Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Malzeme Yönetimi Daire Başkanlığı - İç Satın Alma Müdürlüğü
/
2021/767063-18 Mart Çan Termik Santralı İşletme Müdürlüğü Bünyesinde Bulunan Bakım Servislerinde Teknik Şartnamede Belirtilen İşlerin 174 Kişi İle 3 Yıl Süreli Yaptırılması Hizmet Alımı
Bilgi
İKN
2021/767063
Başvuru Sahibi
Expert İnşaat Taahhüt Hizmet Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
İdare
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Malzeme Yönetimi Daire Başkanlığı - İç Satın Alma Müdürlüğü
İşin Adı
18 Mart Çan Termik Santralı İşletme Müdürlüğü Bünyesinde Bulunan Bakım Servislerinde Teknik Şartnamede Belirtilen İşlerin 174 Kişi İle 3 Yıl Süreli Yaptırılması Hizmet Alımı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
BAŞVURU SAHİBİ:
Expert İnşaat Taahhüt Hizmet Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Malzeme Yönetimi Daire Başkanlığı -
İç Satın Alma Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/767063 İhale Kayıt Numaralı “18 Mart Çan Termik Santralı İşletme Müdürlüğü
Bünyesinde Bulunan Bakım Servislerinde Teknik Şartnamede Belirtilen İşlerin 174 Kişi İle 3
Yıl Süreli Yaptırılması Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Elektrik Üretim A.Ş Genel Müdürlüğü Satın Alma ve Malzeme Yönetimi Daire
Başkanlığı - İç Satın Alma Müdürlüğü tarafından 04.02.2022 tarihinde açık ihale usulü ile
gerçekleştirilen “18 Mart Çan Termik Santralı İşletme Müdürlüğü Bünyesinde Bulunan
Bakım Servislerinde Teknik Şartnamede Belirtilen İşlerin 174 Kişi ile 3 Yıl Süreli
Yaptırılması Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Expert İnşaat Taahhüt Hizmet Tekstil
Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin 31.01.2022 tarihinde yaptığı şikâyet
başvurusunun, idarenin 31.01.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince
11.02.2022 tarih ve 6260 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 10.02.2022 tarihli dilekçe ile
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2022/169 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdari Şartname’nin 48.1 numaralı fıkrasında bulunan düzenlemeden 18 Mart Çan
Termik Santralinin özelleştirilmesi durumunda yükleniciye kesin teminatın iadesi dışında
hiçbir suret ile kâr mahrumiyeti, damga vergisi, teminat mektubu vb. gider ve komisyonların
ödenmeyeceğinin anlaşıldığı; bu durumun Türk Borçlar Kanun’u ile Türk Ticaret Kanunu’na
ve hakkaniyete aykırılık teşkil ettiği, rekabet ilkesine uygun olmadığı ve ihaleyi kısıtlayıcı
nitelikte olduğu; Kamu İhale Kurulu’nun 12.01.2022 tarih ve 2022/UH.II-832 sayılı kararının
da bu yönde olduğu,
2) Teknik Şartname’nin 7.49’uncu fıkrasındaki düzenleme ile ihale konusu işte
kullanılacak 2020 model ve üzeri 5 adet 4x4 Çift Kabin Pikap araçlarına getirilen 3.000 Km
sınırının düşük olduğu; söz konusu Km sınırının idarenin kendisine tanınan takdir yetkisi
kapsamında değerlendirilebilmesinin mümkün olmadığı; 3.000 Km sınırlaması şartı ile
rekabet ilkesinin kısıtlandığı; söz konusu Km sınırının ihalede daha yeni araçların
kiralanmasını/satın alınmasını gerekli kılacağı ve bunun da teklif maliyetlerinin yükselmesine
sebep olacağı, bu kapsamda, idarece yapılan düzenlemenin bu şartlar altında objektif bir
kriter olarak değerlendirilemeyeceği, rekabet ilkesi açısından uygun olmadığı ve ihaleye
katılımı kısıtlayıcı nitelikte olduğu,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
3) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı bendinde yer alan ceza tablosunun 8’inci
maddesindeki düzenlemede “kaza ve ağır bakım onarım” gibi durumlarda dâhi yükleniciye 8
saat gibi kısa bir süre öngörüldüğü, bu zaman diliminin çok kısa olduğu; 8 saatlik sürede kaza
tamiratı, motor tamiri ve ağır bakımların yapılmasının mümkün olmadığı; Sözleşme
Tasarısı’nda belirtilen bu sürenin makul bir süreye çekilmesi gerektiği; aksi takdirde ceza
tablosunda belirtilen arızaların çıkması hâlinde telafisi güç ve imkânsız durumlarla
karşılaşılabileceği; söz konusu düzenlemenin rekabet ilkesine uygun olmadığı ve ihaleyi
kısıtlayıcı nitelikte olduğu,
4) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı bendinde yer alan ceza tablosunun 9’uncu
maddesinde belirtilen belgelerin neler olduğunun belirtilmemesi sebebiyle bu durumun
tereddüt oluşturduğu ve söz konusu düzenlemenin rekabet ilkesine uygun olmadığı ve ihaleyi
kısıtlayıcı nitelikte olduğu,
5) Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.3 numaralı bendindeki düzenlemenin çok ağır bir
düzenleme olduğu; ihale konusu işte 174 kişi çalıştırılacağı, bu kişilerin farklı bölümlerde
çalışacağı dikkate alındığında bir personelin baret veya eldiven takmadığının idare tarafından
tespit edilmesi durumunda dahi sözleşmenin fesih edileceğinin anlaşıldığı; bu düzenlemenin
yeniden gözden geçirilmesi gerektiği; aksi takdirde söz konusu düzenlemenin ileride telafisi
güç ve imkânsız durumlara sebep olabileceği, rekabet ilkesine uygun olmadığı ve ihaleyi
kısıtlayıcı nitelikte olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde “Aşağıda
belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet
alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:
…
b) Kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan kamu iktisadi
teşebbüsleri.
…
Ancak, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bu Fonun hisselerine kısmen ya da
tamamen sahip olduğu bankalar, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar ve bu bankaların
doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip
bulundukları şirketler ((e) bendinde belirtilen yapım ihaleleri hariç) 4603 sayılı Kanun
kapsamındaki bankaların 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi gayrimenkul yatırım
ortaklıkları ile enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren
teşebbüs, işletme ve şirketler bu Kanun kapsamı dışındadır.” hükmü,
Aynı Kanun’un “İstisnalara ilişkin esas ve usuller” başlıklı geçici 4’üncü maddesinde
“… Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren teşebbüs, işletme
ve şirketler, özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar bu Kanunun 3 üncü maddesinin (g)
bendi hükmüne, bu bent kapsamında yer almayan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde
ise Kanunun diğer hükümlerine tâbi olurlar.” hükmü bulunmaktadır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
18.06.1984 tarih ve 18435 mükerrer sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname’nin “A-İktisadi Devlet Teşekkülleri” başlıklı ekinde, ihaleyi
yapan idare, iktisadi devlet teşekkülleri arasında sayılmıştır.
07.10.2020 tarih ve 31267 sayılı Elektrik Üretim A.Ş’nin Ana Statüsü hakkındaki
Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın “EÜAŞ’ın yapısı” başlıklı 4’üncü maddesinde de “EÜAŞ, tüzel
kişiliğe sahip, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı iktisadi devlet
teşekkülüdür.” hükmü mevcuttur.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Amaç ve Kapsam”
başlıklı 1’inci maddesinde “A) Bu maddede belirtilen ve Kanunun uygulanmasında "kuruluş"
adı ile anılacak olan;
a) İktisadi devlet teşekküllerinin, bunların müessese, bağlı ortaklık, işletme, işletme
birimleri ile varlıklarının ve iştiraklerindeki kamu paylarının,
…
ekonomide verimlilik artışı, kamu giderlerinde azalma sağlamak, Hazineye ait
taşınmazları değerlendirmek suretiyle kamuya gelir elde etmek gerekçelerinden birisi ile
özelleştirilmelerine ilişkin esasları düzenlemektir.” hükmü,
Mezkûr Kanun’un “Kuruluşların Anonim Şirket Haline Dönüştürülmesi, Hak ve
Yükümlülüklerinin Devri” başlıklı 20’nci maddesinde “Özelleştirme programına alınan
kuruluşlarla ilgili olarak;
…
B) Kuruluşların özelleştirme programına alınmalarından önce mülkiyetinde ve/veya
tasarrufunda bulunan her türlü hak ve mameleki ile borçları, özelleştirme programına
alındıktan ve özelleştirildikten sonra da aynen devam eder. Müessese, işletme ve işletme
birimlerinin ayrı ayrı anonim şirkete dönüştürülmeleri halinde bağlı oldukları kuruluşların
hak ve yükümlülüklerinden hangilerinin anonim şirkete dönüştüren bu kuruluşa intikal
edeceğine, İdare tarafından karar verilir.” hükmü bulunmaktadır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci
maddesinde “Bu Kanun, Kamu İhale Kanununa tabi kurum ve kuruluşlar tarafından söz
konusu Kanun hükümlerine göre yapılan ihaleler sonucunda düzenlenen sözleşmeleri kapsar.”
hükmü,
Anılan Kanun’un “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin
tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde “Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde,
öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan
iş;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak
mümkün olmaması,
Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme
bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla
yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale
dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.
Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Cumhurbaşkanı bu oranı sözleşme
bazında % 40 'a kadar artırmaya yetkilidir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış
yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının
ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
Sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde,
yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve
yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı
işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.”
hükmü mevcuttur.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde
“2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: 18 Mart Çan Termik Santralı İşletme Müdürlüğü bünyesinde bulunan bakım
servislerinde teknik şartnamede belirtilen işlerin 174 kişi ile 3 yıl süreli yaptırılması hizmet
alımı işi
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı:
174 kişi ile 36 ay süreli
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: 18 Mart Çan Termik Santralı İşletme
Müdürlüğü- Yaya Köyü Yolu, 17400 Çan/Çanakkale” düzenlemesi,
Söz konusu Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinin birinci
fıkrasında “18 Mart Çan Termik Santralının özelleştirilmesi halinde, özelleştirilmeye ilişkin
devir sözleşmesinin imzalandığı tarih itibarıyla bu sözleşme kendiliğinden sona erer.
Sözleşmenin kendiliğinden sona ermesi durumunda yüklenici kesin teminatın iadesi dışında
kar mahrumiyeti ve benzeri herhangi bir istekte bulunamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.
Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve
işin tasfiyesi” başlıklı 29’uncu maddesinde “…Bu ihalede 4735 sayılı Kamu İhale
Sözleşmeleri Kanununun 24 üncü maddesi çevresinde iş eksilişi yapılabilir. İhale konusu işin
sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağının anlaşılması halinde ise,
yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderler ve yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme
bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'i
ödenir.” düzenlemesi,
Bahsi geçen Tasarı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde “18 Mart Çan
Termik Santralının özelleştirilmesi halinde, özelleştirilmeye ilişkin devir sözleşmesinin
imzalandığı tarih itibarıyla bu sözleşme kendiliğinden sona erer. Sözleşmenin kendiliğinden
sona ermesi durumunda yüklenici kesin teminatın iadesi dışında kar mahrumiyeti ve benzeri
herhangi bir istekte bulunamaz.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un yukarıda aktarılan “Kuruluşların
Anonim Şirket Haline Dönüştürülmesi, Hak ve Yükümlülüklerinin Devri” başlıklı 20’nci
maddesinde, kuruluşların özelleştirme programına alınmalarından önce mülkiyetinde ve/veya
tasarrufunda bulunan her türlü hak ve mameleki ile borçlarının özelleştirme programına
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
alındıktan ve özelleştirildikten sonra da aynen devam edeceği belirtilmekle beraber ne adı
geçen Kanun’da ne 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda ne de Hizmet İşleri
Genel Şartnamesi’nde, sözleşme süresi dolmadan evvel 4735 sayılı Kanun kapsamı dışına
çıkan bir kurumun sözü edilen Kanun kapsamında imzalanmış bir sözleşmeden kaynaklanan
yükümlülükleri ile mezkûr durumdaki sözleşmenin feshi ve tasfiyesi hususlarında bir hüküm
veya düzenleme bulunmamaktadır.
Konuyla ilgili olarak, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme
kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü
maddesinin son fıkrası ile Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave
işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 29’uncu maddesinin son fıkrasında, sözleşme
bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenicinin işi
bitirmek zorunda olduğu; böyle bir durumda, yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve
yüklenici kârına karşılık olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı
işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5'inin geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden
ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Dolayısıyla, zikredilen Kanun hükmüne göre, özelleştirme sebebiyle ihale konusu işin
sözleşme bedelinin % 80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, idare
üzerindeki tek yükümlülüğün, yapılmış olan gerçek giderler ve yüklenici kârına karşılık
olarak, sözleşme bedelinin % 80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yapılan işin tutarı arasındaki bedel
farkının % 5'inin yükleniciye verilmesi olduğu; buna karşın, ifa edilen işin tutarının sözleşme
bedelinin % 80'i ve üzerinde olması hâlinde ise idarenin üzerinde kâr mahrumiyeti, vergi vb.
unsurların yükleniciye ödenmesi gibi bir yükümlülük bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu doğrultuda gerek İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinin
birinci fıkrasında gerekse Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde
düzenlemelerden, ihale konusu işin yapılacağı yer olan 18 Mart Çan Termik Santralının
özelleştirilmesi işleminin başvuru konusu ihaleye ait sözleşme sürecinin herhangi bir
noktasında vuku bulabileceği açık bir şekilde anlaşıldığından ve idarece bu konuda her iki
dokümanda da isteklilere açık bir şekilde bilgi verildiğinden, istekliler arasındaki rekabeti ve
teklif vermeyi engelleyen bir durum olmadığı ve basiretli bir tacirin, dokümanda kendisine
verilen bu bilgi üzerinden ortaya çıkabilecek riskleri dikkate alarak teklifini oluşturması
gerektiği neticesine ulaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan tespitler doğrultusunda, isteklilerin, özelleştirme işleminin
gerçekleşmesi hâlinde idarece ihale dokümanındaki iddia konusu düzenlemede açık bir
şekilde verilmiş bilgi doğrultusunda tekliflerini hazırlamaları gerektiği değerlendirilerek,
başvuru sahibinin söz konusu düzenlemenin rekabet ilkesine uygun olmadığı ve ihaleyi
kısıtlayıcı nitelikte olduğu yönündeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde
“…İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale
dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,
verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar
içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır…” hükmü bulunmaktadır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teknik şartname” başlıklı 16’ncı
maddesinin ilk fıkrasında “İşin teknik ayrıntılarını ve şartlarını gösteren bir teknik şartname
hazırlanarak ihale dokümanına dâhil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik
kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici
hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur…” hükmü yer
almaktadır.
Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin çalıştıracağı personelle ilgili hususlar” başlıklı
7’nci maddesinin 49’uncu fıkrasında “Yüklenici, işletmemizde ambar ve santral içi malzeme
nakliyesi ile bakım servisinin her türlü ihtiyaçlarında kullanılmak üzere kendi bünyesinde
çalıştırılacak 2020 model ve sonrası en az 2200 cc motor hacminde, dizel yakıtlı, her bir
pikap en fazla 3.000 km yapmış, çift kabinli beş adet 4x4 pikap bulundurulacaktır. Bu araçlar
24 saat işletme içinde kullanıma hazır olarak bulundurulacaktır. Pikaplar, santral sahası
içerisinde, santral kül sahasında yapılacak bakım faaliyetlerinde ve kireçtaşı öğütme tesisi
içerisinde kullanılacaktır. Santral sahası dışına çıkışlar yalnızca araçların lastik değişimleri
ve bakım, fenni-egzoz muayene durumlarında gerçekleşebilecektir. Bahsi geçen işler için taşıt
görev emri düzenlenecektir. Bu pikapların yakıtları işletme tarafından; bakım, onarım, arıza,
motorlu taşıtlar vergisi, fenni ve egzoz muayeneleri, zorunlu trafik sigortaları, full kasko ve
yazlık-kışlık lastik masrafları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Bu pikapların yıllık
toplamda her birinin 21.900 km; yani beş pikabın üç yılda toplam 328.500 km yol yapması
öngörülmektedir. Aracın bakım ve muayene işleri santral sahası dışına çıkışlarda yapılan
kilometre yıllık toplam kilometreden düşülecektir. Bu araçların kullanımından ve bakım
takiplerinden firma mühendisleri sorumludur. Bu araçları ehliyetli firma personeli
kullanacaktır. Firma, araç kullanmaya yetkili personel listesini ve personelin evraklarını işe
başlama tarihinden 15 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne yazılı olarak bildirmek
zorundadır. Yukarıda bahsi geçen araçlar herhangi bir sebeple (kaza veya ağır bakım onarım
gibi) çalışamayacak duruma gelir ise yüklenici firma söz konusu araç yerine aynı özellikte
aracı 3 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne göndermek zorundadır. İşletme Müdürlüğü, 3
iş gününü geçen hallerde teknik şartnamede belirtilen özelliklere sahip araç kiralayabilir. Söz
konusu araç kira bedeli tespit edilerek yüklenicinin ilk hakedişinden kesilecektir. Pikapların
kullanılmadığı ve 8 saati aşan saatler için yükleniciye para ödenmeyecektir.” düzenlemesi
bulunmaktadır.
Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan “Yüklenicinin çalıştıracağı personelle ilgili
hususlar” başlıklı 7’nci maddesinin 49’uncu fıkrasında görüldüğü gibi, idare tarafından, ihale
konusu işte kullanılacak araçların 2020 model ve sonrasında üretilmiş olması ve istenen beş
adet pikabın her birinin en fazla 3.000 km yol yapmış olması talep edilmekte ve söz konusu
araçların her birinin yılda 21.900 km, üç yılda ise 65.700 km yol yapacağı öngörülmektedir.
İhale konusu işin süresinin üç yıl olduğu dikkate alındığında, araçlara ilişkin asgari
2020 model yılı koşulunun araçların amortisman ömürleri ve işin süresiyle orantılı olduğu
değerlendirilmekle birlikte, araçların kullanım yeri ve amacı ile yıllık yapacakları toplam Km
dikkate alındığında, ihale dokümanında veya idare tarafından başvuru sahibinin şikâyetine
verilen cevapta iddia konusu araçlar için neden azami 3.000 Km şartının getirildiğine ilişkin
haklı ve gerekçeli nedenlerin tevsik edici belgelerle ortaya konulmaması sebebiyle söz konusu
araçlara getirilen 3.000 Km sınırının, makul ölçüde ve idarenin kendisine tanınan takdir
yetkisi kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
Netice itibariyle, ihale konusu işte kullanılacak araçların sahip olması gereken model
yılı ve azami kilometrenin tutarlı ve ihtiyaca binaen belirlenmesi hususunun idare tarafından
haklı ve gerekçeli nedenlerin ortaya konulmadığı, söz konusu araçlara getirilen 3.000 Km
sınırının makul ölçüde ve idarenin kendisine tanınan takdir yetkisi kapsamında
değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ve rekabeti engelleyeceği sonucuna varılarak başvuru
sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Açık İhale Usulü ile İhale
Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip Sözleşme’nin “Sözleşmeye aykırılık halleri,
cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesi aşağıdaki şekildedir:
“16.1. (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 49. md.: Değişik ibare: 20/06/2021-31517
R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021) İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin
sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda
belirtilmiştir:
16.1.1. (Değişik madde: 20/06/2021-31517 R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021)
Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı, sözleşme
bedelinin [bu kısma % 1’den fazla olmamak üzere oran yazılacaktır.]’dır. Aynı fiilin tekrarı
halinde bu oran % 50 artırımlı uygulanır. 26
16.1.2. (Ek: 16/03/2019-30716 R.G./87. md.; yürürlük: 26/03/2019; Değişik madde:
20/06/2021-31517 R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021) Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık
hallerinde aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır.26.1 Bu aykırılıkların üçten az
olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun
20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin
ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.
Aykırılık Hali
İhtar
Yapılacaktır/İhtar
Sözleşme Bedeli
Üzerinden
Sözleşmenin
Feshini Gerektiren
Yapılmayacaktır26.2 Kesilecek Ceza
Oranı
Aykırılık Sayısı26.3
1
2
3
…
16.1.3. (Ek: 16/03/2019-30716 R.G./87. md.; yürürlük: 26/03/2019; Değişik madde:
20/06/2021-31517 R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021) Aşağıdaki aykırılık hallerinden
birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre
protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme idarece feshedilir.
………..
………..
………..
16.1.4. (Ek madde: 20/06/2021-31517 R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021) Kesilecek
cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin % 30’unu geçemez. Toplam ceza
tutarının, sözleşme bedelinin % 30’unu geçmesi durumunda, bu orana kadar ceza uygulanır
ve 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
kalmaksızın sözleşme feshedilir.
16.2. (Değişik: 3/7/2009 – 27277 R.G. / 49. md.) Yukarıda belirtilen cezalar ayrıca
protesto çekmeye gerek kalmaksızın yükleniciye yapılacak ödemelerden kesilir. Cezanın
ödemelerden karşılanamaması halinde ceza tutarı yükleniciden ayrıca tahsil edilir.
16.3. (Değişik ibare: 20/06/2021-31517 R.G./15. md., yürürlük: 05/07/2021) 4735
sayılı Kanunun 20 nci maddesi gereğince yapılacak ihtarda belirtilen sürenin bitmesine
rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin
teminat ve varsa ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel
hükümlere göre tasfiye edilir.
16.4. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 4735 sayılı Kanunun 25 inci
maddesinde sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi halinde ise
ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir
kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.”
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin eki Açık İhale Usulü ile İhale
Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip Sözleşme’nin “Sözleşmeye aykırılık halleri,
cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendine ilişkin 26.1,
26.2 ve 26.3 numaralı dipnotlarında ise aşağıdaki açıklamalar mevcuttur:
“26.1. Bu kısma yazılacak oranlar, 16.1.1. inci maddede belirlenen asgari ceza
oranından yüksek olmakla birlikte sözleşme bedelinin %2’sinden fazla olamaz.
26.2. Bu kısımda, aykırılık hali için ceza uygulamaya başlamadan evvel daha önceki bir
aşamada ihtar yapılıp yapılmayacağı belirtilecektir.
26.3. Bu kısma yazılacak sayı 3’ten az olamaz.”
Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”
başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin
sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda
belirtilmiştir:
16.1.1. Sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari ceza oranı,
sözleşme bedelinin Binde 1,00’dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran % 50 artırımlı
uygulanır.
16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen oranda
ceza uygulanır. Bu aykırılıkların üçten az olmamak üzere, tabloda belirtilen sayıda
gerçekleşmesi halinde, ayrıca 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre
protesto çekmeye gerek kalmaksızın, son aykırılığa ilişkin ceza kesilmeden sözleşme feshedilir.
Sözleşme
bedeli
üzerinden
kesilecek
ceza oranı
Sözleşmenin
feshini
gerektiren
aykırılık
sayısı
İhtar
yapılacaktır /
İhtar
Sıra
no
Aykırılık hâli
yapılmayacaktır
Revizyon, Bakım Onarım, Planlı
Bakımlar kabul edilen iş programında İhtar
Binde
2,00
5
5
1
2
belirtilen süreler içerisinde
Yapılacaktır
bitirilmemesi durumunda
Yüklenicinin işbaşı yaptıktan sonra
İdarece kabul edilebilir bir gerekçe
olmaksızın hizmeti aksatması
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
Yüklenici hakedişlerinin düzenlenmesi
için her ayın sonunda İşletme
Müdürlüğüne sunacağı belgelerde
eksiklik tespit edildiği takdirde,
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
5
5
5
3
4
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
Eksik işçi çalıştırılması durumunda,
İşletme Müdürlüğünce Yüklenici
personeline zimmetlenen ekipman ve
malzemenin korunmaması ve uygun
kullanılmaması durumunda,
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
5
6
7
EKAT belgesinin personele
aldırılmaması durumunda,
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
5
5
Yüklenicinin ,iş güvenliği malzemesini
zamanında çalıştıracağı her bir
personele dağıtmaması durumunda,
İşletme Müdürlüğü, Yüklenici
firmanın çalıştırdığı pikaplara ayda
bir kez olmak üzere 8 saat ücretsiz
bakım (Filtre ve Yağ değişimleri ve
lastik değişimi vb.) süresi verecektir.
Pikapların kullanılamadığı 8 saati
aşan arıza, bakım ve parça
değişimleri ile aracın çalışmayacak
duruma gelmesi (Kaza veya ağır
bakım onarım gibi)durumda,
İşletme Müdürlüğü'nün istediği
belgeleri yüklenicinin süresinde teslim
etmemesi durumunda,
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
5
5
8
9
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı
Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme
idarece feshedilir.
a)Yüklenici personeli tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili kanun ve
yönetmeliklere uyulmadığının görülmesi hallerinde,
b)Kesilecek cezanın toplam tutarı, hiçbir durumda, sözleşme bedelinin %30'unu
geçemez. Toplam ceza tutarının, sözleşme bedelinin %30'unu geçmesi durumunda, bu orana
kadar ceza uygulanır ve 4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto
çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.
c)4735 sayılı Kanun'un 20nci maddesi gereğince yapılacak ihtarda belirtilen sürenin
bitmesine rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye gerek
kalmaksızın kesin teminat ve ek kesin teminat gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı
genel hükümlere göre tasfiye edilir.
d)Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicin 4735 sayılı Kanun'un 25 inci
maddesinde sayılan yasak fiil ve davranışlarda bulunduğunu tespit edilmesi halinde ise ayrıca
protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve ek kesin teminat gelir kaydedilir ve
sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin çalıştıracağı personelle ilgili hususlar” başlıklı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
7’nci maddesinin 49’uncu fıkrasında “Yüklenici, işletmemizde ambar ve santral içi malzeme
nakliyesi ile bakım servisinin her türlü ihtiyaçlarında kullanılmak üzere kendi bünyesinde
çalıştırılacak 2020 model ve sonrası en az 2200 cc motor hacminde, dizel yakıtlı, her bir
pikap en fazla 3.000 km yapmış, çift kabinli beş adet 4x4 pikap bulundurulacaktır. Bu araçlar
24 saat işletme içinde kullanıma hazır olarak bulundurulacaktır. Pikaplar, santral sahası
içerisinde, santral kül sahasında yapılacak bakım faaliyetlerinde ve kireçtaşı öğütme tesisi
içerisinde kullanılacaktır. Santral sahası dışına çıkışlar yalnızca araçların lastik değişimleri
ve bakım, fenni-egzoz muayene durumlarında gerçekleşebilecektir. Bahsi geçen işler için taşıt
görev emri düzenlenecektir. Bu pikapların yakıtları işletme tarafından; bakım, onarım, arıza,
motorlu taşıtlar vergisi, fenni ve egzoz muayeneleri, zorunlu trafik sigortaları, full kasko ve
yazlık-kışlık lastik masrafları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Bu pikapların yıllık
toplamda her birinin 21.900 km; yani beş pikabın üç yılda toplam 328.500 km yol yapması
öngörülmektedir. Aracın bakım ve muayene işleri santral sahası dışına çıkışlarda yapılan
kilometre yıllık toplam kilometreden düşülecektir. Bu araçların kullanımından ve bakım
takiplerinden firma mühendisleri sorumludur. Bu araçları ehliyetli firma personeli
kullanacaktır. Firma, araç kullanmaya yetkili personel listesini ve personelin evraklarını işe
başlama tarihinden 15 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne yazılı olarak bildirmek
zorundadır. Yukarıda bahsi geçen araçlar herhangi bir sebeple (kaza veya ağır bakım onarım
gibi) çalışamayacak duruma gelir ise yüklenici firma söz konusu araç yerine aynı özellikte
aracı 3 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne göndermek zorundadır. İşletme Müdürlüğü, 3
iş gününü geçen hallerde teknik şartnamede belirtilen özelliklere sahip araç kiralayabilir. Söz
konusu araç kira bedeli tespit edilerek yüklenicinin ilk hakedişinden kesilecektir. Pikapların
kullanılmadığı ve 8 saati aşan saatler için yükleniciye para ödenmeyecektir.” düzenlemesi
bulunmaktadır.
İhale dokümanında yer alan Sözleşme Tasarısı’nın, yukarıda aktarılan “Sözleşmeye
aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı
bendinde bulunan tabloda, iddia konusu hususla ilgili olarak “İşletme Müdürlüğü, yüklenici
firmanın çalıştırdığı pikaplara ayda bir kez olmak üzere 8 saat ücretsiz bakım (filtre ve yağ
değişimleri ve lastik değişimi vb.) süresi verecektir. Pikapların kullanılamadığı 8 saati aşan
arıza, bakım ve parça değişimleri ile aracın çalışmayacak duruma gelmesi (kaza veya ağır
bakım onarım gibi) durumda” şeklinde tanımlanan aykırılık hâlinin oluşması durumunda
yükleniciye ihtar yapılacağı, sözleşme bedeli üzerinden binde 2 oranında ceza kesileceği ve
bu aykırılık şeklinin en az beş kez tekrarlanması hâlinde sözleşmenin feshedileceği
düzenlenmiştir.
Buna göre, ihale dokümanı arasında yer alan Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye
aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.1, 16.1.2 ve
16.1.3 bentlerindeki cezai düzenlemelerin hiyerarşi ve şekil açısından Hizmet Alımları
İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ekindeki Tip Sözleşme’nin yukarıda aktarılan 16’ncı
maddesinin 16.1.1, 16.1.2 ve 16.1.3 bentlerindeki düzenlemelere ve 16’ncı maddenin 16.1.2
numaralı bendine ilişkin 26.1, 26.2 ve 26.3 numaralı dipnotlarda açıklanan hususlara uygun
olduğu değerlendirilmiştir.
Bununla beraber, başvuru sahibi isteklinin, Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı
bendinde yer alan ceza tablosunun 8’inci maddesindeki düzenlemedeki “kaza ve ağır bakım
onarım” gibi durumlarda yükleniciye tanınan 8 saatlik bakım-onarım süresinin çok kısa
olduğunu; 8 saatlik sürede kaza tamiratı, motor tamiri ve ağır bakımların yapılmasının
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
mümkün olmadığını; Sözleşme Tasarısı’nda belirtilen bu sürenin makul bir süreye çekilmesi
gerektiği; aksi takdirde ceza tablosunda belirtilen arızaların çıkması hâlinde telafisi güç ve
imkânsız durumlarla karşılaşılabileceğini yönündeki iddiasına karşılık olarak, idare
tarafından, Teknik Şartname’nin 7.49’uncu fıkrasında araçların kaza veya ağır bakım-onarım
gibi herhangi bir sebeple çalışamayacak duruma gelmesi hâlinde yüklenici firmanın söz
konusu araç yerine aynı özellikte aracı üç iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne göndermek
zorunda olduğu hususunun düzenlendiği; Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı bendinde yer
alan cezanın ise yüklenicinin aynı özellikte aracı İşletme Müdürlüğüne getirmediği takdirde
uygulanacağı cevabı verilmiştir.
Ne var ki, Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin
feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde yer alan 8’inci maddedeki “…
Pikapların kullanılamadığı 8 saati aşan arıza, bakım ve parça değişimleri ile aracın
çalışmayacak duruma gelmesi (kaza veya ağır bakım onarım gibi) durumda” şeklinde
tanımlanan aykırılığa ilişkin cezai düzenlemede, Teknik Şartname’nin “Yüklenicinin
çalıştıracağı personelle ilgili hususlar” başlıklı 7’nci maddesinin 49’uncu fıkrasında bulunan
“…araçlar herhangi bir sebeple (kaza veya ağır bakım onarım gibi) çalışamayacak duruma
gelir ise yüklenici firma söz konusu araç yerine aynı özellikte aracı 3 iş günü içerisinde
İşletme Müdürlüğüne göndermek zorundadır…” şeklindeki düzenlemeye atıfta bulunulmadığı
gibi Teknik Şartname’nin mezkûr maddesinde de Sözleşme Tasarısı’nın iddia konusu
maddesine yapılmış bir atfa rastlanılmamıştır.
Dolayısıyla, her ne kadar idarece verilen cevapta Teknik Şartname’deki sözü geçen
düzenlemedeki şartın gerçekleşmemesi hâlinde Sözleşme Tasarısı’ndaki iddia konusu cezanın
uygulanacağı belirtilse de 8 saati aşan arıza, bakım ve parça değişimleri ile aracın
çalışmayacak duruma gelmesi hallerinde yüklenici firmanın söz konusu araç yerine aynı
özellikte aracı 3 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğü’ne göndermesi durumunda Sözleşme
Tasarısı’nda düzenlenen iddia konusu cezanın uygulanmayacağı yönünde ihale dokümanında
net bir düzenleme bulunmadığından, Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan 7.49’uncu
fıkrasında bulunan düzenlemenin uygulanması durumunda dahi, Sözleşme Tasarısı’nın
“Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2
numaralı bendinde yer alan 8’inci maddesindeki düzenlemenin yüklenici aleyhine
yorumlanabileceği ve söz konusu düzenleme doğrultusunda yükleniciye ceza verilebileceği
sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak, başvuru konusu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık
halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde, anılan maddeye ilişkin
26.1, 26.2 ve 26.3 numaralı dipnotlarındaki açıklamalar dikkate alınarak, idarenin takdir
yetkisi kapsamında, aykırılık hali ile bu aykırılıkla ilgili ihtar, ceza oranı ve sözleşmenin
feshini gerektiren aykırılık sayısı gibi hususların ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği
görüldüğünden, iddia konusu düzenlemenin bu haliyle Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama
Yönetmeliği’nin eki Açık İhale Usulü ile İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip
Sözleşme hükümlerine aykırı olmadığı ve başvuru sahibinin bahse konu iddiasının yerinde
olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
başlıklı 7’nci maddesinin mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması
gereken kriterlere ilişkin 7.5 numaralı fıkrasında aşağıdaki düzenlemeler mevcuttur.
“...7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması gerektiği bu şartnamenin 7 nci maddesi
dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki belgeler:
{Belirtilmemiştir}
7.5.5 Bu Şartnamenin 7 nci maddesinde sayılan belgeler dışındaki belgeler tekliflerin
değerlendirilmesinde yeterlik kriteri olarak dikkate alınmaz….”
Teknik Şartname’nin “Ceza ile ilgili hükümler” başlıklı 10’uncu maddesinin
“Yüklenicinin belirli süre içerisinde sunması gereken belgeler” başlıklı 10.5 numaralı
fıkrasında aşağıdaki düzenlemeler bulunmaktadır:
“10.5.1. Yüklenici firmanın araç kullanmaya yetkili personel listesini İşletme
Müdürlüğüne iş başlama tarihinden itibaren 5 iş günü içerisinde yazılı olarak bildirecektir.
10.5.2. Yüklenici yapacağı işlere ait risk değerlendirme raporu ve acil durum planını
işe başlar başlamaz yapacak ve en geç yer tesliminden itibaren 30 takvim günü içinde
işletmeye sunacaktır.
10.5.3. Yüklenici firma personellerine ait ilk yardımcı belgelerini işe başlamasını
müteakip en geç 45 takvim günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne sunacaktır.
10.5.4. Yüklenici firmanın, personellerine ait görev tanımlarını iş başlama tarihinden
itibaren 5 iş günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne tebliğ tebellüğ belgeleri ile birlikte teslim
edecektir.
10.5.5. Yüklenici firma iş güvenliği sorumlu hiyerarşi personel listesini İşletme
Müdürlüğüne iş başlama tarihinden itibaren 5 takvim günü içerisinde sunacaktır.
10.5.6. Yüklenici firma mühendisleri ve teknisyenlerin izin, rapor ve acil durumlar gibi
sebeplerden dolayı görev başında olmadığı durumlarda yüklenici firmanın hazırlayacağı
vekalet listesi ile başlama tarihinden 10 takvim günü içerisinde İşletme Müdürlüğüne
sunacaktır.”
Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”
başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde yer alan düzenlemenin tamamı yukarıda
aktarılmıştır. Düzenlemenin iddia konusu kısmı ise aşağıdaki gibidir:
Sözleşme
bedeli
üzerinden
kesilecek
ceza oranı
…
Sözleşmenin
feshini
gerektiren
aykırılık
sayısı
İhtar
yapılacaktır /
İhtar
Sıra
no
Aykırılık hâli
yapılmayacaktır
…
9
…
…
…
İşletme Müdürlüğü'nün istediği
belgeleri yüklenicinin süresinde teslim
etmemesi durumunda,
İhtar
Yapılacaktır
Binde
2,00
5
Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”
başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde yer alan iddia konusu 9’uncu
maddesinde, aykırılık hâli “İşletme Müdürlüğü'nün istediği belgeleri yüklenicinin süresinde
teslim etmemesi durumunda” şeklinde tanımlandığı görülmekle beraber söz konusu
düzenlemede belirtilen belgelerin neler olduğundan bahsedilmemektedir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
Ancak, başvuru sahibinin, Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2 numaralı bendinde yer alan
ceza tablosunun 9’uncu maddesinde belirtilen belgelerin neler olduğunun belirtilmemesi
sebebiyle bu durumun tereddüt oluşturduğu hakkındaki iddiasına ilişkin olarak idarece verilen
cevapta, Teknik Şartname’nin ayrıntılı olarak incelenmesi durumunda İşletme Müdürlüğü
tarafından istenecek belgelerin muhtelif maddelerde ayrıntılı olarak düzenlendiğinin
görüleceği ifade edilmektedir.
Bu doğrultuda Teknik Şartname incelendiğinde, söz konusu dokümanın muhtelif
fıkralarında çalışma formu, çalışma izin formu, personel vekalet listesi, personelin askerlikle
ilişiği olmadığına dair belge, nüfus cüzdanı sureti, personele ait diploma, ikametgah vb.
belgeler, sağlık durumu ile ilgili belgeler, İSG Katip Sistemi üzerinden yapılan sözleşme
nüshaları, hakediş yapmak üzere gereken evraklar, malzeme numunelerine ilişkin imza
tutanakları, malzemelere ilişkin KKD zimmet formu, personel özlük dosyaları, iş programı ve
personele ait SGK bildirgesinin onaylı sureti gibi belgelerin idareye sunulması gerektiğine
yönelik düzenlemeler yer almaktadır.
Bunun dışında Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan “Ceza ile ilgili hükümler”
başlıklı 10’uncu maddesindeki beşinci fıkranın, münhasıran yüklenicinin belirli bir süre
içerisinde sunması gereken belgelere ayrıldığı ve bu fıkrada bulunan altı bentte, zikredilen
belgelerin hangi süreler içerisinde yüklenici tarafından sunulması gerektiğinin açık bir şekilde
düzenlendiği görülmüştür.
Yukarıda yapılan tespitler doğrultusunda, Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık
halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2 numaralı bendinde
yer alan iddia konusu 9’uncu maddesinde, yüklenicinin süresi içerisinde teslim etmesi
gereken belgeler belirtilmemiş olmakla beraber, işin gerçekleştirilmesine ilişkin olarak
düzenlenen ve yüklenici tarafından uyulması gereken kuralları kapsayan Teknik Şartname’nin
muhtelif maddelerinde sözleşmenin ifası sürecinde yüklenici tarafından sunulması gereken
belgelerin belirtildiği, bunun haricinde de aynı Şartname’nin “Ceza ile ilgili hükümler”
başlıklı 10’uncu maddesindeki beşinci fıkrasında da hangi belgelerin hangi süreler içerisinde
yüklenici tarafından idareye sunulması gerektiği açık bir şekilde düzenlendiğinden, başvuru
sahibinin iddia konusu düzenlemenin tereddüt oluşturduğu, rekabet ilkesine uygun olmadığı
ve ihaleyi kısıtlayıcı nitelikte olduğu yönündeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna
varılmıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “Çalışanların yükümlülükleri” başlıklı
19’uncu maddesinde “(1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve
işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya
yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle
yükümlüdür.
(2) Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda
yükümlülükleri şunlardır:
a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer
üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru
olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.
b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik
yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik
gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.
ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata
aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.
d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan
temsilcisi ile iş birliği yapmak.” hükmü yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması”
başlıklı 19’uncu maddesinde “İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine
kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin
korunmasından yüklenici sorumludur.
Yüklenici, kazaların, zarar ve kayıpların meydana gelmesini önlemek amacı ile
gereken bütün önlemleri almak ve kontrol teşkilatı tarafından, kaza, zarar ve kayıp
ihtimallerini azaltmak için verilecek talimatların hepsine uymak zorundadır.
Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik
önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik
önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici
sorumludur. Ayrıca yüklenici, işyerinde kullanılan ekipmanın neden olabileceği kazalardan
korunma usullerini ve önlemlerini çalışanlara öğretmek zorundadır. Bu konularda gerek
kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı
güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir.
Hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve
teminat limitleri günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde
belirtilir…” düzenlemesi,
Söz konusu Şartname’nin “Kontrol teşkilatı ve yetkileri” başlıklı 26’ncı maddesinde
“Sözleşmeye bağlanan her türlü iş, idare tarafından görevlendirilen kontrol teşkilatının
denetimi altında, yüklenici tarafından yönetilir ve gerçekleştirilir. Yüklenici, bütün işleri
kontrol teşkilatının sözleşme ve eklerindeki hükümlere aykırı olmamak şartı ile vereceği
talimata göre yapmak zorundadır.
Kontrol teşkilatının yetkileri sözleşmede belirtilir. Sözleşmede aksine bir hüküm yoksa
kontrol teşkilatı; işlerin yürütülmesiyle ilgili olarak her türlü denetim, malzeme, işlerin ve
sözleşmesinde onaya sunulması gerektiği belirtilen yüklenici personelinin onay veya reddi,
ödeme miktarlarının tespiti, işlerin düzeltilmesi ve sözleşmenin gereklerinin yerine getirilmesi
konusunda talimat vermeye ve uygulamaya yetkili olup, fesih, tasfiye, süre uzatımı, iş artışı, iş
eksilişi, kabul, yüklenici nam ve hesabına iş yaptırma ve alt yüklenicileri onaylama
hususlarında ise idareye görüş bildirir.
…
Sözleşme konusu iş süreklilik gösteren bir mahiyette ise, işin yapılmasına ilişkin
kayıtlar sözleşmesinde belirtilen sıklıkta tutulur ve bu tutanaklar yüklenici tarafından da
imzalanır. İşlerin eksik, kötü ve sözleşmeye aykırı olarak yapılması durumunda sözleşmede
belirtilen cezalar uygulanır.” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Çalışanların sağlık ve güvenliğine ilişkin tedbirler” başlıklı
39’uncu maddesinde “Yüklenici bütün giderleri kendisine ait olmak üzere hizmetinde
çalışanlar için, gerek teker teker ve gerekse topluca yaşadıkları ve çalıştıkları yerler
bakımından, yürürlükte olan iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı hükümlerine uygun olarak her
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
türlü sağlık ve güvenlik tedbirlerini almak ve çalışanların mevcut koşullara göre sağlıklı bir
şekilde yiyip içmeleri, dinlenmeleri, yatıp kalkmaları ve yıkanmaları, meslek hastalıklarından
korunmaları, hastalık veya bir kaza halinde tedavileri konularında ilgili mevzuat hükümlerine
ve idare veya kontrol teşkilatının kendisine vereceği talimata uymak zorundadır.
Yüklenici, bütün giderleri kendisine ait olmak üzere, sözleşme konusu işin yürütülmesi
sırasında iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı uyarınca alınması zorunlu olan iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin tedbirleri almakla yükümlüdür.” düzenlemesi,
Mezkûr Şartname’nin “Çalışanların kazaya uğramaları” başlıklı 40’ıncı maddesinde
“Yüklenicinin önlemler almasına rağmen olabilecek kazalarda, yüklenicinin işçi ve
personelinden kazaya uğrayanların tedavilerine ilişkin giderlerle kendilerine ödenecek
tazminat yükleniciye aittir. Ayrıca işçi ve personelden iş başında veya işe bağlı nedenlerle
ölenlerin defin giderleri ile ailelerine ödenecek tazminatın tümü de yüklenici tarafından
karşılanır.
Yüklenici bu hususta, yürürlükte bulunan genel hükümlere uyacaktır.” düzenlemesi
yer almaktadır.
Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”
başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.3 numaralı bendinde yer alan düzenlemenin tamamı yukarıda
aktarılmıştır. Düzenlemenin iddia konusu kısmı ise aşağıdaki gibidir:
“16.1.3. Aşağıdaki aykırılık hallerinden birinin gerçekleşmesi halinde, 4735 sayılı
Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme
idarece feshedilir.
a)Yüklenici personeli tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili kanun ve
yönetmeliklere uyulmadığının görülmesi hallerinde,
… ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve ek kesin teminat gelir
kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir...”
Bahsi geçen Tasarı’nın “Kontrol Teşkilatı, görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci
maddesinde “İşin, sözleşme ve eklerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediği İdare
tarafından görevlendirilen Kontrol Teşkilatı aracılığıyla denetlenir. Kontrol Teşkilatı, Genel
Şartnamenin Dördüncü Bölümünde belirtilen yetkileri kullanır ve görevleri yerine getirir.”
düzenlemesi bulunmaktadır.
Yukarıda aktarıldığı üzere, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve işyerlerinin
korunması ve sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde, “Çalışanların sağlık ve
güvenliğine ilişkin tedbirler” başlıklı 39’uncu maddesinde ve “Çalışanların kazaya
uğramaları” başlıklı 40’ıncı maddesinde iş sağlığı ve güvenliği hususlarında yüklenicinin
uhdesinde olan görev ve yükümlülükler düzenlenmiştir.
Aynı Şartname’nin “Kontrol teşkilatı ve yetkileri” başlıklı 26’ncı maddesinde ise
yüklenicinin, ihale konusu işi, kontrol teşkilatının denetimi altında ve onun vereceği
talimatlara göre yapması gerektiği belirtilirken; kontrol teşkilatının ise her türlü denetimi
yapmaya ve işlerin düzeltilmesi ve sözleşmenin gereklerinin yerine getirilmesi konusunda
talimat vermeye ve uygulamaya yetkili olduğu; sözleşmenin feshi ve işin tasfiyesi
hususlarında ise idareye görüş bildireceği ifade edilmekte, buna ek olarak da işlerin eksik,
kötü ve sözleşmeye aykırı olarak yapılması durumunda sözleşmede belirtilen cezaların
uygulanması gerektiğinden bahsedilmektedir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu Kanun kapsamında yayımlanan İş
Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği incelendiğinde ise, söz konusu mevzuatın,
mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması,
işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığının izlenmesi,
denetlenmesi ve uygunsuzlukların giderilmesi ile risk değerlendirmesi yapılması gibi
işverenin yükümlülükleri; iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında iş yeri hekimi, iş
güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personellerinin görevlendirilmesi; iş yeri hekimleri ve iş
güvenliği uzmanlarını yetki ve sorumlulukları; acil durum planları, tatbikat ve tahliye
eylemleri; iş kazası ve meslek hastalıklarının bildirimi; çalışanların sağlık, güvenlik riskleri,
koruyucu ve önleyici tedbirler vb. hakkında bilgilendirilmesi ve eğitimi; çalışanların
yükümlülükleri; işin çalışanlar için hayati bir husus tespit edildiğinde durdurulması ve
yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere uygulanacak idari para cezaları gibi geniş bir
kapsama sahip olduğu görülmektedir.
Ancak Sözleşme Tasarısı’nın yukarıda aktarılan “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar
ve sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.3 numaralı bendinde yer alan iddia
konusu düzenlemede, yüklenici personeli tarafından İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili kanun ve
yönetmeliklere uyulmadığının görülmesi hallerinde kesin ve ek kesin teminatların gelir
kaydedilerek sözleşmenin feshedileceği ifade edilmektedir.
İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasında çalışanların yükümlülükleri, yukarıda verilen
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “Çalışanların yükümlülükleri” başlıklı
19’uncu maddesinde sayılmıştır ve bunlar arasında, özetle, çalışanların kendilerinin ve diğer
çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemek; işyerindeki makine, ekipman vs.
unsurları kurallara uygun şekilde kullanmak; kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı
doğru kullanmak ve korumak; sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile
karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan
temsilcisine derhal haber vermek; iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan
temsilcisi ile iş birliği yapmak gibi hususlar bulunmaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat içeriklerinden görüleceği üzere, gerek İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu ve alt mevzuatı gerekse Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’ndeki
hükümlerden, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin temini noktasında kontrol teşkilatı,
yüklenici, iş yeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları ile çalışanlardan her birinin ayrı ayrı
sorumluluk taşıdıkları sarihtir ve bu sorumluluk yalnızca yüklenici personeli üzerinde
değildir.
Bu doğrultuda, iddia konusu düzenlemedeki “yüklenici personeli tarafından İş Sağlığı
ve Güvenliği ile ilgili kanun ve yönetmeliklere uyulmadığının görülmesi hallerinde” ifadesi,
görülen bu hallere ilişkin kontrol teşkilatınca ve diğer görevli unsurlarca uyarı yapılıp
yapılmaması, uyarı yapılacak hallerin sayısı ve uyarı yapılacak hâllerin düzeltilmesi için
verilecek süre gibi hususlar hakkında muğlaklık içermekle birlikte, 4735 sayılı Kamu İhale
Sözleşmeleri Kanunu çerçevesinde işlem tesis edecek olan idareye ait kontrol teşkilatının,
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde belirtilen yetki ve sorumlulukları çerçevesinde hareket
ederek, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli denetim, uyarı ve talimatlara rağmen
gerçekleşen ve düzeltilmeyen aykırılıklar sonrasında kontrol teşkilatınca sözleşmenin feshi
hususunda idareye verilecek görüş akabinde sürecin sözleşmenin feshine gideceği ve konunun
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2022/015
: 27
: 09.03.2022
: 2022/UH.II-348
değerlendirilmesi ve yönetilmesine ilişkin sorumluluğun idarenin üzerinde olduğu sonucuna
varılmaktadır.
Yukarıda yapılan tespitlere dayanarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve alt mevzuatı
ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nde hüküm altına alınan gerekli yetki ve sorumlulukların
yerine getirilmesi akabinde Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve
sözleşmenin feshi” başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.3 numaralı bendinde yer alan iddia
konusu düzenlemeden dolayı sözleşmenin feshine gidilmesine ilişkin takdir ve sorumluluğun
idarenin üzerinde olduğu sonucuna varılarak başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı
neticesine ulaşılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle
giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin
iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.