2023/UH.I-481 - Kamu İhale Kararı - Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

BAŞVURU SAHİBİ:

Dima Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti.,

İHALEYİ YAPAN İDARE:

Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü,

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2023/31122 İhale Kayıt Numaralı “Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı

Kuruluşların Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından 20.02.2023 tarihinde açık

ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı

Kuruluşların Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı” ihalesine ilişkin

olarak Dima Kurumsal Hizmetler Ltd. Şti.nin 14.02.2023 tarihinde yaptığı şikâyet

başvurusunun, idarenin 14.02.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince

24.02.2023 tarih ve 81008 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 24.02.2023 tarihli dilekçe ile

itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2023/322 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan

inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2’nci maddesinde, 4 sıra numaralı özel aykırılık halinin

“Yüklenicinin Sözleşmenin "Diğer Hususlar" bölümünün 36.24. maddesinde belirtilen

hususlara aykırı hareket ettiğinin tespit edilmesi halinde her bir gün için” şeklinde

belirlendiği, aynı Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin

36.24’üncü maddesinde “Yüklenici çalıştırdığı işçilerin aylık ücretlerini takip eden ayın 1'i

(biri) ile 10'u (onu) arasında ödemek zorundadır. (Son ödeme tarihinin resmi tatile denk

gelmesi halinde, işçi ücretlerinin resmi tatilin başlangıcından önceki iş günü ödenmesi

gerekir.) Ancak idarenin harcama kaleminde ödeneği bulunması halinde, yüklenicinin işçilere

ücretini ödemesini beklemeksizin hakediş ödemesi yapılır. Yüklenici hak ediş alamamasını,

cezalı almasını ya da geç almasını, işçi ücretlerini süresi içinde ödememek için gerekçe

gösteremez. Sözleşmede son aylık hak ediş ödemesi yapılmadan önce yüklenici firma işçi

ücretlerini süresinde ödeyecek ve işçi ücretleri ödendikten sonra son aylık hakediş ödemesi

yapılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, bu maddede belirtilen hususlara aykırı hareket

edilmesi halinde sözleşme bedelinin binde 1’i oranında ceza uygulanacağı,

Yüklenici tarafından belli bir süre boyunca devamlı olarak verilecek bir hizmet

niteliğinde olan ihale konusu işin bedelinin dönemler halinde ödenmeden yapılacağına

yönelik ihale dokümanında yer alan düzenlemelerin, hem Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’ne

hem de 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırı olduğu, ihale

dokümanında hakediş beklenilmeden her ayın 10’una kadar işçi ücretlerinin ödenmesi

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

gerektiğinin belirtildiği, işçi maaşlarının ödenmesinin gecikmesinde yüklenicinin herhangi bir

kastının bulunamayacağı, ödemedeki gecikmenin tek nedeninin idarenin isteklilere hakediş

tutarlarını geç ödemesi olacağı ve dolayısıyla kasten ödememe koşulunun oluşmayacağı, bu

nedenle işçi ücretlerinin geç ödendiği gerekçesi ile cezai şart koyulmasının 4735 sayılı Kamu

İhale Sözleşmeleri Kanunu’nda öngörülen tarafların eşitliği prensibine aykırılık teşkil ettiği,

Diğer yandan, aynı Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin

36.25’inci maddesinde “İşçi ücretlerinin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun

10.maddesi ile bu Sözleşmenin 17.maddesinde belirtilen mücbir sebepler dışında yüklenici

tarafından süresinde ödenmemesi veya geç ödenmesi durumunda, 4857 sayılı İş Kanununun

102 ve 108.maddeleri uyarınca gerekçesi belirtilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,

Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından yılı için belirlenen idari para cezası verilmek

üzere anılan İl Müdürlüklerine bildirilecektir.” düzenlemesinin yer aldığı, işçi maaşlarının

sözleşmede belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde yükleniciye ek külfet yükleyecek

şekilde hem sözleşme bedelinin binde 1’i oranında ceza kesilecek olmasının hem de Çalışma

ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından yılı için

belirlenen idari para cezası verilmek üzere anılan İl Müdürlüklerine bildirim yapılmasının

hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu,

2) Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2’nci maddesinde, 9 sıra numaralı özel aykırılık halinin

“Yüklenicinin, Sözleşmenin "Diğer Hususlar" bölümünün 36.8. maddesi gereği; herhangi bir

nedenle (personelin istifa etmesi, iş akdine son verilmesi vb.) işe gelmeyen personel yerine

hizmette aksamaya meydan vermemek için aynı gün içerisinde personel temin etmediğinin

tespit edilmesi” şeklinde belirlendiği, bu aykırılık halinin meydana gelmesi durumunda

sözleşme bedelinin binde 1’i oranında ceza uygulanacağı,

Aynı Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.8’inci

maddesinde “Sözleşmenin devamı müddetince personelin yasal mevzuat çerçevesinde izinli

veya sağlık nedeniyle raporlu olmaları halinde, hizmetin aksamaması için yüklenici, yasal

izinli veya raporlu olan personelin yerine aynı gün içerisinde ihale dokümanlarında belirtilen

şartlara haiz başka bir personel temin etmek zorundadır.” düzenlemesinin yer aldığı, ancak

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesi uyarınca yıllık ücretli izin dâhil olmak

üzere 4857 sayılı Kanun’un 55’inci maddesinde sayılan ve izin kullanılmasını gerektiren

diğer tüm hallerde (örneğin işçinin uğradığı kaza veya sağlık sorunları nedeniyle işine

gidemediği günler) kullanılan izinlerde, izin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilip

sayının tamamlanmasının istenilmemesi ve idarece ihale dokümanında buna uygun

düzenleme yapılması gerektiği, yasal izinli veya raporlu personelin yerine aynı gün içerisinde

ihale dokümanında belirtilen personel şartlarını haiz başka bir personelin temin edilememesi

halinde ceza kesilecek olmasının mevzuata aykırı olduğu,

3) Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinin 16.1.2’nci maddesinde, 10 sıra numaralı özel aykırılık halinin

“Doktor raporu veya yemek analizleri sonucunda yapılan tespit doğrultusunda, herhangi bir

ana veya ara öğünde yüklenici firma çalışanlarının ihmali ve tedbirsizliğine bağlı olarak bir

veya birden fazla kişide ölüm hariç gıda zehirlenmesi vakasının meydana gelmesi durumunda,

(zehirlenme vakasının tespit edildiği her ana öğün veya ara öğün için tek bir işlem

yapılacaktır.)” şeklinde belirlendiği, bu aykırılık halinin meydana gelmesi durumunda

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

sözleşme bedelinin binde 1’i oranında ceza uygulanacağı,

Aynı Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.4’üncü

maddesinde “Yüklenici; gıda zehirlenmelerine karşı koruyucu önlemleri almak, uygulamak ve

bu konuda personelin hizmet içi eğitimini yetkili kişiler tarafından yapılmasını temin etmek

zorundadır. Kuruluşlarda, hekim tasdikli besin zehirlenmesi raporu alanlar, iaşe olunan

kişilerin en az %10’u olduğu takdirde, bu kişilerin sağlık masrafları ve işgücü kayıplarının

maddi tazminatı bütünü ile yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı,

Bir tarafta gıda zehirlenmesinin bir kişide dahi gerçekleşmesi halinde sözleşme

bedelinin binde 1’i oranında ceza uygulanacağı belirtilmişken, diğer tarafta iaşe olunan

kişilerin en az %10’u oranında besin zehirlenmesi yaşanması durumunda bu kişilerin sağlık

masrafları ve işgücü kayıplarının maddi tazminatının bütününün yüklenici tarafından

karşılanacağının belirtildiği, dolayısıyla kaç kişide besin zehirlenmesi yaşanması durumunda

uygulanacak yaptırımlar hususunda ihale dokümanında çelişkili düzenlemelere yer verildiği,

4) Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı “Madde III” bölümünün 4’üncü

maddesinde “Yemeğin üretiminde kullanılacak yağlar yemeklik ayçiçeği yağı olacak, ancak

Gıda Rasyonunda göre “yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek

yemeklerde söz konusu gıda ürünleri kullanılacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, bu

düzenlemeden, yemeklerin hazırlanmasında ayçiçekyağı, tereyağı veya yemeklik bitkisel

margarinin kullanılması gerektiğinin anlaşıldığı, Gıda Rasyonu incelendiğinde ise zeytinyağlı

yemeklerin haricindeki birçok yemeğin içeriğinde (çılbır, sucuklu yumurta, pastırmalı

yumurta, fırın mücver, etli biber dolması, etli bamya, etli taze fasulye, etli kuru fasulye, etli

nohut vb.) “zeytinyağı” girdisine yer verildiği, bu durumda yemeklerin

hazırlanmasında/pişirilmesinde kullanılacak yağ ürünü çeşidi hususunda ihale dokümanı

düzenlemeleri arasında bir çelişki meydana geldiği,

5) Teknik Şartname’nin “A-Yemek Çeşitleri ve Öğün Sayıları” bölümünde “…İşin

yürütülmesi aşamasında kuruluşlarda yemek hizmetinden faydalanan herhangi birinin sağlık

sorunları nedeniyle (ishal, kabızlık, çölyak, fenilketönüri vb.) özel beslenmesi (yüksek protein,

düşük protein, yüksek karbonhidrat, glütensiz, diyet, laktozsuz, tuzsuz vb.) gerektiğinin doktor

raporuyla belgelendirilmesi halinde, söz konusu kişiye/kişilere doktor veya diyetisyen

tarafından hazırlanan özel beslenme menüsü verilecektir. Hastaya bireysel olarak hazırlanan

yemeklerin hastanın tedavisi için gerekli günlük enerji ve besin öğeleri gereksinimlerini

sağlayacak yiyeceklerin menüleri; uygun miktar, çeşit, tat, kıvam ve görünüşte olmak üzere

her türlü yiyeceği kapsayabilir. Yemeklerin pişirilme şekli, miktarı ve servisinin diyetisyenin

ve/veya doktorun öngördüğü tedavi ilkelerine uygun olması zorunludur…” düzenlemesinin

yer aldığı, bu düzenleme, diyetisyenin uygun göreceği miktar ve çeşitte yemek verilmesine

imkân tanıdığından, istekliler açısından öngörülemeyen bir maliyetin ortaya çıkmasına

sebebiyet verildiği, ayrıca özel beslenme menüsünün içeriği ve yükleniciye bunun ödemesinin

nasıl ve ne şekilde yapılacağı hususunda ihale dokümanında herhangi bir düzenlemenin

yapılmamış olmasının da sağlıklı bir şekilde fiyat teklifi hazırlanabilmesine engel teşkil ettiği,

6) İhalenin 5’inci kısmı olan “Dursun Fakih Huzurevi Yaşlı Bakım Rehabilitasyon

Merkezi Müdürlüğü, Karaman Kadın Konukevi Müdürlüğü, Karaman Çocuk Evleri Sitesi”ne

ait birim fiyat teklif cetvelinde, “sabah kahvaltısı (kadın ve çocuk), öğle yemeği (kadın ve

çocuk), akşam yemeği (kadın ve çocuk), ara öğün (kadın ve çocuk), özel gün menüsü (kadın

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

ve çocuk) ve bebek maması (1000 gr’lık kutu)” iş kalemlerine yer verildiği, 5’inci kısma ait

birim fiyat teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinin, Gıda Rasyonu’ndaki yaş grupları dikkate

alınarak düzenlenmesi gerektiği, ancak anılan iş kalemleri için yaş grubu belirlemesinin

yapılmadığı ve gıda rasyonundaki yaş grubu porsiyon miktarlarının belirtilmediği,

Teknik Şartname’nin “H-Malzeme Miktarları” bölümünün 3’üncü maddesinde

“Porsiyon kavramı her bir yaş grubu için farklılık arz ettiğinden gıda rasyonları esas alınarak

hareket edilecektir.” düzenlemesinin yer aldığı, ihale dokümanı ekinde yer alan Gıda Rasyonu

incelendiğinde, yemeklerin içeriğindeki çiğ girdilerin gramaj miktarlarının her bir yaş grubu

için farklılık arz ettiğinin görüldüğü, aynı Teknik Şartname’nin “A.2.Öğün Sayıları”

bölümünde yer alan “Dursun Fakih Huzurevi Yaşlı Bakım Rehabilitasyon Merkezi

Müdürlüğü, Karaman Kadın Konukevi Müdürlüğü, Karaman Çocuk Evleri Sitesi” başlıklı

tabloda 13+yaş grubu, 0-12 yaş grubu ile diyet grubu için hangi öğünlerin verileceğinin

belirtildiği, birim fiyat teklif cetvelinde 13+yaş grubuna ait öğünler için öğün sayısı

belirlemesi yapılmasına karşın, 0-12 yaş ve diyet grupları için ayrı bir iş kaleminin

bulunmadığı, “sabah kahvaltısı (kadın ve çocuk), öğle yemeği (kadın ve çocuk), akşam yemeği

(kadın ve çocuk), ara öğün (kadın ve çocuk), özel gün menüsü (kadın ve çocuk) ve bebek

maması (1000 gr’lık kutu)” iş kalemlerinin 0-12 yaş ve diyet grubuna ait kişilerin öğün

sayılarını ifade ettiği anlaşılmakla birlikte, 0-12 yaş grubu içerisinde Gıda Rasyonu’na göre 7-

12 ay, 1-2 yaş, 3-6 yaş ve 7-12 yaş grubu bulunduğundan ve her bir yaş grubu için yemeklerin

içerdiği porsiyon miktarları farklılık arz ettiğinden, birim fiyat teklif cetvelinde anılan yaş

gruplarının öğün miktarlarının ayrı ayrı belirtilmemiş olmasının sağlıklı bir şekilde fiyat

teklifi hazırlanabilmesine engel teşkil ettiği,

7) Teknik Şartname’nin “A.2.Öğün Sayıları” bölümünde her bir kısım için belirlenen

öğün sayılarına ve yaş gruplarına yer verildiği, her bir kısma ilişkin tablolar incelendiğinde,

yemek hizmeti verilecek kuruluşlarda günde 6 defa “diyet” öğünü verileceğinin anlaşıldığı,

ancak birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde “diyet” öğünleri için herhangi bir iş kalemi

belirlemesinin yapılmadığı, ayrıca diyet öğünlerinin içeriklerine ve çiğ girdi miktarlarına

gerek gıda rasyonunda gerekse ihale dokümanı kapsamındaki diğer dokümanda yer

verilmediği, verilecek diyet öğünü sayısı ve içeriği hususunda ihale dokümanında herhangi

bir düzenleme yapılmamış olmasının sağlıklı bir şekilde fiyat teklifi hazırlanabilmesine engel

teşkil ettiği,

Aynı Teknik Şartname’nin “1.Kahvaltılar” bölümünde “Normal Kahvaltı ve diyet

kahvaltılar, yukarıda belirtilen çeşitlerden veya Gıda Rasyonunda yer alan benzerlerinden

dört tanesi seçilerek oluşturulacaktır. Suyun haricinde kahvaltılarda mutlaka içecek

verilecektir. Haftada iki defa içecek olarak 200 ml paket süt verilecektir. Kahvaltılarda verilen

“paket reçel+paket tereyağı”, “paket bal+paket tereyağı”, “Domates+Salatalık” ve

“Domates+Biber” bir kap yemek olarak sayılacaktır. Kahvaltıda verilecek pet bardak su (En

az 200 ml) içecek ve ekmek kap/yemek olarak sayılmayacaktır.” düzenlemesinin yer aldığı, bu

düzenlemeden normal kahvaltı ve diyet kahvaltı verileceğinin anlaşıldığı, birim fiyat teklif

cetvelinde ise salt “kahvaltı” iş kalemine yer verildiği, sağlıklı bir şekilde fiyat teklifi

hazırlanabilmesi için birim fiyat teklif cetvelinde “normal kahvaltı” ve “diyet kahvaltı” için

ayrı satır açılması ve ayrı öğün sayısı belirlemesi yapılması gerektiği, ayrıca diyet kahvaltısı

için örnek bir menü düzenlemesinin yapılmadığı, diyet kahvaltısının içeriğine ve çiğ girdi

miktarlarına ilişkin herhangi bir düzenlemenin yapılmadığı, söz konusu aykırılıkların

isteklileri çelişkiye düşürecek nitelikte olduğu,

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

8) Teknik Şartname’nin “Madde III - Genel Hususlar” bölümünün 28’inci maddesinde

“Yemek üretimi yapılacak kuruluşlarımıza ait mutfakların herhangi bir nedenle (tadilat,

doğal afet, covid-19 nedeniyle yemek pişirilen Kuruluşta karantina uygulanması vb.) geçici

veya sürekli olarak kullanılamaz duruma gelmesi halinde yüklenici ilgili mutfaklarda yemeği

pişirilen kuruluşların yemeklerini ilgili Kuruluşların onaylayacağı karaman ili sınırları

içerisinde faaliyet gösteren herhangi bir yemek fabrikasından yaptırıp hizmeti aksatmadan

yerine getirecektir. Bu durumda yüklenici ilgili yemek fabrikasına ilişkin aşağıda sayılan

belgeleri işe başlamadan önce (yemek fabrikasından yemek yaptırılmaya başlandığı tarihten

önce) Kuruluşa ibraz edecektir.

-Yemeğin taşınacağı tarih itibariyle geçerliliği olan Hizmet Yeterlilik Belgesi - [TS

8985 -(12.06.2013) İş yerleri-Yemek fabrikaları ve toplu yemek mutfakları-Genel kurallar

standardına uygun hizmet veren standardına uygun yemek fabrikası]

-Yemeğin taşınacağı tarih itibariyle geçerliliği olan Hizmet Yeterlilik Belgesi- [TS

13075 İşyerleri - Gıda Maddeleri Taşıma Hizmetleri - Genel Kurallar Standardına Uygun

Hizmet Veren Gıda Maddeleri Taşıma Hizmeti Veren İşyeri]

-İşletme Kayıt Belgesi” düzenlemesinin yer aldığı, istenilen hizmet yeterlilik

belgelerinin yeterlik kriteri olarak belirlenmesinin, dolaylı olarak yemek üretiminin

yapılacağı mutfağın isteklinin kendi malı olması gerektiği sonucunu doğurduğu, idarelerin

ihale dokümanında kalite ve standarda ilişkin belgelerle ilgili düzenleme yapabileceği, ancak

kendi hizmet binalarında gerçekleştirilen hizmetler ile niteliği gereği hizmet yeterlik belgesi

istenmesi uygun olmayan ihalelerde hizmet yeterlik belgelerinin istenmemesi gerektiği, bahse

konu hizmet yeterlik belgelerinin kapsamı incelendiğinde;

a) TS 8985 numaralı standardın, yemek fabrikaları ve toplu yemek mutfaklarının

yapısal özellik, işletmecilik, çalışanlar ve teknik donanım ile ilgili genel kurallarını kapsadığı,

ihale konusu iş kapsamında yemek üretiminin hastane mutfaklarında yapılacağı göz önünde

bulundurulduğunda söz konusu standarda ilişkin hizmet yeterlik belgesi istenilmesinin

mevzuata aykırı olduğu,

b) Bu belgelerin TSE belgeleri olduğu, TSE belgelerine sahip mutfağın kiralanmasının

yürürlükte bulunan TSE mevzuatı uyarınca mümkün bulunmadığı, böyle bir belge sunulması

durumunda belgenin geçerli bir belge olamayacağı, bu durumda idare tarafından kiralamaya

yönelik düzenlemenin fiili imkânsızlığı tarif etmesi yönüyle mevzuata aykırı olduğu, hizmetin

ifası için kendi malı mutfağın olması zorunlu ise ihale dokümanında bu konunun

düzenlenmesinin de zorunlu olduğu,

c) Söz konusu düzenlemenin işin yürütülmesi sırasında meydana gelmesi muhtemel

bir olay (idare mutfağının kullanılamaması durumu) baz alınarak hizmetin aksamadan devamı

amaçlanarak yapıldığı, söz konusu yeterlik kriterlerinin belirlenen özelliklerde mutfağa sahip

olma, işin yürütülmesi sırasında gerçekleşmesi kesin olmayan bir durum dikkate alınarak

istenildiği, ihale konusu işin idare mutfağı kullanılarak yürütülmesinin esas olduğu dikkate

alındığında işin yürütülmesi sırasında meydana gelmesi kesin olmayan durumda yemeğin

üretileceği kendi mutfağın temin edilmesine ilişkin yükümlülüğün istekliler açısından maliyet

kalemi olduğu, işin süresi kadar sözleşme yapılacağı, öte yandan isteklilerin yemek

fabrikasına ilişkin işe başlamadan önce sözleşme yaparak ilgili belgelerin idareye verilmesine

zorlandığı, bu nedenlerle sözleşmeden doğan damga vergisi ve aylık kira giderinin teklif

bedellerine yansıtılmasının gerektiği, bu durumda yemeğin üretimi için gerekli maliyet

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

kalemlerinin artırılacağı, iş artışı ve iş azalışında idare/istekli açısından zarar ziyanın meydana

geleceği, kamu zararına sebebiyet verebilecek söz konusu düzenlemenin 4734 sayılı Kamu

İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırı olduğu,

9) Teknik Şartname’nin “Madde III-Genel Hususlar” bölümünün 29’uncu maddesinde

“Ramazan ayında nöbet tutan personel ve kurum bakımından faydalanan kişiler için iftar ve

sahur yemeği verilecektir. Yüklenici iftar ve sahurda personel bulundurmak zorundadır.”

düzenlemesinin yer aldığı, ancak ihale dokümanı kapsamında iftar ve sahur yemeklerine ve

çeşit sayılarına ilişkin herhangi bir düzenlemenin yapılmadığı, örnek bir menünün de

bulunmadığı, söz konusu belirsizliklerin sağlıklı bir şekilde fiyat teklifi hazırlanabilmesine

engel teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit

edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Ücret ve ücretin ödenmesi” başlıklı 32’nci maddesinde

“…Ücret en geç ayda bir ödenir…” hükmü ile “Ücretin gününde ödenmemesi” başlıklı

34’üncü maddesinde “Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden

dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel

kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik

kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata

uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır. Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları

için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Ücret ile ilgili hükümlere aykırılık” başlıklı 102’nci maddesinde “Bu

Kanunun;

a) 32 nci maddesinde belirtilen ücret ile işçinin bu Kanundan veya toplu iş

sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret ödemelerini süresi içinde kasden

ödemeyen veya eksik ödeyen, 39 uncu maddesinde belirtilen komisyonun belirlediği asgari

ücreti işçiye ödemeyen veya noksan ödeyen, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit

istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren,

işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için yüzyirmibeş Türk

Lirası idari para cezası,

b) 37 nci maddesine aykırı olarak ücrete ilişkin hesap pusulası düzenlemeyen veya işçi

ücretlerinden 38 inci maddeye aykırı olarak ücret kesme cezası veren veya yaptığı ücret

kesintisinin sebebini ve hesabını bildirmeyen 52 nci maddedeki belgeyi vermeyen işveren veya

işveren vekiline dörtyüzelli Türk Lirası idari para cezası,

c) 41 inci maddesinde belirtilen fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödemeyen, işçiye hak

ettiği serbest zamanı altı ay zarfında kullandırmayan, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar

için işçinin onayını almayan işveren veya işveren vekiline, bu durumda olan her işçi için

ikiyüzyirmi Türk Lirası idari para cezası,

verilir.” hükmü,

Anılan Kanun’un “İdari para cezalarının uygulanmasına ilişkin hususlar” başlıklı

108’inci maddesinde “Bu Kanunda öngörülen idari para cezaları, 101 ve 106 ncı

maddelerdeki idari para cezaları hariç, gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve Sosyal

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce verilir. 101 inci ve 106 ncı maddeler kapsamındaki

idari para cezaları ise doğrudan Türkiye İş Kurumu il müdürü tarafından; birden fazla ilde

işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezası ise işyerlerinin merkezinin

bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu il müdürünce verilir ve genel esaslara göre tahsil edilir.

106 ncı maddeye göre verilecek idari para cezası için, 4904 sayılı Kanunun 20 nci

maddesinin (h) bendindeki tutar esas alınır.” hükmü,

Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Hakediş ödemeleri” başlıklı 42’nci maddesinde

“…Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere en

geç sözleşmesinde yazılı sürenin sonunda, eğer sözleşmede bu hususta bir kayıt yoksa otuz

gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme

yapılır…” düzenlemesi,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde

“2.1. İhale konusu işin/alımın;

a) Adı: Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların Mamul

Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı

b) Türü: Hizmet alımı

c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

…

e) Miktarı: Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların

Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı 518.710 adet/öğün mamul yemek

alımı…

f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İl Müdürlüğüne bağlı kuruluşlar (1. kısım

Karaman Ahmet Mete Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü, 2. kısım

Ermenek Ali Rıza Alıçlı Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi Müdürlüğü, 3. kısım

Başyayla Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi Müdürlüğü, 4. kısım Ermenek

Hatice ve Hakkı Polat Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğü, 5. kısım

(Dursun Fakih Huzurevi Müdürlüğü, Kadın Konukevi Müdürlüğü, Çocuk Evleri Sitesi

Müdürlüğü)” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinin 12.1.1’inci

alt maddesinde “Hakediş raporu, yüklenici veya vekili tarafından imzalandığı tarihten

başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanır. Bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde

de ödeme yapılır.” düzenlemesi,

Aynı Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin

feshi” başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin

sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda

belirtilmiştir. Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlar bu Sözleşmenin

16, 24, 25, 26, 27, 28 ve 29’uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hususlara ilişkin olarak

söz konusu maddeler dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemeler sadece 16.1.1 inci

madde kapsamında değerlendirilir.

16.1.1. Bu sözleşmenin 16.1.2 nci maddesinde yer alan özel aykırılık ve 16.1.3 üncü

maddesinde yer alan ağır aykırılık halleri dışında, sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde

uygulanacak ceza oranı, ilk sözleşme bedelinin binde 5'dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran

%50 artırımlı uygulanır.

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili

aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de 30 sayısına

ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20 nci

maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

Özel Aykırılık Halleri

İlk Sözleşme

Aykırılık

Sayısı

Bedeli

Üzerinden

Aykırılık Hali

Kesilecek

Ceza

Oranı

İhaleye esas Teknik Şartnamenin Yüklenicinin Temin

Edeceği Personel, Makine, Teçhizat ile Mal ve Malzeme

tablosunda yer alan Makine, Teçhizat İle Mal ve

Malzemenin yüklenici tarafından süresi içerisinde ilgili

Kuruluşa teslim edilmemesi veya eksik teslim edilmesi

halinde her bir gün için

10

Binde

1

Yüklenici tarafından Sözleşmenin "Diğer Hususlar"

bölümünün 36.6. maddesi gereği; çalıştırılan personele

ilişkin istenilen belgelerin geç getirilmesi veya

getirilmemesi halinde her bir gün için

10

Binde

1

2

3

4

Yüklenici tarafından Sözleşmenin "Diğer Hususlar"

bölümünün 36.7. maddesi gereği; çalıştırılan personelin

sağlıkla ilgili belgelerinin geç getirilmesi veya

getirilmemesi halinde her bir gün için

Binde

1

Yüklenicinin Sözleşmenin "Diğer Hususlar" bölümünün

36.24. maddesinde belirtilen hususlara aykırı hareket

ettiğinin tespit edilmesi halinde her bir gün için

Binde

1

Yüklenicinin istihdam ettiği kişilerin saç, sakal, tırnak,

giyim kuşam ve hijyen yönünden mutfak ve yemekhanede

çalışmasının uygun olmadığının tespit edilmesi

Binde

1

5

6

Çalışanların yaka kartlarının olmadığının tespit edilmesi

Binde

1

10

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

Yüklenicinin çalışanlara ihale dokümanında yer verilen

eğitimleri (iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin eğitim, hijyen

eğitimi, gıda zehirlenmelerine karşı eğitim, sağlık riskleri

konusunda eğitim, yemek imalatı servis ve temizlik

10

Binde

1

7

8

9

konularına

ilişkin

eğitim

vb)

vermediğinin/verdirmediğinin tespit edilmesi

İlgili laboratuvar tarafından yapılacak analizlerde (ayda

bir kez ve kuruluşun gerek görmesi halinde yaptırılacak

Binde

1

yemek analizleri)

yemek numunelerinin uygun

olmadığının rapor edilmesi

Yüklenicinin, Sözleşmenin "Diğer Hususlar" bölümünün

36.8. maddesi gereği; herhangi bir nedenle (personelin

istifa etmesi, iş akdine son verilmesi vb.) işe gelmeyen

personel yerine hizmette aksamaya meydan vermemek

için aynı gün içerisinde personel temin etmediğinin tespit

edilmesi

Binde

1

Doktor raporu veya yemek analizleri sonucunda yapılan

tespit doğrultusunda, herhangi bir ana veya ara öğünde

yüklenici firma çalışanlarının ihmali ve tedbirsizliğine

bağlı olarak bir veya birden fazla kişide ölüm hariç gıda

zehirlenmesi vakasının meydana gelmesi durumunda,

(zehirlenme vakasının tespit edildiği her ana öğün veya

ara öğün için tek bir işlem yapılacaktır.)

10

Binde

1

10

…” düzenlemesi,

Anılan Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.24’üncü

maddesinde “Yüklenici çalıştırdığı işçilerin aylık ücretlerini takip eden ayın 1'i (biri) ile 10'u

(onu) arasında ödemek zorundadır. (Son ödeme tarihinin resmi tatile denk gelmesi halinde,

işçi ücretlerinin resmi tatilin başlangıcından önceki iş günü ödenmesi gerekir.) Ancak idarenin

harcama kaleminde ödeneği bulunması halinde, yüklenicinin işçilere ücretini ödemesini

beklemeksizin hakediş ödemesi yapılır. Yüklenici hak ediş alamamasını, cezalı almasını ya da

geç almasını, işçi ücretlerini süresi içinde ödememek için gerekçe gösteremez. Sözleşmede son

aylık hak ediş ödemesi yapılmadan önce yüklenici firma işçi ücretlerini süresinde ödeyecek ve

işçi ücretleri ödendikten sonra son aylık hakediş ödemesi yapılacaktır.” düzenlemesi ile

36.25’inci maddesinde “İşçi ücretlerinin 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun

10.maddesi ile bu Sözleşmenin 17. maddesinde belirtilen mücbir sebepler dışında yüklenici

tarafından süresinde ödenmemesi veya geç ödenmesi durumunda, 4857 sayılı İş Kanununun

102 ve 108. maddeleri uyarınca gerekçesi belirtilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı,

Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından yılı için belirlenen idari para cezası verilmek

üzere anılan İl Müdürlüklerine bildirilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

Yapılan incelemede, ihale konusu işin “Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl

Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı”

olduğu, Sözleşme Tasarısı’nın 16’ncı maddesinde yer verilen düzenleme incelendiğinde;

16.1.1’inci maddesinde sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde uygulanacak asgari

ceza oranının, sözleşme bedelinin binde 5’i olarak düzenlendiği,

16.1.2’nci maddesindeki tabloda 10 özel aykırılık halinin sıralandığı, sözleşme bedeli

üzerinden kesilecek ceza oranına (binde 1) ve sözleşmenin feshini gerektiren aykırılık

sayısına da yer verildiği, bu tablonun 4’üncü maddesinde “Yüklenicinin Sözleşmenin "Diğer

Hususlar" bölümünün 36.24. maddesinde belirtilen hususlara aykırı hareket ettiğinin tespit

edilmesi halinde her bir gün için” düzenlemesinin yer aldığı,

Anılan Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.24’üncü

maddesinde özetle, yüklenicinin işçilerin aylık ücretlerini takip eden ayın 1'i (biri) ile 10'u

(onu) arasında ödemek zorunda olduğu, idarenin ödeneği bulunması halinde,

yüklenicinin işçilere ücretini ödemesini beklemeksizin hakediş ödemesi yapacağı, ancak

yüklenicinin hakediş alamamasını, cezalı almasını ya da geç almasını, işçi ücretlerini süresi

içinde ödememek için gerekçe gösteremeyeceği hususlarının düzenlendiği,

Aynı Sözleşme Tasarısı’nın 36.25’inci maddesi gereğince, işçi ücretlerinin 4735 sayılı

Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 10’uncu maddesi ile bu Sözleşmenin 17’nci

maddesinde belirtilen mücbir sebepler dışında yüklenici tarafından süresinde ödenmemesi

veya geç ödenmesi durumunda, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 102’nci ve 108’inci maddeleri

uyarınca gerekçesi belirtilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu İl

Müdürlükleri tarafından yılı için belirlenen idari para cezası verilmek üzere anılan İl

Müdürlüklerine bildirileceği anlaşılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’nu gereğince, işçilerin iş sözleşmesinden doğan ücret

ödemelerini süresi içinde kasten ödemeyen veya eksik ödeyen işverene idari para cezası

uygulanacağı, söz konusu cezaların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürünce

verileceği, birden fazla ilde işyerleri bulunan işverenlere uygulanacak idari para cezasının ise

işyerlerinin merkezinin bulunduğu yerdeki Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüklerince verileceği,

İdarece ihale dokümanında yapılan düzenlemelerle hakediş raporunun, yüklenici veya

vekili tarafından imzalandığı tarihten başlamak üzere 30 gün içinde tahakkuka bağlanacağı ve

bu tarihten başlamak üzere otuz gün içinde de ödeme yapılacağı, hakediş ödemesinin

yapılmaması ya da geç yapılması durumunda dahi işçi ücretlerinin zamanında ödenmesi

gerektiği, bu durumun 4857 sayılı İş Kanunu’ndan doğan bir zorunluluk olduğu,

Diğer yandan, idare ile yüklenici arasında yapılan sözleşme ile yüklenici ile çalışanlar

arasında yapılan iş akdinin birbirinden bağımsız iki akit olduğu, işveren olarak yüklenicinin

işçilere çalışmaları karşılığında iş akdinde öngörülen ücretleri süresinde ödeme

zorunluluğunun bulunduğu, idarenin hakedişleri ödeme süreci ile işçilerin maaşlarının

ödenmesi arasında doğrudan bir ilişkinin bulunmadığı, idarece hakedişlerin süresinde

ödenmemesi/ödenememesi vb. durumlarda dahi işçi ücretlerinin sözleşmede belirtilen süre

içerisinde yüklenici tarafından ödenmesi gerektiği, işçi ücretlerinin zamanında

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

ödenmemesi/ödenememesi halinde yükleniciye sözleşmede yer alan yaptırımların

uygulanmasında mevzuata aykırılığın bulunmadığı, nitekim ihalelerde isteklilerden ekonomik

ve mali yeterlik aranmasının nedenlerinden birisinin de bu olduğu; 4857 sayılı İş Kanunu’nu

gereğince, uygulanması öngörülen idari para cezasının ise Türkiye İş Kurumu İl

Müdürlüklerince verileceği, Sözleşme Tasarısı’nda idare tarafından İl Müdürlüklerine

yapılacak bildirim hususunun düzenlendiği anlaşılmıştır.

Netice itibariyle, Sözleşme Tasarısı ve İş Kanunu hükümlerinin işçilerin ücret

ödemeleri sürecinin farklı konularına ilişkin düzenlemeleri içerdiği ve Sözleşme Tasarısı

düzenlemelerinin işçi haklarının korunması ve işin sağlıklı yürütülmesi amaçlarını taşıdığı, bu

düzenlemelerle 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde ücretlerin zamanında ödenmesinin

amaçlandığı, ücretlerin ödenmemesi haline yönelik olarak da bir tedbir ve caydırıcı olması

yönüyle ceza uygulanmasının öngörüldüğü, idarelerin İş Kanunu’na ve 4735 sayılı Kamu

İhale Sözleşmeleri Kanunu’na aykırı olmamak üzere ihale dokümanında işçiyi koruyucu

düzenlemelere yer verebileceği anlaşıldığından, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının

yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Geçici iş göremezlik” başlıklı 48’inci maddesinde

“İşçilere geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği zamanlarda geçici iş göremezlik

süresine rastlayan ulusal bayram, genel tatil ve hafta tatilleri, ödeme yapılan kurum veya

sandıklar tarafından geçici iş göremezlik ölçüsü üzerinden ödenir. Ödenen geçici iş

göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri” başlıklı 53’üncü

maddesinde “İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en

az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.

Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde

çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz.

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara ondört günden,

b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,

c) Onbeş yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,

Az olamaz.

Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere

verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yıllık ücretli izne hak kazanma ve izni kullanma dönemi” başlıklı

54’üncü maddesinde “Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında

işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz

önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin bu Kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan

işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu Kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları

süreler de hesaba katılır.

Bir yıllık süre içinde 55 inci maddede sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin

devamının kesilmesi halinde bu boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenir ve bu

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

suretle işçinin izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi

gelecek hizmet yılına aktarılır.

İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin

hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru ve yukarıdaki fıkra ve 55

inci madde hükümleri gereğince hesaplanır.

İşçi yukarıdaki fıkralar ve 55 inci madde hükümlerine göre hesaplanacak her hizmet

yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.

Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde

geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya özel kanunla verilmiş

yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen

süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulur.”

hükmü,

Anılan Kanun’un “Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller” başlıklı

55’inci maddesinde “Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi

sayılır:

a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler

(Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası

sayılmaz.).

b) Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra

çalıştırılmadıkları günler.

c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan

dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası

sayılmaz.).

d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan

çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin

yeniden işe başlaması şartıyla).

e) 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar.

f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.

g) 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan tüzüğe göre röntgen muayenehanelerinde

çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.

h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları,

bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre

kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası

kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması

sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.

ı) Ek 2 nci maddede sayılan izin süreleri,

j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri.

k) Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin

süresi.” hükmü,

5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “İş kazası, meslek

hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar” başlıklı 16’ncı maddesinde “İş

kazası veya meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır:

a) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği

verilmesi.

b) Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.

c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

bağlanması.

d) Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.

e) İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.

Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya

çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir…” hükmü,

Anılan Kanun’un “Geçici iş göremezlik ödeneği” başlıklı 18’inci maddesinde

“Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması

şartıyla;

a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her

gün için,

b) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki

sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması

halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli

sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak

üzere her gün için,

c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar

ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı

halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş

olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise

doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,

d) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar

ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken

doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve

hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası

istirahat süresine eklenen süreler için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında

teklif fiyata dâhil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “…78.25 İhale dokümanında

günlük olarak belli sayıda personelin idarenin iş yerinde bulunması gerektiğine ilişkin

düzenleme yapılan ihalelerde, 4857 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca izne hak

kazanan işçilerin izin hakları idarenin belirleyeceği takvim çerçevesinde kullandırılacak ve

izin kullanan işçiler fiilen çalışan işçi sayısına dâhil kabul edileceğinden, izin kullanan

işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanması talep edilmeyecektir.

İdarelerin, ihale konusu işte çalıştırılması istenen personel sayısını bu hususu dikkate alarak

belirlemeleri gerekmektedir. Ayrıca idareler ve yükleniciler, işçilerin yıllık ücretli izin

haklarını kullanmasına ilişkin olarak 4857 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde öngörülen

yükümlülüklere uymak zorundadır…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde

“…25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

…

25.3.2. Yemeklerin kuruluşta pişirildiği ve bu hizmetin sunulması işiyle ilgili olarak

aylık (26) gün üzerinden fiilen çalışan personelin tüm mesaisini kuruluşta geçirdiği hallerde,

hizmetin sunulmasıyla görevli toplam 32 personel için;

Asgari ücretin altında ücret verilmeyecek olup işçilik giderleri [(işçi ücreti, sigorta

prim giderleri ve 26 gün üzerinden brüt 16,00 TL yol Ücreti verilecek olup (Bordroda

gösterilecektir.) Yemek listesinde çalışan 32 personelin öğünleri gösterilmeyecektir.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

İşçilik giderleri [(işçi ücreti, sigorta prim giderleri, yemek, yol, giyim, ulusal bayram

ve genel tatil günlerinde çalışma (448 gün)] teklif fiyata dâhildir…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinde “…16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde

aynı satırda belirtilen oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan

herhangi birinin ilgili aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık

halinin de 30 sayısına ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı

Kanunun 20 nci maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme

feshedilir.

Özel Aykırılık Halleri

Aykırılık

İlk Sözleşme Bedeli

Üzerinden

Sayısı

Aykırılık Hali

Kesilecek Ceza Oranı

…

Yüklenicinin, Sözleşmenin "Diğer

Hususlar" bölümünün 36.8. maddesi

gereği;

herhangi

bir

nedenle

(personelin istifa etmesi, iş akdine son

verilmesi vb.) işe gelmeyen personel

yerine hizmette aksamaya meydan

vermemek için aynı gün içerisinde

personel temin etmediğinin tespit

edilmesi

10

Binde

1

9

…

…” düzenlemesi,

Anılan Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.8’inci

maddesinde “Sözleşmenin devamı müddetince personelin yasal mevzuat çerçevesinde izinli

veya sağlık nedeniyle raporlu olmaları halinde, hizmetin aksamaması için yüklenici, yasal

izinli veya raporlu olan personelin yerine aynı gün içerisinde ihale dokümanlarında belirtilen

şartlara haiz başka bir personel temin etmek zorundadır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yapılan incelemede, ihale konusu işin “Karaman Aile ve Sosyal Hizmetler İl

Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşların Mamul Yemek Alımı, Dağıtım ve Servis Hizmetleri Alımı”

olduğu, ihale dokümanında hizmetin sunulmasıyla görevli toplam 32 personelin

çalıştırılacağının belirtildiği, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.25’inci maddesinin, personel

çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarına ilişkin olduğu, ancak başvuruya konu ihalenin

personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı niteliği taşımadığı görülmüştür.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

Sözleşme Tasarısı’nın 36.8’inci maddesinde, sözleşme süresince personelin izinli veya

raporlu olması halinde, hizmetin aksamaması için yüklenicinin, yasal izinli veya raporlu olan

personelin yerine aynı gün içerisinde başka bir personel temin etmek zorunda olduğunun

düzenlendiği, Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2’nci maddesindeki tablonun 9’uncu maddesinde de

bu maddeye atıf yapılarak herhangi bir nedenle (personelin istifa etmesi, iş akdine son

verilmesi vb.) işe gelmeyen personel yerine hizmette aksamaya meydan vermemek için aynı

gün içerisinde, ihale dokümanında belirtilen şartları haiz başka personel temin edilemediğinin

tespit edilmesi halinin, özel aykırılık hali olarak belirlendiği ve ceza uygulanacağı

görülmüştür.

Sözleşme Tasarısı’nın her iki düzenlemesi bir arada değerlendirildiğinde; hizmetin

sürekliliği adına yüklenicinin izinli veya raporlu personel yerine aynı gün başka personel

temin etmesi gerektiği ve izin, rapor, istifa, iş akdine son verilmesi ve bunlara benzer

herhangi bir nedenle işe gelmeyen personel yerine aynı gün personel temin edemediği

durumlarda ise idare tarafından belirtilen oranda yükleniciye ceza kesileceği anlaşılmıştır.

Yapılan değerlendirmede, Sözleşme Tasarısı’nın 16.1.2’nci maddesinde idarece ihale

konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan özel aykırılık

hallerinin ve bunlara uygulanacak cezaların belirlendiği, anılan maddede düzenlenen söz

konusu özel aykırılık halinin kendi içinde açık ve anlaşılır bir şekilde neye ilişkin olduğunun

anlaşıldığı, atıfta bulunulan anılan Tasarı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin

sekizinci bendinin ise yüklenicinin personel sorumluluğuna ilişkin bir düzenlemeye ilişkin

olduğu, bu itibarla incelemeye konu Sözleşme Tasarısı düzenlemelerinin sözleşmenin

uygulanması aşamasında tereddütte neden olacak bir nitelik taşımadığı görülmüştür.

Sözleşme Tasarısı’nın söz konusu düzenlemelerinde yıllık izin ve sağlık nedeniyle

rapor vb. gibi hakların kullanımı durumunda işin aksatılmaması hususunun yüklenici firmanın

sorumluluğunda olduğunun ve ayrıca işe gelmeyen personel yerine hizmette aksamaya

meydan vermemek için aynı gün içerisinde personel temin etmediğinin tespit edilmesi halinde

binde 1 oranında ceza uygulanacağının belirtildiği, anılan düzenlemelerin hizmetin ifasının

eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesini teminen idare tarafından konulan tedbir ve caydırıcı

amaçlı bir düzenlemeler olduğu değerlendirilmiş olup, başvuru sahibinin söz konusu

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Sözleşme Tasarısı’nın “Sözleşmeye aykırılık halleri, cezalar ve sözleşmenin feshi”

başlıklı 16’ncı maddesinde “16.1. İhale konusu işin niteliği ve özelliğine göre işin

sözleşmesine uygun olmayan haller ve idare tarafından uygulanacak cezalar aşağıda

belirtilmiştir. Cezalar, aykırılık halleri ve sözleşmenin feshine ilişkin hususlar bu Sözleşmenin

16, 24, 25, 26, 27, 28 ve 29’uncu maddelerinde düzenlenmiştir. Bu hususlara ilişkin olarak

söz konusu maddeler dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemeler sadece 16.1.1 inci

madde kapsamında değerlendirilir.

16.1.1. Bu sözleşmenin 16.1.2 nci maddesinde yer alan özel aykırılık ve 16.1.3 üncü

maddesinde yer alan ağır aykırılık halleri dışında, sözleşme hükümlerine uyulmaması halinde

uygulanacak ceza oranı, ilk sözleşme bedelinin binde 5'dır. Aynı fiilin tekrarı halinde bu oran

%50 artırımlı uygulanır.

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

16.1.2. Aşağıdaki tabloda yer alan özel aykırılık hallerinde aynı satırda belirtilen

oranda ceza uygulanır. Tabloda yer verilen özel aykırılıklardan herhangi birinin ilgili

aykırılık için aynı satırda belirtilen sayıya ve toplam özel aykırılık halinin de 30 sayısına

ulaşması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, 4735 sayılı Kanunun 20 nci

maddesinin (b) bendine göre protesto çekmeye gerek kalmaksızın sözleşme feshedilir.

Özel Aykırılık Halleri

İlk Sözleşme

Aykırılık

Sayısı

Bedeli

Üzerinden

Kesilecek

Ceza

Aykırılık Hali

Oranı

…

Doktor raporu veya yemek analizleri sonucunda yapılan

tespit doğrultusunda, herhangi bir ana veya ara öğünde

yüklenici firma çalışanlarının ihmali ve tedbirsizliğine

bağlı olarak bir veya birden fazla kişide ölüm hariç gıda

zehirlenmesi vakasının meydana gelmesi durumunda,

(zehirlenme vakasının tespit edildiği her ana öğün veya

ara öğün için tek bir işlem yapılacaktır.)

10

Binde

1

10

…” düzenlemesi,

Anılan Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinin 36.4’üncü

maddesinde “Yüklenici; gıda zehirlenmelerine karşı koruyucu önlemleri almak, uygulamak ve

bu konuda personelin hizmet içi eğitimini yetkili kişiler tarafından yapılmasını temin etmek

zorundadır. Kuruluşlarda, hekim tasdikli besin zehirlenmesi raporu alanlar, iaşe olunan

kişilerin en az %10’u olduğu takdirde, bu kişilerin sağlık masrafları ve işgücü kayıplarının

maddi tazminatı bütünü ile yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İncelenen ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 16.1’inci maddesinde, ihale konusu işin

niteliği ve özelliğine göre işin sözleşmesine uygun olmayan hallerin ve idare tarafından

uygulanacak cezaların ve sözleşmenin feshine ilişkin hususların bu Sözleşme’nin 16, 24, 25,

26, 27, 28 ve 29’uncu maddelerinde düzenlendiği, bu hususlara ilişkin olarak söz konusu

maddelerin dışındaki ve ihale dokümanındaki diğer düzenlemelerin sadece 16.1.1’inci madde

kapsamında değerlendirileceği, 16.1.2’nci maddedeki tablonun 10’uncu maddesinde bir veya

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No

Gündem No

Karar Tarihi

Karar No

: 2023/018

: 23

: 15.03.2023

: 2023/UH.I-481

birden fazla kişide gıda zehirlenmesi vakasının meydana gelmesi durumunda ceza

uygulanacağının açıkça belirtildiği dikkate alındığında, Sözleşme Tasarısı’nın şikâyete konu

36.4’üncü maddesinin yukarıda belirtilen maddeler arasında olmadığı ve anılan Tasarı’nın

16’ncı maddesinin uygulanacağı anlaşıldığından, idarece yapılan düzenlemelerde bir aykırılık

bulunmadığı ve başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna

ulaşılmıştır.

4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “Genel Hususlar” başlıklı “Madde III” bölümünün 4’üncü

maddesinde “Yemeğin üretiminde kullanılacak yağlar yemeklik ayçiçeği yağı olacak, ancak

Gıda Rasyonunda göre “yemeklik bitkisel margarin” ve “tereyağı” kullanılarak üretilecek

yemeklerde söz konusu gıda ürünleri kullanılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Gıda Rasyonu’ndaki yemek çeşitleri incelendiğinde, ayçiçek yağının ana yemekler ve

böreklerde (örn. yaz türlüsü, patlıcan musakka, çiftlik köfte, tavuk yahni, et kavurma, peynirli

börek vb.), zeytinyağının zeytinyağlı yemek ve salata çeşitlerinde (zeytinyağlı barbunya

pilaki, zeytinyağlı biber dolması vb., havuç salatası, fasulye piyazı, makarna salatası, kıvırcık

salata vb.) ve tereyağının tatlılarda (irmik helva, tel kadayıf, kalburabastı, baklava vb.) esas

olarak kullanıldığı,

Yine dokümanlar arasında yer alan “Gıda Malzemeleri Özellikleri”ne ilişkin

düzenlemelerde “Ayçiçek yağı, tereyağı ve zeytinyağı (riviera/sızma)” için olması gereken

özelliklerin belirtildiği görülmüştür.

Yukarıda belirtilen doküman düzenlemelerine bakıldığında yemeğin üretiminde

kullanılacak yağların yemeklik ayçiçek yağı olacağı, ancak Gıda Rasyonu’nda belirtilen bazı

yemekler için ise yemeklik bitkisel margarin ve tereyağı da kullanılabileceği belirtilmiş olup,

buna göre Gıda Rasyonu’nda ayçiçek yağı, zeytinyağı ve tereyağının kullanılacağı yemek

çeşitlerinin ayrı ayrı belirlendiği ve isteklilerce de tekliflerin oluşturulmasında söz konusu

yemek çeşitlerinin ve içeriklerinde yer alan malzemelerin gramajlarının dikkate alınacağı,

dolayısıyla idarece yapılan düzenlemelerde teklif oluşturulmasında tereddüte düşürecek ve

çelişki yaratacak bir içeriğe yer verilmediği anlaşıldığından, başvuru sahibinin söz konusu

iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:

Teknik Şartname’nin “A-Yemek Çeşitleri ve Öğün Sayıları” bölümünde “…İşin