Ana Sayfa
/
Kararlar
/
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
/
2024/1271946-Oral Kuduz Aşısı
Bilgi
İKN
2024/1271946
Başvuru Sahibi
Biotek Haşere Kontrol Sağlık Sosyal Hizmetler Kimyevi Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.
İdare
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
İşin Adı
Oral Kuduz Aşısı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
BAŞVURU SAHİBİ:
Biotek Haşere Kontrol Sağlık Sosyal Hizmetler Kimyevi Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.,
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2024/1271946 İhale Kayıt Numaralı “Oral Kuduz Aşısı” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 02.10.2024
tarihinde pazarlık usulü ile gerçekleştirilen “Oral Kuduz Aşısı” ihalesine ilişkin olarak Biotek
Haşere Kontrol Sağlık Sosyal Hizmetler Kimyevi Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 27.09.2024
tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.10.2024 tarihli yazısı ile reddi üzerine,
başvuru sahibince 11.10.2024 tarih ve 165775 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.10.2024
tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2024/1243 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) Alımı yapılacak olan "Oral Kuduz Aşısı"nın Türkiye'de satılabilmesi için T.C.
Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Müdürlüğünce "Veteriner Tıbbi Ürün Pazarlama
İzni" belgesine sahip olması gerekmesine rağmen oral kuduz aşısına ait Veteriner Tıbbi Ürün
Pazarlama İzninin İdari Şartname'nin 7.1.h maddesinde istenilmediği,
Ayrıca Teknik Şartname'nin 1'inci maddesinde yer verilen "Oral aşı yemi halihazırda
ya Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ya da AB'nin herhangi bir üye devletinin başka bir ulusal
yetkili düzenleyici otoritesi tarafından ruhsatlandırılmış olmalıdır. Bu ülkelerdeki ruhsat
dosyasının bir kopyası elektronik formatta ihaleye eklenmelidir." düzenlemesiyle rekabetin
ortadan kaldırılarak sadece tek bir firmanın ihaleye katılımının sağlandığı, zira Türkiye'de bu
ürünlerin satış ve pazarlamasına yönelik otoritenin Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve
Kontrol Genel Müdürlüğü olduğu,
2) Teknik Şartname’nin 5 ve 6’ncı maddelerinin hukuka aykırı olarak düzenlendiği,
zira; Teknik Şartname’nin 5 ve 6’ncı maddesinde, hakemli bilimsel makalelerde yayınlanan
çalışmalar ve/veya WHO kuduz işbirliği merkezleri, WOAH veya AB referans laboratuvarları
tarafından yetkilendirilmiş çalışma raporları ile gösterilmesi istenen hususlara ilişkin bilgi ve
belgelerin teklif edilmek istenen RABADROP adlı ürün için hem çok sayıdaki AB üyesi
ülkeden verilen ruhsatlara ilişkin dosyalarda, hem de Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından
verilen 06.10.2023 tarih ve E.482207892-325.20.02-11534376 sayılı Oral Kuduz Aşısı
Pazarlama İznine (ruhsat) ilişkin dosyada yer aldığı,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
Bu durumda, pazarlama iznine (ruhsatına) sahip oldukları ürünle ilgili olarak Teknik
Şartname’nin 5 ve 6’ncı maddesinde belirtilen hususların tamamının, pazarlama iznine
(ruhsata) ilişkin dosyasında belgelendirilmiş olmasına rağmen, ayrıca hakemli bilimsel
makalelerde yayınlanan çalışmalar ve/veya WHO kuduz işbirliği merkezleri, WOAH veya
AB referans laboratuvarları tarafından yetkilendirilmiş çalışma raporları ile belgelendirilmesi
zorunluluğunun getirilmesinin, Tarım ve Orman Bakanlığının pazarlama izni (ruhsat) verdiği
bir ürünün, kendi yaptığı alım ihalesinde teklif edilmesine hukuka aykırı şekilde engel
olduğu,
Ayrıca, Teknik Şartname’nin 5’nci maddesindeki, “Hakemli bilimsel makalelerde
yayınlanan çalışmalar” ibarenin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 62.5’nci maddesine ve Kamu
İhale Kurulunun 2/7/2010 tarihli ve 2010/DK.D-98 sayılı Düzenleyici Kurul Kararına da
aykırılık teşkil ettiği, zira, söz konusu Düzenleyici Kurul kararında; ihale komisyonu
üyelerinin alım konusu mala ilişkin klinik çalışmalar ve bilimsel yayınlar konusunda farklı
değerlendirmelerde bulunabileceği, bilimsel bir yayında ürün lehine veya aleyhine hususların
birlikte yer alabileceği, bu çalışmaların kişisel bilimsel görüşler olması, üretici desteği ile
bilimsel yayın yaptırabilme olasılığı dikkate alındığında bu tür ifadelerin ihale dokümanında
yer almasının uygun olmadığına karar verildiği,
Bunun neticesinde, hem 2023 yılında yapılan 2023/67583 ihale kayıt numaralı ve
2024 yılında yapılan 2024/1271946 ihale kayıt numaralı oral kuduz aşısı alımı ihalelerinde,
hem de işbu ihalede teklif edilen tek ürünün RABİTEC isimli aşı olmasının, itiraza konu
Teknik Şartname düzenlemelerinin, 4734 sayılı Kanun’un 12’nci maddesindeki, belirli bir
ürüne yönelik özellik ve tanımlamalara teknik şartnamelerde yer verilemeyeceği şeklindeki
emredici hükmüne de aykırılık teşkil ettiği, Teknik Şartname'nin 5 ve 6'ncı maddesinde yer
verilen hususlara yönelik gerekli incelemelerin Tarım ve Orman Bakanlığınca ürüne
pazarlama izni verilmesi (ruhsatlandırılması) aşamasında yapıldığı iddia edilmektedir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit
edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya
hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin
idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği
nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından
onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.
İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale
dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,
verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar
içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu
sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve
tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün
belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer
verilmeyecektir.
Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik
özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek
şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki
faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı
maddesinin 4’üncü bendinde “İhale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için
alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında satış faaliyeti için özel olarak düzenlenen izin,
ruhsat veya faaliyet belgeleri, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak ön yeterlik
şartnamesinde ve idari şartnamede düzenlenir. İş ortaklığını oluşturan ortakların, bu belgeyi
sunmasına ilişkin düzenleme ise alımın niteliği esas alınarak yapılır. Konsorsiyum
ortaklarının her biri, teklif verdikleri kısmı esas alarak istenilen belgeyi sunar.” hükmü,
Anılan Yönetmelik eki Açık İhale Usulü İle İhale Edilen Hizmet Alımlarında
Uygulanacak Tip İdari Şartnamenin 7.1.ı maddesinin idarelerce düzenlenmesine ilişkin (9)
nolu dipnotta; “(1) İhale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili
mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi veya belgeleri alınması zorunlu
ise bu belgeler belirtilecektir.” açıklaması,
Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü
maddesinde “…kk) Veteriner tıbbî ürün: Hayvana uygulanmak ya da hayvan için kullanılmak
amacıyla tüm üretim aşamalarından geçerek kullanıma hazır hâle getirilmiş etkin madde
ihtiva eden ürünleri ve veteriner biyolojik ürünleri,
…
ş) Pazarlama izni: Bir ürünün, Bakanlıkça kabul edilen ürün bilgilerine uygun olarak
üretilmesi, ithal edilmesi, piyasaya arzı, depolanması ve uygulanması için, Bakanlıkça
düzenlenen belgeyi,…” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Pazarlama İzni” başlıklı ikinci bölümünde yer alan “Genel
hususlar” başlıklı 5’inci maddesinde “(1) Bir ürünün üretilmesi, ithal edilmesi, piyasaya arzı,
depolanması ve uygulanması için Kanunun 12 nci maddesinin ikinci fıkrası gereği ve bu
Yönetmelik hükümlerine göre pazarlama izni almış olması gerekir….” hükmü
Veteriner Enstitülerinin Teşkilat, Görev, Yetki ve Sorumlulukları İle Çalışma Usul ve
Esaslarına Dair Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “…aa) Uluslararası
referans laboratuvarı: Avrupa Birliği (AB) ve ülkemizin de üye olduğu Dünya Sağlık Örgütü
(WHO), Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE), Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO) gibi kurum ve kuruluşlarca teşhis, analiz ve doğrulama işlemlerini yapmakla
yetkilendirilen laboratuvarı, … ifade eder.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde
“2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Oral Kuduz Aşısı
b) Türü: Mal alımı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu: 33651690
e) Miktarı: 3.850.000 Doz
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/teslim edileceği yer: Ankara Etlik Veteriner Kontrol Merkez
Araştırma Enstitüsü ” düzenlemesi,
Aktarılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik
kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda
sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri
kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir.
7.1.h İhale konusu işin ya da malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili
mevzuat gereğince alınması zorunlu olan sicil, izin, ruhsat, faaliyet belgesi vb. belgeler:
Belge Adı
Açıklama
Ortak Girişimlerde
İstekli adına
düzenlenen Sanayi
Sicil Belgesi
Tek ortağın sunması
yeterlidir.
Sanayi Sicil Belgesi
İsteklinin alım konusu
malı ürettiğine ilişkin
olarak ilgili mevzuat
uyarınca yetkili kurum
ve kuruluşlarca
Üretici ve imalatçı
belgesi
Tek ortağın sunması
yeterlidir.
düzenlenen ve
isteklinin üretici ve
imalatçı olduğunu
gösteren belgeler
İstekli imalatçı
olduğunu yukarıdaki
belgelerden birini
sunarak tevsik
edecektir. -istekli
yetkili satıcı veya
temsilci ise yetkili
satıcısı veya temsilcisi
olduğu imalatçı
Üretici ve imalatçı
belgesi açıklaması
Tek ortağın sunması
yeterlidir.
firmanın imalatçı
olduğunu gösteren
belge veya belgeleri
sunacaktır
İş ortaklığında
ortaklardan birinin,
teklif edilen mala veya
mallara ilişkin imalatçı
veya yetkili satıcı yada
Tek ortağın sunması
yeterlidir.
İş ortaklığı
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
yetkili temsilci
olduğunu gösteren
belgelerden birini
sunması yeterlidir
” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin 1’inci maddesinde “1-Oral aşı yemi hali hazırda ya Avrupa İlaç
Ajansı(EMA) ya da AB’nin herhangi bir üye devletinin başka bir yetkili ulusal düzenleyici
otoritesi tarafından ruhsatlandırılmış olmalıdır. Onaylı tescil dosyasının CD formatındaki
(veya diğer herhangi bir tür depolama aygıtı) bir kopyası ihaleye eklenmelidir.” düzenlemesi,
2’nci maddesinde “Oral aşı T.C Tarım ve Orman Bakanlığınca GMP sertifikası
verilmiş üretim yerlerinde üretilmelidir.” düzenlemesi,
4’üncü maddesinde “Teklif edilen aşının yem matrisi, karasal homoetermik
hayvanlardan (BSE riski) herhangi bir madde içermemelidir. Yem matrisi analiz sertifikası
eklenmelidir. Aşı yemi matrisinin erime noktası 40 santigrat dereceden büyük olmalıdır. Buna
dair laboratuvar onayı eklenmelidir. Yem muhafazası, farklı iklim koşullarına maruz
kaldığında tüketilene kadar bozulmadan (yemin erimesi veya bozulması olmaksızın)
kalmalıdır…” düzenlemesi,
7’nci maddesinde “Oral kuduz aşısının içerdiği aşı suşu Avrupa Farmakopesinin
‘Tilkiler için Kuduz Aşısı (canlı oral)’ monografındaki kalite gerekliliklerini karşılamalı ve
hedef türlerde (kızıl tilkide, vulpes vulpes) güvenlik ve etkin olduğunu gösteren çalışma
raporları ve/veya bilimsel yayınlar ihale dosyasında yer almalıdır.” düzenlemesi,
8’inci maddesinde “Oral aşının üretim yerindeki serbest bırakma titresi kanıtlanmış
minimum etkili titreden (%100 koruyucu doz) en az 0,5 log (FFU veya TCID50/ml) daha
yüksek olmalıdır. Laboratuvar onayı eklenmelidir.” düzenlemesi yapılmıştır.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda aktarılan maddelerinde ihale
konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili
mevzuatında satış faaliyeti için özel olarak düzenlenen izin, ruhsat veya faaliyet belgelerinin
ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak ön yeterlik şartnamesinde ve idari şartnamede
düzenleneceği, alımın özelliği göz önünde bulundurularak, aday veya isteklinin alım konusu
malı teklif etmeye yetkisinin bulunup bulunmadığı hususunun ihaleye katılımda yeterlik
kriteri olarak düzenlenebileceği, bu hususun yeterlik kriteri olarak düzenlenmesi durumunda
aday veya isteklinin imalatçı ise imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeleri, yetkili satıcı
veya yetkili temsilci ise yetkili satıcı ya da yetkili temsilci olduğunu gösteren belge veya
belgeleri sunması gerektiği anlaşılmıştır.
Aktarılan Veteriner Tıbbi Ürünler Hakkında Yönetmelik’te veteriner tıbbi bir ürünün
üretilmesi, ithal edilmesi, piyasaya arzı, depolanması ve uygulanması için pazarlama izni
almış olması gerektiği, pazarlama izninin ise veteriner tıbbi bir ürünün, Bakanlıkça kabul
edilen ürün bilgilerine uygun olarak üretilmesi, ithal edilmesi, piyasaya arzı, depolanması ve
uygulanması için, Bakanlıkça düzenlenen belge olarak tanımlandığı anlaşılmıştır.
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
İdari Şartname’nin 7.1.ı maddesinde isteklilerce ihale konusu malın satış faaliyetinin
yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi
veya belgelerin sunulması gerektiğine yönelik düzenlemede, isteklinin üretici veya imalatçı
ya da yetkili satıcı olması gerektiğinin ve yetkili satıcı veya temsilci ise yetkili satıcısı veya
temsilcisi olduğu imalatçı firmanın imalatçı olduğunu gösteren belge veya belgeleri sunması
gerektiği hususlarına yer verildiği, bu belgeler arasında başvuru sahibinin iddiasında belirtilen
“Veteriner Tıbbi Ürün Pazarlama İzni” belgesi bulunmamakla birlikte anılan madde
düzenlemesi gereğince teklif verilebilmesi için üretici, imalatçı veya bunlar tarafından
yetkilendirilmiş olunması gerektiği, veteriner tıbbi ürün üretilebilmesi için ilgili yönetmelik
hükmü gereğince “Veteriner Tıbbi Ürün Pazarlama İzni” belgesi alınmasının zorunlu olduğu,
bu hususun idarenin cevabında da “herhangi bir aşı ürününün ülkede ruhsatlı olmasının
pazarlama izninin de olduğu anlamına geldiğinden İdari Şartname’de pazarlama izninin
istenilmesine gerek duyulmadığının belirtildiği” şeklinde ifade edildiği hususları birlikte
dikkate alındığında İdari Şartname’nin 7.1’inci maddesinde ayrıca söz konusu belgeye yer
verilmemesinde ilgili mevzuatına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Teknik Şartname’nin yukarıda belirtilen 1’inci maddesinde yer verilen aşının
uluslarüstü nitelikteki Avrupa İlaç Ajansı tarafından ruhsatlandırılmasının zorunlu tutulmayıp
AB’ye üye devletlerden herhangi birinin ulusal otoritesi tarafından düzenlenecek ruhsatların
sunulmasının yeterli görülmesi, 2’nci maddesinde üretim yerinin Tarım ve Orman
bakanlığınca verilmiş GPM sertifikasına sahip olması, 4’üncü maddesinde aşı matrisinin
erime noktasını gösteren ısı değerine ilişkin laboratuvar onayının bulunması, 7’nci
maddesinde aşı virüsü suşunun hedef türlerde (kızıl tilkide vulpes vulpes) güvenli ve etkin
olduğunu gösteren çalışma raporları ve bilimsel yayınların ihale dosyasında yer alması ve
8’inci maddesinde ise oral aşının üretim yerindeki serbest bırakma titresinin laboratuvar
onaylı olması gerektiği hususları belirlenmiştir.
İdarece şikayete verilen cevap yazısında “…Bu madde doğal olarak yazılması gereken
bir madde olup Avrupa İlaç Ajansı(EMA) ya da AB’nin herhangi bir üye devletinin başka bir
yetkili ulusal düzenleyici otoritesi tarafından ruhsatlandırılmış olması, diğer maddelerin
teknik şartname içerisinde yer almaması anlamına gelmemektedir. Söz konusu maddeler 2005
yılından beri 4-5 kez yapılan AB ihalelerinde de yer almıştır.
…
Başvuru yapan firmanın sahip olduğu ürünün “AB’nin herhangi bir üye devletinin
başka bir yetkili ulusal düzenleyici otoritesi” tarafından ruhsatlı olduğu da bilinmektedir..”
ifadelerine yer verilmiştir.
Yukarıda yapılan tespitler, mevzuat hükümleri ve iddia konusu husus birlikte
değerlendirildiğinde, bahse konu ihaleye ait mal alımının muhteviyatı itibariyle halk sağlığını
korumak amacıyla hayvan yemi şeklinde oral kuduz aşılarının kullanılması yoluyla yapılan
bir kamu hizmeti olduğu, idareler tarafından sunulan bu nitelikteki hizmetlerin temel
amacının, bireylerin sağlığını korumayı ve hastalıkları engellemeyi amaçladığı, bulaşıcı
hastalıkların önlenmesinde en önemli halk sağlığı uygulamalarından birinin de aşılama
çalışmaları olduğu dikkate alındığında, idarenin çalışma ve uygulama amacı olan kamu yararı
gözetilerek idare hukukunun genel ilkeleri çerçevesinde doküman düzenlemelerini mevzuata
uygun ve takdir yetkisi çerçevesinde oluşturabileceği,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
Belirtilen hususlardan hareketle, Teknik Şartname düzenlemeleri ve idarenin şikâyete
verilen cevap yazısı incelendiğinde; aşının Avrupa İlaç Ajansı tarafından
ruhsatlandırılmasının zorunlu kılınmadığı, AB’ye üye devletlerden herhangi birinin ulusal
otoritesi tarafından düzenlenecek ruhsatların sunulmasının yeterli görüldüğü, idarenin
şikayete cevabında başvuru sahibinin de “AB’nin herhangi bir üye devletinin başka bir yetkili
ulusal düzenleyici otoritesi” tarafından ruhsatlı olduğunun ifade edildiği, idarenin söz konusu
düzenlemede ihtiyaçlarını uygun şartlarla ve zamanında karşılamak amacıyla hukuk kuralları
çerçevesinde takdir yetkisini kullandığı değerlendirildiğinden bahse konu ihale kapsamında
alımı yapılacak olan aşı için Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ya da AB’nin herhangi bir üye
devletinin başka bir ulusal yetkili düzenleyici otoritesi tarafından ruhsatlandırma yapılması
gerektiğine yönelik düzenlemenin mevzuata aykırılık taşımadığı sonucuna ulaşılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,
güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,
Anılan Kanun’un “Şartnameler” başlıklı 12’nci maddesinde “İhale konusu mal veya
hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin
idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği
nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından
onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.
İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale
dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler,
verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar
içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır.
Teknik şartnamelerde, varsa ulusal ve/veya uluslararası teknik standartlara uygunluğu
sağlamaya yönelik düzenlemeler de yapılır. Bu şartnamelerde teknik özelliklere ve
tanımlamalara yer verilir. Belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün
belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer
verilmeyecektir.
Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmaması veya teknik
özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmaması hallerinde "veya dengi" ifadesine yer verilmek
şartıyla marka veya model belirtilebilir.” hükmü,
İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”
başlıklı 7’nci maddesinde “7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin
taşıması gereken kriterler:
…
7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu
şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki
belgeler ve/veya yeterlik kriterleri: {Belirtilmemiştir}
7.5.5 Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler
ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz.
7.5.6. Bu maddede istenen katalog, broşür, fotoğraf ve/veya diğer teknik belgeler ile
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
teknik şartnameye cevaplar ve açıklamalara ilişkin belgeler :
Belge Adı
Açıklama
Ortak Girişimlerde
İsteklilerin cevap vermesi ve
açıklamada bulunması istenen
hususlara, ihale dokümanı
içerisinde yer alan teknik
şartnameye cevaplar ve
açıklamalar standart formunda
yer verilmiştir.
Teknik Şartnameye Cevaplar
ve Açıklamalar
Tek ortağın sunması yeterlidir.
Aşının kaç seri halinde ve ne
kadar miktarda teslim
edileceğini gösteren tablo.
Aşıya ait orjinal kısa ürün
bilgisi ve Türkçe çevirileri.
Etiket ve Malları içeren her
kutu/kartonda" kullanım
talimatı" bulunmalıdır.
Katalog
Tek ortağın sunması yeterlidir.
Sorumluluk amacıyla, her bir
paketleme birimi aşağıdaki
bilgilerle etiketlenmelidir;
(ürünün adı, üreticinin adı,
parti numarası ve raf ömrü.)
…” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 48’inci maddesinde “48.1.
…
Alımı yapılacak oral kuduz aşısının özellikleri teknik şartname de belirtilmiş olup
aşılar Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ya da AB’ye üye her hangi bir üye devletin yetkili otoritesi
tarafından ruhsatlandırılmış olmasının yanında bu aşıların aynı zamanda aşı yemini alan
tilkilerde yeterli bireysel serolojik yanıt (tespit edilebilir düzeyde kuduz virüsü antikorları ile)
oluştuğu ve bu hayvanların saha kuduz virüsü ile karşılaştığında hayatta kaldığını gösteren
deneysel veriler ile sağlanması ve bu elde edilen verilerin hakemli bilimsel makalelerde
yayınlanan çalışmaları ve/veya WHO kuduz işbirliği merkezleri, WOAH veya AB referans
laboratuvarları tarafından yetkilendirilmiş çalışma raporları ile desteklenmesi
gerekmektedir.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin 5’inci maddesinde “5. Aşı yemini alan tilkilerde yeterli bireysel
serolojik yanıt (tespit edilebilir düzeyde kuduz virüsü antikorları ile) oluştuğu ve bu
hayvanların saha kuduz virüsü ile karşılaştığında hayatta kaldığını gösteren deneysel veriler
sağlanmalıdır. Bu, hakemli bilimsel makalelerde yayınlanan çalışmalar ve/veya WHO kuduz
işbirliği merkezleri, WOAH veya AB referans laboratuvarları tarafından yetkilendirilmiş
çalışma raporları ile desteklenmelidir. Serokonversiyon oranının belirlenmesi, Avrupa
Komisyonu - Sağlık ve Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü 'Tilkilerin Kuduza Karşı
Oral Aşılanması' (2002) belgesi ile kampanya sonrası izlemenin bir parçası olarak
gereklidir.” düzenlemesi,
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
Anılan Şartname’nin 6’ncı maddesinde “Oral kuduz aşısının içerdiği aşı suşu, saha
kuduz virüsünden ayırt edilebilmesi için bir veya daha fazla stabil genetik işaret(ler)
içermelidir. Bu amaçla önerilen aşı suşunun adı olarak verilmeli ve tam genom dizileri
eklenmelidir. Yalnızca AB veya WOAH veya WH0 referans laboratuvar sonuçları kabul
edilebilecektir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden, ihale konusu mal veya hizmet alımları ile
yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce
hazırlanmasının esas olduğu, teknik şartnamelerde idareler tarafından alınacak malların teknik
kriterleri ve özelliklerinin belirleneceği, bunların verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya
yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fırsat eşitliğini sağlaması
gerektiği, kural olarak belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürünün
belirtilemeyeceği ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer
verilemeyeceği anlaşılmaktadır.
Bu çerçevede, idarenin ihtiyacını karşılarken alımını yapacağı malın teknik
özelliklerini belirleme konusunda takdir hakkı ve yetkisi bulunmaktadır. Ancak, alımın
konusuna ilişkin teknik kriter ve özellikleri belirleme hususundaki bu takdir yetkisi Kanun’da
yer alan temel ilkeler ile sınırlandırılmıştır.
Başvuru sahibi tarafından, Teknik Şartname’nin 5’nci maddesinde, hakemli bilimsel
makalelerde yayınlanan çalışmalar ve/veya WHO kuduz işbirliği merkezleri, WOAH veya
AB referans laboratuvarları tarafından yetkilendirilmiş çalışma raporları ile gösterilmesi
istenen “Aşı yemini alan tilkilerde yeterli bireysel serolojik yanıt (tespit edilebilir düzeyde
kuduz virüsü antikorları ile) oluştuğu” ve “Aşı yemini alan tilkilerin saha kuduz virüsü ile
karşılaştığında hayatta kaldığı” hususlarına ilişkin bilgi ve belgeler ile Teknik Şartname’nin
6’ncı maddesinde, yalnızca AB veya WOAH veya WHO referans laboratuvar sonuçları ile
belgelendirilmesi istenen “Oral Kuduz Aşısının içerdiği aşı suşunun, saha kuduz virüsünden
ayırt edilebilmesi için bir veya daha fazla stabil genetik işaretler içermesi ve bu amaçla
önerilen aşı suşunun adı olarak verilmesi ve tam genom dizilerinin eklenmesi” hususlarına
ilişkin bilgi ve belgelerin, teklif edilmek istenen RABADROP adlı ürün için bizzat ihaleyi
yapan Tarım ve Orman Bakanlığınca verilen pazarlama izin belgesi dosyasının içeriğinde yer
aldığı, söz konusu oral kuduz aşısı için pazarlama izin belgesinin (ruhsat) verilmiş olmasının,
Teknik Şartname’nin 5 ve 6’ncı maddelerinde belgelendirilmesi istenen hususların gerektiği
şekilde belgelendirildiğinin Bakanlık tarafından kabul edildiği anlamına geldiği, buna rağmen
ayrıca hakemli bilimsel makalelerde yayınlanan çalışmalar ve/veya WHO kuduz işbirliği
merkezleri, WOAH veya AB referans laboratuvarları tarafından yetkilendirilmiş çalışma
raporları ile belgelendirilmesi zorunluluğunun getirilmesinin, Tarım ve Orman Bakanlığının
pazarlama izni (ruhsat) verdiği bir ürünün, kendi yaptığı alım ihalesinde teklif edilmesine
hukuka aykırı şekilde engel olduğu iddia edilmektedir.
İdarece söz konusu şikayete verilen cevap yazısında bu hususlarla ilgili “ … Kuduz
aşısı gibi önemli zoonoz bir hastalık için yapılan oral aşının bilimsel araştırmalarının WHO/
WOAH/AB referans laboratuvarları tarafından desteklenmesi hem biyogüvenlik şartları hem
de uluslararası güvenilirlik açısından önem arz etmektedir. Ülkemiz kuduz oral aşılaması
çalışmalarında iyi bir noktaya gelmesinden ötürü alınan ürünün sahada hedef türlerde uygun
miktarda bağışıklık oluşturup oluşturmadığının bilimsel raporlarının sunulması insan ve
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
hayvan sağlığının korunması için önem arz etmekle birlikte alınan ürünün sahadaki gerçek
durumunu da ortaya koymaktadır.
…
Teknik Şartname’nin bütün maddelerini kendi anlam bütünlüğü içinde değerlendirmek
gerekir. Konu çerçevesinde maddenin gereklilikleri ve önemine binaen belirli uluslararası ya
da uluslarüstü nitelikteki laboratuvarlardan alınmış verilerin talep edilmesi, aşının attenüe
canlı aşı olması nedeniyle konunun önemindendir. Tüm bu hususlar dikkate alındığında ilgili
Teknik Şartname’nin 5 ve 6. Maddelerinde değişiklik yapılması durumunda oral kuduz
aşısının attenüe canlı bir virüs aşısı olması, aşılama sonrası özellikle insanlarda oluşabilecek
risklerin araştırılması ve aşı suşu ile ilgili belirsizlikler oluşacaktır…Her iki madde ile ilgili
olarak söz konusu maddeler 2005 yılından beri 4-5 kez yapılan AB ihalelerinde de yer almış
olup, söz konusu şikayet dilekçesi veren firma ilgili analizleri ilk şikayetinden itibaren
yaptırmış olması durumunda teknik şartnameye uyum sağlayacaktı. Ancak ilk şikayetlerindeki
hususlar hakkında günümüze kadar yeterli bir gelişme olmamıştır.
Hazırlanan teknik şartnamede yer alan testler imalat veya üretim süreci gerektiren söz
konusu alımda geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, teslim süresinde
gecikmelere yol açmamak için üretim tamamlandıktan sonra kontrol imkanı olamayacak
kalite parametrelerinin değerlendirilmesi, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere
uygun olarak üretilip üretilmediğinin ortaya konulması için talep edilmektedir. Teknik
Şartname’de talep edilen ve itiraza bahse konu olan bilgi ve belgeler oral aşı alındıktan
sonra ekolojik ve doğal şartlara bağlı olan aşılama kampanyasının zamanında yapılması ve
geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını engellemek için talep edilmektedir…”
ifadelerine yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin yukarıda belirtilen maddelerine yönelik başvuru sahibinin
belirttiği şekilde değişiklik yapılması hususlarının Kamu İhale Kanunu’nun 5 ve 12’nci
maddelerinde yer alan mevzuat hükümleri ve idarenin başvuru sahibi tarafından bu konularda
yapılan şikayete verdiği cevapların birlikte incelenmesi sonucunda;
Başvuru sahibi tarafından itirazen şikâyet dilekçesinde alımı yapılacak olan ürünlere
yönelik olarak Teknik Şartname’nin 5 ve 6’ncı maddelerinde bazı değişikliklerin yapılması
gerektiği böylelikle rekabet ve fırsat eşitliğinin sağlanabileceği ifade edilmekle birlikte, söz
konusu iddialar incelendiğinde başvuru sahibi tarafından Teknik Şartname’yi kendi ürününe
uygun hale getirmeye yönelik taleplerde bulunduğunun anlaşıldığı, her firmanın farklı teknik
özelliklerde ürünlere sahip olabileceği ve dokümanlarda istenilen özelliklerin tüm firmaların
ihaleye katılımını sağlayacak şekilde düzenlenemeyebileceği, idarenin farklı sistemlere ilişkin
özellikleri dikkate alarak ihtiyacını belirleme zorunluluğunun bulunmadığı, esas olanın kamu
ihale mevzuatına aykırı olmamak kaydıyla teknik özelliklerin idarenin kendi ihtiyaçlarını en
etkili ve verimli şekilde temin etmesine imkân sağlayacak şekilde ihale dokümanının
düzenlenmesi olduğu ve temel ilkeler çerçevesinde ihtiyaçların belirlenmesinde idarelerin
takdir yetkisi bulunduğunun anlaşıldığı, kaldı ki idarece aşının güvenirliğini kanıtlamak
amacıyla böyle bir düzenlemenin yapıldığının ifade edildiği hususları dikkate alındığında, söz
konusu düzenlemelerde mevzuata aykırılık bulunmadığı ve başvuru sahibinin iddiasının
yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, başvuru sahibinin Teknik Şartname’nin 5’nci maddesindeki, “Hakemli
bilimsel makalelerde yayınlanan çalışmalar” ibaresinin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
62.5’nci maddesine ve Kamu İhale Kurulunun 2/7/2010 tarihli ve 2010/DK.D-98 sayılı
Düzenleyici Kurul Kararına da aykırılık teşkil ettiği iddiası ile ilgili olarak,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımlarında dikkat edilecek diğer hususlar”
başlıklı 62’nci maddesinde “62.5. Sağlık hizmetlerine ilişkin mal alımı ihalelerinde, ihale
dokümanında, “Ürün tıbbi literatüre girmiş klinik çalışmalarla desteklenmelidir.” veya
“Teklif edilen ürünle ilgili olarak uluslararası hakemli dergilerde makale yayımlanmış
olmalıdır.” gibi hususlar ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenmeyecektir. Konuya
ilişkin ayrıntılı açıklama, Kamu İhale Kurulunun 2/7/2010 tarihli ve 2010/DK.D-98 sayılı
Düzenleyici Kurul Kararında yer almaktadır. Anılan Karara Kurumun internet sayfasındaki
Kamu İhale Mevzuatı bölümündeki Kamu İhale Kurulu Düzenleyici Kararları kısmından
ulaşılabilir.” açıklaması yer almaktadır.
Teknik Şartname’nin iddia konusu 5’inci maddesinde “Aşı yemini alan tilkilerde
yeterli bireysel serolojik yanıt (tespit edilebilir düzeyde kuduz virüsü antikorları ile) oluştuğu
ve bu hayvanların saha kuduz virüsü ile karşılaştığında hayatta kaldığını gösteren deneysel
veriler sağlanmalıdır. Bu, hakemli bilimsel makalelerde yayınlanan çalışmalar ve/veya WHO
kuduz işbirliği merkezleri, WOAH veya AB referans laboratuvarları tarafından
yetkilendirilmiş çalışma raporları ile desteklenmelidir.” düzenlemesi yer almakta olup, söz
konusu düzenlemenin yeterlik kriteri olarak değil teklif edilecek ürüne ilişkin teknik bir
özelliği ifade etmek adına belirlendiği,
Anılan düzenleme ile talep edilen ürünün (aşının) teknik özelliklerinin istenen
kriterleri sağlayıp sağlamadığının kontrolünün yapılmasının amaçlandığı, idarece de aşının
güvenirliğini kanıtlamak amacıyla böyle bir düzenlemenin yapıldığının ifade edildiği, bu
kapsamda idarelerin ihtiyacını karşılarken alımını yapacağı ürünün istenen teknik özellikleri
karşılayıp karşılamadığının tespiti noktasında belirleme yapma konusunda takdir yetkisinin
bulunduğu hususu göz önünde bulundurularak iddianın yerinde olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.
Diğer taraftan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının
9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde,
Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir.
Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin
Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından
itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için
faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade
edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının
tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate
alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin
iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için
Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması"
koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü
maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin
KAMU İHALE KURULU KARARI
Toplantı No
Gündem No
Karar Tarihi
Karar No
: 2024/041
: 8
: 23.10.2024
: 2024/UM.I-1344
mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen
şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.