmesinin mümkün olması sebebiyle söz konusu farklılığın

giderilebileceği hususları dikkate alındığında yapılan düzenlemelerin isteklileri tereddüte

düşürecek ve sağlıklı teklif oluşturulmasını engelleyecek nitelikte bir içeriğe yer verilmediği

anlaşılmış olup, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

ulaşılmıştır.

16) Başvuru sahibinin 16'ncı iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosunda “Döner (dana)” ve “Tavuk Döner” yemek çeşitlerinin içeriklerinde “Domates,

biber, patates-150 gr. veya marul, havuç, kuru soğan-100 gr” olarak belirleme yapıldığı

görülmüştür.

Yemek hizmeti alım ihalelerinde istekliler tarafından sağlıklı ve objektif bir fiyat

teklifi verilebilmesi için, yemeklere ilişkin toplam öğün sayısı ve bu öğünlerde yer alan

yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarlarının (gramajlarının) belirtilmesi gerektiği, buradan

hareketle idarece yapılan gramaj listesinde yer alan dana ve tavuk döner yemeklerine ilişkin

olarak da kullanılacak girdilerin ve girdilere yönelik gramajların toplam miktarlarının

belirtildiği, basiretli bir tacir olarak hareket etmesi beklenen isteklilerin tavuk ve dana döner

yemeğinin yanında verilecek olan domates, biber, patates veya marul, havuç, kuru soğan

garnitürlerinin toplamda 150 gr olarak verilmesi gerektiğinin anlaşılabileceği kaldı ki bu

durumun idarenin cevabında da kabul edildiği, dolayısıyla idarece yapılan düzenlemenin

isteklilerin sağlıklı teklif oluşturmasına engel olacak nitelikte bulunmadığı anlaşılmış olup,

başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

17) Başvuru sahibinin 17’nci iddiasına ilişkin olarak:

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosundaki “Lavaşta tavuk” çeşidinde ayçiçek yağının 101 gram olacağı belirtilmiştir. Aynı

tabloda diğer yemek çeşitlerinde de farklı gramajlarda Ayçiçek yağının kullanılması gerektiği

düzenlenmiştir.

İdarece normal yemeklerin hazırlanmasında ve pişirilmesinde kullanılacak veya

sunum aşamasında verilecek gıda maddelerinin miktarlarına ilişkin anılan tabloda

düzenlemeler yapıldığı ve lavaşta tavuk yemeği için de girdilerden biri olan ayçiçek yağı için

101 gr.’lık miktar belirlendiği, kaldı ki her yemekte kullanılacak ayçiçek yağı miktarının aynı

olmasının beklenemeyeceği ve dolayısıyla iddia konusu düzenlemede isteklileri tereddüde

düşürebilecek nitelikte bir eksiklik olmadığı sonucuna ulaşılmış olup başvuru sahibinin

iddiası yerinde görülmemiştir.

18) Başvuru sahibinin 18'inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin hazırlanmasında ve/veya

pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri ve gramajları”

Tablosundaki “Kıymalı kuru fasulye” çeşidinde “Et(kemikli) 50 gram” veya “Sucuk 20 gram”

belirlemesi yapılmıştır.

İdarece yapılan söz konusu düzenlemede kıymalı kuru fasulye yemeğinin ya kıymalı

ya da sucuklu olması gerektiğine yönelik isteklilere seçimlik bir tercih hakkı verildiği ve iddia

konusu düzenlemede isteklileri tereddüde düşürebilecek nitelikte bir eksiklik olmadığı

sonucuna ulaşılmış olup başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

19) Başvuru sahibinin 19'uncu iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin 18.5.3’üncü maddesinde “ Normal yemeklerin hazırlanmasında

ve pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda maddeleri aşağıdaki

Tablo.32’de örnek olarak gösterilmiş olup normal yemeklerin hazırlanmasında bu tabloda

belirtilen gıda maddeleri belirtilen miktarlar ile bu şartnamede yer alan diğer hükümler

dikkate alınacaktır…

Çikolata Soslu Brovnie Yumurta

1/4

Gram

Şeker

Kakao

Yoğurt

Un

25

2

Gram

Adet

15

27

0,75

0,6

50

1,5

Gram

Mililitre

Gram

Kabartma Tozu

Vanilya

Süt

Nişasta

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Dondurmalı Brovnie

Yumurta

114

25

Gram

Adet

Şeker

Kakao

2

Yoğurt

15

Gram

Mililitre

Gram

Un

27

Kabartma Tozu

Vanilya

Süt

0,75

0,6

50

Nişasta

Dondurma(sade)

1,5

45

…” düzenlemesi yer almaktadır.

R1 örnek menüsü ve gıda maddeleri tablosunun 12. günündeki “yayla çorbası” çeşidi

için girdi içeriklerinde belirtilen yumurtanın 0,1 gram olarak kullanılması gerektiğine yönelik

düzenleme yapılmıştır.

Teknik Şartname’nin gıda maddelerinin özelliklerini belirten kısmında yumurtaya

ilişkin olarak “Kabukları sağlam, su veya başka bir sıvı ile yıkanmamış, temiz, beneksiz,

kansız, kokusuz olmalı.

Yumurtalar çatlak, bozuk ve çürük olmamalı.

Tartıldığında 60 gr’ dan az gelmemeli.

Yumurtalar kuru, temiz, viyoller içinde teslim edilmeli, teslimat sırasında kırık çıkan

yumurtalar alınmayacaktır.

Kırıldığında akı berrak, saydam, jel kıvamında olacak ve yabancı madde içermeyecek.

Yumurta içeriğinde gözle görülebilir hiçbir mikroorganizma kolonisi ve parazit

olmamalı” şeklinde evsaf içeriklerine yer verildiği görülmüştür.

Ayrıca TS 1068 sayılı “Tavuk Yumurtası-Kabuklu” standardının “Boy Özellikleri”

başlıklı 4.2.4’üncü maddesinde “Yumurtaların boy özellikleri Çizelge 3’te verilmiştir.

Çizelge 3 – Yumurtanın boy özellikleri

Boy

Kütle (g/adet)

≥73,1

100 yumurta için toplam en

düşük kütle, kg

7,3

Çok büyük (XL –

ÇB)

Büyük (L – B)

Orta (M – O)

Küçük (S – K)

≥63,1 – <73,0

≥53,1 – <63,0

≤53,0

6,3

5,3

-

Alıcının talep etmesi halinde işaretlemede belirtilmesi kaydı ile belirtilen boy

özellikleri dışında ihracatta uygulanmak üzere daha dar sınırlarda boylanmış yumurta

partileri hazırlanabilir.

” düzenlemesi bulunmaktadır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Bundan başka Teknik Şartname’de yer alan 32 nolu “Normal yemeklerin

hazırlanmasında ve/veya pişirilmesinde kullanılacak veya sunum aşamasında verilecek gıda

maddeleri ve gramajları” Tablosundaki “Çiğ köfte” çeşidinde yer alan “marul” girdisinin “2

yaprak” ve “pelte” çeşidinde yer alan “”meyve suyu” nun “100 mililitre” olarak belirtildiği

görülmüştür.

Yapılan inceleme neticesinde, gramaj listesinde yumurta girdisi için çikolata soslu

brownie için 1/4 gram ve yayla çorbası için 0,1 gram olarak belirleme yapılmış ancak

yumurtanın bazı yemek çeşitlerinde de biriminin adet olarak yazıldığı (örn. kekli supangle,

fırın sütlaç, köstebek pasta vb.) görülmüştür.

Bu çerçevede esasen yumurta girdisi için herhangi bir sınırlama getirilmediği

anlaşılmıştır.

Bununla birlikte ticaret borsalarının bültenlerinde yumurta girdisi için genellikle

“adet” biriminin kullanıldığı ve bu bağlamda idarece yapılan düzenlemenin bu durum ile

uyumlu olmadığı düşünülmekle birlikte, yukarıda yer verilen TS 1068 sayılı standardın ilgili

düzenlemesi uyarınca basiretli bir tüccar olması beklenen isteklilerin tekliflerini hazırlarken

ilgili yemek kapsamında kullanacakları yumurtanın cinsine göre bir adet yumurtanın gram

cinsinden karşılığını bu listeden seçmek suretiyle, Teknik Şartname’de gramaj listesinde

birimi gram olarak belirlenen yumurta girdisinin miktarını adet cinsine çevirerek hesaplama

yapabileceği ve teklif fiyatını bu şekilde hazırlayabileceği anlaşıldığından başvuru sahibinin

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan başvuruya konu ihalede, başvuru sahibinin iddiasında belirtmiş olduğu,

tatlının hazırlanmasında kullanılması gerekli olan “yumurta” ana çiğ girdisinin; “114” gr

değil ¼ adet olacağının; aynı Teknik Şartname’nin gıda maddeleri için belirtilen miktarlar

kısmında, bazı “tatlı” yemeklerinin içeriğinde de kullanılan “yumurta” ana çiğ girdisinin adet

olarak düzenlenmesi ve iddia konusu “dondurmalı brownie” tatlısının muadili olan “Çikolata

Soslu Brownie” tatlısında yumurta miktarının “1/4” olarak kullanılmasından ötürü bu alanda

faaliyet gösteren basiretli tacir niteliğini haiz istekli olabilecekler tarafından

öngörülebilmesinin mümkün olduğu

Yine bazı yemeklerin ihtiva etmesi gereken malzemelerin cins ve miktarlarını gösterir

listede kışlık mevsim salata, içerisinde yer alan marul girdisi için “50(1/6) gram”, marul

salatasındaki marul girdisi için “1/10 adet” ifadelerine yer verildiği, buna göre söz konusu

listede marul girdisinin kullanıldığı benzer salataların mevcut olduğu, dolayısıyla bahsi geçen

salatalardaki miktarlar göz önünde bulundurulmak suretiyle maliyet hesabının

gerçekleştirilebileceği, çiğ köftenin içeriğinde verilecek olan marul girdisinin kullanıldığı

diğer salatalarda olduğu gibi adet üzerinden hesaplamanın yapılabileceği anlaşıldığından

başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

İdarece belirlenen girdi gramajlarının belirtildiği listede yer alan “pelte” tatlısı

içerisinde yer alan “meyve suyu” girdisi için taze meyveden elde edilecek meyve suyu ya da

piyasadan hazır satın alınacak meyve suyu olmasına gerektiğine dair açık bir belirtmede

bulunulmamasının bu seçimin isteklilere bırakıldığını gösterdiği, dolayısıyla meyve cinsi ve

taze/kuru olması hususunda tatlıya uygun olmak koşuluyla isteklilerce bir seçim yapılmak

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

suretiyle pelte tatlısına ilişkin maliyet hesaplanabilmesinin mümkün olduğu, anlaşılmış olup,

başvuru sahibinin iddiasının “Pelte” tatlısı yönüyle tereddüt doğurucu ve isteklilerin sağlıklı

teklif oluşturmasını engelleyeceği nitelikte olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

20) Başvuru sahibinin 20'nci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Diyet Kahvaltılarla İlgili Özel Şartlar” başlıklı 16’nci

maddesinde “…16.1.5) Diyet kahvaltı tabağında yer alacak diyet kahvaltılıklar bu

şartnamede belirtilen şartlara uygun olmakla beraber aşağıda belirtilen niteliklere de uygun

olmalıdır:

…

16.1.7) Paket Süt: Diyet Kahvaltı tabağında yer alacak paket sütler en az net 200 ml.

gramajda, yağlı veya light türlerinde UHT yöntemiyle işlenmiş ve homojen ize edilmiş olacak,

içilmesini sağlayacak çubuğu bulunacaktır. Kahvaltıyı tüketecek kişi talep etmesi halinde

yanında bardak verilecek hastanın doktoru veya diyetisyeni tarafından uygun görülmesi

halinde de şeker ve şeker karıştırıcı verilecektir…” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Ara Öğünlerle İlgili Özel Şartlar” başlıklı 17’nci maddesinde

“…17.1.6) Ara öğün tabaklarında yer alacak ana gıda maddeleri bu şartnamede belirtilen

diğer şartlara uygun olmakla beraber aşağıda belirtilen niteliklere de uygun olmalıdır:

…

17.1.8) Kâse Yoğurt: Ara öğün tabaklarında yer alacak kâse yoğurtlar en az net 200

gramlık- gramajda ve hastanın doktorunun ya da diyetisyeninin önerdiği cinste olacaktır.

…

17.1.11) Paket Süt: Ara öğün tabaklarında yer alacak paket sütler en az net 200 ml.

gramajda, yağlı veya light türlerinde (paket sütün cinsi hastanın doktoru veya diyetisyeni

tarafından belirlenir) UHT yöntemiyle işlenmiş ve homojenize edilmiş olacak, içilmesini

sağlayacak çubuğu bulunacaktır. Kahvaltıyı tüketecek kişi talep etmesi halinde yanında

bardak verilecek hastanın doktoru veya diyetisyeni tarafından uygun görülmesi halinde de

şeker ve şeker karıştırıcı da verilecektir…” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen doküman düzenlemelerinden, diyet kahvaltı ve ara öğün örnek

menülerinden iki öğüne ilişkin verilecek olan “süt”e ilişkin düzenlemenin yapıldığı, anılan

düzenlemelerde ise “süt” reçetesine ilişkin yapılan açıklamada ise, sütün “yağlı” veya “light”

türlerinden biri baz alınarak teklif verileceğinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, diyet kahvaltı ve ara öğün menülerinde kullanılacak olarak süt

evsafının, “light” veya “yağlı” şeklinde anılan Teknik Şartname’de düzenlendiği, iki süt türü

arasından istekli olabileceklere seçim hakkı tanındığı, bu itibarla istekli olabileceklerin

tekliflerini oluştururken her iki türden birini esas alarak oluşturabilecekleri anlaşılmıştır.

Öte yandan, başvuru sahibinin iddiasında belirtmiş olduğu “ara öğün ve diyet yemek

menülerinde yer alan yoğurtlarda da sadece yoğurt yazdığı, anılan menülerdeki yoğurtların

normal veya light olması konusunun da açık olmadığı” şeklindeki hususun incelenmesi

sonucunda;

Anılan Şartname’de diyet kahvaltı ve ara öğün türlerine ilişkin olarak, idarece bir

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

haftalık örnek yemek menülerinin düzenlendiği, söz konusu menülerin içeriği incelendiğinde,

diyet kahvaltı örnek haftalık menüsünden “yoğurt” gıdasının verileceğine ilişkin bir

düzenleme yer almadığı; ara öğün örnek haftalık menüde söz konusu gıdanın yer aldığı

anlaşılmaktadır.

Diğer yandan, yukarıda bahsi geçen Şartname’nin ara öğüne ilişkin yapılan

düzenlemelerinde, yoğurdun, kâse yoğurt ve en az net 200 gram olarak sunulacağının

belirtildiği, ancak idarece yoğurdun ne tür olacağına ilişkin olarak bir belirleme yapılmadığı,

ayrıca düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere isteklilerin sadece ara öğün yemek menüsünde

“yoğurt” gıdasına ilişkin olarak maliyet belirmesinin yapılacağı, bu itibarla isteklilerin söz

konusu gıdaya ilişkin olarak da Teknik Şartname’de yer alan ürün özelliğini kullanmasının,

yani aksi belirtilmedikçe “yoğurt” ifadesinden normal yoğurt anlaşılması gerektiği anlaşılmış

olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

21) Başvuru sahibinin 21'inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Hizmet Sunumunda Üretilecek Yemek ve Kahvaltıların

Üretiminde Kullanılacak Gıda Maddelerinin Teknik Özellikleri” başlıklı 24’üncü maddesinde

“7.Balık

•

Kuruma alınacak balıklar dondurulmuş olmayıp taze olacaktır

•

Balıklarda bozulma, fena koku, renk değişimi ve parçalanma olmamalıdır. Pullar

parlak, gözler berrak, hafif kabarık, kornea parlak ve şeffaf olmalıdır. İç organları

temizlenmiş olmalıdır.” düzenlemesi,

Tablo.32 Normal Yemeklerin Hazırlanmasında ve/veya Pişirilmesinde Kullanılacak

veya Sunum Aşamasında Verilecek Gıda Maddeleri ve Gramajları Tablosunda

“BALIK KIZARTMA Balık 200 gram

Ayçiçek yağı 30 gram

Un 10 gram

Tuz 1 gram

Domates 50 gram

Maydanoz 1/20 bağ

Limon 1/4 adet

Yeşil biber 20 gram

Marul -Yeşil soğan 25-15 gram

BALIK BUĞULAMA Balık 200 gram

Kuru soğan 10 gram

Ayçiçek yağı 10 gram

Limon 1/4 adet

Defne yaprağı 5 gram

Havuç 20 gram

Patates 50 gram

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Tuz 1 gram” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname düzenlemesi incelendiğinde, balık ana girdisi için taze olacağı ve

temizlenmiş olması gerektiğinin ifade edildiği, gramaj tablosunda ise “Balık kızartması” ve

“Balık Buğulama” için 200 gr balık kullanılacağı yönünde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.

Yapılan tespitler neticesinde, idare tarafından balık buğulama ve balık kızartma

yemeklerine ilişkin yemek reçetelerinde balığın 200 gr olması yönünde yapılan

düzenlemenin, söz konusu yemeklerin yapımında kullanılacak balığın pişirilmiş ve tüketime

hazırlanmış haline ait miktara yönelik olduğu, bu gramajın, temizlenmiş veya bütün balık

gramajı ile eşdeğer olamayacağı,

Diğer yandan temizlenmiş balık istenmesine yönelik düzenlemede sağlıklı teklif

vermeye engel bir hususun bulunmadığı, isteklilerin basiretli bir tacir olarak tüm balık

üzerinden fiyat belirlemesi yapacağının aşikar olduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

22) Başvuru sahibinin 22’nci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Diyaliz ve kemoterapi yemeği ile ilgili özel şartlar” başlıklı

bölümünde yer alan 36 nolu tabloda örnek menü ve gıda maddelerinin belirlendiği, 1.gün

menüsünde kase yoğurdun 50 gram ve diğer gün menülerinde 200 gram olarak açıklandığı

anlaşılmıştır.

Yine Teknik Şartname’nin “Homojenize Yoğurt (200 gr’lık ve istenilen miktarlarda)”

başlıklı 138 ‘inci maddesinde “..Yemekler için kullanılacak yoğurt 1kg, 2 kg, 5 kg,, 10 kg’lık

olabilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen düzenlemeler doğrultusunda yoğurt özelliğine ilişkin olarak 200

gr’lık ve istenilen miktarda denilmiş olmakla, gerektiğinde 200 gram ve gerektiğinde ise

farklı bir gramajda yoğurt belirlemesi yapılabileceğine cevaz verildiği, bu şartlarda idarece

yapılan 50 gr. ve 200 gr belirlemesine göre isteklilerce yoğurt maliyetinin

hesaplanabilmesinin mümkün olduğu, idarece yapılan gramaj düzenlemelerinin hastanın

gereksinimlerine göre ayarlandığı ve belirtilen gramaj miktarlarının hastalığın durumuna veya

kişilerin biyolojik ve fiziksel özelliklerine göre farklılık gösterebileceği, kaldı ki örnek

menülerin aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak amacıyla yapılan bir

düzenleme olduğu, söz konusu menülerin kapsamının teklif hazırlamada tek başına belirleyici

olmadığı, ihale konusu alanda faaliyet gösteren ve tecrübe sahibi olması beklenen isteklilerin,

öğün maliyetleri ile personel maliyetlerinin yanı sıra ayrıntıları ihale dokümanında belirtilen

tüm girdi maliyetlerini dikkate alarak tekliflerini oluşturmaları gerektiği, idare tarafından aşırı

düşük teklif sorgulaması aşamasında açıklama talep edilirken örnek menünün hazırlanarak

teklifi aşırı düşük olduğu belirlenen isteklilere gönderilmesinin mümkün olduğu

anlaşıldığından idarenin bahse konu düzenlemesinde isteklileri tereddüte düşürecek ve

tekliflerin sağlıklı hazırlanmasına engel olacak nitelikte bir aykırılık bulunmadığı sonucuna

ulaşılmıştır.

23) Başvuru sahibinin 23’üncü iddiasına ilişkin olarak:

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

İdari Şartname’nin “İşin yapılacağı yerin görülmesi” başlıklı 12’nci maddesinde

“12.1. İşin yapılacağı yeri ve çevresini görmek, inceleme yapmak, teklifini hazırlamak ve

taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin

sorumluluğundadır. İşyeri ve çevresinin görülmesiyle ilgili bütün masraflar istekliye aittir.

12.2. İstekli, işin yapılacağı yeri ve çevresini görmekle; işyerinin şekline ve

mahiyetine, iklim şartlarına, işin gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve

kullanılacak malzemelerin miktar ve türü ile işyerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli

hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş; teklifini etkileyebilecek riskler,

olağanüstü durumlar ve benzeri diğer unsurlara ilişkin gerekli her türlü bilgiyi almış sayılır.

12.3. İstekli veya temsilcilerinin işin yapılacağı yeri görmek istemesi halinde, işin

gerçekleştirileceği binaya ve/veya araziye girilmesi için gerekli izinler İdare tarafından

verilecektir.

12.4. Tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklinin işin yapılacağı yeri incelediği ve

teklifini buna göre hazırladığı kabul edilir.

Bolu İl Sağlık Müdürlüğü ve Teknik Şartnamede adı geçen bağlı sağlık tesisleri.”

düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin “Diyaliz ve Kemoterapi Yemeği ile İlgili Özel Şartlar”

21.13’üncü maddesinde “…21.13.1.1.) Diyaliz ve Kemoterapi yemeğine ilişkin bir öğünlük

örnek menü ve bu menülerin hazırlanmasında kullanılan gıda maddeleri ile gramajları

aşağıdaki Tablo.36’da gösterilmiştir.

…

21.13.10) Doktorun uygun gördüğü diyaliz ve kemoterapi hastalarına yemek verilecek

olup, birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem olarak yer almamakta olup hastalar

tarafından yenilen diyaliz ve kemoterapi yemek sayıları diyet yemek sayılarına eklenmiştir.

21.13.11) Diyaliz ve Kemoterapi yemeklerinin verileceği sağlık tesisleri ile sayısı bu

şartnamede belirtilmiş olup iş artışı veya azalışı yapılması durumunda diyaliz ve kemoterapi

yemek sayıları da aynı oranda artırılır ya da azaltılır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin “Birim Fiyat Teklif Cetveli” aşağıdaki tabloda yer

almaktadır.

Sıra No

İş

Kaleminin

Adı ve

Kısa

Açıklaması

…

Birimi

Miktarı

Teklif

Edilen

Birim

Fiyat

Tutarı

…

10

11

12

13

14

Normal

Yemek

Normal

Kahvaltı

Diyet

Yemek

Diyet

Kahvaltı

Rejim 1

öğün

3.098.568

öğün

1.118.070

525.298

230.502

23.380

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Yemeği

15

Rejim 2

Yemeği

öğün

107.600

16

Ara Öğün öğün

518.762

II. ARA

TOPLAM (K.D.V. Hariç)

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)

Yukarıda aktarılan İdari Şartname düzenlemesinden, işin yapılacağı yeri görmek,

inceleme yapmak, teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm

bilgileri temin etmenin istekli olabileceklerin sorumluluğunda olduğu, diğer yandan Teknik

Şartname’nin ilgili maddesinden, diyaliz ve kemoterapi hastalarına yemek verileceği, bu

hususa ilişkin olarak birim fiyat teklif cetvelinde ayrı bir kalem yer almayacağı, diyaliz ve

kemoterapi hastaları yemek sayılarının diyet yemek sayılarına eklendiği, ayrıca yukarıda

aktarılan birim fiyat teklif cetvelinde ihale konusu iş kapsamında verilecek olan öğünlerin

miktarlarının yer aldığı anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdari Şartname düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere, ihaleye

teklif verecek olan istekli olabileceklerin tekliflerini hazırlarken, ihale konusu işin

yürütüleceği alanda keşif yaparak, ihale konusu taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm

bilgileri temin etme sorumluluklarının olduğu, bu itibarla istekli olabileceklerin, hizmet

sunulacak olan idaredeki hastaların ortalama olarak ne kadarının diyaliz ve kemoterapi

hastalarından oluştuğunu araştırabileceği, Teknik Şartname’de diyaliz ve kemoterapi hastaları

için düzenlenen örnek menü dikkate alınarak sağlıklı teklif hazırlanmasında isteklilerin

önünde bir engel bulunmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı

sonucuna ulaşılmıştır.

24) Başvuru sahibinin 24'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Normal Yemeklerle İlgili Özel Şartlar” başlıklı 18’nci

maddesinde “18.9)Normal yemeklerin yanında beyaz, kepekli veya rol (beyaz, kepekli) şekilde

öğünde en fazla 150 gr, günde toplam 500 gr ekmek verilir. Rol ekmekler en az 50 gr. olacak

şekilde paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş olmalıdır. Ekmekler, normal yemeği

tüketecek kişi hasta ise hastanın doktoru veya diyetisyenin önerisine göre, normal yemeği

tüketecek kişi hasta değilse tüketicinin tercihine göre gramajı aşmaması kaydıyla tek çeşit

olabileceği gibi karışık da istenebilir ve bu durumda yükleniciye isteği karşılamak

zorundadır.” düzenlemesi,

“Diyet Yemeklerle İlgili Özel Şartlar” başlıklı 19’uncu maddesinde “19.1.5) Diyet

yemeklerin yanında hastanın doktorunun ve/veya diyetisyenin önerileri doğrultusunda beyaz,

kepekli, veya rol (beyaz, kepekli) şekilde en fazla 150 gr. ekmek verilir. Rol ekmekler en az 50

gr. olacak şekilde paketlenmiş, diğer ekmekler ise dilimlenmiş olmalıdır. Ekmekler, diyet

yemeği tüketecek hastanın doktoru ve/veya diyetisyenin önerisine göre tek çeşit olabileceği

gibi karışık da istenebilir ve bu durumda yükleniciye isteği karşılamak zorundadır.”

düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Hizmet Sunumunda Üretilecek Yemek ve Kahvaltıların

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Üretiminde Kullanılacak Gıda Maddelerinin Teknik Özellikleri” başlıklı 24’üncü maddesinde

“1.Ekmek (Beyaz - Kepekli / Tam Buğday Rol-Tuzsuz )

…

•

Rol ekmekler 50-60 gr ağırlığında poşetlenmiş olmalıdır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Aktarılan Şartname düzenlemelerinde roll ekmeklerin en az 50 gr. olacak şekilde

paketlenmiş olması gerektiği, ekmek evsafının düzenlendiği 24’üncü maddede ise rol

ekmeklerin 50-60 gr ağırlığında poşetlenmiş olması gerektiği ifade edilmiştir.

İhale işlem dosyası üzerinde yapılan incelemede, roll en az 50 gr. olacak şekilde

ancak nihayetinde 50-60 gr. ağırlığında olmasına ilişkin yapılan düzenleme

değerlendirildiğinde, idare tarafından roll ekmeğin gramajının alt ve üst sınırlar arasında

belirlendiği, dolayısıyla isteklilerin belirlenen gramaj aralığında olmak şartıyla ekmeğe dair

gramaj hesabını yapabileceği, 50 gr - 60 gr arası şeklinde yapılan belirlemenin, istekliler

açısından tekliflerini oluşturmada belirsizliğe neden olmayacağı, söz konusu hususun teklif

vermeyi engelleyen bir çelişki yaratmadığı ve bu itibarla da başvuru sahibinin anılan

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

25) Başvuru sahibinin 25'inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Normal Kahvaltılarla İlgili Özel Şartlar” başlıklı 15’nci

maddesinde “15.6.23) Poşet/Parça kek ve tahin helva ile ilgili durumlar madde 24‘te detaylı

olarak açıklanmıştır.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Hizmet Sunumunda Üretilecek Yemek ve Kahvaltıların

Üretiminde Kullanılacak Gıda Maddelerinin Teknik Özellikleri” başlıklı 24’üncü maddesinde

“… Orijinal ambalajında 40-50 gr’lık paketler halinde teslim edilecektir…” düzenlemesi yer

almaktadır.

Aktarılan düzenlemelerde normal kahvaltıda kullanılan poşet/parça kekin 40-50

gramlık paketler halinde teslim edileceğinin düzenlendiği, anılan düzenleme ile en az ve en

fazla olarak bir aralığın belirlendiği, piyasada farklı çeşit ve gramajlarda kek olabileceği ve

idarece belirlenen aralık içerisinde kalmak şartıyla kekin gramajının isteklilerin tercihine

bırakıldığı, dolayısıyla söz konusu düzenlemede tereddüt doğuracak veya çelişki yaratacak bir

durumun söz konusu olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı

sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan Bolu İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 24.06.2022 tarihinde açık ihale

usulü ile gerçekleştirilen şikayete konu “2022/499958 İhale Kayıt Numaralı Bolu İl Sağlık

Müdürlüğü ve Bağlı Sağlık tesisleri için 24 aylık Malzeme Dahil Yemek Hazırlama, Pişirme,

dağıtım ve Sonrası Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin olarak Elpa tem. Sos. Hizm. İnş. San.

ve Tic Ltd. Şti.nin tarafından 28.06.2022 tarihinde Kurumumuza yapmış olduğu itirazen

şikâyet başvurusu üzerine yapılan inceleme neticesinde 07.07.2022 tarih ve 2022/UH.I-803

sayılı Kurul kararı ile ihalenin iptaline karar verilmiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle

giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/036

: 24

: 26.07.2022

: 2022/UH.I-879

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın

tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare

Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin

iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.

Menü

Endeksler ve Fiyatlar

İhale Araçları

Diğer Hesaplama Araçları

Kamu İhale Kararları

Menü

Endeksler ve Fiyatlar

İhale Araçları

Diğer Hesaplama Araçları