Ana Sayfa / Kararlar / Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü / 2022/439342-Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması
Bilgi
İKN
2022/439342
Başvuru Sahibi
Özceylan Day. Tük. Mad. Oto. Pet. İnş. Nak. ve Taah. San. Tic. A.Ş
İdare
Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü
İşin Adı
Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Özceylan Day. Tük. Mad. Oto. Pet. İnş. Nak. ve Taah. San. Tic. A.Ş,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2022/439342 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube  
Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele  
İşlerinin Yapılması” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü tarafından 10.06.2022 tarihinde açık ihale usulü ile  
gerçekleştirilen “Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında  
Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı İle Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması”  
ihalesine ilişkin olarak Özceylan Day. Tük. Mad. Oto. Pet. İnş. Nak. ve Taah. San. Tic.  
A.Ş.nin 02.08.2022 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 10.08.2022 tarihli yazısı  
ile reddi üzerine, başvuru sahibince 22.08.2022 tarih ve 43420 sayı ile Kurum kayıtlarına  
alınan 20.08.2022 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2022/870 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci maddesinde yer alan “…üçüncü kişilerden  
alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir.”  
açıklamasına istinaden greyder ve kamyon açısından uygun olmadığının değerlendirildiği,  
idareye şikayet başvurusu sonucunda söz konusu, greyder ve kamyona ilişkin açıklamanın  
kabul edildiği, ancak aşırı düşük teklif açıklamasında 10.160.1026(yakıt) girdisi için Çevre ve  
Şehircilik Bakanlığı rayicinin kullanıldığı ve kar ve genel gider eklenerek maliyet açıklaması  
yapıldığı, idare tarafından, EPDK tarafından yayınlanan bayi satış fiyatları ortalaması esas  
alınarak, söz konusu fiyatın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiç fiyatından yüksek olduğu  
belirtilerek mazot açısından açıklamanın uygun kabul edilmediği, ayrıca açıklama istenmeyen  
analiz girdilerine farklı fiyat verdikleri gerekçesiyle idare tarafından analizlerin tekrar  
hesaplandığı, teklifin esasını etkilediği gerekçesiyle de açıklamanın kabul edilmediği, idare  
tarafından verilen kararların yerinde olmadığı iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne  
göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin  
belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu  
maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık  
maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile  
yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen  
açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale  
komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.”  
hükmü,  
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler”  
başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra  
Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.  
(2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve  
dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar  
çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır.  
a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak  
tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte  
önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale  
komisyonu;  
1) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
2) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
3) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama  
istenmeksizin reddedilir.  
(3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine  
eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması  
zorunludur.  
(4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine  
kadar olan ihalelerde ikinci fıkranın (a) veya (b) bendindeki seçeneklerden birisinin  
kullanılması zorunludur.  
(5) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif açıklama istenilmeksizin  
reddedilecek tekliflere ilişkin alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b)  
bendinin kullanılması zorunludur.hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı  
45’inci maddesinde “45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin %  
80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme  
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair  
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında (Değişik ibare: 16/03/2019-  
30716 R.G./14.md.) veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı  
ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan  
iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp,  
anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde  
belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur.  
İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
...  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen  
teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili  
madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu  
da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.açıklaması,  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.  
İhale konusu işin  
a) Adı: Karayolları 18Bölge Müdürlüğü 181 ve 183 Şube Şeflikleri Yollarında Rutin  
Yol Bakım, Yapım ve Onarımı ile Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin Yapılması  
b) Yatırım proje no'su/kodu:1993E04-333 (1993E040230 - Çevre Koruma Hizmetleri  
İle Yolların Fiziki Standardının Yükseltilmesi)  
c) Miktarı (fiziki) ve türü: 3636 Km 181. ve 183. Şube Şeflikleri Yollarında, Muhtelif  
Bakım ve Trafik Güvenliği İşleri ile Birim Fiyat Teklif Cetvelinde Belirtilen Cins ve  
Miktarlarda Rutin Yol Bakım, Yapım ve Onarımı ile Kar ve Buzla Mücadele İşlerinin  
Yapılması  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
ç) Yapılacağı yer: Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181. (KARS) Ve 183.  
(ARDAHAN) Şube Şeflikleri Dahilindeki Yollar  
d) Bu bent boş bırakılmıştır.düzenlemesi,  
“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri  
değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.  
33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre  
açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri  
aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen  
kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak  
ister. İhale komisyonu;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen  
teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır  
değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.2 maddesinde yer alan hüküm uyarınca  
hesaplanan tutar üzerinden alınır.düzenlemesi yer almaktadır.  
İdari Şartname’nin ekinde yer alan ihale konusu işin anahtar teslimi götürü bedel  
kısmı ve birim fiyatlı kısmı aşağıdaki gibidir.  
ANAHTAR TESLİMİ GÖTÜRÜ BEDEL KISMIN MİKTARI VE TÜRÜ  
KGM/BAKIM- 3636 Km Şube Şeflikleri Yollarında Muhtelif Bakım ve Trafik Güvenliği  
İşlerinin Yapılması  
BİRİM FİYATLI KISMA AİT KALEMLER  
Sıraİş Kalemi No  
No  
Açıklama  
Birimi Miktarı  
Her cins kaplamalı yolda el ile temel malzemesi veya  
1
KGM/YAMA  
bitümlü sıcak karışım kullanılarak asfalt yamasıton  
yapılması  
14.000  
Her cins kaplamalı yolda greyder ile temel malzemesi  
veya bitümlü sıcak karışım serimi yapılması  
2
KGM/SERİM  
ton  
127.400  
3
4
KGM/HSYTEM Hidrolik Sanat Yapılarının Temizliği Ve Bakımı  
KGM/HENDEK Hendeklerin Temizliği Ve Bakımı  
metreküp 9.000  
kilometre 4.363,2  
Yol Sathının, Bordür Ve Otokorkuluk Dipleri İle  
Tretuvarların Makine ve Elle Süpürülmesi  
Yabani Otların Biçilmesi  
Proje gerektirmeyen çapta heyelan, şev akması ve  
teressubat temizliği  
5
6
7
8
9
KGM/SÜP  
kilometre 4.000  
KGM/YOB  
KGM/HYL  
dekar  
14.544  
metreküp 30.000  
KGM/KAMÇAL Kar ve buz mücadelesi için kamyon çalıştırılması  
saat  
ay  
31.680  
264  
Kar ve buz mücadelesi için refüj mahallinde kamyon  
KGM/KAMTEM  
temini  
10 KGM/GRYÇAL Kar ve buz mücadelesi için greyder çalıştırılması  
saat  
ay  
23.760  
198  
Kar ve buz mücadelesi için refüj mahallinde greyder  
11 KGM/GRYTEM  
temini  
12 KGM/YÜKÇAL Kar ve buz mücadelesi için yükleyici çalıştırılması  
saat  
ay  
10.395  
115,5  
Kar ve buz mücadelesi için refüj mahallinde yükleyici  
13 KGM/YÜKTEM  
temini  
Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü Şube Şefliklerinde  
14 KGM/TUZ  
Kar ve Buz Mücadelesinde Kullanılmak Üzereton  
Kırılmış ve Elenmiş Tuz Alımı(Nakliye Dahil)  
15.000  
Ocak Taşından İstenilen Tiplerde Konkasörle Kırılmış  
ve Elenmiş Agrega Hazırlanması ve 181. (Kars) Şube  
Çamçavuş Plent Tesisine ve 183. (Ardahan) Şube  
15 KGM/AGREGA  
ton  
135.000  
Plent Sahasına Nakli (Nakliye Dâhil)  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
EKAP üzerinden 26.07.2022 tarihinde bildirilen ihale komisyonu kararında; başvuru  
sahibi Özceylan Day. Tük. Mad. Oto. Pet. İnş. Nak. ve Taah. San. Tic. A.Ş. tarafından aşırı  
düşük teklif açıklamalarının idareye sunulduğu, anılan isteklinin aşırı düşük teklif  
açıklamasının “KGM/GRYÇAL poz numaralı “Kar ve buz mücadelesi için greyder  
çalıştırılması” ve KGM/GRYTEM poz numaralı “Kar ve buz mücadelesi için refüj mahallinde  
greyder temini” pozlarının alt analizinde bulunan “03. 008/A” numaralı “Greyder (En az  
140 Hp gücünde) (En az 2013 model)” rayicine üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmış olup  
satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenmiştir. KGM/KAMÇAL poz numaralı “Kar ve  
buz mücadelesi için kamyon çalıştırılması” ve KGM/KAMTEM poz numaralı “Kar ve buz  
mücadelesi için refüj mahallinde kamyon temini” pozlarının alt analizinde bulunan  
“03.038/2A” numaralı “Kamyon (En az 290 Hp gücünde) (En az 2015 model)” rayicine  
üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınmış olup satış tutarı tespit tutanağı (Ek-0.6) düzenlenmiştir.  
Kamu İhale Genel Tebliği’ nin 45.1.13.17. maddesinde yer alan “(Ekmadde: 30/09/2020-  
31260R.G./12. md.) Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (îş makinesi) analiz girdilerine  
ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın  
alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici  
bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir... ” hükmü doğrultusunda resmi rayici bulunan iş  
makinelerine fiyat teklifi alınamayacağı açıkça belirtilmiş olup anılan firmanın resmi rayici  
bulunan iş makinelerine dair aşırı düşük açıklamasını fiyat teklifi alarak yapması mevzuata  
aykırılık teşkil etmektedir.ifadesine yer verilerek teklifinin reddedildiği, ekonomik açından  
en avantajlı teklif sahibi isteklinin Alpyol İnşaat Enerji Mad. San. ve Tic. A.Ş olarak ve  
ekonomik açından en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ise Sade Grup İnşaat A.Ş. olarak  
belirlendiği görülmüştür.  
EKAP üzerinden tebliğ edilen ihale komisyonu kararı üzerine Özceylan Day. Tük.  
Mad. Oto. Pet. İnş. Nak. ve Taah. San. Tic. A.Ş. tarafından idareye şikâyet başvurusunda  
bulunulduğu, idare tarafından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğuna, ihale komisyon  
kararında yer verilen gerekçenin uygun olmadığına karar verildiği, ancak idare tarafından  
şikâyete verilen cevap yazısının devamında ise aşırı düşük teklif açıklamasında anılan  
isteklinin 10.160.1026-mazot (motorin) girdisi için kullandığı fiyatın, EPDK tarafından  
yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların  
ortalamasını yansıtan en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda  
yer alan fiyatların % 90’ının altında olduğu ve açıklama istenmeyen analiz girdilerine farklı  
fiyat verildiği, düzeltilen fiyatlarla yapılan hesaplama sonucunca teklif bedelinin aşıldığı  
ayrıca KGM/BAKIM iş kaleminde yapılan hata sonucunca iş kaleminin hesaplanan fiyatının  
teklif edilen fiyatı aştığı gerekçelerine yer verilerek tekliflerinin reddedildiği anlaşılmaktadır.  
İdare tarafından ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen bilgi ve belgeler  
incelendiğinde, teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden EKAP üzerinden gönderilen  
28.06.2022 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif açıklamasının istenildiği, söz konusu aşırı  
düşük teklif sorgulama yazısı ekinde, açıklama istenen iş kalemleri listesine (1 sayfa),  
açıklama istenen iş kalemlerine ait analiz girdi tablolarına (8 sayfa) yer verildiği  
görülmektedir.  
Söz konusu açıklama istenen iş kalemlerine ait analiz girdi tablolarında, itirazen  
şikayete konu girdiler kapsamında, 10.160.1026-Mazot (motorin) girdisinin açıklama  
istenilecek analiz girdisi olarak, 10.120.1004-Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 - 259  
HP (21/2Yd3), 10.110.1003-Her cins ve tonajda motorlu araç taşıma katsayısı K,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
10.120.1030- Yükleyici (11/2 yd3 veya 5500 libre taşıma güçlü, takriben 80 HP muadili  
lastik tekerlekli), 10.120.1063- Her cins (titreşimli, darbeli) motorlu kompaktör (Takriben  
400 kg statik ağırlıkta 9HP), 10.120.1059- Arazöz (5 tonluk su sandıklı), 10.120.1093-  
Süpürge makinası (9 feetlik, motorsuz, çekilir tip, döner tanburlu), 10.120.1079- Lastik  
tekerlekli traktör (Yaklaşık 45 HP lik, pulluk, diskleri birlikte), 10.120.1061- Damperli  
kamyon (120 HP gücünde, 7 ton kapasiteli) ve 10.120.1060- Arazöz (pick-up) analiz  
girdilerinin açıklama istenmeyecek analiz girdisi olarak belirlendiği görülmektedir.  
Başvuru sahibi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında, açıklaması  
istenilen 2 adet analiz girdisi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından  
yayımlanan 2022 yılı birinci dönem rayiç fiyatlarının kullanıldığı, şikayete konu 10.160.1026  
poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisi için 12,70 TL fiyatının kullanıldığı, yukarıda yer  
verilen açıklama istenmeyen 10.120.1004, 10.110.1003, 10.120.1030, 10.120.1063,  
10.120.1059, 10.120.1093, 10.120.1079, 10.120.1061 ve 10.120.1060 girdi numaralı analizler  
açısından da farklı iş kalemlerinde farklı fiyatların öngörüldüğü, örneğin 10.120.1004-  
Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 - 259 HP (21/2Yd3) analiz girdisine  
KGM/AGREGA iş kaleminde 25.000,00 TL birim fiyat, KGM/BAKIM iş kaleminde  
65.000,00 TL birim fiyat öngörüldüğü anlaşılmıştır.  
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı internet sitesinde “Pandemi sonrası  
dünya genelinde artan enflasyon ve savaş gündemi sonrası inşaat malzemelerindeki fiyat  
artışları sebebiyle sektörde yaşanan sıkıntı çözülüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği  
Bakanlığı tarafından her yılın Ocak ayında olmak üzere yılda bir kez yayımlanan “inşaat  
birim fiyatlarında” güncelleme yapıldı. Güncel fiyatlar yfk.csb.gov.tr adresinde yayımlandı.”  
ifadelerine yer verilerek 02.06.2022 tarihinde güncel inşaat ve tesisat birim fiyatlarının  
yayımlandığı, söz konusu Bakanlık tarafından yayımlanan İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları  
listesinde şikayete konu 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisi rayiç fiyatının  
02.06.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 24,18 TL/kg olarak belirlendiği  
görülmüştür.  
Yapılan incelemede, başvuru konusu ihalenin ilan tarihinin 11.05.2022; ihale tarihinin  
ise 10.06.2022 olduğu, Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 45.1.5 numaralı  
bendine göre ilan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması  
durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatların kullanılabileceği,  
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından her yıl Ocak ayında yayımlanan  
inşaat ve tesisat birim fiyatlarının 02.06.2022 yılında güncellenerek yeniden yayımlandığı, bu  
doğrultuda ihale ilan tarihi (11.05.2022) itibariyle 2022 yılı ikinci dönem güncel birim  
fiyatların henüz yayımlanmadığı, dolayısıyla başvuru sahibi istekli tarafından 10.160.1026  
poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği  
Bakanlığı tarafından yayımlanan 2022 yılı birinci dönem fiyatının (12,69 TL) üzerinde 12,70  
TL kullanılmasının mevzuata uygun olduğu,  
Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6’nci maddesinde yer alan  
“Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından  
belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da  
belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13  
maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.açıklamasına göre aşırı  
düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış birim fiyatlarla açıklama yapmaları durumunda Tebliğ’in 45.1.13. maddesinde  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmadığı, başvuru sahibi istekli tarafından sunulan  
aşırı düşük teklif açıklamalarında 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisi için  
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan rayiç fiyatın  
kullanıldığı, dolayısıyla söz konusu fiyat üzerinden Tebliğ’in 45.1.13.14’üncü maddesi  
kapsamında EPDK resmi internet sayfasında yayımlanan İstanbul İli, Avrupa Yakasında  
bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan en yüksek işlem hacimli  
8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda yer alan fiyatların kullanılmasına gerek  
bulunmadığı,  
Aynı zamanda 10.120.1004-Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 - 259 HP  
(21/2Yd3), 10.110.1003-Her cins ve tonajda motorlu araç taşıma katsayısı K, 10.120.1030-  
Yükleyici (11/2 yd3 veya 5500 libre taşıma güçlü, takriben 80 HP muadili lastik tekerlekli),  
10.120.1063- Her cins (titreşimli, darbeli) motorlu kompaktör (Takriben 400 kg statik  
ağırlıkta 9HP), 10.120.1059- Arazöz (5 tonluk su sandıklı), 10.120.1093- Süpürge makinası  
(9 feetlik,motorsuz,çekilir tip, döner tanburlu), 10.120.1079- Lastik tekerlekli traktör  
(Yaklaşık 45 HP lik, pulluk, diskleri birlikte), 10.120.1061- Damperli kamyon (120 HP  
gücünde, 7 ton kapasiteli) ve 10.120.1060- Arazöz (pick-up) analiz girdileri için idare  
tarafından açıklama yapılmasının istenilmediği, istekli tarafından da bahsi geçen analiz  
girdileri için bir fiyat öngörüldüğü, ancak kamu ihale mevzuatında açıklama istenilmeyen  
analiz girdilerine farklı fiyat öngörülmesini engelleyen bir mevzuat zorunluluğun  
bulunmadığı ve geçerli bir fiyat öngörülmesinin yeterli olduğu, idare tarafından söz konusu  
hususa yönelik yapılan değerlendirmelerin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.  
Bununla birlikte idare tarafından şikayete cevap yazısında yer verilen başvuru sahibi  
istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında KGM/BAKIM iş kaleminde yapılan hata  
sonucunca iş kaleminin hesaplanan fiyatının, teklif edilen fiyatı aştığı gerekçesi açısından  
yapılan incelemede;  
Anılan istekli tarafından “KGM/BAKIM Muhtelif bakım ve trafik güvenliği işlerinin  
yapılması” iş kalemi için 31.999.912,12 TL(analiz toplamı(km maliyet toplamı) 5.622,54 TL  
+ toplam maliyet(km x km maliyeti)20.443.546,42 TL + kar ve genel giderler 11.556.365,70  
TL) fiyat teklif ettiği görülmüştür.  
Tebliğ’in 45.1.8’inci maddesi uyarınca analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım  
ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas  
alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecek olup bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
İdari Şartname’nin 2’nci maddesi ve ekinde yer alan düzenlemeye göre işin anahtar  
teslim götürü bedel kısmının miktarının (KGM/BAKIM Şube Şeflikleri Yollarında Muhtelif  
Bakım ve Trafik Güvenliği İşlerinin Yapılması) 3636 km olduğu görülmektedir. Bu kapsamda  
anılan istekli tarafından KGM/BAKIM iş kalemi analiz toplamının 5.622,54 TL olarak  
hesaplandığı, söz konusu bakım yapılacak yol km bilgisi ile başvuru sahibi istekli tarafından  
hesap edilen analiz toplamı(km maliyet toplamı) 5.622,54 TL’nin çarpılması sonucunda elde  
edilen tutarın 20.443.555,44 TL olduğu, bu tutara istekli tarafından analizde öngörülen kar  
tutarı eklendiğinde analiz toplam tutarının 31.999.921,14 TL olduğu anlaşılmaktadır.  
Anahtar teslim götürü bedel teklif alınan söz konusu kısma istekli tarafından  
31.999.912,12 TL teklif verildiği, analiz tutarı ile işin miktarı çarpıldıktan sonra istekli  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
tarafından öngörülen kar ve genel giderler tutarı eklendiğinde ulaşılan tutarın 31.999.921,14  
TL olduğu, bu tutarın teklif bedelini aştığı dikkate alındığında, bahse konu analizde yapılan  
aritmetik hata sonucu resen düzeltilen tutarın teklif fiyatı aşması nedeniyle başvuru sahibi  
isteklinin teklifinin reddedilmesinin uygun olduğu sonucuna varılmıştır.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oyçokluğu ile karar verildi.  
KARŞI OY  
İnceleme konusu ihalede,  
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan iddiasının incelenmesi  
itirazen şikâyet başvurusunun reddine”  
neticesinde, Kurulca “  
karar verilmiştir.  
Anılan kararda, anahtar teslim götürü bedel teklif alınan söz konusu kısma başvuru  
sahibi istekli tarafından 31.999.912,12 TL teklif verildiği, analiz tutarı ile işin miktarı  
çarpıldıktan sonra istekli tarafından öngörülen kar ve genel giderler tutarı eklendiğinde  
ulaşılan tutarın 31.999.921,14 TL olduğu, bu tutarın teklif bedelini aştığı dikkate alındığında,  
bahse konu analizde yapılan aritmetik hata sonucu resen düzeltilen tutarın teklif fiyatı aşması  
nedeniyle başvuru sahibi isteklinin teklifinin reddedilmesinin uygun olduğu ifade edilmiştir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/043  
: 25  
: 14.09.2022  
: 2022/UY.I-1119  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aritmetik hata ve yuvarlama” başlıklı 16.5’inci  
maddesinde;….  
Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS Excel,  
“16.5.3.  
Numbers, Libre Office Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki  
cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle  
oluşan hesaplama farklılıkları toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması  
,
ve ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik  
hata olarak kabul edilmeyecek  
ve bu farklılıklar isteklinin teklif cetvelinde yazılı birim  
fiyatlar esas alınarak ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilecektir. Yapılan bu düzeltme  
sonucu bulunan tutar, sınır değer hesabı hariç, isteklinin teklif ve yeterlik değerlendirmesine  
esas nihai teklif fiyatı olarak kabul edilecektir.düzenlemesi yer almaktadır.  
Uyuşmazlık konusu ihalede, birim fiyatlar için Elektronik araçlar yardımıyla  
tablolama programları kullanılarak virgülden sonra iki ondalıktan daha fazla rakam  
kullanılarak teklif hazırlandığı fakat istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında “KM  
maliyet toplamını mevzuatın istediği şekilde virgülden sonra iki ondalığa yuvarladığı ve  
54  
5.622, TL olarak belirlediği anlaşılmıştır.  
Tebliğin ilgili maddesi gereği “Elektronik araçlar yardımıyla tablolama programları (MS  
Excel, Numbers, Libre Office Calc ve benzerleri) kullanılarak oluşturulan teklif mektubu eki  
cetvelin çarpım ve toplamlarında yazılımdan kaynaklanan yuvarlamalar nedeniyle oluşan  
toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya daha az olması ve  
hesaplama farklılıkları,  
ihalenin sonuçlandırılmasına esas teklif sıralamasının değişmemesi kaydıyla aritmetik hata  
olarak kabul edilmeyecek  
“ olup tablolama programı kullanımına bağlı yuvarlama farklılığı  
toplam teklif fiyatının binde birine eşit veya  
olarak değerlendirilmesi ve ayrıca bu farklılığın  
daha az olup olmamasına göre değerlendirme yapılması gerektiğinden  
uyuşmazlığa konu  
düzeltici işlem belirlenmesine”  
ihalede, “  
karar verilmesi yönündeki düşüncemle, Kurul  
“itirazen şikâyet başvurusunun reddine  
niteliğindeki karara  
çoğunluğunca verilen  
katılmıyorum.