Ana Sayfa / Kararlar / İstanbul Defterdarlığı İdari ve Mali İşler Müdürlüğü / 2024/1457994-İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma İşi
Bilgi
İKN
2024/1457994
Başvuru Sahibi
Atak Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.
İdare
İstanbul Defterdarlığı İdari ve Mali İşler Müdürlüğü
İşin Adı
İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma İşi
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
BAŞVURU SAHİBİ:  
Atak Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.,  
İHALEYİ YAPAN İDARE:  
İstanbul Defterdarlığı İdari ve Mali İşler Müdürlüğü,  
BAŞVURUYA KONU İHALE:  
2024/1457994 İhale Kayıt Numaralı “İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu  
Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma İşi” İhalesi  
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:  
İstanbul Defterdarlığı İdari ve Mali İşler Müdürlüğü tarafından 04.12.2024 tarihinde  
açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu  
Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak Atak Turz. San. ve Tic. Ltd.  
Şti.nin 30.12.2024 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, başvurusu hakkında idare  
tarafından süresi içinde karar alınmaması üzerine, başvuru sahibince 17.01.2025 tarih ve  
176297 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.01.2025 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet  
başvurusunda bulunulmuştur.  
Başvuruya ilişkin olarak 2025/179 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan  
inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.  
KARAR:  
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.  
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,  
1) Kısmi teklife açık ihalenin 2’nci kısmı (Avrupa 2) üzerinde bırakılan istekli Global  
Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın  
özel ortağı Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne ait iş deneyimini gösteren  
belge kapsamında sunulan iş deneyim belgesine konu işte çalıştırılması öngörülen  
refakatçı/hostes ünvanına sahip personelin ücretinin ayrıştırılması ile ortaya çıkacak tutarın  
ihale konusu işte istenen benzer iş olarak değerlendirilmesi gerektiği, başka bir belge  
sunulmuş ise benzer işe uygun olup olmadığının incelenmesi gerektiği,  
2) İhalenin 2’nci kısmı (Avrupa 2) üzerinde bırakılan istekli Global Grup Ulaş. Hizm.  
Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan  
aşırı düşük teklif açıklamasının aşağıda belirtilen gerekçelerle Kamu İhale Tebliğinin 79’uncu  
maddesine uygun olmadığı, şöyle ki;  
2.1) Araç maliyetine yönelik açıklama özmal olarak yapıldı ise mali müşavir onaylı  
“Amortisman Payı Tespit Tutanağı” ve bu araçların özmal olduğunu tevsik eden araç  
ruhsatlarının ya da mali müşavir onaylı envanter veya amortisman defterinin belgelerin  
sunuluş şekline uygun olarak sunulması gerektiği, özmal araçlarının ihalede istenilen 16+1,  
22+1, 27+1 ve 46’lık araçlar olduğunun tevsiki için araç ruhsatlarının sunulması ya da mali  
müşavir onaylı envanter veya amortisman defterinin sunulması, aksi takdirde aşırı düşük  
açıklamanın Kamu İhale Tebliğine uygun kabul edilmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı,  
ayrıca araç maliyeti için; ihale konusu alanda faaliyet gösteren firmalardan fiyat teklifi  
alınmış ise, teklif veren firmaların fiyat tekliflerinde mali müşavir imzalı “ibare”nin yazılmış  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
olması ve satış tutarı tespit tutanağının Tebliğe uygun olarak doldurulması gerektiği, eğer  
araç ruhsatları veya mali müşavir onaylı envanter veya amortisman defteri sunulmadı ise fiyat  
teklifi veren firmaların olmayan araçlarını kiralamaya verecekleri anlamına geleceği, bu  
durumun Kamu İhale Genel Tebliğine uygun olmadığı,  
2.2) Yakıt maliyetine ilişkin açıklamanın 9.646.260,89 TL’nin altında olması halinde  
kabul edilmemesi gerektiği,  
2.3) Sürücü maliyetine ilişkin olarak; servis hizmetinin İstanbul trafiğinde en az 4  
saatte tamamlanabileceği dikkate alındığında şoförlere en az brüt asgari ücret  
ödenebileceğinden 2024 yılında KİK İşçilik modülünden brüt asgari ücret üzerinden  
hesaplanan kısmi süreli çalışma birim fiyatı baz alınarak 4 saatlik ücret olan ve 2025 yılı için  
güncellenen tutarın 622,42 TL olduğu, toplam asgari işçilik maliyetinin ise 27.652.253,30 TL  
olacağı, bu itibarla anılan istekli tarafından açıklama kapsamında işçilik maliyeti için bu  
tutarın altında maliyet belirlendi ise açıklamanın kabul edilmesinin mevzuata uygun olmadığı,  
2.4) Sigorta maliyeti kapsamında kasko ve trafik sigortası için alınan fiyat tekliflerinin  
işin süresini kapsamadığı ve Genel Müdürlük teyitlerinin eklenmediği, ayrıca 2024 yılında  
alınan fiyat teklifinin 2025 yılı için Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara  
göre değişim oranı tablosunda en son açıklanan kasım ayı değişim oranı olan %42,60  
artırılarak güncellenmediğinden tekliflerinin reddedilmesi gerektiği,  
2.5) Lastik maliyetine ilişkin olarak; araçların kaç kilometrede lastik değiştirmesi  
gerektiğine ilişkin yetkili servislerden alınmış herhangi bir belge sunulmadığı, dolayısıyla kaç  
adet lastik değiştirilmesi gerektiği hesabı olmadığından lastik maliyetlerinin de gerçeği  
yansıtmadığı, fiyat tekliflerinde ihale konusu işte kullanılacak araçların marka ve model yılı  
bilgileri bulunmadığından bu yönüyle de teklifin usulüne uygun olmadığı ve satış tutarı tespit  
tutanağındaki fatura bilgilerinin teklif verilen lastik cinslerine de uygun olmadığı,  
2.6) Bakım maliyetine ilişkin olarak; araçların periyodik bakım ve onarım aralığını  
tevsik eden herhangi bir belge sunulmadığı, araçların kaç km de bir bakımlarının yapılması  
gerektiğine ilişkin yetkili servislerden alınmış bir belgenin de sunulmadığı, bu yönüyle fiyat  
teklifinin usulüne uygun olmadığı, fiyat tekliflerinde ihale dokümanında istenilen araç  
adedine uygun olarak ayrı ayrı bakım onarım fiyat teklifi alınmadığı, fiyat tekliflerinde ihale  
konusu işte kullanılacak araçların marka ve model yılı bilgileri bulunmadığı ve satış tutarı  
tespit tutanağında ortalama birim maliyeti tevsik için sunulan faturaların ihale konusu işte  
kullanılacak araçlardan farklı marka ve model araçlar için olduğundan teklifin reddedilmesi  
gerektiği,  
2.7) MTV maliyetine ilişkin olarak; ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak olan  
16+1, 22+1, 27+1 ve 46 koltuk kapasiteli araçlar için ayrı ayrı 2024 yılı motorlu taşıtlar  
vergisinin hesaplanmadığı ve 2025 yılı içinde ayrı ayrı yurtiçi üretici fiyatları endeksi on iki  
aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanan kasım ayı değişim oranı  
olan %42,60 artırılarak güncellenmediğinden teklifin reddedilmesi gerektiği, TÜVTÜRK ve  
egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetine ilişkin olarak ihale konusu iş kapsamında çalıştırılacak  
olan söz konusu araçlar için ayrı ayrı 2024 yılı motorlu taşıtlar vergisi hesaplanmadığı ve  
2025 yılı içinde ayrı ayrı yurtiçi üretici fiyatları endeksinin on iki aylık ortalamalara göre  
değişim oranı tablosunda en son açıklanan kasım ayı değişim oranı olan %42,60 artırılarak  
güncellenmediği,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
2.8) Köprü geçiş ve otoyol maliyetine ilişkin olarak; ihale konusu iş kapsamında  
çalıştırılacak olan 16+1, 22+1, 27+1 ve 46 koltuk kapasiteli hangi araçların köprü geçişi  
kullanacağının ayrıntılı olarak gösterilmediği, köprü geçiş ücretleri 2025 yılı içinde ayrı ayrı  
yurtiçi üretici fiyatları endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son  
açıklanan kasım ayı değişim oranı olan %42,60 artırılarak güncellenmediğinden teklifin  
reddedilmesi gerektiği, ayrıca Teknik Şartname’de teklif fiyata dahil giderler arasında araç  
takip sistemi maliyetinin olduğu, araç takip sistemi takılacak araçlar için fiyat teklifinin bu  
alanda faaliyet gösteren firmadan alınmadığı, fiyat teklifinde ayrıntılı olarak belirtilmediği ve  
mali müşavir tarafından Tebliğ’deki ilgili ibarenin yazılıp iletişim bilgileri de yazılarak  
kaşelenip imzalanmadığı, 2025 yılı içinde ayrı ayrı yurtiçi üretici fiyatları endeksi on iki aylık  
ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanan kasım ayı değişim oranı olan  
%42,60 artırılarak güncellenmediği ve satış tutarı tespit tutanağında fatura bilgilerine yer  
verilmediği, bu haliyle aşırı düşük teklif açıklaması mevzuata uygun olmadığından anılan  
isteklinin teklifinin reddedilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.  
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar  
tespit edilmiştir.  
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:  
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler”  
başlıklı 39’uncu maddesinde “İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde;  
teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde  
bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere  
ilişkin olarak;  
a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri  
tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin…  
istenilmesi zorunludur.  
(2) İlk ilan veya davet tarihi ile ihale veya son başvuru tarihi arasında kabul işlemleri  
tamamlanan hizmet işleri, ilgisine göre birinci fıkranın (a) veya (b) bendi kapsamında  
değerlendirilir.  
(3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;  
a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f)  
bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’i ile % 50’si aralığında idarece  
belirlenecek bir orandan az olmamak üzere…  
(5) İş ortaklığında pilot ortağın, istenen iş deneyim tutarının en az % 70’ini, diğer  
ortakların her birinin, istenen iş deneyim tutarının en az % 10’unu sağlaması ve diğer ortak  
veya ortakların iş deneyim tutarı toplamının ise istenen iş deneyim tutarının % 30’undan az  
olmaması gerekir. Ancak, ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları  
ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir  
işten elde edilen iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması halinde, pilot ortak ve diğer  
ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması  
koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmı için istenen iş deneyim  
tutarını sağlaması zorunludur…  
(7) Tüzel kişi tarafından sunulan iş deneyimini gösteren belgenin, ihale veya son  
başvuru tarihinden geriye doğru en az bir yıldır kesintisiz olarak aynı tüzel kişiliğin  
yarısından fazla hissesine sahip ve Kanuna göre yapılacak ihalelere ilişkin sözleşmelerin  
yürütülmesi konusunda temsile ve yönetime yetkili olan ortağına ait olması halinde, bu ortağa  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
ait iş deneyimini gösteren belgelerin tamamı teminat süresi sonuna kadar başka bir tüzel  
kişiye kullandırılamaz…” hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Kısmi tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 16.4’üncü  
maddesinde “16.4.1. İhalelerde, ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kısmi teklif  
verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, kısmi teklif verilebilen ihalelerde isteklilerce her  
bir iş kısmına ayrı ayrı teklif vermek suretiyle işin tamamına teklif verilebileceği gibi, ihale  
dokümanında belirtilen kısımlardan bazılarına da teklif verilebilecektir.  
16.4.2. Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalede; aday veya isteklinin yeterlik  
değerlendirmesi, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı  
yapılacaktır. İstekli, teklif ettiği kalemlerin/kısımların toplam bedeli üzerinden geçici teminat  
sunacaktır. Ancak isteklinin teklif verdiği kısımlardan birinde veya birkaçında, geçici  
teminatının gelir kaydedilmesi gereken hallerden biri ortaya çıktığında, ilgili kısım veya  
kısımlara ilişkin teklif fiyatları esas alınarak gelir kaydedilecek geçici teminat tutarı  
belirlenecektir…” açıklaması,  
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde  
“İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler  
2.1. İhale konusu işin/alımın;  
a) Adı: İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2025 Yılı Personel  
Taşıma İşi  
b) Türü: Hizmet alımı  
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği  
ç) Yatırım proje no'su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.  
d) Kodu:  
e) Miktarı:  
1. Kısım 118 araçla 5.251,8 km ve 2.980 kapasite  
2. Kısım 177 araçla 6.525,6 km ve 4.179 kapasite  
3. Kısım 155 araçla 5.384,3 km ve 3.735 kapasite  
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.  
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İstanbul İl sınırları dahilinde ekli  
listelerde belirtilen güzergahlar” düzenlemesi,  
Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri”  
başlıklı 7’nci maddesinde “…7.5. Mesleki ve teknik yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin  
taşıması gereken kriterler:  
7.5.1. İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında  
kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale  
konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;  
a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan  
hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya  
b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme  
bedelinin en az % 80'inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye  
doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işlerine ilişkin deneyimini  
gösteren belgeleri,  
sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 40'den az olmamak  
üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren  
belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir.  
İş ortaklığında pilot ortağın, istenen iş deneyim tutarının en az % 70'ini, diğer  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
ortakların her birinin, istenen iş deneyim tutarının en az % 10'unu sağlaması ve diğer ortak  
veya ortakların iş deneyim tutarı toplamının ise istenen iş deneyim tutarının % 30'undan az  
olmaması gerekir.  
Ancak, ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı  
aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde  
edilen iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması halinde, pilot ortak ve diğer ortakların her  
birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz.  
Konsorsiyumda ise her bir ortağın kendi kısmı için istenen iş deneyim tutarını sağlaması  
zorunludur.  
İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde, iş deneyimine ilişkin  
yeterlik kriterini sağladığı kabul edilir. İş ortaklığında teknolojik ürün deneyim belgesini  
sunan ortağın kendisine ait iş deneyim tutarına ilişkin asgari yeterlik kriterini sağladığı kabul  
edilir. Konsorsiyum ortağının teknolojik ürün deneyim belgesini sunması halinde ise, belgeyi  
sunduğu kısım veya kısımlar için iş deneyimine ilişkin yeterlik kriterini sağladığı kabul  
edilir…  
7.5.4. İsteklinin teklifi kapsamında sunması ve/veya sağlaması gerektiği bu  
şartnamenin 7 nci maddesi dışındaki maddeleri ile teknik şartnamede belirtilen aşağıdaki  
belgeler ve/veya yeterlik kriterleri:  
{Belirtilmemiştir}  
7.5.5 Bu Şartnamenin 7 nci maddesi dışında ihale dokümanında sayılan diğer belgeler  
ve/veya düzenlenen diğer yeterlik kriterleri tekliflerin değerlendirilmesinde dikkate alınmaz.  
7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir:  
Kamu kurum ve kuruluşlar ile özel sektöre yapılan personel taşıma veya öğrenci  
taşıma hizmetleri benzer iş olarak kabul edilecektir…” düzenlemesi,  
“Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif  
verilebilir.20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 3 dir. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta  
düzenlenmiştir;1- Avrupa 1 (Vatan Hizmet Binası birimleri, Defterdarlık Hizmet Birimleri,  
Karaköy VDK) 2- Avrupa 2 (Ataköy VDK, Avcılar Kompleksi, Bahçelievler Kompleksi,  
Bayrampaşa VDK, Beylikdüzü VDK, Bomonti VDK, Büyükçekmece Vergi Dairesi, Güneşli  
VDK, Esenler Kompleksi, Esenyurt Vergi Dairesi, İkitelli, Kağıthane Kompleksi, Levent VDK,  
Mecidiyeköy Kompleksi, Sarıyer Vergi Dairesi, Silivri Vergi Dairesi, Yenibosna VDK) 3-  
Anadolu (Anadolu yakasında bulunan hizmet birimleri)” düzenlemesi yer almaktadır.  
İlgili mevzuat hükümleri gereğince, ihaleye katılan isteklilerce teklif ettikleri bedelin  
%40'ından az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş  
deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerektiği düzenlenmiştir.  
İdari Şartname’nin 7.6’ncı maddesinde benzer iş olarak kabul edilecek işlerin; kamu  
kurum ve kuruluşlar ile özel sektöre yapılan personel taşıma veya öğrenci taşıma hizmetleri  
şeklinde düzenlenmiştir.  
Global Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.  
İş Ortaklığı’nın özel ortağı Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından  
sunulan yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde; “Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin  
Bilgiler” satırının “EKAP’ta Kayıtlı Olan İş Deneyim Belgesi” bölümünün 2023/714528-  
7640647-1-1 EKAP’ta Kayıtlı Olan İş Deneyim Belgesi.doc. Doğrudan EKAP’ta oluşturulan  
belgedir.şeklinde beyanın yer aldığı görülmüştür.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
Özel ortak tarafından beyan edilen ve EKAP üzerinden teyit edilen iş bitirme belgesi  
incelendiğinde; Üsküdar İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından 02.08.2024 tarihinde  
“Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.” adına düzenlenen belgede; işin adının  
“753 Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrenci/Kursiyer/Velinin Okul/Kurum/Sınıflara 110 Araç ve  
110 Rehber Personelle 180 İş Günü Taşınması İşi, 2023/714528”, işin tanımının ise “753 Özel  
Eğitime İhtiyacı Olan Öğrenci/Kursiyer/Velinin Okul/Kurum/Sınıflara 110 Araç ve 110  
Rehber Personelle 180 İş Günü Taşınması İşi ” olduğu, işin kabul tarihinin “02.08.2024”,  
sözleşmenin tarihinin “04.09.2023”, belge tutarının “19.517.974,75 TRY” olduğu  
görülmüştür.  
Yapılan incelemede, ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmı üzerinde bırakılan  
Global Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş  
Ortaklığı’nın özel ortağı Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından iş  
deneyiminin tevsiki amacıyla sunulan iş bitirme belgesinin ihalede istenilen benzer iş olarak  
kabul edilecek işler kapsamında olduğu ve söz konusu belge konusu iş kapsamında  
çalıştırılacak olan rehber personel maliyetinin başvuru konusu ihalenin niteliği gereği belge  
tutarından benzer iş kapsamında ayrıştırılmasına gerek olmadığı, dolayısıyla iş bitirme belgesi  
belge tutarının tamamının ihale konusu işte istenen benzer iş kapsamında değerlendirilmesi  
gerektiği, bu itibarla anılan isteklinin özel ortağının belge tutarının (19.517.974,75 TL) iddia  
konusu edilen 2’nci kısımda özel ortağın sağlaması gereken asgari iş deneyim tutarını  
(119.995.432,95x%40x%30=14.399.451,95 TL) karşıladığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin  
iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci  
maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu  
teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.  
İhale komisyonu;  
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,  
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım  
işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,  
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,  
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri  
değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı  
açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir …” hükmü,  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı  
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve  
dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen  
hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki  
düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin  
yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı  
unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için  
isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir.  
79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
kullanarak açıklayabilirler.  
79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet  
bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat  
teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili  
olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit  
tutanağı veya satış tutarı tespit tutanağı düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı  
olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.  
Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin  
mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen  
ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması  
halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında  
olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın,  
mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih  
ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında  
olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de  
belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen  
birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin  
altında olmaması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim  
fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan  
(.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış  
tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve  
iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.  
Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden  
alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu  
değildir.  
Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle  
yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe  
kullanılmak suretiyle de yapılabilir.  
79.2.2.2. Merkezi Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Ülke Çapında Sunulan Mal  
ve Hizmetlere İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin merkezi kamu  
kurum ve kuruluşları tarafından ülke çapında sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifeleri  
veya istekliye verilmiş fiyat teklifleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu yöntemle  
yapılmış açıklamanın geçerli olabilmesi için kullanılan fiyatların ilan/davet ile ihale tarihi  
arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olması zorunludur.  
79.2.2.3. Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından İlan Edilen Fiyatlar: Teklifi  
oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilan edilmiş fiyat  
tarifeleri açıklama yöntemi olarak kullanılabilir. Bu usulle yapılmış açıklamanın geçerli  
olabilmesi için ilan edilen fiyatların ihalenin ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi  
hariç) geçerli olması zorunludur…  
79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve  
emsal bedel beyanı ile tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu  
ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır”  
79.2.4. Tutanakların ilan/davet tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay veya  
bundan önceki üç ay içindeki bilgiler esas alınarak düzenlenmesi zorunludur.  
Örneğin; ilan tarihi 10.03.2024 olan ve açık ihale usulü ile yapılan bir ihalede ilan  
tarihinin içinde bulunduğu aydan önceki üç ay olan “01.12.2023-29.02.2024” veya bundan  
önceki üç ay olan “01.09.2023-30.11.2023” aralığına ilişkin tutanaklar sunulur…  
79.2.7. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların  
ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin  
Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez.  
Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında  
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır.  
79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki  
düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir.  
79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre  
usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan  
akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez.  
79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama  
yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi  
belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde  
düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir.  
79.3.3. Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü” ne (www.ihale.gov.tr)  
adresinden ulaşılabilecek olup, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde  
tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dahil asgari işçilik  
maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılması zorunludur.  
79.3.4. Hizmet alım ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif  
sorgulamasında önemli bir bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta  
acentelerinden alınan poliçe, fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer  
alan teminat tutarları üzerinden teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini  
gerçekleştirebileceklerine ilişkin, ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge  
müdürlüğünden alınan teyit yazısının eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını  
taşıması gereklidir. Ancak sigorta şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri  
tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta  
giderinin tevsiki için sunulan belgenin işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir.  
Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait  
olduğu işlerde ilk yıl için alınan sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış  
olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)”  
tablosundaki oran esas alınmak suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması  
mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi  
1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet  
kalemi, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı  
tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı değişim oranı (%26,44) üzerinden;  
2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için (126,44 TL*1,2644) 159,87 TL;  
2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak hesaplanacaktır.  
79.3.5. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin yapılan  
aşırı düşük teklif açıklamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 4 oranında  
hesaplanması söz konusu olmayacak, ancak sözleşme ve genel giderler içerisinde yer alan  
açıklamanın yapıldığı tarihte geçerli olan oran ve tutarlar üzerinden hesaplanan ihale kararı  
damga vergisi ve sözleşme damga vergisi ile Kanunun 53 üncü maddesinin (j) bendinin 1  
numaralı alt bendinde belirtilen tutarı aşan sözleşmelerde sözleşme bedelinin onbinde beşi  
oranındaki Kurum payı ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle açıklama yapılacaktır.  
79.3.6. İhale dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve  
birden fazla yılı kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait  
olduğu işlere ilişkin aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak  
belirtilen ve istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit  
edilemeyen motorlu taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
yükümlülükler ve/veya tarife bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için  
öngörülen bedelin, ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları  
Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden  
güncellenerek hesaplanır. Örneğin; sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama  
tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100  
TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre  
değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58)  
üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258)  
150,26 TL; 2022 yılı için (150,26 TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır.açıklaması,  
İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde  
25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta,  
vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir.  
25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni  
gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları  
karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir  
hak talebinde bulunamaz.  
25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:  
25.3.1.İşin gerçekleştirilmesi için gerekli olan tüm ekipman, malzeme vs ait tüm  
giderler teklif edilen fiyata dahildir. Bu ihale kapsamında çalıştırılacak olan araçların temini,  
sürücü, akaryakıt, bakım-onarım, sigorta, kaza, ceza, üçüncü şahıslara verilecek zararlar,  
köprü, otoyol ve tünel geçişli araçlarda HGS giderleri ve teknik şartnamede ayrıntıları  
belirtilen tüm giderler teklif edilen fiyata dahildir.  
25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer  
Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.  
25.5. Bu madde boş bırakılmıştır.düzenlemesi yer almaktadır.  
İdari Şartname’de iddia konusu edilen 2’nci kısmın kapsamı aşağıda belirtilen şekilde  
düzenlenmiştir.  
2. KISIM (Avrupa - 2)  
Sıra No Açıklama  
En Az 16 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
Birimi  
adet  
Miktarı  
20.582  
1
2
3
4
ve Üstü Servis Aracı Günlük Hizmet Bedeli  
(82 Adet Araç x 251 Gün = 20.582,00)  
En Az 16 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
ve Üstü Servis Aracı Km Birim Fiyatı (3.309,8 kilometre  
KM x 251 Gün = 830.759,80 KM)  
En Az 22 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
ve Üstü Servis Aracı Günlük Hizmet Bedeli (8 adet  
Adet Araç x 251 Gün = 2.008,00)  
En Az 22 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
ve Üstü Servis Aracı Km Birim Fiyatı (237,6 kilometre  
KM x 251 Gün = 59.637,60 KM)  
830.759,8  
2.008  
59.637,6  
En Az 27 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
5
6
ve Üstü Servis Aracı Günlük Hizmet Bedeli  
(69 Adet Araç x 251 Gün = 17.319,00)  
En Az 27 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2011 Model  
ve Üstü Servis Aracı Km Birim Fiyatı (2.186,9  
adet  
17.319  
kilometre  
548.911,9  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
KM x 251 Gün = 548.911,90 KM)  
En Az 46 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2007 Model  
ve Üstü Servis Aracı Günlük Hizmet Bedeli  
(18 Adet Araç x 251 Gün = 4.518,00)  
En Az 46 Yolcu Taşıma Kapasiteli 2007 Model  
ve Üstü Servis Aracı Km Birim Fiyatı (791,3 kilometre  
KM x 251 Gün = 198.616,30 KM)  
7
8
adet  
4.518  
198.616,3  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesinde ifade edildiği üzere, ihale  
komisyonu tarafından, verilen tekliflerin değerlendirilmesinden sonra, diğer tekliflere veya  
idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olduğunu belirlediği  
tekliflerin reddedilmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli  
olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği hükme  
bağlanmıştır. Ayrıca ihale komisyonunca, anılan maddede belirtilen hususlar kapsamında  
yapılan yazılı açıklamalar dikkate alınmak suretiyle aşırı düşük tekliflerin değerlendirileceği  
belirtilmiş olup bu değerlendirme neticesinde, aşırı düşük teklif açıklamaları yeterli  
görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği  
belirtilmiştir.  
Bu çerçevede, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer  
tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, ihale  
ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği,  
bu kapsamda idarece aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş  
gününden az olmamak üzere uygun bir süre verileceği, belirtilen hizmet alımı ihalelerine  
ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi yönünde ayrıntılı açıklamalara  
yer verilmiştir.  
04.12.2024 tarihinde yapılan ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmına (17) isteklinin  
katıldığı, ihale komisyonu tarafından teklifleri sınır değerin altında olduğu tespit edilen  
isteklilere idarece EKAP üzerinden 12.12.2024 tarihli “Beyan edilen bilgileri tevsik eden  
belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin  
verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu  
yazının gönderildiği, bahse konu yazıda “…04.12.2024 tarihinde yapılan 2024/1457994  
İKN’li İstanbul Defterdarlığı ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma  
İşine ilişkin tekliflerin değerlendirilmesi sürecine geçilmiş olup, aşırı düşük teklif  
açıklamalarınız ile birlikte beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden EKAP veya diğer  
kamu kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası  
üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9.  
maddesine uygun olarak, 17.12.2024 tarihi mesai bitimine kadar İdaremize sunmanız  
gerekmektedir.  
AÇIKLAMA:  
04.12.2024 tarihinde yapılan 2024/1457994 İKN’li İstanbul Defterdarlığı ile Vergi  
Denetim Kurulu Başkanlığı 2025 Yılı Personel Taşıma İşi İdari Şartnamenin 33. Maddesi  
gereğince vermiş olduğunuz teklifiniz aşırı düşük teklif kapsamında değerlendirilmiştir.  
Buna göre vermiş olduğunuz teklif bedelini oluşturan iş kalemlerine ait aşırı düşük  
açıklamanızı aşağıda maddeler halinde sayılan ve teklifte önemli kabul edilen maliyet  
bileşenleri doğrultusunda vermeniz gerekmektedir.  
1) Amortisman ve/veya Kiralama Gideri  
2) Sigorta Giderleri (Zorunlu Mali Trafik Sigortası ve koltuk sigortası)  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
3) Sürücü Maliyet Giderleri  
4) Vergi Giderleri (Motorlu Taşıtlar Vergisi)  
5) Muayene (Araç Muayenesi, Egzoz Emisyon Ölçümü Pulu, Egzoz Gazı Emisyon  
Ölçüm Ruhsatı)  
6) Araç Bakım (Yağ ve Hava, Mazot Filtresi) Giderleri  
7) Yazlık ve Kışlık lastik maliyetleri  
8) Akaryakıt gideri  
9) Sözleşme Giderleri (İhale Karar/Sözleşme Damga Vergileri, KİK Payı) giderleri  
belirtilecektir.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nde belirtildiği şekilde ve ekinde yer alan standart formlar  
kullanılarak tebliğ tarihini izleyen 3 (üç) iş günü içerisinde İdaremize sunulması, yazılı  
açıklamada bulunmadığınız takdirde veya açıklamalarınızın yeterli bulunmaması halinde  
teklifinizin değerlendirme dışı bırakılacağı hususunda bilginizi rica ederim.” ifadelerinin yer  
aldığı, bunun üzerine ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmında aşırı düşük teklif  
açıklamasını süresi içerisinde sunan ve sunulan açıklaması uygun bulunan Global Grup Ulaş.  
Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey. İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde  
bırakıldığı görülmüştür.  
Başvuru sahibinin 2.1’inci maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli Global Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey.  
İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması  
incelendiğinde; ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmına ilişkin işin yürütülmesi  
aşamasında kullanılacak 82 adet (16+1) minibüs, 8 adet (22+1) otobüs ile 69 adet (27+1)  
otobüs ve 18 adet (46+1) otobüs olmak üzere 2024 model toplam 177 adet araca yönelik her  
birine ayrı ayrı satır açılmak suretiyle Hedef Ulaşım Hizm. Ltd. Şti.nden alınan 13.12.2024  
tarihli fiyat teklifi ile söz konusu fiyat teklifine dayanak teşkil eden 13.12.2024 tarihli ve 1  
sayılı satış tutarı tespit tutanağının sunulduğu, söz konusu fiyat teklifi ve tutanağın meslek  
mensubu tarafından iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle kaşelenip imzalandığı ve TÜRMOB  
kaşesinin yer aldığı, tutanağın ekinde meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu,  
fiyat teklifinde Tebliğ’de belirtilen ibarenin yazılarak imzalandığı, ayrıca bahse konu tutanağa  
esas üç aylık sürenin “01.08.2024-31.10.2024” sürelerini kapsadığı anlaşılmış olup, başvuru  
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.2’nci maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı  
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2.7. İstekliler  
tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli,  
Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En  
Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların %  
90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik  
olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme  
Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır…” açıklaması yer almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli Global Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey.  
İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
yakıt maliyetinin açıklanması kapsamında ihale konusu işte kullanılacak araçların 100 km  
mesafe içerisinde tüketeceği yakıt miktarının tespitine ilişkin olarak yetkili servisler olan  
Koluman Motorlu Araçlar Tic. ve San. A.Ş. ve Üç Kardeşler Servis Hiz. Oto. Emlak İnş.  
Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınan 13.12.2024 tarihli belgelerin ve 02.12.2024 tarihli  
EPDK tarafından yayımlanan İstanbul ili, Avrupa yakasında bulunan bayiler adına beyan  
edilmiş fiyatların ortalamasının yer aldığı belgenin sunulduğu, bu kapsamda anılan istekli  
tarafından EPDK tarafından yayımlanan KDV hariç motorin fiyatı üzerinden toplam  
akaryakıt maliyetinin hesaplandığı ve bahse konu girdiye yönelik aşırı düşük teklif  
açıklamasının anılan Tebliğ’de yer alan açıklamaya uygun şekilde yapıldığı anlaşılmış olup,  
başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.3’üncü maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda  
yer almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan istekli Global Grup Ulaş. Hizm. Ltd. Şti. - Şahtour Turz. Sey.  
İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;  
ihale konusu işin yürütümü esnasında kullanılacak 177 adet aracı kullanacak ve tam zamanlı  
çalışmayacak şoförün işçilik maliyetinin açıklanması kapsamında, anılan istekli tarafından  
KİK İşçilik Hesaplama Modülü kullanılmak suretiyle her bir şoförün günde 2 saat çalışacağı  
dikkate alınarak 2024 yılı brüt asgari ücretin %40 fazlası üzerinden hesaplanan saatlik ücret  
esas alınarak toplam 251 sefer bazında toplam işçilik maliyetinin hesaplandığı anlaşılmış  
olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.4’üncü maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda  
yer almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı  
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.3.4. Hizmet alım  
ihalelerinde herhangi bir sigorta giderinin aşırı düşük teklif sorgulamasında önemli bir  
bileşen olarak kabul edilmesi durumunda, isteklilerce sigorta acentelerinden alınan poliçe,  
fiyat teklifi veya sözleşmelerin ekine ihale dokümanında yer alan teminat tutarları üzerinden  
teklif ettikleri sigorta prim tutarlarıyla sigorta hizmetini gerçekleştirebileceklerine ilişkin,  
ilgili sigorta şirketinin genel müdürlüğünden veya bölge müdürlüğünden alınan teyit yazısının  
eklenmesi ve bu yazının yetkili kişilerin imzasını taşıması gereklidir. Ancak sigorta  
şirketlerinin genel müdürlük veya bölge müdürlükleri tarafından imzalanmış poliçe veya fiyat  
teklifleri için teyit alınması zorunlu değildir. Sigorta giderinin tevsiki için sunulan belgenin  
işin süresinin tamamını kapsaması gerekmektedir. Ancak birden fazla yılı kapsayan ya da  
ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlerde ilk yıl için alınan  
sigorta teklifinin ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları  
Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran esas alınmak  
suretiyle güncellenerek diğer yıllar için kullanılması mümkündür. Örneğin; sözleşme süresi 3  
yıl, ihale tarihi 1/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede, ihale tarihi itibarıyla  
yıllık 100 TL olan sigorta prim tutarı maliyet kalemi, Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi on iki  
aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son açıklanmış olan 2019 yılı Eylül ayı  
değişim oranı (%26,44) üzerinden; 2020 yılı için (100 TL*1,2644) 126,44 TL; 2021 yılı için  
(126,44 TL*1,2644) 159,87 TL; 2022 yılı için (159,87 TL*1,2644) 202,14 TL olarak  
hesaplanacaktır…” açıklaması yer almaktadır.  
İdarece aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sigorta giderlerine ilişkin önemli  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
teklif bileşeni olarak zorunlu mali trafik sigortası ve koltuk sigortasının belirlendiği, bu  
çerçevede başvuru sahibinin iddiasında yer verilen trafik sigortası açısından yapılan  
incelemeye aşağıda yer verilmiştir.  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; anılan  
istekli tarafından ihale konusu işte kullanılacak 2024 model araçların tamamına ilişkin  
zorunlu mali sorumluluk (trafik) sigortasının tevsiki amacıyla Magdeburger Sigorta Anonim  
Şirketi Genel Müdürlüğü tarafından kaşelenip imzalanan 16.12.2024 tarihli fiyat teklifinin  
alındığı, söz konusu teklifte yer alan tutarlar üzerinden araçlara ilişkin toplam trafik sigortası  
maliyetinin hesaplandığı ve bahse konu fiyat teklifinin 1 yıllık süreyi kapsadığı, ihale konusu  
işin süresinin de 1 yıl olduğu dikkate alındığında başvuru sahibinin iddiasının yerinde  
olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.5’inci maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde; anılan  
istekli tarafından ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmına ilişkin işin yürütülmesi  
aşamasında kullanılacak 82 adet (16+1) minibüs, 8 adet (22+1) otobüs ile 69 adet (27+1)  
otobüs ve 18 adet (46+1) otobüs olmak üzere toplam 177 adet aracın yazlık ve kışlık lastik  
maliyetinin açıklaması kapsamında araçların modeline uygun şekilde kullanılacak lastik  
türleri üzerinden her birine ayrı ayrı satır açılmak suretiyle Yaşar Oto Lastik San. Tic. Ltd.  
Şti.nden alınan 13.12.2024 tarihli iki adet fiyat teklifi ile söz konusu fiyat tekliflerine dayanak  
teşkil eden 13.12.2024 tarihli ve 1 sayılı ile 13.12.2024 tarihli ve 2 sayılı satış tutarı tespit  
tutanağının sunulduğu, söz konusu fiyat teklifleri ve tutanakların meslek mensubu tarafından  
iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle kaşelenip imzalandığı ve TÜRMOB kaşesinin yer  
aldığı, tutanakların ekinde meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, fiyat  
teklifinde Tebliğ’de belirtilen ibarenin yazılarak imzalandığı, ayrıca bahse konu tutanakta  
lastiklere yönelik fatura bilgileri tablosunda her bir lastik türüne göre ayrı ayrı satır açılmak  
suretiyle yer verildiği, bu çerçevede istekli tarafından araçların lastik ömrü 50.000 km olarak  
kabul edilerek ihale konusu işin süresi boyunca kullanılacak araçlardaki 1 takım kışlık ve 1  
takım yazlık lastik üzerinden toplam lastik maliyetinin hesaplandığı anlaşılmış olup, başvuru  
sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.6’ncı maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;  
ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmına ilişkin işin yürütülmesi aşamasında kullanılacak 82  
adet (16+1) minibüs, 8 adet (22+1) otobüs ile 69 adet (27+1) otobüs ve 18 adet (46+1) otobüs  
olmak üzere toplam 177 adet araca ilişkin idarece aşırı düşük teklif açıklamasında önemli  
teklif bileşeni olarak bakım maliyeti kapsamında araçların yağ, hava ve mazot filtresinin  
belirlendiği, bu doğrultuda anılan istekli tarafından araçların modeline uygun şekilde  
kullanılacak söz konusu gider kalemlerinin her birine ayrı ayrı satır açılmak suretiyle Cansın  
Oto Servis Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.nden alınan 13.12.2024 tarihli iki adet fiyat teklifi ile söz  
konusu fiyat tekliflerine dayanak teşkil eden 13.12.2024 tarihli ve 1 sayılı ile 13.12.2024  
tarihli ve 2 sayılı satış tutarı tespit tutanaklarının, yine Üç Kardeşler Servis Hizm. Oto. Eml.  
İnş. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.nden alınan 13.12.2024 tarihli fiyat teklifi ile söz konusu fiyat  
teklifine dayanak teşkil eden 13.12.2024 tarihli ve 2 sayılı satış tutarı tespit tutanağının  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
sunulduğu, söz konusu fiyat teklifleri ve tutanakların meslek mensubu tarafından iletişim  
bilgileri belirtilmek suretiyle kaşelenip imzalandığı ve TÜRMOB kaşesinin yer aldığı,  
tutanakların ekinde meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, fiyat tekliflerinde  
Tebliğ’de belirtilen ibarenin yazılarak imzalandığı, ayrıca bahse konu tutanaklarda bakım  
maliyetine yönelik fatura bilgileri tablosunda her bir gider kalemine ayrı ayrı satır açılmak  
suretiyle yer verildiği, bu çerçevede istekli tarafından araçların bakım maliyetinin önemli  
teklif bileşeni olarak belirlenen ve her bir aracın niteliği dikkate alınmak suretiyle fiyat  
tekliflerindeki her bir girdi için belirtilen birim fiyatlar üzerinden toplam bakım maliyetinin  
hesaplandığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna  
varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.7’nci maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı  
düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.3.6. İhale  
dokümanında fiyat farkı verileceğine ilişkin düzenleme bulunmayan ve birden fazla yılı  
kapsayan ya da ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu işlere ilişkin  
aşırı düşük teklif sorgulaması yazısında idarece önemli bir bileşen olarak belirtilen ve  
istekliler tarafından ihale tarihi itibarıyla artış oranı ve/veya tutarı tespit edilemeyen motorlu  
taşıtlar vergisi, araç muayene işlemleri gibi giderler ile mali yükümlülükler ve/veya tarife  
bedellerinin, sonraki yıllara ilişkin bedelleri, ilk yıl için öngörülen bedelin, ihale tarihi  
itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara  
göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden güncellenerek hesaplanır. Örneğin;  
sözleşme süresi 3 yıl, ihale tarihi 15/11/2019, işe başlama tarihi 1/1/2020 olan bir ihalede,  
motorlu taşıtlar vergisi tutarı ihale tarihi itibarıyla yıllık 100 TL olan maliyet kalemiz Yurtiçi  
Üretici Fiyatları Endeksi on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı tablosunda en son  
açıklanmış olan 2019 yılı Ekim ayı değişim oranı (%22,58) üzerinden; 2020 yılı için (100  
TL*1,2258) 122,58 TL; 2021 yılı için (122,58 TL*1,2258) 150,26 TL; 2022 yılı için (150,26  
TL*1,2258) 184,19 TL olarak hesaplanacaktır…” açıklaması yer almaktadır.  
İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;  
ihalenin iddia konusu edilen 2’nci kısmına ilişkin işin yürütülmesi aşamasında kullanılacak 82  
adet (16+1) minibüs, 8 adet (22+1) otobüs ile 69 adet (27+1) otobüs ve 18 adet (46+1) otobüs  
olmak üzere 2024 model toplam 177 adet aracın MTV maliyetinin hesaplanmasında her bir  
aracın türüne göre 2024 yılına ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan  
MTV tutarlarının; ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu hususu göz  
önünde bulundurularak ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları  
Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden  
(Kasım 2024-%42,60) güncelleme yapılarak tüm araçların toplam MTV maliyetinin  
hesaplandığı anlaşılmıştır.  
Bununla birlikte ihale konusu işte kullanılacak araçların muayene maliyetine ilişkin  
TÜVTÜRK tarafından her bir aracın türüne göre yayımlanan 2024 yılı muayene ücretleri  
üzerinden ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin farklı yıllara ait olduğu hususu da göz  
önünde bulundurularak ihale tarihi itibarıyla en son açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları  
Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden  
(Kasım 2024-%42,60) güncelleme yapılarak tüm araçların muayene maliyetinin hesaplandığı  
anlaşılmıştır.  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
Yine ihale konusu işte kullanılacak araçların egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetine  
yönelik olarak ise Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan  
2024 yılı egzoz gazı emisyon ölçüm fiyatı üzerinden ihale tarihi ile işin başlangıç tarihinin  
farklı yıllara ait olduğu hususu da göz önünde bulundurularak ihale tarihi itibarıyla en son  
açıklanmış olan Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi “On iki aylık ortalamalara göre değişim  
oranı (%)” tablosundaki oran üzerinden (Kasım 2024-%42,60) güncelleme yapılarak tüm  
araçlara ilişkin egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetinin hesaplandığı anlaşılmıştır.  
Yukarıda aktarılan tespit ve değerlendirme neticesinde, başvuru sahibinin iddiasının  
yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
Başvuru sahibinin 2.8’inci maddesinde belirtilen iddiasına ilişkin inceleme aşağıda yer  
almaktadır.  
İdare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında önemli teklif bileşeni olarak  
iddia olarak ileri sürülen köprü geçiş ve otoyol maliyeti ile araç takip sistemi maliyetinin  
belirlenmediği, dolayısıyla bahse konu giderlere yönelik aşırı düşük teklif açıklamasında  
herhangi bir belge sunulmasına gerek olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiasının  
yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.  
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt  
bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı  
ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının  
başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi  
üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru  
bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer  
hallerde başvuru bedeli iade edilmez.  
Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade  
edilmez.” hükmü yer almaktadır.  
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının  
tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate  
alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin,  
iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine  
iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı  
bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun  
53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin  
iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.  
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden  
yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.  
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ  
edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare  
Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,  
KAMU İHALE KURULU KARARI  
Toplantı No  
Gündem No  
Karar Tarihi  
Karar No  
: 2025/008  
: 27  
: 19.02.2025  
: 2025/UH.II-548  
Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen  
şikâyet başvurusunun reddine,  
Oybirliği ile karar verildi.