Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
/
2023/56937-Ankara İli Çankaya İlçesinde Bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Merkez Yerleşkesi A Blok 6. Kat ve 8. Katta Çeşitli Tadilatların Yapılması İşi
Bilgi
İKN
2023/56937
Başvuru Sahibi
Aydın DEMİRTAŞ
İdare
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
İşin Adı
Ankara İli Çankaya İlçesinde Bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Merkez Yerleşkesi A Blok 6. Kat ve 8. Katta Çeşitli Tadilatların Yapılması İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
BAŞVURU SAHİBİ:
Aydın DEMİRTAŞ,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2023/56937 İhale Kayıt Numaralı “Ankara İli Çankaya İlçesinde Bulunan Ulaştırma ve
Altyapı Bakanlığı Merkez Yerleşkesi A Blok 6. Kat ve 8. Katta Çeşitli Tadilatların Yapılması
İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından
02.03.2023 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Ankara İli Çankaya İlçesinde
Bulunan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Merkez Yerleşkesi A Blok 6. Kat ve 8. Katta Çeşitli
Tadilatların Yapılması İşi” ihalesine ilişkin olarak Aydın Demirtaş’ın 29.03.2023 tarihinde
yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.04.2023 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru
sahibince 14.04.2023 tarih ve 89271 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.04.2023 tarihli
dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2023/533 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhaleye ilişkin itiraz süreci devam etmesine rağmen elektronik ortamda vermiş
oldukları geçici teminat mektubunun kendilerine herhangi bir bilgi verilmeden iade edildiği,
2) Teklif fiyatı sınır değerin altında olan isteklilerin sadece ikisinden aşırı düşük teklif
açıklaması istenilip, diğer aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden açıklama istenilmemesinin
Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.2’nci maddesine aykırı olduğu,
3) Aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan istekliler tarafından sunulan
açıklamaların mevzuata aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki;
a) Söz konusu istekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif savunmalarının Kamu
İhale Genel Tebliğinin 45.1.2.2’nci maddesinin son paragrafına uygun olmadığı,
b) Niteliği gereği idare tarafından analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin
isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine
ilişkin açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesi uyarınca
yapılabildiği, ancak; söz konusu yapım işi içerisinde yer alan özel iş kalemleri ve paçal iş
kalemleri için yapılan aşırı düşük teklif savunmalarının, Kamu İhale Genel Tebliği’nin
45.1.13’üncü maddesine uygun olarak yapılmadığı ve açıklanan fiyatların ticaretin olağan
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
akışına aykırı olduğu,
c) Sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında yer alan işçilik bedellerinin ihale
tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olduğu, idarenin şikâyete cevap
yazısında ‘‘İhaleye esas pozlar 2022/3 birim fiyatlarından yararlanılarak hazırlanmıştır. Aşırı
düşük savunmasında kullanılan işçilik bedelleri ilgili birim fiyatlarla belirlenen değerlere
uygundur.’’ ifadesine yer verildiği, ihale ilan tarihinin 27.01.2023 olduğu, Çevre ve Şehircilik
Bakanlığının hazırlamış olduğu birim fiyat kitabının ihale ilanından dokuz gün önce
18.01.2023 tarihinde ilan edildiği, dolayısıyla 2022/3 birim fiyatlarıyla savunma yapılmasının
mümkün olmadığı,
d) İdare tarafından verilmiş olan analizlerde belirtilen grup ve paçal iş kalemlerine ait
savunmaların hiçbir metraj açıklamasına tabi tutulmadığı, söz konusu imalat kalemlerine
ilişkin istekliler tarafından öngörülen metrajlar ile idare tarafından belirlenen metrajlar
arasındaki farkın Kamu İhale Kurumunun belirlemiş olduğu kabul edilebilir metraj farkına
uymadığı,
e) Y.B.F.1, Y.B.F.2, Y.B.F.3 iş kalemlerine ait nakliye, işçilik, yakıt vb. giderlere
ilişkin açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine uygun olmadığı,
f) Aşırı düşük teklif savunmalarının ekinde sunulan Ek-O.2, Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7
ve Ek-O.8, tutanaklarının ekinde mükellef adına tutanağı imzalayan kişiye ilişkin imza
sirküleri/beyannamesi, ticaret sicil gazeteleri ile meslek mensubuna ait faaliyet belgelerin yer
almadığı, fiyat teklifleri ve eki niteliğindeki tutanaklarda meslek mensubunun kaşe/mühür ve
imzası ile Tebliğ’in 45.1.13.1’inci maddesinde belirtilen beyanların yer almadığı, söz konusu
tutanakların son veya bir önceki vergi beyanname dönemine ait olmadığı, anılan belgelerin
belgelendirmelerinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45’inci maddesine göre yapılmadığı,
Satış tutarı tespit tutanağında (Ek- O.6) belirtilen satışa konu toplam miktarların, “son veya
bir önceki geçici vergi beyanname döneminde, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan iş
kalemlerinde kullanılması öngörülen miktarın en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması”
şartını sağlamadığı,
g) Aşırı düşük teklif açıklamalarında kamu kurumlarının yayımladığı 2023 yılı karsız
birim fiyatlardan daha düşük bedeller öngörüldüğü, açıklama sunulan Özel-Rayiç-001, Özel-
Rayiç-002, Özel-Rayiç-003 vb. imalat kalemlerinin Teknik Şartname’de yer alan ürün
özellikleri ile örtüşmediği, anılan malzemelerin rayiç fiyatlarının kamu kurum ve kuruluşları
tarafından yayımlanan poz tariflerinde yer almadığı iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar
tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü
maddesinde "İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya
istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler.
Şikâyet ve itirazen şikâyet başvurulan, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari
başvuru yollarıdır.
Şikâyet başvuruları idareye, itirazen şikâyet başvurulan Kuruma hitaben yazılmış
imzalı dilekçelerle yapılır.
Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir:
…
d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.
…
Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;
…
c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak
sözleşme imzalanmış olması veya şikâyete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit
edilememesi veya itirazen şikâyet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında
bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,
karar verilir…” hükmü,
Anılan Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde “Şikâyet
başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya
eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden
itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde
ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır…
…
İdare, şikâyet başvurusu üzerine gerekli incelemeyi yaparak on gün içinde gerekçeli
bir karar alır. Alınan karar, şikâyetçi ile diğer aday veya istekliler ile istekli olabileceklere
karar tarihini izleyen üç gün içinde bildirilir. İlan ile ihale veya ön yeterlik dokümanına
yönelik başvurular dışında istekli olabileceklere bildirim yapılmaz.
Belirtilen süre içinde bir karar alınmaması durumunda başvuru sahibi tarafından
karar verme süresinin bitimini, süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda ise
başvuru sahibi dahil aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından idarece alınan kararın
bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir…”
hükmü,
Bahsi geçen Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı
maddesinde “İdareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun
bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55 inci maddenin dördüncü
fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet
başvurusunda bulunulabilir…
Kurum itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet
üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele
ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler..." hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı
6’ncı maddesinde “(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya
eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden
itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan
ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.
…
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
(3) Kuruma itirazen şikâyet süresi; şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine idare
tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on
gündür.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) Süreler;
…
c) İdarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılacak başvurularda şikâyete yol açan
durumun farkına varıldığı yahut farkına varılmış olması gerektiği tarihi,
…
izleyen günden itibaren başlar...” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu
fıkrasında “İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet
başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemez.” hükmü,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak
işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında “…İdareye başvuru konularının yanı
sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikâyet
başvurusunun incelenmesinde idareye başvurusu konusu edilmeyen hususlar dikkate
alınmaz.” açıklaması yer almaktadır.
Başvuru sahibinin söz konusu iddiasının 29.03.2023 tarihinde idareye yapmış olduğu
şikâyet başvurusuna konu edilmediği, anılan iddiaya ilk kez 14.04.2023 tarihinde Kurum
kayıtlarına alınan itirazen şikâyet başvurusunda yer verildiği, idarece şikâyet başvurusuna
verilen cevapta da bahse konu hususlara ilişkin herhangi bir ifadenin bulunmadığı tespit
edilmiştir.
İhale işlem dosyası incelendiğinde başvuru sahibinin geçici teminat mektubunun idare
tarafından iade edilmesi işleminin, kesinleşen ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği
22.03.2023 tarihini izleyen 23.03.2023 tarihinde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere Yönelik Başvurular” başlıklı 54’üncü
maddesinde, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına
veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya
istekli ile istekli olabileceklerin anılan Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun
olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği belirtilmiş ve şikâyet
ve itirazen şikâyet başvurularının, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru
yolları olduğu hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanun’un “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55’inci maddesinde ihale
sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla idareye şikâyet başvurusu
yapılabileceği, anılan Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı
maddesinde ise idareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun
bulmayan aday, istekli veya istekli olabileceklerin Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda
bulunabileceği belirtilmiştir.
Bahse konu Kanun maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale sürecinde hukuka
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
aykırı olduğu iddia edilen işlem ve eylemlere karşı olarak dava açılmadan önce genel olarak
iki aşamalı bir idari başvuru yolunun öngörüldüğü, aday, istekli veya istekli olabileceklerin
öncelikle ihaleyi yapan idareye başvuru yapması gerektiği, şayet şikâyet üzerine alınan karar
uygun bulunmaz veya şikâyet üzerine idarece herhangi bir karar alınmaz ise Kamu ihale
Kurumu’na başvuruda bulunulabileceği anlaşılmaktadır.
Nitekim İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil
unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan hüküm ile İhalelere Yönelik
Başvurular Hakkında Tebliğin “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan açıklaması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda
Kurum’a verilen yetki çerçevesinde şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen
şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceğini açıkça ifade etmektedir.
Dolayısıyla; söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca, başvuru sahibi tarafından
öncelikle idareye şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiğinden ve bu iki aşamalı idari
başvuru
yolunda
şikâyet
yoluna
başvurulmadan
itirazen
şikâyet
yoluna
başvurulamayacağından, şikâyet başvurusunda ileri sürülmeyen iddiaların da itirazen şikâyet
başvurusunda ileri sürülmesi mümkün olamayacaktır.
Bu çerçevede şikâyet başvurusu; Kurul kararının alınmasından önceki süreçte
uyuşmazlık konusu hususla ilgili tarafların haklarını veya mevcut hukuki durumlarını
sınırlayan ya da değiştiren bir zorunlu idari başvuru yolu olup; idarelere kendi vakıa, gerekçe
ve delillerini ileri sürme fırsatı tanıyarak Kurul kararına ilişkin idari usulün bir parçası olması
nedeniyle, önemli bir usûlî güvence teşkil etmektedir.
Netice itibarıyla, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca idareye şikâyet
başvurusunda dile getirilmeyen hususların; şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından alınan
kararda belirtilen hususlar hariç, itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemeyeceği
anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan uyuşmazlık konusu olan iddianın bunu ileri süren istekliler tarafından,
iddia konusu hususun farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen 10
gün içerisinde bu iddiaları incelemek ve sonuçlandırmakla yetkili makamlar nezdinde ileri
sürülmesi de gerekmektedir.
Buna göre, idareye şikâyet başvurusunda dile getirilmeyen hususların itirazen şikâyet
başvurusuna konu edilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, idareye sunulan şikâyet dilekçesinde
bulunmayan ancak Kuruma sunulan itirazen şikâyet dilekçesinde yer alan iddiaların
incelenmesinin Kamu İhale Kurumunun yetkisi dâhilinde olduğu ileri sürülse dahi, söz
konusu iddianın, farkına varıldığı veya varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden
itibaren 10 gün İçerisinde ileri sürülme zorunluluğu bulunmaktadır. Dolayısıyla süresinde ileri
sürülmeyen iddiaların da süre aşımı sebebiyle Kurum tarafından incelenmesi mümkün
bulunmamaktadır.
Netice itibarıyla başvuru sahibinin geçici teminat mektubunun idare tarafından iade
edilmesi işlemi, kesinleşen ihale komisyonu kararının tebliğ edildiği 22.03.2023 tarihini
izleyen 23.03.2023 tarihinde gerçekleştirildiğinden, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının,
uyuşmazlığa konu hususun öğrenilmiş olduğu tarihi yani geçici teminat mektubunun başvuru
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
sahibine iade edildiği 23.03.2023 tarihini izleyen günden itibaren on gün içinde yazılı şekilde
şikâyet başvurusuna konu etmesi gerekirken bu süre geçtikten sonra 14.04.2023 tarihinde
Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının
süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı
45’inci maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi
uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli
teklifler tespit edildikten sonra;
…
Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az
olmamak üzere makul bir süre verilir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek
suretiyle reddedilecektir...” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1.
İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Merkez Yerleşkesinde bulunan A Blok 6. kat ve
8. Katta çeşitli tadilatların yapılması işi
b) Türü: Yapım işleri
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
…
e) Miktarı: Bakanlığımız Merkez Yerleşkesi A Blok 6. kat ve 8. Katta, uygulama
projeleri ve planlara göre; inşaat, elektrik ve mekanik işlerini kapsayan çeşitli tadilatların
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
yapılması…
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı-Destek
Hizmetleri Dairesi Başkanlığı.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 31’inci maddesinde
“…31.6. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından
belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar ve aşırı düşük teklifleri 33 üncü maddeye göre
değerlendirir…” düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi
sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama
istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük
teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre
teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale
komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,
Bahsi geçen Şartname’nin “İhalenin karara bağlanması” başlıklı 36’ncı maddesinde
“…36.1.1. Aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı ihalelerde, aşırı düşük teklif sahibi tüm
isteklilerden; aşırı düşük teklif açıklamaları ile birlikte yeterlik bilgileri tablosunda beyan
ettikleri bilgi ve belgelerden EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayanlar ile teknik
şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmaları ve ihale
dokümanında öngörülmesi halinde numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün
örneklerini vermeleri/kurulumlarını yapmaları istenir. Beyan edilen bilgi/belgeler ve teknik
şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin tevsik edici belgeleri sunmayan istekliler ile
numune ve/veya demonstrasyon işlemlerine ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmeyen veya
aşırı düşük teklif açıklaması sunmayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır…”
düzenlemesi yer almaktadır.
İnceleme konusu ihalenin e-teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği, 02.03.2023
tarihinde yapılan ihaleye 27 isteklinin katıldığı, söz konusu istekliler arasından sınır değerin
altında teklif sunduğu tespit edilen isteklilere idare tarafından 03.03.2023 ve 22.03.2023
tarihli, “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya
numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumlarının
yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazıların gönderildiği, bahse
konu yazılarda “…Tekliflerin değerlendirilmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve
belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki
belgeleri ekleri ile birlikte, idari Şartname’nin 7.9’uncu maddesine uygun olarak… tarihine
kadar idaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı… tarihine kadar sunmanız
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
gerekmektedir.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Bahsi geçen yazılar üzerine söz konusu isteklilerden Cansu Gizem Doğan ve Oğuz
Samur’un aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, söz konusu yazının gönderildiği diğer
isteklilerin ise herhangi bir aşırı düşük teklif açıklamasında bulunmadığı, 22.03.2023 tarihli
ihale komisyonu kararı ile ihalenin Cansu Gizem Doğan üzerinde bırakıldığı, Oğuz Samur’un
ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hüküm ve açıklamalarından ihale komisyonunun verilen
teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değerin
hesaplanacağı ve teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği, idarenin belirlediği
süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili
ayrıntıların yazılı olarak isteneceği; imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin
ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya
yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, teklif edilen mal, hizmet
veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaların dikkate alınarak
aşırı düşük tekliflerin değerlendirileceği ve bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli
görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, bu
bağlamda aşırı düşük açıklama talebi yazısının teklifi aşırı düşük olarak değerlendirilen tüm
isteklilerden istenilmesi gerektiği anlaşılmakta olup söz konusu ihale kapsamında aşırı düşük
teklif açıklamasının teklifi aşırı düşük olarak değerlendirilen tüm isteklilerden istenilmesine
rağmen sadece iki isteklinin yazılı olarak açıklamada bulunduğu, dolayısıyla başvuru
sahibinin iki istekli dışında diğer isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamasının
istenilmemesinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.2’nci maddesine aykırı olduğu şeklindeki
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci
maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit
muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve
zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla
sorumludur...” hükmü,
Aynı Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu
verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık
maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce,
belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile
ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir...” hükmü,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde
yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde
“38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık
maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının
büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş
kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz
girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz
girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay
belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları
tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek
biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması
dikkate alınmayacaktır…” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci
maddesinde “…45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi
uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli
teklifler tespit edildikten sonra;
…
Sınır değer aşağıdaki eşitlikten bulunur:
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik
bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu
çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az
olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme
ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair
yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı
iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş
kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı %80
oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde %80 oranının
aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları
olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama
yapılmayacaktır.
45.1.2.2…Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz
girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve altında
olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması
nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının
kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan
itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi
belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama
istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde
yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz
toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa
dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden
(45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili
yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de
belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları
analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil
analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları
istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı
aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların
belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede;
teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit
edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
a) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemleri
ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ile
açıklama istenen iş kalemleri ve/veya iş gruplarının birim fiyatlarına ilişkin ihale
dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri,
…
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz
sunulması istenmeyecektir.
Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan ihalelerde istekli tarafından sunulacak
hesap cetvelinde, sorgulamaya tabi tutulmayan iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının her biri
için miktar ve birim fiyatların ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olmayıp, sorgulanmayan iş
kalemlerinin tamamı için teklif edilen toplam bedelin gösterilmesi yeterlidir.
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
…
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım
şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını
istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme,
boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz
girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin
de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi
durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması
gerekmektedir.
…
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir.
…
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş
kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının
gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere
yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece
niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları
kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar
45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca
yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve
söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını
kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek
açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider
içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek
birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve
genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider”
tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde
de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu
kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları
için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz
numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere
ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale
dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım
şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların
üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede;
çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar
esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde
düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit
edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları
açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere
dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;
a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri,
b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri,
c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş
fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,
ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen
asgari fiyatlar,
d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,
e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b.dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun
olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen
mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek
suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi
ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir…
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine
uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan
veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek
suretiyle reddedilecektir...” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi
sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama
istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük
teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre
teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale
komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı
avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda yer verilen Kamu İhale Genel Tebliği açıklamalarından aşırı düşük teklif
sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş
kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranının tespit edilmesi gerektiği, yaklaşık maliyeti
oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranlarının
kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş
kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten
büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu”nun hazırlanarak yaklaşık
maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenmesi gerektiği, ihale
komisyonunca, “sıralı iş kalemleri/grupları listesi”ne göre, tutarlarının yaklaşık maliyete
oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif
toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun sorgulamaya
tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi gerektiği ve bunların dışında
kalan iş kalemleri/grupları için ise sorgulama yapılmaması gerektiği anlaşılmaktadır.
Anılan Tebliğ açıklamalarından ayrıca, “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak
tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz
girdilerinin tespit edilmesi, yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz
girdilerinden, tutarı kâr ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar
için isteklilerden açıklama yapılmasının istenilmemesi gerektiği, ayrıca tutarı, kâr ve genel
gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kâr ve genel gider hariç
analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda
%15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisinin belirlenmesi, tutarı bu girdinin
tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmemesi, herhangi bir analizdeki oranı
%3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilmesi, özel iş kalemleri ile paçal iş
kalemleri için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz
formatlarının isteklilere verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yapılan inceleme neticesinde; idare tarafından teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen
isteklilerden 03.03.2023 tebliğ tarihli yazı ile aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, söz
konusu yazı ile; isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını 10.03.2023 tarihine kadar
sunmalarının istenildiği, öte yandan ihale üzerinde bırakılan Cansu Gizem Doğan’a
03.03.2023 tebliğ tarihli söz konusu yazıya ek olarak 22.03.2023 tebliğ tarihli yazı
gönderildiği ve anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklamalarını 24.03.2023 tarihine kadar
sunmasının istenildiği, anılan yazının diğer isteklilere gönderilmediği ve ilgili yazılar ekinde
açıklama istenilecek iş kalemlerine ve açıklama istenilen/istenilmeyen analiz girdilerine yer
verilmediği tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi uyarınca idarelerin bu Kanuna
göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği,
kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların
verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, dolayısıyla idarece, teklifi sınır değerin
altında olduğu tespit edilen isteklilere yapılacak aşırı düşük sorgulamasının, gerek isteklilere
aşırı düşük teklif sorgulama yazısı gönderildiği tarih bakımından, gerek isteklilere aşırı düşük
açıklaması sunması için öngörülen zaman aralığı bakımından eşitlik ilkesinin sarsmayacak
biçimde belirlenmesi gerektiği, ilaveten, gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında
isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin bütün istekliler
için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi gerektiği, idarece yapılan aşırı düşük
sorgulamasında ihale üzerinde bırakılan Cansu Gizem Doğan’a gönderilen 22.03.2023 tarihli
yazı ile geçerli teklif sahibi tüm isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazılarının
tarihlerinin farklı olduğu, açıklama sunmaları için öngörülen son tarihlerin farklı olduğu, hal
böyle iken eşitlik ilkesine uygun bir aşırı düşük teklif değerlendirmesi yapıldığının kabul
edilemeyeceği, öte yandan söz konusu 03.03.2023 tarihli ve 22.03.2023 tarihli yazıların
ekinde açıklama istenilecek iş kalemlerine ve açıklama istenilen/istenilmeyen analiz
girdilerine yer verilmediği, bu itibarla idarece talep edilen 03.03.2023 tarihli ve 22.03.2023
tarihli yazılar kapsamında analiz girdi ve miktarlarına yer verilmemesinin kamu ihale
mevzuatına aykırı olduğu anlaşılmıştır.
Bu çerçevede,
a) “Sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak tutarlarının yaklaşık maliyete
oranlarının kümülatif toplamı %80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif
toplama eklendiğinde %80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubunun, sorgulamaya
tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenmesi,
b) Açıklama istenilecek iş kalemlerine ait birim fiyat analizlerinin temel girdilere
(işçilik, mazot, diğer malzeme girdileri, makine amortismanı vb. makine girdileri) kadar
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
ayrıştırılarak yapılması,
c) İş kalemlerine ait analizlerde aynı poz numarasına sahip girdilerin miktar ve
tutarlarının toplanması,
d) Yukarıdaki işlemlerden sonra Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine
göre açıklama istenilmeyecek analiz girdilerinin belirlenmesi,
e) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.2.2’nci maddesine göre aynı girdinin birden
fazla iş kalemi analizinde yer alması halinde, bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı
değerlendirilerek, herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için
açıklama istenilmesi (Örneğin mazot girdisi birden fazla iş kalemi analizinde yer alması
durumunda, eğer bu iş kalemleri analizlerinden en az birinde mazot girdisinin oranı söz
konusu analiz toplamının %3’ünün üstünde olması halinde açıklama istenilmesi),
f) Açıklama istenilecek iş kalemlerinin tümüne ilişkin olarak tek bir açıklama
istenilmeyecek analiz girdileri listesinin hazırlanması,
Hazırlanan açıklama istenilmeyecek analiz girdileri listesi ile birlikte temel girdilerin
(malzeme, makine, işçilik, nakliye ve diğer) cins ve miktarlarının gösterildiği, açıklama
istenilecek iş kalemlerine ait analiz formatlarının sınır değer altında teklif veren isteklilere
gönderildiği tarih ve açıklama sunulması için belirlenen son tarih aynı olacak şekilde ve
isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler
için aynı unsurları içerecek şekilde gönderilerek yeniden aşırı düşük teklif açıklaması
istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt
bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı
ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının
başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi
üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru
bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer
hallerde başvuru bedeli iade edilmez.
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade
edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının
tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate
alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin,
iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için
Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması"
koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü
maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin
mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden
yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2023/028
: 20
: 10.05.2023
: 2023/UY.II-742
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle
giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük sorgulama işleminin mevzuata
uygun biçimde yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak
yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici
işlem belirlenmesine,
Oybirliği ile karar verildi.