Ana Sayfa / Kararlar / T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı / 2020/235331-Kahramanmaraş Karakuz Barajı Sulaması İnşaatı
Bilgi
İKN
2020/235331
Başvuru Sahibi
Arhat Enerji A.Ş.
İdare
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
İşin Adı
Kahramanmaraş Karakuz Barajı Sulaması İnşaatı
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Arhat Enerji A.Ş.,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2020/235331 İhale Kayıt Numaralı “Kahramanmaraş Karakuz Barajı Sulaması İnşaatı”  
İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından  
30.06.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Kahramanmaraş Karakuz Barajı  
Sulaması İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Arhat Enerji A.Ş.nin 16.08.2022 tarihinde yaptığı  
şikâyet başvurusunun, idarenin 18.08.2022 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince  
19.08.2022 tarih ve 43382 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.08.2022 tarihli dilekçe ile  
itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2022/866 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan MBD İnş. San. ve Tic.  
A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif  
açıklamalarının kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı, şöyle ki;  
KRS-İBY/001, KRS-İBY/002 ve KRS-TNR/38 poz numaralı iş kalemleri için sunulan  
analizlerin, idare tarafından hazırlanan analizlere ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci  
maddesinde uygun olmadığı, bu iş kalemlerine ait analizlerdeki nakliye formüllerinde yer  
alan taşıma mesafelerinin düşürüldüğü, söz konusu iş kalemlerinin taşıma formüllerinde yer  
alan nakliye mesafesi dışındaki diğer değerlerin de hukuka aykırı olarak değiştirildiği, K  
katsayısının 2020 yılı rayicinden düşük alındığı, idarece isteklilere gönderilen analizlerde ilk  
yaklaşık maliyette yer alan mesafeler dikkate alınarak açıklama istenilmediği, bu iş  
kalemlerinin diğer analiz girdilerinde de idarece değişiklikler yapıldığı,  
- Açıklama istenilen tüm iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerin, idarece verilen  
analiz formatına, birim fiyat tariflerine, ihale dokümanında tanımlanan yapım şartlarına ve  
teknik şartnameye aykırı olduğu, analiz girdi ve miktarlarının değiştirildiği, analiz girdilerinin  
bir kısmına yer verilmediği, girdilerin adları ve birimlerinin hatalı şekilde gösterildiği,  
sunulan analizlerin hatalı ve eksik olduğu, açıklanması istenilen tüm girdilerin açıklanmadığı,  
açıklanan girdilere ilişkin belgelendirme yapılmadığı, sunulan belgelerin ise Kamu İhale  
Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine aykırı şekilde düzenlendiği, açıklanması istenilen ve  
istenilmeyen analiz girdilerinin birimi, birim fiyatı, miktarları ile girdi tutarlarının  
gösterilmediği, ayrıca açıklama istenilen iş kalemlerinin birim fiyat tarifleri kapsamındaki  
maliyet unsurları ile bu isteklinin sunduğu analizlerdeki girdilerin birbirinden farklı olduğu,  
kendisine avantaj sağlamak amacıyla, söz konusu iş kalemlerindeki bazı girdilerin  
değiştirildiği, bazı girdilere ise hiç yer verilmediği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
- Açıklama istenilen iş kalemlerine ait her bir analizdeki tüm girdilerin ayrı ayrı  
gösterilerek fiyatlandırılması ve bu fiyatların Tebliğ’e uygun şekilde belgelendirilmesi  
gerekirken, bazı iş kalemlerinin bütün olarak tek bir fiyat teklifine konu edilmek suretiyle  
açıklama yapıldığı, anılan Tebliğ’in 45.1.4’üncü ve 45.1.13’üncü maddesine aykırılık teşkil  
ettiği,  
-Açıklama istenmeyen analiz girdilerine 0,01 TL ve daha az fiyat teklif edilmesi  
nedeniyle bazı analiz girdilerinin tutarları 0,00 TL olarak hesaplandığı, bu durum söz konusu  
analiz girdileri için fiyat öngörülmediği anlamına geldiği,  
-Analizlerde aritmetik hata yapıldığı, yuvarlama ve aritmetik hatalardan kaynaklanan  
hesaplama hatalarının düzeltilmesi durumunda, düzeltilmiş analiz fiyatı teklif edilen birim  
fiyatın üzerinde kaldığı,  
- Açıklamalarda yer alan analiz girdileri için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının cari yıl  
(2020) rayiç fiyatlarının altında fiyatlar teklif edildiği, ayrıca yapılan açıklamada hukuka  
aykırı şekilde cari yıl birim fiyat listesinde yer almayan ancak geçmiş yıllarda birim fiyatı  
yayımlanmış olan pozlara ilişkin fiyatların kullanıldığı, fiyatları kullanılan pozlar ile açıklama  
yapılması istenilen pozların birbiriyle uyuşmadığı, dolayısıyla söz konusu analiz girdileri için  
kullanılan fiyatların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6’ncı maddesine uygun olmadığı ve  
45.1.13’üncü maddesine göre belgelendirilmediği,  
-Analizlerdeki işçilik bedellerinin 2020 yılı için yürürlükte bulunan saatlik asgari  
ücretin altında belirlendiği, işçilik maliyetlerinin de fiyat tekliflerine konu edildiği ve bazı  
fiyat tekliflerinde “işçilik dahildir” ibaresine yer verilmek suretiyle mevzuata aykırı açıklama  
yapıldığı,  
- Farklı iş kalemlerinin analizlerinde yer alan aynı girdiler için farklı fiyatlar  
kullanmak suretiyle mevzuata aykırı olarak kendilerine haksız avantaj sağlandığı,  
- Açıklama kapsamında esas alınan motorin fiyatının EPDK’nın il bazında günlük  
yayımlanan ve ihale ilan/davet ile ihale tarihi (ihale tarihi hariç) arasında geçerli olan  
akaryakıt fiyatlarının %90’ının altında olduğu ve mazotun litre’den kg’ye dönüşümünde  
yoğunluğun 0,820-0,845 kg/lt olarak belirlenmediği, kullanılan fiyatın işin yapıldığı yere  
ilişkin olmadığı ve KDV hariç fiyatın hesaplanmasında hata yapıldığı, ayrıca ilan tarihi ile  
ihale tarihi arasındaki mazot fiyatı kullanılan akaryakıt şirketinin, işin yapılacağı yerde  
(Kahramanmaraş ilinde) aktif satış yapan faal bir bayisinin bulunmaması nedeniyle söz  
konusu istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında motorin analiz girdisi için  
öngörülen fiyatların dayanaktan yoksun olduğu,  
- Analiz girdilerine ait fiyat teklifleri, teklife konu alanda faaliyette bulunan  
firmalardan alınmadığı ve bu hususu tevsik eden belgelerin idareye sunulmadığı, fiyat  
teklifleri, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi gereğince gerekli ibareler  
yazılmak suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından imzalanmadığı, fiyat tekliflerini veren  
firmalar ile bu teklifleri imzalayan ve onaylayan meslek mensupları arasında tam tasdik  
sözleşmesi veya beyannamelerini imzalamaya yetki veren bir sözleşme bulunmadığı ya da bu  
sözleşmelerin geçerlilik sürelerinin sona erdiği, söz konusu belgelerde, meslek mensubu  
kaşesi ile fiyat teklifini veren kişiye ait imza ve kaşenin eksik olduğu, fiyat tekliflerindeki  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
teklif sahibinin imzasının, tutanakların ekinde sunulması gereken imza sirkülerlerinde ve  
imza beyannamelerinde yer alan imzalarla aynı olmadığı,  
- Maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile stok tespit tutanağının geçici vergi  
beyanname dönemlerinin hatalı şekilde belirlendiği veya hiç belirlenmediği, tespit  
tutanaklarının Ek-O.5, Ek-O.6., Ek-O.7 ve Ek-O.8 standart formlarına aykırı şekilde  
düzenlendiği, maliyet/satış tutarı ve stok tespit tutanaklarında, söz konusu tutanakların hangi  
mala ilişkin olarak düzenlendiği bilgisi, tutanak tarih ve sayısının bulunmadığı, tutanaklarda  
idarenin ve ihalenin adı, İKN, ihale tarihi, mükellefin ve meslek mensubunun adı,  
soyadı/unvanı ile diğer bilgileri (meslek mensubunun bağlı olduğu oda, oda sicil ve kaşe  
numarası bilgileri gibi) geçici vergi beyanname dönemi, defterlerin tasdik makamı, tasdik  
tarihi ve sayısı bilgileri yazılmadığı veya hatalı olarak yazıldığı, aynı fiyat teklifi kapsamında  
birden fazla mal için fiyat teklifi alındığı halde, bu tekliflerin dayanağını teşkil eden  
maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarında her bir mal için satış veya maliyet tutarının  
hesaplanması amacıyla ayrı bir tablo düzenlenmediği,  
tutanakların ekinde meslek  
mensuplarının oda faaliyet belgeleri ile mükelleflerin imza sirkülerleri/imza beyannameleri  
veya vekaletnamelerin sunulmadığı, sunulan imza sirküleri ve vekaletnameler ise hem  
münferiden imza yetkisini, hem de üçüncü kişilere fiyat teklifi verilmesi yetkisini içermediği,  
imza sirküleri, imza beyannamesi ve vekaletnamelerdeki geçerlilik süreleri sona erdiği,  
meslek mensuplarının oda faaliyet belgeleri, fiyat tekliflerinin ve tutanakların meslek  
mensubunca onaylandığı tarihi kapsamadığı, kendisi tarafından aslı gibidir şeklindeki tasdik  
yapılmadan sunulduğu, mükelleflerin imza sirkülerleri, imza beyannameleri ya da  
vekaletnamelerinin Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Belgelerin Sunuluş  
şekli” başlıklı 31’inci maddesine aykırı olduğu, ayrıca fiyat tekliflerinin dayanağı olan  
maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ile fiyat teklifleri arasında, tutanakların tarih ve sayısı,  
hangi mala ilişkin olarak düzenlendiği, fiyat teklifini veren ve meslek mensubuna ait bilgiler  
de dahil olmak üzere içerdikleri bilgiler bakımından tutarsızlık bulunduğu, söz konusu  
tutanaklardaki hesaplamalarda hatalar yapıldığı, satışlara dayalı açıklamalar için ağırlıklı  
ortalama birim satış tutarının %80’inin altında olması, maliyete dayalı açıklamalar için ise  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmaması koşullarının gerçekleşmediği, fiyat  
tekliflerine dayanak gösterilen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarındaki ortalama birim  
maliyet ve satış tutarlarının ilgili geçici vergi beyanname dönemdeki fiyat teklifine konu mala  
ilişkin bütün faturalar dikkate alınarak hesaplanması gerekirken, sadece fiyatı uygun olanlar  
üzerinden hesaplama yapıldığı, diğer taraftan meslek mensubunca düzenlenen tutanaklarda  
yer alan ürünler ile fiyat teklifine konu ürünler farklı teknik özelliklerde olduğu için söz  
konusu belgelerin açıklamaya esas alınmasının mümkün bulunmadığı, fiyat teklifleri,  
maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ve bunlara dayanak teşkil eden defter kayıtları ile  
faturaların ilgili meslek mensuplarından istenilmesi ve iddia konusu edilen hususlara yönelik  
tespit ve değerlendirmelerin bu belgeler incelenmek suretiyle yapılması gerektiği, ayrıca fiyat  
tekliflerinin dayanağı faturaların, fiyat teklifine konu mala veya hizmete ilişkin olmadığından  
fiyat tekliflerinin geçersiz olduğu, ayrıca, fiyat teklifini veren firmaların yasal defter ve  
belgelerinde, son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemi için fiyat teklifine konu mal  
veya hizmetin alış, satış veya üretimine ilişkin kayıt bulunmadığı halde gerçeğe aykırı şekilde  
fiyat teklifi düzenlendiği,  
- Makine ve ekipman girdilerinin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak ya da kendi  
malı araçlarla açıklandığı, makine ve ekipmanların beygir güçleri ve diğer teknik  
özelliklerinin analizde istenilen teknik özellikler ile uyuşmadığı, fiyat teklifini veren firmanın  
meslek mensubundan, eğer kendi malı araçla açıklama yapılmışsa isteklinin meslek  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
mensubundan satış tutarı tespit tutanağı ile yevmiye defteri kayıtları, fatura ve ruhsatlarının  
istenilerek makinelerin özellikle beygir güçlerinin tam olarak analizde yazan rakamla birebir  
aynı olup olmadığının tespit edilmesi gerektiği,  
-Analizlerde yer alan iş makinelerinin birim fiyatlarının, bu makine ve araçların  
isteklilerin kendi malı olduğu gerekçesiyle amortisman giderine ilişkin maliyetin düşürülmesi  
suretiyle hesaplandığı halde söz konusu iş makinelerinin, bu isteklilerin kendi malı olduğunu  
göstermek üzere ruhsat, demirbaş veya amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter  
tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporunun  
sunulmadığı, amortisman süresini tevsik eden yasal belgelere açıklama kapsamında yer  
verilmediği, amortisman süresi sona ermemiş olan makine ve araçlar için amortisman  
hesaplandığı, amortisman sürelerinin ve değerlerinin hatalı şekilde hesaplandığı, makine ve  
araçların resmi rayiçlerinde güç ve kapasite değerleri ile teknik özelliklerine yer verilmesi  
nedeniyle, fiyat teklifi alınarak ya da kendi malı makine ve araçlarla yapılan açıklamalarda,  
söz konusu güç, teknik özellik ve kapasite değerlerinin sağlandığının belgelendirilmesi  
gerektiği, bu belgelendirmenin yapılmadığı,  
-Analizlerde yer alan iş makinelerinin birim fiyatlarında cari yıl Çevre ve Şehircilik  
Bakanlığı rayiç fiyatlarının kullanılmadığı ve fiyat teklifi alındığı, böylelikle isteklinin gerçek  
edinim değeri veya kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan rayiçler üzerinden  
hesaplanması gereken amortisman maliyetini, üçüncü kişilerden alman fiyat teklifi kullanmak  
suretiyle fiktif bir edinim maliyeti üzerinden hesaplayarak kendi lehine fiyat avantajı  
sağladığı, ayrıca amortisman girdisinin fiyat teklifi ile açıklanabilmesine izin veren mevzuat  
hükmü bulunmadığı dikkate alındığında, söz konusu makineler için yapılan açıklamaların bu  
yönüyle de mevzuata uygun olmadığı,  
-Makinelerin maliyet hesabında; amortisman dışında yer alan giderlerin (yedek parça,  
tamir-bakım, sermaye faizi, sigorta, nakil-montaj-demontaj) tutarının, söz konusu makine için  
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği katsayılar üzerinden hesaplanan tutarının altında  
olmaması gerektiği, anılan isteklilerin makine ve ekipmanlar için aldığı fiyat teklifleri,  
amortisman dışındaki gider kalemlerini karşılamadığı, bu nedenle fiyat teklifi almak suretiyle  
makinelere ilişkin olarak yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının bu açıdan da mevzuata  
uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.  
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit  
edilmiştir.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı  
açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda,  
açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri  
reddedilir.hükmü,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu  
maddesinde “39.1.Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve  
analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde  
yazılabilecektir.  
39.2.Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif  
edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile  
rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla  
olacak şekilde yazılabilecektir. Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık  
basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır. Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki  
değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate  
alınmayacaktır.  
39.3. Birim fiyat teklif cetvellerinde çarpım ve toplamlarda aritmetik hata yapan  
istekliler değerlendirme dışı bırakılacaktır.açıklaması,  
İhale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve  
aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734  
sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını  
usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;  
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate  
alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.  
…45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun  
36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun  
sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır.  
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik  
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu  
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az  
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme  
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair  
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.  
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı  
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş  
kalemleri/grupları belirlenir.  
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80  
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının  
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları  
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama  
yapılmayacaktır.  
45.1.2.2.İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş  
kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri  
listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu  
tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.  
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden  
açıklama yapılması istenilmeyecektir.  
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması  
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının  
kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan  
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama  
istenilmeyecektir.  
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde  
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz  
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki  
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.  
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa  
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.  
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden  
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili  
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de  
belirtecektir.  
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları  
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil  
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.  
…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları  
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı  
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların  
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;  
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;  
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri  
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile  
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale  
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,  
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin  
olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri  
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz  
sunulması istenmeyecektir.  
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak  
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri  
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş  
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.  
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;  
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine  
göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler,  
inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi  
cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım  
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını  
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,  
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz  
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,  
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin  
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi  
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması  
gerekmektedir.  
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı  
düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz  
formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.  
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş  
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş  
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının  
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere  
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece  
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları  
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar  
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.  
45.1.5.İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca  
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve  
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını  
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek  
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider  
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek  
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve  
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”  
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde  
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu  
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları  
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.  
…İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda,  
istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir.  
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı  
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz  
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere  
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.  
45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi  
tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb.  
iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme  
ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.  
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale  
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım  
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların  
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;  
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar  
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde  
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.  
45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer  
alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.  
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı  
koşullar,  
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak  
suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının  
açıklanması gereklidir.  
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak  
avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması  
durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet  
avantajı açıklanmalıdır.  
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit  
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları  
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere  
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.  
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;  
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,  
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,  
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş  
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,  
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen  
asgari fiyatlar,  
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,  
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,  
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.  
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun  
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.  
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen  
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek  
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi  
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara  
ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin  
dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya  
malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan  
fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu  
değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine  
ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması  
yeterlidir.  
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife  
konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı  
(Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup,  
meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyecektir. Ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanaklar  
meslek mensubundan istenebilecektir.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu  
tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre  
tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin  
yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi  
gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek  
mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine  
göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit  
tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan  
ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle  
kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
…45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin  
açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini  
kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan  
bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir.  
45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere  
ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet  
ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması  
yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere  
ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.)  
45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve  
hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek:  
Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl,  
kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.)  
45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve  
kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece  
ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın  
belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir.  
45.1.13.6. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği,  
aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik  
sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından  
ilgisine göre teklife konu olan mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı  
(EK.O.7) ile açıklama yapılabilir.  
Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması  
ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte  
kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir.  
Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.  
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun  
kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı sunmasına gerek  
bulunmayıp, sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM,  
SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.7. İstekliler tarafından yapılan açıklamada; malın ihale tarihi itibariyle  
stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda, stokta bulunan mala ilişkin “stok tespit  
tutanağı”nın (Ek-O.8) sunulması zorunludur. Stok tespit tutanağında ilgili malın ağırlıklı  
ortalama birim maliyeti gösterilecektir. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar,  
stok tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olamaz. Ayrıca stoklarda  
olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen  
miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama  
yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.  
45.1.13.8. İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın  
alması durumunda söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin  
tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır. Bu durumda, Vergi Usul  
Kanununa göre hesaplanan emsal bedeli gösteren ve istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından hazırlanarak  
imzalanan ve kaşelenen beyanın verilmesi yeterlidir.  
Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara  
ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış  
faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.  
45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın  
ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki  
bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler  
veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır.  
45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir  
önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin  
birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı  
fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas  
alınır.  
Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi  
beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile  
yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür.  
…45.1.13.13. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda  
belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre  
düzenlenecektir.  
45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak EPDK tarafından il  
bazında günlük yayımlanan akaryakıt fiyatlarının % 90’ının altında sunulan açıklamalar  
geçerli kabul edilmeyecektir. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt  
cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri  
dikkate alınacaktır.  
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine  
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek  
suretiyle reddedilecektir.  
…45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına  
rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece  
ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık  
bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.…”  
açıklamaları,  
Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Malzeme Ocakları” başlıklı 8’inci maddesinde “  
(1) Yüklenicinin kamuya ait arazi ve sahalardaki ocaklardan malzeme temin etmesinin  
istenildiği hallerde, bu malzeme ocakları ihale dokümanında açıkça belirtilir. Bu durumda  
yüklenici kamuya ait arazi ve sahalardaki ocakları herhangi bir bedel ödemeden bu iş için  
geçici olarak kullanır. Ocakların izin belgesinin (ruhsat) alınması idareye ait olup bunlar izin  
belgesi alınmış olarak yükleniciye teslim edilir. Ocak yerlerinin kullanımı için bazı işlemler  
gerekli ise, sözleşme veya eklerinde aksi yazılı değilse söz konusu işlemleri idare yürütür.  
Ancak, bu işlemlerde ihtiyaç duyulan plan ve cetvellerle diğer belgeler yüklenici tarafından  
hazırlanır ve ocak yerlerinin işgal giderleri de yüklenici tarafından karşılanır.  
(2) Sahipli arazi ve sahalar içinde ocak açılması ve bu ocakların kullanılması  
giderleri yükleniciye aittir.  
(3) Ocak yeri teslimi idare tarafından yapılmamış ocaklarda, yüklenici tarafından  
yapılacak çalışmalardan dolayı meydana gelebilecek her türlü hasar ve zararlar ile bunların  
bedelleri yükleniciye aittir.hükmü,  
Aynı Şartname’nin “Malzeme ocaklarının kullanma şartları ve ocak değişiklikleri”  
başlıklı 30’uncu maddesinde “(1) İdarenin sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye,  
balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin kamuya ait ocaklardan teminini öngördüğü hallerde,  
yüklenici bu malzemeleri gösterilen ocaklardan sağlamak zorundadır.  
(2) Sözleşme veya eklerinde, malzeme temin edilecek ocaklarla ilgili her hangi bir  
belirleme yapılmadığı durumlarda, sözleşme ve eklerinde istenen özelliklere uygun olması  
kaydıyla, yüklenici gerekli malzemeyi uygun gördüğü yerlerden temin edebilir.  
(3) İşin devamı sırasında sözleşme ve eklerinde öngörülen ocakların değiştirilmesi  
zorunluluğunun doğması halinde, yüklenici idarece gösterilen yeni ocaklardan malzeme temin  
eder. Bu durumda, sözleşmede aksine bir hüküm yoksa, taşıma uzaklığı vb. farklar her iki  
taraf için de dikkate alınır. Bu durumda, fark bedel ödenmesi veya kesilmesi, ocak  
değişikliğine ilişkin onaylanmış tutanakta belirtilen tarihten başlamak üzere uygulanır.…”  
hükmü,  
İhaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci  
maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;  
a) Adı: Kahramanmaraş Karakuz Barajı Sulaması İnşaatı  
b) Türü: Yapım işleri  
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği  
ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): 2020A01-141663  
d) Kodu:  
e) Miktarı:  
Brüt 13.174 ha alanın sulamasını sağlayacak uygulama projelerinde  
belirtilen/belirtilecek Borulu sistem şebekesi ve sanat yapıları vs. tüm imalatların yapımı ile  
sulama şebekesi aktif hale getirildikten sonra 36 aylık işletme bakım ve onarım işi  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kahramanmaraş” düzenlemesi,  
Anılan Şartname’nin “Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır  
değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu  
kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak  
tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte  
önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale  
komisyonu;  
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı  
avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,” düzenlemesi,  
Özel Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” kısmında “8. Jeoteknik Etüt Raporunda  
gösterilen malzeme ocaklarının dışında (ocakların yetersiz kalması ya da malzemenin  
uygunsuz çıkması v.b. gibi durumlarda) yüklenici tuvenan, kum-çakıl, stabilize vb. inşaat  
malzemelerini; sözleşme ve eklerinde istenen özelliklere ve standartlara uygun olması  
kaydıyla, İdarece uygun görülen malzeme ocaklarından veya tedarikçilerden temin  
edebilecektir ve bu durumda yüklenici tarafından herhangi bir fiyat farkı talep edilmeyecektir.  
Hammadde üretiminde ve/veya temininde; Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği,  
Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği ve yürürlükteki ilgili diğer mevzuatlara göre bu  
malzeme ocaklarının İdare adına ruhsatlandırılabilmesi ve işletilebilmesi için, İdare adına  
yapılması gerekli her türlü müracaat, ruhsat, işletme belgesi, emisyon raporu, ÇED, GSM,  
mülkiyet izni, her türlü harç ve giderler, teknik nezaretçi atanması vb. işlemler yükleniciye  
aittir. Hammadde üretiminde 03/04/2009 tarihli ve 2009/8 sayılı DSİ Genel Müdürlüğü  
genelgesindeki usul ve esaslara uyulacaktır. Yüklenici tüm bu işlemleri İdarenin sevk ve  
denetiminde yapacak, İdare gereken kolaylığı gösterecektir.düzenlemesi yer almıştır.  
İtirazen şikâyete konu ihalede 73 adet ihale dokümanı indirildiği, 30.06.2020 tarihinde  
yapılan ihaleye 20 isteklinin katıldığı, 14.12.2020 onay tarihli ilk ihale komisyonu kararında,  
sınır değerin 319.289.663,97 TL olarak hesaplandığı, sınır değerin altında geçerli teklif veren  
7 istekliden 13.07.2020, 22.07.2020, 29.07.2020 ve 13.08.2020 tarihlerinde EKAP üzerinden  
gönderilen yazı ile ilk aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu ihalenin aşırı düşük  
teklif açıklaması uygun bulunan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San.  
Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin NVS  
İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. -NYB İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı olduğu, başvuru sahibi  
Arhat Enerji A.Ş.nin teklifinin ise sınır değerin üzerinde olduğu görülmüştür.  
Başvuru sahibi ve diğer isteklilerin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunması  
üzerine Kamu İhale Kurulunca 03.02.2021 tarihli ve 2021/UY.I-316, 2021/UY.I-317 ve  
2021/UY.I-318 sayılı kararların alındığı, söz konusu kararlarda “Sonuç olarak, yukarıda  
belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit  
edildiğinden, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulama işleminin teklif fiyatı sınır değerin  
altında kalan tüm isteklilere yukarıda bahsedilen hususlara uygun şekilde tekrar yapılması ve  
bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi  
gerekmektedir.yönünde düzeltici işlemin belirlendiği görülmüştür.  
Bu doğrultuda idarece 02.04.2021 onay tarihli ikinci ihale komisyonu kararının  
alındığı, söz konusu kararda, 15.03.2021 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile sınır  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu  
ihalenin süresi içinde tek aşırı düşük teklif açıklaması sunan ve sunulan aşırı düşük teklif  
açıklaması uygun bulunan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd. Şti.  
İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise sınır değerin  
üzerinde teklif veren başvuru sahibi Arhat Enerji A.Ş.nin olduğu görülmüştür.  
Arhat Enerji A.Ş.nin ikinci ihale komisyonu kararına karşı itirazen şikayet  
başvurusunda bulunması üzerine, başvuruya konu ihaleye ilişkin idare mahkemesi ve  
Danıştay kararları üzerine 07.05.2021 tarihli ve 2021/UY.I-954 sayılı, 22.12.2021 tarihli ve  
2021/MK-514 sayılı, 19.01.2022 tarihli ve 2022/UY.I-124 sayılı, 27.04.2022 tarihli ve  
2022/MK-147 sayılı ile 22.06.2022 tarihli ve 2022/UY.I-744 sayılı Kamu İhale Kurulu  
kararlarının alındığı, 22.06.2022 tarihli ve 2022/UY.I-744 sayılı karar ile, idarece yapılan aşırı  
düşük teklif sorgulama işleminin teklif fiyatı sınır değerin altında kalan tüm isteklilere tekrar  
yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden  
gerçekleştirilmesi yönünde karar verildiği görülmüştür.  
Bu çerçevede, idarece, 09.08.2022 onay tarihli üçüncü ihale komisyonu kararının  
alındığı, söz konusu kararda, 07.07.2022 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile sınır  
değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu  
ihalenin süresi içinde aşırı düşük teklif açıklaması sunan ve sunulan aşırı düşük teklif  
açıklaması uygun bulunan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd. Şti.  
İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklifin ise sınır değerin  
üzerinde teklif veren başvuru sahibi Arhat Enerji A.Ş.nin olduğu görülmüştür.  
EKAP üzerinden isteklilere gönderilen 07.07.2022 tarihli aşırı düşük teklif  
sorgulaması yazısında “30.06.2020 tarihinde ihalesi yapılan “Kahramanmaraş Karakuz  
Barajı Sulama İnşaatı” nde firmanız tarafından verilen teklif tutarı 4734 sayılı Kamu İhale  
Kanununun 38. Maddesine göre “Aşırı Düşük teklif” olarak değerlendirilmiştir.  
22.06.2022 tarih ve 2022/UY.I-744 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararı sonrası, teklifi  
sınır değerin altında kalan bütün isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulama işleminin tekrar  
yapılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.  
Ayrıca söz konusu Kurul kararı ile ihale süreci devam etmekte olup, bahse konu iş ile  
ilgili teklif geçerlilik süresiniz dolmuş olup teklifinizin İdari Şartname 24.1 maddesinde yer  
alan teklif geçerlilik süresi kadar geçerli olup olmadığının tarafımıza bildirilmesi ile  
teklifinizin geçerli olması durumunda ise ilk ihale şartlarını sağlayan (son geçerlik tarihi,  
teklif geçerlilik süresi kadar olmalıdır) fiziki bir teminat mektubu sunmanız gerekmektedir.  
Aşırı düşük teklif sorgulamasına konu olan iş kalemi ve iş gurupları için istekliler  
tarafından sunulan analizlerde; istekliler, karsız analiz toplam tutarlarının altına “Yüklenici  
genel gider ve kar” ve “Toplam tutar” satırlarını ayrıca ekleyerek fiyatlandıracaklardır.  
Bu kapsamda, aşırı düşük sorgulamasına tabi tutulacak iş kalemlerine ait “Örnek  
analiz formatları” yazımız ekinde gönderilmiş olup Kamu İhale Mevzuatı çerçevesinde  
hazırlanacak olan aşırı düşük teklif sorgulamasını, teklifinizin geçerli olup olmadığını ve  
geçerli ise geçici teminat mektubunuzun 25.07.2022 günü saat 18:00’ a kadar İhale  
Komisyon Başkanlığı’ na iletilmesi hususunda;  
Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verildiği, 40 adet iş  
kalemi/gruplarına ait aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği ve söz konusu yazı ekinde  
açıklama istenilen ve istenilmeyen analiz girdileri listesi ile analiz formatlarının gönderildiği  
görülmüştür.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
Kamu ihale mevzuatı hüküm ve açıklamaları, ihale dokümanında yer alan  
düzenlemeler, idare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısı ve ekleri ile  
ihale üzerinde bırakılan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd. Şti. İş  
Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan belgeler, başvuru  
sahibinin iddiaları çerçevesinde incelendiğinde aşağıdaki tespitlere ulaşılmıştır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması  
incelendiğinde, anılan istekli tarafından idarece aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı  
ekinde gönderilen açıklama istenen iş kalemlerine ilişkin analiz formatlarında yer verilen  
analiz girdilerinin miktarları dikkate alınarak söz konusu tabloda belirtilen miktarlara uygun  
bir şekilde aşırı düşük teklif açıklaması sunulduğu, açıklanması istenilen tüm girdilerin  
açıklandığı, açıklanan girdilere ilişkin belgelendirmenin yapıldığı, sunulan belgelerin Kamu  
İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine uygun şekilde düzenlendiği, açıklanması istenilen  
ve istenilmeyen analiz girdilerinin birimi, birim fiyatı, miktarları ile girdi tutarlarının  
gösterildiği,  
İş kalemlerinin bütün olarak tek bir fiyat teklifine konu edilmek suretiyle açıklama  
yapılmadığı,  
Yukarıda aktarılan Tebliğ’in “Yuvarlama ve aritmetik hata” başlıklı 39’uncu  
maddesinde “39.1. Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve  
analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde  
yazılabilecektir.açıklamasına yer verildiği görülmüştür. Bu çerçevede açıklama istenilmeyen  
analiz girdilerine 0,01 TL bedel öngörüldüğü, bu fiyattan daha az fiyat teklif edilmediği,  
istekli tarafından öngörülen 0,01 TL’lik birim fiyatlar ile miktarların çarpılması sonucu elde  
edilen tutarlar bütün sayı basamakları gösterilmek suretiyle tabloya yansıtıldığı,  
Analizlerde aritmetik hata yapılmadığı, açıklanması istenilen iş kalemlerinin analiz  
fiyatları ile istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların uyumlu olduğu,  
Açıklamalarda yer alan analiz girdileri için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile diğer  
kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanmış 2020 yılı birim fiyatların kar ve genel  
giderler hariç fiyatların kullanıldığı, ilgili tabloda analiz girdilerinin poz numaralarına,  
adlarına ve fiyatlarına yer verildiği görülmüştür.  
İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması  
incelendiğinde, anılan istekli tarafından açıklama istenen iş kalemlerine ait analizlerde  
kullanılan işçilik fiyatlarının (birim fiyat/sa=13,08) ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik  
asgari ücretin altında olmadığı, işçilik maliyetlerinin fiyat tekliflerine konu edilmediği,  
Aynı cins ve özellikteki analiz girdileri için farklı analiz ve iş kalemlerinde aynı birim  
fiyatların kullanıldığı,  
İdarece isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif yazısı eki analiz formatları  
incelendiğinde, mazot rayicinin biriminin kg olarak belirlendiği görülmüştür. İhale üzerinde  
bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, analizlerde  
mazot girdisi için 3,91 TL/kg tutarının esas alındığı, anılan tutara ihale ilanı ile ihale tarihi  
arasında Kahramanmaraş ilinde gerçekleşen akaryakıt bayii fiyatlarından en düşüğü olan  
4,2528 TL/litre (15.05.2020 tarihli Soypet(Aksaray Akaryakıt Dağıtım Nakliye Enerji Gıda  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
İnşaat İthalat İhracat Sanayi Ticaret Anonim Şirketi) fiyatı) tutarından %18 KDV düşülüp,  
motorin için litre kg dönüşümünü 0,8200 kg/l - 0,8450 kg/l katsayılarını dikkate alarak  
yaptığı, dolayısıyla motorin girdisine ilişkin açıklamanın anılan Tebliğ açıklamalarına uygun  
olduğu,  
İhale üzerinde bırakılan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd.  
Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında 8 adet fiyat teklifi  
sunulduğu, analiz girdilerine ait fiyat teklifleri teklife konu alanda faaliyette bulunan  
firmalardan alındığı ve bu hususu tevsik eden belgelerin sunulduğu, fiyat tekliflerinin gerekli  
ibareler yazılmak suretiyle ilgili meslek mensubu tarafından kaşelendiği ve imzalandığı, fiyat  
tekliflerini veren firmalar ile bu teklifleri imzalayan ve onaylayan meslek mensupları arasında  
tam tasdik sözleşmesi veya beyannamelerini imzalamaya yetki veren bir sözleşmenin  
bulunduğu, bu sözleşmenin geçerlilik süresinin sona ermediği, söz konusu belgelerde meslek  
mensubu kaşesi ile fiyat teklifini veren kişiye ait imza ve kaşenin eksik olmadığı, fiyat  
tekliflerindeki teklif sahibinin imzası, tutanakların ekinde sunulması gereken imza  
sirkülerinde ve imza beyannamelerinde yer alan imzalarla benzer olduğu,  
İhale ilan tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci  
maddesinde, teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi  
alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan  
veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre  
teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit  
tutanağı (Ek-O.6) düzenleneceği, tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek  
olup, meslek mensubu tarafından muhafaza edilecek ve fiyat teklifinin ekinde idareye  
verilmeyeceği, ancak idare veya Kurum tarafından gerekli görülmesi halinde bu tutanakların  
meslek mensubundan istenebileceği açıklamasına yer verildiği,  
İhale üzerinde bırakılan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd.  
Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında 8 adet fiyat teklifinin  
sunulduğu, sunulan fiyat tekliflerinin ihale süreci içinde daha önce sunulan fiyat teklifleri  
olduğu, 19.01.2022 tarihli ve 2022/UY.I-124 sayılı Kurul kararı kapsamında yapılan  
incelemede, söz konusu fiyat teklifini düzenleyen meslek mensuplarına yazılan 03.01.2022  
tarihli yazılarla fiyat teklifine dayanak olan ilgili satış tutarı tespit tutanaklarının meslek  
mensubu onaylı suretlerinin istenildiği, 07.01.2022- 12.01.2022 tarihleri arasında Kurum  
kayıtlarına alınan bilgi belgeler incelendiğinde,  
Söz konusu fiyat tekliflerinin dayanağı olarak standart forma uygun satış tutarı tespit  
tutanağının (Ek-O.6) düzenlendiği, maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5), maliyet/satış tutarı tespit  
tutanağı (EK.O.7) ve stok tespit tutanağının (Ek-O.8) düzenlenmediği, ihale tarihinin  
30.06.2020 olduğu, buna göre geçici vergi beyanname döneminin tutanaklarda 2019/4.  
dönem ve 2020/1. dönem olması gerektiği, ilgili tutanaklarda geçici vergi beyanname  
dönemlerinin mevzuata uygun şekilde belirlendiği, söz konusu tutanakların hangi mala ilişkin  
olarak düzenlendiği bilgisi, tutanak tarih ve sayısının bulunduğu, tutanaklarda idarenin ve  
ihalenin adı, İKN, mükellefin ve meslek mensubunun adı, soyadı/unvanı ile diğer bilgilerin  
(meslek mensubunun bağlı olduğu oda, oda sicil ve kaşe numarası bilgileri gibi) geçici vergi  
beyanname dönemi, defterlerin tasdik makamı, tasdik tarihi ve sayısı bilgilerinin yazıldığı,  
aynı fiyat teklifi kapsamında birden fazla mal için alınan fiyat tekliflerinde ve bu tekliflerin  
dayanağını teşkil eden satış tutarı tespit tutanaklarında teklife konu her bir mal veya hizmete  
ilişkin ayrı bir tablonun düzenlendiği, tutanakların ekinde meslek mensuplarının oda faaliyet  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
belgeleri ile mükelleflerin imza sirkülerleri/imza beyannamelerinin sunulduğu, sunulan  
belgelerde üçüncü kişilere fiyat teklifi verilmesi yetkisini içerdiği, geçerlik sürelerinin sona  
ermediği, meslek mensuplarının oda faaliyet belgeleri, fiyat tekliflerinin ve tutanakların  
meslek mensubunca onaylandığı tarihi kapsadığı, sunulan belgeler belgelerin sunuluş şekline  
uygun olduğu, fiyat tekliflerinin dayanağı olarak düzenlenen satış tutarı tespit tutanağının  
(Ek-O.6) mevzuata uygun olduğu görülmüştür.  
Öte yandan, 17 adet “CTP boru bedeli” ile 17 adet “PE 100 boru bedeli” analiz  
girdileri için düzenlenen, Esen Plastik San. ve Tic. A.Ş. firmasının verdiği 16.07.2020 tarihli  
fiyat tekliflerine dayanak olan 16.07.2020 tarihli ve 2020/32 sayılı ile 16.07.2020 tarihli ve  
2020/33 sayılı satış tutarı tespit tutanakları ile iki adet “çelik boru bedeli” analiz girdileri için  
düzenlenen, Tekbor Çelik Boru San. ve Tic. Ltd. Şti. firmasının verdiği 21.07.2020 tarihli  
fiyat teklifine dayanak olan 21.07.2020 tarihli ve 2020/029 sayılı satış tutarı tespit  
tutanağında ihale tarihinin 24.06.2020 olarak belirtildiği görülmüştür.  
Meslek mensuplarından fiyat teklifine dayanak olan (Ek-O.6) satış tutarı tespit  
tutanakları istenilmiş olup, iddia konuları bakımından yapılan incelemede herhangi bir  
aykırılık içermediği, öte yandan şikâyete konu ihalenin tarihinin 30.06.2020 olduğu, her ne  
kadar, bahse tutanaklarda ihale tarihi 24.06.2020 olarak belirtilmişse de, tutanaklarda ihaleyi  
yapan idarenin adı, ihalenin adı ve ihale kayıt numarası gibi ihaleyi tanımlayıcısı esaslı  
unsurların yer aldığı görüldüğünden, ihale tarihinin yanlış yazılmasının esasa etkili bir hata  
olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Açıklama kapsamında makina ekipman olarak açıklanması istenilen motor greyder (80  
Hp’den yukarı takriben 9 ton) için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 2020  
birim fiyatının (288.000,00 TL) kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca idarece EKAP üzerinden  
gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısı ile istenilen KRS-İBO/001 poz numaralı  
iş kaleminin analizi aşağıdaki şekilde hazırlanmıştır.  
Girdi No  
Girdi Tanımı  
Birimi  
Miktar Birim Tutar Kümülatif Açıklama  
Fiyat  
Toplam  
Durumu  
ARAÇ1  
Araç (4x4)  
Pickup  
Araç/Ay 144,00  
İstenecek  
ARAÇ4  
Vinç (Mobil Vinç) Araç/Ay  
36,00  
İstenecek  
Açıklanması istenilen iş makinelerinden mobil vinç ve pick-up için aylık kiralama  
bedeli üzerinden fiyat teklifi alındığı, fiyat tekliflerinin bahsi geçen iş makinalarının ihale  
dokümanına ve birim fiyat tariflerine uygun olacak şekilde alındığı, yapılan açıklamalarda  
makine girdilerinin isteklinin kendi malı olacak şekilde açıklama yapılmadığı görülmüştür.  
İlk yaklaşık maliyet hesabında KRS-İBY/001 ve KRS-İBY/002 poz numaralı iş  
kalemlerinin nakliye mesafelerinin 50 km, KRS-TNR/38 poz numaralı iş kaleminin nakliye  
mesafesinin ise 20 km olarak belirlendiği, idarece belirlenen bu mesafeler dikkate alınarak  
EKAP üzerinden isteklilere gönderilen 07.07.2022 tarihli aşırı düşük teklif sorgulaması yazısı  
ve ekleri ile aşırı düşük teklif açıklamasının istenildiği,  
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında KRS-TNR/38 poz numaralı iş kalemi için  
sunulan analiz, idare tarafından hazırlanan aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
isteklilere verilen analiz formatına uygun olduğu, idarece verilen analiz formatında yer alan  
20 km nakliye mesafesi dikkate alınarak açıklama yapıldığı, K katsayısının 2020 yılı  
rayicinden düşük alınmadığı,  
Diğer yandan ilk yaklaşık maliyet hesabında KRS-İBY/001 ve KRS-İBY/002 poz  
numaralı iş kalemlerinin analiz girdisinden olan “Nakliye 07.006/K” numaralı analizin  
nakliye mesafesinin 50 km olarak belirlendiği, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında KRS-  
İBY/001 ve KRS-İBY/002 poz numaralı iş kalemleri için sunulan analizler, idare tarafından  
hazırlanan aşırı düşük teklif sorgulaması çerçevesinde isteklilere verilen analiz formatına  
uygun olduğu, fakat ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından bu kalemler için idarece  
verilen analiz formatında yer alan 50 km nakliye mesafesinin yerine, 25 km dikkate alınarak  
açıklama yapıldığı, nakliye mesafesine dayanak belgelerin ise Devlet Su İşleri 204. Şube  
Müdürlüğü’nden alınan 19.04.2022 tarihli ve 2225903 sayılı malzeme ocaklarının imalat  
yerine olan ortalama nakliye mesafesine ilişkin yazı ve ekinde yer alan malzeme ocakları  
nakliye mesafeleri krokisi, doğal yapı gereçleri paftası ve itinerer olduğu görülmüştür.  
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, ihale komisyonunun verilen teklifleri  
değerlendirdikten sonra, idarenin tespit ettiği sınır değere göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları  
tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden  
teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği,  
ihale komisyonu; imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine  
getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ile teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin  
özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ayrıca bir isteklinin teklifi  
aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki Tebliğ’de öngörülen yöntemlere göre  
usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edileceği, hayatın olağan  
akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle tekliflerin reddedilemeyeceği  
anlaşılmaktadır.  
İhale ilan tarihi itibarıyla yürürlükte olan Kamu İhale Genel Tebliği ile iş kalemlerine  
ilişkin analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının ihale dokümanı  
kapsamında istekli olabileceklere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olduğu  
tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, verilen bu formata göre  
açıklama yapması, idarece yapılacak değerlendirmelerde de söz konusu formatların esas  
alınması gerektiği kurala bağlanmış, ayrıca aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, ihale  
konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi  
niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafelerin  
belirtileceğine ilişkin açıklama ile, aşırı düşük teklif açıklamalarında ihale sürecine katılan  
bütün taraflar açısından öngörülebilirlik sağlanması amaçlanmıştır.  
Öte yandan, istekliler tarafından, ihale sürecindeki hukuka aykırı olduğunu  
düşündükleri diğer işlemlerde olduğu gibi, aşırı düşük teklif sorgulama yazısına ilişkin olarak  
da tebliğinden itibaren süresi içerisinde (ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka  
aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması  
gereken tarihi izleyen günden itibaren 21’inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan  
ihalelerde beş gün, diğer hâllerde ise on gün içinde) şikâyet başvurusunda bulunulması  
gerekmekte olup, aşırı düşük teklif sorgulama yazısına itiraz edilmemesi hâlinde, aşırı düşük  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
teklif açıklamalarının değerlendirilmesinin idarenin mevcut sorgulama yazısına göre  
gerçekleştirilmesi gerekmektedir.  
İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması talep edilen  
isteklilere gönderilen sorgulama yazısında, ekli listede gösterilen iş kalemi pozlarının nasıl  
hesaplandığının Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesi ile ihale dokümanında  
bulunan analiz formatlarına uygun olarak açıklanması gerektiğinin belirtildiği, anılan yazının  
ekinde, idarece açıklama istenilen iş kalemleri için, her bir iş kalemini oluşturan analiz  
girdilerinin cins ve miktarlarının bulunduğu analiz formatına, açıklama istenilen ve  
istenilmeyen analiz girdilerine, ayrıca ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin olan açıklanması  
istenen analiz girdileri kapsamında bulunan nakliye mesafelerine yer verildiği görülmüştür.  
Bu çerçevede, başvuruya konu ihaleye ilişkin idare mahkemesi ve Danıştay kararları  
üzerine 22.06.2022 tarihli ve 2022/UY.I-744 sayılı Kamu İhale Kurulu kararının alındığı, bu  
karar sonucunda ise idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulama işleminin teklif fiyatı sınır  
değerin altında kalan tüm isteklilere tekrar yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale  
işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde karar verildiği,  
idarece 07.07.2022 tarihinde EKAP üzerinden gönderilen yazı ile sınır değerin altında kalan  
isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu yazı ile 40 adet iş  
kalemi/gruplarına ait aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği ve ekinde ise açıklama istenilen  
ve istenilmeyen analiz girdileri listesi ile analiz formatlarının gönderildiği, 07.07.2022  
tarihinde EKAP üzerinden gönderilen bahse konu düşük teklif sorgulaması yazısına ilişkin  
süresi içinde herhangi bir idareye şikayet başvurusunun yapılmadığı, dolayısıyla teklifi sınır  
değerin altında kalan isteklilerin idarece gönderilen bahsi geçen aşırı düşük teklif açıklaması  
isteme yazısı ve ekleri formatlara uygun açıklama yapması gerektiği, analiz formatlarına  
uygun açıklama yapmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, gerek ilk yaklaşık maliyet  
hesabında gerekse de 07.07.2022 tarihli aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısıyla isteklilere  
gönderilen analizlerde, KRS-İBY/001 ve KRS-İBY/002 poz numaralı iş kalemlerinin analiz  
girdisinden olan “Nakliye 07.006/K” numaralı analizin nakliye mesafesinin 50 km olarak  
belirlendiği, ancak anılan nakliye girdisine ilişkin olarak ihale üzerinde bırakılan istekli  
tarafından 25 km mesafe üzerinden açıklama yapıldığı anlaşılmaktadır.  
İhale ilan tarihi itibarıyla yürürlükte olan Kamu İhale Genel Tebliği’nde yer verilen  
kural ve ihaleyi gerçekleştiren idarece aşırı düşük teklif sorgulama istemine ilişkin yazıyla  
isteklilere gönderilen ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatlarının süresi içinde itiraz  
edilmeden kesinleşmesi nedeniyle, aşırı düşük sorgulama yazısının ekinde yer alan analiz  
formatlarında belirlenmiş olan mesafelerin dışında mesafeler kullanılarak aşırı düşük teklif  
açıklaması yapılamayacağı, idarece verilen mesafenin kullanılması gerektiği, idarece verilen  
mesafeden daha düşük mesafe esas alınarak aşırı düşük teklif açıklaması sunan ve ihale  
üzerinde bırakılan istekli olan MBD İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd.  
Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun  
olmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.  
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle  
giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan MBD  
İnş. San. ve Tic. A.Ş.- Uluova İnş. ve Makina San. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan  
aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle teklifinin  
reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden  
gerçekleştirilmesi gerekmektedir.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2022/045  
: 17  
: 28.09.2022  
: 2022/UY.I-1156  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici  
işlem belirlenmesine,  
Oybirliği ile karar verildi.