2022/UH.II-128 - Kamu İhale Kararı - Çöp Toplama ve Kent Temizliği İşinde Çalıştırılmak Üzere Araç ve İş Makinası Kiralanması

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

BAŞVURU SAHİBİ:

Fayat Grup Atık Yönetimi Asfalt San. ve Tic. Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Bandırma Belediye Başkanlığı,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/739210 İhale Kayıt Numaralı “Çöp Toplama ve Kent Temizliği İşinde Çalıştırılmak

Üzere Araç ve İş Makinası Kiralanması” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Bandırma Belediye Başkanlığı tarafından 15.12.2021 tarihinde açık ihale usulü ile

gerçekleştirilen “Çöp Toplama ve Kent Temizliği İşinde Çalıştırılmak Üzere Araç ve İş

Makinası Kiralanması” ihalesine ilişkin olarak Fayat Grup Atık Yönetimi Asfalt San. ve Tic.

Ltd. Şti.’nin 25.11.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.12.2021 tarihli

yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.12.2021 tarih ve 58549 sayı ile Kurum

kayıtlarına alınan 13.12.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/2070 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan

inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı

35’inci maddesinde, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar

da dikkate alınarak belirleneceğinin düzenlendiği; ancak tüm giderleri yüklenici tarafından

karşılanacak olan araçların birim fiyatlarının yaklaşık maliyete yakın olup olmamasına göre

değerlendirme yapılmasının teknik açıdan izaha muhtaç olduğu; zira ihale konusu iş bir

yapım işi olmadığı gibi, İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde belirtildiği şekilde akaryakıt

dâhil tüm giderlerin yüklenici tarafından karşılanacağı ve isteklilerin farklı kalemlerde

idarenin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğünden farklı maliyetlerle araç

çalıştırmasının işin niteliği gereği olduğu; bir isteklinin satın alma maliyeti ve tamir-bakım

maliyeti yüksek bir araç tercih ederken, diğer isteklinin satın alma ve tamir bakım maliyeti

yüksek ancak yakıt maliyeti daha düşük bir aracı tercih edebileceği; aynı şekilde bir istekli

ikinci el değeri yüksek bir aracı tercih ederken diğerinin ucuz ancak ikinci el değeri

bulunmayan bir aracı tercih edebileceği; bu halde, isteklilerin her bir kalem için ayrı ayrı

hesapladığı maliyetlerin oranının, idarenin yaklaşık maliyetindeki kalemlerin toplam yaklaşık

maliyete oranına uygunluğunun işin verim ve fonksiyonelliği açısından bir anlam ifade

etmeyeceğinin açık olduğu; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Fiyat dışı

unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 61’inci maddesinde, fiyat dışı unsurlara

ilişkin düzenlemenin ancak ve ancak “işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik,

kalite ve teknik değer” açısından bir fark oluşturması halinde yapılabileceğinin hüküm altına

alındığı, bu doğrultuda İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde akaryakıt dâhil tüm giderlerin

yüklenici tarafından karşılanacağının açıkça belirtilmiş olması sebebiyle idarece yapılan bu

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

uygulamanın mesnetsiz olduğu; diğer bir açıdan değerlendirildiğinde, ihale kapsamında

çalıştırılacak her bir araç için farklı bir asgari model yılının belirlendiği, buna göre 2014

model araç kullanacak istekliler ile 2022 sıfır araç kullanacak istekliler arasında maliyet farkı

ortaya çıkacağı, daha yeni model bir araç kullanması halinde teklif maliyetinin yüksek

olacağı, aracın birim maliyetinin idarece öngörülen yaklaşık maliyetin %90 - %110

aralığında kalmaması halinde isteklinin bu kalem için puan alamayacağı ancak 2014 model

araç kullanacak bir isteklinin bu kalemden puan alabileceği; diğer kalemler için de aynı

durumun söz konusu olduğu, anlatılan durumda, bir istekli daha yüksek model araç

kullanacak ve toplamda daha düşük teklif sunmuş olsa bile, daha eski model araç kullanacak

olan isteklinin, sadece idarece yapılan düzenleme nedeniyle, daha yüksek teklif sunmuş olsa

bile ihaleyi kazanacağı; idarenin daha eski araç kullanacak bir istekliye, yeni araç kullanacak

diğer istekliden daha yüksek teklif sunduğu halde ihaleyi vermesi sonucunu doğuracak bu

düzenlemenin 4734 sayılı Kanun’un temel ilkeleri ile bağdaşmayacağı ve kamu zararına

sebep olacağı; ayrıca aynı İdari Şartname maddesinde yer alan “B.3. Kalite Belgesi

Değerlendirmesi” başlıklı kısımda yer alan düzenlemede anılan TS 8986 standardına ilişkin

açıklamada “Bu standart motorlu araç tamirhanelerinin sınıflandırılma, fiziki şartlar,

işletmecilik, çalışanlar ve teknik donanım ile ilgili kuralları kapsar.” ifadesinin bulunduğu,

ancak ihale konusu hizmetin bir araç kiralama hizmeti olduğu dikkate alındığında isteklilerin

araçların tamir-bakımlarını yetkili servislerde yaptırmasının mümkün olduğu, bu halde puan

alma şartı olarak sunulan belgenin, hâlihazırda işi sürdüren ve Bandırma ilinde şantiye sahası

bulunan firma lehine haksız avantaj sağlayacağı; idare tarafından şikâyet başvurusuna verilen

cevapta, söz konusu düzenlemenin “işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik,

kalite ve teknik değer” açısından ne gibi bir katkısının olacağının izah edilmediği; idarece

dikkate alınan fiyat dışı unsurların, aracın mevcut kilometresi, mevcut çalışma saati, yakıt

tüketiminin düşüklüğü, emisyon değerlerinin uygunluğu, üstyapısı sisteminin çalışma hızı,

kapasitesi, aktarma elemanlarının sağlamlığı, lastik ölçülerinin uygunluğu, aydınlatma

sisteminin yeterliliği vb. işin verim ve fonksiyonelliğine katkı sağlayacak hiçbir hususu

ölçmediği; fiyat dışı unsur uygulamasına "B.2. Öz Kaynak Değerlendirmesi" kısmı

haricindeki tüm düzenlemelerin, şeffaflıktan ve teknik mesnetten uzak olduğu; fiyatı

ülkemizdeki herhangi bir kamu kuruluşunca tespit edilmeyen, piyasadan teklif toplanmak

suretiyle kolayca manipüle edilebilen fiyatlara yakın teklif kullanmasının hiçbir isteklinin

mesleki yeterliliğine kanıt olmayacağının açık olduğu ve idarelerin daha eski araçları

kiralamak için daha yüksek bedel ödemesine neden olacağı;

2) Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı 6’ncı

maddesinde (itirazen şikâyet dilekçesinde “Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde” ifadesi

bulunmakla birlikte iddianın içeriğinin 6’ncı maddeyle ilişkili olduğu değerlendirilmektedir),

ihale kapsamında çalıştırılacak her bir araç için farklı bir asgari model yılının belirlendiği;

yapılan düzenlemenin, çalıştırılacak araçları hâlihazırda araç parkında bulunduran isteklilere

avantaj sağlayacağı, daha üst model yılı araçlara sahip istekliler için ise dezavantaj

doğuracağının açık olduğu; örneğin, Vergi Usul Kanunu’nun 333 sıra numaralı Genel

Tebliği’nde model yılı 2014 olarak belirlenen sulama aracının (arazöz) faydalı ömrünün 5 yıl

olarak verildiği, söz konusu tabloda 4’ten 19’a kadar olan kalemlerde yer alan araçların

amortisman müddetlerinin de işin süresi ile uyumlu olmadığı; yapılan düzenlemenin

hâlihazırda işi sürdüren firmanın araç parkına göre düzenlendiğinin açık olduğu; ihale konusu

işe 2022 yılında başlanacağı ve 2024 yılına kadar sürdürüleceği dikkate alındığında, söz

konusu araçların idarece amortisman gideri öngörülerek maliyet hesaplamasına dâhil edilmesi

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

halinde, bu model yılı araca sahip olan isteklilerin haksız kazanç sağlayacağı, aksi halde ise

daha yüksek model yıllı araçlara sahip isteklilerin amortisman gideri öngörmesi halinde,

tekliflerinin yaklaşık maliyet üzerinde çıkmasının muhtemel olacağı; hem istekliler arasındaki

fırsat eşitliğinin sağlanması hem de isteklilerin ve idarenin çıkarları açısından yaklaşık

maliyetin hesaplamasında ve Teknik Şartnamenin düzenlenmesinde, işin süresinin 33 ay

olduğu göz önünde bulundurularak, Vergi Usul Kanunu’nun 333 sıra numaralı Genel

Tebliği’ndeki faydalı ömür sürelerinin dikkate alınması gerektiğini talep ettikleri, ancak söz

konusu Tebliğ’de idarelerin bu sürelere uyması hususunda bir hüküm bulunmadığı

gerekçesiyle başvurularının reddedildiği; idarenin, araçlara ilişkin asgari model yıllarını

hâlihazırda çalışan yükleniciye uygun şekilde tespit ederek söz konusu firmaya haksız avantaj

sağladığının açık olduğu;

3) Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde yer alan düzenlemede yer alan ceza

kalemleri işin niteliğine uygun olmakla birlikte, ihtar yapılmadan ceza uygulanması ve

uygulanan cezanın yükleniciye bildirimine ilişkin bir düzenleme yapılmamasının kabul

edilebilir risk sınırının üzerinde bir uygulama olduğu; örnek olarak ihale kapsamında

çalıştırılacak araçlardan sekiz adedinin iki gün üst üste su kaçırması halinde, idarece toplam

16 adet ceza kesileceği, yükleniciye tebligat gönderilmesinin bir günden uzun süreceği

dikkate alındığında, yüklenicinin kontrol teşkilatınca tutulan tutanaktan haberi olmadan ve

gerekli tedbiri almadan önce sözleşmenin feshi noktasına gelineceği iddialarına yer

verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde

“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,

güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında

karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması”

başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda

ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte

işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat

dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat

dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu

unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir…” hükmü mevcuttur.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması”

başlıklı 40’ıncı maddesine 5812 sayılı Kanunun 13’üncü maddesiyle getirilen değişikliğin

gerekçesinde “4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle,

ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesine ilişkin olarak mevcut uygulamadan farklı

şekilde, en düşük fiyatın esas alınması veya fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

alınarak belirleme yapılması hususunda idarelere takdir yetkisi verilmektedir. Böylece işin

niteliğine ve idarenin ihtiyacına göre kaliteli mal, hizmet veya yapım işlerinin temini

amaçlanmaktadır.” açıklaması bulunmaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale işlem dosyası” başlıklı

20’nci maddesinde “(1) İdare, ihalesi yapılacak her iş için bir ihale işlem dosyası düzenler.

Bu dosyada ihale sürecinin bulunduğu aşamaya göre EKAP üzerinden hazırlanarak çıktısı

alınanlar dahil aşağıdaki belgeler yer alır:

…

b) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate

alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya

nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemenin gerekçelerinin yer aldığı

açıklama belgesi…” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı

60’ıncı maddesinde “(1) Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, sadece fiyat esasına göre veya

fiyat ile birlikte fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.” hükmü,

Mezkûr Yönetmelik’in “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme”

başlıklı 61’inci maddesinde “(1) İhale konusu işin özelliği göz önünde bulundurularak işletme

ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi unsurlar fiyat dışı

unsur olarak belirlenebilir.

(2) Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da

dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi

ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için

sunulacak belgeler idari şartnamede açıkça belirtilir.

(3) Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde

belirlenemez.

(4) Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve

hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli

bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır.” hükmü

bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım işlerine ilişkin diğer hususlar” başlıklı 53’üncü

maddesinin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate

alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar” başlıklı 53.3 numaralı fıkrasında,

“53.3.1. Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca, ekonomik açıdan en avantajlı teklif;

sadece fiyat esasına göre belirlenebileceği gibi fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti,

maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar dikkate

alınarak belirlenebilmektedir. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin hangi yöntem

kullanılarak belirlenebileceği hususu tamamen idarenin takdirinde olup fiyat dışı unsurlar

kullanılarak belirlenmesi durumunda aşağıdaki esaslara uyulması gerekmektedir.

53.3.2. Fiyat dışı unsurların, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen ilkelere halel

getirmeyecek bir biçimde idari şartnamede açık ve net olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

53.3.3. İdari şartnamede fiyat dışı unsur olarak belirlenen hususların parasal

değerlerinin veya nispi ağırlıklarının belirlenmesi gerekmektedir.

53.3.4. Fiyat dışı unsur olarak yalnızca niceliksel unsurların belirlenmesi zorunlu

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

olmayıp bu kapsamda niteliksel belirlemeler de yapılabilir. Bu bağlamda, ihale konusu işin

beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik parametreler, kamuya

karşı yükleniminde bulunan işlerin miktarı veya tutarı bakımından kapasite durumu ya da

ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibariyle isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının

birbiri ile uyumu gibi hususlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir.” açıklaması yer

almaktadır.

Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin

belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde, “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı

teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.

35.1.1.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi ile ilgili değerlendirme "Teklif

fiyatı" ile "Kalite ve Teknik Değer Nitelik" olmak üzere iki bölümde yapılacaktır.

A) Teklif Fiyatı Puanlaması

Teklif fiyatı puanlaması 60 tam puan üzerinden yapılacaktır.

Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen yöntemle sınır değer hesaplanacak olup,

sınır değer hesabına dahil edilen istekliler arasında sınır değerin üstündeki ilk teklif fiyat

sahibi istekli 60 puan alacaktır.

Sınır değerin üstündeki isteklilere ait teklif puanları; TP = (TFsd x 60) / TF formülü

ile hesaplanacaktır.

Sınır değerin altındaki isteklilere ait teklif puanları ise; TP = (TF x 60) / TFsd

formülü ile hesaplanacaktır.

Bu formülde;

TP: Teklif puanı,

TFsd: Sınır değer hesabına dahil edilen istekliler arasında sınır değerin üstündeki ilk

teklif fiyatı sahibi isteklinin teklif fiyatı

TF: İsteklinin teklif fiyatı,

ifade eder

B) Kalite ve Teknik Değer Nitelik Puanlaması

Kalite ve Teknik Değer Nitelik Değerlendirmesi: 40 Puan

B.1. İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Değerlendirmesi

İş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik puanı: 25 Puan

İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması

Söz konusu her bir iş kalemi için; istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının,

isteklinin toplam teklif bedeline oranı; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin

toplam yaklaşık maliyete oranının %90 - %110 aralığında (%90 ve %110 dahil) kalması

durumunda her bir iş kalemi için aşağıdaki tabloda yer alan puanlar verilecektir. İsteklilerin

teklifleri %90 - %110 aralığı dışında kalıyorsa iş kalemleri için puan alamayacaklardır. İş

Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanı, her bir iş kalemi için verilen puanların

toplamıdır.

Teklif oranları hesaplanırken virgülden sonra 6 (altı) hane dikkate alınacaktır.

Puan Listesi

Sıra No

İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması

Büyük Çöp Kamyonu

Küçük Çöp Kamyonu

Elektronik Vinç Sistemli Çok Amaçlı Çöp Kamyonu

Portatif Elektrikli Monoblok Kompaktör

1

2

3

4

( 2 Puan)

( 1 Puan)

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

5

6

Kancalı Yükleme ve Boşaltma Vinçli (hooklift)’li araç

Monoblok Gövdeli Çöp Kamyonu

( 1 Puan)

7

8

9

Büyük Vakumlu Yol Süpürme Aracı

Mekanik Yol Süpürme Aracı

Çok Amaçlı Yol Süpürme Aracı

Kazıcı Yükleyici Araç

Sulama Aracı (Arazöz)

Sulama Aracı-2 (Arazöz)

Buharlı Mobil Yıkama ve Dezenfekte Aracı

Konteyner Yıkama ve Dezenfeksiyon Aracı

Çift Kabin Damperli Kamyon (Liftli)

Büyük Damperli Kamyon

Çift Kabin Damperli Kamyonet

Mini Damperli Kamyonet

( 1 Puan)

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

Açık Kasa Kamyonet

Kombi Tip Denetim Aracı

Binek Tip Denetim Aracı

Binek Tip Denetim Aracı (elektrikli)

B.2. Öz Kaynak Değerlendirmesi

Öz kaynak puanlaması 5 tam puan üzerinden yapılacaktır. Öz kaynak puanlamasında

dikkate alınacak esaslar ve puanları aşağıda belirtilmiştir.

İsteklinin veya istekli iş ortaklığının pilot ortağının teklif dosyası içerisinde ödenmiş

sermayesinin 9.000.000,00 TL (dokuzmilyontürklirası)’den fazla olduğunu tevsik edici belge

sunması durumunda istekliye “Öz kaynak puanı” kapsamında 5 puan verilecektir.

Sunulan belgenin 9.000.000,00 TL (dokuzmilyontürklirası)’den daha az bir bedel

içermesi veya belge sunulmaması halinde ise istekliye “Öz kaynak puanı” kapsamında “0”

puan verilecektir.

B.3. Kalite Belgesi Değerlendirmesi

Kalite Belgesi Puanlaması 10 tam puan üzerinden yapılacaktır. Kalite Belgesi

Puanlamasında dikkate alınacak esaslar ve puanları aşağıda belirtilmiştir.

TS 8986 Motorlu araç tamirhaneleri için sınıflandırma ve kurallar ( 2. Sınıf )

İsteklinin veya istekli iş ortaklığının pilot ortağının teklif dosyası içerisinde yukarıda

anılan standardı firması adına sunması durumunda istekliye “Kalite Belgesi Puanı”

kapsamında 10 puan verilecektir.

C. Toplam Puan

Toplam puan, teklif fiyat puanı ile kalite ve teknik değer nitelik puanının toplamıdır.

D. Ekonomik açıdan en avantajlı teklif

Ekonomik açıdan en avantajlı teklif, toplam puanı en yüksek olan tekliftir. Toplam

puan, teklif fiyatı puanı ve kalite ve teknik değer nitelik puanlarının toplamından

oluşmaktadır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı 6’ncı maddesinde

yer alan tablo aşağıdaki gibidir:

Araç adedi

Aracın cinsi

Araç nitelikleri

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

5

8

1

Büyük çöp kamyonu

Küçük çöp kamyonu

Elektronik vinç sistemli çok amaçlı çöp

kamyonu

En az 2020 model ve üzeri…

En az 2017 model ve üzeri…

2

1

Portatif elektrikli monoblok kompaktör

Kancalı yükleme ve boşaltma vinçli

(hooklift)’li araç

En az 6m3, en fazla 8 m3 hacimli…

En az 2014 model ve üzeri…

1

2

3

1

3

1

Monoblok gövdeli çöp kamyonu

Büyük vakumlu yol süpürme aracı

Mekanik yol süpürme aracı

Çok amaçlı yol süpürme aracı

Kazıcı-yükleyici araç

Sulama aracı (arazöz)

Sulama aracı -2 (arazöz)

Buharlı mobil yıkama ve dezenfekte aracı En az 2017 model ve üzeri…

Konteyner yıkama ve dezenfeksiyon aracı En az 2020 model ve üzeri…

Çift kabin damperli kamyon (Liftli)

Büyük damperli kamyon

Damperli çift kabin kamyonet

Mini damperli kamyonet

Açık kasa kamyonet

Kombi tipi denetim aracı

Binek tip denetim aracı

Binek tip denetim aracı (Elektrikli)

En az 2014 model ve üzeri…

En az 2017 model ve üzeri…

En az 2014 model ve üzeri…

En az 2017 model ve üzeri…

En az 2020 model ve üzeri…

En az 2014 model ve üzeri…

En az 2020 model ve üzeri…

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun yukarıda aktarılan “İhalenin karara bağlanması

ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde yer alan hükme göre ekonomik açıdan en

avantajlı teklif, idarece sadece fiyat esasına göre veya fiyat ile birlikte işletme ve bakım

maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da

dikkate alınarak belirlenebilir ve Kanun’un sözü geçen maddesinin gerekçesinde belirtildiği

üzere ekonomik açıdan en avantajlı teklifin nasıl belirleneceği hususunda idarelerin takdir

yetkisi bulunmaktadır.

Ancak, fiyat dışı unsur kullanımındaki temel amaç, işin niteliğine ve idarenin

ihtiyacına göre daha kaliteli, verimli, yaşam döngüsü boyunca daha az maliyetli, çevreye daha

duyarlı veya daha az zararlı vs. mal, hizmet veya yapım işinin idarelerce temin edilmesi

suretiyle kamu yararının gözetilmesidir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale işlem dosyası” başlıklı

20’nci maddesi ile “Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 61’inci

maddesinde yer alan hükümlere göre fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine

veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik olarak düzenlemeyi yapan birim

veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesinin hazırlanması gerekmektedir.

Bu doğrultuda yapılan incelemede, idarece Kurum’a gönderilen ihale işlem dosyası

içerisinde yer alan “Fiyat dışı unsurların ihale dokümanında yer almasına ilişkin gerekçe

raporu” başlıklı belgede, teklif fiyatının puanlamasına ilişkin olarak sınır değer üstündeki ilk

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

teklif sahibi isteklinin 60 puan alacağı, diğer isteklilerin ise teklif tutarlarının sınır değer

altında veya üstünde olması durumlarına göre idarece dizayn edilen formüller üzerinden

puanlandırılacağının belirtildiği görülmüştür.

Aynı gerekçe raporunda, “İş kalemleri bazında teklif fiyat nitelik değerlendirmesi”

başlıklı B.1 numaralı kısım için azami 25 puan verileceği belirtilmiştir. Konuya ilişkin İdari

Şartname düzenlemesi yukarıda aktarılmıştır. Sözü edilen kısma ilişkin gerekçede

“…değişkenliği fazla olan kalemlere yüksek birim fiyat vererek yüksek kazanç elde edilmesi

fakat diğer kalemlere düşük birim fiyat verilmesiyle de bu iş kalemlerinin kalitesiz ve istenilen

özellikte yapılmadığı söylenebilir.

Birim fiyatlı işlerde istekliler tarafından bazı iş kalemlerinde piyasa fiyatlarının çok

üzerinde, bazı iş kalemlerinde ise çok altında teklif verilmesi suretiyle birim fiyat bazında

manipülasyon yapılmasının engellenmesi amacıyla, ihale konusu işi oluşturan bileşenlerin

önemli kısmı itibariyle isteklinin teklifi ile maliyet yapısının birbiriyle uyumu fiyat dışı unsur

olarak belirlenmiştir.” ifadeleri bulunmaktadır.

Gerekçe raporunda, “Öz kaynak değerlendirmesi” başlıklı B.2 numaralı kısım için

azami 5 puan verileceği belirtilmiştir. Konuya ilişkin İdari Şartname düzenlemesi yukarıda

aktarılmıştır. Sözü edilen kısma ilişkin gerekçede “İhale konusu işin başlangıcı öncesinde

büyük miktarda yatırım gerekmektedir. Bu yatırımın eksiksiz bir şekilde yapılması, işin

zamanında ve sağlıklı bitirilebilmesi için nakit akışı büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle

idari şartnamede yer alan mali yeterlik kuralı asgari koşul kabul edilip, ilaveten isteklinin öz

kaynak gücü bir fiyat dışı unsur olarak değerlendirilmektedir… Dolayısıyla ödenmiş

sermayenin sektör ortalamasıyla uyumlu olarak 9.000.000,00 TL tutarında belirlenmesinin

uygun olacağı düşünülmektedir.” ifadeleri bulunmaktadır.

Mezkûr gerekçe raporunda, “Kalite belgesi değerlendirmesi” başlıklı B.3 numaralı

kısım için azami 10 puan verileceği belirtilmiştir. Konuya ilişkin İdari Şartname düzenlemesi

yukarıda aktarılmıştır. Sözü edilen kısma ilişkin gerekçede “İhale konusu işin

gerçekleştirilmesi sırasında tamir bakım işlemleri yapılacak ve bu işlemler bir gider kalemi

olarak yansıyacaktır. Ayrıca, bu işlemlerin eksiksiz yapılması, işin zamanında ve sağlıklı

bitirilebilmesi ve araçların tekrar işe dönebilmesi için motorlu araç tamirhane standardına

sahip isteklilerin teklif vermesi önem arz etmektedir. Bu nedenle isteklinin TS 8986

standardına sahip olması bir fiyat dışı unsur olarak değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda

isteklinin tamir bakım bilgi birikimi, işin sağlıklı bitirilmesi ve tamir bakım yapma

kapasitesinin karşılaştırılmasını sağlayacaktır.” ifadeleri bulunmaktadır.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışı unsur kullanılarak belirlenmeye karar

verilmesi durumunda, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda zikredilen

“Fiyat dışı unsurlar ve bu unsurlara yönelik düzenleme” başlıklı 61’inci maddesinde bulunan

hükme göre, işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer

gibi unsurların fiyat dışı unsur olarak belirlenmesi, söz konusu unsurların bir marka veya

model esas alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde belirlenmemesi ve 4734 sayılı Kamu İhale

Kanunu’nun temel ilkeleri açısından da rekabeti kısıtlayıcı ve fırsat eşitliğine halel getiren

düzenlemeler olmaması gerekmektedir.

Kamu ihale mevzuatında belirtilen fiyat dışı unsur çeşitlerine bakıldığında;

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

İşletme ve bakım maliyetinin, ürünlerin ekonomik ömürleri ve kapasiteleri

çerçevesinde işletilmeleri veya kullanılmaları, bakımları, dolaylı olarak değişken maliyetlerin

izlenmesi ve değerlendirilmesi ile kullanım döneminde çıkabilecek olası sorunların

giderilmesini kapsadığı,

Maliyet etkinliğinin, ihale konusu işte kullanılacak unsurların işletme ve bakım

maliyetleri, varsa enerji tüketim maliyetleri veya hizmet aşamasında kullanılan personel

sayısından kaynaklanacak ilave maliyet unsurlarının toplamının işin sonunda minimum

seviyede olması suretiyle en fazla faydanın sağlanmasına ilişkin olduğu,

Verimliliğin, alınması düşünülen hizmet ile kullanım alanına göre en fazla iş, ürün ve

bu gibi çıktıların elde edilmesine ilişkin olduğu,

Kalitenin, tasarım, üretim, servis ve bakım gibi birbiri ile ilişkili faaliyetlerin her

aşamasından etkilendiği ve bu hususların objektif olarak değerlendirilmesi ve belgelere

dayandırılması gerektiği,

Teknik değerle ilgili olarak ise tedarik edilecek hizmetin ileri teknolojiler ile verilmiş

olması, kapasite ve verimlilik açısından yenilik içermesi, iş güvenliği açısından gerekli

koşulları taşıması, uygulama metot ve teknikleri açısından rakipleri ile yarışabilir olması gibi

unsurlardan işin özelliğine göre idarelerce uygun bulunanların dikkate alınması gerektiği,

Söylenebilir.

Başvuru sahibinin iddiasına ilişkin olarak yapılan inceleme sürecinde, 23.12.2021

tarih ve E-2021/22188 sayılı yazı ile ihaleyi yapan idareden ek bilgi/belge talebinde

bulunulmuştur. Söz konusu yazıda “…Yapılan incelemede, ek olarak aşağıda belirtilen bilgi

ve belgelere de ihtiyaç duyulmuştur:

1) İdari Şartname'nin 35.1.1'inci bendindeki "İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik

Puanlaması" başlıklı kısımda "Söz konusu her bir iş kalemi için; istekli tarafından teklif

edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranı; aynı iş kalemlerinin

yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %90 - %110 aralığında

(%90 ve %110 dahil) kalması durumunda her bir iş kalemi için aşağıdaki tabloda yer alan

puanlar verilecektir. İsteklilerin teklifleri %90-%110 aralığı dışında kalıyorsa iş kalemleri

için puan alamayacaklardır." düzenlemesi bulunmaktadır.

Bahsi geçen düzenlemede belirtilen yüzdelik aralığın nasıl tespit edildiğine veya hangi

kıstaslara/kriterlere dayanarak belirlendiğine ilişkin olarak ihale işlem dosyasında herhangi

bir belgeye/bilgiye rastlanılmadığından, söz konusu yüzdelik aralığın nasıl tespit edildiği

hakkında dayanak veya açıklamaya ihtiyaç duyulmuştur.

2) Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı 6’ncı

maddesinde yer alan tabloda, ihale konusu işte çalıştırılması öngörülen araçlara ilişkin

niteliklere yer verilmekte ve bu nitelikler arasında mezkûr araçların sahip olması gereken en

az model yılı bilgisi de bulunmaktadır.

Sözü edilen tabloda, farklı araçlar için farklı model yıllarına yer verildiği

görüldüğünden, tabloda bulunan araç cinsleri için neden farklı model yılları talep edildiğine

veya bu model yıllarının her bir araç için nasıl tespit edildiğine ilişkin sebep ve dayanaklar

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

hususunda bilgiye ihtiyaç duyulmuştur.

3) İdarenizce başvuru konusu ihale ile aynı konuda daha önceki yıllarda yapılmış

ihalelerde fiyat dışı unsur uygulaması kullanılmışsa, söz konusu ihaleye/ihalelere ilişkin fiyat

dışı unsur gerekçe raporu ile idari ve teknik şartnamelere ihtiyaç duyulmuştur…” ifadeleri

bulunmaktadır.

Zikredilen ek bilgi/belge talebine istinaden idarece gönderilen 28.12.2021 tarih ve

E.129684/327 sayılı cevap yazısı 31.12.2021 tarihinde Kamu İhale Kurumu kayıtlarına

alınmıştır. Söz konusu yazıda “1- İdari Şartnamenin 35. Maddesinde İş Kalemleri Bazında

Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması uygulanması öngörülmüş ve söz konusu her bir iş kalemi için;

istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranı;

aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının %90 -

%110 aralığında (%90 ve %110 dahil) kalması durumunda her bir iş kalemi için puanlar

verileceği belirtilmiştir. Kaldı ki; bu aralığın en yaygın şekli idaremizin uyguladığı orandır ve

mevzuatta bu aralığın tespitine ilişkin herhangi bir madde bulunmamaktadır.

İsteklilere ait tekliflerin yaklaşık maliyete olan uyumu pozitif ve negatif olmak üzere

%10 aralık olarak belirlenmiştir. %10 aralığı aşağıdaki hesaplama sonucunda idaremizce

tespit edilmiştir:

İş kalemi bedeli

Yaklaşık maliyete göre ağırlık

oranı

1 Büyük çöp kamyonu

2 Küçük çöp kamyonu

3 Elektronik vinç sistemli çok amaçlı

çöp kamyonu

… TL

2x,xx%

3x,xx%

x,xx%

4 Portatif elektrikli monoblok

kompaktör

… TL

x,xx%

…

… TL

…

x,xx%

100%

22 Binek tip denetim aracı (elektrikli)

Ağırlık oranı ortalaması

Standart Sapma

Fiyat dışı unsur değişkeni

Fiyat dışı unsur iş kalemi aralığı

4,545…%

8,209…%

10%

90% 110%

Yukarıda yer alan verilere göre, 8,21 yukarıya yuvarlanarak, %10’luk fiyat dışı unsur

değişkeni seçilmiştir.

2- Teknik Şartname’nin 6'ncı maddesinde yapılan düzenlemelere göre, ihale konusu iş

kapsamında, 22'si farklı araç olmak üzere toplamda 39 adet araç istenilmiştir. Söz konusu

düzenlemeye göre toplamda istenilen 39 aracın %51'inin (20 adet) en az 2020 ve üzeri model,

%10'unun (4 adet) en az 2017 ve üzeri model, geriye kalan %38’inin (15 adet) ise en az 2014

ve üzeri model olması gerektiği düzenlenmiştir.

İhale dokümanındaki araç yaşlarına ilişkin düzenlemeler, ihale konusu isin özelliği ile

araçların kullanılacağı çöp toplama ve kent temizliği hizmetlerinin kesintisiz ve en düşük

maliyetle yerine getirilmesi amaçları esas alınarak gerçekleştirilmiştir.

Kent temizliği ve çöp toplama hizmetlerinde farklı araçlar kullanılmaktadır. Araçların

kulanım amaçları/fonksiyonları ve kullanım süreleri araçlarda farklı yıpranmalara yol

açmaktadır. Bu ise araçların arıza, periyodik bakim aralıkları, akaryakıt ve diğer sarf

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

malzemesi tüketimlerini etkilemektedir. İhale konusu araçların kullanılacağı kent temizliği ve

çöp toplama hizmetlerinin kesintisiz bir şekilde sürdürülmesi ve bu hizmetlerin en düşük

maliyetle yerine getirilmesi için ihale konusu araçların nitelikleri ve kullanım süreleri büyük

önem taşımaktadır.

Farklı araçların farklı model yıllarına yönelik düzenlemede, belediyemizin çöp

toplama ve kent temizliği hizmetleri ve bu hizmetlerde kullanılan araçlara ilişkin tecrübe ve

gözlemleri de dikkate alınmıştır.

Araçların kullanım amaçları, kullanım ve kullanım suresinin araçlar üzerindeki etkisi,

araçların temini ve sektördeki araçların genel model yılları, hizmetlerin kesintisiz bir şekilde

sürdürülmesi ve verimlilik, araçların bakım ve işletme özellikleri ile maliyet etkinliği Teknik

Şartnamenin 6. Maddesindeki düzenleme sırasında dikkate alınmıştır.

Yapılan düzenlemede araçların arızasız bir şekilde çalıştırılması, akaryakıt ve diğer

sarf giderlerinin azaltılması, çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin en az olması gibi hususlar

dikkate alınmıştır.

İhale dokümanında farklı araçların kullanım amaçlarının araçlar üzerinde ortaya

çıkardığı yıpranma ve yıpranmanın beraberinde getirdiği riskleri azaltma ile ihaleye katlımı

artırma amaçları çerçevesinde model yıllarına yönelik düzenleme yapılmıştır. Bir başka

ifadeyle ihaleye katılımı artırma, teklif fiyatlarını düşürme ile sözleşmenin uygulanması

sürecinde araçların kullanımında maliyet etkinliği sağlama ile arıza ve diğer riskleri en aza

indirme hedefleri arasında en uygun denge sağlanmaya çalışmıştır.

Araçların kullanım amaçları/nitelikleri, bu araçlara yönelik personelimiz ve

idaremizin tecrübeleri, sektördeki araç varlığı gibi hususlar dikkate alınarak ihale konusu

araç ve iş makinalarının en az 2014, 2017 ve 2020 model yılları olmasına yönelik

düzenlemeler yapılmıştır.

Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu'nun "Amortisman Mevzuu" başlıklı 313'üncü

maddesinin birinci fıkrasında "İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya

veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince

gayrimenkul gibi değerIenen iktisadi kıymetlerin, aIet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema

filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre

yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder. " hükmü yer almaktadır.

Maliye Bakanlığı’nın Gelir idaresi Başkanlığı aracılığı ile her yıl yayımladığı

amortisman oranları ve sürelerini içeren "Amortismana Tabi iktisadi Kıymetler" listesi

incelendiğinde, ihale konusu işte istenilen araçların tümünün işin suresi de eklendiğinde (işin

sonunda 2020 model araç 5 yaşında olacaktır.) amortisman surelerinin en az 5 yıl olduğu

görülecektir.

3- İdaremizce başvuru konusu ihale ile aynı konuda daha önceki yıllarda fiyat dışı

unsur uygulaması kullanılmamıştır.” ifadeleri bulunmaktadır.

Bu noktada, kamu ihale mevzuatında yer alan fiyat dışı unsur çeşitleriyle idarece İdari

Şartname’de ortaya konan fiyat dışı unsur çeşitleri karşılaştırılmıştır.

Daha önce aktarıldığı gibi ihale dokümanında yer alan düzenlemelere göre, ihale

konusu işte azami olarak bir isteklinin alabileceği 100 tam puanın 60’ı teklif tutarıyla, 40’ı ise

idarece ortaya konan fiyat dışı unsurlarla ilişkilidir.

Fiyat dışı unsurlarla ilgili olan 40 puanın nasıl verileceği hususu, İdari Şartname’nin

yukarıda verilen “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

maddesinin 35.1.1 numaralı bendinde düzenlenmiştir. Buna göre, 25 puan, iş kalemleri

bazında teklif fiyat niteliğinden veya diğer bir tabirle teklif fiyatla yaklaşık maliyetin

uyumundan; 5 puan, öz kaynak değerlendirmesinden; 10 puan ise kalite belgesi (TS 8986

standardı) değerlendirmesinden gelmektedir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde ortaya konan fiyat dışı unsur

çeşitleri ise yukarıda aktarıldığı üzere işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik,

kalite ve teknik değer unsurlarından oluşmaktadır.

Bu doğrultuda bir mukayese yapıldığında:

25 puan değerindeki iş kalemleri bazında teklif fiyat niteliği veya diğer bir tabirle

teklif fiyatla yaklaşık maliyetin uyumu hususu, hizmet alımlarına ilişkin mevzuat kapsamında

sayılan fiyat dışı unsurlar arasında yer almamaktadır. Kamu ihale mevzuatı kapsamında, bir

isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak

belirlenebileceğine ilişkin tek açıklama Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan

“Yapım işlerine ilişkin diğer hususlar” başlıklı 53’üncü maddesinin “Ekonomik açıdan en

avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili hususlar”

başlıklı 53.3.4 numaralı bendinde yapılmıştır. Söz konusu açıklamaya ilişkin bent, anılan

Tebliğ’in yapım işi ihalelerine ilişkin bölümünde yer verilmiş olsa da buradaki düzenleme

içerik bakımından genel olarak fiyat dışı unsurlara yönelik olduğundan, bu düzenlemenin

hizmet alımı ihalelerine de teşmil edilebileceği, bu kapsamda hizmet alımı ihalelerinde de

ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının

birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği değerlendirilmektedir.

Yukarıda aktarılan tespitler neticesinde, kamu ihale mevzuatında ekonomik açıdan en

avantajlı teklifin hangi yöntem kullanılarak belirleneceği ve işin niteliği ile idarenin ihtiyacına

göre işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi

unsurlar dikkate alınarak fiyat dışı unsurların belirlenmesi hususlarında idarelere takdir

yetkisinin tanındığı,

Hizmet alımı ihalelerinde ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin

teklif yapısı ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak

belirlenebileceği, iddia konusu fiyat dışı unsur düzenlemesi ile yaklaşık maliyet içerisinde

idarece belirlenen her bir iş kaleminin yaklaşık maliyetteki oranı ile isteklinin teklifindeki

aynı iş kalemlerinin her birinin isteklinin teklif fiyatına oranının karşılaştırılmasının

amaçlandığı; ilgili iş kalemleri için teklif edilecek tutarın, isteklinin toplam teklifi içerisindeki

ağırlık oranı ile idarece hazırlanan yaklaşık maliyette aynı iş kaleminin toplam yaklaşık

maliyetteki ağırlık oranı arasında uyumluluğun arandığı; yapılan düzenlemenin, iş kalemleri

için teklif edilecek fiyatları, yaklaşık maliyete yakınlaşmaya yönlendirmekten ziyade,

isteklinin teklif yapısı ile yaklaşık maliyet arasında %90 ile %110 arasında uyumluluk olması

halinde puan alınacağına yönelik olduğu anlaşılmıştır.

5 puan değerindeki öz kaynak değerlendirmesi hususuna ilişkin olarak dokümanda yer

alan düzenlemeyle ilgili olarak başvuru sahibinin bir iddiası bulunmamaktadır.

10 puan değerindeki kalite belgesi (TS 8986 standardı) hususu ilgili olarak, İdari

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

Şartname’nin yukarıda aktarılan 35.1.1 numaralı bendinde, isteklinin veya istekli iş

ortaklığının pilot ortağının teklif dosyası içerisinde anılan standardın ilgili firma adına

sunulması hâlinde istekliye 10 puan verileceği belirtilmektedir. Söz konusu standardın

kapsamına ilişkin açıklamada “Bu standard, motorlu araç tamirhanelerinin sınıflandırılma,

fiziki şartlar, işletmecilik, çalışanlar ve teknik donanım ile ilgili kuralları kapsar.” ifadeleri

yer almaktadır. İhale işlem dosyasında yapılan incelemede, bu standartla ilgili olarak bir tek

Ortem Tem. İnş. Taah. Haf. Nak. Müh. Müş. Tur. Mad. Tic. ve San. A.Ş. tarafından Hizmet

Yeterlilik Belgesi sunulduğu tespit edilmiştir. Söz konusu belgede, verilen hizmet kapsamı

hakkında “TS 8986 (22.03.2011) motorlu araç tamirhaneleri için sınıflandırma ve kurallar

standardına uygun hizmet veren kapsam: Kamyon, otobüs, çekici ile römork, yarı römork vb.

araçları tamir eden II. sınıf iş yeri” ifadeleri bulunmaktadır.

Dolayısıyla, idarece yapılmış olan söz konusu düzenlemeden, mezkûr belgeyi sunan

isteklinin TS 8986 standardına uygun hizmet veren bir tamirhaneye sahip olması, burayı

işletmesi ve ihale konusu işte çalıştırılacak araçların bakım-onarım hizmetlerini burada

kendisinin yapması gerektiği anlaşılmaktadır.

Ancak, bir istekli bahsi geçen standarda sahip bir tamirhaneye sahip iken diğer bir

isteklinin garanti süresi dolmamış bir aracı yetkili servise götürmek zorunda kalması veya bir

tamirhaneye sahip olmak yerine piyasadan hizmet alma yolunu tercih etmesi söz konusu

olabilir. Bu durumda bir isteklinin mezkûr belgeye uygun bir tamirhane işletmesi veya sahip

olması sebebiyle işin ifasında kullanacağı makine-ekipmana ilişkin işletme ve bakım

maliyetlerinin, böyle bir tamirhane işletmeyen diğer isteklilerce kullanılacak makine-

ekipmanın bakım-onarım maliyetlerine göre daha az olup olmayacağının nasıl

değerlendirileceğine veya kıyas edileceğine ilişkin objektif bir kriter ihale dokümanı

kapsamında ortaya konulmamıştır.

İdari Şartname’de belirtilen fiyat dışı unsurlar ile hizmet alımlarına ilişkin kamu ihale

mevzuatında belirtilen unsurlara ilişkin olarak yapılan karşılaştırma sonucunda, özet olarak,

teklif fiyatla yaklaşık maliyetin uyumu hususuna ilişkin açıklamaya Kamu İhale Genel

Tebliği’nin yapım işi ihalelerine ilişkin bölümünde yer verilmiş olsa da buradaki

düzenlemenin içerik bakımından genel olarak fiyat dışı unsurlara yönelik olduğu ve bu

düzenlemenin hizmet alımı ihalelerine de teşmil edilebileceği, bu kapsamda hizmet alımı

ihalelerinde de ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin teklifi ile yaklaşık

maliyet yapısının birbiri ile uyumunun fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği; TS 8986

standardına ilişkin kalite belgesine yönelik olarak düzenlenen unsurda ise bakım-onarım

maliyetlerinin olumlu yönde nasıl etkileneceğine yönelik somut bir kriterin bulunmadığı

neticesine ulaşılmıştır.

Başvuru sahibinin iddiasında geçen diğer bir husus ise ihale konusu işte çalıştırılacak

araçların model yılları ile ilgilidir. Bu konuda, yukarıda aktarıldığı üzere, Teknik

Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan

tabloda bir düzenleme yapılmıştır. Söz konusu düzenlemede, yedi iş kaleminde araçların 2020

model ve üzeri; 3 iş kaleminde araçların 2017 model ve üzeri; 10 iş kaleminde ise araçların

2014 model ve üzeri olması gerektiği belirtilmiştir.

Konuyla ilgili olarak yapılan bilgi-belge talebine istinaden idarece gönderilen cevapta,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

daha önce verildiği üzere, özetle, farklı araçların farklı model yıllarına yönelik düzenlemede,

belediyenin çöp toplama ve kent temizliği hizmetleri ve bu hizmetlerde kullanılan araçlara

ilişkin tecrübe ve gözlemlerinin dikkate alındığı; araçların kullanım amaçları, kullanım ve

kullanım suresinin araçlar üzerindeki etkisi, araçların temini ve sektördeki araçların genel

model yılları, hizmetlerin kesintisiz bir şekilde sürdürülmesi ve verimlilik, araçların bakım ve

işletme özellikleri ile maliyet etkinliği, araçların arızasız bir şekilde çalıştırılması, akaryakıt

ve diğer sarf giderlerinin azaltılması, çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin en az olması gibi

hususların ilgili düzenleme yapılırken dikkate alındığı ifade edilmiştir.

Ancak, İdari Şartname’de belirlenen fiyat dışı unsurlar arasında, idare tarafından bilgi-

belge talebine verilen cevapta zikredilen hususlar arasında sayılan verimlilik, araçların bakım

ve işletme özellikleri, maliyet etkinliği, akaryakıt ve diğer sarf giderlerinin azaltılması, çevre

üzerindeki olumsuz etkiler gibi unsurların hiçbirisine ilişkin bir düzenleme veya puanlama

yöntemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, işin daha kaliteli, verimli ve çevreye duyarlı şekilde

yapılmasını sağlayacak bu tür fiyat dışı unsurların sadece model yılı belirlemesi yoluyla

sağlanıp sağlanamayacağı muğlaktır.

Bunun dışında, Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı

6’ncı maddesinde yer alan tablo incelendiğinde, bazı benzer tipte araçlar için farklı model yılı

seçilmiş olması da çelişkili bir durum arz etmektedir. Örneğin, büyük ve küçük çöp

kamyonları için 2020 ve üzeri model yılı belirlenirken, elektronik vinç sistemli çok amaçlı

çöp kamyonu için 2017 ve üzeri model yılı; vakumlu yol süpürme aracı ve çok amaçlı yol

süpürme aracı için 2014 ve üzeri model yılı belirlenirken, mekanik yol süpürme aracı için

2017 ve üzeri model yılı; liftli çift kabin damperli kamyon için 2017 ve üzeri model yılı

belirlenirken, büyük damperli kamyon için 2014 yılı ve üzeri model yılı belirlenmiştir.

Kamu ihale mevzuatı doğrultusunda ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat ile

birlikte fiyat dışı unsurlar yoluyla belirlenmesinin idarelerin takdirinde olduğu açıktır. Ancak

fiyat dışı unsurlara yönelik olarak yapılan düzenlemelerin de belirli bir marka, model veya

istekliyi işaret etmemesi ve istekliler arasındaki rekabeti ve fırsat eşitliğini engellememesi

gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İdari Şartname’de belirtilen fiyat dışı unsurlar ile ilgili olarak, TS

8986 standardına ilişkin kalite belgesine sahip bir tamirhane işletilmesine yönelik unsur

yoluyla bakım-onarım maliyetlerinin olumlu yönde nasıl etkileneceğine yönelik somut bir

kriterin bulunmaması; fiyat dışı unsurlar arasında, verimlilik, araçların bakım ve işletme

özellikleri, maliyet etkinliği, akaryakıt ve diğer sarf giderlerinin azaltılması, çevre üzerindeki

olumsuz etkiler gibi unsurların hiç birisine ilişkin bir puanlama yöntemi veya düzenleme

bulunmaması sebebiyle bu tür fiyat dışı unsurların sadece model yılı belirlemesi yoluyla

sağlanıp sağlanamayacağının muğlak olması ve benzer tipteki bazı araçlar için farklı model

yılı belirlenmesinin çelişki oluşturması sebebiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklifin

belirlenmesine yönelik olarak fiyat ile birlikte fiyat dışı unsur kullanımına yönelik İdari

Şartname’deki ilgili düzenlemelerin, rekabeti engelleyici hususlar içermesi ve bütün istekliler

için fırsat eşitliği sağlanması zorunluluğunu yerine getirmemesinden dolayı 4734 sayılı Kamu

İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine aykırılık teşkil ettiği sonucuna

varıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde

“…İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale

dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,

verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar

içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.

Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu

sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve

tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün

belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer

verilmeyecektir.” hükmü bulunmaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik şartname” başlıklı 16’ncı

maddesinin ilk fıkrasında “İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname

hazırlanarak ihale dokümanına dâhil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik

kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici

hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur…” hükmü yer

almaktadır.

Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve Nitelikleri” başlıklı 6’ncı maddesinde

yer alan tablo yukarıda aktarılmıştır.

Vergi Usul Kanunu’nun “Gayrimenkuller” başlıklı 269’uncu maddesinde “İktisadi

işletmelere dahil bilümum gayrimenkuller maliyet bedelleri ile değerlenir. Bu kanuna göre,

aşağıda yazılı kıymetler gayrimenkuller gibi değerlenir: 1. Gayrimenkullerin mütemmim

cüzüleri ve teferruatı; 2. Tesisat ve makinalar; 3. Gemiler ve diğer taşıtlar; 4. Gayrimaddi

haklar.” hükmü,

Söz konusu Kanun’un “Amortisman mevzuu” başlıklı 313’üncü maddesinde

“İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye

maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen

iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki

esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman

mevzuunu teşkil eder…” hükmü,

Aynı Kanun’un “Normal amortisman” başlıklı 315’inci maddesinde “Mükellefler

amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini, 320 nci maddenin dördüncü fıkrası saklı kalmak üzere,

Maliye Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân edilecek

oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.” hükmü,

Mezkûr Kanun’un amortismanın süre bakımından uygulanmasına ilişkin 320’nci

maddesinde “Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl

olarak hesaplanması için (1) rakamı mükellefçe uygulanan nispete bölünür.

…

Mükellefler, Hazine ve Maliye Bakanlığının iktisadi kıymetler için tespit ve ilan ettiği

faydalı ömürlerden kısa olmamak üzere amortisman süresini, her yıl için aynı nispet olmak

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2022/004

: 9

: 19.01.2022

: 2022/UH.II-128

kaydıyla, belirlemekte serbesttir. Şu kadar ki, bu süre Hazine ve Maliye Bakanlığınca

belirlenen sürenin iki katını ve elli yılı aşamaz.” hükmü bulunmaktadır.

Vergi Usul Kanunu’nun 333 sıra numaralı Tebliğ ekinde bulunan tablodaki konuya

ilişkin örnekler aşağıdaki gibidir:

Amortismana tabi iktisadi kıymetler

Hafif kamyonlar (6 tona kadar) ve

kamyonetler

Faydalı ömür (Yıl) Normal Amortisman Oranı

4

%25

Ağır yük kamyonları (6 ton ve üzeri)

Çöp temizleme araçları

Çöp temizleme araçları ekipmanları

5

3

%20

%33,33

Yukarıda belirtildiği üzere, Teknik Şartname’nin “Çalıştırılacak Araçlar ve

Nitelikleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer alan tabloda bulunan araç cinsleri için neden farklı

model yılları talep edildiğine ilişkin olarak yapılan bilgi-belge talebi üzerine idarece verilen

cevapta “…Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu'nun "Amortisman Mevzuu" başlıklı 313'üncü