Bilgi
İKN
2024/196881
Başvuru Sahibi
Yakoss Turizm Anonim Şirketi
İdare
Hamidiye Kaynak Suları San. Tur. ve Tic. A.Ş.
İşin Adı
Personel Taşıma
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
BAŞVURU SAHİBİ:
Yakoss Turizm Anonim Şirketi,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Hamidiye Kaynak Suları San. Tur. ve Tic. A.Ş.,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2024/196881 İhale Kayıt Numaralı “Personel Taşıma” İhalesi
KURUMCA YAPILAN İNCELEME:
Hamidiye Kaynak Suları San. Tur. ve Tic. A.Ş. tarafından 29.03.2024 tarihinde açık
ihale usulü ile gerçekleştirilen “Personel Taşıma” ihalesine ilişkin olarak Yakoss Turizm
Anonim Şirketi tarafından 08.07.2024 tarih ve 151639 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan
08.07.2024 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2024/784 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme
neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 12.06.2024
tarih ve 2024/UH.II-756 sayılı Karar ile aşırı düşük teklif açıklaması sunan isteklilerin
açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı
bırakıldığı, bu karar üzerine tekliflerinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif haline geldiği,
ancak idare tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları mevzuata uygun olmayan isteklilerin
teklif fiyatları ile kendi teklif fiyatları ciddi bir fark bulunduğu ve yeniden ihaleye
çıkıldığında daha düşük fiyatlarla ihalenin sonuçlanabileceği gerekçe gösterilerek ihalenin
iptal edildiği, ihalenin iptali kararının mevzuata aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 125’inci maddesinde “İdarenin her türlü eylem ve
işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. …
Yargı yetkisi, idarî eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup,
hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda
gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve
işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez….” hükmü
yer almaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre
yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu
denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli
kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı
ve yapım işleri birarada ihale edilemez.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri
kısımlara bölünemez.
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale
usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.
Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartlarına uygun şekilde yerine getirilme
zorunluluğu nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü mal ve hizmet
alımları ile yapım işlerine ilişkin ihaleler bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendine göre yapılabilir.
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.
İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan
işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak,
doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.”
hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’un 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare,
verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal
edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin
reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin
talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.”
hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanun’un 54’üncü maddesinde “…Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava
açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır...” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’un 56’ncı maddesinde “…Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru
sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz
edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler.
İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine
karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı
incelenir...” hükmü yer almaktadır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 19’uncu maddesinde “…(3)
Şikayet veya itirazen şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali
kararına karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı
incelenir...” hükmü yer almaktadır.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8’inci maddesinde “(1) İdareler,
yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş
kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare
tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar
araştırması da yapılabilir.
(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;
a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,
b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer
işlerdeki fiyatlar,
c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,
ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması
alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak
oluşturulan fiyatlar,
d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık
Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler
indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,
Esas alınır.
(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d)
bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası
olmaksızın kullanabilirler.
(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara
yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer
verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve
fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini
yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve
buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.
(5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki
işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya
benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör
kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her
türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri
yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık
maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Yönetmeliğin 9’uncu maddesinde “…(3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için
gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla
çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme
giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği
dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç
belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile
toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca
imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.
Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur…” hükmü yer
almaktadır.
05.04.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile Altur Turizm Servis ve Tic. Ltd. Şti.nin
ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi, Turland Turizm İnşaat Temizlik Sanayi ve
Tic. Ltd. Şti.nin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi, başvuru sahibinin ise
geçerli teklif olarak belirlendiği ve anılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının
mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle 26.04.2024 tarihinde başvuru sahibi tarafından
Kurumumuza itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu, başvuru üzerine alınan 12.06.2024
tarih ve 2024/UH.II-756 sayılı karar ile aşırı düşük teklif açıklaması sunan anılan isteklilerin
açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı
bırakıldığı, Kamu İhale Kurulu tarafından alınan karardan sonra ise idare tarafından ihalenin
iptal edildiği tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 39’uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu hüküm altına
alınmıştır. Ayrıca, idarenin bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük
altına girmeyeceği de belirtilmiştir. Bununla birlikte, idareye bu konuda tanınan serbesti ve
takdir yetkisi kuşkusuz ki sınırsız olmayıp, hizmet gerekleri ve kamu yararı çerçevesinde
hareket edilerek anılan serbestiye ilişkin yetkinin kullanılması gerekmektedir. Dolayısıyla,
ihalenin iptali işlemlerinde objektif olarak hukuki açıdan denetlenebilir gerekçe veya
gerekçelerin bulunması bir ön koşul niteliği taşımaktadır. Zira, Anayasa’nın 125’inci
maddesinin birinci fıkrasında, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık
olduğu hüküm altına alınmış olup, idarenin eylem ve işlemlerinin hukukilik denetimi de
ancak bunların bir gerekçeye dayanması durumunda gerçekleştirilebilecektir.
Kamu İhale Kurumu tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin inceleme ise dava
açılmadan önce tüketilmesi gereken zorunlu idari başvuru yolu niteliğinde olup, Kurum
tarafından ihale sürecindeki işlemlerin hukukilik denetimi de yine bu işlemlerin gerekçeleri
üzerinden yapılmaktadır.
Nitekim, 4734 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesinin ikinci fıkrasında yukarıda aktarılan
tespit ve değerlendirmelere uygun olarak, ihalenin iptali işleminin gerekçesine vurgu yapılmış
ve idare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine
karşı yapılacak itirazen şikâyet başvurularının Kurum tarafından idarenin iptal gerekçeleriyle
sınırlı inceleneceği hüküm altına alınmıştır. Benzer bir hükme İhalelere Yönelik Başvurular
Hakkında Yönetmelik’in 19’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında da yer verilmiştir.
Aktarılan hükümler çerçevesinde idarenin ihalenin iptali kararına ilişkin gerekçesinin
ise 12.06.2024 tarih ve 2024/UH.II-756 sayılı Kurul Kararı ile teklifleri değerlendirme dışı
bırakılan isteklilerin teklif fiyatları ile başvuru sahibinin teklif fiyatı arasında ciddi fark
bulunması ve yeniden ihale yapılması durumunda alımın daha düşük fiyatlarla
gerçekleştirilebilme ihtimalinin bulunması hususlarının ihalenin iptali kararının dayanağı
olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve tespitler çerçevesinde uyuşmazlık konusu
incelendiğinde; idarenin ihalenin iptali kararının 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer
alan temel ilkeler ile örtüşmediğini ortaya koyacak bir hususun bulunmadığı ve alınan kararın
hizmet gerekleri ile idarenin takdir yetkisi çerçevesinde olduğu anlaşıldığından, iddianın
yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının
9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde,
Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir.
Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin
Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından
itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için
faiz işlemez.
Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca
tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate
alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin,
iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine
iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı
bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun
53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin
iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oyçokluğu ile karar verildi.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
KARŞI OY
İncelenen ihalede,
Başvuru sahibinin itirazen şikayet dilekçesinde yer alan, ihalenin iptalinin mevzuata
“itirazen
aykırı olduğu şeklindeki iddialarının incelenmesi neticesinde Kurul çoğunluğunca
şikayet başvurusunun reddine”
karar verilmiştir.
Anılan kararda, idarenin ihalenin iptali kararının 4734 sayılı Kanun’un 5’inci
maddesinde yer alan temel ilkeler ile örtüşmediğini ortaya koyacak bir hususun bulunmadığı
ve alınan kararın hizmet gerekleri ile idarenin takdir yetkisi çerçevesinde olduğu
anlaşıldığından, iddianın yerinde olmadığı ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede, idarenin ihalenin iptali kararına ilişkin gerekçesinin, 12.06.2024
tarih ve 2024/UH.II-756 sayılı Kurul Kararı ile teklifleri değerlendirme dışı bırakılan
isteklilerin teklif fiyatları ile başvuru sahibinin teklif fiyatı arasında ciddi fark bulunması ve
yeniden ihale yapılması durumunda alımın daha düşük fiyatlarla gerçekleştirilebilme
ihtimalinin bulunması hususlarının ihalenin iptali kararının dayanağı olduğu görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Temel ilkeler” başlıklı 5 inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur….” hükmü,
Anılan Kanunun “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39 uncu
maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek
ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere
derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına
girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini
talep eden isteklilere bildirir.” hükmü,
“Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “…İdare tarafından
şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak
itirazen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü yer
almaktadır.
Kamu İhale Kanununun “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesi uyarınca idareler, bu
Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği,
kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların
verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. İhalenin iptali konusunda idarelerin takdir
yetkisi bulunmakta ise de, bu yetki mutlak ve sınırsız olmayıp kamu yararı ve hizmet
gerekleri ile sınırlıdır.
Yine aynı Kanunun 39 uncu maddesinde, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin
verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu ve idarenin
bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmeyeceği
belirtilmiş olmakla birlikte, idareye bu konuda tanınan serbesti ve takdir yetkisi kuşkusuz ki
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/029
: 20
: 24.07.2024
: 2024/UH.II-925
sınırsız olmayıp, hizmet gerekleri ve kamu yararı çerçevesinde hareket edilerek anılan
serbestiye ilişkin yetkinin kullanılması gerekmektedir.Dolayısıyla, ihalenin iptali işlemlerinde
objektif olarak hukuki açıdan denetlenebilir gerekçe veya gerekçelerin bulunması bir ön koşul
niteliği taşımaktadır.
Kamu İhale Kurumu tarafından yapılan ihale işlemlerine ilişkin inceleme ise, dava
açılmadan önce tüketilmesi gereken zorunlu idari başvuru yolu niteliğinde olup, Kurum
tarafından ihale sürecindeki işlemlerin hukukilik denetimi de yine bu işlemlerin gerekçeleri
üzerinden yapılmaktadır.
Bu itibarla, 12.06.2024 tarih ve 2024/UH.II-756 sayılı Kurul Kararı alındıktan sonra
değerlendirme dışı bırakılan isteklilerin teklif fiyatları ile başvuru sahibinin teklif fiyatlarının
kıyaslanması gibi ihale mevzuatında yer almayan bir değerlendirme kriteri ile ihalenin iptal
edilmesinin 4734 sayılı Kanun’un 5 inci maddesinde yer alan temel ilkeler ile
örtüşmeyeceğinin açık olduğu değerlendirildiğinden, İdarenin ihalenin iptali kararının
mevzuata uygun olmadığı ve iddianın yerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kaldı ki başvuru
sahibinin teklif fiyatı yaklaşık maliyetin altında kalmaktadır.
İdarenin ihalenin iptali kararının
Açıklanan nedenlerle; uyuşmazlığa konu ihalede, “
iptaline
” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul çoğunluğunca verilen
İtirazen şikayet başvurusunun reddine
“
” niteliğindeki karara katılmıyoruz.
Kurul Üye