Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Sakarya Büyükşehir Belediyesi
/
2024/1124237-İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı
Bilgi
İKN
2024/1124237
Başvuru Sahibi
Halil Çalık
İdare
Sakarya Büyükşehir Belediyesi
İşin Adı
İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
BAŞVURU SAHİBİ:
Halil Çalık,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Sakarya Büyükşehir Belediyesi,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2024/1124237 İhale Kayıt Numaralı “İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Sakarya Büyükşehir Belediyesi tarafından 30.09.2024 tarihinde açık ihale usulü ile
gerçekleştirilen “İş Makinası Kiralama Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Halil Çalık’ın
24.09.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, başvurusu hakkında idare tarafından
süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 14.10.2024 tarih ve 166088 sayı ile
Kurum kayıtlarına alınan 14.10.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda
bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2024/1254 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İhale konusu işte çalışacak araçlar için ekseriyetle 2023 model ve üzeri olma
şartının getirildiği, bu durumun ihalede daha yeni araçların kiralanmasını/satın alınmasını
gerekli kılacağı, bu nedenle teklif maliyetlerinin yükselmesine ve kamu zararına sebep
olunacağı, söz konusu durumun mevzuata ve Cumhurbaşkanlığının 2024/7 Sayılı ve Tasarruf
Tedbirleri Konulu Genelgesi’nde yer alan maliyetleri düşürme amaçlı hedeflere aykırı
olacağı, yaklaşık maliyet düşürülerek geniş model yılı aralığı araçlar ile ihaleye çıkılması
gerektiği,
2) Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesinde“4.2 Kiralanan araçlar teslim edilirken,
ruhsat, zorunlu trafik sigortası ve kasko poliçesinin bir nüshası İDARE' ye teslim edilecektir.
… 4.9 Çalışma esnasında oluşabilecek herhangi bir kaza durumunda araçlardaki hasarlar da
sorumluluk yükleniciye aittir. 3. Şahıslara yönelik oluşacak tüm zararlardan yüklenici
sorumludur. … 4.11 Araçların işe başlama tarihi itibari ile Muayene, Plaka Trafik cezası,
Trafik Sigortası, Kasko ile Koltuk Sigortaları vb. tüm yasal yükümlülükleri yüklenici
tarafından yerine getirilmiş olacaktır. Bu hususla ilgili tüm sorumluluk yükleniciye aittir.”
düzenlemelerinin ve 11.7’nci maddesinde ise “Herhangi bir kaza veya çalınma sonucu araçta
meydana gelen hasar/tazmin bedelinin tamamı kasko kapsamında yüklenici
yükümlülüğündedir.” düzenlemesinin yer aldığı, düzenlemelerden yüklenici tarafından
yapılacak sigorta kapsamının tam kasko şeklinde yaptırılacağı, üçüncü kişilerin açacağı dava
ve zarar-ziyan taleplerinin yükleniciye ait olduğu hususlarının anlaşıldığı, bu düzenlemeler ile
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümlerinin kapsamının dışına çıkıldığı, yüklenici
veya idare tarafından temin edilen personel ayrımı yapılmaksızın idarenin personelinin
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
kusurundan doğacak zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamına alındığı, söz konusu
düzenlemelerin mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya
hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin
idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği
nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından
onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.
İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale
dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,
verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar
içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu
sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve
tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün
belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer
verilmeyecektir.
Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik
özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek
şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,
17.05.2024 tarihli ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/7 sayılı Genelge
içerisinde “…Ayrıca hizmet alımı suretiyle edinilecek taşıtlarda model yılı yeni araçlar yerine
ekonomik olması durumunda binek ve station wagon cinsi taşıtlarda 10 yaşını, diğer
taşıtlarda 15 yaşını doldurmamış olmak kaydıyla model yılı yeni olmayan araçlara öncelik
verilecektir.” düzenlemesi,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde
“2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: İş Makinesi Kiralanma Hizmet Alımı
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
…
e) Miktarı:
1 Adet Lastikli Tekerlekli Ekskavatör Krlm.(Operatörlü)
1 Adet Kazıyıcı - Yükleyici Krlm.(Operatörlü)
2 Adet Hafif Kamyon (Damperli) Krlm.(Şoförsüz)
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
1 Adet Lowbed Krlm.(Şoförsüz)
4 Adet Çift Kabin Kamyonet Krlm.(Şoförsüz)
1 Adet Minibüs Krlm.(Şoförsüz)
1 Adet Tek Kabin Uzun Şase Kamyonet Krlm.(Şoförsüz)
Teleskobik Kollu Vinç Krlm.(Operatörlü)
1 Adet 4X4 Çift Kabin Pick-Up Krlm.(Şoförsüz)
1 Adet Mini Ekskavatör (Kabinli) Krlm.(Operatörsüz)
1 Adet Sepetli Vinç Krlm.(Operatörlü)
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı
Park Bahçeler Yapım ve Onarım Şube Müdürlüğü” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “İşin süresi, işe
başlama tarihinden itibaren 36 (OtuzAltı) aydır …” düzenlemesi,
Aynı Tasarı’nın “İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu
maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığının
belirleyeceği çalışma alanları
10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: Sözleşmenin imzalandığı
tarihten itibaren 30 (Otuz) gün içinde işyeri teslimi yapılarak işe başlanır. …” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “İşin süresi ve niteliği” başlıklı 3’üncü maddesinde ise aşağıdaki
düzenleme yer almaktadır.
POZ
NO
ARAÇ CİNSİ -
NEV’İ
NİTELİKLERİ
MİKTAR
BİRİM
ÖZELLİKLE R
Ana Kova kaps. Min. 1,2 m3,
Dar Kova bulundurulacak.
Kırıcı bulundurulacak.
Min. 20 Tonluk,
Dizel Motor,
2023 Model ve üzeri
Klimalı
Lastik
ÖZEL- Tekerlekli
01
36
AY
OPERATÖRLÜ
Ekskavatör
(1 Adet 36 Ay)
ÖZEL-
02
min. 90 HP,
Dizel Motor,
4x4 Şanzuman,
Kazıcı-
Yükleyici
(1 Adet 36 Ay)
36
72
AY
AY
OPERATÖRLÜ
ŞOFÖRSÜZ
2023 Model ve üzeri
Dar Kova bulundurulacak.
Kırıcı bulundurulacak.
Klimalı
Azami Yüklü Ağırlık 7500 kg
Dizel Motor,
2023 Model ve üzeri,
Arka Kapak yana açılabilen
Klimalı
Hafif Kamyon
(Damperli)
(2 Adet 72 ay)
ÖZEL-
04
Römork Çekili
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
min. yük kaps 15.000 kg.,
ÖZEL- Lowbed
Dizel Motor,
Klimalı,
2022 Model ve üzeri,
36
AY
ŞOFÖRSÜZ
ŞOFÖRSÜZ
05
(1 Adet 36 Ay)
min. yük kaps 1.000 kg.,
Dizel Motor,
Çift Kabin
ÖZEL-
06
Kamyonet (4 min. Şasi Uzunluğu 2300mm
Adet 36 ay)
144
AY
AY
2023 Model ve üzeri
Klimalı
Min. 18+1 Koltuklu,
Dizel Motor,
(1 Adet 36 ay) 2023 Model ve üzeri,
Klimalı
ÖZEL- Minibüs
07
36
36
ŞOFÖRSÜZ
ŞOFÖRSÜZ
AY
SAAT
AY
1801 cm3,
min. yük kaps 1.000 kg.,
Dizel Motor,
Tek Kabin
ÖZEL- Uzun Şase
08
Kamyonet
min. Şasi Uzunluğu 3500mm
(1 Adet 36 Ay) 2023 Model ve üzeri,
Klimalı
Kamyon Üstü,
Teleskobik
ÖZEL-
09
20-40 Ton Kapasiteli,
Kollu
450
36
OPERATÖRLÜ
ŞOFÖRSÜZ
2020 Model ve Üzeri
Vinç
Bom Uzunluğu >=25 M.
4x4 Çift Kabin 2023 Model ve Üzeri,
Otomatik
(1 Adet 36 Ay) Klimalı
ÖZEL-
10
Pick-Up
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
Çalışma ağırlığı: en az 3500 kg
en çok 4000 kg,
Çelik Paletli
AY
Yüke duyarlı hidrolik sistemli,
Genişlik max 1800 mm
Çalışma Saati Max 1000 saat
Dizel Motor,
Motor gücü min. 20 Bg,
2023 Model ve üzeri
Klimalı
Mini
ÖZEL- Ekskavatör
36
OPERATÖRSÜZ
11
(Kabinli) (1
Adet 36 Ay)
Kırıcı, Tesviya kovası ve kazı
kovası bulunacaktır.
Araç ve platform model yılı
min. 2021 olacaktır.
Dizel Motor,
Platform;
Yükseklik 14-16 m
TS EN 280+A1 standartlarına
uygun.
AY
Bomlar teloskobik ve
senkronize çalışmaya uygun,
Tam oransal Kumanda,
Elektronik moment kontrol
sistemli,
Kabin,Sepet ve uzaktan
kumanda edilebilen
(1 Adet 36 Ay) Sepet;
ÖZEL- Sepetli Vinç
12
36
OPERATÖRLÜ
TS EN 280+A1 standardına
uygun,
Fiberglass malzemeden
üretilmiş,
En az 250 Kg kaldırma
kapasitesi,
Sepette 2’Şer adet paraşüt tipi
emniyet kemeri ve bağlantı
yeri,
Araç karoseri ve sepette
fosforlu ikaz şeritleri olacak
Sepette en az 2 adet led
projektör bulucaktır.
İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, şikayete konu ihalenin “İş Makinası
Kiralama Hizmet Alımı” işi olduğu, isteklilerin birim fiyat teklif vermek suretiyle ihaleye
katılabilecekleri, Teknik Şartname’nin yukarıdaki anılan maddesinde araçların teknik
özelliklerine ve sağlaması gerektiği belirtilen model yıllarına yer verildiği, birim fiyat teklif
cetvelinde Teknik Şartname’de özellikleri belirlenen her bir araç grubu için satır açıldığı,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
toplam 11 satırın 10’unda iş kalemlerine ilişkin birimin ay olarak belirlendiği, “Teleskobik
Kollu Vinç Kiralanması (Operatörlü)” iş kaleminin biriminin ise saat olarak belirlendiği
görülmüş olup isteklilerin tekliflerini idarece düzenlenen birim fiyat teklif cetvelindeki bu
birimleri esas alarak oluşturmaları gerektiği anlaşılmıştır.
İhaleye konu araçlara ilişkin niteliklerin düzenlendiği Teknik Şartname’nin 3’üncü
maddesi incelendiğinde 1 adet “lastik tekerlekli ekskavatör (operatörlü)”, 1 adet “kazıcı-
yükleyici (operatörlü)”, 2 adet “hafif kamyon (damperli) (şoförsüz)”, 4 adet “çift kabin
kamyonet (şoförsüz)”, 1 adet “minibüs (şoförsüz)”, 1 adet “tek kabin uzun şase kamyonet
(şoförsüz)”, 1 adet “4x4 çift kabin pick-up (şoförsüz)” ve 1 adet “mini ekskavatör (kabinli)
(operatörsüz)” için model yılının 2023 ve üzeri olarak belirlendiği, bununla birlikte 1 adet
“lowbed” için 2022 ve üzeri, “teleskobik kollu vinç” için 2020 ve üzeri model yılı, 1 adet
“sepetli vinç” için (araç ve platform) en az 2021 model yılı belirlemesi yapıldığı görülmüştür.
İtirazen şikayete konu olan 2023 ve üzeri model yılına sahip araçların ekskavatör,
kazıcı-yükleyici, kamyon, kamyonet, minibüs ve pick-up olarak Teknik Şartname’de yer
aldığı, 333 ve 399 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri’nin eklerinde bulunan
Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler Listeleri göz önünde bulundurulduğunda “Otomobiller
ve taksiler (Jipler ve arazi taşıtları dahil)” ve “Otobüs, Minibüs, Midibüsler” için faydalı
ömrün 5 yıl, amortisman oranının %20, “Hafif Kamyonlar (Yüksüz ağırlığı 6 tona kadar
olanlar) ve kamyonetler” için faydalı ömrün 4 yıl, amortisman oranının %25 olarak, “İnşaat
işlerinde kullanılan iş makinesi ve benzeri araçlar (Boru döşeyici, ekskavatör ve lastik
tekerlekli yükleyici gibi)” için faydalı ömrün 6 yıl, amortisman oranının %16,66 olarak
belirlendiği anlaşılmıştır.
Yukarıda anılan Kanun maddelerinden, idarelerin yapacakları ihalelerde eşit
muameleyi ve rekabet ortamını azami düzeyde tutmaları gerektiği, ihale dokümanı
içeriğindeki teknik şartnameleri hazırlarken yapılan düzenlemelerin verimliliği ve
fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak şekilde belirlenmesi, belli marka veya model işaret
edilmemesi gerektiği anlaşılmış olup anılan mevzuat maddeleri gereğince araçların
özelliklerine ve çeşitlerine uygun olarak model yılları belirlenmesinin kamu kaynaklarının
verimli kullanılması ve rekabet ortamının sağlanması adına uygun olacağı sonucuna
ulaşılmıştır.
Bu bağlamda şikayete konu ihaleye ait doküman düzenlemelerinden işin süresinin işe
başlama tarihinden itibaren 36 ay olduğu, sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 30 gün
içinde işyeri teslimi yapılarak işe başlanacağı anlaşılmıştır. Teknik Şartname’nin 3’üncü
maddesinde ihale konusu işte kiralanması düşünülen 1 adet “lastik tekerlekli ekskavatör
(operatörlü)”, 1 adet “kazıcı-yükleyici (operatörlü)”, 2 adet “hafif kamyon (damperli)
(şoförsüz)”, 4 adet “çift kabin kamyonet (şoförsüz)”, 1 adet “minibüs (şoförsüz)”, 1 adet “tek
kabin uzun şase kamyonet (şoförsüz)”, 1 adet “4x4 çift kabin pick-up (şoförsüz)” ve 1 adet
“mini ekskavatör (kabinli) (operatörsüz)” için 2023 ve üzeri model yılı belirlendiği, işin
süresi ve söz konusu araçların faydalı ömürleri dikkate alındığında idarece model yıllarına
yönelik yapılan düzenlemenin isteklilerin ihaleye katılımını veya rekabeti engelleyici nitelikte
olmadığı, bununla birlikte kiralamaya konu araçların tümünde salt 2023 ve üzeri model
belirlemesi yapılmadığı, bazı araçlarda 2020, 2021 ve 2022 yıllarını kapsayan modellerin
belirlendiği, bu yönüyle de araçlara ilişkin model yıllarında ayrıma gidilerek rekabet
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
ortamının gözetildiği anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna
varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü
maddesinde “Bu Kanuna göre düzenlenecek sözleşmelerde, ihale dokümanında yer alan
şartlara aykırı hükümlere yer verilemez.
Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve
ek sözleşme düzenlenemez.
Bu Kanun kapsamında yapılan kamu sözleşmelerinin tarafları, sözleşme hükümlerinin
uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme
hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez.
Kanunun yorum ve
uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.” hükmü,
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “Yüklenicinin genel sorumlulukları” başlıklı 6’ncı
maddesinde “Yüklenici, işleri gereken özen ve ihtimamı göstererek planlayacak,
projelendirecek (sözleşmede öngörüldüğü şekilde), yürütecek, tamamlayacak ve işlerde
olabilecek kusurları sözleşme hükümlerine uygun olarak giderecektir. Yüklenici, bu
sorumluluklarının yerine getirilmesi için, ister kalıcı, ister geçici nitelikte olsun, gereken
bütün denetim, muayene ve testleri yaptıracak ve işçilik, malzeme, tesis, ekipman vb. temin
edecektir.
Yüklenici, işin görülmesi sırasında ilgili mevzuatın izin vermediği insan ve çevre
sağlığına zarar verici nitelikte malzeme kullanamaz veya yöntem uygulayamaz. İlgili
mevzuatın izin verdiği malzeme ve yöntemler ise, öngörülmüş tedbirler alınarak ve usulüne
uygun şekilde kullanılabilir. Bu yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde yüklenici, idarenin ve
üçüncü şahısların tüm zararlarını karşılamak zorundadır.
Yüklenici, bu Genel Şartnamede öngörülen yükümlülük ve yasakları ihlâl ederek
idareye veya üçüncü kişilere verdiği zarardan dolayı bizzat sorumludur.” hükmü,
Anılan Genel Şartname’nin “Mevzuata uygunluk” başlıklı 12’nci maddesinde “İlgili
bütün bildirimlerin ve bütün ödemelerin yapılması da dahil olmak üzere yüklenici,
…
(b) Malları veya hakları, işler dolayısıyla herhangi bir şekilde etkilenen veya
etkilenebilecek olan kamu kurum ve kuruluşlarının düzenlemelerine uyacak ve bu hükümlerin
ihlali nedeniyle ortaya çıkabilecek bütün sorumluluk ve cezalardan dolayı idarenin zararını
karşılayacaktır.” düzenlemesi,
Aynı Genel Şartname’nin “Kamu düzenine ve mallarına zarar vermeme” başlıklı
15’inci maddesinde “Yüklenici işlerin yürütülmesi, tamamlanması ve işlerde olabilecek
aksaklıkların giderilmesi için gereken bütün işlemlerde, sözleşme koşullarına uygun davranma
yükümlülüğü içerisinde;
(a) Kamu düzenine ve kamusal yaşamın gereklerine uygun davranacak,
(b) Kamunun mülkiyeti veya hüküm ve tasarrufu altındaki taşınır ve taşınmaz mallar
ile özel kişilerin mülkiyetindeki taşınır veya taşınmaz mallara, kamusal kullanıma tahsis
edilmiş veya bırakılmış yol, meydan, park gibi orta mallarına ve kamu hizmetinde kullanılan
mallara zarar vermeyecek, bunların kullanımına ve bunlara ulaşılmasına engel olmayacaktır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
Belirtilen hükümlerin ihlal edilmesi nedeniyle idarenin maruz kalabileceği tüm zarar,
ceza, tazminat ve benzeri sorumluluklar ile bunların mali sonuçlarından doğacak giderler
yüklenici tarafından karşılanacaktır.” düzenlemesi,
Aynı Genel Şartname’nin “İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı
19’uncu maddesinde “İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her
türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin
korunmasından yüklenici sorumludur.
Yüklenici, kazaların, zarar ve kayıpların meydana gelmesini önlemek amacı ile
gereken bütün önlemleri almak ve kontrol teşkilatı tarafından, kaza, zarar ve kayıp
ihtimallerini azaltmak için verilecek talimatların hepsine uymak zorundadır.
Yüklenici, işin devamı süresince iş yerinde yapılacak çalışmalarda her türlü güvenlik
önlemini almak zorundadır. İş sahasında veya çevresindeki bölgede, yeterli güvenlik
önleminin alınmaması nedeniyle doğabilecek hasar ve zararın ödenmesinden yüklenici
sorumludur. Ayrıca yüklenici, işyerinde kullanılan ekipmanın neden olabileceği kazalardan
korunma usullerini ve önlemlerini çalışanlara öğretmek zorundadır. Bu konularda gerek
kontrol teşkilatı tarafından istenen ve gerekse yüklenicinin kendi arzusu ile uyguladığı
güvenlik ve koruma önlemlerine ilişkin giderlerin tümü yükleniciye aittir. …” düzenlemesi,
Aynı Genel Şartname’nin “Yüklenicinin kusuru dışındaki hasar ve zararlar” başlıklı
20’nci maddesinde “Olağanüstü haller ve doğal afetlerin işyerlerinde ve yapılan işlerde
meydana getireceği hasar ve zararlar ile sigortalanabilir riskler sigorta kapsamında olsun
veya olmasın yüklenici bu hasar ve zararlar için idareden hiç bir bedel isteyemez. Ancak bu
hasar ve zararlar nedeniyle meydana gelecek gecikmeler için yükleniciye gerekli süre uzatımı
verilir.
Savaş, yurt içinde seferberlik, ayaklanma, iç savaş ve bunlara benzer olaylar veya
yüklenici ve varsa alt yüklenici tarafından kullanılmadıkça bir nükleer yakıttan kaynaklanan
radyasyonlar ve bunların gerektirdiği önlemler sonucunda meydana gelecek riskler gibi
sigortalanması mümkün olmayan türden riskler ile idarenin işlerin tamamlanmış kısımlarını
teslim alarak kullanmasından dolayı doğacak riskler idareye aittir.” düzenlemesi,
Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Tip İdari
Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “Sözleşmenin
uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç
giderleri teklif fiyata dahildir. …” düzenlemesi,
Hizmet Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “İş ve iş yerlerinin korunması ve
sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde “21.1. İş ve iş yerlerinin korunmasına ilişkin
sorumluluk Genel Şartnamenin 19’uncu maddesinde düzenlenen esaslar dâhilinde yükleniciye
aittir.
21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:
21.2.1…………………………………………………………” düzenlemesi,
Aynı Tip Sözleşme maddesine ait 34 ve 35’inci dipnotlarda “34. İşin ve/veya
işyerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılması isteniyorsa bu sorumluluğun da
yükleniciye ait olduğu hususu burada belirtilecektir.
35. 21.1. maddesinde işin ve/veya işyerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılacağı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
belirtilmişse, işin nitelik ve özelliğine göre, sigorta türleri ile teminat kapsam ve limitleri
tereddüde yer bırakmayacak şekilde burada belirtilecektir. İdare tarafından 21.1. maddesinde
işin ve/veya işyerlerinin yüklenici tarafından sigortalattırılmasına ilişkin bir düzenleme
yapılmaması halinde ise 21.2.1. maddesine “Bu madde boş bırakılmıştır” yazılacaktır.”
açıklamaları,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İş ve iş yerlerinin korunması ve sigortalanması”
başlıklı 76’ncı maddesinde “76.1. Hizmet alımı ihalelerinde iş ve işyerlerinin korunması ve
sigortalanmasına ilişkin düzenleme Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesi ile
tip idari şartnamelerin “teklif fiyata dahil olan giderler” maddesi ve tip sözleşmenin 21 inci
maddesinde yer almaktadır.
76.1.1 Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19 uncu maddesinde “İşyerinde, işin
başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine
ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenicinin sorumlu olduğu,
hizmet türüne göre sigorta gerektiği takdirde uygulanacak sigorta türü veya türleri ve teminat
limitlerinin günün koşullarına uygun olmak şartıyla sözleşmesinde veya eklerinde
belirtileceği” hükme bağlanmıştır.
76.1.2 Tip idari şartnamelerin “Teklif fiyata dahil olan giderler” maddesinde
“Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek … sigorta … teklif
fiyatına dahildir.” ifadesine yer verilmiştir.
…
İstekliler tarafından ilgili mevzuatı gereğince yapılması gereken sigorta giderleri, tip
idari şartnamelerin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” maddesi kapsamında teklif fiyatına
dâhil edilecektir. İhale dokümanında iş ve/veya işyerlerinin sigortalanmasının ayrıca istendiği
durumlarda sigorta türü veya türleri ile sigorta teminatının kapsam ve limitinin belirlenmesi
gerekmektedir.
Sigorta türleri belirtilmesine rağmen sigorta teminatının kapsamı ve limitinin
belirlenmediği hallerde iş ve/işyerlerinin sigortalanmasının asgari limitler dâhilinde istendiği
kabul edilecektir. Sigorta türü veya türlerinin belirlenmediği hallerde ise, iş ve/işyerlerinin
sigortalanmasının istenmediği kabul edilmek suretiyle teklifler değerlendirilecektir.
…” açıklaması,
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde
“25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta,
vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir
hak talebinde bulunamaz. ...” düzenlemesi,
Sözleşme Tasarısı’nın “İş ve işyerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 21’inci
maddesinde “21.1. İş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluk Genel Şartnamenin 19
uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye aittir.
21.2. Sigorta türleri ile teminat kapsamı ve limitleri:
21.2.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Genel Şartlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “… 4.2 Kiralanan
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
araçlar teslim edilirken, ruhsat, zorunlu trafik sigortası ve kasko poliçesinin bir nüshası
idare’ye teslim edilecektir.
…
4.8 Araçlara ait mesai çalışma saatleri 24 saat esaslıdır. Gece çalışma programı
oluşturulması durumunda yüklenici (ÖZEL-1 / ÖZEL-2 / ÖZEL-9 / ÖZEL-12) kalemlerinde,
İdarenin belirlediği program saatlerine uygun olarak şoför bulundurmak zorundadır. İdare
yükleniciye herhangi bir ad altında fazladan mesai ücreti ödemeyecektir. Yüklenici bu şartı
peşinen kabul eder ve ona göre fiyat verir.
4.9 Çalışma esnasında oluşabilecek herhangi bir kaza durumunda araçlardaki
hasarlar da sorumluluk yükleniciye aittir. 3. Şahıslara yönelik oluşacak tüm zararlardan
yüklenici sorumludur.
…
4.11 Araçların işe başlama tarihi itibari ile Muayene, Plaka Trafik cezası, Trafik
Sigortası, Kasko, ile Koltuk Sigortaları vb. tüm yasal yükümlülükleri yüklenici tarafından
yerine getirilmiş olacaktır. Bu hususla ilgili tüm sorumluluk yükleniciye aittir. …”
düzenlemesi,
Aynı Şartname’nin “İş Sağlığı ve Güvenliği” başlıklı 5’inci maddesinde “… 5.17
Çalışma yaptığı işyerlerinde gerekli işaret ikaz levhalarını koymamasından, can ve mal
güvenliği ile trafik açısından gerekli her türlü emniyet ve güvenlik tedbirlerini almamasından
dolayı olacak bütün kazalardan, hasar, zarar, ziyanlar ile 3. Şahıslara verilebilecek
zararlardan doğrudan doğruya yüklenici sorumludur.
…
5.19 Meydana gelebilecek her türlü kazalarda, operatörlü çalıştıracağı iş
makineleri için tün maddi ve manevi sorumluluk yükleniciye aittir.
5.20 Yüklenicinin operatörlü çalıştıracağı iş makineleri için önlem almasına
rağmen olabilecek kazalarda (personel veya 3. şahıslara) verilebilecek tüm zarar-ziyan ve
maddi-manevi sonuçlardan yüklenici firma sorumlu olacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat ve doküman maddelerinden; şikayete konu ihalenin “İş
Makinesi Kiralanma Hizmet Alımı” işi olduğu, iş kapsamında 11 grup aracın kiralamaya
konu edildiği, kiralamaya konu araçlardan “lastik tekerlekli ekskavatör”, “kazıcı-yükleyici”,
“teleskobik kollu vinç” ve “sepetli vinç” için operatörlü, diğer araçlar için sürücüsüz ve
operatörsüz kiralama yapılacağının düzenlendiği, hizmet alımı ihalelerinde, işin
başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar, iş yerinde her türlü araç, malzeme, ihzarat,
makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin/iş yerinin korunmasından yüklenicinin
sorumlu olduğu, ilgili mevzuatı gereğince yaptırılması gereken sigortalara ait giderlerin ise
İdari Şartname’nin 25’inci maddesinde yer alan teklif fiyata dâhil giderler arasında sayılması
gerektiği, bu bağlamda iş ve/veya iş yerinin yüklenici tarafından korunması ve mevzuat
uyarınca zorunlu olan sigortaların da yüklenici tarafından yaptırılmasının mecburi olduğu
anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte Teknik Şartname’nin “Genel Şartlar” başlıklı yukarıda yer verilen
4’üncü maddesindeki düzenlemelerinden; kiralanan araçların teslim edilirken, ruhsat, zorunlu
trafik sigortası ve kasko poliçesinin bir nüshasının idareye teslim edileceği, araçlara ait mesai
çalışma saatlerinin 24 saat esaslı olduğu, gece çalışma programı oluşturulması durumunda
yüklenicinin operatörlü çalıştıracağı iş makinelerinde idarenin belirlediği program saatlerine
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
uygun olarak operatör bulundurmak zorunda olduğu, çalışma esnasında oluşabilecek herhangi
bir kaza durumunda araçlardaki hasarlarda sorumluluğun yükleniciye ait olduğu, üçüncü
şahıslara yönelik oluşacak tüm zararlardan yüklenicinin sorumlu olduğu, araçların işe başlama
tarihi itibari ile muayene, trafik cezası, trafik sigortası, kasko, koltuk sigortaları vb. tüm yasal
yükümlülüklerinin yüklenici tarafından yerine getirilmiş olacağı,
“İş Sağlığı ve Güvenliği” başlıklı yukarıda yer verilen 5’inci maddesindeki
düzenlemelerinden; yüklenicinin çalışma yaptığı işyerlerinde gerekli işaret ikaz levhalarını
koymamasından, can ve mal güvenliği ile trafik açısından gerekli her türlü emniyet ve
güvenlik tedbirlerini almamasından dolayı olacak bütün kazalardan, hasar, zarar, ziyanlar ile
üçüncü şahıslara verilebilecek zararlardan doğrudan doğruya sorumlu olacağı, meydana
gelebilecek her türlü kazalarda, operatörlü çalıştıracağı iş makineleri için tüm maddi ve
manevi sorumluluğun yükleniciye ait olduğu, yüklenicinin operatörlü çalıştıracağı iş
makineleri için önlem almasına rağmen olabilecek kazalarda verilebilecek tüm zarar-ziyan ve
maddi-manevi sonuçlardan yüklenicinin sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.
Bu yönüyle anılan Teknik Şartname düzenlemeleri bir arada değerlendirildiğinde
Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 19’uncu maddesi gereği korunmasından yüklenicinin
sorumlu olduğu kiralamaya konu araçlara ait zorunlu trafik sigortası ve kaskoların bulunması
gerektiği, bununla birlikte hizmetin ifası sırasında meydana gelebilecek kaza, hasar, zarar,
ziyan ile üçüncü şahıslara verilebilecek zararlarda yüklenicinin operatörlü çalıştıracağı iş
makineleri için sorumluluğa sahip olduğu, dolayısıyla yüklenicinin sorumluluk kapsamının bu
bağlamda değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen incelemeler neticesinde başvuru sahibi tarafından iddia
kapsamında Teknik Şartname’nin 4’üncü maddesindeki düzenlemelerine göre yüklenici veya
idarenin temin ettiği personel ayrımı yapılmaksızın idarenin personelinin kusurundan doğacak
zararların da yüklenicinin sorumluluğu kapsamında olacağı, sigorta kapsamının tam kasko
şeklinde yaptırılarak üçüncü kişilerin açacağı dava ve zarar-ziyan taleplerinin yükleniciye ait
olacağı ileri sürülmüş olsa da doküman düzenlemeleri bir bütün olarak değerlendirildiğinde
meydana gelebilecek kazalarda yüklenicinin operatörlü çalıştıracağı iş makinaları için maddi
ve manevi sorumluluğa sahip olduğu, diğer bir ifadeyle yüklenicinin iddiada belirtildiği üzere
hasar, zarar, ziyan ile üçüncü kişilere verilebilecek zararlardan doğrudan doğruya sorumlu
tutulması için araçların kendi personeli tarafından kullanılıyor olması gerektiği, bu bağlamda
yüklenici ve idare personelinin kullandığı araçlar yönünden doğabilecek sorumluluğun
paylaşıldığı ve düzenlemelerin Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin genel hükümleri
kapsamında olduğu anlaşıldığından iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte başvuru sahibinin Teknik Şartname’nin 11.7’nci maddesinde
düzenlendiğini iddia ettiği “Herhangi bir kaza veya çalınma sonucu araçta meydana gelen
hasar/tazmin bedelinin tamamı kasko kapsamında yüklenici yükümlülüğündedir” hususa
ilişkin olarak; Teknik Şartname kapsamında böyle bir düzenlemenin yer almadığı, ileri
sürülen hususun mesnetten uzak olduğu, bu yönüyle de iddianın yerinde olmadığı
anlaşılmıştır.
Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu
alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/043
: 49
: 06.11.2024
: 2024/UH.II-1452
kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul
kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma
yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen
şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz
işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade
edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının
tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate
alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin,
iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için
Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması"
koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü
maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin
mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.